Άρθρα

Ένα σύντομο ιστορικό των συνεχώς διαψευδομένων αλλά με επιμονή επαναλαμβανομένων ‘προβλέψεων’ περί κατάρρευσης της Ρωσικής Οικονομίας

Το ακόλουθο άρθρο γνώμης περιγράφει τις προβλέψεις περί κατάρρευσης της Ρωσικής οικονομίας (ως αποτέλεσμα των κυρώσεων) που με σοβαρότητα λανσάρονται επί δύο έτη τώρα από–υποτίθεται–σοβαρούς δυτικούς αναλυτές, πολιτικούς, ειδικούς και κάθε είδους ‘σοφούς’. Η κατάσταση αποδεικνύει αυτό που λένε οι μαρξιστές εδώ και διακόσια χρόνια: οι οικονομικές θεωρήσεις και αναλύσεις των αστών επιστημόνων πάντα περνούσαν μέσα από το κόσκινο της ταξικής τους θέσης καταντώντας μια άσκηση πάνω στην προπαγάνδα παρά μια νηφάλια επιστημονική προσέγγιση. Πολύ περισσότερο που στη δεδομένη περίπτωση κάθε ‘επιστημονική’ ανάλυση πρέπει πρώτα να δώσει αποδείξεις ‘πολιτικά ορθής’ οπτικής γωνίας, αλλιώς ‘μαύρο φίδι που έφαγε’ τον διεκπεραιωτή της.

Οι φωτογραφίες, οι λεζάντες τους, όπως επίσης όλες οι παραπομπές τεκμηρίωσης καθώς και τα σχόλια, είναι από τον μεταφραστή.

«Οι κυρώσεις λειτουργούν»: Για δύο χρόνια πολιτικοί και αναλυτές προσφέρουν ζοφερές προβλέψεις που δεν φαίνεται να υλοποιούνται ποτέ

Του Henry Johnston[1], συντάκτη του RT.

Από τότε που ξεκίνησε η στρατιωτική επιχείρηση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας τον Φεβρουάριο του 2022, υπάρχει μια σταθερή ροή προβλέψεων από δυτικούς πολιτικούς, αναλυτές και σχολιαστές σχετικά με την επικείμενη κατάρρευση της ρωσικής οικονομίας.

Στην πραγματικότητα, οι προβλέψεις ξεκίνησαν ακόμη και πριν από εκείνες τις μοιραίες ημέρες του Φεβρουαρίου. Λίγες εβδομάδες νωρίτερα, όταν η συγκέντρωση ρωσικών στρατευμάτων στα σύνορα με την Ουκρανία προκαλούσε μια αισθητή ανησυχία στους κόλπους της χρηματοοικονομικής κοινότητας, θυμάμαι να συναντώ στη Μόσχα έναν εκπατρισμένο στη Δύση οικονομικό αναλυτή.

«Αν η Ρωσία ‘εισβάλει’», μου είπε ο συνομιλητής μου, «θα γυρίσουν πίσω στη Σοβιετική Ένωση της δεκαετίας του 1980 – μια πρωτόγονη, εξαθλιωμένη οικονομία με δυτικά αγαθά διαθέσιμα κυρίως στη μαύρη αγορά».

Μιλούσε ως εάν το δυτικό χρηματοπιστωτικό σύστημα να ήταν ο ομφάλιος λώρος από τον οποίο εξαρτιόταν η οικονομία της Ρωσίας για να διατηρηθεί. Δεν ήταν καθόλου μόνος του σε αυτή την άποψη.

Το αρχικό κύμα των προβλέψεων (αν μπορεί κανείς να αποκαλέσει ‘προβλέψεις’ τις υπερβολικές εξαγγελίες που προέρχονταν από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη εκείνη την εποχή) ήταν θριαμβευτικό και γεμάτο αυτοπεποίθηση σε τόνο—αλλά και εντελώς αποκαλυπτικό. Η δυτική ελίτ πίστευε πραγματικά ότι είχε στο οπλοστάσιό της ένα οικονομικό όπλο μαζικής καταστροφής και ότι το είχε αναπτύξει με καταστροφικά αποτελέσματα κατά της Ρωσίας.

«Θα προκαλέσουμε την κατάρρευση της ρωσικής οικονομίας», δήλωσε ωμά ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών Bruno Le Maire σε τοπικό ειδησεογραφικό κανάλι λιγότερο από μία εβδομάδα μετά την έναρξη της σύγκρουσης.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν πέτυχε να διατυπώσει μια ακόμη πιο δυσοίωνη νότα. «Οι κυρώσεις μας αναμένεται να εξαλείψουν τα οικονομικά επιτεύγματα της Ρωσίας των τελευταίων 15 ετών», δήλωσε. «Θα καταπνίξουμε την ικανότητα της Ρωσίας να αναπτύξει την οικονομία της για πολλά χρόνια». Τα σχόλια αυτά ήρθαν μετά τη διάσημη πλέον ειρωνεία του για το ρούβλι ότι έχει μετατραπεί σε “ερείπια”.[2]

Οι σοβαρές ιστορικές συγκρίσεις ήταν πολλές και όχι μόνο από τους πολιτικούς. Η JPMorgan παρομοίασε αυτό που αντιμετώπιζε η Ρωσία με την κρίση του 1998, όταν το ρούβλι έχασε τα δύο τρίτα της αξίας του, οι αποταμιεύσεις εξανεμίστηκαν και η χώρα αθέτησε το χρέος της. Η τράπεζα προέβλεψε πτώση του ΑΕΠ κατά 11% το 2022.

O εικονιζόμενος Γάλλος υπουργός Οικονομικών Bruno Le Maire στις 1 Μαρτίου του 2022 σε συνέντευξή του στο Γαλλικό δημόσιο ραδιοφωνικό δίκτυο France Info δήλωνε: «Θα προκαλέσουμε την κατάρρευση της ρωσικής οικονομίας. Διεξάγουμε ολοκληρωτικό οικονομικό και χρηματοπιστωτικό πόλεμο κατά της Ρωσίας, του Πούτιν και της κυβέρνησής του, και ας είμαστε σαφείς, ο ρωσικός λαός θα πληρώσει επίσης τις συνέπειες». Όσα είπε συμπληρώθηκαν με μια δήλωση η οποία αποδεικνύει το μέγεθος του διαζυγίου των ευρωπαϊκών ελίτ από την πραγματικότητα: «Η οικονομική και χρηματοπιστωτική ισορροπία δυνάμεων είναι απολύτως υπέρ της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία βρίσκεται στη διαδικασία ανακάλυψης της δικής της οικονομικής δύναμης», δήλωσε.

Στη φωτογραφία βλέπουμε τον Τζο Μπάιντεν καθώς προβλέπει, κάτω από τις επευφημίες των συνέδρων, ότι μέσα σε ένα χρόνο οι κυρώσεις θα πνίξουν τόσο τις κατακτήσεις της Ρωσικής οικονομίας κατά τα προηγούμενα 15 έτη όσο και την ανάπτυξή της στο μέλλον. «Μόνο μέσα σε ένα χρόνο, οι κυρώσεις μας πιθανότατα θα εξαλείψουν τα οικονομικά κέρδη της Ρωσίας των τελευταίων 15 ετών. Επειδή έχουμε αποκόψει τη Ρωσία από την εισαγωγή τεχνολογιών… θα καταπνίξουμε την ικανότητα της Ρωσίας να αναπτύξει την οικονομία της για πολλά από τα επόμενα χρόνια». Αυτή η ομιλία δόθηκε στο North Americas Building Trades Unions [NABTU] Legislative Conference, Washington, DC, April 6, 2022. Φωτογραφία © Getty Images / Drew Angerer

Προκειμένου να μην μείνει πίσω, ο πολιτικός αναλυτής Maximilian Hess προχώρησε ακόμη περισσότερο, λέγοντας ότι η Ρωσία οδεύει «όχι μόνο πίσω στο χάος της δεκαετίας του 1990, αλλά σε μια ακόμη πιο βαριά κατάσταση που μοιάζει περισσότερο με το 1918».

Η Ρωσία αντιμετώπιζε επίσης αυτό που ένας καθηγητής οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Λος Άντζελες αποκάλεσε «πλήρη απομόνωση από τον υπόλοιπο κόσμο, η οποία αποτελεί πράγματι καταστροφή με πολλούς διαφορετικούς τρόπους». Δεν είναι, βέβαια, σαφές πώς αυτός ο ισχυρισμός συμβάδιζε με το γεγονός ότι χώρες που αντιπροσωπεύουν τα δύο τρίτα του παγκόσμιου πληθυσμού δεν έχουν επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία.

Ήδη από τις αρχές Απριλίου, ωστόσο, λίγο περισσότερο από ένα μήνα μετά την έναρξη της σύγκρουσης, μπορούσε να εντοπιστεί κάποια μετρίαση της υπερβολής. Η Ρωσία, άλλωστε, δεν είχε ακριβώς καταρρεύσει και μάλιστα ο αρχικός οξύς πανικός είχε υποχωρήσει πολύ γρήγορα. Μεταξύ των πρώτων που σημείωσαν την εκκολαπτόμενη ανθεκτικότητα της Ρωσίας ήταν ο Economist, ο οποίος έγραψε ένα άρθρο στο οποίο έθετε το ερώτημα: «Η στρατηγική της Δύσης εξακολουθεί άραγε να πηγαίνει σύμφωνα με το σχέδιο;»”. Ήταν, προς τιμήν του εντύπου, μια αρκετά ισορροπημένη απεικόνιση του πώς εξελίχθηκαν τα πράγματα κατά τη διάρκεια του πρώτου μήνα.

Ο εικονιζόμενος, διακεκριμένος οικονομικός αναλυτής, ανώτερος συνεργάτης (fellow) του Foreign Policy Research Institute  και περιζήτητος ‘Ρωσολόγος’ Maximilian Hess, του οποίου το βιβλίο «Οικονομικός πόλεμος: Η Ουκρανία και η παγκόσμια σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και Δύσης» επιλέχτηκε από τους Financial Times ως ένα από τα «βιβλία που πρέπει να διαβάσετε» κατά το 2023, θεωρούσε ως εξαιρετικά ήπιες τις προβλέψεις του Τζο Μπάιντεν για το είδος της καταστροφής που θα επέφεραν οι οικονομικές κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσία. Κατά τον Hess, σε άρθρο του της 4ης Μαρτίου 2022: «Η Ρωσία βρίσκεται τώρα αντιμέτωπη με την επιλογή μεταξύ μιας νέας οικονομικής κρίσης τύπου 1918, 1991 ή 1998. Αν ο Πούτιν δεν αποσυρθεί από την Ουκρανία ή αν ο ρωσικός λαός δεν μπορέσει με άλλο τρόπο να επιβάλει αλλαγή στη στρατηγική του Κρεμλίνου, μια κατάρρευση τύπου 1918 είναι το βασικό σενάριο και οι εκδοχές [κατάρρευσης] όπως αυτές της δεκαετίας του 1990 είναι αισιόδοξες».

Περίπου με την εμφάνιση αυτού του άρθρου σημειώνεται η απαρχή μιας αλλαγής στον τόνο του αφηγήματος «Η—Ρωσία—Καταρρέει» κατά τους επόμενους μήνες. Πλέον οι τέσσερις καβαλάρηδες της αποκάλυψης δεν καλπάζουν προς το Κρεμλίνο. Οι εξωφρενικές ιστορικές συγκρίσεις υποχώρησαν. ‘Αλλά μην τυχόν και κάνετε κανένα λάθος’, διαβεβαίωναν οι δυτικοί αναλυτές, ‘η ρωσική οικονομία βρίσκεται σε κακή κατάσταση—απλώς η κάθοδος αποδείχθηκε λίγο πιο αργή και λιγότερο δραματική από ό,τι αναμενόταν’.

Ένα άρθρο του Atlantic Council από τον Ιούνιο του 2022 ενσαρκώνει αυτή τη μετατόπιση, με τίτλο: «Η επιβολή κυρώσεων στη Ρωσία είναι ένα μακροχρόνιο παιχνίδι. Να πώς θα κερδίσουμε». Το περιοδικό Foreign Policy συνέχισε να επιμένει στο θέμα της [επικείμενης] κατάρρευσης, αλλά ο τίτλος ενός άρθρου από τον Ιούλιο του 2022 «Κατά βάση, η Ρωσική Οικονομία καταρρέει εκ των έσω» [“Actually, the Russian Economy Is Imploding”] έχει προσθέσει αυτή την πολύ χαρακτηριστική λέξη «κατά βάση» [“actually”]. Μεταφράζεται περίπου ως: ‘υπάρχουν πολλά στοιχεία για το αντίθετο, αλλά εμείς εξακολουθούμε να το υποστηρίζουμε’[3].

Μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2022, η ευφορία των πρώτων εβδομάδων είχε δώσει τη θέση της σε μια υφέρπουσα δυσφορία. Το CNN δημοσίευσε ένα άρθρο με τίτλο «Οι ρωσικές κυρώσεις αργούν να δαγκώσουν, καθώς Αμερικανοί αξιωματούχοι παραδέχονται την δυσαρέσκειά τους για τον ρυθμό του πόνου που αυτές προκαλούν στη Μόσχα».

Στο άρθρο, «ανώτεροι αξιωματούχοι των ΗΠΑ» δήλωσαν στο CNN ότι υπήρχε απογοήτευση για το γεγονός ότι οι περιορισμοί δεν είχαν μεγαλύτερο αντίκτυπο μέχρι στιγμής, αλλά πίστευαν ότι οι πιο σκληρές επιπτώσεις πιθανώς δεν θα υλοποιούνταν μέχρι τις αρχές του 2023. Οι αρχές του 2023, φυσικά, ήρθαν και παρήλθαν.

Εν τω μεταξύ, μια επιχείρηση διάσωσης των προσχημάτων σχετικά με τον πραγματικό στόχο των κυρώσεων είχε ήδη μπει μπροστά και μπορούσε να γίνει αντιληπτή σε αυτό το άρθρο όπως και σε πολλά άλλα. Ένας άλλος αξιωματούχος δήλωσε στο μέσο ότι εκείνοι που επεξεργάζονταν τις κυρώσεις στην πραγματικότητα «πάντα πίστευαν ότι οι πιο δραστικές επιπτώσεις δεν θα ήταν απαραίτητα και άμεσες», προσθέτοντας ότι «πάντα το βλέπαμε αυτό ως ένα μακροπρόθεσμο παιχνίδι». Με άλλα λόγια, ήξεραν από την αρχή ότι τίποτα δεν επρόκειτο να συμβεί σύντομα. Ίσως κάποιος θα μπορούσε να το είχε πει αυτό στον Μπάιντεν και να τον γλιτώσει από την αμηχανία να μιλάει με λυρισμό για τη διαγραφή των οικονομικών κατακτήσεων των τελευταίων 15 ετών.

Τον Φεβρουάριο του 2023, κυκλοφόρησε μια σειρά από δημοσιεύματα του τύπου ‘οι κυρώσεις ένα χρόνο μετά’. Το γενικό ύφος τους ήταν καθαρά αυτό της αποτροπής της απογοήτευσης μέσω της εστίασης στο μακροπρόθεσμο παιχνίδι. Ο συγγραφέας[4] μιας έκθεσης του Martens Centre για τις κυρώσεις έγραψε: «Μην κοιτάτε το ρολόι κάθε πέντε λεπτά για να δείτε αν οι κυρώσεις λειτουργούν. Ασκήστε στρατηγική υπομονή».

Πράγματι, για το πρώτο μέρος του 2023, το κυρίαρχο ύφος ήταν σε μεγάλο βαθμό μια απρόθυμη αναγνώριση της ανθεκτικότητας της ρωσικής οικονομίας, αναμεμειγμένη με παραμένουσες χαρωπές εμμονές ότι η μέρα της κρίσης για τη Ρωσίας θα έρθει. Εν τω μεταξύ, κατά περίεργο τρόπο, τα άρθρα που άρχισαν να εμφανίζονται στον δυτικό Τύπο έμοιαζαν να έχουν γραφτεί πάνω στο ίδιο καλούπι: αρχίζουν με μια ευθεία παραδοχή ότι η Ρωσία δεν καταρρέει στην πραγματικότητα, πριν ξεκινήσουν μια συζήτηση για το πώς κάτω από την επιφάνεια συσσωρεύονται κάθε είδους προβλήματα.

Τον Αύγουστο, το αφήγημα ‘η Ρωσία καταρρέει’ πήρε λίγο αέρα στα πανιά του όταν το ρούβλι μπήκε σε μια δύσκολη φάση και έσπασε ακόμη και το ψυχολογικά σημαντικό φράγμα των 100 [ρουβλίων] έναντι του δολαρίου. Εκείνη την εποχή είχε υποχωρήσει περίπου 20% σε ετήσια βάση και ήταν μεταξύ των νομισμάτων με τις χειρότερες επιδόσεις μεταξύ των αναδυόμενων αγορών. Εμφανίστηκε μια πληθώρα άρθρων που συζητούσαν τα δεινά του ρουβλίου και υποστήριζαν ότι η αποδυνάμωση του νομίσματος ήταν ενδεικτική των πολυαναμενόμενων ρωγμών που επιτέλους είχαν αρχίσει να εμφανίζονται.

Ένα άρθρο γνώμης του Bloomberg που συζητούσε αυτό που αποκαλούσε «άρρωστο ρούβλι» είχε τον υπότιτλο: «Οι κυρώσεις δεν έχουν παραβιάσει το οικονομικό φρούριο της Ρωσίας, αλλά έχουν βάλει ωρολογιακή βόμβα κάτω από τα θεμέλιά του». Αλλά η εισαγωγή του άρθρου διατηρούσε το παραπάνω μοτίβο: «Οι δυτικές χώρες έχουν επιβάλει περισσότερες από 13.000 κυρώσεις στη Ρωσία – αλλά η ρωσική οικονομία δεν δείχνει κανένα σημάδι κατάρρευσης»[5].

Την αμέσως επόμενη ημέρα, ο Timothy Ash, ένας σημαίνων βετεράνος αναλυτής αναδυόμενων αγορών, έγραψε ένα άρθρο που επίσης ξεκίνησε με μια μικρή υποχώρηση. «Ένα παράπονο που ακούγεται συχνά… είναι ότι οι δυτικές κυρώσεις δεν αποδίδουν», αρχίζει το άρθρο. «Ας το αναγνωρίσουμε αυτό από την αρχή – η Ρωσία επιδεικνύει μεγάλη οικονομική ανθεκτικότητα και αντοχή»[6].

Αλλά τελικά φτάνει στο κύριο θέμα, το οποίο είναι ότι το εξασθενημένο ρούβλι είναι ένα «κόκκινο φως που αναβοσβήνει και δείχνει ότι οι κυρώσεις όντως λειτουργούν». Ως απόδειξη αναφέρει ότι «σε καμία χώρα δεν αρέσει να βλέπει το νόμισμά της να υποτιμάται, καθώς αυτό συνεπάγεται οικονομικά προβλήματα, ιδίως αποδυνάμωση της θέσης του ισοζυγίου πληρωμών, και προκαλεί υψηλό πληθωρισμό». Η κεντρική τράπεζα, υποστηρίζει, «δεν θα άφηνε το ρούβλι να διολισθήσει αν δεν βρισκόταν σε δυσχερή θέση». Το πώς ακριβώς η κεντρική τράπεζα ήταν ‘σε δυσχέρεια’ δεν εξηγείται, αλλά κάτι απειλητικό πρέπει να παραμόνευε κάτω από τις σανίδες του πατώματος.

Για να στηρίξει το ρούβλι το περασμένο φθινόπωρο, η Ρωσία έκανε αυστηρότερους τους νομισματικούς ελέγχους και αύξησε τα επιτόκια και έκτοτε το νόμισμα σταθεροποιήθηκε. Βεβαίως, πρόκειται για προσωρινά μέτρα που οι αρχές αναγκάστηκαν να λάβουν ως απάντηση σε μια ανισορροπία. Όμως ο Ash και άλλοι χειροκροτητές των κυρώσεων πίστευαν σαφώς ότι θα επιτυγχάνονταν περισσότερα [στην κατεύθυνση της καταστροφής της ρωσικής οικονομίας] από τη μεταβλητότητα του ρουβλίου.

Με το «κόκκινο φως που αναβοσβήνει» να έχει μειωθεί σε μια αμυδρή λάμψη, η αφήγηση προχώρησε παρακάτω. Δεν έχουμε δει πολλές ιστορίες για το ρούβλι πρόσφατα. Το επόμενο και πιο πρόσφατο θέμα στο οποίο προσκολλήθηκαν οι θιασώτες του ‘η Ρωσία καταρρέει’ είναι η ιδέα ότι η ρωσική οικονομία υπερθερμαίνεται. Μια οικονομία θεωρείται ότι υπερθερμαίνεται όταν επεκτείνεται με μη βιώσιμο ρυθμό που φτάνει στα όρια της ικανότητάς της να καλύψει τη ζήτηση.

Το θέμα της υπερθέρμανσης καθιερώθηκε και, όπως ήταν αναμενόμενο, ακολούθησε ένα κύμα άρθρων. Ο Economist δημοσίευσε ένα άρθρο τον Δεκέμβριο, στο οποίο συζητούσε το αυξημένο ποσοστό πληθωρισμού της Ρωσίας, το υψηλό ποσοστό του ΑΕΠ που δαπανάται για την άμυνα και την εκρηκτική έλλειψη εργατικού δυναμικού. Ενώ παραδέχεται ότι «οι προβλέψεις για οικονομική κατάρρευση—που έγιναν σχεδόν ομοιόμορφα από δυτικούς οικονομολόγους και πολιτικούς στην αρχή του πολέμου στην Ουκρανία—αποδείχθηκαν παταγωδώς λανθασμένες»,—το μοτίβο ισχύει!—ισχυρίζεται ότι η ρωσική οικονομία δεν μπορεί να αντέξει τέτοια επίπεδα ανάπτυξης.

Παρόλο που το άρθρο συνεχίζει αναγνωρίζοντας τα μέτρα που μπορούν να ληφθούν για τον μετριασμό των επιπτώσεων αυτής της υπερθέρμανσης, καταλήγει με τις λέξεις: «[αλλά] στη Ρωσία υπάρχουν πιο σημαντικά πράγματα από την οικονομική σταθερότητα», υπονοώντας ότι η ρωσική ηγεσία θυσιάζει την οικονομία για να κερδίσει τη σύγκρουση στην Ουκρανία. Πρόκειται για μια αξιοσημείωτη παρατήρηση καθώς προέρχεται από το δυτικό στρατόπεδο, όπου πολλοί πολιτικοί—σκεφτείτε πρώτα και κύρια τη Γερμανία—έχουν επιδείξει μεγάλη προθυμία να θυσιάσουν την οικονομική σταθερότητα στο βωμό των φαντασιοπληξιών περί Ουκρανίας.

Στον απόηχο του Economist ήρθε ένα μακροσκελές άρθρο στο περιοδικό Foreign Affairs, γραμμένο από την Alexandra Prokopenko, μια ρωσικής καταγωγής ερευνήτρια στο Carnegie Russia Eurasia Center στο Βερολίνο. Με τίτλο “Το μη βιώσιμο όργιο δαπανών του Πούτιν”, ήταν επίσης φτιαγμένο σύμφωνα με το ίδιο πρότυπο, αναγνωρίζοντας ότι η οικονομία της Ρωσίας έχει διαψεύσει τις προβλέψεις πριν προχωρήσει στην ανακοίνωση των κακών ειδήσεων [για τη Ρωσία]. Τα κακά νέα είναι η υπερθέρμανση της οικονομίας. Η άποψή της είναι ότι τα εκπληκτικά ισχυρά στοιχεία ανάπτυξης της Ρωσίας, «αντί να σηματοδοτούν οικονομική υγεία [είναι αντίθετα] σύμπτωμα υπερθέρμανσης».

Παρόμοια με το άρθρο του Economist, η Prokopenko θίγει τις υψηλές κρατικές δαπάνες -ιδιαίτερα για την άμυνα- καθώς και την αύξηση των μισθών λόγω έλλειψης εργατικού δυναμικού και τον υψηλό πληθωρισμό, τα οποία συνθέτουν «μια ψευδαίσθηση ευημερίας». Αναρωτιέται κανείς τι θα είχε να πει η Prokopenko με έδρα το Βερολίνο για τη νέα της υιοθετημένη χώρα, όπου όλα τα ίχνη ευημερίας—απατηλής ή μη—ξεθωριάζουν γρήγορα.

Παρόλο που η Prokopenko επιδίδεται στη συνήθη ρωσοφοβική ρητορική και στις φθαρμένες δυτικές εμμονές, ορισμένες από τις ανησυχίες της για την υπερθέρμανση έχουν εκφραστεί από τις ίδιες τις ρωσικές αρχές. Με άλλα λόγια, ο κίνδυνος υπερθέρμανσης είναι ένα αναγνωρισμένο ως υπαρκτό πρόβλημα. Τον Σεπτέμβριο, για παράδειγμα, η κεντρική τράπεζα προειδοποίησε ότι η οικονομία μπορεί να έχει αναπτυχθεί πέραν του παραγωγικού της δυναμικού. Ιστορικά, μια ιδιαίτερα επικίνδυνη πτυχή της υπερθέρμανσης αποτελούν οι φούσκες περιουσιακών στοιχείων, οι οποίες τείνουν να προκαλούν καταστροφές σε μια οικονομία όταν σκάσουν. Η Ρωσία έχει γίνει μάρτυρας μιας πρωτοφανούς ανόδου των τιμών των ακινήτων—γεγονός που, και πάλι, δεν έχει διαφύγει της προσοχής της Κεντρικής Τράπεζας, η οποία έχει ζητήσει να τερματιστεί ένα γενναιόδωρο κρατικά επιδοτούμενο πρόγραμμα ενυπόθηκων δανείων, ώστε να μην δημιουργηθεί φούσκα.

Πέρα από τις συζητήσεις σχετικά με την υπερθέρμανση, αξίζει να σταματήσουμε για μια στιγμή για να αναλογιστούμε από πού ξεκινήσαμε και πού φτάσαμε. Αυτό που ξεκίνησε ως προβλέψεις για άμεση οικονομική κατάρρευση έχει εξελιχθεί σε συλλογισμούς ότι η ρωσική οικονομία αναπτύσσεται υπερβολικά γρήγορα! Ίσως η τελευταία ελπίδα του κοινού που υποστηρίζει ότι ‘η Ρωσία καταρρέει’ να είναι η ιδέα ότι η ταχέως αναπτυσσόμενη οικονομία θα υπερθερμανθεί και θα πέσει στον γκρεμό.

Μένει να δούμε πού θα πάει η ρωσική οικονομία από εδώ και πέρα, αλλά αν τα τελευταία (σχεδόν) δύο χρόνια είναι ενδεικτικά, θα συνεχίσει να αναπτύσσεται και να προσαρμόζεται. Εν τω μεταξύ, οι εκπατρισμένοι τραπεζίτες έχουν ως επί το πλείστον περάσει στην ασημαντότητα και εγώ δεν βρέθηκα σε καμία μαύρη αγορά. Παρατηρώντας τους πολυσύχναστους δρόμους από ένα πολύβουο καφέ της Μόσχας, αυτό που μου κάνει εντύπωση είναι πόσο πεζή είναι η σκηνή. Οι άνθρωποι περνούν μόνοι και σε ομάδες, συνομιλούν, κοιτάζουν τα τηλέφωνά τους, πίνουν καφέ και δεν ακούω καμία κουβέντα για την οικονομία ή το ρούβλι.

Οι δυτικοί ειδήμονες και οι αξιωματούχοι που απαρέγκλιτα ξεφουρνίζουν το τελευταίο αφήγημα περί οικονομικής κατάρρευσης θα συνεχίσουν να γαβγίζουν, αλλά το καραβάνι προχωράει.

Πηγή: RT.com

Μετάφραση – επιμέλεια: Κ. Μηλολιδάκης

[1] Ο Henry Johnston είναι στέλεχος του αγγλόφωνου Russia Today.  Έχει εργαστεί για πάνω από μια δεκαετία στον χρηματοπιστωτικό τομέα και είναι κάτοχος άδειας FINRA Series 7 και Series 24.

[2] Είναι η γνωστή ‘εξυπνάδα/λογοπαίγνιο’ του Μπάιντεν που αναπαράχθηκε ευρύτατα από τα καθεστωτικά δυτικά ΜΜΕ, καθώς ruble=ρούβλι, rubble=ερείπια.

[3] «Οι διεθνείς κυρώσεις και η εθελοντική αποχώρηση των επιχειρήσεων δεν είναι καθόλου αναποτελεσματικές ή απογοητευτικές, όπως πολλοί έχουν υποστηρίξει, αλλά αντίθετα έχουν ασκήσει καταστροφική επίδραση στη ρωσική οικονομία. Η επιδείνωση της οικονομίας λειτουργεί ως ισχυρό, αν και παραγνωρισμένο, συμπλήρωμα του επιδεινούμενου πολιτικού τοπίου που αντιμετωπίζει ο Πούτιν» παρατηρεί το άρθρο.

[4] Συγγραφέας της έκθεσης με τίτλο «Πέρα από τις επικεφαλίδες: Οι πραγματικές συνέπειες των Δυτικών κυρώσεων στη Ρωσία» είναι ο Ρώσος εμιγκρές Vladimir Milov, υποστηρικτής του μακαρίτη ακροδεξιού Αλ. Ναβάλνι, που διετέλεσε μάλιστα και αναπληρωτής υπουργός ενέργειας της Ρωσίας κατά το 2002.

[5] Και σ’ αυτό το άρθρο συγγραφέας είναι μια ακροδεξιά εμιγκρέ, η πρώην σύμβουλος της Ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας  Alexandra Prokopenko, νυν περιπλανώμενη ανά τα think tanks της Γερμανίας και της Δύσης γενικότερα. Στο άρθρο δίνει πλήθος συμβουλών προς τη Δύση ώστε οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας να καταστούν πιο αποτελεσματικές.

[6] Ο τίτλος του άρθρου είναι χαρακτηριστικός: «Να εγκαταλειφθεί η ελπίδα για τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας; Μην το κάνετε», με υπότιτλο: «Δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζουμε πότε οι δυτικές κυρώσεις θα πλήξουν τη ρωσική οικονομία, αλλά υπάρχουν ελπιδοφόρα σημάδια».

Ιράν-Ρωσία έστησαν στην Παλαιστίνη παγίδα για τη Δύση

Το antapocrisis αναδημοσιεύει άρθρο του δημοσιογράφου – σχολιαστή Pepe Escobar ο οποίος εκτιμά ότι οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους βαδίζουν σε μια παγίδα στρατηγικής σημασίας γιατί θεωρούν ότι μπορούν να ισοφαρίσουν την ήττα στην Ουκρανία με μια νίκη στη Μέση Ανατολή, πράγμα όμως που ο άξονας Ρωσίας – Ιράν δεν θα το επιτρέψει. Ανεξάρτητα από ίσως υπέρ του δέοντος κατηγορηματικές εκτιμήσεις, η οπτική του Pepe Escobar έχει σημασία γιατί παραπέμπει στη μεγαλύτερη εικόνα από αυτή που προκύπτει από τα πεδία των μαχών.

Η στρατηγική σύμπραξη Ρωσίας-Ιράν – με την Κίνα να στηρίζει από τα παρασκήνια – στήνει μια περίτεχνη παγίδα στη Δυτική Ασία, με ολίγη γεύση από Σουν Τζου, για τον Παγκόσμιο Ηγεμόνα.

Εκτός από το Ισραήλ, δεν υπάρχει καμία οντότητα στον πλανήτη ικανή να στρέψει το επίκεντρο της προσοχής, αστραπιαία, μακριά από τη θεαματική πανωλεθρία της Δύσης στην Ουκρανία.

Οι πολεμοκάπηλοι που είναι υπεύθυνοι για την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, όχι ακριβώς μαθητές του Μπίσμαρκ, πιστεύουν ότι αν το Σχέδιο Ουκρανία είναι ανέφικτο, το Σχέδιο Τελική Λύση στην Παλαιστίνη θα μπορούσε αντίθετα να είναι ένας περίπατος (με μπόλικη εθνοκάθαρση).

Ένα πιο αληθοφανές σενάριο, όμως, είναι ότι Ιράν-Ρωσία – και ο νέος “άξονας του κακού” Ρωσία-Κίνα-Ιράν – έχουν όλα όσα χρειάζονται για να σύρουν τον Ηγεμόνα σε ένα δεύτερο τέλμα. Το μόνο που έχουν να κάνουν είναι να χρησιμοποιήσουν προς όφειλός τους τον ακατάστατο αποπροσανατολισμό του εχθρού και να τον παρασύρουν σε λάθη.

Ο ευσεβής πόθος του Λευκού Οίκου ότι οι διαρκείς πόλεμοι στην Ουκρανία και στο Ισραήλ είναι εγγεγραμμένοι στην ίδια μεγαλεπίβολη εκστρατεία “δημοκρατίας” και σημαντικοί για τα εθνικά συμφέροντα των ΗΠΑ, έχει ήδη γυρίσει μπούμερανγκ – ακόμη και στην αμερικανική κοινή γνώμη.

Αυτό δεν εμποδίζει τις κραυγές και τους ψιθύρους στο κέντρο της Ουάσινγκτον που αποκαλύπτουν ότι οι προσκείμενοι στο Ισραήλ νεοσυντηρητικοί των ΗΠΑ επιταχύνουν για να προκαλέσουν το Ιράν – μέσω ενός ψευδούς συναγερμού που θα οδηγούσε σε αμερικανική επίθεση. Αυτό το σενάριο του Αρμαγεδδώνα ταιριάζει απόλυτα με τη βιβλική ψυχοπάθεια του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου.

Οι υποτελείς θα αναγκαστούν να συμμορφωθούν χωρίς εντάσεις. Οι αρχηγοί κρατών του ΝΑΤΟ έχουν σπεύσει να επισκεφθούν το Ισραήλ για να επιδείξουν την άνευ όρων υποστήριξή τους προς το Τελ Αβίβ – μεταξύ των οποίων ο Κυριάκος Μητσοτάκης της Ελλάδας, η Τζόρτζια Μελόνι της Ιταλίας, ο Ρίσι Σουνάκ της Βρετανίας, ο Όλαφ Σολτς της Γερμανίας, ο ηλικιωμένος ένοικος του Λευκού Οίκου, και ο Εμανουέλ Μακρόν της Γαλλίας.

Εκδίκηση για τον αραβικό “αιώνα της ταπείνωσης”

Μέχρι στιγμής, το λιβανέζικο κίνημα αντίστασης Χεζμπολάχ έχει επιδείξει εξαιρετική αυτοσυγκράτηση, χωρίς να τσιμπά κανένα δόλωμα. Η Χεζμπολάχ υποστηρίζει την παλαιστινιακή αντίσταση στο σύνολό της – ενώ μέχρι πριν από λίγα χρόνια είχε σοβαρά προβλήματα με τη Χαμάς, με την οποία συγκρούστηκε στη Συρία. Η Χαμάς, παρεμπιπτόντως, ενώ χρηματοδοτείται εν μέρει από το Ιράν, δεν διοικείται από το Ιράν. Όσο κι αν η Τεχεράνη υποστηρίζει την παλαιστινιακή υπόθεση, οι παλαιστινιακές ομάδες αντίστασης λαμβάνουν τις δικές τους αποφάσεις.

Τα μεγάλα νέα είναι ότι όλες αυτές οι διαφορές, τώρα σταδιακά εξασθενούν. Τόσο η Χαμάς όσο και η Παλαιστινιακή Ισλαμική Τζιχάντ (PIJ) πήγαν στον Λίβανο για να επισκεφθούν προσωπικά τον Γενικό Γραμματέα της Χεζμπολάχ Χασάν Νασράλα αυτή την εβδομάδα. Αυτό δηλώνει την ενότητα του σκοπού – ή αυτό που ο Άξονας Αντίστασης της περιοχής αποκαλεί “Ενότητα των Μετώπων”.

Ακόμη πιο εντυπωσιακή ήταν η επίσκεψη της Χαμάς στη Μόσχα αυτή την εβδομάδα, η οποία αντιμετωπίστηκε με ανίσχυρη ισραηλινή οργή. Επικεφαλής της αντιπροσωπείας της Χαμάς ήταν ένα μέλος του Πολιτικού Γραφείου της, ο Αμπού Μαρζούκ. Ο Ιρανός αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Ali Bagheri ήρθε ειδικά από την Τεχεράνη και συναντήθηκε με δύο από τους βασικούς αναπληρωτές του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών Lavrov, τον Sergei Ryabkov και τον Mikhail Galuzin.

Αυτό σημαίνει ότι η Χαμάς, το Ιράν και η Ρωσία διαπραγματεύονται στο ίδιο τραπέζι.

Η Χαμάς έχει καλέσει τα εκατομμύρια των Παλαιστινίων στη διασπορά, καθώς και ολόκληρο τον αραβικό κόσμο και όλες τις χώρες του Ισλάμ, να ενωθούν. Αργά αλλά σταθερά, μπορεί να διακρίνει κανείς ένα μοτίβο: μήπως ο αραβικός κόσμος – και μεγάλες εκτάσεις του Ισλάμ – βρίσκονται στα πρόθυρα μιας σημαντικής ένωσης για να εκδικηθούν τον δικό τους “εικοστό αιώνα της ταπείνωσης” – όπως έκαναν οι Κινέζοι μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο με τον Μάο Τσετούνγκ και τον Ντενγκ Σιαοπίνγκ;

Το Πεκίνο, μέσω της εκλεπτυσμένης διπλωματίας του, σίγουρα το υπαινίσσεται σε βασικούς παράγοντες, ακόμη και πριν από την πρωτοποριακή -με τη μεσολάβηση Ρωσίας και Κίνας- προσέγγιση ανέμεσα στο Ιράν και στη Σαουδική Αραβία που επετεύχθη νωρίτερα φέτος.

Αυτό από μόνο του δεν θα ανατρέψει τη διαρκή εμμονή της αμερικανικής Νέας Τάξης να βομβαρδίζει κρίσιμες υποδομές στο Ιράν. Έχοντας αξία μικρότερη του μηδενός όταν πρόκειται για στρατιωτική επιστήμη, αυτοί οι νεοσυντηρητικοί αγνοούν πώς τα ιρανικά αντίποινα θα στόχευαν -με ακρίβεια- κάθε αμερικανική βάση στο Ιράκ και τη Συρία, με τον Περσικό Κόλπο να αποτελεί ανοιχτή υπόθεση.

Ο εξαιρετικός Ρώσος στρατιωτικός αναλυτής Αντρέι Μαρτιάνοφ έχει δείξει τι θα μπορούσε να συμβεί σε αυτά τα ακριβά αμερικανικά σιδερένια καράβια στην Ανατολική Μεσόγειο σε περίπτωση επίθεσης του Ισραήλ κατά του Ιράν.

Επιπλέον, υπάρχουν τουλάχιστον 1.000 αμερικανικοί στρατιώτες στη βόρεια Συρία που κλέβουν το πετρέλαιο της χώρας – οι οποίοι θα γίνονταν επίσης άμεσος στόχος.

Ο Ali Fadavi, αναπληρωτής αρχιστράτηγος του IRGC (σ.μ. Φρουροί της Επανάστασης), μπήκε στο ψητό: “Έχουμε τεχνολογίες στον στρατιωτικό τομέα που κανείς δεν γνωρίζει και οι Αμερικανοί θα τις μάθουν όταν τις χρησιμοποιήσουμε”.

Εννοεί τους ιρανικούς υπερηχητικούς πυραύλους Fattah – ξαδέλφια των Khinzal και DF-27 – που ταξιδεύουν με ταχύτητα 15 Mach και μπορούν να φτάσουν σε οποιονδήποτε στόχο στο Ισραήλ σε 400 δευτερόλεπτα.

Και προσθέστε σε αυτό, τον εξελιγμένο ρωσικό ηλεκτρονικό πόλεμο (EW). Όπως επιβεβαιώθηκε στη Μόσχα πριν από έξι μήνες, όταν πρόκειται για στρατιωτική διασύνδεση, οι Ιρανοί είπαν στους Ρώσους στο ίδιο τραπέζι, “ό,τι χρειαστείτε, απλά ζητήστε”. Το ίδιο ισχύει και αντίστροφα, διότι ο κοινός εχθρός είναι ένας και ο ίδιος.

Όλα αφορούν τα Στενά του Ορμούζ

Η καρδιά του θέματος σε οποιαδήποτε στρατηγική Ρωσίας-Ιράν είναι το Στενό του Ορμούζ, μέσω του οποίου διακινείται τουλάχιστον το 20% του παγκόσμιου πετρελαίου (σχεδόν 17 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως) και το 18% του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), το οποίο ανέρχεται σε τουλάχιστον 3,5 δισεκατομμύρια κυβικά πόδια ημερησίως.

Το Ιράν είναι σε θέση να μπλοκάρει το Στενό του Ορμούζ εν ριπή οφθαλμού. Για αρχή, αυτό θα ήταν ένα είδος ποιητικής τιμωρίας της δικαιοσύνης για το Ισραήλ που στοχεύει να υφαρπάξει, παράνομα, όλο το φυσικό αέριο αξίας πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων που ανακαλύφθηκε στα ανοιχτά της Γάζας: αυτός είναι, παρεμπιπτόντως, ένας από τους απολύτως βασικούς λόγους για την εθνοκάθαρση της Παλαιστίνης.

Ωστόσο, η πραγματική διαπραγμάτευση θα είναι να καταρρεύσει η δομή χρηματιστηριακών παραγώγων της Wall Street ύψους 618 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, όπως επιβεβαιώνουν εδώ και χρόνια οι αναλυτές της Goldman Sachs και της JP Morgan, καθώς και ανεξάρτητοι έμποροι ενέργειας του Περσικού Κόλπου.

Έτσι, όταν έρθει η ώρα της πίεσης – και πολύ πέρα από την υπεράσπιση της Παλαιστίνης και σε ένα σενάριο ολοκληρωτικού πολέμου – όχι μόνο η Ρωσία-Ιράν αλλά και οι βασικοί παίκτες του αραβικού κόσμου που πρόκειται να γίνουν μέλη των BRICS 11 – όπως η Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ – έχουν ό,τι χρειάζεται για να καταρρίψουν το χρηματοπιστωτικό σύστημα των ΗΠΑ όποτε το επιλέξουν.

Ένας ανώτερος υπάλληλος του Βαθέως Κράτους της παλιάς σχολής, που τώρα δραστηριοποιείται στην Κεντρική Ευρώπη, τονίζει:

“Τα ισλαμικά έθνη έχουν το οικονομικό πλεονέκτημα. Μπορούν να ανατινάξουν το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα κόβοντας το πετρέλαιο. Δεν χρειάζεται να ρίξουν ούτε έναν πυροβολισμό. Το Ιράν και η Σαουδική Αραβία συμμαχούν μεταξύ τους. Η κρίση του 2008 χρειάστηκε 29 τρισεκατομμύρια δολάρια για να επιλυθεί, αλλά αυτή, αν συμβεί, δεν θα μπορούσε να επιλυθεί ούτε με 100 τρισεκατομμύρια δολάρια”.

Όπως μου είπαν έμποροι του Περσικού Κόλπου, ένα πιθανό σενάριο είναι ο ΟΠΕΚ να αρχίσει να επιβάλλει κυρώσεις στην Ευρώπη, πρώτα από το Κουβέιτ, και στη συνέχεια να εξαπλωθεί από τη μια χώρα του ΟΠΕΚ στην άλλη, και σε όλες τις χώρες που αντιμετωπίζουν τον μουσουλμανικό κόσμο ως εχθρούς και τους μουσουλμάνους ως τροφή για κανόνια.

Ο Ιρακινός πρωθυπουργός Μοχάμεντ Σία αλ-Σουντανί έχει ήδη προειδοποιήσει ότι το πετρέλαιο προς τις δυτικές αγορές θα μπορούσε να περιοριστεί εξαιτίας των όσων διαπράττει το Ισραήλ στη Γάζα. Ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Χοσεΐν Αμίρ-Αμπντολαχιάν έχει ήδη ζητήσει, επισήμως, ένα συνολικό εμπάργκο πετρελαίου και φυσικού αερίου από τις ισλαμικές χώρες κατά των εθνών – ουσιαστικά υποτελών του ΝΑΤΟ – που υποστηρίζουν το Ισραήλ.

Έτσι, οι χριστιανοί σιωνιστές στις ΗΠΑ που συμμαχούν με τον Νετανιάχου και απειλούν να επιτεθούν στο Ιράν έχουν την πιθανότητα να καταρρίψουν ολόκληρο το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Πόλεμος στη Συρία για πάντα – remixed

Μέσα στις σημερινές ηφαιστειακές συνθήκες, η στρατηγική εταιρική σχέση Ρωσίας-Κίνας υπήρξε εξαιρετικά προσεκτική. Για τον έξω κόσμο, η κοινή επίσημη θέση τους είναι ότι αρνούνται να πάρουν το μέρος είτε της Παλαιστίνης είτε του Ισραήλ, ζητούν κατάπαυση του πυρός για ανθρωπιστικούς λόγους, ζητούν λύση δύο κρατών που να σέβεται το διεθνές δίκαιο. Όλες οι πρωτοβουλίες τους στον ΟΗΕ έχουν σαμποταριστεί δεόντως από τον Ηγεμόνα (σ.μ. ΗΠΑ).

Ως έχει, η Ουάσιγκτον αρνήθηκε το πράσινο φως για την ισραηλινή χερσαία εισβολή στη Γάζα. Ο κύριος λόγος είναι η άμεση προτεραιότητα των ΗΠΑ: να κερδίσουν λίγο χρόνο για να επεκτείνουν τον πόλεμο στη Συρία, που “κατηγορείται” ότι είναι το βασικό σημείο διέλευσης ιρανικών όπλων προς τη Χεζμπολάχ. Αυτό το ζήτημα πολλαπλασιάζεται, καθώς επανέρχεται το παλιό πολεμικό μέτωπο εναντίον της Ρωσίας.

Δεν υπάρχουν αυταπάτες στη Μόσχα. Ο μηχανισμός πληροφοριών γνωρίζει καλά ότι πράκτορες της ισραηλινής Μοσάντ συμβούλευαν το Κίεβο, ενώ το Τελ Αβίβ προμήθευε όπλα στην Ουκρανία κατόπιν σοβαρής πίεσης των ΗΠΑ. Αυτό εξόργισε τους Ρώσους και μπορεί να αποτέλεσε ένα μοιραίο ισραηλινό λάθος.

Οι νεοσυντηρητικοί, από την πλευρά τους, δεν σταματούν ποτέ. Προωθούν μια παράλληλη απειλή: αν η Χεζμπολάχ επιτεθεί στο Ισραήλ με κάτι άλλο εκτός από μερικές ρουκέτες αραιά και πού – και αυτό απλά δεν πρόκειται να συμβεί – η ρωσική αεροπορική βάση Χμεϊμίμ στη Λατάκεια θα “εξαλειφθεί” ως “προειδοποίηση” προς το Ιράν.

Αυτό δεν μπορεί να χαρακτηριστεί καν ως παιδικό παιχνίδι στην άμμο. Μετά τις κατά συρροή ισραηλινές επιθέσεις στα πολιτικά αεροδρόμια της Δαμασκού και του Χαλεπιού, η Μόσχα δεν καθυστέρησε ούτε δευτερόλεπτο πριν προσφέρει τις εγκαταστάσεις της Χμεϊμίμ στη Συρία – με πλήρη άδεια για τις εμπορευματικές πτήσεις του Σώματος των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης του Ιράν (IRGC), σύμφωνα με ορισμένες ρωσικές πηγές πληροφοριών. Ο Νετανιάχου δεν θα εκφράσει απλώς μια επιθυμία αυτοκτονίας βομβαρδίζοντας μια πλήρως προστατευμένη και υπό εναέρια απαγόρευση από τη Ρωσία, ρωσική αεροπορική βάση.

Η Μόσχα βλέπει επίσης ξεκάθαρα τι μπορεί να ετοιμάζουν αυτά τα ακριβά αμερικανικά σιδερένια καράβια στην Ανατολική Μεσόγειο. Η απάντηση ήταν άμεση: Τα Mig-31K περιπολούν τον ουδέτερο εναέριο χώρο πάνω από τη Μαύρη Θάλασσα 24 ώρες το 24ωρο, εξοπλισμένα με υπερηχητικά Khinzals, τα οποία θα χρειάζονταν μόνο έξι λεπτά για να επισκεφθούν τη Μεσόγειο.

Μέσα σε όλη αυτή τη νεοταξική τρέλα, με το Πεντάγωνο να αναπτύσσει μια τρομερή σειρά από “αδιευκρίνιστα” όπλα μέσα στην Ανατολική Μεσόγειο, είτε ο στόχος είναι η Χεζμπολάχ, η Συρία, το Ιράν, η Ρωσία ή όλοι οι παραπάνω, τόσο η Κίνα όσο και η Βόρεια Κορέα – μέρος του νέου αμερικανικού “άξονα του κακού” – έχουν δηλώσει ότι δεν θα είναι απλοί θεατές.

Το κινεζικό ναυτικό προστατεύει πρακτικά το Ιράν από απόσταση. Ωστόσο, ακόμη πιο έντονη ήταν η δήλωση του πρωθυπουργού Li Qiang – κάτι ασυνήθιστα ωμό και σπάνιο στην κινεζική διπλωματία:

“Η Κίνα θα συνεχίσει να υποστηρίζει σταθερά το Ιράν στη διαφύλαξη της εθνικής κυριαρχίας, της εδαφικής ακεραιότητας και της εθνικής αξιοπρέπειας και θα αντιταχθεί σθεναρά σε οποιεσδήποτε εξωτερικές δυνάμεις που παρεμβαίνουν στις εσωτερικές υποθέσεις του Ιράν”.

Μην ξεχνάτε ποτέ ότι η Κίνα και το Ιράν συνδέονται με μια συνολική στρατηγική εταιρική σχέση. Εν τω μεταξύ, ο Ρώσος πρωθυπουργός Μιχαήλ Μισούστιν ενίσχυσε τη στρατηγική εταιρική σχέση Ρωσίας-Ιράν σε συνάντηση που είχε με τον πρώτο αντιπρόεδρο του Ιράν Μοχάμαντ Μοχμπέρ.

Θυμηθείτε αυτούς από την Κορέα

Οι φιλοϊρανικές πολιτοφυλακές σε όλο τον Άξονα της Αντίστασης, διατηρούν έναν προσεκτικά μετριασμένο βαθμό αντιπαράθεσης με το Ισραήλ, που παραπέμπει σε αντάρτικο χτύπημα και υποχώρηση. Δεν θα εμπλακούν ακόμα σε μαζικές επιθέσεις. Αλλά όλα τα στοιχήματα είναι ανοιχτά αν το Ισραήλ εισβάλει στη Γάζα. Είναι σαφές ότι ο αραβικός κόσμος, παρ’ όλες τις τεράστιες εσωτερικές του αντιφάσεις, απλά δεν θα ανεχθεί τη σφαγή αμάχων.

Ευθέως, στη σημερινή εμπρηστική συγκυρία, ο Ηγεμόνας έχει βρει την διέξοδο από την ταπείνωση που υπέστη στο πρότζεκτ της Ουκρανίας. Πιστεύουν λανθασμένα ότι ο ίδιος παλιός συνεχής πόλεμος που αναζωπυρώνεται στη Δυτική Ασία μπορεί να “διαμορφωθεί” κατά βούληση. Και αν δύο πόλεμοι μετατραπούν σε ένα τεράστιο πολιτικό βρόγχο, όπως θα γίνει, τι άλλο θα συμβεί; Απλώς θα ξεκινήσουν έναν νέο πόλεμο στον “Ινδο-Ειρηνικό”.

Τίποτα από όλα αυτά δεν ξεγελάει τον άξονα Ρωσία-Ιράν και την ψύχραιμη παρακολούθηση του αναστατωμένου και χτυπημένου Ηγεμόνα σε κάθε βήμα του. Είναι διαφωτιστικό να θυμηθούμε τι προέβλεπε ο Μάλκολμ Χ ήδη από το 1964:

“Κάποιοι ρυζοφάγοι τον έδιωξαν από την Κορέα. Ναι, τον έδιωξαν από την Κορέα. Ρυζοφάγοι με τίποτα άλλο παρά με αθλητικά παπούτσια, ένα τουφέκι και ένα μπολ ρύζι πήραν αυτόν και τα τανκς του και τις ναπάλμ του και όλη την άλλη δράση που υποτίθεται ότι είχε και τον έκναν να τρέξει πέρα από τον ποταμό Γιαλού (σ.μ. σύνορα Κίνας – Β.Κορέας). Και γιατί αυτό; Γιατί η μέρα που μπορεί να νικήσει στο έδαφος, έχει περάσει”.

Πηγή: The Cradle

Μετάφραση: antapocrisis

Έχει ελεγχθεί η πτώση του ρουβλίου;

Τον τελευταίο καιρό παρακολουθούμε μια παρατεταμένη πτώση του εθνικού νομίσματος της Ρωσίας, του ρουβλίου, έναντι του δολαρίου. Παρόλου που, ιδιαίτερα κατά το τελευταίο διάστημα, στις διαδικασίες της κίνησης κεφαλαίων έχουν εμπλακεί και τα γνωστά (σε τέτοιες περιπτώσεις) κερδοσκοπικά κεφάλαια, εν τούτοις η πτώση δεν μπορεί να εξηγηθεί από τις βραχυπρόθεσμες κερδοσκοπικές κινήσεις τους και αποκαλύπτει μια έξοδο κεφαλαίων από τη Ρωσία που συνδυάζεται με δυσμενείς εξελίξεις στο εμπορικό ισοζύγιο—αν και το πρόβλημα του εμπορικού ισοζυγίου δείχνει να μετριάζεται κατά το τελευταίο διάστημα.

Διάγραμμα της ισοτιμίας δολαρίου-ρουβλίου κατά το διάστημα Σεπτ. 2022-Αύγ. 2023.
Παρατηρούμε την έναρξη ανοδικής τάσης για το δολάριο από τον Δεκέμβριο του 2022.
Πηγή: tradingview.com

Τη Δευτέρα, 14 Αυγούστου η ισοτιμία δολαρίου ΗΠΑ/ρουβλίου έσπασε το θεωρούμενο ως ψυχολογικό φράγμα των 100 ρουβλίων ανά δολάριο (δηλαδή 1 ρούβλι = 1 σεντ) σημειώνοντας χαμηλό 16 μηνών. Βέβαια, από την έναρξη της Ειδικής Στρατιωτικής Επιχείρησης (ΕΣΕ) της Ρωσίας στην Ουκρανία δεν είναι αυτή η χειρότερη τιμή στην ισοτιμία των δύο νομισμάτων. Την Τρίτη 8 Μαρτίου του 2022 το δολάριο είχε φτάσει τα 138.25 ρούβλια σημειώνοντας και ενδοσυνεδριακό υψηλό στα 154.25 ρούβλια. Η τότε άνοδος του δολαρίου (που μάλιστα από την άποψη της τεχνικής ανάλυσης είχε ξεκινήσει από τις 23 Φεβρουαρίου, δηλαδή μία ημέρα πριν την έναρξη της ΕΣΕ) οφειλόταν στα πρωτοφανή μέτρα των κυρώσεων που οδηγούσαν τη Ρωσική οικονομία σε αχαρτογράφητα νερά.

Η άνοδος αυτή ελέγχθηκε με συνδυασμένα μέτρα νομισματικής πολιτικής (ραγδαία αύξηση του επιτοκίου βάσης από το 8.5% στο 20%) και ελέγχου κεφαλαιακών ροών. Ειδικότερα επιβλήθηκε η υποχρεωτική μετατροπή του 80% των κερδών των Ρωσικών εξαγωγικών επιχειρήσεων σε ρούβλια, δηλαδή η υποχρεωτική επανεισαγωγή αυτών των κερδών στη χώρα. Επιπλέον απαγορεύτηκε η πώληση Ρωσικών αξιογράφων (ομόλογα, μετοχές, κ.λπ.) από τους ξένους κατόχους τους και ταυτόχρονα επιβλήθηκαν περιορισμοί στην εξαγωγή συναλλάγματος από Ρώσους πολίτες. Και τέλος είχαμε τη γνωστή υποχρέωση της αγοράς πετρελαίου και φυσικού αερίου σε ρούβλια από τους Δυτικούς πελάτες της Ρωσίας, στην οποία οι περισσότεροι υποχρεώθηκαν να πειθαρχήσουν εκόντες άκοντες.

Σαν αποτέλεσμα των επιτυχημένων αυτών μέτρων το δολάριο σταδιακά κατέρρευσε κάτω από τα 52 ρούβλια, με αυτό το χαμηλό να σημειώνεται στις 29 Ιουνίου του 2022. Η Ρωσική Κεντρική Τράπεζα (ΡΚΤ) σε συνεργασία με τα αρμόδια υπουργεία σταδιακά ήραν τις περισσότερες από αυτές τις απαγορεύσεις και περιορισμούς ενώ και το βασικό επιτόκιο τον Σεπτέμβριο του 2022 είχε πέσει στο 7.5%, δηλαδή χαμηλότερα από το σημείο που βρισκόταν όταν ξεκίνησε η ΕΣΕ, και μάλιστα παρέμεινε σταθερό σε αυτό το επίπεδο μέχρι πριν από ένα μήνα που ανέβηκε στο 8.5%.

Η κίνηση της ισοτιμίας δολαρίου-ρουβλίου κατά το διάστημα Ιαν. 2022-Νοε. 2022.
Πηγή: tradingview.com

Όμως, σταδιακά άρχισε να παρατηρείται μια εκ νέου άνοδος του δολαρίου στην ισοτιμία του με το ρούβλι, γεγονός που πιστοποιεί την συνισταμένη έξοδο κεφαλαίων από τη Ρωσία. Η ΡΚΤ έδειξε να μην ενοχλείται, για να μην πούμε ότι έμμεσα ενθάρρυνε κιόλας αυτήν τη τάση (βλ. παρακάτω). Από την άλλη, τα οικονομικά υπουργεία δεν έδειξαν να ενοχλούνται καθώς η υποτίμηση του νομίσματος βοηθούσε την αντιμετώπιση του προβλήματος του προϋπολογισμού που έχει πέσει έξω.

Αλλά ο θεσμός που ενοχλήθηκε ήταν, κατά τα φαινόμενα, η Ρωσική προεδρία—ενδεχομένως λόγω της αύξησης των πληθωριστικών πιέσεων που οπωσδήποτε δημιουργούν προβλήματα στα λαϊκά εισοδήματα και άρα και στην αποδοχή του προέδρου Πούτιν που εξακολουθεί να κινείται στην περιοχή τους εντυπωσιακού 80%.

Έτσι τη Δευτέρα 14 Αυγούστου, ο Maxim Oreshkin σύμβουλος σε οικονομικά θέματα του προέδρου της Ρωσικής Ομοσπονδίας δημοσίευσε ένα άρθρο γνώμης στο ρωσικό TASS που αναμεταδόθηκε πλατιά στα υπόλοιπα Ρωσικά ΜΜΕ (μετάφραση στα Ελληνικά εδώ). Ο τίτλος του άρθρου ήταν: «Ένα ισχυρό ρούβλι είναι προς το συμφέρον της ρωσικής οικονομίας» και ο υπότιτλος: «Ο Maxim Oreshkin σχετικά με τον διαρθρωτικό μετασχηματισμό της οικονομίας και την αναγκαία συναλλαγματική ισοτιμία του ρουβλίου».

Την ίδια μέρα η ΡΚΤ ανακοίνωσε έκτακτη σύγκλιση του Συμβουλίου των Διοικητών της την επομένη, πράγμα που οι αγορές ορθώς εξέλαβαν ως επικείμενη άμεση άνοδο του ρωσικού βασικού επιτοκίου. Δεν είναι γνωστό (αν και κάποιος εύκολα μπορεί να το εικάσει) ποια ακριβώς ήταν η σχέση του ‘άρθρου γνώμης’ του συμβούλου του Ρώσου προέδρου με την αιφνίδια σύγκλιση του ΔΣ της ΡΚΤ.

Προσωπικά, διαβάζοντάς το άρθρο, δεν διαπίστωσα κάποια αλλαγή στην ακολουθούμενη πολιτική στήριξης της οικονομίας της χώρας στην παραγωγή πρώτων υλών ούτε διέκρινα κάποια έμφαση σε “διαρθρωτικές αλλαγές” όπως υποσχόταν ο υπότιτλος. Έγραψα τότε:

«Αν διαβάζω τελικά σωστά μέσα από τις γραμμές αυτού του άρθρου, πρόκειται για μια κλήση προς τις αρχές της ΡΚΤ να σκληρύνουν την επιτοκιακή πολιτική–άλλωστε αύριο συγκαλείται έκτακτα επί τούτου, για να εξετάσει το θέμα, το συμβούλιο των διοικητών της ΡΚΤ, οπότε το σημείο αυτό θα αποσαφηνιστεί.

»Συμπερασματικά, δεν βλέπω κάποια αλλαγή πολιτικής στο θέμα της φορολογικής πολιτικής ούτε διάβασα κάτι για την αλλαγή προσανατολισμού της χώρας όσο αφορά την έμφαση στην παραγωγή και εξαγωγή πρώτων υλών. Απλά, μια συγκυριακή αύξηση των τιμών σε ενέργεια, αγροτικά προϊόντα και μέταλλα, που είναι τα βασικά εξαγωγικά προϊόντα της Ρωσίας, δείχνει να διασώζει την παρτίδα κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2023, προκαλώντας ανακούφιση στον συγγραφέα του άρθρου γνώμης (και υποθέτω και στους υπεύθυνους χάραξης της ρωσικής οικονομικής πολιτικής).»

Την Τρίτη 15 Αυγούστου η ΡΚΤ αύξησε το βασικό επιτόκιο κατά 350 μονάδες βάσης από 8.5% στο 12% ενώ ταυτόχρονα ανακοίνωσε την ετοιμότητά της για νέες αυξήσεις αν δεν ελεγχθεί η πτώση του ρουβλίου. Η απότομη αύξηση αιφνιδίασε τις αγορές και τους κερδοσκόπους, που περίμεναν κάτι αρκετά ηπιότερο και δείχνει (μέχρι την Παρασκευή 18 Αυγούστου) έναν τουλάχιστον βραχυπρόθεσμο έλεγχο της πτώσης του ρουβλίου, με το δολάριο να πέφτει από το ενδοσυνεδριακό υψηλό των 102.355 ρουβλίων την Δευτέρα 14 Αυγούστου στο κλείσιμο των 92.98 ρουβλίων την Παρασκευή 18 Αυγούστου.

Όμως το εργαλείο των επιτοκίων είναι αμφίβολο αν μακροπρόθεσμα θα σταματήσει την πτώση του ρουβλίου αφού δεν ελέγχει βασικές αιτίες που προκαλούν την φυγή κεφαλαίων από τη Ρωσία. Δημιουργούνται εύλογα ερωτηματικά αν τέτοια τεχνικά μέτρα, χωρίς συμπληρωματικά πολιτικά μέτρα, μπορούν να αλλάξουν τη μεσοπρόθεσμη τάση.

Είναι αλήθεια ότι αυτή τη στιγμή συζητούνται συμπληρωματικά μέτρα, με κυριότερα (α) την υποχρεωτική μετατροπή μέρους ή και του συνόλου των κερδών των Ρώσων εξαγωγέων σε ρούβλια όπως είχε συμβεί και πέρυσι, αμέσως μετά την έναρξη της ΕΣΕ και τη μεγάλη (τότε) πίεση στο ρούβλι, και (β) τον έλεγχο στην εξαγωγή κεφαλαίων από τη Ρωσία (βλ. και σχετικό άρθρο του Reuters εδώ, πάντα με την προαίρεση της κριτικής ανάγνωσής του). Εκτός από τη μεγάλη αύξηση του βασικού επιτοκίου και οι παραπάνω ‘διαρροές’ για τα πρόσθετα μέτρα που συζητούνται έχουν βοηθήσει στον έλεγχο της ακατάσχετης πτώση του ρουβλίου από τις 15 Αυγούστου κ.ε. Το ερώτημα είναι αν βλέπουμε μια μεταστροφή της πτωτικής τάσης του ρουβλίου ή απλώς μια προσωρινή ανάπαυλα.

Το πρόβλημα περιπλέκεται επειδή, όπως έχω ξαναγράψει, υπάρχουν σοβαρά προβλήματα στην εκτέλεση του προϋπολογισμού του Ρωσικού κράτους παρά την ανακούφιση που προκάλεσε τελευταία η άνοδος της τιμής του πετρελαίου Urals. Τα τελευταία στοιχεία που γνωρίζαμε (Ιουνίου) ανέφεραν για πτώση των εσόδων του κράτους κατά 19% και αύξηση των εξόδων κατά 27%, γεγονός που έκανε αναγκαία τη λήψη μέτρων—ήδη από όσο φαίνεται (βλ. την ομιλία του προέδρου της ΚΕ του ΚΚΡΟ Γκ. Ζιουγκάνοφ στο κλείσιμο της εαρινής συνόδου της Κρατικής Δούμας καθώς και άρθρο του αντιπροέδρου της ΚΕ του ΚΚΡΟ I. Μελνίκοφ) προγραμματίζεται μείωση της κρατικής επενδυτικής δραστηριότητας για το 2024, που σημαίνει απολύσεις κ.λπ. Η υποτίμηση του εθνικού νομίσματος αποτελεί έναν παραδοσιακό τρόπο κάλυψης ελλειμμάτων και επομένως, παρά την ενόχληση της Ρωσικής προεδρίας από την πτώση του ρουβλίου, τα οικονομικά υπουργεία δεν θα ενοχληθούν ιδιαίτερα από αυτήν–εφόσον είναι ελεγχόμενη, και αυτό είναι ένα μεγάλο “εφόσον”.

Σχετικό με την προσπάθεια ελέγχου της πτώσης του ρουβλίου έγραψε και η οικονομολόγος του ΚΚΡΟ Τατιάνα Κουλίκοβα στην Πράβδα της 17ης Αυγούστου. Το αρκετά διαφωτιστικό της άρθρο έχει ως εξής:

*          *          *

Σχετικά με την κατάρρευση του ρουβλίου και το επιτόκιο της Κεντρικής Τράπεζας

ΠΡΑΒΔΑ, Αριθ. 87 (31436) 17 Αυγούστου 2023, 2 σελίδα

Συγγραφέας: Tatyana KULIKOVA, οικονομολόγος.

Τη Δευτέρα 14 Αυγούστου, η ισοτιμία δολαρίου ΗΠΑ/ρουβλίου έσπασε το ψυχολογικά σημαντικό όριο των 100 μονάδων του ρωσικού νομίσματος για ένα δολάριο ΗΠΑ. Αυτό ανάγκασε τελικά την Κεντρική μας Τράπεζα να δράσει: σε έκτακτη συνεδρίαση το πρωί της 15ης Αυγούστου, η Κεντρική Τράπεζα αύξησε απότομα το βασικό επιτόκιο κατά 3,5 ποσοστιαίες μονάδες, το οποίο ήταν υψηλότερο από τις προσδοκίες της συντριπτικής πλειοψηφίας των συμμετεχόντων στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Ωστόσο, ακόμη και μια τόσο απότομη αύξηση του επιτοκίου δεν θα συμβάλει στη σταθεροποίηση του ρουβλίου αν δεν ληφθούν μέτρα για την εξισορρόπηση της προσφοράς και της ζήτησης στην αγορά συναλλάγματος, όπως η απαίτηση υποχρεωτικής πώλησης των κερδών σε ξένο νόμισμα από τους εξαγωγείς και ο περιορισμός των διασυνοριακών ροών κεφαλαίων.

* * *

Η αποδυνάμωση του ρωσικού ρουβλίου συνεχίζεται εδώ και πολλούς μήνες. Γράψαμε λεπτομερώς για τα αίτια και τις πιθανές αρνητικές συνέπειές της στο πρόσφατο άρθρο μας “Πού θα οδηγήσει η υποτίμηση;” (“Pravda”, αριθ. 72, 13.07.2023). Εν ολίγοις, ο κύριος λόγος για την πτώση του ρουβλίου είναι η απότομη συρρίκνωση του εμπορικού ισοζυγίου, η οποία επιδεινώνεται από τη σημαντική εκροή κεφαλαίων.

Από τα μέσα Ιουνίου περίπου, το ρούβλι εξασθενούσε σταθερά αλλά σχετικά αργά, αλλά τις τελευταίες ημέρες του μήνα η διαδικασία αυτή επιταχύνθηκε αισθητά: σε οκτώ ημέρες διαπραγμάτευσης από τις 28 Ιουνίου έως τις 6 Ιουλίου, η ισοτιμία του δολαρίου αυξήθηκε από 85 σε 92 ρούβλια (κάποια στιγμή έφτασε σχεδόν τα 94 ρούβλια ανά δολάριο). Αυτή η κατάρρευση του ρωσικού νομίσματος ήταν η αφορμή για τη συγγραφή εκείνου του άρθρου.

Ωστόσο, τώρα βλέπουμε ότι τα γεγονότα του τέλους Ιουνίου – αρχών Ιουλίου ήταν μόνο μια προθέρμανση και η πραγματική κατάρρευση του ρουβλίου συνέβη τον Αύγουστο, μόλις έληξε η φορολογική περίοδος του Ιουλίου (στις είκοσι του κάθε μήνα, το ρούβλι συνήθως ενισχύεται προσωρινά επειδή οι εξαγωγείς πωλούν συνάλλαγμα για να πληρώσουν τους φόρους ). Να πώς συνέβη.

Για εννέα ημέρες διαπραγμάτευσης από την 1η έως τις 11 Αυγούστου, το ρωσικό νόμισμα υποτιμήθηκε από τα 91,6 στα 99,4 ρούβλια ανά δολάριο, πλησιάζοντας το ψυχολογικά σημαντικό όριο των 100 ρουβλίων ανά δολάριο. Φαίνεται ότι η ρυθμιστική αρχή θα έπρεπε να είχε ξυπνήσει ήδη από τότε και να αρχίσει να σταθεροποιεί με κάποιο τρόπο την κατάσταση.

Για να είμαστε δίκαιοι, πρέπει να σημειωθεί ότι η Κεντρική μας Τράπεζα έκανε ένα βήμα για τη σταθεροποίηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας την περασμένη εβδομάδα: την Τετάρτη 9 Αυγούστου (όταν το δολάριο έφτασε τα 98 RUB για πρώτη φορά από την περασμένη άνοιξη), η ρυθμιστική αρχή ανακοίνωσε την αναστολή των αγορών συναλλάγματος στο πλαίσιο του δημοσιονομικού κανόνα μέχρι το τέλος του έτους. Ο όγκος των αγορών αυτών επρόκειτο να είναι ούτως ή άλλως ασήμαντος (σε ρούβλια ισοδυναμεί με 1,8 δισεκατομμύρια ρούβλια την ημέρα), οπότε επρόκειτο περισσότερο για μια συμβολική χειρονομία που υποτίθεται ότι θα σηματοδοτούσε στις αγορές ότι η ρυθμιστική αρχή ανησυχούσε για την υποτίμηση του εθνικού νομίσματος. Ωστόσο, το αποτέλεσμα αυτού του μέτρου ήταν αρκετό για μία ακριβώς ημέρα: μετά την ανακοίνωσή του, το ρούβλι ενισχύθηκε κάπως και παρέμεινε στο εύρος των 97-98 ρουβλίων ανά δολάριο κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης της Πέμπτης, αλλά το πρωί της Παρασκευής η κατάρρευση της συναλλαγματικής του ισοτιμίας συνεχίστηκε.

Ένας πρόσθετος παράγοντας που έπαιξε εναντίον του ρουβλίου την Παρασκευή 11 Αυγούστου ήταν, παραδόξως, οι ενέργειες της ίδιας της Κεντρικής Τράπεζας. Δημοσιεύθηκε το προγραμματικό έγγραφο “Σχετικά με τις κύριες κατευθύνσεις της ενιαίας νομισματικής πολιτικής” για τα επόμενα τρία χρόνια, όπου τονίστηκε για άλλη μια φορά ότι, εφόσον η υποτίμηση δεν απειλεί τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, η Κεντρική Τράπεζα δεν προτίθεται να παρέμβει στη διαδικασία διαμόρφωσης της συναλλαγματικής ισοτιμίας. Επιπλέον, κατά την παρουσίαση του εν λόγω εγγράφου, ο αναπληρωτής πρόεδρος της Κεντρικής Τράπεζας Alexei Zabotkin τόνισε για άλλη μια φορά ότι η ρυθμιστική αρχή δεν βλέπει κινδύνους για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα στην τρέχουσα κατάρρευση του ρουβλίου.

Με αφορμή αυτή την είδηση, η ισοτιμία πλησίασε τα 100 ρούβλια ανά δολάριο στο κλείσιμο της εβδομάδας συναλλαγών. Ως αποτέλεσμα, ο πανικός άρχισε να επιταχύνεται- το θέμα της συναλλαγματικής ισοτιμίας του ρουβλίου συζητήθηκε σε όλα τα μέσα ενημέρωσης κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου και οι περισσότεροι αναλυτές ανέμεναν (ή μάλλον ήλπιζαν) ότι τώρα η Κεντρική Τράπεζα θα παρενέβαινε οριστικά: θα ανακοίνωνε σκληρά μέτρα είτε τη Δευτέρα το πρωί, είτε ακόμη και ακριβώς το Σαββατοκύριακο.

Ωστόσο, ήρθε το πρωί της Δευτέρας και η Κεντρική Τράπεζα δεν έλαβε κανένα μέτρο. Επιπλέον, η αδράνεια της ρυθμιστικής αρχής υποστηρίχθηκε ουσιαστικά από τον Anatoly Aksakov, τον επικεφαλής της επιτροπής της Δούμας για τις χρηματοπιστωτικές αγορές. Το πρωί της Δευτέρας, τα μέσα ενημέρωσης δημοσίευσαν τη δήλωση του Aksakov σχετικά με τη στάση του πληθυσμού της εκλογικής του περιφέρειας απέναντι στην κατάρρευση του ρουβλίου: “Η Δημοκρατία [της Τσουβασίας. – Τ.Κ.] ζει μια γεμάτη ζωή, υπάρχουν χαμόγελα στα πρόσωπά τους και δεν υπάρχει άγχος που η ισοτιμία του δολαρίου έχει πλησιάσει τα 100 ρούβλια”.

Από όλα αυτά, οι συμμετέχοντες στην αγορά έβγαλαν το λογικό συμπέρασμα ότι οι χρηματοπιστωτικές αρχές δεν πρόκειται να στηρίξουν το εθνικό νόμισμα και αυτό έπεσε σε ελεύθερη πτώση, φθάνοντας στο επίπεδο των 101,74 ρουβλίων ανά δολάριο μέχρι το μεσημέρι.

Και μόνο μετά από αυτό η ρυθμιστική αρχή “ξύπνησε” τελικά και ανακοίνωσε ότι θα πραγματοποιηθεί έκτακτη συνεδρίαση το πρωί της 15ης Αυγούστου. Η είδηση αυτή οδήγησε σε απότομη ενίσχυση του ρουβλίου: μέχρι να ανακοινωθούν τα αποτελέσματα της συνεδρίασης, είχε ενισχυθεί σε σχεδόν 95 ρούβλια ανά δολάριο, δηλαδή το ρωσικό νόμισμα κέρδισε πίσω περίπου 7 μονάδες σε λίγες ώρες διαπραγμάτευσης. Αυτό δεν αποτελεί έκπληξη, διότι οι κεντρικές τράπεζες πραγματοποιούν έκτακτες συνεδριάσεις μόνο στις πιο εξαιρετικές περιπτώσεις (η Κεντρική μας Τράπεζα έχει πραγματοποιήσει μόνο τέσσερις τέτοιες συνεδριάσεις τα τελευταία δέκα χρόνια), οπότε η αγορά περίμενε να ανακοινωθούν σκληρά και αποφασιστικά μέτρα.

Η απόφαση της Κεντρικής Τράπεζας αποδείχθηκε πραγματικά σκληρή: το βασικό επιτόκιο αυξήθηκε κατά 3,5 ποσοστιαίες μονάδες (π.μ.) στο 12%. Αυτό είναι περισσότερο από ό,τι είχε προβλέψει η πλειονότητα των αναλυτών και των συμμετεχόντων στις χρηματοπιστωτικές αγορές: ανέμεναν αύξηση της τάξης των 1-2 ποσοστιαίων μονάδων.

Παρ’ όλα αυτά, το ρούβλι υποχώρησε και πάλι μετά την ανακοίνωση της απόφασης της Κεντρικής Τράπεζας: έπεσε από τα 95 στα σχεδόν 99 ρούβλια ανά δολάριο. Τι συνέβη;

Το θέμα είναι ότι η Κεντρική Τράπεζα περιορίστηκε μόνο στην αύξηση του βασικού επιτοκίου και δεν ανακοίνωσε πρόσθετα μέτρα που θα βοηθούσαν στην αποκατάσταση της ισορροπίας προσφοράς και ζήτησης. Ας εξηγήσουμε αναλυτικότερα τι εννοούμε εδώ.

Η αύξηση του βασικού επιτοκίου συμβάλλει πραγματικά στη μείωση του πανικού στην αγορά συναλλάγματος, καθώς γίνεται πιο δαπανηρό για τους κερδοσκόπους να παίζουν εναντίον του ρουβλίου (συνήθως παίζουν με μόχλευση, δηλαδή τα περισσότερα από τα ρούβλια που χρησιμοποιούν για να αγοράσουν ξένο νόμισμα είναι δανεικά κεφάλαια). Είναι σαφές ότι ο μηχανισμός αυτός λειτουργεί μόνο εάν η ισοτιμία αυξάνεται αρκετά έντονα, και η τρέχουσα [αύξηση του επιτοκίου κατά] 3,5 π.μ. – αυτό είναι, φυσικά, πολύ, αλλά όχι απαγορευτικό για ένα κερδοσκοπικό παιχνίδι. [ΣΗΜ. Δηλαδή, για να κερδίσουν οι κερδοσκόποι θα πρέπει η αύξηση της τιμής του δολαρίου σε ρούβλια να υπερκαλύπτει το κόστος δανεισμού τους σε ρούβλια].

Ως εκ τούτου, αυτή η αύξηση των επιτοκίων πιθανότατα συνέβαλε στη μείωση της πίεσης που ασκείται στο ρούβλι από τους κερδοσκόπους βραχυπρόθεσμα, αλλά δεν την αφαίρεσε εντελώς. Επιπλέον, στις τρέχουσες ρωσικές συνθήκες η κερδοσκοπία απέχει πολύ από το να είναι ο κύριος παράγοντας της πτώσης του ρουβλίου: σε γενικές γραμμές, οι κερδοσκόποι μπήκαν στο παιχνίδι κατά του ρουβλίου σε σημαντικούς όγκους μόνο τις τελευταίες δύο ή τρεις εβδομάδες.

Ο κύριος μηχανισμός με τον οποίο μια αύξηση των επιτοκίων οδηγεί στην ενίσχυση του εθνικού νομίσματος, ακόμη και βραχυπρόθεσμα, είναι η τόνωση της εισροής κερδοσκοπικών κεφαλαίων από το εξωτερικό: οι ξένοι προσελκύονται από την υψηλή απόδοση των περιουσιακών στοιχείων της χώρας στην οποία αυξάνονται τα επιτόκια, και προκειμένου να επενδύσουν σε αυτά τα περιουσιακά στοιχεία, αγοράζουν το νόμισμα της χώρας αυτής. Ωστόσο, στην περίπτωση της Ρωσίας, για προφανείς λόγους, ο μηχανισμός αυτός είναι πλέον πρακτικά ανύπαρκτος.

Έτσι, βραχυπρόθεσμα, η επίδραση της αύξησης του βασικού επιτοκίου, χωρίς να συνοδεύεται από άλλα μέτρα που θα εξισορροπούσαν την προσφορά και τη ζήτηση στη ρωσική αγορά συναλλάγματος, θα είναι περιορισμένη: η “ελεύθερη πτώση” του ρουβλίου έχει σταματήσει, αλλά οι κίνδυνοι περαιτέρω αποδυνάμωσής του δεν έχουν εξαλειφθεί. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η αγορά “απογοητεύτηκε” στις προσδοκίες της από την απρογραμμάτιστη συνεδρίαση της Κεντρικής Τράπεζας και η συναλλαγματική ισοτιμία του ρουβλίου άρχισε και πάλι να υποχωρεί.

Ποια μέτρα θα έπρεπε να συνοδεύουν την τρέχουσα αύξηση των επιτοκίων; Πρώτα απ’ όλα, είναι η επαναφορά της απαίτησης της υποχρεωτικής πώλησης των συναλλαγματικών εσόδων των εξαγωγέων [καθώς] και οι περιορισμοί στην απόσυρση κεφαλαίων. Έχουμε γράψει γι’ αυτά λεπτομερώς στο προαναφερθέν άρθρο “Πού θα οδηγήσει η υποτίμηση”;

Είναι σαφές ότι όλα αυτά τα μέτρα δεν εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Κεντρικής Τράπεζας, δηλαδή η εισαγωγή τους απαιτεί συνεργασία με την κυβέρνηση, η οποία, προφανώς, δεν λειτουργεί τώρα, καθώς το Υπουργείο Οικονομικών χρειάζεται ένα αδύναμο ρούβλι για να καλύψει τον προϋπολογισμό. Ωστόσο, η κατάσταση είναι σοβαρή και είναι καιρός να το αντιληφθεί η κυβέρνηση. Την περασμένη άνοιξη οι νομισματικές μας αρχές είχαν αρκετή αποφασιστικότητα για να εισαγάγουν σκληρά μη αγοραία μέτρα και λειτούργησαν άριστα. Έτσι, αν υπάρχει πολιτική βούληση, η νομισματική κρίση μπορεί να ξεπεραστεί.

Το συμπέρασμα αυτό επιβεβαιώνεται για άλλη μια φορά από τον τρόπο με τον οποίο αντέδρασε η αγορά στο δημοσίευμα του πρακτορείου Bloomberg το βράδυ της 15ης Αυγούστου. Σύμφωνα με τις αναφορές του πρακτορείου, η θέσπιση απαίτησης για την υποχρεωτική πώληση των κερδών σε ξένο νόμισμα από τους εξαγωγείς και οι περιορισμοί στην απομάκρυνση κεφαλαίων στο εξωτερικό εξακολουθούν να συζητούνται και υπάρχει πιθανότητα να εισαχθούν, αν και δεν έχουν ληφθεί ακόμη συγκεκριμένες αποφάσεις (κατά τη στιγμή της συγγραφής αυτού του άρθρου το πρωί της 16ης Αυγούστου). Το δημοσίευμα του Bloomberg έριξε αμέσως τις τιμές του δολαρίου από τα 99 στα 96,5 ρούβλια, και αυτό παρά το γεγονός ότι αφορούσε μόνο τη συζήτηση αυτών των μέτρων από τις ρωσικές αρχές και όχι αποφάσεις που να έχουν πραγματικά παρθεί.

Γκενάντι Ζιουγκάνοφ: Μια επικίνδυνη δυαρχία στο κυβερνητικό κόμμα της Ρωσίας

Εδώ μεταφράζεται μια σημαντική ομιλία του προέδρου της ΚΕ του ΚΚΡΟ, Γκ. Ζιουγκάνοφ, κατά την πρόσφατη συζήτηση στη Ρωσική Δούμα των συμπερασμάτων από το προηγούμενο ‘πολιτικό έτος’. Όπως θα διαπιστώσετε, ο Ζιουγκάνοφ μιλά για όξυνση των κοινωνικών αντιθέσεων στη Ρωσία και μη εφαρμογή των οδηγιών Πούτιν, με τις οποίες, όπως λέει, συμφωνεί. Ο Ζιουγκάνοφ μιλά για αντιθέσεις και (έμμεσα) για ‘σαμποτάζ’ των κατευθύνσεων Πούτιν από κύκλους του κυβερνώντος κόμματος, το οποίο δείχνει να επιμένει στην πεπατημένη της στήριξης των ολιγαρχών σε βάρος των λαϊκών στρωμάτων. Φτάνει στο σημείο να μιλήσει για μια επικίνδυνη δυαρχία στο κυβερνών κόμμα.

Επίσης, ένα σημαντικό σημείο της κριτικής του είναι η καθαρή απόρριψη των απόψεων που φαίνεται να κυοφορούνται σε ορισμένους ρωσικούς κύκλους του “κόμματος της ειρήνης” για μια συμφωνία ‘Μινσκ 3’.

Σε κάποια επιμέρους ζητήματα (ιδιαίτερα στην εμμονή του Ζιουγκάνοφ να εξιδανικεύει τη Σταλινική περίοδο), μπορεί κάποιος να διαφωνήσει (π.χ. ο μεταφραστής). Επίσης, στην ομιλία διακρίνονται και κάποια χαρακτηριστικά ‘μεγαλορωσικού εθνικισμού’, μια ‘παρέκκλιση’ για την οποία ο Βλ. Ι. Λένιν προειδοποιούσε σταθερά. Αλλά στις κύριες γραμμές της κριτικής του είναι δύσκολο να αντιπαρατεθεί από τα αριστερά άλλη άποψη.

Η ΔΙΑΣΠΑΣΗ ΤΟΥ ‘ΚΟΜΜΑΤΟΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ’ ΕΜΠΟΔΙΖΕΙ ΤΗ ΝΙΚΗ!

ΠΡΑΒΔΑ, Αρ. 79 (31428) 28-31 Ιουλίου 2023, 1η ΣΕΛΙΔΑ

Συγγραφέας: Γκ. Α. Ζιουγκάνοφ.

Στις 26 Ιουλίου, από το βήμα της Κρατικής Δούμας, ο πρόεδρος της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ρωσικής Ομοσπονδίας, επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας των κομμουνιστών Γ.Α. Ζιουγκάνοφ, συνόψισε τα αποτελέσματα του πολιτικού έτους στην ομιλία του, η οποία ακολουθεί.

* * *

Αυτό το πολιτικό έτος πέρασε στις συνθήκες του πολέμου που εξαπολύθηκε εναντίον της Ρωσίας. Έβαλε τη τελεία σε όλα τα “i”, καθόρισε την αξία κάθε θεσμού εξουσίας, κάθε εργατικής συλλογικότητας. Όλες οι υπάρχουσες αντιφάσεις έχουν οξυνθεί, συμπεριλαμβανομένων των επαπειλούμενων κινδύνων στους οποίους έχω επανειλημμένα αναφερθεί. Η εξαθλίωση και ο αφανισμός συνεχίζονται, η διαίρεση της κοινωνίας έχει ενταθεί, η εισαγωγή των τελευταίων τεχνολογιών προχωράει εξαιρετικά δύσκολα.

Δυστυχώς, το μήνυμα του Προέδρου, στο οποίο έθεσε ως στόχο την επίτευξη του παγκόσμιου ρυθμού ανάπτυξης και την επίλυση στρατηγικά σημαντικών καθηκόντων, δεν υλοποιείται. Αυτό φαίνεται από τον κρατικό προϋπολογισμό, ο οποίος δεν επαρκεί για την ανάπτυξη της οικονομίας σε συνθήκες ρήξης.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ένα έθνος χάνεται όταν χάνει την αναπτυξιακή του πορεία. Εμείς την χάσαμε το 1991, όταν μας έσπρωξαν με τη βία σε έναν ξένο, καταστροφικό δρόμο που ευνοούσε τη Δύση. Υπενθυμίζω σε όλους, συμπεριλαμβανομένων των εθνικών στελεχών, ότι από την αρχή της καταστροφικής δεκαετίας του 1990, οι Ρώσοι έχουν μειωθεί κατά 22 εκατομμύρια. Και οι Ρώσοι είναι ο λαός που διαμορφώνει το κράτος και κρατάει ενωμένη την ενότητα της χώρας μας. Η μοίρα του καθενός από εσάς εξαρτάται από την τύχη του.

Πριν από την προδοτική κατάρρευση της ΕΣΣΔ, ο πληθυσμός της Ρωσίας ήταν σχεδόν το 3% του παγκόσμιου πληθυσμού. Τώρα το ποσοστό αυτό έχει μειωθεί στο μισό και συνεχίζουμε να μειωνόμαστε με ρυθμούς που σοκάρουν. Οι λόγοι για την εξαφάνισή μας είναι η κοινωνική αδικία, η έλλειψη προοπτικών και οι κλέφτες που έγιναν μυθικά πλούσιοι από την εκμετάλλευση των πόρων μας, αλλά δεν είναι πρόθυμοι να βοηθήσουν τους εξαθλιωμένους συμπολίτες τους. Πιστεύουμε ότι αυτό είναι απολύτως αφύσικο. Οι ολιγάρχες πρέπει να αναγκαστούν να πληρώνουν κανονικούς φόρους, ειδικά σε συνθήκες πολέμου!

Αυτός ο πόλεμος εξαπολύεται εναντίον ολόκληρου του ρωσικού κόσμου και έχει αποκτήσει έναν ανοιχτά απειλητικό χαρακτήρα. Όταν τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη φτάνουν στο Κρεμλίνο και στα πυρηνικά εργοστάσια, όταν το ναζιστικό καθεστώς Μπαντέρα στο Κίεβο μετατρέπει την τρομοκρατία σε κρατική πολιτική, κανείς δεν μπορεί να αισθάνεται ασφαλής.

Στο πλαίσιο αυτό, αναπόφευκτα τίθεται το ερώτημα: πού είναι η επιτυχία για εμάς και πού η νίκη; Βρισκόμαστε σε πόλεμο για περισσότερες από 500 ημέρες – το ένα τρίτο του χρόνου που χρειάστηκε για να κερδίσουμε τον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο. Και στην παρούσα κατάσταση, μόνο η νίκη μπορεί να μας ικανοποιήσει. Η παράταξή μας και οι αριστερές πατριωτικές δυνάμεις εργάζονται ενεργά για αυτό το έργο όλο αυτό το διάστημα.

Η Δούμα στο σύνολό της έδειξε χαρακτήρα. Ψηφίσαμε μαζί σχεδόν 200 νόμους που βοηθούν στην εκτέλεση της ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης και στην έξοδο της χώρας από την κρίση. Έχουν πραγματοποιηθεί είκοσι τέσσερις “ώρες διακυβέρνησης”. Δεν μπορούμε να παραλείψουμε να σημειώσουμε ότι η σημερινή κυβέρνηση αναφέρεται στη Δούμα πιο επαγγελματικά από την προηγούμενη. Αλλά αυτό από μόνο του δεν είναι αρκετό. Χρειαζόμαστε μια νέα πορεία για να νικήσουμε!

Πραγματοποιήσαμε εννέα στρογγυλά τραπέζια και έξι κοινοβουλευτικές ακροάσεις. Ευχαριστούμε όλους όσοι συμμετείχαν σε αυτές. Κατά τη γνώμη μου, η πιο αποτελεσματική μορφή του έργου μας ήταν οι επισκέψεις των βουλευτών σε εργατικές συλλογικότητες και περιφέρειες. Θα ήθελα ο πρόεδρος της Δούμας, Vyacheslav Volodin, ο οποίος ήταν ο εμπνευστής αυτών των επισκέψεων, να συνεχίσει αυτή την πρακτική. Ελπίζω ότι, βλέποντας πόσο ταλαντούχοι άνθρωποι εργάζονται στη γη και στα εργοστάσια, θα ανταποκριθούμε πιο γρήγορα στα αιτήματα και τις προτάσεις τους και θα υιοθετήσουμε πιο γρήγορα τους νόμους που χρειάζονται οι εργαζόμενοι.

Απευθύνομαι στον πρόεδρο της Δούμας με την πρόταση να γίνουν δύο επισκέψεις βουλευτών στο εργοστάσιο Kirov και στο Rostselmash. Θα δείτε σύγχρονες επιχειρήσεις, επιτυχημένες στις νέες δύσκολες συνθήκες.

Ως άνθρωπο και ως πολιτικό, με ανησυχεί περισσότερο η διχοτόμηση της εξουσίας στις αποφάσεις της και στον καθορισμό της πορείας της. Μια τέτοια δυαδικότητα οδηγεί πάντα όχι στη νίκη, αλλά στην ήττα. Πώς εκδηλώνεται; Όταν ακούω τον πρόεδρο [Πούτιν], είμαι έτοιμος να τον υποστηρίξω σχεδόν σε όλες τις βασικές θέσεις. Αλλά δεν βλέπω σημάδια μιας πραγματικής διόρθωσης της πορείας, ακόμη και αφού ο πρόεδρος δήλωσε επίσημα ότι ο καπιταλισμός έχει φτάσει σε αδιέξοδο και ότι μια νέα πορεία είναι απαραίτητη.

Είναι απολύτως σαφές ότι πρέπει να ασχοληθούμε με την πατριωτική και εργατική εκπαίδευση και να καταπολεμήσουμε επίμονα την “πέμπτη φάλαγγα”. Αυτή έχει γίνει πλέον όσο το δυνατόν πιο ενεργή και περιφέρεται γύρω από τον Πρόεδρο από το πρωί μέχρι το βράδυ. Κατά τη γνώμη μας, οι αποφάσεις για το σύστημα της Μπολόνια και τις Ενιαίες Κρατικές Εξετάσεις πρέπει να ληφθούν χωρίς καθυστέρηση. Αλλά σε αυτά τα θέματα σερνόμαστε, αν δεν κυλάμε προς τα πίσω.

Έχουμε προτείνει διάφορες επιλογές για την επιτυχή επίλυση των στρατηγικών προκλήσεων. Στο Μινσκ, στο Διεθνές Αντιφασιστικό Φόρουμ, το οποίο διοργανώσαμε, 50 χώρες υποστήριξαν τη Ρωσία στον αγώνα κατά του ναζισμού. Απευθύνθηκα σε εσάς και σας προέτρεψα να λάβετε υπόψη αυτή την εμπειρία συνεργασίας με τους συμμάχους μας. Αλλά εσείς εξακολουθείτε να σιωπάτε.

Πραγματοποιήσαμε το III Διεθνές Οικονομικό Φόρουμ Oryol. Συγκέντρωσε κορυφαίους ακαδημαϊκούς και ειδικούς. Υποστήριξαν ομόφωνα το ανανεωμένο πρόγραμμά μας για την αναγέννηση της χώρας και σημείωσαν τη λαμπρή εμπειρία που έχουν συσσωρεύσει οι επιχειρήσεις του λαού μας.

Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα CPRF.ru και διαβάστε τις εκθέσεις των Kashin, Nigmatulin, Babkin, Klychkov, Kolomeitsev, Ostanina, οι οποίες παρουσιάστηκαν σε αυτό το φόρουμ. Θα καταλάβετε ότι υπάρχει ένα απολύτως εποικοδομητικό πρόγραμμα που θα συμβάλει στη διόρθωση της τρέχουσας κατάστασης κρίσης. Με βάση αυτό, μπορούμε να διαμορφώσουμε έναν πλήρη αναπτυξιακό προϋπολογισμό.

Ο πρωθυπουργός Mishustin μιλάει με επάρκεια από αυτό το βήμα. Παραμένει όμως ακόμη στο πλαίσιο του συστήματος που μας επιβλήθηκε πριν από τρεις δεκαετίες, πράγμα που δεν προοιωνίζεται κάτι καλό! Στη συνέχεια, ο υπουργός Οικονομικών Σιλουάνοφ έρχεται στην Κρατική Δούμα και ζητά να προχωρήσουμε μπροστά, να επιτύχουμε τους ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης που προβλέπονται στα διατάγματα και τα μηνύματα του προέδρου. Αλλά αυτές οι εκκλήσεις δεν υποστηρίζονται από μια σωστή οικονομική πολιτική και χωρίς αυτήν δεν έχουν νόημα. Αν το ρούβλι έχει υποχωρήσει στην αξία του κατά 70% φέτος- αν το βασικό τραπεζικό επιτόκιο, από το οποίο εξαρτώνται οι όροι δανεισμού των επιχειρήσεων, αυξάνεται- αν 44.000 επιχειρήσεις που θα μπορούσαν να συνεισφέρουν 5 τρισεκατομμύρια ρούβλια στο δημόσιο ταμείο παραμένουν Offshore- αν δεν είστε σε θέση να φορολογήσετε την ολιγαρχία, από πού μπορεί να προέλθει σημαντική οικονομική ανάπτυξη; Οποιοσδήποτε οικονομολόγος θα σας αποδείξει ότι δεν είναι δυνατόν να προκύψει από το πουθενά μια τέτοια κατάσταση!

Μας αποδεικνύετε ότι ο κατώτατος μισθός των 16.242 ρουβλίων είναι ένα μεγάλο επίτευγμα. Αλλά ακόμη και στην Πολωνία είναι τρεις φορές υψηλότερος, στη Λιθουανία – δύο φορές. Μια αύξηση 18%, στην πραγματικότητα, δεν επιφέρει τίποτα με τις τρέχουσες τιμές. Είναι μόνο 3 χιλιάδες ρούβλια επιπλέον. Και ως αποτέλεσμα, ο κατώτατος μισθός εξακολουθεί να μην φτάνει ούτε τις 20 χιλιάδες. Αυτή είναι μια ζωή πείνας. Στον κόσμο, 800 εκατομμύρια βρίσκονται στα πρόθυρα της πείνας και 2 δισεκατομμύρια 400 εκατομμύρια άνθρωποι υποσιτίζονται τακτικά. Και εμείς συμβάλλουμε σε αυτές τις θλιβερές στατιστικές με τις δημοσιονομικές μας πολιτικές.

Πιστεύω ότι το πρόβλημα της σωτηρίας των ανθρώπων σήμερα είναι το βασικό. Και σας έχουμε προσφέρει τον πιο πειστικό αλγόριθμο για την επίλυσή του. Είναι καιρός να θεσπίσουμε έναν νόμο για τις πολύτεκνες οικογένειες. Η Nina Ostanina έχει αποδείξει επανειλημμένα την αναγκαιότητά του μέσα σε αυτούς τους τοίχους. Αλλά έχει παραμεριστεί. Προτείναμε νόμο για ζεστά γεύματα για όλους τους μαθητές – και μπήκε κάτω από το τραπέζι. Προτείναμε νόμο για τη στήριξη των “παιδιών του πολέμου” – και μπλοκαρίστηκε. Έναν νόμο για τις διακοπές των παιδιών – και μπλοκάρεται. Τότε πώς μπορούμε να σταματήσουμε την εξαφάνιση της χώρας;

Στην ομιλία του στο Οικονομικό Φόρουμ του Oryol, ο Konstantin Babkin, Πρόεδρος της OJSC Rostselmash, δήλωσε: “Με αυτές τις τιμές ενέργειας, με αυτούς τους φόρους, με αυτούς τους δασμούς, θα είναι αδύνατο να εισέλθουμε στις αγορές, επειδή τα προϊόντα μας θα είναι ακριβότερα”. Ας πάρουμε λοιπόν μια απόφαση! Εξάλλου, έχουμε μια θάλασσα από πετρέλαιο, γιγαντιαία αποθέματα φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας.

Ταυτόχρονα, όμως, σχεδόν όλοι οι κατασκευαστές έχουν στραγγαλιστεί. Μόλις χθες μιλούσα με εκπροσώπους επιχειρήσεων. Είναι αγανακτισμένοι: “Κοιτάξτε αυτό: το ντίζελ μας κοστίζει σχεδόν 60 ρούβλια!” Έχουν στρέψει τον αγωγό από τα δυτικά προς τα ανατολικά, αλλά δεν μπορούν να πουλήσουν καύσιμα σε κανονική τιμή στους δικούς τους παραγωγούς. Αυτό το ζήτημα πρέπει να επιλυθεί.

Γιατί στραγγαλίζετε το χωριό με υπέρογκα τιμολόγια ρεύματος; Οι σύντροφοί μας Kharitonov, Kashin και Kolomeitsev έχουν αποδείξει πολλές φορές ότι αυτή η προσέγγιση είναι καταστροφική. Και αυτό δεν είναι ένα οικονομικό πρόβλημα. Είναι ζήτημα πολιτικής βούλησης. Αν την δείξουμε, δεν είναι δύσκολο να λύσουμε αυτό το πρόβλημα.

Μιλάτε για την ανάγκη κοινωνικής συνοχής. Εμείς επιμένουμε επίσης στην αναγκαιότητά της. Δεν μπορείτε να νικήσετε χωρίς συνοχή. Αυτή είναι η βασική προϋπόθεση για τη νίκη. Αλλά για να επιτευχθεί η συνοχή, είναι απαραίτητο να θυμηθούμε τη σοβιετική εμπειρία. Μετά τον Εμφύλιο Πόλεμο, το Raskazachivanie [απο-κοζακοποίηση] και το Raskulachivanie [απο-κουλακοποίηση], η σοβιετική χώρα πέτυχε την ενότητα της κοινωνίας μέσω μιας πολιτικής προς το συμφέρον κάθε πολίτη. Και μπόρεσε να εξασφαλίσει την πραγματική ενότητα του λαού, χάρη στην οποία νικήσαμε τον χιτλερικό φασισμό.

Στο τέλος του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου, ο Στάλιν έκανε την περίφημη πρόποσή του στον ρωσικό λαό. Γιατί ρίχνετε τον ρωσικό λαό και ολόκληρο τον ρωσικό κόσμο για να φαγωθούν; Είμαστε υποχρεωμένοι να τριπλασιάσουμε τις προσπάθειές μας στο μέτωπο!

Υποκλίνομαι στους στρατιώτες και τους αξιωματικούς που πολεμούν. Εγώ ο ίδιος είμαι στρατιωτικός, υπηρέτησα τρεις φορές στον σοβιετικό στρατό. Για να επιτεθείς, πρέπει να έχεις τουλάχιστον τριπλό πλεονέκτημα. Ας ενώσουμε τις προσπάθειές μας για να το πετύχουμε. Δεν μπορούμε να ανεχτούμε μια κατάσταση στην οποία το 80% του εδάφους της Ουκρανίας παραμένει υπό τον έλεγχο των Αγγλοσαξόνων και του ΝΑΤΟ. Αυτό αποτελεί άμεση απειλή για την ασφάλειά μας, για την ύπαρξή μας.

Όταν ακούω ότι κάποιος προσφέρεται να διαπραγματευτεί με το σημερινό καθεστώς του Κιέβου, πάντα ρωτώ: Με ποιον θα διαπραγματευτείς; Έχετε εγγυήσεις ότι το τμήμα της Ουκρανίας που παραμένει υπό τον έλεγχο του Μπαντέρων και των ναζί δεν θα ενταχθεί αύριο στο ΝΑΤΟ και δεν θα ζείτε συνεχώς κάτω από το άμεσο στόχαστρό του; Αν αυτό το ζήτημα δεν επιλυθεί σήμερα, τα παιδιά μας θα πρέπει να το αντιμετωπίσουν αύριο. Ας πάρουμε λοιπόν αυτές τις θεμελιώδεις αποφάσεις.

Μιλώντας για την ανάγκη να ενωθεί ο λαός και να γίνει διάλογος με την κοινωνία, είναι αδύνατο να μην μιλήσουμε για τις εκλογές. Κοιτάξτε τι κάνετε στη Khakassia. Έχω συναντηθεί με τον Kirienko για το θέμα αυτό και το έχω συζητήσει δύο φορές με τον Πρόεδρο.

Ο κυβερνήτης της Khakassia, ο κομμουνιστής Valentin Konovalov, είναι ένας υπεύθυνος ηγέτης, ένας έξυπνος και προικισμένος άνθρωπος. Κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησής του έχει εξελιχθεί σημαντικά ως ειδικός. Οι κύριοι οικονομικοί και κοινωνικοί δείκτες στη δημοκρατία έχουν αυξηθεί δύο ή τρεις φορές υπό την ηγεσία του. Αλλά 80 “μαύροι” πολιτικοί τεχνολόγοι έχουν ήδη σταλεί στη Χακασία για να πολεμήσουν την ομάδα του Κονοβάλοφ με τις πιο βρώμικες μεθόδους κατά τη διάρκεια των εκλογών. Έχουν φέρει τα πάνω κάτω σε ολόκληρη τη δημοκρατία. Έκοψαν τον απερχόμενο κυβερνήτη από όλα τα τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά κανάλια.

Πέρασα πολλά κατά τη διάρκεια της εποχής του Γιέλτσιν. Δικάστηκα 300 φορές, εξέδωσαν την εφημερίδα “Θεός Φυλάξοι!” με συκοφαντίες εναντίον μου και του κόμματος. Αλλά και πάλι συμπεριφερθήκαμε πιο σωστά. Και δεν θέλετε να ακούσετε προσφυγές για εκλογικές παραβιάσεις.

Είμαι πεπεισμένος ότι και εκεί θα κερδίσουμε. Αλλά τα προβλήματα για τα οποία μιλάμε δεν αφορούν μόνο μια περιοχή. Και σας προτρέπω: Επαναφέρετε την κατάσταση στην κανονικότητα! Επιστρέψτε σε έναν ολοκληρωμένο ανθρώπινο διάλογο!

Δουλέψαμε για τη νίκη και θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε γι’ αυτήν. Σήμερα, αυτό είναι το κύριο ζήτημα για την επιβίωση της χώρας.

Πηγή: https://pravda.ru/

Μετάφραση: Κωστής Μηλολιδάκης

Κλυδωνισμοί στη Ρωσική οικονομία λόγω της συνεχιζόμενης εξάρτησης από την παραγωγή ενέργειας

H εκτέλεση του Ρωσικού προϋπολογισμού κινδυνεύει καθώς το δημοσιονομικό έλλειμμα της Ρωσίας από τον Ιανουάριο έως τον Μάιο του τρέχοντος έτους διαμορφώθηκε στα 3,41 τρισεκατομμύρια ρούβλια σύμφωνα με προκαταρκτική εκτίμηση που έδωσε στη δημοσιότητα το υπουργείο Οικονομικών της χώρας. Τα έσοδα του προϋπολογισμού μειώθηκαν κατά 19% σε σχέση με πέρυσι, ενώ οι δαπάνες αυξήθηκαν κατά 27%, όντας επιβαρυμένες λόγω και της Ειδικής Στρατιωτικής Επιχείρησης στην Ουκρανία.

Εδώ αναρτούμε μετάφραση και σχολιάζουμε δύο άρθρα που αναφέρονται στο ζήτημα κάτω από διαφορετικές οπτικές γωνίες. Ελπίζουμε η προσέγγιση μας να φωτίσει κάπως το όλο ζήτημα.

*          *          *

Το πρώτο άρθρο με τίτλο: «Τα Ρωσικά έσοδα από το πετρέλαιο μειώθηκαν σχεδόν κατά 50% λόγω του ανώτατου ορίου τιμών: ΗΠΑ» στηρίζεται σε ρεπορτάζ του Γαλλικού Πρακτορείου Ειδήσεων (AFP) και έχει αναρτηθεί στις 16 Ιουνίου από το ETEnergyworld.com των Indian Times. Ουσιαστικά συνοψίζει τις εκτιμήσεις της Αμερικανικής κυβέρνησης για την αποτελεσματικότητα των κυρώσεων και της επιβολής πλαφόν στην τιμή πώλησης της βασικής Ρωσικής εξαγώγιμης ποικιλίας πετρελαίου, της Urals. Η Ινδία έχει καταστεί κεντρικός ενδιάμεσος κόμβος στην διακίνηση των Ρωσικών προϊόντων πετρελαίου, γεγονός ευρύτατα γνωστό και απολύτως αποδεκτό από τις ΗΠΑ και την ΕΕ.

Τα Ινδικά διυλιστήρια και οι Ινδοί μεσάζοντες (με βασικό τον ρόλο του ίδιου του κράτους της Ινδίας) κερδίζουν μυθώδη ποσά από την αγορά με έκπτωση Ρωσικού πετρελαίου και την μεταπώλησή του σε τρίτες χώρες, κυρίως Ευρωπαϊκές, ως Ινδικού. Οι τρίτες αυτές χώρες εμφανίζονται έτσι να ‘πειθαρχούν’ στις κυρώσεις της Δύσης κατά του Ρωσικού πετρελαίου ενώ ταυτόχρονα ικανοποιούν τις ενεργειακές τους ανάγκες, αν και σε πολύ χειρότερες τιμές από αυτές που θα πετύχαιναν με απευθείας αγορά από τη Ρωσία.

Οι εξαγωγές Ρωσικού αργού σε εκατομμύρια βαρέλια προς την Ινδία
μεταξύ Μαρτίου και Νοεμβρίου του 2022 σύμφωνα με πίνακα που παραθέτει ο S. Vakulenko.

Ο μηχανισμός αυτός δεν αποτελεί ‘παραβίαση’ των κυρώσεων, αλλά αντίθετα υποθάλπεται και ενθαρρύνεται από τις ΗΠΑ προκειμένου να πιέζεται η Ρωσική οικονομία πουλώντας φτηνά, να γίνονται πιο ανταγωνιστικά τα ακριβά Αμερικανικά προϊόντα ενέργειας αφού η τελική τιμή των Ρωσικών προϊόντων ανεβαίνει χωρίς η χώρα να καρπώνεται την αύξηση, και να μην καταρρεύσουν οι οικονομικές αλυσίδες λόγω έλλειψης προσφοράς.

Η τακτική των κυρώσεων επί του Ρωσικού πετρελαίου και αερίου έχει πραγματικά επιτύχει τον περιορισμό των εσόδων του Ρωσικού κράτους παρά την αύξηση του όγκου των πωλήσεων, έστω και αν τα νούμερα που δίνει η Αμερικανική κυβέρνηση είναι εκτός πραγματικότητας (η μείωση των εσόδων κατά 50% που αναφέρεται στο ρεπορτάζ του AFP είναι στην πραγματικότητα 19%, όπως θα δούμε[i]).

Όμως, στον πραγματικό κόσμο το Ρωσικό πετρέλαιο πωλείται πολύ ακριβότερα από τις τιμές που καταγράφει το ρεπορτάζ του Γαλλικού Πρακτορείου Ειδήσεων και τις εκτιμήσεις που παραθέτουν σε αυτό Αμερικανοί αξιωματούχοι. Ήδη έχουν δει το φως της δημοσιότητας πληροφορίες που καταγράφουν πληρωμές ‘κάτω από το τραπέζι’ για το Ρωσικό πετρέλαιο και στις οποίες έχουν αναφερθεί και συστημικά Αμερικανικά ΜΜΕ (π.χ. βλ. το ρεπορτάζ του CNBC με τίτλο «Οι κυρώσεις στο Ρωσικό αργό έχουν ‘αποτύχει εντελώς’ λέει αναλυτής της αγοράς πετρελαίου»).

Επίσης, σε ρεπορτάζ των Ινδικών Economic Times της 9ης Ιουλίου αναφέρονται σημαντικές υπερ-κοστολογήσεις των ναύλων που χρεώνει ο νέος Ρωσικός στόλος δεξαμενοπλοίων, γεγονός που στην ουσία αποτελεί έμμεση αύξηση της τιμής του πετρελαίου χωρίς να παραβιάζεται η οροφή που έχει τεθεί από τους G7. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ αυτό, ως αποτέλεσμα των νέων μηχανισμών πώλησης της ποιότητας Urals, οι εκπτώσεις που απολάμβαναν οι Ινδοί εισαγωγείς Ρωσικού αργού έχουν μειωθεί από $30/βαρέλι στα μέσα του περσινού χρόνου σε $4 αυτόν τον καιρό. Έτσι, η πραγματική τιμή πώλησης του Urals είναι περίπου $70-$75 ανά βαρέλι, ποσό σημαντικά πάνω από την οροφή των $60 ανά βαρέλι που ορίζουν οι κυρώσεις των G7.

Πώς λοιπόν γίνεται να ανθεί η αγορά του Urals και παρόλα αυτά τα έσοδα του Ρωσικού δημοσίου να μειώνονται εξ αιτία της επιβεβλημένης οροφής των $60/βαρέλι; Η απάντηση βρίσκεται στην επίσημη τιμολόγηση των πωλήσεων που ακολουθούν οι Ρωσικές εταιρείες εξόρυξης, η οποία σέβεται το πλαφόν των G7 αλλά χρεώνει τη διαφορά από την πραγματική τιμή μέσω άλλων τρόπων. Όμως, η φορολόγηση των πωλήσεων από το Ρωσικό Δημόσιο γίνεται σύμφωνα με έναν μαθηματικό τύπο που λαμβάνει υπόψη την καταγεγραμμένη στα παράβολα τιμή του Urals, δηλαδή την τιμή πώλησης κάτω από την επιβεβλημένη οροφή των $60/βαρέλι. Το αποτέλεσμα είναι η τεράστια φοροδιαφυγή εις βάρος των εσόδων του Ρωσικού δημοσίου και μάλιστα σε καιρό πολέμου.

Η τιμή αγοράς από τα Ινδικά διυλιστήρια του Ρωσικού αργού συγκρινόμενη με αυτήν του Brent,
σύμφωνα με πίνακα που παραθέτει ο S. Vakulenko.

Στη Ρωσική κυβέρνηση συζητούν εδώ και καιρό την αλλαγή του τύπου υπολογισμού της φορολόγησης μέσω της αντικατάστασης σε αυτόν της τιμής αναφοράς του Urals με την τιμή του Brent μετά την επιβολή επ΄αυτής μιας πάγιας σταθερής έκπτωσης. Η καθυστέρηση της αλλαγής της φόρμουλας φορολόγησης δεν γνωρίζουμε πού οφείλεται, αν και ορισμένοι ασκούν κριτική στον προτεινόμενο νέο τρόπο υπολογισμού της φορολογητέας τιμής, επειδή θα παγιώσει την έκπτωση στον υπολογισμό της φορολογητέας τιμής του Ρωσικού αργού.

Όπως και να έχει, οι μανούβρες των Δυτικών έχουν οδηγήσει στη μείωση των εσόδων του Ρωσικού Δημοσίου και στα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει πλέον η εκτέλεση του Ρωσικού προϋπολογισμού, όχι μόνο και όχι κυρίως χάρη στα ίδια τα μέτρα των κυρώσεων, πλαφόν, κ.λπ., αλλά κυρίως λόγω της έλλειψης της θέλησης στη Ρωσική κυβέρνηση να ελεγχθούν οι ολιγάρχες του κυκλώματος ενέργειας. Είναι πολύ πιθανόν ότι η Αμερικανική κυβέρνηση γνωρίζει ότι η τιμή πλαφόν δεν λειτουργεί καθεαυτή, αλλά παρόλ’ αυτά την επιβάλει, ακριβώς επειδή δεν την ενδιαφέρει η αληθής τιμή πώλησης αλλά ο περιορισμός των εσόδων του Ρωσικού κράτους, ο οποίος έτσι επιτυγχάνεται ακόμη και όταν το πλαφόν δεν τηρείται.

Για τους ενδιαφερόμενους, ένα πολύ καλό άρθρο που περιγράφει τις ασάφειες και τους μηχανισμούς που διαμορφώνουν την πραγματική τιμή πώλησης του Urals είναι αυτό του Ρώσου ειδικού αναλυτή και συμβούλου πετρελαϊκών εταιριών Sergey Vakulenko με τίτλο: «Ένα πλαφόν στην τιμή ή καπνοί και εικόνες σε καθρέπτες; Ποιο είναι το πραγματικό κόστος του Ρωσικού πετρελαίου;».

*          *          *

Όμως, κατά την εξέταση των εσόδων του Ρωσικού κράτους μέσω των εξαγωγών ενεργειακών πρώτων υλών, το κεντρικό κοινωνικο/πολιτικό ζήτημα δεν είναι το τεχνικό θέμα του καθορισμού της φορολογητέας τιμής, αλλά ο συνολικός προσανατολισμός της Ρωσικής οικονομίας. Όντως, η μείωση των εσόδων προκαλεί πονοκέφαλο στην εκτέλεση του Ρωσικού προϋπολογισμού, αλλά το ζήτημα είναι πολύ βαθύτερο, και στο θέμα αυτό αναφέρεται το δεύτερο άρθρο του Μιχαήλ Γιεβστινγκνέεβ από την εφημερίδα του ΚΚΡΟ Πράβδα της 7ης Ιουλίου με τίτλο: «Η ‘κατάρα του πετρελαίου’ έγινε πραγματικότητα».

Το ΚΚΡΟ εδώ και χρόνια προειδοποιεί για το ευάλωτο του μοντέλου της Ρωσικής οικονομίας που προωθούσαν επί χρόνια οι άρχουσες ελίτ της Ρωσίας. Πρόκειται για ένα μοντέλο εξάρτησης από τον Δυτικό ιμπεριαλισμό που στηρίζεται στην εξαγωγή πρώτων υλών, κυρίως ενεργειακών προϊόντων και την εγκατάλειψη και καταδίκη σε μαρασμό ολόκληρων βιομηχανικών τομέων που επί Σοβιετικής εποχής είχαν αξιόλογες επιδόσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Ρωσία αυτή τη στιγμή παλεύει κυριολεκτικά για να μπορέσει να ξανα-αρχίσει την παραγωγή επιβατικών αεροπλάνων στα επόμενα χρόνια, την στιγμή που παλαιότερα ήταν αυτόνομη στον τομέα αυτό. Η μαζική επιβολή κυρώσεων από τη Δύση δεν πέτυχε την κατάρρευση της Ρωσικής οικονομίας, αλλά πέτυχε την καταρράκωση των θεωριών που υποστήριζαν την νέο-αποικιοκρατική τοποθέτηση της Ρωσίας στην ιμπεριαλιστική αλυσίδα ως παραγωγού πρώτων υλών και καταναλωτή έτοιμων Δυτικών βιομηχανικών προϊόντων, καθώς κατέδειξε ότι αυτή η τοποθέτηση οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην διάλυση της Ρωσικής Ομοσπονδίας ως αυτοτελούς κρατικής οντότητας από τις ιμπεριαλιστικές χώρες.

Είναι γεγονός ότι η μαζική έξοδος των Δυτικών βιομηχανιών από τη Ρωσία λειτούργησε ευεργετικά για την ανάπτυξη της εσωτερικής βιομηχανίας, η οποία είχε (και έχει ακόμη σε πολύ μεγάλο βαθμό) εγκαταλειφθεί μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ. Όμως, η καθυστέρηση στην ενίσχυση της Ρωσικής βιομηχανίας και η υποστήριξη των Δυτικών βιομηχανιών για επέκταση στη Ρωσία, πολιτική που ακολουθήθηκε από την εποχή του Γιέλτσιν και εξής, έχει υπονομεύσει σε μεγάλο βαθμό τις δυνατότητες της Ρωσικής οικονομίας που τώρα παλεύει να ανταπεξέλθει σε αυτό το καθήκον καθυστερημένα και κάτω από πολεμικές συνθήκες.

Το άρθρο του Μ. Γιεβστινγκνέεβ επισημαίνει τις τρέχουσες δυσκολίες και αδιέξοδα λόγω της καθυστέρησης απαλλαγής από το μοντέλο της εξάρτησης από τη Δύση και της έμφασης στην παραγωγή πρώτων υλών που ακολουθούν οι Ρωσικές κυβερνητικές ελίτ.

Προχωρούμε τώρα στη μετάφραση των δύο άρθρων που προαναφέραμε.

*          *          *

Τα ρωσικά έσοδα από το πετρέλαιο μειώθηκαν σχεδόν κατά 50% λόγω του ανώτατου ορίου τιμών: ΗΠΑ

Αυτή η μείωση των εσόδων από το πετρέλαιο σε σχέση με ένα χρόνο πριν “συνέβη παρά το γεγονός ότι η Ρωσία εξάγει σήμερα περισσότερο αργό πετρέλαιο από ό,τι κατά την έναρξη του πολέμου”, δήλωσε ο Adeyemo σε προετοιμασμένες παρατηρήσεις σε εκδήλωση του Κέντρου για μια Νέα Αμερικανική Ασφάλεια στην Ουάσιγκτον.

AFP, 16 Ιουνίου 2023

Ουάσινγκτον: Τα έσοδα της ρωσικής κυβέρνησης από το πετρέλαιο σημείωσαν πτώση σχεδόν 50% τους πρώτους πέντε μήνες του τρέχοντος έτους, δήλωσε την Πέμπτη ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Γουόλι Αντεγιέμο, έξι μήνες μετά τη θέσπιση ανώτατου ορίου τιμών.

Για να περιοριστούν τα έσοδα της Μόσχας μετά την εισβολή της στην Ουκρανία και ταυτόχρονα να διασφαλιστεί ότι θα συνεχίσει να τροφοδοτεί την παγκόσμια αγορά, ένας συνασπισμός στον οποίο συμμετέχουν η Ομάδα των Επτά κορυφαίων οικονομιών, η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Αυστραλία έθεσε ανώτατο όριο τιμών 60 δολαρίων ανά βαρέλι για το ρωσικό αργό τον Δεκέμβριο.

Αυτή η μείωση των εσόδων από το πετρέλαιο σε σχέση με ένα χρόνο πριν “συνέβη παρά το γεγονός ότι η Ρωσία εξάγει σήμερα περισσότερο αργό πετρέλαιο από ό,τι κατά την έναρξη του πολέμου”, δήλωσε ο Adeyemo σε προετοιμασμένες παρατηρήσεις σε εκδήλωση του Κέντρου για μια Νέα Αμερικανική Ασφάλεια στην Ουάσινγκτον.

“Παρά τις υψηλότερες εξαγωγές, η Ρωσία κερδίζει λιγότερα χρήματα, επειδή το πετρέλαιό της διαπραγματεύεται τώρα με έκπτωση 25% σε σχέση με το υπόλοιπο παγκόσμιο πετρέλαιο”, πρόσθεσε.

Παρά τις προπαγανδιστικές εκστρατείες, οι ΗΠΑ δεν υποστηρίζουν την επιβολή εμπάργκο στο Ρωσικό πετρέλαιο, λόγω της οικονομικής κρίσης που θα προκαλούνταν, αλλά επιδιώκουν τον σοβαρό περιορισμό των εσόδων του Ρωσικού κράτους από τη φορολόγηση των εξαγωγών ενεργειακών προϊόντων.

Ερωτηθείς για το πώς η Ουάσινγκτον υπολογίζει τα ρωσικά έσοδα, ένας αξιωματούχος του Υπουργείου Οικονομικών που μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας είπε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες διαθέτουν διάφορα εργαλεία – μεταξύ άλλων, την παρακολούθηση των αγοραίων τιμών που λαμβάνουν οι Ρώσοι εξαγωγείς για το πετρέλαιο.

Ρώσοι αξιωματούχοι έχουν επίσης αναφερθεί στην πίεση από τη μείωση των πετρελαϊκών εσόδων, πρόσθεσε ο αξιωματούχος, και σημείωσε ότι δεν υπάρχει σχέδιο για το πότε θα καταργηθεί το ανώτατο όριο τιμών.

Προς το παρόν, η Ρωσία εξετάζει το ενδεχόμενο να θέσει ένα κατώτατο όριο στις απώλειες των εσόδων της, απομακρυνόμενη από τη φορολόγηση με βάση την αγοραία τιμή του Urals –του κυρίαρχου μείγματος πετρελαίου της.

Αντ’ αυτού, οι ρωσικές αρχές θα υπολογίζουν τους φόρους υποθέτοντας μια τιμή που αποτελεί “σταθερή σημαντική έκπτωση σε σχέση με το Brent, το παγκόσμιο σημείο αναφοράς”, δήλωσε ο Adeyemo στις προετοιμασμένες παρατηρήσεις του.

Ενώ αυτό υποδηλώνει ότι οι ρωσικές πετρελαϊκές εταιρείες θα δουν τους φόρους τους να αυξάνονται ακόμη και όταν το ανώτατο όριο τιμών συμπαρασύρει τα έσοδα, ο Adeyemo πρόσθεσε ότι η αλλαγή ουσιαστικά “κλειδώνει μια τεράστια έκπτωση λόγω του αντίκτυπου του ανώτατου ορίου τιμών”.

Οι κυρώσεις και οι έλεγχοι των εξαγωγών έχουν καταστήσει δύσκολο για τη Ρωσία να αντικαταστήσει περισσότερα από 10.000 κομμάτια εξοπλισμού που έχει χάσει εν μέσω του πολέμου, σύμφωνα με τον Adeyemo.

*          *          *

Η “κατάρα του πετρελαίου” έγινε πραγματικότητα

ΠΡΑΒΔΑ αριθ. 70 (31419) 7-10 Ιουλίου 2023, 1η σελίδα

Του Μιχαήλ Γιεβστινγκνέεβ.

Το δημοσιονομικό έλλειμμα της Ρωσίας από τον Ιανουάριο έως τον Μάιο του τρέχοντος έτους διαμορφώθηκε στα 3,41 τρισεκατομμύρια ρούβλια. Αυτή είναι η προκαταρκτική εκτίμηση που έδωσε στη δημοσιότητα το υπουργείο Οικονομικών. Τα έσοδα του προϋπολογισμού μειώθηκαν κατά 19% σε σχέση με πέρυσι, ενώ οι δαπάνες αυξήθηκαν κατά 27% (λογικό, γιατί ζούμε σε εποχή ειδικών επιχειρήσεων). Και η τρύπα του προϋπολογισμού συνεχίζει να μεγαλώνει. Οι κύριοι λόγοι γι’ αυτό είναι η απότομη μείωση των εσόδων από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο λόγω του “πλαφόν” τιμών που επέβαλε η Δύση, η πτώση της τιμής του Urals και η μείωση των εξαγωγών φυσικού αερίου. Αυτοί είναι οι καρποί της κοντόφθαλμης αντίληψης των αξιωματούχων και της νοοτροπίας “μετά από εμάς ο κατακλυσμός” των αρχών.

 

Έτσι, η Ρωσία έχει πέσει σε μια παγίδα πρώτων υλών, η οποία υποσκάπτεται κάτω από τη χώρα εδώ και δεκαετίες ελέω της κυβερνώσας ελίτ που δεν χρησιμοποίησε τον επαρκή χρόνο που της έδωσε η ιστορία για να διαφοροποιήσει πραγματικά την οικονομία της. Εδώ και χρόνια, τα όμορφα λόγια που ακούγονται από τους υψηλούς θώκους για τη “μετάβαση σε καινοτόμες κατευθύνσεις”, για την απομάκρυνση από την “πετρελαϊκή κατάρα” και για την οικοδόμηση μιας οικονομίας υψηλής τεχνολογίας δεν αποδείχθηκαν τίποτα περισσότερο από αερολογίες. Όπως λέει και το ανέκδοτο: οδεύουμε προς τη νάνο-επανάσταση με νάνο-βήματα.

Όπως και προηγουμένως, εξαρτόμαστε για τα πάντα από τον μαύρο χρυσό. Στα χρόνια των παχιών αγελάδων, όταν οι τιμές του πετρελαίου εκτοξεύονταν στα ύψη, αυτό μπορεί να μην πείραζε. Ωστόσο, τώρα που η χώρα βρίσκεται υπό κυρώσεις, τα ξένα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας έχουν καταβροχθιστεί από τη Δύση και οι κρατικές δαπάνες αυξάνονται ραγδαία (όχι μόνο λόγω της στρατιωτικής δράσης, αλλά και λόγω της ανάγκης να ανασυγκροτηθεί η οικονομία υπό τα νέα δεδομένα, και με τις εκλογές στη γωνία – δεν θέλω να προσβάλω τον λαό), έφτασε η δυσάρεστη στιγμή της αλήθειας. Η κατανόηση ότι η παραμικρή διακύμανση στις παγκόσμιες τιμές του “μαύρου χρυσού” είναι αρκετή για να κάνει ολόκληρο το οικονομικό μας μεγαθήριο να αρχίσει να τρέμει και να πέσει σε δημοσιονομικό κλυδωνισμό αποτέλεσε μια ψυχρολουσία.

Η οικονομία μοιάζει ολοένα και περισσότερο με το καφτάνι του Τρίσκα, όπου όταν μπαλώνεται μια τρύπα σε ένα μέρος ανοίγει μια νέα τρύπα σε ένα άλλο. Υπάρχουν ουσιαστικά μόνο τρεις τρόποι για να λυθεί το πρόβλημα, και όλοι τους είναι εξαιρετικά επώδυνοι. Είτε να γίνει αναθεώρηση του προϋπολογισμού [sequestration], δηλαδή να περικοπούν κονδύλια, για παράδειγμα, που αφορούν κατασκευές παγίων, ανάπτυξη υποδομών, πράγμα που σημαίνει θέσεις εργασίας και μισθούς για χιλιάδες ανθρώπους, και περικοπή επενδυτικών προγραμμάτων. Είτε να αυξηθούν οι φόροι, αλλά αυτό δεν μπορεί να γίνει παραμονές εκλογών. Είτε να υποτιμήσουμε το ρούβλι, κάτι που θα βοηθήσει τους ίδιους εξαγωγείς εμπορευμάτων να γεμίσουν τον προϋπολογισμό με “κέρματα” και το κράτος να διατηρήσει ένα καλό πρόσωπο σε ένα κακό παιχνίδι και να ανταποκριθεί πλήρως στις ίδιες κοινωνικές υποχρεώσεις. Και το γεγονός ότι η υποτίμηση του ρουβλιού θα ανεβάσει σίγουρα τις τιμές θα [τους] είναι αδιάφορο – η Rosstat θα τις τιθασεύσει ούτως ή άλλως. Και αν η Στατιστική Υπηρεσία δεν το φροντίσει, τότε για άλλη μια φορά θα αντικατασταθεί ο επικεφαλής της υπηρεσίας με κάποιον που είναι πιο ικανός στο να ζωγραφίζει χαρούμενες εικόνες.

Τι γίνεται λοιπόν με το πετρέλαιο – την ευλογία και την κατάρα μας ταυτόχρονα;

“Σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών, η μέση τιμή του αργού πετρελαίου Urals για την περίοδο από τις 15 Μαΐου έως τις 14 Ιουνίου ήταν 54,57 δολάρια ανά βαρέλι έναντι 55,97 δολαρίων ανά βαρέλι την προηγούμενη περίοδο. Οι τιμές του πετρελαίου δεν έχουν ακόμη εμφανίσει σημάδια αύξησης, οπότε τα έσοδα από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο θα συνεχίσουν να υπολείπονται από τις προβλέψεις του κρατικού προϋπολογισμού. Στο πλαίσιο αυτό, δεν θα πρέπει να περιμένουμε ότι το ρωσικό εθνικό νόμισμα θα ενισχυθεί- μάλλον θα πρέπει να περιμένουμε ότι το νόμισμα θα κινηθεί προς τα 90 ρούβλια ανά δολάριο κοντά στο φθινόπωρο. Εάν η τιμή του Brent δεν καταφέρει να αυξηθεί πάνω από τα 79,7 δολάρια ανά βαρέλι μέχρι το τέλος Ιουνίου, αυτό σημαίνει ότι τα έσοδα από το πετρέλαιο θα παραμείνουν ελλειμματικά για δεύτερο συνεχόμενο τρίμηνο”, δήλωσε στην Pravda ο Αλεξάντερ Ποτάβιν, αναλυτής της Finam Group.

Το “πετρελαϊκό πλαφόν” που έχει θέσει η Δύση στην τιμή του εξαγόμενου ρωσικού πετρελαίου έχει επίσης αντίκτυπο.

“Δεδομένου ότι όλοι οι φόροι και οι επιδοτήσεις για το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο (με εξαίρεση τον ειδικό φόρο κατανάλωσης στα πετρελαιοειδή) υπολογίζονται με βάση τύπους που λαμβάνουν υπόψη την τιμή του πετρελαίου των Ουραλίων και τις τιμές των πετρελαιοειδών στην ευρωπαϊκή αγορά, τα έσοδα του προϋπολογισμού είναι εκτεθειμένα στην παγκόσμια συγκυρία. Εάν δεν λαμβάνονταν υπόψη οι εκπτώσεις στο ρωσικό πετρέλαιο, η κάλυψη του προϋπολογισμού θα ήταν κατά 20-25% υψηλότερη”, δήλωσε η Ταμάρα Σαφόνοβα, διδάκτωρ Οικονομικών, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Τμήμα Μάρκετινγκ και Διεθνούς Συνεργασίας του Ινστιτούτου Διοίκησης και Περιφερειακής Ανάπτυξης της Ρωσικής Προεδρικής Ακαδημίας Εθνικής Οικονομίας και Δημόσιας Διοίκησης, σε συνομιλία με την Pravda.

Κάτω από τις περιστάσεις αυτές, τίθεται το ερώτημα: Όλα αυτά τα χρόνια, τι εμπόδιζε τις αρχές από το να μετατρέψουν την πορεία ανάπτυξης της χώρας από μια πορεία βασισμένη στους [φυσικούς] πόρους σε μια καινοτόμα πορεία ανάπτυξης, χωρίς να περιμένουν να τσιμπήσει ο κόκορας των κυρώσεων;

 

[i] Στην πραγματικότητα, 19% είναι η συνολική μείωση εσόδων του προϋπολογισμού κατά το πεντάμηνο Ιανουαρίου-Μαΐου φέτος συγκρινόμενο με το αντίστοιχο πεντάμηνο πέρυσι. Εδώ υποθέσαμε ότι υπάρχει ομοιογένεια στη μείωση.

Η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους της Λιθουανίας και το σύνδρομο του βραστού βατράχου

Αυτή τη στιγμή το βασικό θέμα της Συνόδου (11 – 12 Ιουλίου), εκτός από την αύξηση των στρατιωτικών δαπανών των χωρών μελών και εκτός από τις αποφάσεις για παραπέρα ‘βοήθεια’ στην Ουκρανία[i], είναι η στενότερη συνεργασία ΝΑΤΟ-Ουκρανίας. Η Ουκρανία απαιτεί άμεση ένταξη στο ΝΑΤΟ και ο Ζελένσκι απειλεί ότι δεν θα συμμετάσχει (είναι προσκεκλημένος) αν η αίτηση δεν γίνει προκαταβολικά δεχτή.

Πώς έχει το θέμα λοιπόν; Μια σειρά από χώρες, των ΗΠΑ συμπεριλαμβανομένων, αποκλείουν την άμεση εισδοχή της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, αλλά δέχονται να δεσμευτεί η συμμαχία ότι αυτή θα πραγματοποιηθεί μόλις ‘λήξουν οι εχθροπραξίες’ (χωρίς να αποσαφηνίζεται μια τέτοια ρήτρα, π.χ. αν θα ισχύσει και εφόσον υπάρξει εκεχειρία–μάλιστα, σε περίπτωση που οι ΗΠΑ εκτιμήσουν ότι απαιτείται εκεχειρία, ιδιαίτερα αν φανεί ότι το Κίεβο βουλιάζει, τότε η ένταξη στο ΝΑΤΟ θα μπορούσε να αποτελέσει το ‘δόλωμα’ για να ‘πειστεί’ ο Ζελένσκι να υπογράψει την εκεχειρία). Εξυπακούεται ότι μια τέτοια ένταξη μπορεί να γίνει ‘με τη λήξη των εχθροπραξιών’ μόνο αν ηττηθεί κατά κράτος η Ρωσία, διότι, διαφορετικά, οι εχθροπραξίες δεν θα λήξουν αφού ο κεντρικός λόγος της έναρξης της Ειδικής Στρατιωτικής Επιχείρησης (ΕΣΕ) ήταν η αποτροπή της ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ.

Από την άλλη όμως οι Βαλτικές χώρες, που ουσιαστικά δεν διαφέρουν στο πολιτικό καθεστώς που έχει εγκαθιδρυθεί εκεί από το καθεστώς του Κιέβου, όπως και η Πολωνία, επιμένουν στην άμεση ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ. Είναι προφανής η επιδίωξη: Να καταστεί το ΝΑΤΟ άμεσος συμμέτοχος στην σύγκρουση, αφού με την Ουκρανία εντός της συμμαχίας ενεργοποιείται σχεδόν αυτόματα το άρθρο 5 και το ΝΑΤΟ οφείλει να επέμβει στη χώρα κατά της Ρωσίας. Ως γνωστόν, η άμεση εμπλοκή του ΝΑΤΟ στον πόλεμο αποτελεί τον κεντρικό στρατηγικό στόχο του Κιέβου από την αρχή της ΕΣΕ.

Η ιδέα των κυβερνώντων ελίτ της Ουκρανίας είναι ότι η απειλή της άμεσης επέμβασης του ΝΑΤΟ αρκεί για να τρέψει τη Ρωσία σε άτακτη φυγή, δηλαδή έχουν μια εικόνα ‘παντοδυναμίας’ του ΝΑΤΟ. Καθόλου δεν υπολογίζουν στους συλλογισμούς τους ως ρεαλιστικό το ενδεχόμενο η Ρωσία να μην υποχωρήσει και να επακολουθήσει πόλεμος μεταξύ πυρηνικών δυνάμεων, που, κατά τη γνώμη μου θα καταλήξει αναπόφευκτα σε ανταλλαγή πυρηνικών πληγμάτων.

Θεωρώ αναπόφευκτη μια τέτοια εξέλιξη σε περίπτωση Αμερικανικής άμεσης εμπλοκής όχι τόσο λόγω των γνωστών και επανειλημμένων προειδοποιήσεων του Πούτιν όσο λόγω του μεγάλου στρατιωτικού και βιομηχανικού δυναμικού των ΝΑΤΟικών χωρών που, πάντα κατά τη γνώμη μου, η Ρωσία δεν θα μπορεί να αντιμετωπίσει. Ως αποτέλεσμα θα δημιουργηθεί υπαρξιακός κίνδυνος για τη Ρωσία και θα ενεργοποιηθεί το πυρηνικό της δόγμα, στο οποίο είναι 1000% δεσμευμένοι και το εννοούν εντελώς στα σοβαρά.

Αλλά τότε ποια εναλλακτική εκδοχή μπορεί να υπάρξει για την ικανοποίηση του αιτήματος του Κιέβου; Ο Στόλτενμπεργκ τελευταία προσπαθεί να αμβλύνει τις αντιθέσεις με διπλωματία, κυρίως τάζοντας στο Κίεβο την μελλοντική ένταξη στο ΝΑΤΟ και εξετάζοντας εναλλακτικούς δρόμους ικανοποίησής του παρόντος αιτήματος.

Έχουν εξεταστεί δύο σενάρια. Το πρώτο είναι μια ‘ειδική σχέση’ της Ουκρανίας με το ΝΑΤΟ, η δημιουργία ενός δίπολου ΝΑΤΟ-Ουκρανίας και θεσμικά, με την εισαγωγή κάποιου διμερούς οργάνου. Φυσικά, εδώ η ουσία και πάλι βρίσκεται στο είδος των εγγυήσεων που θα δώσει αυτό το όργανο για την ‘ασφάλεια και ακεραιότητα’ της Ουκρανίας, δηλαδή αν θα δεσμευτεί ότι θα επέμβει σε περίπτωση που φανεί ότι η Ουκρανία οδεύει προς τη συντριβή–πράγμα που ήδη διαφαίνεται σύμφωνα με κάποιους παρατηρητές, αν και άλλοι εκτιμούν ότι η παράταση της σύγκρουσης θα οδηγήσει σε ένα μακροχρόνιο ‘πάγωμα’ το οποίο το Κίεβο θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί για να συνδεθεί και τυπικά με το ΝΑΤΟ.

Το δεύτερο σενάριο είναι να δοθεί από τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους πράσινο φως για την υπογραφή διμερών αμυντικών συμφωνιών μεταξύ των ‘προθύμων’ ΝΑΤΟικών χωρών και της Ουκρανίας. Αυτό θα επιτρέψει την μετάβαση κανονικών στρατευμάτων των χωρών αυτών στην Ουκρανία και ‘νόμιμη’ συμμετοχή τους στις μάχες.

Το τυπικό παράδειγμα εδώ είναι η Πολωνία, η οποία και τώρα έχει περί τους 10,000-20,000 στρατιώτες στην Ουκρανία, αλλά τους παρουσιάζει ως δήθεν μισθοφόρους. Μετά όμως τη συμφωνία, αυτοί θα φορέσουν κανονικές στολές του Πολωνικού στρατού και θα συμμετέχουν ‘νόμιμα’ στις εχθροπραξίες.

Πού βρίσκεται το catch? (που θάλεγαν οι Αμερικάνοι–εμείς το λέμε ‘τα ψιλά γράμματα’) Στο ότι το άρθρο 5 εξακολουθεί να ισχύει αν οι ΝΑΤΟικές χώρες, αυτές που θα συμμετέχουν άμεσα στον πόλεμο έχοντας στείλει στρατό, δεχτούν επίθεση στο έδαφός τους. Για παράδειγμα, μια ιδέα είναι ότι Πολωνικά F16 θα συμμετέχουν στις εχθροπραξίες στην Ουκρανία, θα εξαπολύουν Storm Shadows, θα χτυπούν Ρωσικούς στόχους, κ.ο.κ. Αν καταρριφθούν πάνω από την Ουκρανία έχει καλώς. Αλλά αν προλάβουν να επιστρέψουν στη βάση τους στην Πολωνία και οι Ρώσοι τα χτυπήσουν εκεί, τότε έχουμε ενεργοποίηση του Άρθρου 5.

Είναι προφανές ότι με τέτοια καραγκιοζιλίκια, η εμπλοκή ΝΑΤΟ-Ρωσίας θα είναι βέβαιη συνέπεια διότι η Ρωσία δεν θα μπορέσει να ανεχτεί μια τέτοια ανατροπή στο πολεμικό ισοζύγιο. Αφήνουμε και το γεγονός ότι η κατάρριψη ενός Πολωνικού F16 στην Δυτική Ουκρανία εύκολα μπορεί να μπερδευτεί με την κατάρριψή του εντός του Πολωνικού εναέριου χώρου–π.χ. αν το κυνηγήσει ένας S-400 όσο βρίσκεται στον Ουκρανικό εναέριο χώρο και το καταρρίψει αφού έχει περάσει στον Πολωνικό εναέριο χώρο.

Συνολικά, όπως φαίνεται, το ΝΑΤΟ ετοιμάζεται να τεντώσει για μια ακόμη φορά τις ρωσικές ‘κόκκινες γραμμές’ ώστε τελικά να βράσει ο βάτραχος πριν το καταλάβει και πηδήξει από την χύτρα, σύμφωνα με τη γνωστή θεωρία που έχουν επανειλημμένα χρησιμοποιήσει με περισσή υπερηφάνεια Αμερικανοί αξιωματούχοι για να περιγράψουν την τακτική των ΗΠΑ στην κλιμάκωση των επεμβάσεών τους στην Ουκρανία.

Μόνο που οι Ρώσοι, όσο διστακτικοί και αν είναι στο να πάρουν αποφάσεις που θα διακινδυνεύσουν το μέλλον του πλανήτη, δεν είναι βάτραχοι. Δυστυχώς ή ευτυχώς…

[i] Το θέμα της ‘βοήθειας’ που θα εξεταστεί στη Σύνοδο δεν είναι τετριμμένο. Στην ουσία, η άρον άρον ‘μεγαλειώδης αντεπίθεση’ του Κιέβου, που μέχρι στιγμής γνωρίζει τη συντριβή, γίνεται, παρά τις αντιρρήσεις του Ουκρανού Γενικού Διοικητή του Στρατού Ζαλούζνι και άλλων αξιωματούχων, λόγω των εντονότατων πιέσεων από τις ΗΠΑ, οι οποίες απαιτούν να χυθεί Ρωσικό αίμα, να καταληφθεί η Κριμαία, να καταληφθεί το Μπερντιάνσκ, και πάει λέγοντας. Οι Αμερικανικές ‘επενδύσεις’ στην Ουκρανία, δηλαδή η ‘βοήθεια’ προς το Κίεβο, απαιτούν ανταπόδοση και, όπως γράφεται από κάθε λογής Δυτικές εφημερίδες με πρώτες και καλύτερες τις συστημικές Αμερικανικές, ζητείται από το Κίεβο μέχρι τη σύνοδο κορυφής να έχει παρουσιάσει χειροπιαστά αποτελέσματα στην αντεπίθεση αν θέλει να συνεχιστεί η ‘βοήθεια’. Δηλαδή, η βοήθεια θα αποτελέσει κεντρικό θέμα της Συνόδου και θα εξεταστεί υπό το πρίσμα των μέχρι τότε αποτελεσμάτων της ‘μεγαλειώδους αντεπίθεσης του Κιέβου’.

Οι Ουκρανοί κυβερνώντες δεν είναι ηλίθιοι για να πιστέψουν τους Αμερικανούς—που θα ξαναβρούν οι τελευταίοι ένα κράτος έτοιμο να αυτοκτονήσει για να το στρέψουν κατά της Ρωσίας; —αλλά όμως γι’ αυτούς διακυβεύεται το μεγάλο φαγοπότι στο οποίο επιδίδονται στην πλάτη του δύστυχου λαού τους. Η βοήθεια μπορεί να μην κοπεί, αλλά οι μίζες μπορούν αν κοπούν αν οι κυβερνώντες σήμερα την Ουκρανία δεν ‘συνεργαστούν’. Και συνεργάζονται καταφανώς.

Δύο βασικά ερωτήματα που ζητάνε απάντηση

Η πολυδιάσπαση της Ρωσικής Ομοσπονδίας σε κράτη και κρατίδια, όπως την προβλέπει[1] ο ‘ειδικός’ σε Ρωσικά θέματα, Alexandre Etkind, καθηγητής στο Cambridge (2005-2013) και στο European University Institute στην Φλορεντία (2014-σήμερα)

Το Σάββατο, 10 Ιουνίου, παρακολούθησα μια πολύ ενδιαφέρουσα εκδήλωση της «Παγκόσμιας Αντι-ιμπεριαλιστικής Πλατφόρμας» σχετικά με την αντιπαράθεση, όπως διαμορφώνεται σε παγκόσμιο επίπεδο μεταξύ της Δύσης, με ραχοκοκαλιά τις ΗΠΑ, και του διαμορφωνόμενου πόλου Ρωσίας – Κίνας. Η άποψη του κεντρικού ομιλητή, ο οποίος ήταν κομμουνιστής από τη Ν. Κορέα, ήταν ότι ήδη είναι διαμορφωμένες δύο κεντρικές συμμαχίες, τουλάχιστον όσο αφορά τον χώρο της ΝΑ Ασίας: Η πρώτη είναι το τρίγωνο Ρωσία-Κίνα-Β. Κορέα και η δεύτερη είναι το τρίγωνο ΗΠΑ-Ιαπωνία-Ν. Κορέα.

Οι απόψεις του κεντρικού ομιλητή ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρουσες και παρουσιάστηκαν πολύ αναλυτικά[2], χωρίς αυτό να σημαίνει ότι συμφωνώ σε όλα όσα είπε. Κάποιες κεντρικές: Ουσιαστικά βρισκόμαστε στην αρχή ενός παγκοσμίου πολέμου. Το θέμα της επανένωσης της Ταϊβάν με την Κίνα και της επανένωσης της Λ.Δ. Κορέας με την Δημοκρατία της Κορέας (Ν. Κορέα) είναι αλληλένδετα. Οποιαδήποτε σύρραξη στην μία περιοχή θα προκαλέσει αυτόματα σύρραξη και στην άλλη. Τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Κίνα προετοιμάζονται για πόλεμο. Ο πρόεδρος της Ν. Κορέας είναι φασίστας και σε περίπτωση σύρραξης ο λαός θα τον εγκαταλείψει. Η Ν. Κορέα είναι χώρα εξαρτημένη από το ξένο κεφάλαιο (όπως αποδεικνύεται και από τα ποσοστά ιδιοκτησίας στις μεγάλες επιχειρήσεις), με πρόβλημα εθνικής κυριαρχίας και ανεξαρτησίας.

Ασχολήθηκε εκτεταμένα με την θεωρητική θέση του ΚΚΕ για ‘ιμπεριαλιστική πυραμίδα’ (αντί αυτής του Λένιν που μιλούσε για ιμπεριαλιστική αλυσίδα): Κατά το ΚΚΕ, εφόσον μία χώρα είναι καπιταλιστική, τότε παίρνει μέρος στην ‘πυραμίδα’ και συμμετέχει σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό στις ιμπεριαλιστικές περιπέτειες. Από εδώ πηγάζει και η θεώρηση ότι η Ρωσία είναι ιμπεριαλιστική χώρα και ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι ενδο-ιμπεριαλιστικός πόλεμος και επομένως μια συνεπής αντι-ιμπεριαλιστική στάση απαιτεί την τήρηση ίσων αποστάσεων με εξίσου καταδίκη Αμερικανών και Ρώσων. Κατ’ αυτόν, η θέση περί ‘ιμπεριαλιστικής πυραμίδας’ είναι οπορτουνιστική και αναθεωρητική ενώ ταυτόχρονα οδηγεί σε διχασμό μέσα στο παγκόσμιο αντι-ιμπεριαλιστικό κίνημα.[3]

Γράφω το σημείωμα αυτό για να επανέλθω σε δύο, κατά τη γνώμη μου, κεντρικά ερωτήματα που είναι αξεκαθάριστα και (πάντα κατά τη γνώμη μου) επείγει η εμβάθυνση πάνω σε αυτά. Είναι χαρακτηριστικό ότι ειδικά το πρώτο από τα δύο δεν έγινε κατανοητό τόσο από το πάνελ όσο και από τον ομιλητή (τουλάχιστον αρχικά), που σημαίνει ότι είμαστε πολύ πίσω—πάντα κατά τη γνώμη μου—στην επεξεργασία του.

*          *          *

ΠΡΩΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑ: Γιατί πόλεμος τώρα; Τι έχει αλλάξει και φουντώνει η παγκόσμια πόλωση που οδηγεί στον πόλεμο στην παρούσα συγκυρία; Γιατί, ας πούμε, να μην είχαμε αυτήν την εξέλιξη στη δεκαετία του ’50 ή του ’60 ή του ’70 ή του 80-90 (της περιόδου Γιέλτσιν εξαιρουμένης, και θα δούμε τον λόγο). Τι έχει αλλάξει; Πρόκειται για ποιοτική αλλαγή στην εξέλιξη του ιμπεριαλισμού; Μπορούμε να δώσουμε μια θεωρητική απάντηση στο ερώτημα «γιατί τώρα»;

Ας επιχειρήσουμε μια πιο διεξοδική παρουσίαση του ερωτήματος.

Το σχήμα που χοντρικά εξηγεί τον Α’ ΠΠ ήταν η ανισόμετρη ανάπτυξη των αντιθέσεων μεταξύ των ιμπεριαλιστικών χωρών. Κάποιες αναπτύσσονταν γρηγορότερα από τις άλλες και η ανάπτυξη αυτή έθετε ντε φάκτο το ζήτημα της ανακατανομής της μοιρασιάς του κόσμου ανάμεσά τους. Ήταν αυτή η βασική αιτία του Α’ ΠΠ και γι’ αυτό χαρακτηρίστηκε ως ενδο-ιμπεριαλιστικός πόλεμος, όπου οι λαοί θα έπρεπε να μη στρέφουν τα όπλα ο ένας εναντίον του άλλου, αλλά να τα στρέψουν κατά του κοινού εχθρού, των ιμπεριαλιστικών κυβερνήσεων.

Το σχήμα που εξηγεί τον Β’ ΠΠ είναι βασικά το ίδιο, με την προσθήκη ότι μετά την εισβολή στην ΕΣΣΔ από τους ναζί και την είσοδό της στον πόλεμο, αυτός πήρε νέα χαρακτηριστικά, εθνικο-απελευθερωτικά και αντιφασιστικά από την άποψη της λαϊκής/αντι-ιμπεριαλιστικής πάλης: Τώρα κάθε άλλο από ζήτημα ίσων αποστάσεων προέκυπτε, οι λαοί έπρεπε να στοιχηθούν πίσω από το αντιφασιστικό μέτωπο.

Αλλά με τον παρόντα πόλεμο, ποια εξήγηση πρέπει να δοθεί; Αν θεωρήσουμε ότι οι Ρωσία-Κίνα είναι επίσης ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, όπως π.χ. θεωρεί το ΚΚΕ, τότε επανερχόμαστε στο σχήμα που εξηγεί τον Α’ ΠΠ. Πρόκειται, σύμφωνα με αυτήν την άποψη, και πάλι για λειτουργία του νόμου της ανισόμετρης ανάπτυξης των αντιθέσεων: Το μπλοκ Ρωσία-Κίνα (που, σημειωτέον, η σύστασή του κάθε άλλο παρά αποτελεί μια τελειωμένη υπόθεση) ανεβαίνει και η περαιτέρω ανάπτυξή του παρεμποδίζεται από το ενιαίο μπλοκ των Δυτικών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Αυτό—πάντα σύμφωνα με αυτήν την άποψη—είναι η γενεσιουργός αιτία του Γ’ ΠΠ, που φαίνεται να βρίσκεται προ των θυρών.

Παρεμπιπτόντως, την ίδια άποψη φαίνεται να καλλιεργούν και οι πιο ‘ανεξάρτητοι’ Δυτικοί αναλυτές, ακαδημαϊκοί και άλλοι, που μάλιστα συζητούν για την ανάγκη να αφεθεί η Ρωσία—που δεν αποτελεί ανάλογο κίνδυνο με την Κίνα—να έχει τη δική της μικρή σφαίρα επιρροής στην Ευρώπη (βλ. τις απόψεις του πολύ γνωστού καθηγητή του πανεπιστημίου του Σικάγο, John Mearsheimer). Η άποψη του ανταγωνισμού, που προκύπτει από την ταχύτερη ανάπτυξη των ‘άλλων’—και κυρίως της Κίνας, παρουσιάζεται επίσης σε όλα τα πρόσφατα έγγραφα που σκιαγραφούν τους στρατηγικούς σχεδιασμούς των ΗΠΑ. Έτσι, σε αυτά αναφέρεται ότι η αντιπαράθεσή με την Κίνα προκύπτει από την ανάγκη ‘ανάσχεσης’ του βασικού μελλοντικού διεκδικητή της πρωτοκαθεδρίας του κόσμου από τις ΗΠΑ.

Αν όμως επιλέξουμε ως οπτική μας γωνία την άρνηση του ιμπεριαλιστικού χαρακτήρα της Ρωσίας και Κίνας, τότε το ερώτημα παραμένει ανοιχτό. Ποια είναι η κινητήρια αντίθεση που έχει οδηγήσει τον κόσμο στο κατώφλι μιας παγκόσμιας σύγκρουσης;

*          *          *

Η δική μου άποψη (και την έχω εκφράσει επανειλημμένα στην αρθρογραφία μου) είναι ότι ο τρέχων πόλεμος στην Ουκρανία είναι αποικιοκρατικός πόλεμος από πλευράς του ενωμένου Δυτικού ιμπεριαλισμού. Αυτό που ενώνει τις ιμπεριαλιστικές χώρες, παρά τις επιμέρους αντιθέσεις τους και οδηγεί τις άρχουσες τάξεις τους να στρέφονται ακόμη και κατά των εθνικών αλλά και ταξικών τους συμφερόντων (π.χ. Γερμανία), είναι η προσδοκία διάλυσης της Ρωσικής Ομοσπονδίας σε ένα σμήνος κρατών και κρατιδίων τα οποία θα μετατραπούν σε αποικίες κεφαλαίου για την Δύση—αυτό που αποκαλώ ‘το νέο Ελντοράντο’.

Το νέο χαρακτηριστικό του ιμπεριαλιστικού συστήματος, που αποτελεί τη γενεσιουργό αιτία της αυξημένης επιθετικότητας, είναι ο τεράστιος όγκος των λιμναζόντων κεφαλαίων τα οποία δεν βρίσκουν διέξοδο για να αποσπάσουν υπεραξία. Ως αποτέλεσμα έχουμε τη διαρκή δημιουργία ‘φουσκών’ σε διάφορες σφαίρες της αναπαραγωγής αλλά κυρίως της κυκλοφορίας του κεφαλαίου. Δηλαδή έχουμε ροές κερδοσκοπικού, μη παραγωγικού, χαρακτήρα, οι οποίες δημιουργούν σχήματα πυραμίδας που με τη σειρά τους οδηγούν σε μεγάλη αστάθεια και βαθιές κρίσεις στις αγορές και στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα. Να θυμηθούμε τις αλλεπάλληλες κρίσεις στις χρηματιστηριακές αγορές, στις αγορές ομολόγων (με την πλέον πρόσφατη στις ΗΠΑ φέτος), στην αγορά των έγγειων αξιών, κ.ο.κ.

Ουσιαστικά, η ιστορία του καπιταλισμού κατά τον 21ο αιώνα είναι μια αλλεπάλληλη ιστορία κρίσεων, που κάθε φορά αντιμετωπίζονται και με μεγαλύτερη δυσκολία από τις ρυθμιστικές αρχές.

Η διάλυση της Ρωσικής Ομοσπονδίας θα προσέφερε μια τεράστια ανακούφιση στη διαρκή κρίση του Δυτικού καπιταλισμού. Η αχανής χώρα διαθέτει ανεκτίμητες και ανεξάντλητες πλουτοπαραγωγικές πηγές, μορφωμένο εργατικό δυναμικό και χαμηλή οργανική σύνθεση κεφαλαίου που σημαίνει τεράστιες δυνατότητες ‘επενδύσεων’ και απόσπασης αποικιακού υπερ-προϊόντος. Η δυνατότητα μιας τέτοιας, και μάλιστα ‘αναίμακτης’, επέκτασης προς ανατολάς είχε ανοίξει με την έλευση του Γιέλτσιν στην εξουσία—του οποίου μάλιστα τις δεύτερες εκλογές κέρδισε με άμεση παρέμβασή του το Δυτικό κεφάλαιο και οι αντίστοιχες ‘υπηρεσίες’ των ΗΠΑ και λοιπών ‘εταίρων’. Με την έλευση του Πούτιν, και με μια προοδευτική διαδικασία, αυτό το παράθυρο ευκαιρίας έκλεισε για τις Δυτικές χώρες, πράγμα που έχει επισφραγιστεί με την επιβολή των κυρώσεων και την κατακράτηση των συναλλαγματικών αποθεμάτων της Ρωσίας από τη συλλογική Δύση.

Αυτή είναι κατά τη γνώμη μου η απάντηση στο πρώτο ερώτημα, που όμως –το παραδέχομαι αμέσως—είναι σχηματική και απαιτεί τεράστια επεξεργασία για να υποστηριχτεί στα σοβαρά. Αυτήν την επεξεργασία γυρεύω από τις σύγχρονες γνήσιες αντι-ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, αλλά έχω την αίσθηση ότι πολλές από αυτές καν δεν αντιλαμβάνονται όχι μόνο την απάντηση, αλλά ούτε και το ερώτημα.[4]

*          *          *

ΔΕΥΤΕΡΟ ΕΡΩΤΗΜΑ: Γιατί οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ (που πλέον επεκτείνεται και προς την Ασία) να επιλέγουν τον διμέτωπο αγώνα ταυτόχρονα; Δηλαδή και πόλεμο στην Ουκρανία (δι’ αντιπροσώπου) κατά της Ρωσίας και μεγάλη αύξηση των εντάσεων στο θέμα της Ταϊβάν που φτάνει στα όρια της πρόκλησης πολεμικής σύρραξης με την Κίνα. Μάλιστα, με αυτήν την στρατηγική κάνουν σαφές στην Κίνα ότι αποτελεί δικό της πρωταρχικό εθνικό συμφέρον η σύμπλευση με τη Ρωσία. Δεν είναι ‘παράλογη’ η στάση των ΗΠΑ;

Και αυτό είναι ένα ερώτημα που οι αντι-ιμπεριαλιστικές δυνάμεις δεν αντιλαμβάνονται ως θεμελιώδες για την κατανόηση της παρούσας φάσης στην εξέλιξη του ιμπεριαλισμού.[5] Ο προσκεκλημένος από τη Ν. Κορέα στην εκδήλωση, όταν έθεσα το ερώτημα, απάντησε—και παραθέτω τη γνώμη του κάπως σχηματικά—ότι πρόκειται για ένα λάθος των ΗΠΑ ανάλογο με αυτό που έκανε ο Χίτλερ όταν, αφού είχε καταλάβει τη Γαλλία και η ρήξη με την Αγγλία ήταν αθεράπευτη, επέλεξε να στραφεί και κατά της ΕΣΣΔ. Δηλαδή η εξήγηση είναι ότι πρόκειται για λάθος των ΗΠΑ και δεν μου φάνηκε ότι υπάρχει παραπέρα προβληματισμός επ’ αυτού.

Να πω προκαταβολικά ότι δεν γνωρίζω την απάντηση στο ερώτημα αυτό. Έχοντας όμως αρκετά σαφή εικόνα για τον τρόπο που σχεδιάζεται η αμερικανική στρατηγική, απλούστατα δεν πιστεύω στη θεωρία ότι οι ΗΠΑ κάνουν εδώ ένα ‘λάθος’, δηλαδή έναν κακό υπολογισμό. Η Αμερικανική στρατηγική χαράσσεται μέσα από διαδικασίες που απέχουν παρασάγγας από τις ιδεολογικά φορτισμένες φαντασιώσεις του ναζιστικού παραληρήματος. Μπορεί η Πελόζι να ικανοποίησε το γινάτι της με την επίσκεψη στην Ταϊβάν, αλλά η στρατηγική των ΗΠΑ δεν χαρακτηρίζεται από γινάτια—και σ’ αυτό θα επιμείνω.

Και πάλι, πολλοί ξένοι, αλλά και Αμερικανοί, αναλυτές θεωρούν και αυτοί ως ‘λάθος’ τη γραμμή του διμέτωπου αγώνα που ακολουθούν οι ΗΠΑ. Μάλιστα, ορισμένοι σπεύδουν να επισημάνουν ότι επί Τραμπ ο αγώνας ήταν μονομέτωπος κατά της Κίνας. Αυτό απλούστατα είναι ανακριβές: Ο Ουκρανικός στρατός οργανώθηκε και εκπαιδεύτηκε για να επιτεθεί στο Ντονμπάς και να λήξει έτσι δια πυρός και σιδήρου το πρόβλημα των Ρωσικών πληθυσμών κυρίως επί Τραμπ. Τότε ήταν που οι ΗΠΑ ανέλαβαν την κεντρική διοίκηση και αναδιαμόρφωση του Ουκρανικού στρατού μέσω του στρατηγού John Abizaid ο οποίος είχε υπηρετήσει ως διοικητής της Κεντρικής Διοίκησης του Στρατού των ΗΠΑ από το 2003 έως το 2007. Ο Abizaid (μαζί με τον Βρετανό στρατηγό Nick Parker) είχαν μεν αναλάβει το καθήκον της αναμόρφωσης του Ουκρανικού στρατού τον Σεπτέμβριο του 2016 (δηλαδή τρεις-τέσσερις μήνες πριν αναλάβει ο Τραμπ) , αλλά παρέμειναν σε αυτή τη θέση μέχρι την αρχή της Ρωσικής Ειδικής Επιχείρησης και μάλιστα αυτοί είχαν επιβλέψει τα σχέδια επίθεσης στο Ντονμπάς που είχε προγραμματιστεί για τον Μάρτιο του 2022.

Οφείλουμε να αντιληφθούμε ότι η πολιτική των ΗΠΑ στο Ουκρανικό είναι διακομματική και διαχρονική έχοντας διαμορφωθεί ήδη από το 1993, όταν ανέλαβε πρόεδρος των ΗΠΑ ο Κλίντον, και παραμένει σταθερά η ίδια. Το κύριο κίνητρο για την πολιτική αυτή, που ντε φάκτο έχει συσπειρώσει το σύνολο των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, είναι η περιπόθητη επέκταση προς ανατολάς, που συζήτησα στο προηγούμενο ερώτημα. Ενώ, το κίνητρο της αντιπαράθεσης με την Κίνα είναι ο περιορισμός της και η παρεμπόδισή της στην ανάπτυξη προς νέες αγορές σε Ασία, Λ. Αμερική και Αφρική.

Το γιατί επιλέγεται η ταυτόχρονη σύγκρουση, αυτό είναι το ανοιχτό ερώτημα.

[1] https://en.desk-russie.eu/2022/04/18/defederating-russia.html

[2] Όλες οι εισηγήσεις, ερωτήσεις και τοποθετήσεις ήταν πολύ ενδιαφέρουσες και αξίζουν συγχαρητήρια στους διοργανωτές.

[3] Αν έχει κάποια σημασία να εκφράσω την άποψή μου, θα πω ότι συμφωνώ με την κριτική που ασκήθηκε προς το ΚΚΕ, αλλά το σχόλιο εδώ δεν γράφεται για να ασχοληθώ με τη θέση του ΚΚΕ

[4] Για την ιστορία να προσθέσω ότι χάρη στη βοήθεια του συνάδελφου Δημήτρη Πατέλη είχα την ευκαιρία (και τον ευχαριστώ γι’ αυτό) να κάνω μια παραπέρα συζήτηση πάνω σε αυτό το ερώτημα με τον προσκεκλημένο του από τη Ν. Κορέα, όπου πλέον είμαι βέβαιος ότι τελικά έγινα αντιληπτός και μάλιστα ‘επαινέθηκα’ για την ‘πολύ καλή’ ερώτηση. Όμως, εξακολουθώ να πιστεύω ότι η τοποθέτηση που άκουσα δεν ήταν επί του θέματος, αν και πήρα την αίσθηση ότι θα πιάσει τόπο η συζήτηση που είχαμε.

[5] Για παράδειγμα, από τα ελάχιστα άρθρα που έχω γράψει και δεν μου ανάρτησε το Antapo/crisis ήταν ένα άρθρο που τραβούσε την προσοχή στις διαδικασίες δημιουργίας στρατιωτικών μπλοκ κατά της Κίνας και έθετε έντονα το ερώτημα του λόγου που οι ΗΠΑ επιλέγουν το διπλό μέτωπο.

“Εσείς κι εγώ γνωρίζουμε…” την τύφλα μας. Σχόλια παρακολουθώντας την τελευταία φάρσα των Vovan & Lexus με θύμα την διοικητή της ΕΚΤ, Christine Lagarde

Στη συνομιλία του πλαστού Ζελένσκι (Vovan & Lexus) με την Christine Lagarde (ανάρτηση στις 16/3/2023) αξίζει να γίνουν κάποια σχόλια, αν μη τι άλλο για να αντιληφθούμε την τύφλα που κατέχει τις Ευρωπαϊκές γραφειοκρατίες, οι οποίες πλέον παίζουν κεντρικό ρόλο στις ζωές μας.

Τι μας λέει λοιπόν η κα Λαγκάρντ;

(Α) Ο πληθωρισμός δεν είναι προσωρινός και πλέον έχει περάσει στο σύνολο των καταναλωτικών προϊόντων–κάτι ψελλίζει για το ότι ξεκίνησε με τα μέτρα για τον COVID, αλλά δεν άκουσα να λέει για το αδίστακτο τύπωμα χαρτονομίσματος που πλέον συνεχίζεται ακριβώς με τον ίδιο τρόπο για την πληρωμή της “θανατηφόρας βοήθειας” που αποστέλλει η ΕΕ στο Κίεβο. Ο μηχανισμός μέσω του κονδυλίου ‘ειρήνευσης’ είναι αυτούσιος ο μηχανισμός τυπώματος χαρτονομίσματος που ακολούθησε η ΕΚΤ κατά την περίοδο της πανδημίας.

(Β) Μιλά επίσης για χαμηλή ανάπτυξη στην ΕΕ–εύκολα αυτό μεταφράζεται σε στασιμοπληθωρισμό. Δεν εξηγεί πώς αυτό θα ξεπεραστεί.

(Γ) Για τη Ρωσία, θεωρεί ότι η οικονομία της διασώθηκε και αναπτύσσεται (και μάλιστα με συγκριτικά πολύ χαμηλό πληθωρισμό) χάρις στις εξαιρετικά επιδέξιες κινήσεις της κυβερνήτριας της Ρωσικής κεντρικής τράπεζας. Δεν λέει όμως ότι οι κυρώσεις της ΕΕ, οι οποίες αισίως έχουν φτάσει στο νιοστό πακέτο, ήταν βλακώδεις και δεν μπορούσαν να πλήξουν την οικονομία της Ρωσίας, την οποία πίστευαν ότι θα συντρίψουν ήδη με το πρώτο πακέτο. Ουσιαστικά, δεν λέει ότι οι άχρηστοι που κυβερνούν τις χώρες-κολαούζους των ΗΠΑ στην ΕΕ και, ακόμη περισσότερο, οι ακόμη πιο άχρηστοι της παχυλά αμοιβόμενης ευρωπαϊκής αριστοκρ… ουπς, γραφειοκρατίας ήθελα να πω, δεν καταλαβαίνουν γρι από την κατάσταση της Ρωσίας. Και το χειρότερο είναι ότι επιμένει ότι τελικά, κάποια μέρα, οι κυρώσεις θα δουλέψουν έστω και αν (“είναι αλήθεια”, λέει) μέχρι τώρα έχουν αποτύχει.

(Δ) Η κα Λαγκάρντ ανακάλυψε ότι η Ρωσία συνεχίζει να πουλά πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Μάλλον θα πρέπει να πάρει το βραβείο Νόμπελ για την περίφημη αυτή ανακάλυψη. Με την ευκαιρία, μιλά για πωλήσεις της Ρωσίας στην Ινδία και την Κίνα, αλλά δεν λέει κουβέντα ότι μέσω αυτών των χωρών (κυρίως της Ινδίας) αγοράζουν πλέον οι χώρες της ΕΕ το πετρέλαιό τους. Μόνο που το πληρώνουν πολύ ακριβότερα από όσο θα πλήρωναν αν το αγόραζαν απευθείας, με αποτέλεσμα την ενίσχυση του ανοδικού σπιράλ των τιμών και την υποβάθμιση της ανταγωνιστικότητας της Ευρωπαϊκής οικονομίας.

(Ε) Η απάντηση της Λαγκάρντ για το αν η επιβολή οροφής τιμών στο Ρωσικό πετρέλαιο λειτουργεί αποτελεί αριστούργημα κωμικής ευρηματικότητας: Φυσικά και λειτουργεί, απαντά στον ‘Ζελένσκι’, αλλά προσθέτει: “εσείς κι εγώ γνωρίζουμε ότι οι Ρώσοι είναι εξαιρετικά καλοί στον να ξεπερνούν τις κυρώσεις”. Εδώ μιλά για τον στόλο τάνκερ που δημιούργησε η Ρωσία καθώς και την ανάπτυξη του τομέα των ασφαλίσεων της χώρας, οπότε οι κυρώσεις που συνδέονται με την οροφή πάνε περίπατο. Βρε τους άτιμους τους Ρώσους… Αλλά κάνει μόκο για τα συμπεράσματα που οφείλει να συνάγει η ΕΕ. Και πώς να μιλήσει γι’ αυτά όταν οι Αμερικανοί δεν της το επιτρέπουν;

(ΣΤ) Ο “Ζελένσκι” την ρωτά πώς μπορούν να βελτιώσουν τις κυρώσεις ώστε να πιάνουν τόπο. Η Λαγκάρντ λέει ιστορίες χωρίς νόημα εδώ. Το βασικό είναι ότι πρέπει να πιεστούν οι τρίτες χώρες για να ευθυγραμμιστούν με τις ΗΠΑ (και τους υπόλοιπους κολαούζους), και ότι η συνάντηση των G20 που θα γίνει στην Ινδία στο άμεσο μέλλον μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον σκοπό αυτό. Προσέξτε την φρασεολογία: “πρέπει να πιεστούν οι ηγέτες των απείθαρχων χωρών να σέβονται τους κανόνες”.

(Ζ) Ερώτηση “Ζελένσκι”: Ποια χώρα της ΕΕ υποφέρει περισσότερο λόγω των κυρώσεων; Απάντηση: Οι χώρες της Βαλτικής δέχονται τεράστιο χτύπημα. Αν όμως εξετάσουμε τον λόγο χρέους προς ΑΕΠ, τότε το μεγαλύτερο πρόβλημα έχουν η Ελλάδα και η Ιταλία (κοινώς, η Αθήνα να προετοιμάζεται για νέα μνημόνια μετά τις εκλογές).

(Η) Ερώτηση: Πόσο ψηλά θα φτάσει ο πληθωρισμός στην Ευρώπη φέτος; Απάντηση: Έχουμε αποτύχει σε όλες τις προβλέψεις μας! Άρα είναι δύσκολο να σας πω.  Ο “Ζελένσκι” συμφωνεί μαζί της, πράγμα που κάνει την Λαγκάρντ να ψιλογελάσει και να κουνήσει το κεφάλι της καταφατικά (κοινώς, μεταξύ κατεργαρέων ειλικρίνεια)

(Θ) Η Λαγκάρντ λέει καθαρά ότι “δεν έχει σημασία ποιος θα χάσει και ποιος θα κερδίσει [από τις οικονομικές εξελίξεις στην ΕΕ]. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι στο τέλος της μέρας πρέπει η Ουκρανία να κερδίσει!”. Κοινώς, ας καεί η Ευρώπη, ας υποφέρουν οι λαοί της, αρκεί να κερδίσουν οι Αμερικανοί στην Ουκρανία. “Στο τέλος της μέρας, λέει, όπως στα καουμπόικα έργα, κερδίζει αυτός που έχει το πιο μεγάλο όπλο. Και στον κόσμο αυτή τη στιγμή το πιο μεγάλο όπλο το έχουν οι ΗΠΑ”. Καθαρότερη διατύπωση της εθελοδουλίας των ευρωπαϊκών ελίτ δεν θα μπορούσε να υπάρξει.

(Ι) Ο “Ζελένσκι” της κάνει κομπλιμέντα για την ευφυΐα της και την ομορφιά της, τα οποία υποδέχεται με αυτάρεσκο γελάκι. Στη συνέχεια της θέτει ερωτήσεις για το ηλεκτρονικό ευρώ. Από τις απαντήσεις φαίνεται ότι η Λαγκάρντ φοβάται την εξάρτηση της Ευρώπης από πληρωμές σε ξένα νομίσματα και βλέπει το e-euro ως μια απάντηση στο πρόβλημα. Επίσης φαίνεται ότι η εισαγωγή του θα είναι ένας τρόπος ασφυκτικού ελέγχου των συναλλαγών: Αν όλα γίνονται ηλεκτρονικά, ο μεγάλος αδελφός θα ξέρει τα πάντα. Ο “Ζελένσκι” εδώ την καταλαμβάνει εξ απροόπτου προτείνοντας το επόμενο ευρωπαϊκό νόμισμα να είναι τα καυσόξυλα, που θα χρησιμεύουν επίσης και για να ζεσταίνεται κάποιος. Αντιλαμβάνεται όμως ότι την χάνει, οπότε προσθέτει ότι αυτό είναι ένα αστείο που κυκλοφορούν οι Ρώσοι, οπότε η Λαγκάρντ καθησυχάζεται και απαντά στον ‘πρόεδρο’ ότι οι Ρώσοι “να πάνε να χαθούν”.

(ΙΑ) Ο “Ζελένσκι” καταγγέλλει στην Λαγκάρντ ότι ο προηγούμενος πρόεδρος της Ουκρανίας, ο Ποροσένκο, έκλεψε τα δάνεια που πήρε η χώρα από το ΔΝΤ (κοινώς τάφαγε). Η Λαγκάρντ απαντά: “Εσείς γνωρίζετε τόσο καλά όσο κι εγώ ότι στην χώρα σας υπήρχαν μερικοί περίεργοι τύποι που εκμεταλλεύτηκαν την κατάσταση [με τα δάνεια του ΔΝΤ], που είχαν τους ιδιωτικούς στρατούς τους και τα δικά τους συστήματα και που εκμεταλλεύτηκαν σίγουρα αυτά που έδινε το ΔΝΤ και οι ΗΠΑ ως βοήθεια στην Ουκρανία, αλλά ξέρετε, δεν μπορούμε να ξαναγράψουμε την ιστορία και αν δεν είχαν δοθεί αυτά τα δάνεια η Ουκρανία θα καταστρεφόταν”.

Το τελικό παιχνίδι στην Ουκρανία θα είναι τρομακτικό

Το άρθρο του J. G. Rickards έχει αναρτηθεί στο μεγάλης προσβασιμότητας ανεξάρτητο site χρηματο-οικονομικών προβλέψεων Daily Reckoning, το οποίο ανήκει στο Paradigm Press, LLC.

Στο χθεσινό τεύχος, ασχολήθηκα με το μεγαλύτερο και πιο σύνθετο θέμα στο γεωπολιτικό τοπίο σήμερα – την Κίνα.

Σήμερα όμως συζητώ το μακράν πιο ανησυχητικό θέμα στο γεωπολιτικό τοπίο σήμερα. Αυτό είναι ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι κίνδυνοι κλιμάκωσης.

Έχω γράψει εκτενώς για δύο πτυχές του πολέμου στην Ουκρανία που δεν ακούτε από τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης στις Ηνωμένες Πολιτείες ή το Ηνωμένο Βασίλειο.

Αμερικανικά μέσα όπως οι New York Times (ένα κανάλι του Στέιτ Ντιπάρτμεντ) και η Washington Post (ένα κανάλι της CIA) αναφέρουν ατελείωτα για το πώς τα ρωσικά σχέδια έχουν αποτύχει, για το πόσο άχρηστα είναι, για το πώς οι Ένοπλες Δυνάμεις της Ουκρανίας (AFU) έχουν απωθήσει τους Ρώσους στο Ντονμπάς και πώς τα όπλα του ΝΑΤΟ, όπως τα αμερικανικά άρματα Abrams, τα βρετανικά άρματα Challenger και τα γερμανικά άρματα Leopard, θα αντιστρέψουν σύντομα την κατάσταση εναντίον της Ρωσίας.

Όλα αυτά είναι ανοησίες. Τίποτα από αυτά δεν είναι αλήθεια.

ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

Κατ’ αρχάς, οι ουκρανικές προελάσεις που πραγματοποιήθηκαν στα τέλη του καλοκαιριού ήταν εναντίον ελαφρώς αμυνόμενων θέσεων που οι Ρώσοι παραχώρησαν γρήγορα για να εξοικονομήσουν δυνάμεις. Οι Ρώσοι ήταν πρόθυμοι να παραδώσουν το έδαφος για να μην χάσουν πολύτιμους άνδρες και υλικό.

Οι Ρώσοι αποσύρθηκαν σε θέσεις πιο κατάλληλες για άμυνα και έκτοτε κατακρεουργούν άσχημα τις ουκρανικές επιτιθέμενες δυνάμεις. Η Ουκρανία έχει σπαταλήσει απίστευτα μεγάλες ποσότητες ανδρών και εξοπλισμού σε αυτές τις μάταιες και κακοσχεδιασμένες επιθέσεις.

Συνολικά, αξιόπιστες αναφορές δείχνουν ότι οι απώλειες της AFU πλησιάζουν τις 500.000 και αυξάνονται με μη βιώσιμο ρυθμό. Από την άλλη πλευρά, οι αναφορές για 100.000 Ρώσους νεκρούς είναι σχεδόν σίγουρα άγριες υπερβολές που βγάζει η Ουκρανία. Το BBC προσπάθησε να επαληθεύσει αυτούς τους αριθμούς και μπόρεσε να βρει μόνο περίπου 20.000 επιβεβαιωμένους Ρώσους νεκρούς με βάση εκτεταμένες αναζητήσεις σε ανακοινώσεις κηδειών, δημόσια αρχεία κ.λπ.

ΒΑΛΤΕ ΜΕΣΑ ΤΑ ΤΑΝΚΣ–ΤΕΛΙΚΑ!

Τι γίνεται με τα τανκς που υποτίθεται ότι στέλνει το ΝΑΤΟ; Λοιπόν, τα τανκς δεν έχουν παραδοθεί ακόμη και τα περισσότερα δεν θα παραδοθούν για μήνες ή και περισσότερο. Τα δικά μας άρματα μάχης M1 Abrams μπορεί να μην φτάσουν καν για ένα χρόνο ή και περισσότερο.

Στην πραγματικότητα πρέπει να κατασκευάσουμε αυτά τα άρματα κατά παραγγελία, ώστε να μην έχουν την ειδική θωράκιση και άλλα προηγμένα συστήματα που έχουν τα δικά μας Μ1. Το Πεντάγωνο δεν θέλει να πέσουν στα χέρια των Ρώσων αν καταστραφούν ή αιχμαλωτιστούν. Εξάλλου, έτσι κι αλλιώς στέλνουμε μόνο 31 άρματα.

Όταν φτάσουν τα τανκς του ΝΑΤΟ, πιθανότατα θα καταστραφούν γρήγορα από το ρωσικό πυροβολικό, τα αντιαρματικά όπλα και τους πυραύλους ακριβείας. Είναι καλά τανκς, αλλά κάθε άλλο παρά ανίκητα. Εδώ και δεκαετίες, οι Ρώσοι αναπτύσσουν ισχυρά όπλα ειδικά σχεδιασμένα για να καταστρέφουν αυτά τα μοντέλα αρμάτων του ΝΑΤΟ. Οι Ρώσοι δεν ανησυχούν ιδιαίτερα γι’ αυτά.

Πέραν αυτού, τα άρματα βασίζονται σε αποτελεσματική αεροπορική κάλυψη για προστασία, την οποία η Ουκρανία δεν διαθέτει. Θα είναι εύκολος στόχος στο πεδίο της μάχης. Δεν έχει πραγματικά νόημα να στείλετε άρματα μάχης στην Ουκρανία, εκτός αν στείλετε μαχητικά αεροσκάφη για να τα καλύψουν (περισσότερα σχετικά με αυτό παρακάτω).

Η ΡΩΣΙΑ ΚΕΡΔΙΖΕΙ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ

Εν τω μεταξύ, οι ρωσικές δυνάμεις έχουν σχεδόν περικυκλώσει την πόλη Μπάχμουτ, η οποία είναι σημαντικός κόμβος μεταφορών και εφοδιασμού, με αρκετούς βασικούς δρόμους και σιδηροδρομικές γραμμές να διέρχονται από αυτήν. Πιθανότατα θα πέσει στα χέρια των Ρώσων μέσα σε λίγες εβδομάδες.

Η απώλεια της Μπάχμουτ θα αποτελέσει σημαντικό πλήγμα για την Ουκρανία, παρά τους ισχυρισμούς των δυτικών μέσων ενημέρωσης ότι δεν είναι πραγματικά πολύ σημαντική. Ολόκληρη η αμυντική γραμμή της Ουκρανίας, μήκους 800 μιλίων, θα αρχίσει πιθανότατα να καταρρέει και δεν έχουν ισχυρά οχυρωμένες θέσεις για να υποχωρήσουν. Τα ουκρανικά στρατεύματα, αν και γενναίοι και ικανοί στρατιώτες, είναι εξαντλημένα και έχουν ξεμείνει από προμήθειες.

Συν τοις άλλοις, φαίνεται πιθανό ότι η Ρωσία προετοιμάζει μια καταστροφική επίθεση με τεράστιες ποσότητες ανδρών, αρμάτων μάχης, τεθωρακισμένων οχημάτων μεταφοράς προσωπικού, πυροβολικού, ελικοπτέρων, μη επανδρωμένων αεροσκαφών και αεροσκαφών σταθερών πτερύγων.

Αυτός ο ρωσικός στρατός δεν είναι ο ίδιος στρατός που εισέβαλε στην Ουκρανία πριν από ένα χρόνο. Είναι πολύ καλύτερα εκπαιδευμένος, καθοδηγούμενος και εξοπλισμένος. Έχει μάθει από τα λάθη που έκανε κατά την αρχική του εισβολή τον περασμένο Φεβρουάριο. Η Ουκρανία δεν πρέπει να περιμένει ότι θα επαναλάβει αυτά τα λάθη.

Σημαίνουν όλα αυτά ότι επευφημώ μια ρωσική νίκη στην Ουκρανία; Όχι, απλώς παρατηρώ τα γεγονότα επί τόπου και τα ενοποιώ για να κάνω μια αντικειμενική ανάλυση.

Αυτή η ανάλυση με οδηγεί στο να πιστεύω ότι η Ρωσία θα κερδίσει τον πόλεμο στρατιωτικά. Η δυτική στρατιωτική βοήθεια μπορεί να παρατείνει τις μάχες, αλλά δεν θα επηρεάσει το τελικό αποτέλεσμα. Απλά θα καθυστερήσει το αναπόφευκτο και θα σκοτωθούν πολύ περισσότεροι άνθρωποι άσκοπα.

Ο ΠΟΛΥ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ

Η δεύτερη πτυχή αυτού του πολέμου που δεν αναφέρεται στα μέσα ενημέρωσης ή τουλάχιστον υποβαθμίζεται, είναι ο αυξανόμενος κίνδυνος πυρηνικού πολέμου.

Ο κίνδυνος αυτός αυξάνεται με κάθε κλιμακούμενο βήμα και από τις δύο πλευρές. Οι ΗΠΑ είναι ο ηγέτης στην απερίσκεπτη κλιμάκωση, παρέχοντας πυροβολικό μεγάλου βεληνεκούς, αντιπυραυλικές συστοιχίες Patriot, πληροφορίες, επιτήρηση και τώρα τα άρματα μάχης. Η Ρωσία απαντά σε κάθε βήμα.

Υπάρχει ένας αριθμός βημάτων πριν οι δύο πλευρές φτάσουν στο πυρηνικό επίπεδο, αλλά καμία από τις δύο δεν δείχνει διάθεση να κάνει πίσω.

Παρεμπιπτόντως, η Ρωσία έχει κάθε νόμιμο δικαίωμα να επιτεθεί στις χώρες του ΝΑΤΟ που προμηθεύουν όπλα στην Ουκρανία. Προμηθεύοντας όπλα σε ένα μέρος της σύγκρουσης, έχουν εγκαταλείψει την ουδετερότητά τους και έχουν γίνει, στην πραγματικότητα, μαχητές. Η Ρωσία δεν το έχει κάνει αυτό επειδή δεν θέλει να φέρει το ΝΑΤΟ απευθείας στη μάχη. Αλλά νομικά, μπορεί να το κάνει.

ΔΩΣΜΟΥ, ΔΩΣΜΟΥ, ΔΩΣΜΟΥ

Οι απαιτήσεις της Ουκρανίας από τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και το υπόλοιπο ΝΑΤΟ για προηγμένα όπλα για την καταπολέμηση των Ρώσων δεν γνωρίζουν όρια. Η Δύση ξεκίνησε προμηθεύοντας την Ουκρανία με μετρητά, πληροφορίες και αντιαρματικά όπλα όπως ο πύραυλος Javelin. Σύντομα προμηθεύαμε πυροβολικό μεγάλου βεληνεκούς, μη επανδρωμένα αεροσκάφη και περισσότερα μετρητά.

Καθώς η ρωσική προέλαση συνεχιζόταν, ο Ζελένσκι απαίτησε και πήρε αντιπυραυλικές συστοιχίες Patriot που μπορούν να καταστρέψουν τους εισερχόμενους ρωσικούς πυραύλους. Το αμερικανικό πυροβολικό είχε στόχο τη ρωσική Κριμαία. Αρκετά μη επανδρωμένα αεροσκάφη έπληξαν στο εσωτερικό της Ρωσίας ευαίσθητες αεροπορικές βάσεις με πυρηνικά όπλα σε κοντινή απόσταση.

Η επόμενη απαίτηση για περισσότερα όπλα αφορούσε προηγμένα άρματα μάχης που βρίσκονται στο στάδιο της προμήθειας από τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία και την Πολωνία. Στην τελευταία κίνηση, που δεν αποτελεί έκπληξη, η Ουκρανία απαιτεί τώρα μαχητικά αεροσκάφη F-16 από τις ΗΠΑ, ένα από τα πιο προηγμένα αεροσκάφη στον κόσμο.

Όμως η Ρωσία διαθέτει το πιο εξελιγμένο σύστημα αεράμυνας στον κόσμο και είναι πολύ ικανή να καταρρίψει τα F-16 σε μεγάλους αριθμούς.

Ο Μπάιντεν έχει αρνηθεί μέχρι στιγμής το αίτημα του Ζελένσκι, αλλά και προηγουμένως είχε αποκλείσει την αποστολή αρμάτων μάχης πριν τελικά ενδώσει. Το ίδιο θα συμβεί πιθανότατα και με τα αεροπλάνα. Αλλά δεν θα αντιστρέψουν την κατάσταση εναντίον της Ρωσίας.

Μόλις αυτά τα προηγμένα συστήματα δείξουν ότι δεν μπορούν να βοηθήσουν, ποιο είναι το επόμενο αίτημα των Ουκρανών; Η Ρωσία μπορεί να κλιμακώσει εξίσου γρήγορα και θανατηφόρα με τις ΗΠΑ.

Όλο αυτό το σενάριο είναι μια μακρά αργή πορεία προς τον πυρηνικό πόλεμο ή την πλήρη αποσύνθεση της Ουκρανίας.

ΕΙΝΑΙ ΚΑΝΕΙΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΜΕΝΟΣ ΓΙ’ ΑΥΤΟ;

Οι ΗΠΑ δεν θα τερματίσουν τις παραδόσεις όπλων επειδή ο Τζο Μπάιντεν φοβάται μην απωλέσει το κύρος του και οι στενότεροι σύμβουλοί του, όπως η Βικτόρια Νούλαντ, έχουν ένα παράλογο μίσος για τη Ρωσία και είναι εντελώς πολεμοκάπηλοι.

Τώρα, μπορούμε να προσθέσουμε έναν νέο κίνδυνο, που προκύπτει από την απελπισία. Αυτός είναι το γεγονός ότι οι ίδιες οι ΗΠΑ μπορεί να είναι ο μεγαλύτερος χαμένος του πολέμου.

Καθώς η Ουκρανία εξαφανίζεται κάτω από μια μαζική ρωσική επίθεση, οι ΗΠΑ θα γίνονται όλο και πιο απελπισμένες. Η αξιοπιστία τους διακυβεύεται μετά τη δέσμευση τόσων χρημάτων, υλικού και ηθικού βάρους για την άμυνα της Ουκρανίας.

Η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει ουσιαστικά μετατρέψει τον πόλεμο στην Ουκρανία σε υπαρξιακή κρίση για τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, ενώ δεν θα έπρεπε ποτέ να είναι. Η Ουκρανία δεν υπήρξε ποτέ ζωτικό συμφέρον των ΗΠΑ. Αλλά ο πόλεμος είναι υπαρξιακός για τη Ρωσία, και δεν θα τα παρατήσει.

Οι ΗΠΑ θα σηκώσουν τα χέρια ψηλά και θα παραδεχτούν τη ρωσική νίκη; Το ΝΑΤΟ μπορεί στην πραγματικότητα να διαλυθεί μπροστά σε μια τέτοια θεαματική αποτυχία. Οπότε, πιθανότατα θα δώσουμε και τα ρέστα μας στην εμπλοκή μας.

Ίσως ένας απελπισμένος Μπάιντεν διατάξει να μπουν Αμερικανικά στρατεύματα στη δυτική Ουκρανία ως ανάχωμα ενάντια σε μια πλήρη ρωσική κατάληψη της χώρας. Μπορείτε να φανταστείτε τι θα μπορούσε να πάει στραβά. Αυτή η κατάσταση μπορεί γρήγορα να εξελιχθεί σε έναν άμεσο πόλεμο μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας και όχι στον πόλεμο δι’ αντιπροσώπων που είναι τώρα.

Ο αμερικανικός λαός και ιδιαίτερα οι επενδυτές δεν είναι προετοιμασμένοι για τίποτα από όλα αυτά. Θα έπρεπε να είναι. Αυτή η εξέλιξη γίνεται όλο και πιο πιθανή.

Πηγή: Daily Reckoning

Μετάφραση – επιμέλεια: Κωστής Μηλολιδάκης

Το στρατηγικό πρόβλημα που δημιουργεί η εισαγωγή πλαφόν στην τιμή του μεταφερόμενου δια θαλάσσης ρωσικού πετρελαίου

Παραθέτουμε το πλήρες άρθρο της οικονομολόγου Tatyana KULIKOVA για το πλαφόν στην τιμή του μεταφερόμενου δια θαλάσσης Ρωσικού πετρελαίου, που δημοσιεύτηκε στο τελευταίο φύλλο της Πράβδα (της εφημερίδας του ΚΚΡΟ). Το άρθρο είναι χρήσιμο ως συνόψιση του προβλήματος και επίσης συζητά με κατανοητό τρόπο το ζήτημα της αντασφάλισης, που αποτελεί κεντρικό σημείο του συστήματος του πλαφόν.

Όμως, το ενδιαφέρον βρίσκεται κυρίως στο δεύτερο μισό, όπου αναδεικνύεται το σοβαρό στρατηγικό πρόβλημα που δημιουργείται για τη Ρωσία ως εξαγωγέα πρώτων υλών σε βάθος χρόνου. Αναδεικνύεται ο μηχανισμός επιβολής πλαφόν στο πετρέλαιο ως γενική δοκιμή ενός τρόπου περιορισμού των τιμών στις εξαγωγές πρώτων υλών γενικά, τόσο από τη Ρωσία όσο και από τις άλλες χώρες που παράγουν πρώτες ύλες. Αυτό το μέρος πρέπει οπωσδήποτε να διαβαστεί από όσους θέλουν να είναι πληροφορημένοι γύρω από το θέμα της τιμής πλαφόν στο πετρέλαιο και τις μακροπρόθεσμες πιθανές επιπτώσεις της.

Κωστής Μηλολιδάκης

Πόλεμος για το πετρέλαιο

Φύλλο 139 (31342) 13-14 Δεκεμβρίου 2022

Συγγραφέας: Tatiana KULIKOVA, οικονομολόγος.

Τη Δευτέρα, 5 Δεκεμβρίου, τέθηκαν σε ισχύ οι κυρώσεις των δυτικών χωρών κατά των ρωσικών εξαγωγών πετρελαίου, συμπεριλαμβανομένου ενός ανώτατου ορίου τιμών για το ρωσικό πετρέλαιο που μεταφέρεται δια θαλάσσης. Θα λειτουργήσει αυτό το μέτρο και ποιες συνέπειες θα μπορούσε να έχει για τη Ρωσία και τον κόσμο συνολικά;

Οι νέες δυτικές κυρώσεις, οι οποίες τέθηκαν σε ισχύ στις 5 Δεκεμβρίου, αφορούν τις ρωσικές εξαγωγές πετρελαίου μέσω θαλάσσης και περιλαμβάνουν δύο τύπους περιορισμών. Πρώτον, επιβάλλεται πλήρες εμπάργκο στις ρωσικές εξαγωγές πετρελαίου προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το μέτρο αυτό είχε ανακοινωθεί στην έκτη δέσμη κυρώσεων που ενέκρινε η Ευρωπαϊκή Ένωση στις αρχές του καλοκαιριού, αλλά η ημερομηνία έναρξης ισχύος του εμπάργκο αναβλήθηκε για τις 5 Δεκεμβρίου. Δεύτερον, εισήχθη ένα ανώτατο όριο στη μέγιστη τιμή του ρωσικού πετρελαίου για εξαγωγές σε άλλες χώρες – το λεγόμενο ανώτατο όριο τιμών – το οποίο έχει οριστεί τώρα στα 60 δολάρια ανά βαρέλι, αλλά θα επανεξετάζεται τακτικά.

Και πάλι, τα μέτρα αυτά ισχύουν μόνο για το πετρέλαιο που μεταφέρεται δια θαλάσσης- οι εξαγωγές ρωσικού πετρελαίου μέσω αγωγών δεν υπόκεινται σε αυτές τις κυρώσεις. Δεν θα το αναλύσουμε περαιτέρω, στο εξής στο άρθρο μας οι ρωσικές πετρελαϊκές εξαγωγές θα πρέπει να εννοούνται μόνο ως εξαγωγές πετρελαίου με θαλάσσια δεξαμενόπλοια.

Επί του παρόντος, ο συνασπισμός για τα ανώτατα όρια τιμών (εφεξής: συνασπισμός) περιλαμβάνει όλες τις χώρες της ΕΕ, καθώς και όλες τις άλλες χώρες της G7 και την Αυστραλία. Ο σκοπός του συνασπισμού δεν είναι να εξασφαλίσει ότι οι ίδιες οι χώρες μέλη του θα έχουν άμεσες προμήθειες ρωσικού πετρελαίου σε χαμηλές τιμές. Όλες αυτές οι χώρες, αρχής γενομένης από τις 5 Δεκεμβρίου, έχουν δεσμευτεί να μην αγοράζουν πετρέλαιο μέσω τάνκερ από τη Ρωσία σε οποιαδήποτε τιμή – η ΕΕ (εκτός από τη Βουλγαρία, για την οποία έγινε προσωρινή εξαίρεση) σταματά να το αγοράζει ως αποτέλεσμα του εμπάργκο που μόλις τέθηκε σε ισχύ, και οι υπόλοιπες χώρες μέλη (εκτός από την Ιαπωνία), αν αγόραζαν ποτέ ρωσικό πετρέλαιο, το αγόραζαν μόνο σε μικρές ποσότητες και πλέον έχουν εγκαταλείψει εντελώς τις αγορές αυτές. [ΣΗΜ. Αυτά αφορούν το δια θαλάσσης μεταφερόμενο πετρέλαιο. Πετρέλαιο μέσω αγωγών, όσο αφορά την ΕΕ, θα μπορούν ακόμη να προμηθεύονται η Ουγγαρία, η Σλοβακία, η Τσεχία και ίσως και άλλες χώρες όπως η Κροατία ή η Αυστρία. Επίσης, στο δια θαλάσσης πετρέλαιο εξαιρείται αυτό που αγοράζει η Ιαπωνία μέσω του πρότζεκτ Σαχαλίν-2. Για τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ ισχύει το εμπάργκο για το Ρωσικό πετρέλαιο ανεξάρτητα από τον τρόπο μεταφοράς του].

Ο κύριος στόχος του συνασπισμού (τουλάχιστον ο στόχος που δηλώνουν τα μέλη του ως κύριο στόχο- περισσότερες λεπτομέρειες παρακάτω) είναι να αναγκάσει τη Ρωσία να πουλήσει πετρέλαιο σε χαμηλές τιμές σε τρίτες χώρες. Αυτές μπορούν να ενταχθούν στο ανώτατο όριο τιμών ή μπορούν απλώς να εκμεταλλευτούν τη στιγμή και να απαιτήσουν πρόσθετες εκπτώσεις από τη Ρωσία χωρίς να ενταχθούν επίσημα στον συνασπισμό. Όλα αυτά, σύμφωνα με τους συγγραφείς της ιδέας, θα πρέπει να περιορίσουν τα ρωσικά έσοδα από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο και έτσι να καταστήσουν δύσκολη τη χρηματοδότηση της ΕΣΕ στην Ουκρανία.

Οι δυτικές χώρες, φυσικά, δεν μπορούν να επηρεάσουν άμεσα την τιμή των συμβολαίων μεταξύ των Ρώσων προμηθευτών πετρελαίου και των αγοραστών σε φιλικές χώρες, αλλά έχουν κάποια εργαλεία για να την επηρεάσουν έμμεσα. Πρώτον, ένα πολύ μεγάλο μέρος του παγκόσμιου στόλου δεξαμενόπλοιων, ιδίως των δεξαμενόπλοιων μεγάλου εκτοπίσματος που απαιτούνται για τη μεταφορά πετρελαίου σε μεγάλες αποστάσεις, ανήκει σε εταιρείες δυτικών χωρών (κυρίως Μάλτα, Ελλάδα και Κύπρος). Δεύτερον, σχεδόν όλες οι ασφαλιστικές εταιρείες με αρκετά υψηλή βαθμολογία στην κατάταξη φερεγγυότητας, ώστε να αναγνωρίζεται παντού η ασφάλειά τους, είναι επίσης εγγεγραμμένες σε μη φιλικές χώρες (κυρίως στο Ηνωμένο Βασίλειο). Η συμφωνία προβλέπει ότι οι εταιρείες από τις χώρες του συνασπισμού δεν θα παρέχουν υπηρεσίες μεταφοράς ρωσικού πετρελαίου με θαλάσσια δεξαμενόπλοια ή ασφάλισης των μεταφορών αυτών, εάν η τιμή του πετρελαίου στις αντίστοιχες συμβάσεις είναι πάνω από το καθορισμένο ανώτατο όριο.

Η ιδέα του περιορισμού της τιμής εξαγωγής του ρωσικού πετρελαίου χρονολογείται από τις αρχές του φετινού καλοκαιριού. Η πρώτη ιδέα ήταν η πλήρης απαγόρευση στις εταιρείες των δυτικών χωρών να μεταφέρουν πετρέλαιο από τη Ρωσία καθώς και να ασφαλίζουν με οποιονδήποτε τρόπο τις μεταφορές αυτές. Ωστόσο, μια τέτοια απαγόρευση θα προκαλούσε την απομάκρυνση σημαντικού μέρους του ρωσικού πετρελαίου από την παγκόσμια ισορροπία προσφοράς-ζήτησης και, συνεπώς, η τιμή του “μαύρου χρυσού” στην παγκόσμια αγορά θα είχε “ανέβει στη στρατόσφαιρα”, γεγονός που θα προκαλούσε νέα έξαρση του πληθωρισμού. Ως εκ τούτου, η επικεφαλής της αμερικανικής Ομοσπονδιακής Τράπεζας Τζάνετ Γέλεν πρότεινε μια “έξυπνη” διέξοδο: να μειωθούν τα έσοδα της Ρωσίας από τις εξαγωγές πετρελαίου, όχι μειώνοντας τις ποσότητες, αλλά περιορίζοντας την τιμή του ρωσικού πετρελαίου. Και τώρα, μετά από πολλούς μήνες συζητήσεων και συμφωνιών, η ιδέα της επιβολής ανώτατου ορίου τιμών στο ρωσικό πετρέλαιο έχει επιτέλους τεθεί σε εφαρμογή.

Τι συνέπειες θα έχει αυτό το μέτρο για τη Ρωσία και για την παγκόσμια αγορά πετρελαίου είναι ακόμη δύσκολο να ειπωθεί. Πρώτα απ’ όλα, δεν γνωρίζουμε αυτή τη στιγμή τι ποσότητες πετρελαίου θα μπορέσει η Ρωσία να εξάγει σε φιλικές χώρες παρακάμπτοντας τους δυτικούς περιορισμούς.

Τους τελευταίους μήνες, η χώρα μας έχει κάνει κάποιες προετοιμασίες για το ανώτατο όριο τιμών, λαμβάνοντας μέτρα για τη δημιουργία μηχανισμών εξαγωγής του πετρελαίου της ώστε να παρακαμφθούν αυτοί οι περιορισμοί. Πρόκειται κυρίως για την αγορά πετρελαιοφόρων: υπάρχουν πληροφορίες (που δεν επιβεβαιώνονται επίσημα) ότι η Ρωσία έχει ήδη δημιουργήσει τον δικό της “σκιώδη” στόλο δεξαμενόπλοιων. Σε κάθε περίπτωση, από το καλοκαίρι του τρέχοντος έτους ο αριθμός των πωλήσεων και αγορών πετρελαιοφόρων με ανώνυμους αγοραστές έχει αυξηθεί κατακόρυφα και οι τιμές των μεταχειρισμένων δεξαμενόπλοιων έχουν εκτοξευθεί σε επίπεδα ρεκόρ.

Επιπλέον, αυξήθηκε το κεφάλαιο της Russian National Reinsurance Company (RNPC), θυγατρικής της Τράπεζας της Ρωσίας [ΣΗΜ. Πρόκειται για αντασφαλιστική εταιρεία. Οι αντασφαλιστικές εταιρείες (π.χ. Lloyds) αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο των ασφαλιστικών συστημάτων. Βλ. και πιο κάτω]. Το ανακοινωθέν κεφάλαιο της αυξήθηκε από 71 δισεκατομμύρια ρούβλια σε 300 δισεκατομμύρια ρούβλια και η Κεντρική Τράπεζα ανακοίνωσε ότι θα εγγυηθεί την αύξηση του κεφαλαίου της RNPC σε 750 δισεκατομμύρια ρούβλια, εάν χρειαστεί.

Υπενθυμίζεται ότι ο όρος “αντασφάλιση” αναφέρεται σε μια κατάσταση κατά την οποία μια ασφαλιστική εταιρεία εκχωρεί εν μέρει σε μια αντασφαλιστική εταιρεία (ή σε κάποια ομάδα ασφαλιστικών εταιρειών) την ευθύνη της για την κάλυψη πιθανών κινδύνων στο πλαίσιο συμβάσεων με τους πελάτες της και καταβάλλει σε αντάλλαγμα ένα ορισμένο χρηματικό ποσό στην εταιρεία αυτή. Αυτό επιτρέπει την κατανομή των κινδύνων σε ένα ευρύτερο φάσμα ασφαλιστών, καθιστώντας έτσι δυνατή την ασφάλιση κινδύνων που θα ήταν πολύ μεγάλοι για κάθε μεμονωμένο ασφαλιστή.

Μία από τις κύριες δραστηριότητες του RNPC είναι η παροχή ασφαλιστικής προστασίας σε εταιρείες που πλήττονται από διεθνείς κυρώσεις: οι Ρώσοι ασφαλιστές μπορούν να εκχωρήσουν σε αυτήν κινδύνους που δεν μπορούν να εκχωρηθούν σε εταιρείες από μη φιλικές χώρες. Η ευθύνη ενός μεταφορέα για τη μεταφορά ρωσικού πετρελαίου που έχει ασφαλιστεί σε ρωσικές εταιρείες ή εταιρείες από φιλικές χώρες μπορεί επίσης να αντασφαλιστεί μέσω της RNPC. Στην πραγματικότητα, αυτό σημαίνει μια κρατική εγγύηση της Ρωσικής Ομοσπονδίας για την αποζημίωση των κινδύνων αυτών.

Μέχρι στιγμής δεν μπορούμε να πούμε πόσο μέρος από τις δυνητικές εξαγωγές πετρελαίου της Ρωσίας μπορεί να εξασφαλιστεί μέσω αυτών των μέτρων. Δεν γνωρίζουμε πόσα και ποια ακριβώς δεξαμενόπλοια αγοράζονται από εταιρείες από τη Ρωσία ή από φιλικές χώρες για να μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο. Επίσης, δεν γνωρίζουμε από ποιες χώρες θα αναγνωρίζεται η ασφάλιση δεξαμενόπλοιων που αντασφαλίζεται από το RNPC. Για παράδειγμα, η Κίνα έχει ήδη δηλώσει ότι δεν σκοπεύει να αναγνωρίσει αυτές τις ασφαλίσεις- ενδεχομένως αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι Κινέζοι θέλουν να εξασφαλίσουν προσοδοφόρα συμβόλαια για τις ασφαλιστικές ή αντασφαλιστικές τους εταιρείες, αλλά κάτι τέτοιο δεν είναι ακόμη γνωστό με βεβαιότητα.

Η Ινδία φαίνεται ότι πρόκειται να αναγνωρίσει την ασφάλιση RNPC, αλλά δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι κάπου στην πορεία (π.χ. όταν περνάει από τη διώρυγα του Σουέζ) ένα δεξαμενόπλοιο δεν θα χρειάζεται ασφάλιση από τη “σωστή” ασφαλιστική εταιρεία. Μένει επίσης να δούμε αν τα δεξαμενόπλοια με ρωσική ασφάλιση, που μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο, θα μπορούν να εισέρχονται σε λιμάνια ουδέτερων χωρών για ανεφοδιασμό ή να διέρχονται από ορισμένα στενά.

Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν πολλά συστήματα για την παράκαμψη των εξαγωγικών περιορισμών- έχουν δοκιμαστεί στις σκιώδεις εξαγωγές ιρανικού και βενεζουελάνικου πετρελαίου, στις οποίες η Δύση έχει επιβάλει εμπάργκο στο παρελθόν. Μένει να δούμε πόσο αποτελεσματικά θα λειτουργήσουν τα συστήματα αυτά για την παράκαμψη του ρωσικού ανώτατου ορίου τιμών πετρελαίου ή αν οι δυτικές χώρες θα μπορέσουν να αποτρέψουν την ευρεία χρήση τους. Υπάρχουν πολλά ερωτήματα και μόνο η πρακτική των επόμενων μηνών θα τα απαντήσει.

Επομένως, το μόνο που μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα τώρα είναι ότι αν η Ρωσία αρνηθεί πράγματι να προμηθεύσει το πετρέλαιό της υπό τις συνθήκες του ανώτατου ορίου, τότε οι ρωσικές εξαγωγές πετρελαίου θα πρέπει να μειωθούν. Το πόσο σημαντική θα είναι αυτή η μείωση, θα το γνωρίζουμε σε δύο με τρεις μήνες, όταν θα έχουμε τις απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα.

Αλλά αυτό δεν είναι το κύριο ενδιαφέρον της όλης ιστορίας του ανώτατου ορίου τιμών. Το ερώτημα είναι αν, όπως ισχυρίζονται οι αρχές μας, η Ρωσία είναι πραγματικά διατεθειμένη να μειώσει τον φυσικό όγκο των εξαγωγών σε τέτοιο βαθμό ώστε να μην είναι αναγκασμένη να πουλά το πετρέλαιό της κάτω από το ανώτατο όριο. Δυστυχώς, οι πληροφορίες που λαμβάνουμε την τελευταία εβδομάδα φαίνεται να υποδηλώνουν ότι οι ρωσικές αρχές δεν είναι διατεθειμένες να είναι αρκετά αυστηρές στο θέμα αυτό. Ας το εξηγήσουμε αυτό με περισσότερες λεπτομέρειες.

Τους τελευταίους μήνες έχουμε λάβει πολλές ηχηρές δηλώσεις από τις ρωσικές αρχές, συμπεριλαμβανομένου του Προέδρου, ότι η χώρα μας δεν θα υποταχθεί στο ανώτατο όριο τιμών, αλλά μέχρι στιγμής πρόκειται απλώς για δηλώσεις χωρίς πρακτικές συνέπειες. Το γεγονός είναι ότι ο πωλητής του πετρελαίου δεν είναι η ίδια η Ρωσική Ομοσπονδία (σε αντίθεση με τη Σοβιετική Ένωση, η Ρωσία δεν έχει μονοπώλιο στο εξωτερικό εμπόριο), αλλά οι ρωσικές εταιρείες, οι οποίες σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία είναι ελεύθερες να πωλούν τα προϊόντα τους σε οποιαδήποτε τιμή συμφωνήσουν με τον αγοραστή.

Εν τω μεταξύ, οι ρωσικές πετρελαϊκές εταιρείες μπαίνουν τώρα σε μεγάλο πειρασμό να συμμορφωθούν με τις δυτικές απαιτήσεις, επειδή η ανώτατη τιμή έχει οριστεί σε ένα αρκετά άνετο επίπεδο των 60 δολαρίων το βαρέλι. Αυτό είναι μόλις 10 τοις εκατό χαμηλότερο από τη μέση τιμή του πετρελαίου Urals στα τέλη Νοεμβρίου, η οποία, σύμφωνα με το Υπουργείο Οικονομικών, είναι 66,5 δολάρια το βαρέλι. Επιπλέον, σύμφωνα με το πρακτορείο τιμών Argus, στις αρχές Δεκεμβρίου το πετρέλαιο Urals που μεταφέρθηκε από το Πριμόρσκ και το Νοβοροσίσκ πουλιόταν στα 52 δολάρια το βαρέλι. Προφανώς, οι εξαγωγείς μας προσπαθούσαν να πουλήσουν τα προϊόντα τους σε οποιαδήποτε τιμή εν αναμονή της καθιέρωσης του ανώτατου ορίου που είχαν υποσχεθεί οι αρχές [των δυτικών χωρών].

Επομένως, προκειμένου οι επιχειρήσεις μας να αρνηθούν τελικά να υποταχθούν στο ανώτατο όριο τιμών, θα πρέπει να τροποποιηθεί η νομοθεσία. Ωστόσο, έχει ήδη περάσει μια ολόκληρη εβδομάδα από τη θέσπιση του ανώτατου ορίου τιμών, αλλά το υπεσχημένο προεδρικό διάταγμα για το θέμα αυτό δεν έχει εκδοθεί. Μέχρι στιγμής είναι “υπό προετοιμασία”. Μπαίνει κανείς στον πειρασμό να ρωτήσει: “Κύριοι, τι σκεφτόσασταν τους τελευταίους έξι μήνες;” Η ημερομηνία έναρξης ισχύος των ανώτατων τιμών είναι γνωστή από το καλοκαίρι. Γιατί δεν μπορούσε να προετοιμαστεί εγκαίρως μια απάντηση;

Παρ’ όλα αυτά, αργά ή γρήγορα κάποιο προεδρικό διάταγμα για το θέμα του ανώτατου ορίου της τιμής του πετρελαίου θα συνταχθεί από τις αρχές μας, τουλάχιστον για να σώσουν τα προσχήματα. Μέχρι στιγμής, μόνο ένα μέτρο έχει δηλωθεί ως “σκληρή απάντηση” της Ρωσίας σε επίσημο επίπεδο: η πλήρης απαγόρευση των πωλήσεων πετρελαίου στα κράτη που υποστήριξαν το ανώτατο όριο, συμπεριλαμβανομένων των πωλήσεων πετρελαίου σε αυτά μέσω ενδιάμεσων χωρών. Αυτό ακούγεται πολύ τρομακτικό, αλλά στην πραγματικότητα δεν θα έχει σημαντικές πρακτικές συνέπειες. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, όλες οι χώρες που έχουν ενταχθεί στον συνασπισμό (με λίγες εξαιρέσεις) έχουν ήδη αρνηθεί να αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο. Επιπλέον, δεν είναι σαφές πώς οι ρωσικές αρχές μπορούν να εμποδίσουν τις πωλήσεις πετρελαίου σε οποιεσδήποτε χώρες εάν οι πωλήσεις αυτές πραγματοποιούνται μέσω μιας αλυσίδας μεσαζόντων.

Όσον αφορά τις άλλες (“υπό όρους φιλικές”) χώρες, μπορούν κάλλιστα να αρχίσουν να απαιτούν προμήθειες πετρελαίου από τη Ρωσία σε τιμές χαμηλότερες από το ανώτατο όριο, χωρίς να ενταχθούν επίσημα στον συνασπισμό. Για να γίνει αυτό, αρκεί, για παράδειγμα, να απαιτούν “σωστή” ασφάλιση για τα δεξαμενόπλοια που εισέρχονται στα χωρικά τους ύδατα. Το αν θα το πράξουν ή όχι εξαρτάται από τη σταθερότητα της θέσης της Ρωσίας. Αν οι αγοραστές δουν ότι η Ρωσία πανικοβάλλεται από οποιαδήποτε μείωση των εξαγωγών της (όπως φαίνεται ότι είναι η κατάσταση αυτή τη στιγμή), θα προσπαθήσουν να πιέσουν τους εξαγωγείς μας στην τιμή, και ο μηχανισμός των ανώτατων τιμών που δημιούργησαν οι δυτικές χώρες θα είναι ένα χρήσιμο εργαλείο γι’ αυτούς σε αυτό. Τίποτα προσωπικό, απλά μπίζνες.

Έτσι, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα το υποσχόμενο προεδρικό διάταγμα να αποδειχθεί εξίσου βέβηλο με το ανοιξιάτικο διάταγμα για την πώληση φυσικού αερίου έναντι ρουβλιών (βλέπε “Μια ταλάντευση στο ρούβλι είναι ένα χτύπημα στο κοπέλι”, Pravda, Νο 35, 05.04.2022). Δηλαδή, η Ρωσία είναι πιθανό να αποδεχθεί το ανώτατο όριο τιμών στην πράξη, ενώ θα συνεχίσει να το καταδικάζει σκληρά σε επίπεδο ρητορικής.

Η συμπεριφορά των παγκόσμιων τιμών του πετρελαίου την περασμένη εβδομάδα επιβεβαιώνει αυτή τη θέση. Πριν από τις 5 Δεκεμβρίου, οι συμμετέχοντες στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου πίστεψαν σε μεγάλο βαθμό τις ηχηρές δηλώσεις της Ρωσίας, οπότε οι παγκόσμιες τιμές των προθεσμιακών συμβολαίων πετρελαίου καθορίζονταν από τις προσδοκίες για υψηλότερες τιμές λόγω της μείωσης των ρωσικών εξαγωγών. Ως εκ τούτου, ακόμη και παρά την αναμενόμενη παγκόσμια ύφεση, οι τιμές του πετρελαίου παρέμειναν σε πολύ υψηλά επίπεδα. Στις αρχές Δεκεμβρίου, το αργό αναφοράς Brent διαπραγματευόταν στο εύρος των 85,5-87 δολαρίων/βαρέλι. Ωστόσο, στις 5 Δεκεμβρίου σημείωσε κατακόρυφη πτώση και τώρα (στο τέλος της περασμένης εβδομάδας) διαπραγματεύεται γύρω στα 76 δολάρια/βαρέλι. Ο κύριος λόγος για την πτώση αυτή είναι ότι οι συμμετέχοντες στην αγορά αναμένουν πλέον ότι η Ρωσία θα συμμορφωθεί με το ανώτατο όριο τιμών και, ως εκ τούτου, δεν θα μειώσει τις ρωσικές εξαγωγές.

Σε ένα τέτοιο σενάριο, οι μακροπρόθεσμες συνέπειες τόσο για τη Ρωσία όσο και για τον κόσμο στο σύνολό του θα ήταν πολύ σοβαρές. Στην πραγματικότητα, ο περιορισμός των εσόδων της Ρωσίας από τις εξαγωγές είναι μόνο ένας από τους σκοπούς της θέσπισης ανώτατων τιμών, ενώ ο κύριος σκοπός της είναι η ανάπτυξη και η δοκιμή ενός μηχανισμού για την εισαγωγή ανώτατων τιμών στο διεθνές εμπόριο για οποιαδήποτε αγαθά, πρωτίστως, φυσικά, για τις πρώτες ύλες.

Ο μηχανισμός λειτουργεί ως εξής. Οι δυτικές χώρες έχουν θέσει σκόπιμα το ανώτατο όριο στο “άνετο” για τη Ρωσία επίπεδο των 60 δολαρίων το βαρέλι, έτσι ώστε η υποταγή στο ανώτατο όριο να είναι πιο επικερδής για τη Ρωσία από το να αντιδράσει ενεργά – τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα.

Εξάλλου, πρέπει να καταλάβουμε ότι η μείωση των εξαγωγών για τη Ρωσία θα σημαίνει μείωση της παραγωγής πετρελαίου. Το γεγονός είναι ότι η αύξηση του όγκου διύλισης πετρελαίου δεν αποτελεί επιλογή αυτή τη στιγμή, διότι τον Φεβρουάριο θα τεθεί σε ισχύ το εμπάργκο της ΕΕ στις εισαγωγές ρωσικών πετρελαιοειδών, οπότε η Ρωσία αναμένει ήδη πλεόνασμα πετρελαιοειδών που θα πρέπει να ανακατευθυνθεί κάπου αλλού. Και η επέκταση της παραγωγής πλαστικών είναι μια πολύ χρονοβόρα διαδικασία και δεν θα βοηθήσει ούτε στην επίλυση του προβλήματος του πλεονάσματος πετρελαίου που διαφαίνεται στον ορίζοντα τους επόμενους μήνες.

Έτσι, σε περίπτωση άρνησης υποταγής στο ανώτατο όριο τιμών, η μείωση της παραγωγής είναι αναπόφευκτη, γεγονός που σημαίνει δαπάνες για την συντήρηση των πετρελαιοπηγών, μείωση των κερδών των πετρελαϊκών εταιρειών, απώλεια θέσεων εργασίας, για να μην αναφέρουμε το γεγονός ότι ο προϋπολογισμός θα έχει λιγότερα έσοδα από τις εξαγωγές. Έτσι, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι ρωσικές αρχές δεν έχουν την πολιτική βούληση να αντιταχθούν πραγματικά στη θέσπιση ανώτατου ορίου τιμών.

Ωστόσο, εάν η Ρωσία υποκύψει στο ανώτατο όριο τιμών, τα βραχυπρόθεσμα κέρδη θα μετατραπούν μακροπρόθεσμα σε στρατηγικές απώλειες. Το γεγονός είναι ότι η ανώτατη τιμή για το ρωσικό πετρέλαιο θα επανεξετάζεται τακτικά (κάθε δύο μήνες): η νέα τιμή πλαφόν προβλέπεται να καθοριστεί 5% χαμηλότερα από την αγοραία τιμή της προηγούμενης περιόδου. Εάν το ανώτατο όριο έχει τηρηθεί, τότε η μέση τιμή αγοράς [της προηγούμενης περιόδου] θα είναι επίσης χαμηλότερη από το προηγούμενο ανώτατο όριο, πράγμα που σημαίνει ότι το νέο ανώτατο όριο θα είναι ακόμη χαμηλότερο. Έτσι, με μικρά βήματα, το ανώτατο όριο της τιμής για το ρωσικό πετρέλαιο θα μειώνεται και κάθε φορά θα είναι ευκολότερο και πιο κερδοφόρο για τις εταιρείες μας να μειώσουν λίγο την τιμή παρά να περιορίσουν την παραγωγή.

Εάν οι δυτικές χώρες καταφέρουν να επεξεργαστούν έναν τέτοιο μηχανισμό σε ένα “πιλοτικό σχέδιο” με το ρωσικό πετρέλαιο, μπορεί στη συνέχεια να εφαρμοστεί και σε άλλα είδη πρώτων υλών και σε άλλες χώρες (πάντα θα υπάρχει λόγος να ανακοινώνονται κυρώσεις). Αυτός ο μηχανισμός θα βοηθήσει τις δυτικές χώρες να καταπολεμήσουν τον ανεξέλεγκτο πληθωρισμό, και αυτό θα γίνει εις βάρος των χωρών που παρέχουν φυσικούς πόρους, κυρίως εις βάρος της Ρωσίας. Ο στόχος αυτός δεν διαφημίζεται, αλλά ούτε και αποκρύπτεται. Έτσι, σε πρόσφατη ομιλία της, η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε ότι η θέσπιση ανώτατου ορίου τιμών στο ρωσικό πετρέλαιο “θα μας βοηθήσει επίσης να σταθεροποιήσουμε τις παγκόσμιες τιμές ενέργειας, γεγονός που θα ωφελήσει τις χώρες σε όλο τον κόσμο που αντιμετωπίζουν σήμερα υψηλές τιμές πετρελαίου”.

Παρεμπιπτόντως, η ηγεσία του ΟΠΕΚ+ το γνωρίζει καλά αυτό- γνωρίζει ότι αν το τρέχον αντιρωσικό “πιλοτικό σχέδιο” είναι επιτυχές, οι χώρες τους θα μπορούσαν να είναι οι επόμενοι υποψήφιοι για την εισαγωγή ανώτατου ορίου τιμών. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο ΟΠΕΚ+ αρνήθηκε κατηγορηματικά να αυξήσει τις ποσοστώσεις παραγωγής πετρελαίου για να αντικαταστήσει την πτώση των ρωσικών εξαγωγών.

Έτσι, εάν η Ρωσία αρνηθεί να υποταχθεί στο ανώτατο όριο και κατά συνέπεια μειώσει τις εξαγωγές πετρελαίου, οι παγκόσμιες τιμές του πετρελαίου θα αυξηθούν (αν και η επερχόμενη παγκόσμια ύφεση δεν θα τους επιτρέψει να αυξηθούν πάρα πολύ). Αυτό σημαίνει ότι τα έσοδά μας από τις εξαγωγές μέσω αγωγών θα αυξηθούν, καθώς και από το υπόλοιπο μέρος των εξαγωγών μέσω θαλάσσης προς “φιλικές” χώρες. Έτσι, στο τέλος, οι απώλειες για τον ρωσικό προϋπολογισμό είναι απίθανο να είναι τόσο καταστροφικές. Αλλά για τη Δύση, ένα τέτοιο σενάριο θα ήταν εξαιρετικά δυσμενές, οπότε, σε μια τέτοια περίπτωση, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα οι δυτικές χώρες να εγκαταλείψουν μάλλον γρήγορα την ιδέα ενός ανώτατου ορίου τιμών.

Ας συνοψίσουμε λοιπόν. Παρά το γεγονός ότι η ανώτατη τιμή για το ρωσικό πετρέλαιο καθορίζεται τώρα από τις δυτικές χώρες σε ένα επίπεδο αρκετά άνετο για τις πετρελαϊκές εταιρείες μας και για τον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό, η συμμόρφωση με το ανώτατο όριο θα οδηγήσει σε θεμελιώδη αλλαγή των κανόνων του παιχνιδιού στο παγκόσμιο εμπόριο και, κατά συνέπεια, σε τεράστιες απώλειες για τη Ρωσία σε μια στρατηγική προοπτική. Για να αποφευχθεί αυτό, οι ρωσικές αρχές πρέπει να λάβουν τώρα πραγματικά (και όχι διακηρυκτικά) μέτρα για να διασφαλίσουν ότι οι Ρώσοι εξαγωγείς δεν θα υποταχθούν στο ανώτατο όριο τιμών. Αυτό θα οδηγήσει στην ανάγκη μείωσης της παραγωγής πετρελαίου, με όλες τις αρνητικές συνέπειες, αλλά θα πρέπει να γίνει για να αποφευχθούν ακόμη πιο σοβαρές αρνητικές συνέπειες στο μέλλον.