Αποχαιρετούμε τον σ. Τάσο Σταυρόπουλο

/0 Comments/in /by

Έφυγε την Πρωτομαγιά από κοντά μας ο σ. Τάσος Σταυρόπουλος.

Από τα φοιτητικά του χρόνια στρατευμένος στην Αριστερά, στάθηκε με συνέπεια και συνέχεια με το μέρος του εργαζόμενου λαού. Κατά τη διάρκεια της 30ετούς θητείας του στη Β’ βάθμια εκπαίδευση πρωτοστάτησε στους αγώνες του ταξικού συνδικαλιστικού κινήματος των καθηγητών. Την τελευταία δεκαετία, αναδείχθηκε σε κύριο εκφραστή της αγωνιστικής στάσης στο κίνημα των συνταξιούχων και ειδικά των συνταξιούχων εκπαιδευτικών, μέσα από την Π.Ε.Σ.ΕΚ. της οποίας ήταν ιδρυτικό μέλος και πρόεδρός της μέχρι σήμερα.

Ο σ. Τάσος διακρίνονταν για την αταλάντευτη στάση του σε ζητήματα πολιτικών και ιδεολογικών αρχών, για την ουσιαστική  πολιτική λακωνικότητα του, την κοινή λογική που τον χαρακτήριζε και τον έκανε να προσεγγίζει τα πάντα με κριτήριο τα συμφέροντα των εργαζομένων, καθώς και για την ακούραστη ανιδιοτέλειά του σε κάθε τι μικρό ή μεγάλο που του ζητιότανε. Ο σ. Τασος, παρόλο που δεν του άρεσαν οι ετικέτες, ήταν ένας γνήσιος κομμουνιστής.

Η Παρέμβαση είχε την τύχη και συνεργάστηκε μαζί του σε πολλές μετωπικές απόπειρες, τόσο σε κεντρικό πολιτικό όσο και σε κινηματικό επίπεδο. Ιδιαίτερα θα τον θυμόμαστε από τους κοινούς αγώνες μέσα από τις γραμμές του Μετώπου Αλληλεγγύης και Ανατροπής και του Σχεδίου Β, για την οικοδόμηση ενός λαϊκού μετώπου διεξόδου από την κρίση, εξόδου από την ευρωζώνη.

Τον αποχαιρετούμε με σεβασμό και αγάπη.

Η απώλειά του αφήνει δυσαναπλήρωτο κενό.

Εκφράζουμε θερμά συλλυπητήρια στους οικείους του.

Περί των ορίων της αριστεράς και των εκλογών

/0 Comments/in , , /by

Για τις επερχόμενες εκλογές είναι καλό να μιλούμε εγκαίρως, αναλαμβάνοντας το σχετικό κόστος για την όποια λανθασμένη εκτίμηση κάνουμε. Οι εκλογές που έρχονται θα είναι πιθανότατα και αυτές, εκλογές ήττας για ό,τι μπορούμε σχηματικώς και εν μέρει υπεραπλουστετικώς να αποκαλέσουμε λαϊκά συμφέροντα.

Η επίδραση των διαδοχικών ηττών άλλου επιπέδου και άλλης σημασίας (‘90-‘91, ’96, 2009, 2015) είναι ακόμα έντονη και λειτουργεί διαλυτικώς σε κάθε προσπάθεια ανασυγκρότησης με βάθος. Επιπλέον είναι τόσο τραγική η κατάσταση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ αλλά και τόσο ανεπαρκή τα μικρότερα αριστερά κόμματα, ώστε πιθανότατα η ΝΔ θα μείνει πρώτη (τουλάχιστον αν δε δούμε δραματικά γεγονότα στον δρόμο προς τις κάλπες).

Την ίδια στιγμή, οι εκλογές αυτές λαμβάνουν χώρα μέσα σε ένα περιβάλλον ραγδαίων και εντυπωσιακών αλλαγών. Η Δύση χάνει με αιματηρό τρόπο (τον μόνο εφικτό δυστυχώς) τα παγκόσμια πρωτεία. Ένας άνεμος ελευθερίας φυσά στην Ασία και στην Αφρική, όχι με την έννοια της φιλελευθεροποίησης των πολιτικών συστημάτων αλλά της διαμόρφωσης ενός πλαισίου νέου δυνατοτήτων για τους (νέο-) αποικιοκρατούμενους λαούς. Παραλλήλως, δίπλα στους κινδύνους από τη χρήση πυρηνικών όπλων και την κλιματική αλλαγή, η άνοδος της τεχνητής νοημοσύνης διαμορφώνει νέες ιστορικές δυνατότητες και απειλές. Και τέλος, μια νέα φάση όξυνσης της οικονομικής κρίσης έχει ξεκινήσει.

Ένα από όλα αυτά θα αρκούσε για να μιλούμε για μια από τις πλέον κρίσιμες περιόδους των τελευταίων δεκαετιών (μετά μάλιστα από 15 χρόνια κρίσης). Όλα μαζί φτιάχνουν επιτέλους ενδιαφέροντας καιρούς.

Δυστυχώς, τα κόμματα τα οποία θα συμμετέχουν στην επόμενη Βουλή δεν έχουν προετοιμαστεί παρά σε ελάχιστο βαθμό στην καλύτερη περίπτωση, για όλα αυτά. Αν μάλιστα για τη δεξιά και τους «σώγαμπρους» του συστήματος εξουσίας κάτι τέτοιο είναι λογικό και αναμενόμενο, για την αριστερά διαφόρων εκδοχών είναι αρκετά καταθλιπτικό.

Μηδενός κόμματος της όποιας εκδοχής αριστεράς εξαιρουμένου, παραμένουν πρώτα κόμματα της Δύσης και έπειτα σοσιαλιστικά, κομμουνιστικά ή οτιδήποτε άλλο. Κάποια έχουν κάνει βήματα ριζοσπαστικοποίησης πλην όμως ανεπαρκή και επιφανειακά και κάποια άλλα έχουν υιοθετήσει αντιδραστικές και αντικειμενικά φιλό-ιμπεριαλιστικές αναλύσεις με άφθονη πλην όμως ανέξοδη επαναστατική ρητορική και εθιμοτυπία. Σε κάθε περίπτωση είτε αδυνατεί, είτε δε θέλει η ελληνική αριστερά να αντιληφθεί τόσο ότι αλλάζει ο κόσμος όσο και γιατί είναι καλό το γεγονός ότι αλλάζει. Ως εκ τούτου και ασχέτως προθέσεων προδίδει τον απελευθερωτικό της ρόλο.

Επιπλέον, δεν αγγίζει παρά ελάχιστα έως καθόλου, με οργανωμένο και συλλογικό τρόπο τα σύγχρονα θέματα. Πρόγραμμα δεν είναι οι ιδέες του επικεφαλής ή μιας ηγετικής ομάδας, μεταφερμένες στα κομματικά κείμενα. Αυτό είναι παιχνίδι ακαδημαϊκής επιρροής. Πρόγραμμα είναι η κινητοποίηση οργανωμένων χώρων και προσώπων προς τη βαθιά επεξεργασία των ζητημάτων που αφορούν τον κοινωνικό σχηματισμό. Εξ ου και βλέπει κανείς να υπάρχει πλήρης απουσία σοβαρών επεξεργασιών ως προς τα μέσα παραγωγής (κατοχή και κινητοποίησή τους  σήμερα και υπό τις παρούσες συνθήκες) ως προς το ρόλο των νέων τεχνολογιών, ως προς συνέπειες της μακρόχρονης κρίσης (πχ. Δημογραφικές μεταβολές) ως προς τη συνολική και όχι μόνο επιμέρους, προετοιμασία για τη νέα φάση της κρίσης. Δεν αρκεί να μιλούμε για το ιδιωτικό ή δημόσιο χρέος επειδή αυτό αφορά συγκεκριμένα πρόσωπα σε συγκεκριμένα κόμματα. Πού είναι για παράδειγμα, η συζήτηση για τις χιλιάδες αποφοίτων λυκείων και πανεπιστημίων, με μηδενικές προοπτικές δουλειάς συναφούς με τα όποια προσόντα τους; Πού είναι η συζήτηση για το ρόλο της τεχνικής παιδείας και τα εργατικά δικαιώματα; Είτε παραπέμπονται στο σοσιαλισμό, είτε χωράνε σε μια- δυο γραμμές διακηρυκτικού χαρακτήρα, όταν δεν απουσιάζουν εντελώς γιατί δε συμφώνησαν οι διαβόητες τάσεις και συνιστώσες που μας τυραννούν δεκαετίες.

Η ανεπάρκεια αυτή (ή η συνειδητή άρνηση) αποτελεί το πιο καθαρό αποτέλεσμα της ήττας ή και των ηττών. Η απομάκρυνση του κοινωνικού από το πολιτικό έχει εσωτερικευθεί από την αριστερά εξ ου και η τελευταία είναι τόσο αδύναμη. Έχουμε μια αριστερά που ηγεμονεύεται ιδεολογικώς από τον πυρήνα των δεξιών ιδεών και δη τη σημαντικότερη: την αντίληψη της πολιτικής ως «βασιλείου των ειδικών». Παρεμπιπτόντως και συνήθως, αυτοί οι «ειδικοί» δεν είναι παρά μετριότητες για να μην πούμε εντελώς αδαείς.

Δεν πρόκειται για ζήτημα έξυπνων ιδεών και καταστατικών προβλέψεων αλλά για την κυρίαρχη παρουσία της λογικής της κάστας και της εξουσιαστικής της νοοτροπίας. Οι αντιλήψεις και της αριστεράς έχουν ως όριο τη Βουλή και την εκπροσώπηση. Τα στελέχη είναι κυριολεκτικώς μια επαγγελματική ομάδα δια του κόμματος, τα οποία εν τέλει εξαντλούν τον ορίζοντά τους στο πώς θα διασφαλίσουν τη δική τους παρουσία στη Βουλή.

Ο μηχανισμός (πάντα αναγκαίος μέσα στα κόμματα) παρασιτεί εις βάρος του κοινωνικού στοιχείου, το διώχνει από την πολιτική διαδικασία, θεωρώντας ότι μπορεί να το επιστρατεύει μόνο ως άλλοθι και άθροισμα κλακαδόρων. Κούνια που τους κούναγε… Το ενδιαφέρον για τις ανάγκες του λαού φτάνει μέχρι του σημείου που δεν θα ταραχτεί η κυνική ανάγκη του μηχανισμού για αναπαραγωγή του. Όσο πιο μικρός ο μηχανισμός, τόσο πιο κυνικός. Τα όρια της σημερινής αριστεράς και επομένως και αυτών των εκλογών είναι απελπιστικά μικρά.

Ωστόσο, έστω κι έτσι είναι υπαρκτή η δυνατότητα προώθησης ορισμένων αλλαγών. Ποια είναι η σημαντικότερη; Η αποσταθεροποίηση κατά ένα μέρος του συστήματος εξουσίας. Χάρη στον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ έχουμε υποστεί 8 χρόνια απόλυτης σταθερότητας του συστήματος εξουσίας. Αυτή η σταθερότητα γίνεται επισφαλής για λόγους εξωγενείς και ενδογενείς. Έχει νόημα λοιπόν η ψήφος αποσταθεροποίησης του συστήματος εξουσίας. Πρόκειται για ρόλο τον οποίο παρεμπιπτόντως τα ναζιστικά κατακάθια δεν μπορούν και δε θέλουν να παίξουν. Τον ρόλο του μαστιγίου του συστήματος εξουσίας θα διαδραματίσουν και πάλι.

Επομένως, με όλες τις προαναφερθείσες ανεπάρκειες και αδυναμίες εκδοχών της αριστεράς, γνωρίζοντας τα όρια τόσο αυτών των σχηματισμών, όσο και του ίδιου του κοινοβουλευτικού παιχνιδιού (τα οποία θα γίνονται ολοένα στενότερα), λαμβάνοντας υπόψιν ότι η διέξοδος θα ανοίξει από το οργανωμένο κοινωνικό στοιχείο και όχι από την κάστα των κοινοβουλευτικών, η ψήφος αποσταθεροποίησης έχει νόημα. Η συγκυβέρνηση του ευρωατλαντισμού και του νεοφιλελευθερισμού πρέπει αριθμητικώς να γίνει δυσκολότερη και κατά το δυνατό να βρεθούν στη Βουλή πρόσωπα με βάθος. Πράγμα σπάνιο αλλά όχι ανύπαρκτο ακόμα και στα σημερινά ψηφοδέλτια.

Σουδάν: Επιχείρηση επιστροφής στην αφρικανική προϊστορία

/0 Comments/in /by

Σουδάν: Επιχείρηση επιστροφής στην αφρικανική προϊστορία Αν πήγε τόσο καλά στην Λιβύη (ανατρέποντας τον Καντάφι κι ένα επιτυχημένο πείραμα ευημερίας στην Αφρική), στο Ιράκ (ακυρώνοντας τα συμβόλαια εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων με ανταγωνίστριες χώρες) και στη Συρία (μετατρέποντας σε αμμοχάλικο μια χώρα εμπόδιο στην Pax Americana) γιατί να μην επιχειρηθεί το ίδιο και στο Σουδάν; από το […]

Read more

Τεχνητή Νοημοσύνη και ChatGPT: θα αλλάξει το παιχνίδι;

/0 Comments/in /by

Το ChatGPT αναγγέλλεται ως επανάσταση στην “τεχνητή νοημοσύνη” (AI) και έχει κατακλύσει τον κόσμο των μέσων ενημέρωσης και της τεχνολογίας από τα τέλη του 2022.

Σύμφωνα με το OpenAI, το ChatGPT είναι “μια τεχνητή νοημοσύνη που έχει εκπαιδευτεί για να βοηθάει σε μια ποικιλία εργασιών”. Πιο συγκεκριμένα, είναι ένα μεγάλο γλωσσικό μοντέλο (LLM) σχεδιασμένο να παράγει κείμενο που μοιάζει με ανθρώπινο και να συνομιλεί με ανθρώπους, εξ ου και το “Chat” στο ChatGPT.

Το GPT σημαίνει Generative Pre-trained Transformer (Γενετικός Προεκπαιδευμένος Μετασχηματιστής). Τα μοντέλα GPT προ-εκπαιδεύονται από ανθρώπους προγραμματιστές και στη συνέχεια αφήνονται να μάθουν μόνα τους και να παράγουν ολοένα και μεγαλύτερες ποσότητες γνώσης, παρέχοντας αυτή τη γνώση με σωστό τρόπο στους ανθρώπους (chat).

Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι παρουσιάζετε στο μοντέλο ένα ερώτημα ή αίτημα εισάγοντας το σε ένα πλαίσιο κειμένου. Στη συνέχεια, η τεχνητή νοημοσύνη επεξεργάζεται αυτό το αίτημα και απαντά με βάση τις πληροφορίες που έχει στη διάθεσή της. Μπορεί να κάνει πολλές εργασίες, από τη διεξαγωγή μιας συνομιλίας έως τη συγγραφή μιας ολόκληρης εργασίας για τις εξετάσεις- από τη δημιουργία ενός λογότυπου μάρκας έως τη σύνθεση μουσικής και πολλά άλλα. Πολύ περισσότερα από μια απλή μηχανή αναζήτησης τύπου Google ή Wikipedia, όπως υποστηρίζεται.

Οι άνθρωποι προγραμματιστές εργάζονται για την αύξηση της “νοημοσύνης” των GPT. Η τρέχουσα έκδοση του GPT είναι η 3.5, ενώ η 4.0 θα κυκλοφορήσει μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους. Και φημολογείται ότι το ChatGPT-5 θα μπορούσε να επιτύχει “τεχνητή γενική νοημοσύνη” (AGI). Αυτό σημαίνει ότι θα μπορούσε να περάσει το τεστ Turing, το οποίο είναι ένα τεστ που καθορίζει αν ένας υπολογιστής μπορεί να επικοινωνεί με τρόπο που να μην διακρίνεται από έναν άνθρωπο.

Τα LLM θα αλλάξουν το παιχνίδι για τον καπιταλισμό σε αυτή τη δεκαετία; Θα μπορέσουν αυτές οι μηχανές που μαθαίνουν μόνες τους να αυξήσουν την παραγωγικότητα της εργασίας με πρωτοφανή ρυθμό και έτσι να βγάλουν τις μεγάλες οικονομίες από την τρέχουσα “μακρά ύφεση” της χαμηλής αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ, των επενδύσεων και του εισοδήματος- και στη συνέχεια να επιτρέψουν στον κόσμο να κάνει νέα βήματα για την έξοδο από τη φτώχεια; Αυτό ισχυρίζονται ορισμένοι από τους “τεχνο-αισιόδοξους” που απασχολούν τα μέσα ενημέρωσης.

Ας εξετάσουμε τις απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα.

Πρώτον, πόσο καλές και ακριβείς είναι οι σημερινές εκδόσεις του ChatGPT; Λοιπόν, όχι πολύ, τουλάχιστον ακόμα. Υπάρχουν πολλά “γεγονότα” στον κόσμο για τα οποία οι άνθρωποι διαφωνούν. Η συστηματική αναζήτηση σας επιτρέπει να συγκρίνετε αυτές τις εκδοχές και να εξετάσετε τις πηγές τους. Ένα γλωσσικό μοντέλο, αντίθετα, θα προσπαθήσει να υπολογίσει κάποιο είδος μέσου όρου κάθε γνώμης στην οποία έχει εκπαιδευτεί – πράγμα που μερικές φορές είναι αυτό που θέλετε, αλλά πολύ συχνά δεν είναι. Το ChatGPT γράφει μερικές φορές απαντήσεις που ακούγονται εύλογες αλλά είναι λανθασμένες ή ανούσιες. Επιτρέψτε μου να σας δώσω μερικά παραδείγματα.

Ρώτησα το ChatGPT 3.5: ποιος είναι ο Michael Roberts, μαρξιστής οικονομολόγος; Αυτή ήταν η απάντηση: “Ο Ρόμπερτς Ρόμπερτς είναι ένας από τους σημαντικότερους επιστήμονες της ανθρωπότητας.


Αυτή είναι ως επί το πλείστον σωστή απάντηση, αλλά είναι και λάθος σε ορισμένα σημεία (δεν θα πω ποια).

Στη συνέχεια του ζήτησα να αξιολογήσει το βιβλίο μου, The Long Depression. Αυτό είναι που είπε:

Αυτό δίνει μια πολύ “γενική” κριτική ή σύνοψη του βιβλίου μου, αλλά παραλείπει τον πυρήνα της θέσης του βιβλίου: τον ρόλο της κερδοφορίας στις κρίσεις του καπιταλισμού. Γιατί; Δεν ξέρω.

Έτσι έκανα αυτή την ερώτηση σχετικά με το νόμο του Μαρξ για την κερδοφορία:

Και πάλι, αυτό είναι σε γενικές γραμμές σωστό – αλλά μόνο σε γενικές γραμμές. Η απάντηση δεν σας οδηγεί πραγματικά πολύ βαθιά στην κατανόηση του νόμου. Στην πραγματικότητα, δεν είναι καλύτερη από τη Wikipedia. Φυσικά, μπορείτε να αναζητήσετε και να προτρέψετε περαιτέρω ώστε να πάρετε πιο λεπτομερείς απαντήσεις. Φαίνεται όμως ότι υπάρχει αρκετός δρόμος για την Τεχνητή Νοημοσύνη μέχρι να αντικαταστήσει την ανθρώπινη έρευνα και ανάλυση.

Στη συνέχεια, υπάρχει το ζήτημα της παραγωγικότητας της εργασίας και των θέσεων εργασίας. Οι οικονομολόγοι της Goldman Sachs εκτιμούν ότι αν η τεχνολογία ανταποκρινόταν στις υποσχέσεις της, θα έφερνε “σημαντική αναστάτωση” στην αγορά εργασίας, ισοδυναμώντας με την αυτοματοποίηση των εργασιών 300 εκατομμυρίων εργαζομένων πλήρους απασχόλησης στις μεγάλες οικονομίες. Οι δικηγόροι και οι διοικητικοί υπάλληλοι θα είναι μεταξύ εκείνων που κινδυνεύουν περισσότερο να απολυθούν (και πιθανότατα οι οικονομολόγοι). Υπολογίζουν ότι περίπου τα δύο τρίτα των θέσεων εργασίας στις ΗΠΑ και την Ευρώπη είναι εκτεθειμένα σε κάποιο βαθμό αυτοματοποίησης μέσω τεχνητής νοημοσύνης, με βάση τα στοιχεία για τα καθήκοντα που τυπικά εκτελούνται σε χιλιάδες επαγγέλματα.

Οι περισσότεροι άνθρωποι θα δουν λιγότερο από το ήμισυ του φόρτου εργασίας τους να αυτοματοποιείται και πιθανότατα θα συνεχίσουν τις εργασίες τους, με κάποιο μέρος του χρόνου τους να απελευθερώνεται για πιο παραγωγικές δραστηριότητες. Στις ΗΠΑ, αυτό θα ίσχυε για το 63% του εργατικού δυναμικού, υπολόγισαν. Ένα επιπλέον 30% που εργάζεται σε φυσικές ή υπαίθριες εργασίες δεν θα επηρεαζόταν, αν και η εργασία τους θα μπορούσε να είναι ευάλωτη σε άλλες μορφές αυτοματοποίησης.

Οι οικονομολόγοι της GS κατέληξαν στο συμπέρασμα: “Τα ευρήματά μας αποκαλύπτουν ότι περίπου το 80% του εργατικού δυναμικού των ΗΠΑ θα μπορούσε να επηρεαστεί τουλάχιστον κατά το 10% των εργασιακών του καθηκόντων από την εισαγωγή των LLM, ενώ περίπου το 19% των εργαζομένων μπορεί να δει τουλάχιστον το 50% των καθηκόντων του να επηρεάζεται”.

Με πρόσβαση σε ένα LLM, περίπου το 15% όλων των εργασιών των εργαζομένων στις ΗΠΑ θα μπορούσε να ολοκληρωθεί σημαντικά ταχύτερα, διατηρώντας το ίδιο επίπεδο ποιότητας. Όταν ενσωματώνεται λογισμικό και εργαλεία που έχουν κατασκευαστεί πάνω σε LLMs, το ποσοστό αυτό αυξάνεται στο 47-56% όλων των εργασιών. Περίπου το 7% των εργαζομένων στις ΗΠΑ εργάζονται σε θέσεις εργασίας όπου τουλάχιστον τα μισά από τα καθήκοντά τους θα μπορούσαν να εκτελεστούν από τη γενετική τεχνητή νοημοσύνη και είναι ευάλωτοι προς αντικατάσταση. Σε παγκόσμιο επίπεδο, δεδομένου ότι οι χειρωνακτικές εργασίες αποτελούν μεγαλύτερο μερίδιο της απασχόλησης στον αναπτυσσόμενο κόσμο, η GS εκτιμά ότι περίπου το ένα πέμπτο των εργασιών θα μπορούσε να γίνει από την ΤΝ – ή περίπου 300 εκατ. θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης σε μεγάλες οικονομίες.

Αυτές οι προβλέψεις για την απώλεια θέσεων εργασίας δεν είναι κάτι καινούργιο. Σε προηγούμενες αναρτήσεις, έχω περιγράψει διάφορες προβλέψεις σχετικά με τον αριθμό των θέσεων εργασίας που θα χαθούν από τα ρομπότ και την τεχνητή νοημοσύνη κατά την επόμενη δεκαετία ή και περισσότερο. Φαίνεται να είναι τεράστιος- και όχι μόνο στις χειρωνακτικές εργασίες στα εργοστάσια, αλλά και στις λεγόμενες εργασίες των λευκών κολάρων (σ.μ. δουλειές γραφείου, κυρίως στελεχών).

Είναι στην καρδιά της καπιταλιστικής συσσώρευσης η προοπτική ότι οι εργαζόμενοι θα αντιμετωπίζουν συνεχώς τον κίνδυνο απώλειας της εργασίας τους λόγω των καπιταλιστικών επενδύσεων σε μηχανές. Η αντικατάσταση της ανθρώπινης εργασίας από μηχανές ξεκίνησε στην αρχή της Βρετανικής Βιομηχανικής Επανάστασης στην κλωστοϋφαντουργία, και η αυτοματοποίηση έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αμερικανική εκβιομηχάνιση κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα. Η ταχεία εκμηχάνιση της γεωργίας που ξεκίνησε στα μέσα του 19ου αιώνα είναι ένα άλλο παράδειγμα αυτοματισμού.

Όπως εξήγησε ο Ένγκελς, η μηχανοποίηση όχι μόνο έκοβε θέσεις εργασίας, αλλά συχνά δημιουργούσε και νέες θέσεις εργασίας σε νέους τομείς. Αυτό σημείωνε ο Ένγκελς στο βιβλίο του Η κατάσταση της εργατικής τάξης στην Αγγλία (1844) – βλ. το βιβλίο μου για τα οικονομικά του Ένγκελς σελ. 54-57. Αλλά όπως το έθεσε ο Μαρξ τη δεκαετία του 1850: “Τα πραγματικά γεγονότα, τα οποία διαστρεβλώνονται από την αισιοδοξία των οικονομολόγων, είναι τα εξής: οι εργάτες, όταν εκδιώκονται από τα εργαστήρια λόγω των μηχανών, μπαίνουν ξανά στην αγορά εργασίας. Η παρουσία τους στην αγορά εργασίας αυξάνει τον αριθμό της εργατικής δύναμης που είναι στη διάθεση της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης… η επίδραση των μηχανημάτων, η οποία παρουσιάζεται ως ευλογία για την εργατική τάξη, είναι, αντίθετα, η πιο τρομακτική μάστιγα. …. Μόλις τα μηχανήματα απελευθερώσουν ένα μέρος των εργατών που απασχολούνται σε ένα δεδομένο κλάδο της βιομηχανίας, οι εφεδρικοί εργάτες εκτρέπονται επίσης σε νέα κανάλια απασχόλησης και απορροφώνται σε άλλους κλάδους- εν τω μεταξύ, τα αρχικά θύματα, κατά τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου, κατά το μεγαλύτερο μέρος τους λιμοκτονούν και πεθαίνουν” [Grundrisse]. Το συμπέρασμα εδώ είναι ότι η αυτοματοποίηση σημαίνει αύξηση των επισφαλών θέσεων εργασίας και αύξηση της ανισότητας.

Μέχρι σήμερα, η μηχανοποίηση εξακολουθεί να απαιτεί ανθρώπινη εργασία για την έναρξη και τη συντήρησή της. Αλλά μήπως τώρα οδεύουμε προς την κατάληψη όλων των εργασιών, και ιδιαίτερα εκείνων που απαιτούν πολυπλοκότητα και ιδέες με συστήματα LLM; Και θα σημάνει αυτό μια δραματική αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας, ώστε ο καπιταλισμός να αποκτήσει νέα ώθηση;

Αν τα LLM μπορούν να αντικαταστήσουν την ανθρώπινη εργασία και έτσι να αυξήσουν δραματικά το ποσοστό της υπεραξίας, αλλά χωρίς απότομη αύξηση του κόστους επένδυσης σε υλικά μηχανήματα (αυτό που ο Μαρξ ονόμασε αυξανόμενη οργανική σύνθεση του κεφαλαίου), τότε ίσως η μέση κερδοφορία του κεφαλαίου να κάνει άλμα από τα σημερινά χαμηλά της.

Η Goldman Sachs ισχυρίζεται ότι αυτά τα γενετικά συστήματα τεχνητής νοημοσύνης, όπως το ChatGPT, θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν μια έκρηξη παραγωγικότητας που θα αύξανε τελικά το ετήσιο παγκόσμιο ΑΕΠ κατά 7% σε μια δεκαετία. Εάν οι εταιρικές επενδύσεις στην ΤΝ συνέχιζαν να αυξάνονται με παρόμοιο ρυθμό με τις επενδύσεις σε λογισμικό που έγιναν στη δεκαετία του 1990, οι επενδύσεις σε ΤΝ μόνο στις ΗΠΑ θα μπορούσαν να προσεγγίσουν το 1% του ΑΕΠ των ΗΠΑ μέχρι το 2030.

Δεν θα υπεισέλθω στον τρόπο με τον οποίο η GS υπολογίζει αυτά τα αποτελέσματα, διότι τα αποτελέσματα είναι στην πραγματικότητα εικασίες. Αλλά ακόμη και αν δεχτούμε τα αποτελέσματα, είναι τόσο εκθετικό άλμα; Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες προβλέψεις της Παγκόσμιας Τράπεζας, η παγκόσμια ανάπτυξη θα μειωθεί κατά περίπου το ένα τρίτο από τον ρυθμό που επικρατούσε την πρώτη δεκαετία του αιώνα μας, σε μόλις 2,2% ετησίως. Και το ΔΝΤ τοποθετεί τον μέσο ρυθμό ανάπτυξης στο 3% ετησίως για το υπόλοιπο αυτής της δεκαετίας.

Αν προσθέσουμε την πρόβλεψη της GS για τον αντίκτυπο των LLMs, έχουμε περίπου 3,0-3,5% ετησίως για την παγκόσμια πραγματική αύξηση του ΑΕΠ, ίσως – και αυτό δεν λαμβάνει υπόψη την αύξηση του πληθυσμού. Με άλλα λόγια, ο πιθανός αντίκτυπος δεν θα είναι καλύτερος από τον μέσο όρο που παρατηρείται από τη δεκαετία του 1990. Αυτό μας θυμίζει αυτό που ο οικονομολόγος Ρόμπερτ Σόλοου είπε περίφημα το 1987 ότι “η εποχή των υπολογιστών βρίσκεται παντού εκτός από τις στατιστικές για την παραγωγικότητα”.

Ο Αμερικανός οικονομολόγος Daren Acemoglu προσθέτει ότι δεν αυξάνουν όλες οι τεχνολογίες αυτοματοποίησης στην πραγματικότητα την παραγωγικότητα της εργασίας. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι εταιρείες εισάγουν αυτοματισμούς κυρίως σε τομείς που μπορεί να ενισχύσουν την κερδοφορία, όπως το μάρκετινγκ, η λογιστική ή η τεχνολογία ορυκτών καυσίμων, αλλά δεν αυξάνουν την παραγωγικότητα για το σύνολο της οικονομίας ή δεν καλύπτουν κοινωνικές ανάγκες. Η Big Tech έχει μια ιδιαίτερη προσέγγιση στις επιχειρήσεις και την τεχνολογία που επικεντρώνεται στη χρήση αλγορίθμων για την αντικατάσταση των ανθρώπων. Δεν είναι τυχαίο ότι εταιρείες όπως η Google απασχολούν λιγότερο από το ένα δέκατο του αριθμού των εργαζομένων που απασχολούσαν στο παρελθόν μεγάλες επιχειρήσεις, όπως η General Motors. Αυτό είναι συνέπεια του επιχειρηματικού μοντέλου της Μεγάλης Τεχνολογίας, το οποίο βασίζεται όχι στη δημιουργία θέσεων εργασίας αλλά στην αυτοματοποίησή τους.

Αυτό είναι το επιχειρηματικό μοντέλο για την τεχνητή νοημοσύνη στο πλαίσιο του καπιταλισμού. Όμως, στο πλαίσιο της συνεταιριστικής κοινότητας που κατέχει αυτοματοποιημένα μέσα παραγωγής, υπάρχουν πολλές εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης που θα μπορούσαν αντίθετα να αυξήσουν τις ανθρώπινες ικανότητες και να δημιουργήσουν νέα καθήκοντα στην εκπαίδευση, την υγειονομική περίθαλψη, ακόμη και στη μεταποίηση. Ο Acemoglu πρότεινε ότι “αντί να χρησιμοποιούμε την ΤΝ για αυτοματοποιημένη βαθμολόγηση, βοήθεια για το σπίτι, και όλο και περισσότερο για την αντικατάσταση των δασκάλων από αλγόριθμους, μπορούμε να επενδύσουμε στη χρήση της ΤΝ για την ανάπτυξη πιο εξατομικευμένων, μαθητοκεντρικών μεθόδων διδασκαλίας που είναι βαθμονομημένες στις συγκεκριμένες δυνατότητες ή αδυναμίες διαφορετικών ομάδων μαθητών. Τέτοιες τεχνολογίες θα οδηγούσαν στην απασχόληση περισσότερων εκπαιδευτικών, καθώς και στην αύξηση της ζήτησης για νέες δεξιότητες εκπαιδευτικών – έτσι ακριβώς πηγαίνοντας προς την κατεύθυνση της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας με επίκεντρο νέα καθήκοντα”. Και αντί να μειωθούν οι θέσεις εργασίας και τα μέσα διαβίωσης των ανθρώπων, η τεχνητή νοημοσύνη υπό κοινή ιδιοκτησία και σχεδιασμό θα μπορούσε να μειώσει τις ώρες ανθρώπινης εργασίας για όλους.

Και έπειτα υπάρχει και το ζήτημα της ενίσχυσης της κερδοφορίας που παρέχει η τεχνολογία ΤΝ. Ακόμα και αν οι επενδύσεις στα συστήματα LLM απαιτούν λιγότερα υλικά μέσα παραγωγής και μειώνουν το κόστος του κεφαλαίου αυτού, η απώλεια ανθρώπινης εργατικής δύναμης θα μπορούσε να είναι ακόμα μεγαλύτερη. Έτσι, ο νόμος του Μαρξ για την κερδοφορία θα εξακολουθούσε να ισχύει. Πρόκειται για τη μεγάλη αντίφαση του καπιταλισμού: η αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας μέσω περισσότερων μηχανών Τεχνητής Νοημοσύνης μειώνει την κερδοφορία του κεφαλαίου. Αυτό οδηγεί σε τακτικές και επαναλαμβανόμενες κρίσεις παραγωγής, επενδύσεων και απασχόλησης – αυξανόμενης έντασης και διάρκειας.

Τέλος, υπάρχει το ζήτημα της νοημοσύνης. Η Microsoft υποστηρίζει ότι η νοημοσύνη είναι μια “πολύ γενική νοητική ικανότητα που, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει την ικανότητα να συλλογίζεσαι, να σχεδιάζεις, να λύνεις προβλήματα, να σκέφτεσαι αφηρημένα, να κατανοείς σύνθετες ιδέες, να μαθαίνεις γρήγορα και να μαθαίνεις από την εμπειρία”. Η Microsoft υπαινίσσεται ότι τα LLM θα μπορούσαν σύντομα να αποκτήσουν αυτή τη “γενικευμένη νοημοσύνη” και να ξεπεράσουν κάθε ανθρώπινη ικανότητα σκέψης.

Αλλά ακόμη και εδώ, υπάρχει σκεπτικισμός. “Το μοντέλο ChatGPT είναι τεράστιο, αλλά δεν είναι αρκετά τεράστιο ώστε να κρατήσει κάθε ακριβές γεγονός που συνάντησε καθόλο το σύνολο της εκπαίδευσής του. Μπορεί να παράγει μια πειστική απάντηση σε οτιδήποτε, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι αντανακλούν οι απαντήσεις του πραγματικά γεγονότα. Πρέπει πάντα να είστε επιφυλακτικοί και να ελέγχετε τα γεγονότα που σας παρουσιάζει. Τα γλωσσικά μοντέλα φημίζονται επίσης για τις “παραισθήσεις” τους – για την επινόηση νέων γεγονότων που ταιριάζουν στη δομή της πρότασης, παρά το γεγονός ότι δεν έχουν καμία βάση στα υποκείμενα δεδομένα. Αυτό δεν είναι πολύ ενθαρρυντικό.

Αλλά ο Guglielmo Carchedi έχει έναν πιο θεμελιώδη λόγο να αρνείται ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να αντικαταστήσει την ανθρώπινη “νοημοσύνη”: “Οι μηχανές συμπεριφέρονται μόνο σύμφωνα με τους κανόνες της τυπικής λογικής. Σε αντίθεση με τους ανθρώπους, οι μηχανές είναι δομικά ανίκανες να συμπεριφέρονται σύμφωνα με τους κανόνες της διαλεκτικής σκέψης. Μόνο οι άνθρωποι το κάνουν αυτό”. (Ο καπιταλισμός στον 21ο αιώνα, σ. 167).

Δείτε εδώ την απάντηση του ChatGPT στο διαλεκτικό ερώτημα: “Μπορεί το Α να είναι ίσο με το Α και ταυτόχρονα να είναι διαφορετικό από το Α;” “Όχι, δεν είναι δυνατόν το Α να είναι ίσο με το Α και ταυτόχρονα να είναι διαφορετικό από το Α. Αυτό θα αποτελούσε αντίφαση, καθώς η δήλωση “το Α είναι ίσο με το Α” είναι ταυτολογία και πάντα αληθής, ενώ η δήλωση “το Α είναι διαφορετικό από το Α” είναι αντίφαση και πάντα ψευδής. Επομένως, οι δύο αυτές δηλώσεις δεν μπορούν να είναι και οι δύο αληθείς ταυτόχρονα”.

Οι μηχανές δεν μπορούν να σκεφτούν δυνητικές και ποιοτικές αλλαγές. Η νέα γνώση προέρχεται από τέτοιους μετασχηματισμούς (άνθρωπος) και όχι από την επέκταση της υπάρχουσας γνώσης (μηχανές). Μόνο η ανθρώπινη νοημοσύνη είναι κοινωνική και μπορεί να δει τις δυνατότητες αλλαγής, ιδίως της κοινωνικής αλλαγής, που οδηγεί σε μια καλύτερη ζωή για την ανθρωπότητα και τη φύση.

Πηγή: The Next Recession

Μετάφραση: antapocrisis

Η τροπολογία ψηφίστηκε, η υποκρισία περισσεύει. Μόνο ο λαός θα φέρει την ανάσταση.

/0 Comments/in , /by

Με αγανάκτηση και μόνο παρακολουθούν οι συνήγοροι υποστήριξης της κατηγορίας στην δίκη της Χρυσής Αυγής, το αντιφασιστικό κίνημα και η δημοκρατική κοινωνία τις εξελίξεις σχετικά με την τρίτη κατά σειρά τροπολογία ανακοπής της προσπάθειας του ναζιστικού μορφώματος Κασιδιάρη να συμμετάσχει στις προσεχείς βουλευτικές εκλογές.

Δημοσιεύθηκε σήμερα ο ν. 5043/2023 (ΦΕΚ Α 91/13.4.2023), το άρθρο 35 του οποίου υλοποιεί τη γνωστή τροπολογία.

Η φράση που άλλαξε στην ισχύουσα διάταξη του άρθρου 32 του ΠΔ 26/2012 όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 102 του ν. 5019/2023 διάταξη έχει ως εξής (με έμφαση οι αλλαγές) :

«Η συνδρομή των προϋποθέσεων της παρούσας ελέγχεται αυτεπαγγέλτως από το Α1 Τμήμα του Αρείου Πάγου, στη σύνθεση του οποίου συμμετέχουν ο Πρόεδρος αυτού και όλα τα μέλη του, το οποίο λαμβάνει ή δύναται να ζητεί σχετική τεκμηρίωση από τις κατά περίπτωση αρμόδιες δικαστικές ή άλλες αρχές.»

Παρά τα όσα είχαμε έγκαιρα επισημάνει τόσο για την πρώτη τροπολογία (άρθρο 92 ν. 4808/2021) όσο κυρίως για τη δεύτερη (άρθρο 102 ν. 5019/2023) σε προηγούμενη αρθρογραφία, η κυβέρνηση αφενός επέλεξε την θέσπιση μιας διάταξης ευρύτερου αποκλεισμού και αφετέρου παρείχε στο Α1΄ Τμήμα του Αρείου Πάγου την υπερεξουσία να κρίνει αν ένα κόμμα που επιθυμεί να συμμετέχει στις εκλογές εξυπηρετεί ή όχι με την δράση του την ελεύθερη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος, καθώς και ποια είναι η πραγματική του ηγεσία. Αλλά ακόμα και σε αυτόν της τον σχεδιασμό, η κυβέρνηση φάνηκε να λογαριάζει χωρίς τον ξενοδόχο, δηλαδή τους δικαστές του Αρείου Πάγου και, όταν το συνειδητοποίησε, επινόησε μια τροπολογία πανικού με την οποία μεταβάλλει τη σύνθεση του σώματος του Α1΄ Τμήματος του Αρείου Πάγου που θα κρίνει τη νομιμότητα της συμμετοχής των κομμάτων στις προσεχείς εκλογές, προκαλώντας την θυμηδία των κομμάτων της αντιπολίτευσης και του δημοκρατικού κόσμου, την αντίδραση και παραίτηση του Αντιπροέδρου του Αρείου Πάγου Χρήστου Τζανερρίκου και, ακόμα χειρότερα,  τη συσπείρωση και ηρωοποίηση του κόμματος του Κασιδιάρη και του αχυρανθρώπου που ανέλαβε να παραστήσει τον ηγέτη του. Και κατορθώνοντας να τον καταστήσει πρώτο θέμα συζήτησης αποπροσανατολίζοντας την κοινή γνώμη και ενισχύοντας το αφήγημά του περί πολιτικής του δίωξης.

Είμαστε υποχρεωμένοι για την αποκατάσταση των πραγμάτων να θέσουμε υπόψη στο διάλογο αυτόν τα ακόλουθα :

1) Η ψηφισμένη τον Φεβρουάριο 2023 τροπολογία (άρθρο 102 ν. 5019/2023), όπως αναλυτικά έχουμε αναπτύξει, δεν περιορίζεται στον αποκλεισμό από τις εκλογές κομμάτων στα οποία συμμετέχουν υποψήφιοι βουλευτές η ηγετικά στελέχη καταδικασμένοι για κακούργημα με ναζιστικό κίνητρο ακόμα και σε πρώτο βαθμό χωρίς ανασταλτικό αποτέλεσμα, όπως τεκμηριωμένα και εμπεριστατωμένα είχαμε προτείνει στην τότε αρθρογραφία μας, αλλά επεκτείνει την απαγόρευση αυτή σε σωρεία καταδίκων για διάφορες διατάξεις του Ποινικού Κώδικα που δεν έχουν καμία σχέση με τη ναζιστική δράση και την απειλή της για το δημοκρατικό πολίτευμα, ανοίγει τον δρόμο για ευρύτερες απαγορεύσεις.

2) Η πολιτική βούληση, που μελλοντικά θα επιχειρηματολογείται ως η «βούληση του νομοθέτη» σε απόπειρες τελολογικής ερμηνείας της διάταξης αυτής επισφραγίζεται με τις συστηματικές δηλώσεις του Υπουργού Εσωτερικών περί της ανάγκης αντιμετώπισης της «αντισυστημικής ψήφου» οι οποίες επιδαψιλεύουν το εύσημο αυτό στους ναζιστές και φασίστες.

Ωστόσο αντισυστημική ψήφος δεν είναι η ψήφος προς τους ναζιστές και φασίστες και γενικά τα ακροδεξιά μορφώματα, γιατί αυτοί δεν είναι αντισυστημικοί, αλλά γεννήματα και υπηρέτες του συστήματος. Και αν καμμία φορά εκτεθούν, το σύστημα εξουσίας τους αντιμετωπίζει  σαν τα παραστρατημένα παιδιά του και όχι σαν τον πραγματικό του εχθρό. Το γνωρίζει πολύ καλά αυτό ο Υπουργός Εσωτερικών από το παρελθόν του, και για αυτό με μεγάλη και αυθεντική άνεση περιγράφει τον πραγματικό του στόχο που είναι οι αντισυστημικές δυνάμεις, δηλαδή η αντικαπιταλιστική αριστερά.

3) Οι αποκαλύψεις από τις επανειλημμένες συνεντεύξεις και δηλώσεις του τελούντος υπό παραίτηση (με την … «διαλυτική αίρεση» της τυχόν εντός τριάντα ημερών από την υποβολή της ανάκλησής της) κ. Χρήστου Τζανερρίκου, είναι πολύ σημαντικές, ιδίως αν ληφθεί υπόψη ότι τα πραγματικά περιστατικά τα οποία καταγγέλλονται δεν έχουν διαψευστεί επί της ουσίας από οποιονδήποτε και ειδικότερα από τον κατονομαζόμενο Υπουργό Επικράτειας, Γεώργιο Γεραπετρίτη.

Η αξιολόγηση όμως των πραγματικών αυτών περιστατικών αποδίδει σοβαρές ευθύνες και για τους δύο εμπλεκομένους και αμοιβαίες παραβιάσεις τους όσον αφορά την αρχή της διάκρισης των εξουσιών :

Α) Ο κ. Γεώργιος Γεραπετρίτης, καθηγητής Νομικής και Υπουργός Επικράτειας κατόπιν διορισμού του Πρωθυπουργού, χωρίς να είναι βουλευτής και να διακινδυνεύει προσωπικό πολιτικό κόστος (όπως άλλωστε όλο σχεδόν το «επιτελικό κράτος» και το περίπου μισό Υπουργικό Συμβούλιο)  και χωρίς καμία απολύτως θεσμική αρμοδιότητα είτε για το νομοθέτημα, είτε για την τροπολογία, είτε για τον τρόπο λειτουργίας του Αρείου Πάγου, καλεί σε συνάντηση τον Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου και Πρόεδρο του Τμήματος που πρόκειται να εξετάσει τη νομιμότητα των συνδυασμών που συμμετέχουν στις εκλογές. Παρά το γεγονός ότι το πράττει άτυπα τηλεφωνικά, και όχι με έγγραφα, όπως  είθισται και απαιτείται στις θεσμικά αποδεκτές επικοινωνίας μεταξύ των φορέων διαφορετικών εξουσιών, ο Αντιπρόεδρος του Αρείου Πάγου αποδέχεται, αντιλέγοντας μόνο όσον αφορά τον τόπο της συνάντησης, με το επιχείρημα ότι δεν είναι σωστό ένας Υπουργός να επισκέπτεται τον Άρειο Πάγο. Είναι προφανές ότι το επιχείρημα αυτό δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, δεδομένου ότι η δημοσιότητα έχει καταγράψει άπειρες επισκέψεις Υπουργών όλων των κυβερνήσεων κατά καιρούς στον Άρειο Πάγο, και ίσως αυτό υπήρξε αμοιβαία επιδίωξη να αποφευχθεί εν προκειμένω, η δημοσιοποίηση της επίσκεψης, που είναι αδύνατο να παραμείνει κρυφή εντός ή ακόμα και εκτός του κτηρίου του Αρείου Πάγου. Έτσι επελέγη ως τόπος επίσκεψης το Μέγαρο Μαξίμου. Και εκεί βέβαια οι επισκέψεις γίνονται αντιληπτές, και αυτό δίνει χώρο στην εκδοχή ότι η συνάντηση έγινε σε γειτονική καφετέρια. Γεγονός είναι πάντως ότι δεν έχει καταγραφεί ιστορικά ένας Αντιπρόεδρος Αρείου Πάγου, εμφανώς τουλάχιστον, να επισκέπτεται Υπουργό στο γραφείο του για θέμα εκτός ημερήσιας διάταξης θεσμικού αντικειμένου.

Β) Η περιγραφή της συνάντησης καταγράφει διαυγέστατα μια πρόθεση βολιδοσκόπησης από την πλευρά του Υπουργού προς τον τέως Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου η οποία δεν απέσπασε την επιθυμητή απάντηση. Και ακόμα, υπήρξε και νέα όχληση από άλλο πρόσωπο, που δεν κατονομάζεται, το οποίο μάλιστα του ζήτησε να βοηθήσει λέγοντας του ότι υπάρχουν και ανεξάρτητες αρχές μετά την αφυπηρέτηση.

Στο σημείο αυτό να επισημανθεί ένα καρκίνωμα το οποίο πλήττει μέχρι τέλους της θητείας τους την προσωπική και λειτουργική ανεξαρτησία των δικαστικών λειτουργών, αφού η προσδοκία διορισμού σε υψηλού κύρους και απολαβών διοικητικά αξιώματα μετά την αφυπηρέτηση τους εξ αντικειμένου τους καθιστά δεκτικούς και ευάλωτους σε πιέσεις τέτοιες. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η προοδευτική πλευρά των δικαστών, που κατά την άποψη του γράφοντος εξακολουθεί να παραμένει πλειοψηφική, διά του στόματος του επί σειρά ετών προέδρου της, Χριστόφορου Σεβαστίδη, έχει εκφράσει συχνά την αντίθεση της στην δυνατότητα διορισμού αφυπηρετούντων δικαστικών λειτουργών σε διοικητικά αξιώματα και έχει απαιτήσει την θέσπιση ασυμβιβάστου με νομοθετική παρέμβαση, πράγμα το οποίο φυσικά δεν έχει γίνει δεκτό και αποτελεί κόκκινο πανί για τους ανώτατους δικαστές, οι οποίοι αποβλέπουν, μετά την υποχρεωτική αποχώρηση τους στο 67ο έτος, την εκμετάλλευση τέτοιου είδους ευκαιριών.

Εντούτοις, και παρά το γεγονός ότι όλα αυτά συνέβησαν στις 31.3.2023, έξι ημέρες προτού κατατεθεί η νέα τροπολογία, ο Αντιπρόεδρος του Αρείου Πάγου σιωπά και δεν προβαίνει σε οποιαδήποτε αποκάλυψη ή καταγγελία είτε θεσμικά, όπως οφείλει, είτε με καταγγελία στα Μ.Μ.Ε, είτε και τα δύο. Και εδώ γεννάται εύλογα το ερώτημα : Θα έμεναν για πάντα στο σκοτάδι οι συναντήσεις, συζητήσεις και προσφορές αυτές, αν τελικά η κυβέρνηση αποφάσιζε να ακολουθήσει διαφορετική τακτική και να μην προχωρήσει στην τροπολογία αυτή ; Και ποια στάση θα τηρούσε ο Αντιπρόεδρος του Αρείου Πάγου ;

Γ) Ακολουθεί στις 06.04.2023 η ανακοίνωση της τροπολογίας από την κυβέρνηση και τρεις μέρες μετά ο κ. Τζανερρίκος καταγγέλλει ευθεία παρέμβαση στην εσωτερική λειτουργία του Αρείου Πάγου, χωρίς ακόμα να προβεί στις σχετικές αποκαλύψεις που προαναφέρθηκαν, αλλά περιορίζεται στη νομική του άποψη σχετικά με την εξαγγελθείσα τροπολογία.

Πλέον είναι εκείνος ο οποίος παραβιάζει την αρχή της διάκρισης των εξουσιών, διότι υπό την ενεργή ιδιότητα του ανωτάτου και αρμοδίου ακόμα για δικαστικού λειτουργού (Αντιπροέδρου του Αρείου Πάγου) αμφισβητεί το δικαίωμα της κυβερνητικής εξουσίας να νομοθετεί, παραγνωρίζοντας ότι, καλώς ή κακώς (κατ εμέ κάκιστα), το εκλογικό σώμα εκείνην εξέλεξε και πάντως όχι τον ίδιο, και ότι όσο είναι κατακριτέα η παρέμβαση της κυβερνητικής εξουσίας στην δικαστική, άλλο τόσο είναι κατακριτέα, και ίσως περισσότερο η δική του, δεδομένου ότι η δικαστική εξουσία δεν εκλέγεται από κανέναν ούτε ανακαλείται, ούτε ελέγχεται, ούτε λογοδοτεί, στο έργο της κυβερνητικής εξουσίας και τους νόμους που ψηφίζει. Η ίδια η αντιπαραβολή με τις θεσπισμένες διατάξεις οι οποίες πρόκειται να τροποποιηθούν ρητά η σιωπηρά (Π.Δ. 26/2012, άρθρο 102 ν. 5019/.2023 και άρθρο 27 παρ. 1 ν.  4938/2022) επιβεβαιώνει ακριβώς αυτό, αφού αφορά διατάξεις νόμων ψηφισμένες από το Ελληνικό Κοινοβούλιο.

Δ) Αυτό φυσικά δεν καθιστά ανεπίδεκτες κατακραυγής τις κυβερνητικές σκοπιμότητες και τις φωτογραφικές πράγματι διατάξεις με τις οποίες επιχειρεί να επηρεάσει την δικαστική κρίση στο συγκεκριμένο ζήτημα. Ωστόσο, ο Αντιπρόεδρος του Αρείου Πάγου, εκτός της απαράδεκτης δημοσιοποίησης της αντίθεσης του στην επικείμενη τροπολογία, διατυπώνει και απόψεις οι οποίες αποκαλύπτουν την πραγματική του πεποίθηση σχετικά με την Χρυσή Αυγή και τον Κασιδιάρη, όπως η επισήμανσή του (με πλάγια)_ στον σχολιασμό της δήλωσης Βορίδη, «δεν μπορεί να υπάρχει μια βαθιά αντίθεση, από την μια μεριά το ποινικό τμήμα της Δικαιοσύνης (σημείωση : ξέχασε να πει: «κατωτέρου του Αρείου Πάγου δικαστηρίου» και να καταδικάζει σ.σ. τον Κασιδιάρη ως αρχηγό εγκληματικής οργάνωσης και να έρχεται ένα άλλο τμήμα της Δικαιοσύνης, επίσης το Α1 του Αρείου Πάγου, που να λέει ότι είναι πολιτικός αρχηγός). Δηλαδή ο ΥΠ.ΕΣ., εμμέσως πλην σαφώς, υπέδειξε στους δικαστές του Α1 Τμήματος ποια θα πρέπει να είναι η κρίση τους για το συγκεκριμένο θέμα.

Και εδώ ο κ. Τζανερρίκος σφάλλει. Παρέμβαση στην Δικαιοσύνη δεν συνιστά η δημόσια έκφραση γνώμης από οποιονδήποτε σχετικά με το περιεχόμενο μιας δικαστικής απόφασης, έστω και μιας επικείμενης δίκης, ιδίως όταν αυτό ανταποκρίνεται στο περιεχόμενο νομοθετικής διάταξης την οποία έχει υποστηρίξει. Η δυσαρέσκεια δικαστών για την έκφραση γνώμης στην υπόθεση που χειρίζονται, έστω και με το πρόσχημα της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης συνιστά έκφανση αυταρχικής νοοτροπίας. Και συχνά υποκρύπτει οράματα για κράτος δικαστών που μόνο τα λαϊκιστικά ακροδεξιά μορφώματα υποστηρίζουν ανοιχτά εντός και εκτός των ορίων της χώρας. Παρέμβαση στη δικαιοσύνη λοιπόν δεν είναι η δημόσια έκφραση γνώμης, αλλά οι μυστικές συναντήσεις, οι αθέμιτες επιρροές, οι πιέσεις και οι απειλές, καθώς επίσης και η υπόσχεση ωφελημάτων. Αυτά όλα, σύμφωνα και με πρόσφατη εύστοχη επισήμανση του καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου, κ. Ξεν. Κοντιάδη, στοιχειοθετούν αδικήματα των άρθρων 167Α και 237 Π.Κ. Το τελευταίο μάλιστα αποτελεί και κακούργημα. Ωστόσο, η επισήμανση του Αντιπροέδρου του Αρείου Πάγου ότι το ποινικό τμήμα της Δικαιοσύνης που έκρινε ότι η Χρυσή Αυγή αποτελεί εγκληματική οργάνωση είναι κατώτερο δικαστήριο από τον Άρειο Πάγο, που έρχεται να τονίσει κάτι πασίγνωστο και στον τελευταίο των Ελλήνων ακόμα, δεν αποτυπώνει οτιδήποτε άλλο, παρά την αποδοκιμασία του προς την δικαστική αυτή απόφαση, την οποία μάλιστα μέχρι σήμερα, παρά τις καθημερινές επανειλημμένες δηλώσεις του, δεν έχει διασκευάσει, ανασκευάσει ή διαφοροποιήσει. Επέλεξε λοιπόν, στην πρώτη δημόσια παρέμβαση του, να υποβαθμίσει την σημασία της καταδικαστικής απόφασης για την Χρυσή Αυγή και τον Κασιδιάρη, αγνοώντας ίσως και πάντως παραλείποντας ακόμα και το γεγονός ότι εκτός από την καταδικαστική απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων, το Α΄ Πενταμελές Εφετείο Κακουργημάτων, που δικάζει την υπόθεση σήμερα σε δεύτερο βαθμό, με την από 19.12.2022 παρεμπίπτουσα απόφαση του απέρριψε αίτημα του Ηλία Κασιδιάρη για αναστολή της ποινής, παρά το γεγονός ότι στο σκεπτικό της αίτησης του είχε επικαλεστεί και την πρόθεση του να ασκήσει πολιτική δραστηριότητα στα πλαίσια του κόμματος του. Και προφανώς παραβλέπει ότι ο Άρειος Πάγος, τον οποίο ορθά χαρακτηρίζει ανώτερο δικαστήριο από το Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων, στην περίπτωση της προκείμενης λειτουργίας του σχετικά με τη νομιμότητα συμμετοχής εκλογικών συνδυασμών, δεν ασκεί δικαιοδοτική, αλλά διοικητική λειτουργία, ούτε φυσικά ασκεί αναιρετικό έλεγχο στην καταδικαστική απόφαση. Κατά συνέπεια, η επισήμανση της ιεράρχησης της ανωτερότητας του Αρείου Πάγου έναντι του Τριμελούς Εφετείου, εκτός του ότι αποκαλύπτει τις επί της ουσίας προθέσεις του, είναι και θεσμικά άστοχη, δεδομένου ότι συγκρίνονται ανόμοιες λειτουργίες στις οποίες δεν υφίσταται ανωτερότητα ή κατωτερότητα.

4) Παρ’ όλ’ αυτά, μόνο ευγνώμονες μπορούμε να αισθανόμαστε απέναντι στον κ. Τζανερρίκο, γιατί με όσα δημοσιοποίησε αποκάλυψε τον τρόπο με τον οποίο διαπλέκονται και κινούνται οι δήθεν ανεξάρτητες και διακριτές εξουσίες και το πώς επηρεάζει η μία την άλλη. Μάθαμε έτσι πώς επικοινωνούν και συνεννοούνται οι παράγοντες των εξουσιών, έστω και αν η συνεννόηση αυτή στην προκειμένη περίπτωση δεν κατέληξε σε θετικά αποτελέσματα για την διείσδυση της κάθε μίας στο έργο της άλλης. Και εύλογα διερωτώμαστε (έστω και ρητορικά) πόσες άλλες παρόμοιες προσπάθειες στην ιστορία, παλιά και ιδίως πρόσφατη έγιναν χωρίς να αποτύχουν και έμειναν στο σκοτάδι. Η αστική υποκρισία του δήθεν σεβασμού στη διάκριση των εξουσιών, καθώς και η ίδια η διάκριση κατέρρευσαν παταγωδώς με πρωταγωνιστές δύο κορυφαίους εκπροσώπους τους.

Εν τέλει, όλοι αυτοί οι οποίοι αρνούνται στους πολίτες, το αντιφασιστικό κίνημα και το δημοκρατικό λαό το δικαίωμα να απαιτεί την εφαρμογή του νόμου στην περίπτωση της εγκληματικής οργάνωσης «Χρυσή Αυγή», να διαμαρτύρεται για προκλητικές αποφυλακίσεις, ή για αστυνομικές σκευωρίες που στέλνουν άδικα στο εδώλιο αγωνιστές μα αντίθετη πολιτική ταυτότητα με το επιχείρημα ότι η άσκηση δημόσιας κριτικής στις δικαστικές αποφάσεις συνιστά παρέμβαση στο έργο της Δικαιοσύνης είναι εκείνοι που στα κρυφά μεθοδεύουν την παραγωγή του έργου της.  Αυτή είναι η αστική υποκρισία σε όλο της το μεγαλείο !

5) Η κυβέρνηση, όπως ορθά επισημαίνει ο Θανάσης Καμπαγιάννης σε πρόσφατο άρθρο του («Σπασμοί ενός καθεστώτος που ψυχορραγεί»), «με τις διαρκείς και αλλοπρόσαλλες νομοθετικές της πρωτοβουλίες, προμοτάρουν αντί να απομονώνουν, το ναζιστικό μόρφωμα του Κασιδιάρη». Και ορθά τα κόμματα της αντιπολίτευσης αρνήθηκαν να υπερψηφίσουν την τροπολογία του κυβερνητικού πανικού. Είναι ακόμα αξιοσημείωτο ότι στην προσπάθεια της η κυβέρνηση να προσδώσει ευρύτερα χαρακτηριστικά στην σκοπιμότητα των σχετικών τροπολογιών της, δεν επικαλείται πουθενά ως στόχο τους καταδικασθέντες για εγκλήματα με  ναζιστικό κίνητρο, αλλά επικαλείται πολύ περισσότερο διευρυμένα κριτήρια, όπως να αποκλείσει από τις εκλογές μαχαιροβγάλτες, εγκληματίες, και ιδίως ο αποκλεισμός της αντισυστημικής ψήφου που κυριαρχεί στο πολιτικό σκεπτικό Βορίδη  στον οποίο ανατέθηκε το μεγαλύτερο βάρος της πολιτικής ευθύνης για την μεθόδευση αυτή. Και το δέχθηκε πρόθυμα, όχι μόνο λόγω παρελθόντος, αλλά και γιατί του ήταν μια πρώτης τάξης ευκαιρία άλλη μια φορά να προπαγανδίσει τη θεωρία των δύο άκρων και την εξίσωση των ναζιστών με την αντικαπιταλιστική αριστερά.

6) Μέσα σε όλα αυτά στην αρένα της αντιπαράθεσης τίθεται και η καθυστέρηση της διάρκειας της δίκης της Χ.Α. με σκοπό την αλληλοεπίρριψη ευθυνών και ακούγονται τερατώδεις ερμηνείες που επίσης ωφελούν – και νομικά – την υπεράσπισή της. Ας παραθέσουμε μερικά στοιχεία (δείτε και τα σχετικά γραφήματα) :

Η δίκη της Χρυσής Αυγής ξεκίνησε στις 20.04.2015 και έληξε στις 22.10.2020, αφού προηγουμένως πραγματοποίησε συνολικά 467 συνεδριάσεις. Η κύρια αιτία για την μεγάλη διάρκεια της ήταν ο τεράστιος όγκος των συνενωμένων δικογραφιών και παρεπόμενα ο μεγάλος αριθμός των κατηγορουμένων (68), μαρτύρων (212), συνηγόρων (μετείχαν σε διάφορα χρονικά διαστήματα 13 συνήγοροι πολιτικής αγωγής και πάνω από 100 συνήγοροι υπεράσπισης), μεγάλος όγκος αναγνωστέων εγγράφων.

Παρ’ όλ’ αυτά, οι 467 συνεδριάσεις θα είχαν απαιτήσει λιγότερο χρονικό διάστημα αν δεν είχαν μεσολαβήσει :

Α) Η απαράδεκτη μεθόδευση της κατά το έτος 2015 Διοίκησης του Εφετείου Αθηνών για εξορία της δίκης στον Κορυδαλλό με την ανοχή του τότε Υπουργού Δικαιοσύνης, πράγμα το οποίο πλην της αυτονόητης υποβάθμισης και του απαραδέκτου να διεξάγονται δίκες σε χώρο φυλακών και των δίκαιων αντιδράσεων που προκαλούσε στην τοπική κοινωνία, καθιστούσε αδύνατη την από πλευράς συνηγόρων πολιτικής αγωγής διεκδίκηση καθημερινής διεξαγωγής της, αφού αυτό σήμαινε την επαγγελματική τους εξόντωση και ταλαιπωρία, ενώ η εναλλαγή του τόπου διεξαγωγής της δίκης μεταξύ Εφετείου και Κορυδαλλού συνεχίστηκε όλα τα χρόνια μέχρι και τον Οκτώβριο 2019. Από τις 467 συνεδριάσεις διεξήχθησαν 233 συνεδριάσεις στον Κορυδαλλό και 234 στο Εφετείο αν και βασικός τόπος διεξαγωγής δίκη οριζόταν το Εφετείο με την Απόφαση Υπουργού Δικαιοσύνης Υ.Α. 42601/8.6.2016 (ΦΕΚ Β 1622/8.6.2016) που ήταν καρπός των κινητοποιήσεών μας.

Β) Η παράλειψη απαλλαγής όλων των μελών της σύνθεσης τα πρώτα τέσσερα χρόνια της δίκης από άλλες υπηρεσιακές υποχρεώσεις ώστε να έχουν τη δυνατότητα να μετέχουν αποκλειστικά στη σύνθεση του δικαστηρίου αυτού, και έτσι η δίκη να διεξάγεται καθημερινά.

Γ) Αιτίες ανωτέρας βίας οι οποίες προκάλεσαν διακοπή της δίκης για διάφορα χρονικά διαστήματα (εκλογές και δημοψήφισμα 2015, Αποχή Δ.Σ.Α. για ασφαλιστικό Κατρούγκαλου 2016, αυτοδιοικητικές, ευρωεκλογές και βουλευτικές εκλογές 2019, διακοπή λόγω πανδημίας Μάρτης 2020 – Ιούνης 2020), αλλά και ασθένειες, και κωλύματα.

Δ) Συστηματική κωλυσιεργία από την πλευρά ορισμένων κατηγορουμένων της δίκης και κατάχρηση της διαδικασίας κατάθεσης αναγνωστέων εγγράφων, για τα οποία αναλώθηκαν πολλές εβδομάδες.

Μόνοι οι συνήγοροι πολιτικής αγωγής, σε επανειλημμένα διαβήματα τους στην Διοίκηση του Εφετείου Αθηνών, στο Υπουργείο Δικαιοσύνης και τα Μ.Μ.Ε. ζητούσαμε την αποκλειστική διεξαγωγή της δίκης στο Εφετείο και την απαλλαγή (που και αυτό μόνο τα τελευταία χρόνια κατέστη δυνατό) των δικαστών από άλλες δικαστικές και υπηρεσιακές υποχρεώσεις, Το διάγραμμα που ακολουθεί στο τέλος δείχνει την κατανομή του χρόνου και δίνουν τις απαντήσεις για την διάρκεια της δίκης. Είναι δε γνωστό ότι οι δίκες με συνεξέταση υποθέσεων ναζιστικών εγκληματικών έχουν και σε άλλες χώρες μεγάλη διάρκεια. Στην Γερμανία, η δίκη για την υπόθεση του ναζιστικού μορφώματος «NSU» είχε διάρκεια επτά χρόνια. Συνεπώς με δεδομένα τα παραπάνω η δίκη δεν υπερέβη τα εύλογα όρια της διάρκειάς της.

7) Σήμερα, η δίκη της Χρυσής Αυγής έχει πραγματοποιήσει 42 συνεδριάσεις σε διάστημα δέκα μηνών. Καρπός δικών μας αγώνων υπήρξε η τέλεσή της αποκλειστικά στο Εφετείο Αθηνών (βλ. Απόφαση Υπουργού Δικαιοσύνης 18457/26.4.2022, ΦΕΚ Β/2082 της 27.4.2022, της οποίας το προοίμιο αναφέρεται στο σχετικό υπόμνημα των συνηγόρων πολιτικής αγωγής). Όπως έχουμε επισημάνει επανειλημμένα και στο Δικαστήριο, καθώς και στην Διοίκηση του Εφετείου Αθηνών, εάν συνεχίσει να διεξάγεται με αυτόν τον ρυθμό, έχοντας πραγματοποιήσει δηλαδή περί τις πενήντα δικασίμους κατά τον πρώτο χρόνο διεξαγωγής της, ακόμα και αν αρκέσουν διακόσιες, αντί 467, δικάσιμοι για την ολοκλήρωση της διεξαγωγής της, δεν προβλέπεται να τελειώσει νωρίτερα από τέσσερα χρόνια συνολικά, δηλαδή στις 15.06.2026. Ενώ μέχρι στιγμής στα αιτήματα μας για επιτάχυνση της δίκης δεν υπάρχει η δέουσα ανταπόκριση.

Το επισημαίνουμε και δημόσια με την ευκαιρία.

8) Εκφράζεται από πολλούς μάλλον απερίσκεπτα η άποψη ότι ήταν σφάλμα η συνένωση των δικογραφιών και βασική αιτία της μεγάλης διάρκειας.  Ωστόσο αν και πράγματι ο μεγάλος όγκος υπήρξε βασικός παράγοντας του μεγάλου αριθμού των συνεδριάσεων απονομή ουσιαστικής ποινικής δικαιοσύνης και εκτίμηση για την ποινική αξιολόγηση της δράσης εγκληματικής οργάνωσης δεν θα υπήρχε ποτέ σε περίπτωση χωριστής εκδίκασης. Είναι παγκοίνως γνωστό ότι αν οι επιμέρους υποθέσεις της υπόθεσης δικάζονταν χωριστά, πράγματι θα υπήρχαν πολλές μικρές δίκες που θα είχαν ολοκληρωθεί προ πολλού, αλλά οι ευθύνες θα εξαντλούνταν στα απλά εκτελεστικά όργανα, αφού δεν θα είχε συνεκτιμηθεί η ενότητα των κριτηρίων, του εγκληματικού σκοπού, της ιεραρχίας, οργανωτικής δομής, πειθαρχίας, εκπαίδευσης, στρατιωτικοποίησης, επιλογής στόχων, τρόπου δράσης, προετοιμασίας και εξέλιξης της εγκληματικής οργάνωσης και όλα εκείνα τα συγκεκριμένα στοιχεία τα οποία εισέφερε η συνεκδίκαση και συνεξέταση όλων αυτών των υποθέσεων και απέληξε στην πλήρη απονομή Δικαιοσύνης μέχρι τα ανώτατα κλιμάκια της εγκληματικής οργάνωσης.

Στόχος των συνηγόρων πολιτικής αγωγής υπήρξε πάντα και επιτεύχθηκε η συνένωση και συνεκδίκαση για τους παραπάνω λόγους. Αντίθετα στόχος των συνηγόρων υπεράσπισης ήταν πάντα η χωριστή εκδίκαση για ευνόητους λόγους.

Αυτά όλα όσοι με ευκολία κατακρίνουν την συνένωση των δικογραφιών όφειλαν να τα έχουν λάβει υπόψη τους πριν να δημοσιολογούν και κατ αποτέλεσμα να υπηρετούν τις απόψεις και την τακτική της Χρυσής Αυγής. Ζημιά και μόνο προκαλούν θυσιάζοντας στη βορά διαφόρων αντιπαραθέσεων και το ζήτημα της διάρκειας της δίκης, όπως είχε γίνει και με την έντονη αντιπαράθεση την περίοδο Οκτωβρίου 2020 για το αν φταίει ο παλιός η ο νέος Ποινικός Κώδικας για τις χαμηλές ποινές, που είχε ως αποτέλεσμα όντως την επιβολή χαμηλών ποινών, μερικές από τις οποίες έχουν προσβληθεί με εισαγγελική έφεση, πράγμα που επίσης δεν ακούγεται στις δημόσιες συζητήσεις.

Απαίτηση του δημοκρατικού κόσμου, των θυμάτων της Χρυσής Αυγής και των οικογενειών τους, καθώς και του αντιφασιστικού κινήματος είναι να μην επιτραπεί στους καταδικασμένους για εγκληματική οργάνωση με ναζιστικό κίνητρο η κάθοδος τους στις εκλογές. Αυτό αποτελεί την παρεπόμενη αναγκαία θεσμική αποτύπωση της καταδικαστικής απόφασης και μέρος της απαιτούμενης διοικητικής συμμόρφωσης του διοικητικού μηχανισμού της πολιτείας δίπλα στην απαίτηση για αποζημιώσεις στα θύματα της ΧΑ και τις οικογένειές τους και για καμμία ανοχή στη φασιστική, ρατσιστική και ναζιστική εγκληματική δράση και τη νομιμοποίησή της.

Κλείνοντας θα θυμήσουμε ξανά ότι ο φασισμός ως πολιτικοκοινωνικό ρεύμα δεν αντιμετωπίστηκε ποτέ από τα δικαστήρια. Αυτά είναι αρμόδια αποκλειστικά και μόνο για την αντιμετώπιση της εγκληματικής φασιστικής βίας την οποία απαιτούμε για την υπεράσπιση των δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών. Ούτε από τους θεσμούς, ούτε από την κυβέρνηση και τις καθεστωτικές δυνάμεις, αλλά από τον οργανωμένο λαό. Αντιμετωπίστηκε και θα αντιμετωπίζεται στην κοινωνία και στον δρόμο. Ο αγώνας συνεχίζεται. Καμμία ελευθερία στους εχθρούς της ελευθερίας. Οχι στη συμμετοχή των καταδικασθέντων για ναζιστικά εγκλήματα στις εκλογές.

Θα είμαστε εκεί, μέσα και έξω από τα δικαστήρια, για να δώσουμε και αυτή τη μάχη. Μαζί και στην πρωτοπορία, θα είναι οι πραγματικές αντισυστημικές δυνάμεις γιατί γνωρίζουν ότι η πάλη ενάντια τον ναζισμό είναι πρωτίστως πάλη ενάντια στο σύστημα που τον γεννά. Και ότι μόνο η δική του πάλη θα τον οδηγήσει στη νίκη.

Τι σημαίνει ότι κάποιο κόμμα είναι αντισυστημικό;

/1 Comment/in , /by

«Ενισχύονται τα αντισυστημικά κόμματα», ακούμε συχνά πυκνά να λένε οι αναλυτές των δημοσκοπήσεων. Τι σημαίνει, όμως, ότι κάποιο κόμμα είναι αντισυστημικό; Σημαίνει πολύ απλά ότι είναι κατά του συστήματος. Και ποιο είναι το σύστημα που υπάρχει; Ο καπιταλισμός (εκτός αν ζούμε σε κομμουνιστική κοινωνία και δεν το γνωρίζουμε). Και ποιους βαφτίζουν αντισυστημικούς; Ανάμεσα σε άλλους και τους ναζί και τους ακροδεξιούς. Άρα πρέπει εμείς να συνάγουμε το συμπέρασμα ότι οι νεοναζί μάχονται τον καπιταλισμό!

Παρατήρηση 1η: Υπάρχει συσσωρευμένη ιστορική εμπειρία με βάση την οποία οι ναζί στη Γερμανία αυτοχαρακτηρίστηκαν τους ως εθνικοσοσιαλιστές (έκλεψαν, δηλαδή, τον χαρακτηρισμό του σοσιαλιστή από την αριστερά) και χρησιμοποιούσαν δήθεν αντικαπιταλιστικό λόγο. Ωστόσο, ήταν επιλεκτικοί στην κίβδηλη αντικαπιταλιστική ρητορική τους. Δεν καταγγέλλανε το μεγάλο κεφάλαιο γενικά αλλά τους τραπεζίτες που τους συνέδεαν με τους Εβραίους. Η χρηματοδότησή τους και ενίσχυσή τους από το μεγάλο κεφάλαιο και η υλοποίηση των επιθυμιών του που οδήγησε στο σφαγείο του Β΄ παγκόσμιου πολέμου με τις ανείπωτες φρικαλεότητες των ναζί, δεν αφήνουν καμία αμφιβολία για το ποιον εξυπηρετούσαν.

Παρατήρηση 2η: Οι εγχώριοι νεοναζί, όταν η Χρυσή Αυγή βρισκόταν στη βουλή, έκαναν συνεχώς ερωτήσεις για το εφοπλιστικό κεφάλαιο με στόχο την υπεράσπισή του. Επίσης, έβαλαν ως στόχο την εκκαθάριση της ναυπηγοεπισκευαστικής ζώνης από τους κομμουνιστές συνδικαλιστές και πάλι προς τέρψη του εφοπλιστικού κεφαλαίου. Αυτοί οι ίδιοι ενισχύθηκαν ποικιλοτρόπως από τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης. Ουδέποτε έθεσαν θέμα εξόδου από το ΝΑΤΟ και την ΕΕ. Ουδέποτε μίλησαν για την ανάγκη να αυξηθεί η φορολογία του μεγάλου κεφαλαίου. Ονομάζονται, λοιπόν, αντισυστημικοί όλοι αυτοί που εκτός των άλλων έχουν χαρακτηρισθεί δικαστικά ως εγκληματική οργάνωση και αποδεδειγμένα δολοφόνησαν και προπηλάκισαν άνανδρα αθώους ανθρώπους. Ή ακόμη άνθρωποι ή πολιτικά μορφώματα (βλέπε Μπογδάνο για παράδειγμα) που αποτελούν τους πιο λυσσασμένους υπερασπιστές του καπιταλισμού και εμφορούνται από αντικομμουνισμό και μάλιστα στην πιο χυδαία του μορφή.

Παρατήρηση 3η: Ερωτώμενοι οι αναλυτές των δημοσκοπήσεων πώς ορίζουν αυτοί την έννοια του αντισυστημικού απαντάνε με έναν απίστευτα αστείο τρόπο: «Υπάρχει (για κάποιον κόσμο) μία περιπεπλεγμένη περιπλοκή συμφερόντων που αλληλοεξυπηρετούνται και που κρατάει το στάτους κβο του συστήματος. Ο κόσμος που επιλέγει τα αντισυστημικά κόμματα σημαίνει ότι θέλει να τα ισοπεδώσει όλα», μας είπε ο αναλυτής Δ. Μαύρος σε συνέντευξή του στο ραδιόφωνο, ενώ σε άλλη του συνέντευξη είπε πως το πιο αντισυστημικό κόμμα είναι η Χρυσή Αυγή. Είτε η απάντηση αυτή είναι προϊόν ανοησίας είτε στημένης απάντησης, το αποτέλεσμα δεν αλλάζει. Διαμορφώνεται μία άποψη σε αυτό που συνηθίζουμε να λέμε κοινή γνώμη με βάση την οποία αντισυστημικός μπορεί να είναι και ο νεοναζί. Έτσι ονομάζουμε αντισυστημικό ό,τι μπορεί να νομίζει ο κόσμος ότι είναι (ή ό,τι τον μαθαίνουν να πιστεύει) και όχι χρησιμοποιώντας επιστημονικά εργαλεία ανάλυσης. Εν τέλει συγκροτείται μία επίπλαστη εικόνα για το μακρύ χέρι τους συστήματος και το μακρύ αυτό χέρι πάει να μετατραπεί στον τιμωρό του συστήματος όχι στην πραγματικότητα αλλά στα μάτια των απλών ανθρώπων. Ηθελημένα ή άθελα οι νεοναζί με αυτό τον τρόπο προμοτάρονται. Ειδικά σε μία εποχή κατά την οποία υπάρχει μεγάλη οργή και απαξίωση του συστήματος.

Παρατήρηση 4η: Το αντισυστημικό κόμμα κρίνεται από τέσσερα στοιχεία: α) από το αν καταγγέλλει την αδικία, την εκμετάλλευση, την καταπίεση και ό,τι τα αναπαράγει, β) από το αν αποκαλύπτει τα πραγματικά αίτια των προβλημάτων, γ) από το αν έχει πρόγραμμα που συγκρούεται με το υπάρχον πλαίσιο και στοχεύει σε μία κοινωνία απαλλαγμένη από την εκμετάλλευση και δ) κυρίως από το αν μάχεται στην πράξη για το δίκιο των καταπιεσμένων. Αντισυστημικό κόμμα δεν μπορεί να είναι αυτό που απλώς αναπαράγει τις υπάρχουσες κοινωνικές δομές ή ακόμη χειρότερα αυτό που αποτελεί τον τραμπούκο του συστήματος.

Τέλος, ας μην ξεχνάμε κάτι βασικό. Οι περισπούδαστοι δημοσκόποι που αντικειμενικά είναι και διαμορφωτές άποψης και ψυχολογίας, δεν είναι αθώοι αναλυτές. Οι δημοσκοπικές εταιρείες συνδέονται με κόμματα και συμφέροντα. Δεν είναι ευαγή ιδρύματα που μοχθούν για την αποτύπωση των κοινωνικών τάσεων. Συχνά οι ερωτήσεις που θέτουν είναι στημένες και τα αποτελέσματα «πειραγμένα». Ας θυμηθούμε μόνο τι αποτελέσματα προβλέπανε πριν τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος του 2015.

Πως ανοίγει ο δρόμος στην ακροδεξιά;

/2 Comments/in /by

Η προεκλογική περίοδος ξεκίνησε και θα είναι αβέβαιη. Η μόνη σίγουρη τάση είναι η αντιπολιτική στάση, ως γενική δυσαρέσκεια απέναντι σε όλους τους διεκδικητές της κυβερνητικής εξουσίας. Η οποία μπορεί να εκφραστεί είτε με την αύξηση της αποχής είτε με την αύξηση των ακροδεξιών σχημάτων. Με τον τρόπο όμως αυτό ανοίγει ο δρόμος για την ακροδεξιά στις εκλογές.

Οι νουθεσίες στον «πολιτικά απαίδευτο» λαό για την αντιπολιτική του στάση, δε θα ανακόψουν την γενική τάση. Υπάρχει απόσταση μεταξύ του λαού και του πολιτικού συστήματος και όσο και να επιτευχθεί μια ορισμένη συσπείρωση κατά την προεκλογική περίοδο, αυτή δε θα ανακόψει την υπάρχουσα πορεία. Ίσα ίσα που η υποκριτική κριτική για την «ποιότητα» του πολιτικού λόγου θα προκαλεί ακόμα μεγαλύτερη αηδία και αγανάκτηση.

Η πολιτική αντιπαράθεση θα έχει αρκετή σκανδαλολογία. Η βίλα του Ραγκούση κόντρα στα χρέη του φιλοκυβερνητικού και «πετσωμένου» Χατζηνικολάου. Τα δις, οι offshore, οι βαλίτσες, οι βίλες. Τα κρατικοδίαιτα αρπακτικά της ΝΔ κόντρα στα φουσκωμένα πόθεν έσχες (όχι πάντα ως αποτέλεσμα… εργατικότητας) στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι άριστοι της ΝΔ θεωρούν το κράτος λάφυρό τους και έχουν πέσει με τα μούτρα σε συμβάσεις, ΕΣΠΑ, επιδοτήσεις κοκ. Μπορεί οι του ΣΥΡΙΖΑ να είναι ερασιτέχνες στο συγκεκριμένο άθλημα, προς το παρόν, όμως η διεύρυνση προς τον πασοκικό χώρο και η γενική στάση τους αναιρεί το πάλαι ποτέ ηθικό πλεονέκτημα. Και η μεγάλη εικόνα που μένει στον νέο εργαζόμενο ή τον συνταξιούχο των 800 € είναι ότι αυτοί τσακώνονται για να ζουν στη χλιδή, ενώ εγώ δεν τη βγάζω. Και η απόσταση μεγαλώνει.

Το δεύτερο στοιχείο του προεκλογικού πολιτικού λόγου θα είναι η έλλειψη εναλλακτικών προγραμμάτων. Ότι και να ψηφίσει ο πολίτης θα ξέρει ότι ο μισθός, η σύνταξη, η δημόσια παιδεία και υγεία, η ασφάλεια δεν θα αλλάξουν. Αυτά είναι δεδομένα. Σε μια πρόσφατη εκπομπή στον ΣΚΑΙ, σε συζήτηση για τις κινητοποιήσεις των Γάλλων για τα όρια ηλικίας, σε ερώτηση αν υπάρχει ενδεχόμενο να μειωθεί το όριο των 67 ετών στην Ελλάδα, ο Γ. Κουμουτσάκος είπε το αμίμητο ότι στους δεξιούς αρέσει η δουλειά και ότι γι’ αυτό δε θέλουν να βγαίνουν νωρίς στη σύνταξη! Ποιος; Ο Γ. Κουμουτσάκος που στα 63 του δεν έχει δουλέψει ποτέ πέρα από το να είναι δια βίου κρατικά σιτιζόμενος, από τα 30 του, ως «διπλωμάτης» και μετέπειτα «σύμβουλος » στο ΥΠΕΞ αλλά και σε διεθνείς οργανισμούς!

Ο δε εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ στην αντίστοιχη ερώτηση είπε το άλλο αμίμητο. «Θα ρωτήσω το κόμμα μου»!

Ο ένας εκ των ηγετών της αριστερής φωνής του ΣΥΡΙΖΑ έχασε τη μιλιά του στην ερώτηση για τα όρια συνταξιοδότησης!

Στα δε υπόλοιπα ερωτήματα η κοροϊδία ήταν επίσης προκλητική. Για παράδειγμα λέει όχι στις εξορύξεις ο Φίλης, αλλά ο υπουργός του ΣΥΡΙΖΑ Σταθάκης υπέγραψε τις συμβάσεις για τις εξορύξεις, όχι στους εξοπλισμούς του ΝΑΤΟ, αλλά ο Τσίπρας τις υπέγραφε, όχι στις ιδιωτικοποιήσεις, αλλά ο Τσίπρας μίλαγε για το βαρίδι των δημόσιων τρένων, υπέγραψε το υπερταμείο, προχώρησε τις ιδιωτικοποιήσεις.

Η έλλειψη εναλλακτικής σκοτώνει την πολιτική στον πυρήνα της, στην ουσία της. Ότι ο σκοπός της είναι να κάνουμε καλύτερη τη ζωή μας και ότι κάθε πολιτικό πρόγραμμα εκφράζει συγκεκριμένα συμφέροντα και κοινωνικά στρώματα.

Αν αυτή η συζήτηση έχει εξοριστεί  γιατί το πλαίσιο θεωρείται πάνω κάτω δεδομένο τότε η πολιτική δεν έχει λόγο ύπαρξης. Και αυτό είναι μια διεθνής τάση στις λεγόμενες δυτικές δημοκρατίες. Η πολιτική αφορά τους διαχειριστές, αν είναι άριστοι, βουλιμικοί, άσχετοι, ικανοί, υποκριτές, τα πρόσωπα όπως ποιον θα έχουμε πρωθυπουργό. Το ποια πολιτική θα ακολουθήσουν οι διαχειριστές είναι δεδομένο.

Αλλά μια τέτοια “πολιτική” λίγο αφορά τα καθημερινά προβλήματα. Και αυτή την πραγματικότητα, ο «πολιτικά απαίδευτος» λαός το καταλαβαίνει. Μπορούμε να του ρίξουμε πολλές ευθύνες γιατί πάει αντιπολιτικά ή και ακροδεξιά αλλά ποτέ η πολιτική δεν ήταν ζήτημα προσωπικών επιλογών μιας κοινωνίας -αθροίσματος ατόμων. Συλλογικό φαινόμενο μιας κοινωνίας που αποτελείται από τάξεις και διαφορετικά συγκρουόμενα συμφέροντα είναι, και μπορεί να εξηγηθεί μόνο με κοινωνικούς όρους. Και να απαντηθεί με τέτοιους. Κοινώς, το πολιτικό παιχνίδι όπως παίζεται – και θα παιχτεί και στις εκλογές – θα ενισχύσει την ακροδεξιά και θα μεγαλώσει την απόσταση μεταξύ πολιτικής και λαού. Η ανατροπή αυτού του παιχνιδιού είναι ζητούμενο. Το βασικό καθήκον για κάθε προοδευτικό άνθρωπο είναι η δημιουργία εναλλακτικής. Προγραμματικά,  κινηματικά, πολιτικά.

ΣΥΡΙΖΑ – ΝΔ: όχι ίδιοι, αλλά όμοιοι (η περίπτωση των συντάξεων)

/0 Comments/in /by

Με αφορμή τον ξεσηκωμό των Γάλλων εργαζομένων ενάντια στην ασφαλιστική μεταρρύθμιση Μακρόν που αυξάνει τα όρια της συνταξιοδότησης από τα 62 στα 64, πικρή συζήτηση γίνεται στην Ελλάδα για τα δικά μας όρια συνταξιοδότησης που ανέβηκαν εδώ και μια δεκαετία στα 67 χρόνια, και σήμερα όχι μόνο δεν κουνιέται φύλλο για το συνταξιοδοτικό, αλλά ορισμένοι κύκλοι προετοιμάζουν περαιτέρω αύξηση του ορίου ηλικίας επισείοντας το δημογραφικό πρόβλημα. 

Ο ΣΥΡΙΖΑ, υποκριτικά, στηρίζει εκ του ασφαλούς τις κινητοποιήσεις στη Γαλλία, την ώρα που επί κυβέρνησής του, με τον νόμο Κατρούγκαλου, οι συντάξεις μειώθηκαν δραματικά. Η λαθροχειρία που γίνεται εκ μέρους του ΣΥΡΙΖΑ είναι ο ισχυρισμός ότι ο νόμος Κατρούγκαλου δεν αύξησε τα όρια συνταξιοδότησης. Πράγματι, ο νόμος 4387/2016, δεν αύξησε τα όρια συνταξιοδότησης. Δεν χρειάστηκε, καθώς αυτά είχαν ήδη αυξηθεί με τους νόμους 3863/2010 και 3865/2010 της κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ, και εφαρμόστηκαν με τον νόμο 4093/2012 της κυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου.

Πέραν όμως του ότι η ασφαλιστική μεταρρύθμιση ΣΥΡΙΖΑ δεν ακύρωσε τις προηγούμενες αυξήσεις των ορίων συνταξιοδότησης, ο νόμος Κατρούγκαλου ήταν κυριολεκτικά λαιμητόμος για τις συντάξεις και τους συνταξιούχους. 

Πιο συγκεκριμένα, παραθέτουμε σχετική ανάρτηση του Γιάννη Καραχάλιου στο facebook: 

  1. Θεσπίστηκε η βάρβαρη «προσωπική διαφορά» στερώντας από 1.000.000 συνταξιούχους τις αυξήσεις με βάση τις πρόσφατες αποφάσεις του ΣτΕ που κατά ένα τμήμα τούς δικαίωσαν. Οι ίδιοι συνταξιούχοι ή οι κληρονόμοι τους θα εισπράξουν αυξήσεις ΜΟΝΟ εφόσον μηδενίσουν την προσωπική διαφορά!
  2. Μειώθηκαν τα ποσοστά αναπλήρωσης, με συνέπεια όλες οι συντάξεις μετά τον Μάιο του 2016 να είναι κατά 20% χαμηλότερες από εκείνες πριν τη δημοσίευση του νόμου Κατρούγκαλου 4387/2016 (13-5-2016).
  3. Νομιμοποιήθηκαν όλες οι προηγούμενες μνημονιακές περικοπές των συντάξεων με τους εφαρμοστικούς νόμους του α’ και β’ Μνημονίου (άρθρο 14 ν. 4387/2016).
  4. Νομιμοποιήθηκε η οριστική κατάργηση των τριών Δώρων-Επιδομάτων (Χριστουγέννων, Πάσχα, Αδείας).
  5. Επιβλήθηκε ο επανυπολογισμός όλων των «παλαιών» συντάξεων με βάση τα νέα μικρότερα ποσοστά αναπλήρωσης, με αποτέλεσμα τη δημιουργία τής «προσωπικής διαφοράς» που ουσιαστικά είναι μηχανισμός μείωσης των συντάξεων.
  6. Αυξήθηκε ο «θεμελιωτικός» χρόνος για πλήρη εθνική σύνταξη από 15 (4.500 ΗΑ) σε 20 έτη (6.000 ΗΑ).
  7. Νομοθετήθηκε η χορήγηση της πλήρους εθνικής σύνταξης των 384 € ΜΟΝΟ με 40 χρόνια εργασίας (12.000 ΗΑ) στο 62ο έτος ηλικίας ή με 20 χρόνια (6.000 ΗΑ) στο 67ο.
  8. Καθιερώθηκε «εθνική σύνταξη πολλών ταχυτήτων» με πρώτα θύματα: τις χήρες/χήρους (μείωση της σύνταξης χηρείας από 70% στο 50% για όλους, ηλικιακός «κόφτης», «κόφτης» εθνικής σύνταξης όταν υπάρχουν περισσότερες συντάξεις) και τους ανασφάλιστους υπερήλικες (χορήγηση του επιδόματος με βάση το τεκμαρτό και όχι το πραγματικό εισόδημα) .
  9. Επιβλήθηκε και για την εθνική σύνταξη η εξοντωτική ισόβια ποινή («πέναλτι») ύψους 30% για όσους εξέλθουν με μειωμένη σύνταξη στο 62ο έτος ηλικίας (6% μείωση για κάθε έτος πρόωρης φυγής και μέχρι πέντε έτη).
  10. Καταργήθηκαν τα κατώτατα όρια των κύριων και επικουρικών συντάξεων.
  11. Αυστηροποιήθηκαν απάνθρωπα οι συντάξεις χηρείας και διαζευγμένων καθώς και οι προϋποθέσεις της σύνταξης από διαδοχική ασφάλιση.
  12. Θεσπίστηκαν αναπηρικές συντάξεις σε τέσσερις (4) κλίμακες (384, 288, 192 και 153€) ανάλογα με το ποσοστό αναπηρίας (80% και άνω, 67%-79,99%, 50%-66,99%, μέχρι 49,99%, αντιστοίχως)!
  13. Τιμωρήθηκε εξοντωτικά η εργασία των συνταξιούχων με την πρωτοφανή παρακράτηση του 60% της σύνταξης! (Τώρα παρακρατείται το 30%).
  14. Απαγορεύθηκε για επτά χρόνια (2015-2022) κάθε αύξηση στις συντάξεις.
  15. Μειώθηκε σταδιακά (από το 2016) και τελικά καταργήθηκε τον Δεκέμβριο του 2019 το ΕΚΑΣ, ο κοινωνικότερος θεσμός τού Ελληνικού Συνταξιοδοτικού Συστήματος!
  16. Θεσπίστηκε η χορήγηση του επιδόματος των ανασφάλιστων υπερηλίκων με βάση το τεκμαρτό και όχι το πραγματικό εισόδημα, με συνέπεια οι μισοί και πλέον δικαιούχοι να χάσουν το επίδομα.
  17. Θεσπίστηκε η ακραία νεοφιλελεύθερη αρχή για τον υπολογισμό τής σύνταξης με βάση τον μισθό ΟΛΟΚΛΗΡΟΥ του εργασιακού βίου, γεγονός που θα οδηγήσει, κυρίως μετά το 2028, σε συντάξεις ύψους 400-500 ευρώ.
  18. Καταργήθηκαν τα οικογενειακά επιδόματα γάμου και τέκνου στις συντάξεις.
  19. Μειώθηκε το εφάπαξ από το 2014 και μετά, αφού από 1-1-2014 και εφεξής το εφάπαξ στερείται της ανταποδοτικότητας και στον δικαιούχο καταβάλλονται ΜΟΝΟ οι άτοκες εισφορές!!
  20. Θεσπίστηκε «κόφτης» στις δαπάνες για τις συντάξεις μέχρι το 2060, απαγορεύοντας αυτές να υπερβαίνουν το 2,5% του ΑΕΠ, με έτος αναφοράς το 2009!
  21. Αυξήθηκε από 4% σε 6% η εισφορά υπέρ ΕΟΠΥΥ για παροχές ασθενείας σε όλες τις κύριες συντάξεις και επιβλήθηκε νέα εισφορά 6% υπέρ ΕΟΠΥΥ σε κάθε επικουρική σύνταξη!

Και επιπλέον: Δεν κατάργησε καμία από τις προηγούμενες ρυθμίσεις – το αντίθετο – νομιμοποίησε τις αυξήσεις των ορίων συνταξιοδότησης. 

Η ίδια η κυβέρνηση Μητσοτάκη δια του νόμου Βρούτση, αποδέχτηκε, θωράκισε και εδραίωσε τον νόμο Κατρούγκαλου, κλείνοντας τα όποια νομικά κενά που αυτός είχε, αποδεικνύοντας ότι η ασφαλιστική μεταρρύθμιση επί μνημονίων ήταν μια κοινή και ενιαία πολιτική.

Κατόπιν αυτών, μπορεί κάποιος να ισχυριστεί ότι υπάρχει ανταγωνιστική πολιτική ΣΥΡΙΖΑ – ΝΔ στο ασφαλιστικό, στα όρια συνταξιοδότησης, αλλά και στο ύψος των συντάξεων;

Μπορεί κάποιος να ισχυριστεί ότι δεν εφαρμόστηκαν παραπλήσιες, όμοιες, και συμπληρωματικές πολιτικές από ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ;

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, πηγαίνοντας ένα ακόμα βήμα παραπέρα, ιδιωτικοποιεί την επικουρική ασφάλιση στο δρόμο της πλήρους ιδιωτικοποίησης του ασφαλιστικού συστήματος. 

Αρκεί αυτό για να επιλέξουν οι εργαζόμενοι να στηρίξουν τον ΣΥΡΙΖΑ;

Ή μήπως διαχρονικά και αποδεδειγμένα, η επιλογή του “μικρότερου κακού” οδηγεί πάντα, μα πάντα, στο “μεγαλύτερο κακό”;

Το γεγονός ότι ο νόμος Κατρούγκαλου “πονούσε” τον ΣΥΡΙΖΑ κατά την εφαρμογή του, ενώ ο νόμος Βρούτση “ευχαριστεί” τη ΝΔ, δεν είναι τίποτα διαφορετικά από μια φαιδρή απόπειρα να εφευρεθούν διαφορές ανάμεσα σε όχι ίδιες, αλλά πάντως όμοιες πολιτικές.

“Εσείς κι εγώ γνωρίζουμε…” την τύφλα μας. Σχόλια παρακολουθώντας την τελευταία φάρσα των Vovan & Lexus με θύμα την διοικητή της ΕΚΤ, Christine Lagarde

/0 Comments/in /by

Στη συνομιλία του πλαστού Ζελένσκι (Vovan & Lexus) με την Christine Lagarde (ανάρτηση στις 16/3/2023) αξίζει να γίνουν κάποια σχόλια, αν μη τι άλλο για να αντιληφθούμε την τύφλα που κατέχει τις Ευρωπαϊκές γραφειοκρατίες, οι οποίες πλέον παίζουν κεντρικό ρόλο στις ζωές μας.

Τι μας λέει λοιπόν η κα Λαγκάρντ;

(Α) Ο πληθωρισμός δεν είναι προσωρινός και πλέον έχει περάσει στο σύνολο των καταναλωτικών προϊόντων–κάτι ψελλίζει για το ότι ξεκίνησε με τα μέτρα για τον COVID, αλλά δεν άκουσα να λέει για το αδίστακτο τύπωμα χαρτονομίσματος που πλέον συνεχίζεται ακριβώς με τον ίδιο τρόπο για την πληρωμή της “θανατηφόρας βοήθειας” που αποστέλλει η ΕΕ στο Κίεβο. Ο μηχανισμός μέσω του κονδυλίου ‘ειρήνευσης’ είναι αυτούσιος ο μηχανισμός τυπώματος χαρτονομίσματος που ακολούθησε η ΕΚΤ κατά την περίοδο της πανδημίας.

(Β) Μιλά επίσης για χαμηλή ανάπτυξη στην ΕΕ–εύκολα αυτό μεταφράζεται σε στασιμοπληθωρισμό. Δεν εξηγεί πώς αυτό θα ξεπεραστεί.

(Γ) Για τη Ρωσία, θεωρεί ότι η οικονομία της διασώθηκε και αναπτύσσεται (και μάλιστα με συγκριτικά πολύ χαμηλό πληθωρισμό) χάρις στις εξαιρετικά επιδέξιες κινήσεις της κυβερνήτριας της Ρωσικής κεντρικής τράπεζας. Δεν λέει όμως ότι οι κυρώσεις της ΕΕ, οι οποίες αισίως έχουν φτάσει στο νιοστό πακέτο, ήταν βλακώδεις και δεν μπορούσαν να πλήξουν την οικονομία της Ρωσίας, την οποία πίστευαν ότι θα συντρίψουν ήδη με το πρώτο πακέτο. Ουσιαστικά, δεν λέει ότι οι άχρηστοι που κυβερνούν τις χώρες-κολαούζους των ΗΠΑ στην ΕΕ και, ακόμη περισσότερο, οι ακόμη πιο άχρηστοι της παχυλά αμοιβόμενης ευρωπαϊκής αριστοκρ… ουπς, γραφειοκρατίας ήθελα να πω, δεν καταλαβαίνουν γρι από την κατάσταση της Ρωσίας. Και το χειρότερο είναι ότι επιμένει ότι τελικά, κάποια μέρα, οι κυρώσεις θα δουλέψουν έστω και αν (“είναι αλήθεια”, λέει) μέχρι τώρα έχουν αποτύχει.

(Δ) Η κα Λαγκάρντ ανακάλυψε ότι η Ρωσία συνεχίζει να πουλά πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Μάλλον θα πρέπει να πάρει το βραβείο Νόμπελ για την περίφημη αυτή ανακάλυψη. Με την ευκαιρία, μιλά για πωλήσεις της Ρωσίας στην Ινδία και την Κίνα, αλλά δεν λέει κουβέντα ότι μέσω αυτών των χωρών (κυρίως της Ινδίας) αγοράζουν πλέον οι χώρες της ΕΕ το πετρέλαιό τους. Μόνο που το πληρώνουν πολύ ακριβότερα από όσο θα πλήρωναν αν το αγόραζαν απευθείας, με αποτέλεσμα την ενίσχυση του ανοδικού σπιράλ των τιμών και την υποβάθμιση της ανταγωνιστικότητας της Ευρωπαϊκής οικονομίας.

(Ε) Η απάντηση της Λαγκάρντ για το αν η επιβολή οροφής τιμών στο Ρωσικό πετρέλαιο λειτουργεί αποτελεί αριστούργημα κωμικής ευρηματικότητας: Φυσικά και λειτουργεί, απαντά στον ‘Ζελένσκι’, αλλά προσθέτει: “εσείς κι εγώ γνωρίζουμε ότι οι Ρώσοι είναι εξαιρετικά καλοί στον να ξεπερνούν τις κυρώσεις”. Εδώ μιλά για τον στόλο τάνκερ που δημιούργησε η Ρωσία καθώς και την ανάπτυξη του τομέα των ασφαλίσεων της χώρας, οπότε οι κυρώσεις που συνδέονται με την οροφή πάνε περίπατο. Βρε τους άτιμους τους Ρώσους… Αλλά κάνει μόκο για τα συμπεράσματα που οφείλει να συνάγει η ΕΕ. Και πώς να μιλήσει γι’ αυτά όταν οι Αμερικανοί δεν της το επιτρέπουν;

(ΣΤ) Ο “Ζελένσκι” την ρωτά πώς μπορούν να βελτιώσουν τις κυρώσεις ώστε να πιάνουν τόπο. Η Λαγκάρντ λέει ιστορίες χωρίς νόημα εδώ. Το βασικό είναι ότι πρέπει να πιεστούν οι τρίτες χώρες για να ευθυγραμμιστούν με τις ΗΠΑ (και τους υπόλοιπους κολαούζους), και ότι η συνάντηση των G20 που θα γίνει στην Ινδία στο άμεσο μέλλον μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον σκοπό αυτό. Προσέξτε την φρασεολογία: “πρέπει να πιεστούν οι ηγέτες των απείθαρχων χωρών να σέβονται τους κανόνες”.

(Ζ) Ερώτηση “Ζελένσκι”: Ποια χώρα της ΕΕ υποφέρει περισσότερο λόγω των κυρώσεων; Απάντηση: Οι χώρες της Βαλτικής δέχονται τεράστιο χτύπημα. Αν όμως εξετάσουμε τον λόγο χρέους προς ΑΕΠ, τότε το μεγαλύτερο πρόβλημα έχουν η Ελλάδα και η Ιταλία (κοινώς, η Αθήνα να προετοιμάζεται για νέα μνημόνια μετά τις εκλογές).

(Η) Ερώτηση: Πόσο ψηλά θα φτάσει ο πληθωρισμός στην Ευρώπη φέτος; Απάντηση: Έχουμε αποτύχει σε όλες τις προβλέψεις μας! Άρα είναι δύσκολο να σας πω.  Ο “Ζελένσκι” συμφωνεί μαζί της, πράγμα που κάνει την Λαγκάρντ να ψιλογελάσει και να κουνήσει το κεφάλι της καταφατικά (κοινώς, μεταξύ κατεργαρέων ειλικρίνεια)

(Θ) Η Λαγκάρντ λέει καθαρά ότι “δεν έχει σημασία ποιος θα χάσει και ποιος θα κερδίσει [από τις οικονομικές εξελίξεις στην ΕΕ]. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι στο τέλος της μέρας πρέπει η Ουκρανία να κερδίσει!”. Κοινώς, ας καεί η Ευρώπη, ας υποφέρουν οι λαοί της, αρκεί να κερδίσουν οι Αμερικανοί στην Ουκρανία. “Στο τέλος της μέρας, λέει, όπως στα καουμπόικα έργα, κερδίζει αυτός που έχει το πιο μεγάλο όπλο. Και στον κόσμο αυτή τη στιγμή το πιο μεγάλο όπλο το έχουν οι ΗΠΑ”. Καθαρότερη διατύπωση της εθελοδουλίας των ευρωπαϊκών ελίτ δεν θα μπορούσε να υπάρξει.

(Ι) Ο “Ζελένσκι” της κάνει κομπλιμέντα για την ευφυΐα της και την ομορφιά της, τα οποία υποδέχεται με αυτάρεσκο γελάκι. Στη συνέχεια της θέτει ερωτήσεις για το ηλεκτρονικό ευρώ. Από τις απαντήσεις φαίνεται ότι η Λαγκάρντ φοβάται την εξάρτηση της Ευρώπης από πληρωμές σε ξένα νομίσματα και βλέπει το e-euro ως μια απάντηση στο πρόβλημα. Επίσης φαίνεται ότι η εισαγωγή του θα είναι ένας τρόπος ασφυκτικού ελέγχου των συναλλαγών: Αν όλα γίνονται ηλεκτρονικά, ο μεγάλος αδελφός θα ξέρει τα πάντα. Ο “Ζελένσκι” εδώ την καταλαμβάνει εξ απροόπτου προτείνοντας το επόμενο ευρωπαϊκό νόμισμα να είναι τα καυσόξυλα, που θα χρησιμεύουν επίσης και για να ζεσταίνεται κάποιος. Αντιλαμβάνεται όμως ότι την χάνει, οπότε προσθέτει ότι αυτό είναι ένα αστείο που κυκλοφορούν οι Ρώσοι, οπότε η Λαγκάρντ καθησυχάζεται και απαντά στον ‘πρόεδρο’ ότι οι Ρώσοι “να πάνε να χαθούν”.

(ΙΑ) Ο “Ζελένσκι” καταγγέλλει στην Λαγκάρντ ότι ο προηγούμενος πρόεδρος της Ουκρανίας, ο Ποροσένκο, έκλεψε τα δάνεια που πήρε η χώρα από το ΔΝΤ (κοινώς τάφαγε). Η Λαγκάρντ απαντά: “Εσείς γνωρίζετε τόσο καλά όσο κι εγώ ότι στην χώρα σας υπήρχαν μερικοί περίεργοι τύποι που εκμεταλλεύτηκαν την κατάσταση [με τα δάνεια του ΔΝΤ], που είχαν τους ιδιωτικούς στρατούς τους και τα δικά τους συστήματα και που εκμεταλλεύτηκαν σίγουρα αυτά που έδινε το ΔΝΤ και οι ΗΠΑ ως βοήθεια στην Ουκρανία, αλλά ξέρετε, δεν μπορούμε να ξαναγράψουμε την ιστορία και αν δεν είχαν δοθεί αυτά τα δάνεια η Ουκρανία θα καταστρεφόταν”.

Ηθικός κίνδυνος ή δημιουργική καταστροφή;

/0 Comments/in /by

Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, οι τιμές των μετοχών και των ομολόγων των περιφερειακών τραπεζών των ΗΠΑ καταρρέουν. Και μια μεγάλη διεθνής ελβετική τράπεζα, η Credit Suisse, βρίσκεται κοντά στην πτώχευση. Μια χρηματοπιστωτική κρίση που έχει να εμφανιστεί από το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό κραχ του 2008 φαίνεται να εξελίσσεται. Ποια θα είναι η αντίδραση των νομισματικών και χρηματοπιστωτικών αρχών;

Το 1928, ο τότε υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ και τραπεζίτης, Andrew Mellon, πίεσε για υψηλότερα επιτόκια προκειμένου να ελεγχθεί ο πληθωρισμός και η κερδοσκοπία στο χρηματιστήριο, που τροφοδοτούνταν από τις πιστώσεις. Κατόπιν  αιτήματός του, το Διοικητικό Συμβούλιο της Ομοσπονδιακής Κεντρικής Τράπεζας των ΗΠΑ άρχισε να αυξάνει τα επιτόκια και τον Αύγουστο του 1929 η Fed εκτόξευσε τα επιτόκια σε επίπεδα – ρεκόρ. Μόλις δύο μήνες αργότερα, τον Οκτώβριο του 1929, το Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης υπέστη το χειρότερο κραχ στην ιστορία του, σε αυτό που ονομάστηκε “Μαύρη Τρίτη“. Η ιστορία επαναλαμβάνεται.

Το 1929 ο Mellon συνέχιζε απτόητος. Συμβούλευσε τον τότε πρόεδρο Hoover να «ρευστοποιήσει την εργασία, να ρευστοποιήσει τις μετοχές, να ρευστοποιήσει τους αγρότες, να ρευστοποιήσει την ακίνητη περιουσία. . . αυτό θα καθαρίσει τη σαπίλα από το σύστημα. Το υψηλό κόστος ζωής και η υψηλή διαβίωση θα μειωθούν. Οι άνθρωποι θα εργάζονται σκληρότερα, θα ζουν πιο ηθικά. Οι αξίες θα αναπροσαρμοστούν και οι άνθρωποι των επιχειρήσεων θα ξεχωρίσουν από τους λιγότερο ικανούς ανθρώπους». Επιπλέον, υποστήριξε την απομάκρυνση των «αδύναμων» τραπεζών ως σκληρή αλλά αναγκαία προϋπόθεση για την ανάκαμψη του τραπεζικού συστήματος. Αυτό το «ξεσκαρτάρισμα» θα επιτυγχανόταν με την άρνηση δανεισμού μετρητών στις τράπεζες (παίρνοντας δάνεια και άλλες επενδύσεις ως εγγύηση) και με την άρνηση κυκλοφορίας πληθωριστικού νομίσματος. Το μεγάλο τραπεζικό κραχ ακολουθήθηκε από την Μεγάλη ύφεση της δεκαετίας του ‘30.

Το 2008, όταν ξεδιπλώθηκε το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό κραχ, οι αρχές αρχικά στόχευσαν σε κάτι παρόμοιο. Επέτρεψαν την πτώχευση της επενδυτικής τράπεζας Bear Stearns. Αλλά μετά ήρθε μια άλλη, η Lehman Brothers. Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα αμφιταλαντεύτηκε και τελικά αποφάσισε να μην τη σώσει με παροχή πιστώσεων. Αυτό που ακολούθησε ήταν μια ραγδαία κατάρρευση των μετοχών και άλλων χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων και μια βαθιά ύφεση, η Μεγάλη Ύφεση. Ο τότε πρόεδρος της Fed, Ben Bernanke, ήταν υποτίθεται μελετητής της Μεγάλης Ύφεσης της δεκαετίας του 1930 και παρόλα αυτά συμφώνησε να χρεοκοπήσει η τράπεζα. Στη συνέχεια, αναγνώρισε ότι ως «δανειστής έσχατης καταφυγής», η δουλειά της Fed ήταν να αποφύγει τέτοιες καταρρεύσεις, ιδίως για τις τράπεζες που είναι «πολύ μεγάλες για να καταρρεύσουν» και  δημιουργούσαν ένα ντόμινο καταρρεύσεων σε ολόκληρο το χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Είναι σαφές ότι τώρα οι κυβερνήσεις και οι νομισματικές αρχές θέλουν να αποφύγουν τη … μανία ρευστοποίησης και το κραχ τύπου Lehmans Brother, ακόμη και αν μια τέτοια πολιτική θα καθάριζε τη «σαπίλα του συστήματος» και θα ξεχώριζε την ήρα από το στάρι, οδηγώντας σε μια νέα μέρα. Από πολιτική άποψη, κάτι τέτοιο θα ήταν καταστροφικό για τις κυβερνήσεις που θα προεδρεύουν μιας ακόμη τραπεζικής κατάρρευσης- και από οικονομική άποψη, θα προκαλούσε πιθανότατα μια νέα και βαθιά ύφεση. Έτσι, είναι προτιμότερο να «τυπωθεί περισσότερο χρήμα» για να διασωθούν οι καταθέτες και οι κάτοχοι ομολόγων των τραπεζών και να αποτραπεί η χρηματοπιστωτική μετάδοση, με το τραπεζικό σύστημα είναι τόσο διασυνδεδεμένο.

Αυτό έκαναν τελικά οι αρχές το 2008-9 και αυτό θα κάνουν και αυτή τη φορά. Οι αξιωματούχοι αρχικά δεν ήταν σίγουροι για τη διάσωση της Silicon Valley Bank. Γρήγορα άλλαξαν γνώμη μετά τις ενδείξεις για εκκολαπτόμενα bank runs σε όλες τις ΗΠΑ. Συνεντεύξεις με αξιωματούχους που συμμετείχαν στις συζητήσεις ή ήταν κοντά σε αυτές, κάνουν λόγο για 72 φρενήρεις ώρες. Η Credit Suisse είναι επίσης πιθανό να λάβει παρόμοια οικονομική στήριξη.

Υπάρχουν και σήμερα υποστηρικτές της προσέγγισης του Mellon και εξακολουθούν να έχουν ένα κάποιο δίκιο. Ο Ken Griffin, ιδρυτής του μεγάλου hedge fund Citadel, δήλωσε στους Financial Times ότι η αμερικανική κυβέρνηση δεν έπρεπε να είχε παρέμβει για να προστατεύσει όλους τους καταθέτες της SVB. Και συνέχισε: «Οι ΗΠΑ υποτίθεται ότι είναι μια καπιταλιστική οικονομία, και αυτό καταρρέει μπροστά στα μάτια μας… Έχει χαθεί η οικονομική πειθαρχία με την κυβέρνηση να διασώζει πλήρως τους καταθέτες». Δεν μπορούμε να έχουμε «ηθικό κίνδυνο», είπε. «Οι απώλειες για τους καταθέτες θα ήταν ασήμαντες και θα είχε καταστεί σαφές ότι η διαχείριση των κινδύνων είναι απαραίτητη».

Ο ηθικός κίνδυνος είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει το γεγονός ότι οι τράπεζες και οι εταιρείες θεωρούν ότι μπορούν πάντα να πάρουν χρήματα ή πιστώσεις από κάποιον, συμπεριλαμβανομένης της κυβέρνησης. Έτσι, ακόμα αν κάνουν απερίσκεπτες κερδοσκοπικές ενέργειες που πάνε στραβά, αυτό δεν έχει σημασία. Θα διασωθούν. Όπως θα μπορούσε να το θέσει ο Mellon: αυτό είναι ανήθικο.

Η άλλη πλευρά του επιχειρήματος λέει ότι το γεγονός πως οι τράπεζες αντιμετωπίζουν προβλήματα δεν θα πρέπει να σημαίνει ότι όσοι καταθέτουν τα χρήματά τους σε αυτές θα πρέπει να τα χάσουν, ενώ δεν έχουν δική τους υπαιτιότητα. Έτσι, οι κυβερνήσεις πρέπει να παρέμβουν για να σώσουν τους καταθέτες. Και έχουν κι αυτοί δίκιο. Όπως το έθεσε ένας άλλος δισεκατομμυριούχος – ιδιοκτήτης hedge fund, ο Bill Ackman, όταν προέκυψε η κατάρρευση της SVB, η Ομοσπονδιακή Εταιρεία Ασφάλισης Καταθέσεων (FDIC) πρέπει «να εγγυηθεί ρητά όλες τις καταθέσεις τώρα», διότι «η οικονομία μας δεν θα λειτουργήσει ούτε και το κοινοτικό και περιφερειακό τραπεζικό μας σύστημα». Ο Mark Cuban εξέφρασε την απογοήτευσή του για το ανώτατο όριο ασφάλισης της FDIC που εγγυάται έως 250. 000 δολάρια σε έναν τραπεζικό λογαριασμό ως «πολύ χαμηλό». Επέμεινε επίσης ότι η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ θα πρέπει να εξαγοράσει όλα τα περιουσιακά στοιχεία και τις υποχρεώσεις της SVB. Ο αντιπρόσωπος στο Κονγκρέσο Eric Swalwell, ένας Δημοκρατικός από την Καλιφόρνια, συντάχθηκε με τους προαναφερθέντες γράφοντας στο Twitter ότι «πρέπει να διασφαλίσουμε ότι όλες οι καταθέσεις που υπερβαίνουν το όριο των 250 χιλιάδων δολαρίων της FDIC θα διασφαλιστούν».

Η ειρωνεία εδώ είναι ότι αυτοί που ζητούν διασώσεις τώρα είναι οι ίδιοι κερδοσκόποι καπιταλιστές που συνήθως υποστηρίζουν σταθερά την «ελεύθερη αγορά και τη μη  παρέμβαση του κράτους». Ένας άλλος υποστηρικτής του πακέτου διάσωσης είναι ο Sacks, παλιός συνεργάτης του επενδυτή Peter Thiel, ο οποίος πιστεύει βαθιά στις «ελεύθερες αγορές» και στον «καπιταλισμό». Αλλά ήταν όμως πρώτο το Founders Fund του Thiel που πυροδότησε το bank run που βύθισε την SVB.

Ο αρθρογράφος των Financial Timers Martin Wolf εξήγησε το δίλημμα: «Οι τράπεζες πτωχεύουν. Όταν το κάνουν, εκείνοι που θα χάσουν φωνάζουν για κρατική διάσωση». Το δίλημμα είναι ότι «αν το απειλούμενο κόστος είναι αρκετά μεγάλο, θα πετύχουν. Με αυτόν τον τρόπο, κρίση με την κρίση, δημιουργήσαμε έναν τραπεζικό τομέα που θεωρητικά είναι ιδιωτικός, αλλά στην πράξη είναι προστατευόμενος του κράτους. Το τελευταίο με τη σειρά του προσπαθεί να περιορίσει την τάση των μετόχων και της διοίκησης των τραπεζών να εκμεταλλευτούν τα δίκτυα ασφαλείας που απολαμβάνουν. Το αποτέλεσμα είναι ένα σύστημα που είναι απαραίτητο για τη λειτουργία της οικονομίας της αγοράς, αλλά δεν λειτουργεί σύμφωνα με τους κανόνες της». Επομένως, καταλήγουμε στον ηθικό κίνδυνο επειδή η εναλλακτική λύση είναι ο Αρμαγεδδών. Όπως καταλήγει ο Wolf: «πρόκειται για ένα χάλι».

Ποια είναι λοιπόν η λύση που προσφέρεται για να αποφευχθούν αυτά τα συνεχή τραπεζικά χάλια; Ο φιλελεύθερος οικονομολόγος Joseph Stiglitz μας λέει ότι «η SVB αντιπροσωπεύει κάτι περισσότερο από την αποτυχία μιας μεμονωμένης τράπεζας. Είναι ενδεικτικό βαθιών αποτυχιών στην άσκηση τόσο της ρυθμιστικής όσο και της νομισματικής πολιτικής. Όπως και η κρίση του 2008, ήταν προβλέψιμη και προβλεπόμενη». Αλλά αφού μας είπε ότι η ρύθμιση δεν λειτουργεί, ο Stiglitz υποστηρίζει ότι αυτό που χρειαζόμαστε είναι περισσότερη και αυστηρότερη ρύθμιση! «Χρειαζόμαστε αυστηρότερη ρύθμιση, για να διασφαλίσουμε ότι όλες οι τράπεζες είναι ασφαλείς». Λοιπόν, πώς πήγε αυτό μέχρι στιγμής;

Κανείς δεν έχει τίποτα να πει για δημόσια ιδιοκτησία των τραπεζών, τίποτα για το να γίνει η παροχή τραπεζικών υπηρεσιών μια δημόσια υπηρεσία και όχι ένας τεράστιος τομέας απερίσκεπτης κερδοσκοπίας. Η SVB κατέρρευσε επειδή οι ιδιοκτήτες της πόνταραν στην άνοδο των τιμών των κρατικών ομολόγων και στα χαμηλά επιτόκια για να αυξήσουν τα κέρδη τους. Αλλά πήγε στραβά και τώρα οι άλλοι πελάτες των τραπεζών θα πληρώσουν γι’ αυτό με αυξημένες προμήθειες και ζημίες για την Ομοσπονδιακή Τράπεζα, ενώ θα λείψει και η χρηματοδότηση των παραγωγικών επενδύσεων για να πληρωθεί ένα ακόμη τραπεζικό χάος.

Τα παρακάτω είχα υποστηρίξει πριν από 13 χρόνια: «Η απάντηση για την αποφυγή μιας νέας χρηματοπιστωτικής κατάρρευσης δεν είναι μόνο περισσότερη ρύθμιση (ακόμη και αν αυτή δεν είναι τόσο αποδυναμωμένη, όσο οι κανόνες της Βασιλείας ΙΙΙ). Οι τραπεζίτες θα βρουν νέους τρόπους να χάσουν τα χρήματά μας, παίζοντας με αυτά για να βγάλουν κέρδη για τους καπιταλιστές ιδιοκτήτες τους. Στη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008-9, ήταν η αγορά «ενυπόθηκων στεγαστικών δανείων μειωμένης εξασφάλισης», τα οποία ήταν μπλεγμένα σε περίεργα χρηματοπιστωτικά πακέτα που ονομάζονταν τίτλοι που εξασφαλίζονταν με υποθήκη και εξασφαλισμένες υποχρεώσεις χρέους, κρυμμένα εκτός των ισολογισμών των τραπεζών, και τα οποία κανείς, συμπεριλαμβανομένων των τραπεζών, δεν καταλάβαινε. Την επόμενη φορά θα είναι κάτι άλλο. Στην απελπισμένη αναζήτηση του κέρδους και της απληστίας, δεν υπάρχουν όρια στην οικονομική απάτη».

Ας επιστρέψουμε στο δίλημμα της επιλογής μεταξύ «ηθικού κινδύνου» και «ξεσκαρταρίσματος». Όπως είπε ο Mellon, η εκκαθάριση των πτωχευμένων επιχειρήσεων, ακόμη και αν συνεπάγεται ύφεση, είναι μια αναγκαία διαδικασία για τον καπιταλισμό. Πρόκειται για μια διαδικασία «δημιουργικής καταστροφής», όπως την περιέγραψε ο οικονομολόγος Joseph Schumpeter τη δεκαετία του 1930. Η εκκαθάριση και η καταστροφή των αξιών του κεφαλαίου (μαζί με τη μαζική ανεργία) μπορεί να θέσει τις βάσεις για έναν «πιο λιτό και στιβαρό» καπιταλισμό, ικανό να ανανεωθεί για περισσότερη εκμετάλλευση και συσσώρευση με βάση την υψηλότερη κερδοφορία για όσους επιβιώσουν από την καταστροφή.

Όμως οι καιροί έχουν αλλάξει. Έχει γίνει όλο και πιο δύσκολο για  αυτούς που χαράζουν τη στρατηγική του κεφαλαίου, τις νομισματικές αρχές και τις κυβερνήσεις, να εξετάσουν το ενδεχόμενο της «εκκαθάρισης». Αντίθετα, ο «ηθικός κίνδυνος» είναι η μόνη επιλογή για να αποφευχθεί μια μεγάλη ύφεση και μια πολιτική καταστροφή για τις εκάστοτε κυβερνήσεις. Όμως, οι διασώσεις και μια νέα πληγή από ενέσεις ρευστότητας δεν θα μπορούσαν μόνο να ανατρέψουν πλήρως τις μάταιες προσπάθειες των νομισματικών αρχών να ελέγξουν τα ακόμα υψηλά ποσοστά πληθωρισμού. Σημαίνει επίσης τη συνέχιση της χαμηλής κερδοφορίας, των χαμηλών επενδύσεων και της χαμηλής παραγωγικότητας σε οικονομίες που δεν μπορούν να ξεφύγουν από την κατάσταση ζόμπι. Δηλαδή ακόμη περισσότερη μακροχρόνια ύφεση.

Πηγή: Michael Roberts Blog

Μετάφραση: antapocrisis.gr