Άρθρα

Covid-19: ενδημικό δεν σημαίνει ακίνδυνο

Οι αισιόδοξες υποθέσεις θέτουν σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία – οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να δράσουν τώρα για να διευθετήσουν αυτό που θα συμβεί κατά τα επόμενα χρόνια.

Η λέξη «ενδημική» έχει γίνει μια από τις πιο καταχρηστικές έννοιες της πανδημίας. Και πολλές από τις λανθασμένες υποθέσεις που γίνονται ενθαρρύνουν έναν άστοχο εφησυχασμό. Η ενδημικότητα της COVID-19 δεν σημαίνει και το φυσικό της τέλος.

Για έναν επιδημιολόγο, μια ενδημική λοίμωξη είναι μια λοίμωξη στην οποία τα συνολικά ποσοστά είναι στατικά: ούτε αυξάνονται ούτε μειώνονται. Πιο συγκεκριμένα, σημαίνει ότι το ποσοστό των ατόμων που μπορούν να νοσήσουν εξισορροπεί τον βασικό «αριθμό αναπαραγωγής» του ιού, (σ.σ. δηλαδή) τον αριθμό των ατόμων που θα μπορούσε να μολύνει ένα μολυσμένο άτομο, υποθέτοντας έναν πληθυσμό στον οποίο όλοι θα μπορούσαν να νοσήσουν. Ναι, το κοινό κρυολόγημα είναι ενδημικό. Το ίδιο ισχύει και για τον πυρετό Lassa, την ελονοσία και την πολιομυελίτιδα. Το ίδιο ίσχυε και για την ευλογιά, μέχρι που την εξαφάνισαν τα εμβόλια.

Με άλλα λόγια, μια ασθένεια μπορεί να είναι ενδημική και ταυτόχρονα διαδεδομένη και θανατηφόρα. Η ελονοσία σκότωσε περισσότερους από 600.000 ανθρώπους το 2020. Δέκα εκατομμύρια αρρώστησαν από φυματίωση το ίδιο έτος και 1,5 εκατομμύριο πέθαναν. Ενδημική σίγουρα δεν σημαίνει ότι η εξέλιξη έχει με κάποιο τρόπο δαμάσει ένα παθογόνο, ώστε η ζωή απλά να επιστρέψει στο «φυσιολογικό».

Ως εξελικτικός βιολόγος, απογοητεύομαι όταν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής επικαλούνται τη λέξη «ενδημικό» ως δικαιολογία για να μην κάνουν τίποτα. Στην παγκόσμια πολιτική υγείας υπάρχουν περισσότερες επιλογές από το να μάθουμε να ζούμε με έναν ενδημικό ροταϊό, ηπατίτιδα C ή ιλαρά.

Η δήλωση ότι μια λοίμωξη θα γίνει ενδημική δεν λέει τίποτα για το πόσος χρόνος μπορεί να χρειαστεί για να φτάσει σε ισορροπία, ποια θα είναι τα ποσοστά των κρουσμάτων, τα επίπεδα νοσηρότητας ή τα ποσοστά θανάτου ή, κυρίως, πόσος πληθυσμός -και ποιοι τομείς- θα είναι ευπαθείς. Ούτε υποδηλώνει εγγυημένη σταθερότητα: μπορεί ακόμη να υπάρξουν ανατρεπτικά κύματα από ενδημικές λοιμώξεις, όπως παρατηρήθηκε με την επιδημία ιλαράς στις ΗΠΑ το 2019. Οι πολιτικές υγείας και η ατομική συμπεριφορά θα καθορίσουν ποια μορφή -από τις πολλές πιθανές μορφές- θα λάβει η ενδημική COVID-19.

Αμέσως μετά την εμφάνιση και εξάπλωση της παραλλαγής Άλφα στα τέλη του 2020, υποστήριξα ότι, αν δεν κατασταλούν οι νέες λοιμώξεις, η εξέλιξη του ιού θα είναι γρήγορη και απρόβλεπτη, με την εμφάνιση περισσότερων παραλλαγών με διαφορετικά και δυνητικά πιο επικίνδυνα βιολογικά χαρακτηριστικά. Έκτοτε, τα συστήματα δημόσιας υγείας πιέστηκαν κάτω από την εξαιρετικά μεταδοτική και πιο ιογενή παραλλαγή Δέλτα, και τώρα υπάρχει η παραλλαγή Όμικρον, με τη σημαντική ικανότητά της να αποφεύγει το ανοσοποιητικό σύστημα, προκαλώντας επαναμολύνσεις και υποτροπές. Οι Βήτα και Γάμμα ήταν επίσης εξαιρετικά επικίνδυνες, αλλά δεν εξαπλώθηκαν στον ίδιο βαθμό.

Ο ίδιος ιός μπορεί να προκαλέσει ενδημικές, επιδημικές ή πανδημικές λοιμώξεις: αυτό εξαρτάται από τις αλληλεπιδράσεις: της συμπεριφοράς ενός πληθυσμού, της δημογραφικής δομής, της ευπάθειας και της ανοσίας, καθώς και από το αν εμφανίζονται παραλλαγές του ιού. Διαφορετικές συνθήκες σε όλο τον κόσμο μπορούν να επιτρέψουν την ανάπτυξη πιο επιτυχημένων μεταλλάξεων, οι οποίες μπορούν να προκαλέσουν νέα κύματα επιδημιών. Αυτά τα ενδεχόμενα νέα κύματα συνδέονται με τις πολιτικές αποφάσεις μιας περιοχής και την ικανότητα αντιμετώπισης νέων λοιμώξεων. Ακόμα και αν μια περιοχή φτάσει σε μια (σ.σ. ενδημική) ισορροπία -είτε αυτή είναι χαμηλή είτε υψηλή σε νοσήματα και θανάτους-, αυτή μπορεί να διαταραχθεί όταν φτάσει μια νέα μετάλλαξη με νέα χαρακτηριστικά.

Η COVID-19 δεν είναι, φυσικά, η πρώτη πανδημία στον κόσμο. Το γεγονός ότι τα ανοσοποιητικά συστήματα των οργανισμών έχουν εξελιχθεί για να αντιμετωπίζουν τις συνεχείς λοιμώξεις, καθώς και τα ίχνη ιικού γενετικού υλικού που έχουν ενσωματωθεί στο δικό μας γονιδίωμα από αρχαίες ιικές λοιμώξεις, αποτελούν απόδειξη τέτοιων εξελικτικών μαχών (σ.σ. μεταξύ ανθρωπότητας και αρχαίων πανδημιών). Είναι πιθανό ότι ορισμένοι ιοί «εξαφανίστηκαν» από μόνοι τους ενώ παράλληλα προκαλούσαν υψηλά ποσοστά θνησιμότητας κατά την έξοδό τους.

Υπάρχει μια ευρέως διαδεδομένη, αισιόδοξη παρανόηση ότι οι ιοί εξελίσσονται με την πάροδο του χρόνου και γίνονται πιο ακίνδυνοι. Αυτό δεν ισχύει: δεν υπάρχει προκαθορισμένο εξελικτικό μονοπάτι για να γίνει ένας ιός πιο ακίνδυνος, ιδίως εκείνοι, όπως ο SARS-CoV-2, στους οποίους η μεγαλύτερη μετάδοση συμβαίνει πριν ο ιός προκαλέσει σοβαρή ασθένεια. Σκεφτείτε ότι ο Άλφα και ο Δέλτα είναι πιο ιογενείς από το στέλεχος που εντοπίστηκε για πρώτη φορά στο Wuhan της Κίνας. (σ.σ. Αντίστοιχα), το δεύτερο κύμα της πανδημίας γρίπης του 1918 ήταν πολύ πιο θανατηφόρο από το πρώτο.

Πολλά μπορούν να γίνουν για να μετατοπιστεί η εξελικτική «κούρσα εξοπλισμών» υπέρ της ανθρωπότητας:
Πρώτον, πρέπει να αφήσουμε στην άκρη την οκνηρή αισιοδοξία.

Δεύτερον, πρέπει να είμαστε ρεαλιστές όσον αφορά τα πιθανά επίπεδα θανάτου, (σ.σ. μακροχρόνιων επιπλοκών: disability) και ασθένειας. Οι στόχοι που έχουν τεθεί για τη μείωση θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη ότι ο ιός που κυκλοφορεί εγκυμονεί τον κίνδυνο να δημιουργήσει νέες παραλλαγές.

Τρίτον, πρέπει να χρησιμοποιήσουμε -σε παγκόσμιο επίπεδο- τα αποτελεσματικά διαθέσιμα όπλα: αποτελεσματικά εμβόλια, αντιιικά φάρμακα, διαγνωστικές εξετάσεις και καλύτερη κατανόηση του τρόπου με τον οποίο μπορεί να σταματήσει ένας ιός ο οποίος μεταδίδεται με τον αέρα, μέσω της χρήσης μάσκας, των μέτρων φυσικής αποστασιοποίησης, του αερισμού και του φιλτραρίσματος του αέρα.

Τέταρτον, πρέπει να επενδύσουμε σε εμβόλια που προστατεύουν από ένα ευρύτερο φάσμα παραλλαγών (σ.σ. του ιού).

Ο καλύτερος τρόπος για να αποφευχθεί η εμφάνιση περισσότερων, πιο επικίνδυνων ή πιο μεταδοτικών μεταλλάξεων είναι να σταματήσει η ανεξέλεγκτη εξάπλωση του ιού, και αυτό απαιτεί πολλές ολοκληρωμένες παρεμβάσεις δημόσιας υγείας και κυρίως, της ισότιμης πρόσβασης στα εμβόλια.

Όσο περισσότερο πολλαπλασιάζεται ένας ιός, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να προκύψουν προβληματικές παραλλαγές, πιθανότατα εκεί όπου η εξάπλωση είναι υψηλότερη. Η παραλλαγή Άλφα εντοπίστηκε για πρώτη φορά στο Ηνωμένο Βασίλειο, η Δέλτα βρέθηκε για πρώτη φορά στην Ινδία και η Όμικρον στη Νότια Αφρική – όλα μέρη όπου η εξάπλωση ήταν ανεξέλεγκτη.

Το να πιστεύουμε ότι η ενδημικότητα είναι ήπια και αναπόφευκτη είναι κάτι περισσότερο από λάθος, είναι επικίνδυνο: προετοιμάζει την ανθρωπότητα για πολλά ακόμη χρόνια νόσησης, συμπεριλαμβανομένων απρόβλεπτων κυμάτων επιδημιών. Είναι πιο παραγωγικό να σκεφτούμε πόσο άσχημα θα μπορούσαν να γίνουν τα πράγματα αν συνεχίσουμε να δίνουμε στον ιό ευκαιρίες να μας νικήσει. Τότε θα μπορούσαμε να κάνουμε περισσότερα για να διασφαλίσουμε ότι αυτό δεν θα συμβεί.

Ο Άρης Κατζουράκης είναι Καθηγητής Εξέλιξης και Γονιδιωματικής, στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.
Η μετάφραση του κειμένου έγινε από τον Αχιλλέα Μαντέ.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο Nature 601, 485 (2022)
doi: https://doi.org/10.1038/d41586-022-00155-x

Πηγή: Commune

Το ένα μαύρο ρεκόρ πίσω από το άλλο

Η Ελλάδα μόλις πέρασε και την Ισπανία σε νεκρούς αναλογικά με τον πληθυσμό. Έχει αφήσει μακράν πίσω την Πορτογαλία, τη Σουηδία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ολλανδία και κάθε άλλη χώρα της Δυτικής Ευρώπης που χτυπήθηκε από το πρώτο κύμα του κορωνοϊού, με εξαίρεση την Ιταλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και το Βέλγιο.

Έχει περάσει ένας χρόνος από τότε που ο υπουργός Άδωνης Γεωργιάδης πανηγύριζε σε ζωντανή σύνδεση και σε έξαλλη κατάσταση ότι είμαστε 12 φορές καλύτερα από το Βέλγιο.
Με βάση τα σημερινά στοιχεία, είμαστε 1,2 φορές καλύτερα.
Ο υποδεκαπλασιασμός της αναλογίας θανάτων στις δύο χώρες, είναι έργο κυβέρνησης Μητσοτάκη.

Για να το κάνουμε σαφές: Μέσα στον έναν αυτόν χρόνο, αν υποθέσουμε ότι το Βέλγιο έμεινε σταθερό, η Ελλάδα τα πηγε δέκα (10) φορές χειρότερα.

Κύριε Γεωργιάδη, τη διαφορά την εξανεμίσατε, μπορείτε όμως, από οσο βλέπουμε, ακόμη χειρότερα.

Αν στο πρώτο κύμα, οι χώρες αιφνιδιάστηκαν και τα συστήματα υγείας ήταν ανέτοιμα, δύο χρόνια μετά, είναι πολιτική και ιδεολογική επιλογή της κυβέρνησης Μητσοτάκη να απομένει υποστελεχωμένο και αδύναμο το ΕΣΥ για να μην κληρονομήσει η ελληνική κοινωνία ένα καλό δημόσιο σύστημα υγείας.

Το σχέδιο είναι, ακόμα και με κόστος δεκάδες χιλιάδες νεκρούς, να επιβληθεί ο ιδιωτικός τομέας υγείας σε βάρος των δημόσιων νοσοκομείων. Να πολλαπλασιαστεί η ήδη κολοσσιαία ιδιωτική δαπάνη υγείας που ματώνει την ελληνική οικογένεια. Να πριμοδοτηθεί πάσει θυσία, πατώντας σε νεκρούς, το ιδιωτικό κεφάλαιο που θα δει την υγεία ως χώρο λεηλασίας των δημόσιων υποδομών και απρόσκοπτης κερδοφορίας. 

Για αυτό και, με πρώτον τον Μητσοτάκη, κρύβουν μελέτες, λένε ψέματα, δηλώνουν σημεία και τέρατα για τις ΜΕΘ και τη θνητότητα.

Τελευταίο κατόρθωμα της αριστείας, (που στην πραγματικότητα είναι απλώς αριστοκρατία), είναι το θάψιμο και η συκοφάντηση της μελέτης Τσιόδρα – Λύτρα που λέει το προφανές σε κάθε λογικό άνθρωπο, ότι δηλαδή η θνητότητα εκτός ΜΕΘ είναι πολύ μεγαλύτερη, ότι τα επαρχιακά νοσοκομεία είναι στο έλεος του Θεού και ότι η χωρητικότητα του ΕΣΥ είναι πολύ χαμηλή σε υποδομές και προσωπικό και το μπλοκάρισμά του εκτοξεύει τον αριθμό των φερέτρων.

Δεν ζήτησε κανείς από την κυβέρνηση Μητσοτάκη να κάνει τη χώρα πρώτη στην Ευρώπη σε αναλογία ΜΕΘ / πληθυσμού.

Μπορούσε όμως να πιάσει τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και όχι να εκτοξεύται η θνητότητα με 200+ διασωληνώσεις στο ΕΣΥ, σύμφωνα με τη μελέτη.

Μπορούσε να μην κοροϊδεύει με πλασματικά νούμερα κλινών ΜΕΘ, να προσλάβει γιατρούς και νοσηλευτές, να δώσει κίνητρα επαναπατρισμού σε δεκάδες χιλιάδες γιατρούς που έφυγαν στο εξωτερικό.

Μπορούσε δηλαδή, έστω υπό το βάρος των δεκάδων χιλιάδων νεκρών και της κοινωνικής κατακραυγής, να μην αφήνει πονηρά και υστερόβουλα το σύστημα υγείας να καταρρέει για να κερδοσκοπεί το ιδιωτικό κεφάλαιο υγείας.

Μπορούσε, αλλά δεν το έκανε.

Το συγκεκριμένο γεγονός μπορούμε να το αποκαλέσουμε έγκλημα, δολοφονία ή φούφουτο, αλλά το αποτέλεσμα είναι το ίδιο.

Η χώρα σπάει το ένα μετά το άλλο κάθε μαύρο ρεκόρ. Διεθνώς η Ελλάδα έγινε παράδειγμα προς αποφυγή, από εκεί που ενάμισι χρόνο πριν, υψώναμε τη σημαία της Ισπανίας ως ένδειξη συμπαράστασης για τον “δοκιμαζόμενο” ισπανικό λαό με τα πολλά θύματα, ή εκεί που ο Βασίλης ο Κικίλιας (!) έδινε συνέντευξη στην El Mundo εξηγώντας -τρομάρα του- το “μυστικό της ελληνικής επιτυχίας”.

Κάθε μέρα συντελείται έγκλημα ενάντια στην Υγεία. Θα λογοδοτήσει κανείς;

Μια ακόμα μέρα ξημέρωσε με αριθμό νεκρών κοντά στους 100. Το ΕΣΥ έχει καταρρεύσει. Δεν ωφελεί να το αρνούμαστε, ούτε να κρυβόμαστε πίσω από τις υπεράνθρωπες προσπάθειες του υγειονομικού προσωπικού. Τα νοσοκομεία δεν είναι απλώς στο όριο. Η κατάσταση έχει γίνει επικίνδυνη για την κοινωνία και τους ασθενείς. Ας το παραδεχτούμε ανοιχτά, μήπως και γίνει κάτι. Γιατί ο κόσμος πεθαίνει άδικα (αχρείαστα, θα έλεγε ο γόνος που κυβερνά τη χώρα), αλλά δεν κουνιέται φύλλο. 

Οι αναφορές από τους γιατρούς πρώτης γραμμής πληθαίνουν και όλες λένε το ίδιο πράγμα: Απόγνωση και απελπισία. Μάχη χωρίς στρατό και χωρίς όπλα που μετατρέπεται σε σφαγή. Κόσμος πεθαίνει εκτός ΜΕΘ, οι διασωληνώσεις σε κοινούς θαλάμους είναι πλέον καθεστώς, σε κάθε εφημερία τα ράντσα γεμίζουν τους διαδρόμους, επείγοντα περιστατικά αναζητούν ΜΕΘ χωρίς αποτέλεσμα, οι διακομιδές αργούν, το οξυγόνο δεν επαρκεί, πολλοί ασθενείς είτε δεν προσέρχονται στα νοσοκομεία, είτε προσέρχονται και αποχωρούν. Διευθυντής ΜΕΘ παραδέχεται ότι η αναβολή των προγραμματισμένων χειρουργείων κόστισε σε πολλούς μη covid ασθενείς τη ζωή τους. 

Κάθε μέρα χάνονται σταθερά πολλές δεκάδες ζωές, αλλά για την κυβέρνηση και τα ΜΜΕ που ελέγχει, όλα βαίνουν καλώς. 

Η Ελλάδα είναι δεύτερη σε υπερβάλλουσα θνητότητα σε όλη την Ευρώπη και αυτό σημαίνει ότι έχει αποτύχει τραγικά στη διαχείριση της πανδημίας. Σύμφωνα με τη Eurostat, η υπερβάλλουσα θνητότητα είναι ο πιο έγκυρος τρόπος για να συγκριθούν οι επιδόσεις των χωρών στην αντιμετώπιση του κορωνοϊού, καθώς καταγράφονται όχι μόνο οι θάνατοι λόγω covid, αλλά συνολικά και όσοι χάθηκαν από άλλη πάθηση. 

Το έγκλημα είναι ακριβώς αυτό: Η κατάρρευση του ΕΣΥ δεν αφορά μόνο τους θανάτους από κορωνοϊό, αλλά όλη τη λοιπή νοσηρότητα (καρδιοπάθειες, καρκίνοι κλπ) η οποία γίνεται όλο και περισσότερο θανατηφόρα καθώς το σύστημα υγείας δεν μπορεί πλέον να ανταποκριθεί στις ανάγκες. 

Το ΕΣΥ παραβιάζει πλέον την καταστατική του αρχή: Ισότιμη και καθολική πρόσβαση όλων των πολιτών στις υπηρεσίες υγείας, ανεξάρτητα από την κοινωνική και οικονομική τους κατάσταση. Όχι επειδή δεν μπορούν οι γιατροί και οι νοσηλευτές να προσφέρουν ποιοτικές υπηρεσίες υγείας, αλλά επειδή η κυβέρνηση και η πολιτική της, δεν τους το επιτρέπει. 

Η κατάρρευση των ΜΕΘ με 640 διασωληνωμένους αποδεικνύει ότι οι κυβερνητικοί πανηγυρισμοί για διπλασιασμό των κλινών εντατικής θεραπείας, ήταν θέατρο. Η θνητότητα στις ΜΕΘ, ειδικά σε μικρότερα επαρχιακά νοσοκομεία αποδεικνύει ότι ΜΕΘ δεν είναι ένα κρεβάτι αλλά κυρίως προσωπικό, εξειδικευμένο και επαρκές, που λειτουργεί ως ομάδα γύρω από τον ασθενή. Οι χυδαιότητες του βουλευτή της ΝΔ Παπαδημητρίου για τις ΜΕΘ που είναι νεκροθάλαμοι και την εκτός ΜΕΘ διασωλήνωση που είναι ψευδοπρόβλημα δεν είναι τίποτα άλλο από την κυνική απόπειρα να δικαιολογηθούν οι εγκληματικές ευθύνες της κυβερνητικής διαχείρισης. Βρίσκονται σε πλήρη στοίχιση με τις παλιότερες δηλώσεις Γεραπετρίτη (“αν είχαμε περισσότερες ΜΕΘ, θα πέθαινε περισσότερος κόσμος”) και τις πρόσφατες δηλώσεις Σκέρτσου (“δεν υπάρχει λόγος για πολυτελές σύστημα υγείας”). 

Η οδηγία της Γκάγκα για μείωση των χειρουργείων κατά 80% αποτελεί ευθεία προσβολή της δυνατότητας των Ελλήνων πολιτών να μείνουν υγιείς με έγκαιρες επεμβάσεις σε προβλήματα που τυχόν καθυστερήσεις αποβαίνουν μοιραίες. Την ίδια στιγμή, τα χειρουργεία στον ιδιωτικό τομέα φουλάρουν, καθώς τα ιδιωτικά νοσοκομεία κρατιούνται αμόλυντα και ανεπηρέαστα από τον covid για να γεμίζουν οι τσέπες των ιδιοκτητών τους από την ολοένα αυξανόμενη ιδιωτική δαπάνη υγείας. Αυτοί που πρέπει να χειρουργηθούν είτε θα πάνε στα ιδιωτικά υποθηκεύοντας το εισόδημα το δικό τους και των οικογενειών τους, είτε θα πεθάνουν.

Τα δημόσια νοσοκομεία, η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, το Εθνικό Σύστημα Υγείας καταρρέει, με τους γιατρούς να φεύγουν όλο και περισσότεροι για το εξωτερικό. Να δραπετεύουν από ένα σύστημα που δεν τους υπολογίζει, τους χρωστά εφημερίες, τους αφήνει ολιγάριθμους ανά κλινική και μονάδα, τους στίβει χωρίς αντίκρισμα. 

Νέοι νοσηλευτές, ακούγοντας το τι γίνεται και ξέροντας ότι το κράτος τους θέλει μόνο προσωρινά, για επικουρικούς, προτιμούν να αλλάξουν επάγγελμα και να στραφούν αλλού. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, ενάμισι και πλέον χρόνο μετά το ξέσπασμα της πανδημίας, έχει φέρει τα νοσοκομεία και τον υγειονομικό κόσμο της χώρας σε πολύ χειρότερη κατάσταση. 

Ειδικά η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, ο αποφασιστικός κρίκος που θα επέτρεπε την έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση, δίνοντας έτσι ανάσες στα νοσοκομεία, έχει τιναχτεί στον αέρα με τους γιατρούς και τους νοσηλευτές να μην επαρκούν καθώς το ήδη λειψό αριθμητικά δυναμικό φορτώθηκε και με το καθήκον του εμβολιασμού.

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, αντί να ενισχύσει το ΕΣΥ που έδινε τη μάχη, ενίσχυσε τις ιδιωτικές κλινικές που λιποτάκτησαν, θησαυρίζοντας μάλιστα από την λοιπή νοσηρότητα. Αντί να προχωρήσει γρήγορα τις εκκρεμούσες προσλήψεις γιατρών και να προκηρύξει επειγόντως νέες προσλήψεις, ανακοίνωνε κάθε τρεις και λίγο προσλήψεις αστυνομικών και αγορές περιπολικών. Αντί να ενισχύσει το δημόσιο σύστημα υγείας, διαφήμιζε τις δωρεές ιδιωτών, προσπαθώντας να εμπεδώσει στην κοινωνία κλίμα αποδοχής του κερδοσκοπικού κεφαλαίου στην υγεία. 

Αυτή είναι όμως η πολιτική των εμμονικών, των φανατισμένων νεοφιλελεύθερων: Να στραγγίξουν το κράτος στις πιο απαραίτητες λειτουργίες του (κοινωνικά δικαιώματα) και να λειτουργεί ως ντήλερ του ιδιωτικού κεφαλαίου. 

Η εμβολιαστική εκστρατεία ναρκοθετήθηκε από την πρώτη στιγμή, τότε που η κυβέρνηση καλλιέργησε φρούδες ελπίδες για εύκολη και γρήγορη εντός μηνών “ελευθερία” και τινάχτηκε στον αέρα όταν λίγο αργότερα, με αήθη κυνισμό και μικροπολιτική σκοπιμότητα, έστησε το ρεύμα του αντιεμβολιασμού. Πονηρά και σκόπιμα ανέθεσε τον εμβολιασμό και πάλι στην ατομική ευθύνη των πολιτών, βάφτισε την πανδημία ως πανδημία των ανεμβολίαστων. Αντιμετώπισε τους εμβολιασμένους ως ασφαλείς και αμέτοχους της πανδημίας και τους ανεμβολίαστους ως ρεύμα παραδοξολόγων και συνωμοσιολόγων, παρουσιάζοντας τον εαυτό της ως φωνή της λογικής. Ο στόχος του Μητσοτάκη δεν ήταν να πετύχει η εμβολιαστική εκστρατεία, αλλά να κυριαρχήσει πολιτικά στο μεσαίο χώρο με το ΠΑΣΟΚ σε αποδρομή και τον ΣΥΡΙΖΑ ανίκανο να ανακάμψει. Η Ελλάδα είναι στις τελευταίες πλέον θέσεις της Ευρώπης στην εμβολιαστική κάλυψη και με αυτή την κυβερνητική διαχείριση είναι πλέον σχεδόν αδύνατο να ανακάμψει.

Η πανδημία βρήκε την Ελλάδα με μια κυβέρνηση που εκμεταλλεύτηκε χυδαία την καλή τύχη της χώρας στο πρώτο κύμα για να στήσει ένα παρανοϊκό σκηνικό αποθέωσης του Μητσοτάκη και των ικανοτήτων του. Το σύστημα άλλωστε που υπηρετεί, δεν βλέπει την υγεία ως κοινωνικό δικαίωμα, αλλά ως ευκαιρία πλουτισμού του ιδιωτικού κεφαλαίου που δραστηριοποιείται στο χώρο. 

Με δεκάδες νεκρούς καθημερινά, αντί να προβληματιστούν, να σκύψουν το κεφάλι, να πάρουν μέτρα, να αλλάξουν δρόμο στο ζήτημα του εμβολιασμού, ξιφουλκούν αναίσχυντα εναντίον της ενίσχυσης του ΕΣΥ και περιμένουν να ηρεμήσουν τα πράγματα για να εκχωρήσουν ολοκληρωτικά την υγεία στο ιδιωτικό κεφάλαιο, με ΣΔΙΤ, είσοδο των ιδιωτών στα νοσοκομεία, με έμμεση ή άμεση ιδιωτικοποίηση. 

Εγκληματούν κάθε μέρα σε βάρος της υγείας των πολιτών και της κοινωνίας και έχουν και ύφος χιλίων πιθήκων χαρακτηρίζοντας τις ΜΕΘ, τα νοσοκομεία, το ΕΣΥ, την ενίσχυσή του, “αχρείαστες πολυτέλειες”. 

Νομίζουν ότι δεν θα λογοδοτήσουν γιατί δεν νιώθουν να απειλούνται από καμιά αντιπολίτευση. Νομίζουν ότι θα εγκληματούν σε βάρος της δημόσιας υγείας χωρίς συνέπειες.

Θα λογοδοτήσουν; Θα υπάρξει αντιπολίτευση, Αριστερά, κόμμα της εργατικής τάξης, συνδικαλιστικό κίνημα, που θα επιβάλει να λογοδοτήσουν;

Ή θα συνεχίσουν να χορεύουν το χορό της Θάτσερ πάνω από τους τάφους για τους οποίους οι ίδιοι ευθύνονται;

Να πληρώσουν επιτέλους!

Δύο χρόνια πανδημίας και η χώρα μετρά χιλιάδες θανάτους από covid και χιλιάδες από ελλιπή αντιμετώπιση άλλων παθήσεων –παρεπόμενο κι αυτό του covid.

Δύο χρόνια πανδημίας με αποδυναμωμένο ΕΣΥ, με τραγικές ελλείψεις προσωπικού και υποδομών στα νοσοκομεία, με υγειονομικούς τα εξουθενωμένους ξεπερνώντας καθημερινά τα όρια και τις αντοχές τους στην προσπάθεια να σώσουν ζωές. Με τις ιδιωτικές κλινικές ανέγγιχτες –μη και χάσουν λίγο από υπέρογκα κέρδη τους.

Με την κυβέρνηση εγκληματικά αδιάφορη και τα ΜΜΕ να τη λιβανίζουν, αποσείοντας κάθε ευθύνη για τη διαχείριση της πανδημίας και ρίχνοντας αυτή την ευθύνη ατομικά στον κάθε πολίτη. Με την –ακαταδίωκτη– επιτροπή ειδικών να προσαρμόζει τις οδηγίες της στις πολιτικές κατευθύνσεις του υπουργείου υγείας και της κυβέρνησης.

Ο Μητσοτάκης μίλησε για «αχρείαστους» θανάτους –λες και υπάρχουν «χρειαζούμενοι» θάνατοι.

«Αχρείαστοι» θάνατοι λοιπόν, είναι όσων ασθενών έχρηζαν νοσηλείας σε ΜΕΘ και δεν υπήρχε κρεβάτι. Όσων δεν είχαν την απαιτούμενη και αναγκαία φροντίδα γιατί δεν επαρκούσε το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό. Όσων δεν πήγαν στο νοσοκομείο ή πήγαν πολύ αργά, ακολουθώντας τις οδηγίες του ΕΟΔΥ να μείνουν σπίτι τους. Όσων είχαν άλλες παθήσεις και η θεραπεία τους έμεινε πίσω γιατί τα νοσοκομεία διαχειρίζονται κυρίως τον covid και γίνονται τα «άκρως απαραίτητα» χειρουργεία. Όσων κατέληξαν έχοντας κολλήσει στα ΜΜΜ, στους χωρίς μέτρα προστασίας χώρους δουλειάς, στις στριμωγμένες σχολικές αίθουσες… Αλλά και όσων δεν εμβολιάστηκαν είτε γιατί έτσι είπε ο παπάς της ενορίας (η εκκλησία είναι στο απυρόβλητο), είτε γιατί υιοθετούν κάθε λογής ανορθολογικές και καθυστερημένες απόψεις. Ο ανορθολογισμός και η καθυστέρηση καλλιεργείται με κάθε τρόπο γιατί μια καθυστερημένη και αποβλακωμένη κοινωνία δεν θα αμφισβητήσει ποτέ ουσιαστικά το σύστημα.

Για όλους αυτούς τους «αχρείαστους» θανάτους, για την ανεξέλεγκτη εξάπλωση της πανδημίας, για την κατάσταση της κοινωνίας και της οικονομίας δυο χρόνια τώρα, αποκλειστικά υπεύθυνη είναι η κυβέρνηση και το σύστημα που υπηρετεί. Με αδίστακτο και αδυσώπητο τρόπο, μέσα από τις πολιτικές και τις αποφάσεις τους δηλώνουν ξεκάθαρα ότι μόνο ένα πράγμα τους νοιάζει: η διατήρηση της εξουσίας τους και η ελαχιστοποίηση της φθοράς τους. Δεν τους νοιάζουν ούτε οι νεκροί ούτε το γονάτισμα της κοινωνίας. Χωρίς κανέναν να τους βάζει ουσιαστικό εμπόδιο, πατώντας  κυριολεκτικά πάνω σε πτώματα, εφαρμόζουν τις πολιτικές διάλυσης κάθε τι δημόσιου, δίνοντας χώρο στο ιδιωτικό κεφάλαιο. Οι εργαζόμενοι στο χώρο της υγείας έχουμε υποχρέωση και καθήκον να αποκαλύπτουμε στο λαό και να καταγγέλλουμε καθημερινά και με κάθε τρόπο την εγκληματική ευθύνη της κυβέρνησης, και να απαιτούμε να πληρώσει γι’ αυτό.

Να μην εξοικειωθούμε, να μη γίνουν «συνήθεια» οι δεκάδες καθημερινές απώλειες συνανθρώπων μας, που θα μπορούσαν να έχουν σωθεί.

Να μην πυροβολούμε τα πόδια μας – Η οργή και ο θυμός απέναντι στην κυβέρνηση να εκφραστεί με διεκδικήσεις και αιτήματα που τους στριμώχνουν και όχι με ανέξοδα αντάρτικα κάθε λογής «άρνησης» που τους βολεύουν.

Να υπερασπιστούμε το δημόσιο σύστημα υγείας – να μην επιτρέψουμε παραπέρα αποδυνάμωση και διάλυσή του.

Να απαιτήσουμε μόνιμες προσλήψεις υγειονομικού προσωπικού, περισσότερες απλές κλίνες, κλίνες ΜΑΦ και ΜΕΘ. Ενίσχυση της πρωτοβάθμιας υγείας και των περιφερειακών νοσοκομείων. Επίταξη –κυριολεκτική κι όχι καλοπληρωμένη– ιδιωτικών κλινικών.

Οι υπουργοί και κυβερνητικοί παράγοντες που επισκέπτονται τα νοσοκομεία να μην γίνονται δεκτοί με χαιρετούρες, αλλά με διαμαρτυρίες και διεκδικήσεις, με την απαίτηση να πληρώσουν για την κατάσταση που μας έχουν οδηγήσει.

Να οργανώνουμε καθημερινά μικρές ολιγόλεπτες συγκεντρώσεις στις εισόδους των νοσοκομείων όπου να αποκαλύπτουμε την κατάσταση και να θέτουμε τα αιτήματά μας.

Να οργανώνουμε αντίστοιχες μικρές συγκεντρώσεις σε πλατείες, σταθμούς αγορές, όπου να αποκαλύπτουμε, να καταγγέλλουμε, να μιλάμε με τον κόσμο και να τον καλούμε να ξεσηκωθεί.

Να ζητήσουμε τη στήριξη σωματείων, συλλόγων, τοπικής αυτοδιοίκησης.

Η κυβέρνηση έχει τα (καλοπληρωμένα) ΜΜΕ – εμείς έχουμε μόνο τη φωνή μας.

Να πάρουμε άμεσες πρωτοβουλίες και να συμβάλουμε στην ανάπτυξη λαϊκού κινήματος που θα λογαριαστεί με την κυβέρνηση και τις πολιτικές της – θα υπερασπίζεται την υγεία και τη ζωή.

Δημήτρης Ζιαζιάς,
παθολόγος, πρόεδρος Ε.Ι.Ν.Α (Ένωση Ιατρών Νοσοκομείων Αχαΐας )

Στέλιος Τσόχατζης,
χειρουργός, γραμματέας Ε.Ι.Ν.Α,
μέλος ΓΣ Ο.Ε.Ν.Γ.Ε (Ομοσπονδία Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδας)

Ελλάδα 14.889 νεκροί – Σουηδία 14.868 νεκροί: κ. Μητσοτάκη, πώς τα καταφέρατε;

Σήμερα, 3 Οκτωβρίου, η Ελλάδα πέρασε τη Σουηδία στο θλιβερό νούμερο των νεκρών από Covid. Και αυτό έχει σημασία, γιατί πριν ένα χρόνο η Ελλάδα εμφανιζόταν ως το απόλυτο success story στην αντιμετώπιση του κορωνοϊού, ενώ η Σουηδία ήταν παράδειγμα προς αποφυγή. 

Ελλάδα – Σουηδία απώλειες από Covid

Το γεγονός ότι από το ένα άκρο περάσαμε στο άλλο δεν είναι φυσικό φαινόμενο. Αφορά τρεις παράγοντες: 

(α) Την καθήλωση των ποσοστών εμβολιασμού στην Ελλάδα, σε σχέση με όλες τις υπόλοιπες χώρες της Δυτικής Ευρώπης. Στο γράφημα φαίνεται ότι “πιάνουμε” τη Σουηδία σε θανάτους, όταν η εμβολιαστική κάλυψη στη Σουηδία αποδίδει, ενώ στην Ελλάδα όχι (καλοκαίρι – φθινόπωρο 2021).

(β) Τη χυδαία εργαλειοποίηση και κομματική εκμετάλλευση εκ μέρους της κυβέρνησης Μητσοτάκη της πολύ ήπιας εμφάνισης της πανδημίας στη χώρα κατά το πρώτο κύμα. Η μεγάλη απόσταση που χωρίζει την Ελλάδα από τη Σουηδία μέχρι και το φθινόπωρο του 2020 εξανεμίζεται γρήγορα.

(γ) Την εμμονική ανάδειξη εκ μέρους της κυβέρνησης της “ατομικής ευθύνης” των πολιτών ώστε να κρυφτεί η πολιτική και συλλογική ευθύνη της πολιτείας.

Ως εκ τούτου, αποκλειστικός υπεύθυνος να λογοδοτήσει για την παραπάνω τραγική αντιστροφή της κατάστασης, είναι ο πρωθυπουργός. Ο άλλοτε Μωυσής, ο χθεσινός σιμουλτανέ, το πάλαι ποτέ υπόδειγμα ηγέτη, ο περσινός νικητής στη μάχη ενάντια στον κορωνοϊό. Αυτός που πανηγύριζε τον Ιούλιο του 2020 στη Σαντορίνη γιατί “η Ελλάδα νίκησε”. 

Ας απαντήσει λοιπόν σήμερα, πώς, από καλύτερη θέση, βρεθήκαμε σε χειρότερη;

Πώς από παράδειγμα προς μίμηση, βρεθήκαμε πίσω από το παράδειγμα προς αποφυγή;

Φταίει κανείς; 

Υπάρχει πολιτική ευθύνη;

Ή μήπως φταίνε πάλι οι πολίτες;

Φταίει σε κάτι η κυβέρνηση που περάσαμε τη Σουηδία σε θανάτους; Τη Σουηδία, που όλοι την χαρακτήρισαν ως τη χώρα με τη χειρότερη δυνατή αντιμετώπιση των πρώτων φάσεων της πανδημίας, τουλάχιστον ανάμεσα στον προηγμένο κόσμο; 

Το Σουηδικό μοντέλο – μαζί με την πολύ πρώιμη (και καταστροφική) βρετανική αντίδραση, αποτέλεσε παράδειγμα προς αποφυγή στην πρώτη φάση της πανδημίας, καθώς υποτίμησε τη μεταδοτικότητα του ιού, αγνόησε τον κίνδυνο ειδικά για τα γηροκομεία και τα κέντρα φροντίδας ηλικιωμένων, αρνήθηκε τα περιοριστικά μέτρα. Αποτέλεσμα ήταν να εκτοξευτεί σε πρώτη φάση ο αριθμός των κρουσμάτων και των νεκρών και να πιεστεί ασφυκτικά το σύστημα υγείας. 

Από την άλλη, η Ελλάδα δεν κατάλαβε καν το πρώτο κύμα της πανδημίας. Τόσο η θέση της στην περιφέρεια της Ευρώπης, όσο και η ευλαβική τήρηση των μέτρων από τη μεριά της κοινωνίας που γνώριζε πολύ καλά τη χρόνια κατάρρευση των νοσοκομείων και τη συστηματική υπονόμευση του ΕΣΥ, την έφερε σε μία από τις καλύτερες θέσεις αναφορικά με κρούσματα και απώλειες. 

Αυτό το μάλλον αντικειμενικό γεγονός της καλής μας τύχης (καθώς αφορούσε στην πρώτη αυτή φάση σχεδόν ολόκληρη την Ανατολική Ευρώπη), ερμηνεύτηκε, παρουσιάστηκε και κυρίως διαφημίστηκε, ως παγκόσμια επιτυχία της κυβερνητικής πολιτικής και του πρωθυπουργού ειδικά. 

Ολιγόφρονες κυβερνητικοί προπαγανδιστές αποθέωναν τον Μητσοτάκη. Τις δηλώσεις ότι “νικήσαμε τον κορωνοϊό”, διαδέχθηκε το άρπα κόλλα άνοιγμα του τουρισμού, με απύθμενες ηλιθιότητες για τον “έξυπνο αλγόριθμο” που τάχα μας τον ζητάει όλος ο πλανήτης, και όταν συνακόλουθα τα κρούσματα άρχισαν να πολλαπλασιάζονται, ενοχοποιήθηκε, ποιος άλλος, η ατομική ευθύνη και ειδικά οι νέοι, οι πλατείες και τα πάρκα. 

Αντί ο χρόνος που κερδήθηκε στην πρώτη φάση να αξιοποιηθεί για να ενισχυθεί το σύστημα υγείας, να συγκροτηθούν μηχανισμοί πρόληψης, ανίχνευσης, περιορισμού της μετάδοσης, να παρθούν μέτρα σε χώρους εργασίας και μέσα μεταφοράς, αλλά και να προετοιμαστεί το εμβολιαστικό εγχείρημα εξασφαλίζοντας την καθολική κάλυψη του πληθυσμού, σπαταλήθηκε ολοκληρωτικά σε ένα ανεπανάληπτο λιβάνισμα της κυβέρνησης στον εαυτό της.

Το δεύτερο κύμα αντιμετωπίστηκε με εξίσου εγκληματικό τρόπο: Λοκ ντάουν μέσα σε λοκ ντάουν, περιορισμοί χωρίς λογική και νόημα, απαγορεύσεις με αποκλειστικά φρονηματικό χαρακτήρα, αναποτελεσματικά μέτρα, ίσα για να διαχέεται η ευθύνη στην κοινωνία και να υπεκφεύγει της ευθύνης το Μέγαρο Μαξίμου. 

Και αντί να συγκροτηθούν μηχανισμοί και θεσμοί για να επιτευχθεί η καθολική εμβολιαστική κάλυψη, πάλι με κουτοπόνηρο τρόπο, στήθηκε από την κυβέρνηση και τα ΜΜΕ ένας βολικός αντίπαλος που θα φορτώνονταν τη βέβαιη μελλοντική αποτυχία: το αντιεμβολιαστικό κίνημα. 

Όσο λοιπόν η Σουηδία καθήλωνε κρούσματα και θανάτους χάρη στον εμβολιασμό, επιμένοντας ειδικά στις ευάλωτες ηλικιακές ομάδες, με σχεδόν καθολική κάλυψη στις μεγάλες ηλικίες, στην Ελλάδα αντί να καθηλωθούν κρούσματα και απώλειες, καθηλώθηκαν τα εμβολιαστικά νούμερα. 

Ο πρωθυπουργεύων κ. Σκέρτσος μπορεί να διαμαρτύρεται κάθε φορά που του υπενθυμίζουν ότι η εμβολιαστική εκστρατεία στην Ελλάδα προσάραξε στις ξέρες, αλλά ας δούμε τι γράφει το CNN: “Όλες οι πρώην δυτικές χώρες της Ευρώπης, με την ΕΞΑΙΡΕΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ, έχουν εμβολιάσει τουλάχιστον το 70% των ενήλικων πολιτών τους”. Είναι το CNN τμήμα κάποιας αντικυβερνητικής συνωμοσίας; 

Τι λένε συγκεκριμένα τα νούμερα του ECDC:

Η Ελλάδα έχει εμβολιάσει το 74% των ηλικιών άνω των 80, το 82,4% των ηλικιών 70-79, το 79,9% των ηλικιών 60-69. 

Η Σουηδία έχει εμβολιάσει το 95,1% των ηλικιών άνω των 80, το 96,4% των ηλικιών 70-79, το 91,8% των ηλικιών 60-69. 

Για όσους βιαστούν να αναδείξουν τις πολιτισμικές, μορφωτικές και κοινωνικές διαφορές της Ελλάδας από την προχωρημένη Σκανδιναβία, άλλες συγκρίσεις είναι πολύ πιο επώδυνες:

Η επίσης μεσογειακή, βαθιά καθολική, και συγκρίσιμου βιοτικού επιπέδου με την Ελλάδα Πορτογαλία, έχει εμβολιάσει το 100% των ηλικιών άνω των 80, το 100% των ηλικιών 70-79, το 100% των ηλικιών 60-69. 

Συγκεντρωτικά ποσοστά εμβολιασμών (μιας τουλάχιστον δόσης) ανά ηλικιακό γκρουπ στις χώρες της ΕΕ (Πηγή: ECDC, 1/10/2021)

Τόσο τα ποσοστά εμβολιασμών, όσο και η μόνιμη επίκληση της ατομικής συμπεριφοράς, συνιστούν βαριά πολιτική ευθύνη για μια κυβέρνηση που βασικό της μέλημα μέσα στην πανδημία ήταν η εικόνα της στον καθρέφτη, η προώθηση κάθε λογής αντεργατικής ρύθμισης, τα δωράκια και οι διευκολύνσεις στις επιχειρήσεις και φυσικά οι ιδιωτικοποιήσεις. 

Το γεγονός ότι σήμερα η Ελλάδα ξεπέρασε σε νεκρούς τη Σουηδία, είναι σημαντικό και από άλλη μια πλευρά:

Η Σουηδία ήταν η σημαία των οπαδών της βιοπολιτικής συνωμοσίας που λίγο μετά εξελίχθηκαν σε οπαδούς του αντιεμβολιασμού. Σύμφωνα με αυτούς, το λοκ ντάουν δεν έχει καμιά υγειονομική χρησιμότητα, γίνεται αποκλειστικά για λόγους συμμόρφωσης και υποταγής του πληθους και η σουηδική απάντηση θα αποδεικνύονταν αποτελεσματικότερη. 

Φυσικά, τα περιοριστικά μέτρα αποδείχθηκαν παγκοσμίως αναγκαία για να κερδηθεί ο κρίσιμος πρώτος χρόνος για τα συστήματα υγείας. Ανάποδα, η επί μήνες συνέχιση περιοριστικών μέτρων με ταυτόχρονη αγνόηση κάθε άλλης υγειονομικής, κοινωνικής και οικονομικής ανάγκης, αδρανοποιεί τα κοινωνικά αντανακλαστικά. Αυτό έγινε στην Ελλάδα, κατά το δεύτερο και τρίτο κύμα, όπου με κάθε σκληρότερο περιορισμό είχαμε χειρότερα αποτελέσματα στην εξάπλωση της πανδημίας.

Ωστόσο, η χαλαρή αντιμετώπιση της πανδημίας και η επένδυση σε μια γρήγορη και εύκολη επίτευξη ανοσίας του πληθυσμού, (όπως το σουηδικό μοντέλο επιδίωκε, τουλάχιστον αρχικά), δεν επιβεβαιώνεται.

Γιατί εδώ το θέμα δεν είναι να συγκριθεί η Σουηδία με την Ελλάδα, και τις καταστροφικές, ανεύθυνες και ασυνείδητες κυβερνητικές της πολιτικές.

Το θέμα είναι να συγκριθεί η Σουηδία με τη Νορβηγία, τη Φινλανδία ή τη Δανία, χώρες που υιοθέτησαν περιοριστικά μέτρα στην πρώτη φάση, με σημαντική -κατά τα αποτελέσματα- επιτυχία, και στη δεύτερη φάση επένδυσαν στην εμβολιαστική κάλυψη. 

Ελλάδα, Σουηδία, Δανία, Φινλανδία, Νορβηγία: Απώλειες Covid ανά εκατομμύριο πληθυσμού

Συγκεκριμένα, η Νορβηγία τα πάει 9,3 φορές καλύτερα από τη Σουηδία σε απώλειες ανά εκατομμύριο πληθυσμού (157,53 θάνατοι ανά εκατομμύριο έναντι 1463,36 στη Σουηδία), η Φινλανδία 7,5 φορές καλύτερα (194,29 απώλειες ανά εκατομμύριο), η Δανία 3,2 φορές καλύτερα (458,43 απώλειες ανά εκατομμύριο). Καλύτερες είναι και οι επιδόσεις των γειτονικών της Σουηδίας χωρών στην εμβολιαστική κάλυψη, με τα ποσοστά στις κρίσιμες ηλικίες των 60+ να πλησιάζουν στο 100%. 

Όχι το σουηδικό μοντέλο, δεν ήταν καλύτερο στην αντιμετώπιση της πανδημίας. 

Η ελληνική κυβερνητική διαχείριση το κάνει να φαίνεται έτσι. Μια ακόμα συνεισφορά της κυβέρνησης Μητσοτάκη στο “έλα μωρέ μια γρίπη είναι – δείτε τι έκανε η Σουηδία και τα πήγε καλύτερα από εμάς”.

Η “αντικειμενικότητα” της επιστήμης και η “επιστημονικότητα” της πολιτικής

Την Παρασκευή 7/5 δημοσιεύθηκε στους New York Times ένα άρθρο με τίτλο “Γιατί μας πήρε τόσο καιρό να παραδεχτούμε τα δεδομένα για τον Covid?” της Zeynep Tufekci. Η Tufekci επιχειρεί μια ανασκόπηση των επιστημονικών ευρημάτων για τον τρόπο μετάδοσης του Covid αναδεικνύοντας το βασικό εύρημα των ερευνών που είναι ότι ο κύριος τρόπος μετάδοσης είναι κυρίως τα αερολύματα (aerosols) και όχι τα σταγονίδια (droplets). Η διαφορά μπορεί να είναι μικρή, και ίσως αδιάφορη στους μη ειδικούς, ωστόσο η πρακτική και κοινωνική πλευρά της συγκεκριμένης διαπίστωσης είναι τεράστια. Θέτει σε ισχυρή αμφισβήτηση τις επί έναν ολόκληρο χρόνο προτάσεις των επιστημονικών επιτροπών, των διεθνών οργανισμών και των εθνικών κυβερνήσεων.

Η αρχική ενοχοποίηση των σταγονιδίων σήμαινε έμφαση στον καθαρισμό και την απολύμανση επιφανειών ώστε να μη μεταφέρουμε τον ιό με τα χέρια μας. Σήμαινε υγιεινή των χεριών, χρήση μάσκας (προαιρετικά και δειλά στην αρχή), διατήρηση απόστασης ενός περίπου μέτρου από άλλους ανθρώπους. Αυτές οι πρακτικές συμφωνούσαν με τις προηγούμενες γενικά παραδεκτές στον επιστημονικό κόσμο πολιτικές προστασίας από λοιμώδη νοσήματα.

Η σημερινή παραδοχή ότι ο ιός μεταφέρεται κυρίως με αερολύματα σημαίνει απαραίτητα χρήση μάσκας (και μάλιστα όσο το δυνατόν καλύτερης εφαρμογής της), καλό αερισμό εσωτερικών χώρων και προτροπή μετακίνησης και παραμονής σε εξωτερικούς χώρους. Τα αερολύματα μεταφέρονται μακρύτερα (πάνω από δύο μέτρα), ενώ αιωρούνται για περισσότερο χρόνο σε σύγκριση με τα σταγονίδια.

Τα συμπεράσματα αυτά δεν είναι πρόσφατα. Αντίθετα, αυτές οι παραδοχές ήταν γνωστές εδώ και μήνες. Αφορούν τις εμπειρικές παρατηρήσεις μηνών και πλήθος μελετών που δείχνουν ότι οι εστίες μετάδοσης είναι σχεδόν αποκλειστικά εσωτερικοί χώροι ενώ οι εξωτερικοί χώροι δεν ενοχοποιούνται ποτέ, με την εξαίρεση της πυκνής συγκέντρωσης κόσμου που τραγουδά ή φωνάζει, κοντά ο ένας στον άλλον. Πρόσφατη μελέτη στην Ιρλανδία έδειξε ότι η μετάδοση σε εξωτερικό χώρο αφορά το 0,1% των κρουσμάτων.

Οι ίδιες αναφορές δείχνουν ότι οι εσωτερικοί χώροι θα έπρεπε να αερίζονται πολύ περισσότερο από το να απολυμαίνονται, να υπάρχουν συγκεκριμένες οδηγίες για συστήματα εξαερισμού και φίλτρα αέρα, για τήρηση μεγαλύτερων αποστάσεων (πάνω από 2 μέτρα), για χρήση μάσκας από την πρώτη στιγμή, και μάλιστα μάσκας υψηλής προστασίας και όσο το δυνατόν ερμητικής εφαρμογής.

Πολύ περισσότερο, θα έπρεπε να είχαμε μεταφορά όσο το δυνατόν περισσότερων δραστηριοτήτων σε εξωτερικούς χώρους, προτροπή των πολιτών σε υπαίθριες δραστηριότητες και αυστηρά μέτρα προστασίας σε κλειστούς χώρους.

Στις 21 Μαΐου, ένα επόμενο άρθρο στους New York Times αναφέρει τα αποτελέσματα δύο ακόμα μελετών, σύμφωνα με τα οποία τα σχολεία στις ΗΠΑ μπορούν να παραμείνουν ανοικτά, με σωστό αερισμό, λιγότερα άτομα ανά τάξη και προληπτικά τεστ.

Τι είχαμε αντί για αυτά;

Συστάσεις σε παγκόσμιο και διεθνές επίπεδο που δεν έπαιρναν υπόψη τα νέα (από το καλοκαίρι του 2020) επιστημονικά δεδομένα αλλά στηρίζονταν στην προηγούμενη επιδημιολογική εμπειρία.

Σε εθνικό επίπεδο όμως, είχαμε κυβερνητικές πολιτικές που υπηρέτησαν πλήθος σκοπιμοτήτων και κυρίως την απόπειρα να μεταφερθεί η ευθύνη από τις κρατικές και κυβερνητικές αποφάσεις, στην ατομική στάση των πολιτών.

Πιο συγκεκριμένα, η αναθεώρηση της επιστημονικής κοινότητας για τους τρόπους μετάδοσης του κορωνοϊού αναδεικνύει αναδρομικά, αλλά και σήμερα, τεράστιες ευθύνες για την «αντικειμενικότητα» της επιστήμης και την «επιστημονικότητα» των πολιτικών που εφαρμόστηκαν:

– Εγκληματική καθυστέρηση στην απαραίτητη χρήση μάσκας, γιατί δεν υπήρχαν τα απαραίτητα αποθέματα ή και οι υποδομές για να δημιουργηθούν. Σε πρώτο μάλιστα χρόνο κυριάρχησε το πλιάτσικο από τις ισχυρές κυρίως χώρες που δέσμευσαν αποθέματα ή κούρσευαν φορτία.

– Αδιαφορία έως και ανυπαρξία οδηγιών για εξαερισμό ή φιλτράρισμα αέρα σε εσωτερικούς χώρους. Αυτό θα απαιτούσε συγκεκριμένες τεχνικές προδιαγραφές και αλλαγές εξοπλισμού σε χώρους εργασίας του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και χώρους σπουδών. Κάτι τέτοιο σημαίνει κόστος, διαδικασίες και μηχανισμούς ελέγχου, επενδύσεις, δαπάνες για εκπαιδευτικούς κυρίως χώρους, πράγματα που δεν συμφωνούσαν με τη γενικευμένη παραίτηση του κράτους από τις ευθύνες του.

– Αδιαφορία για τις μικρές αποστάσεις σε εσωτερικούς χώρους, με αποκορύφωμα τα διαγράμματα Μαγιορκίνη για τις σχολικές τάξεις που θα μείνουν στην ιστορία ως μνημεία πολιτικής σκοπιμότητας και επιστημονικής αναξιοπρέπειας.

– Τραγικούς επί μήνες παραλογισμούς απαγόρευσης μετακίνησης σε εξωτερικούς χώρους. Απαγόρευση άθλησης στο βουνό ή στη θάλασσα. Απαγόρευση μετακίνησης μετά τις 9 τις καθημερινές και επί δύο μήνες απαγόρευση μετακίνησης μετά τις 6 το απόγευμα των Σαββατοκύριακων.

– Αγορά (μέσω leasing) λεωφορείων χωρίς παράθυρα (!), τάχα για να αμβλυνθεί ο συνωστισμός στα μέσα μεταφοράς, κάνοντας τα νέα λεωφορεία εντελώς ακατάλληλα για χρήση σε συνθήκες πανδημίας.

Στην πράξη, τα πραγματικά επιστημονικά ευρήματα, τινάζουν στον αέρα πλήθος κυβερνητικών πολιτικών αλλά και την πλειοψηφία των συστάσεων επιστημονικών οργανισμών (ΠΟΥ, CDC, ECDC κλπ) που με μεγάλη καθυστέρηση – έως και απροθυμία – δέχτηκαν τα νέα δεδομένα και προσάρμοσαν (σχεδόν κρυφίως) τις συστάσεις τους.

Ποιοι είναι οι λόγοι;

Η Tufekci αναφέρει την απροθυμία μέρους της επιστημονικής κοινότητας να αναθεωρήσει προηγούμενα ευρήματα μελετώντας συγκεκριμένες περιπτώσεις υπερ-μετάδοσης του ιού. Βέβαια η ευθύνη δεν αφορά μόνο την επιστημονική πλευρά, όσο και αν οι επιστήμονες έπαιξαν ρόλο στο να νομιμοποιήσουν βολικές κυβερνητικές αποφάσεις.

Η βασική πλευρά όμως της αγνόησης ή της καθυστέρησης αποδοχής των επιστημονικών δεδομένων για τους τρόπους μετάδοσης του κορωνοϊού αφορά την απροθυμία των κυβερνήσεων να αναλάβουν την ευθύνη και την πρόθεσή τους να ενοχοποιήσουν την ατομική συμπεριφορά των πολιτών.

Έτσι, ζητήματα όπως, έλεγχοι προδιαγραφών σε εργασιακούς χώρους, μείωση αριθμού μαθητών στα σχολικά τμήματα, συστήματα εξαερισμού σε κλειστούς χώρους, πύκνωση δρομολογίων σε μέσα μεταφοράς, μείωση δραστηριοτήτων σε εσωτερικούς χώρους, προτροπή εξωτερικών δραστηριοτήτων, ήταν για την κυβέρνηση εντελώς ανύπαρκτα.

Για την ακρίβεια, έκανε περίπου τα αντίθετα.

Ο λόγος ήταν προφανής: Τα παραπάνω απαιτούσαν συντεταγμένη κρατική και δημόσια παρέμβαση, πόρους, μηχανισμούς, διαδικασίες. Η εύκολη αντίθετα λύση ήταν αυτή που στην Ελλάδα ακολουθήθηκε επί μήνες: Απαγόρευση εξωτερικών μετακινήσεων, περιορισμοί κυκλοφορίας, απόσειση της κρατικής ευθύνης, ανάδειξη της ατομικής.

Στην Ελλάδα σήμερα, ζούμε στον αστερισμό του τουρίστα και τα ΜΜΕ αντί να καταγράφουν πλέον κρούσματα και θανάτους, καταγράφουν εισόδους τουριστών, επιβεβαιώνοντας το όραμα μιας χώρας γκαρσονιών. Η διαχείριση ωστόσο της πανδημίας και οι πολιτικές που επιλέχθηκαν δεν αφορούν αποκλειστικά το παρελθόν, ούτε έχουν παραγραφεί οι ευθύνες.

Αν έχει μεγάλη σημασία η διαπίστωση της επιστημονικής κοινότητας για τους τρόπους μετάδοσης του ιού, είναι γιατί αποκαλύπτει ότι η κρατική πολιτική δεν κινείται με βάση την ιεράρχηση της δημόσιας υγείας και της ζωής των πολιτών, η δε επιστημονική κοινότητα (ή τουλάχιστον η μεγάλη πλειοψηφία της) είναι παραπάνω από πρόθυμη να συνδράμει στις κυβερνητικές σκοπιμότητες.

Αυτά δεν σημαίνουν φλερτάρισμα με θεωρίες συνωμοσίας, αλλά το αντίθετο: Η καλύτερη υπηρεσία στη μάχη ενάντια στις αντι-επιστημονικές παραδοξολογίες είναι να αμφισβητηθεί τόσο η «αντικειμενικότητα» της επιστήμης στο σύγχρονο καπιταλισμό, όσο και η «επιστημονικότητα» των πολιτικών αποφάσεων.

Μάρτυρες ενός εγκλήματος ενάντια στην ανθρωπότητα

Η Αρουντάτι Ρόι δημοσίευσε την Τετάρτη 28/4 ένα άρθρο για την καταστροφική εξέλιξη της πανδημίας στην Ινδία. Πρόκειται για ένα δριμύ κατηγορώ της βραβευμένης συγγραφέως και κοινωνικής αγωνίστριας και ταυτόχρονα μια δραματική κραυγή για την εξέλιξη της πανδημίας στη χώρα της.

Κατά τη διάρκεια μιας ιδιαίτερα πολωτικής προεκλογικής εκστρατείας στην πολιτεία Uttar Pradesh το 2017, ο πρωθυπουργός της Ινδίας, Ναρέντρα Μόντι, μπήκε στη μάχη έτοιμος να ξεσηκώσει τα πάθη και τα μίση ακόμη περισσότερο. Μιλώντας δημόσια, κατηγόρησε την πολιτειακή κυβέρνηση – στην οποία ηγούνταν ένα κόμμα της αντιπολίτευσης – ότι δίνει προνόμια στη μουσουλμανική κοινότητα ξοδεύοντας περισσότερα για τα μουσουλμανικά νεκροταφεία (καμπριστάν) από ό, τι για ινδουιστικούς ναούς αποτέφρωσης (σαμσάν). Με τον συνηθισμένο χλευαστικό του ύφος, όπου κάθε χλεύη και καγχασμός ακούγεται σαν στριγκλιά στη μέση της πρότασης προτού καταλήξει σε μια απειλητική ηχώ, προκάλεσε το πλήθος. «Εάν ένα καμπριστάν είναι χτισμένο σε ένα χωριό, θα πρέπει επίσης να κατασκευαστεί ένα σαμσάν», είπε.

«Σαμσάν! Σαμσάν!» το γοητευμένο πλήθος ζητούσε εκστασιασμένο από κάτω.

Ίσως ο πρωθυπουργός είναι ευχαριστημένος τώρα που η στοιχειωμένη εικόνα από τις φλόγες που καίνε τα πτώματα στις μαζικές κηδείες στα νεκροταφεία της Ινδίας είναι διεθνώς πρωτοσέλιδα. Και ότι όλα τα καμπριστάν και τα σαμσάν στη χώρα του λειτουργούν σωστά, σε αναλογία με τις ανάγκες του πληθυσμού για τον οποίο προορίζονταν, αλλά και πολύ πέρα ​​από τις δυνατότητές τους.

«Μπορεί η Ινδία, με πληθυσμό 1,3 δισεκατομμυρίων, να απομονωθεί;» αναρωτιέται ρητορικά η Washington Post σε ένα πρόσφατο άρθρο της σχετικά με την εξέλιξη της επιδημικής καταστροφής της Ινδίας και την αδυναμία περιορισμού των νέων, ταχέως μεταδιδόμενων παραλλαγών Covid εντός των εθνικών συνόρων;

«Όχι εύκολα», απάντησε. Δεν θα ήταν πιθανό αυτή η ερώτηση να είχε τεθεί με τον ίδιο ακριβώς τρόπο όταν ο κορωνοϊός μαινόταν στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ευρώπη πριν από λίγους μήνες. Αλλά στην Ινδία δεν έχουμε δικαίωμα να προσβληθούμε, ειδικά αν λάβουμε υπόψη τα λόγια του πρωθυπουργού μας στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους.

Ο Μόντι μίλησε σε μια εποχή που οι άνθρωποι στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ υπέφεραν από την κορύφωση του δεύτερου κύματος της πανδημίας. Δεν είχε ούτε μια λέξη συμπάθειας για να προσφέρει, παρά μια προκλητική υπερηφάνεια για την υποδομή της Ινδίας και την ετοιμότητα απέναντι στον Covid. Κατέβασα και έσωσα την ομιλία του γιατί φοβάμαι ότι όταν η ιστορία ξαναγράφεται από το καθεστώς Modi – και μάλλον αυτό θα συμβεί σύντομα – η ομιλία μπορεί να εξαφανιστεί ή να είναι πλέον δύσκολο να βρεθεί. Ακολουθούν μερικά ανεκτίμητα αποσπάσματα:

«Φίλοι μου, έφερα το μήνυμα της εμπιστοσύνης, της θετικότητας και της ελπίδας από 1,3 δισεκατομμύρια Ινδούς εν μέσω αυτών των καταστάσεων φόβου …Προβλεπόταν ότι η Ινδία θα ήταν η πιο πληγείσα χώρα από την πανδημία του κορωνοϊού σε όλο τον κόσμο. Λεγόταν ότι θα υπάρξει ένα τσουνάμι από μολύνσεις Covid στην Ινδία, κάποιος είπε ότι 700-800 εκατομμύρια Ινδοί θα μολυνθούν, ενώ άλλοι δήλωσαν ότι 2 εκατομμύρια Ινδοί θα πεθάνουν».

…«Φίλοι μου, δεν θα ήταν σκόπιμο να κρίνουμε την επιτυχία της Ινδίας με την επιτυχία μιας άλλης χώρας. Σε μια χώρα που φιλοξενεί το 18% του παγκόσμιου πληθυσμού, αυτή η χώρα έχει σώσει την ανθρωπότητα από μια μεγάλη καταστροφή, περιορίζοντας αποτελεσματικά την πανδημία».

Ο Μόντι ο μάγος υποκλίνεται καθώς έσωσε την ανθρωπότητα, περιορίζοντας αποτελεσματικά τον κορωνοϊό. Τώρα που αποδεικνύεται ότι δεν τον περιόρισε μπορούμε να παραπονεθούμε ότι μας φέρονται λες και είμαστε μολυσμένοι με ραδιενέργεια; Ότι μας κλείνουν τα σύνορα και ακυρώνουν τις πτήσεις; Ότι μας σφράγισαν μέσα, με τον ιό μας και τον πρωθυπουργό μας, μαζί με όλη την αρρώστια, την αντι-επιστήμη, το μίσος και την ηλιθιότητα που αντιπροσωπεύει αυτός, το κόμμα του και το είδος της πολιτικής του;

Όταν το πρώτο κύμα του Covid ήρθε πέρυσι στην Ινδία και στη συνέχεια υποχώρησε, η κυβέρνηση και οι υποστηρικτές της σχολίαζαν θριαμβευτικά. «Η Ινδία προφανώς δεν πάει εκδρομή», έγραψε ο Shekhar Gupta, αρχισυντάκτης του διαδικτυακού ιστότοπου ειδήσεων «Print». «Όμως οι δομές μας δεν γέμισαν πτώματα, στα νοσοκομεία δεν γέμισαν τα κρεβάτια, ούτε τα κρεματόρια και τα νεκροταφεία ξέμειναν από ξύλα και χώρους ταφής. Πάρα πολύ καλό για να είναι αληθινό; Δώστε διαφορετικά δεδομένα εάν διαφωνείτε. Εκτός αν νομίζετε ότι είστε θεοί». Ας αφήσουμε κατά μέρος τις άσχημες και ασεβείς εικόνες – χρειαζόμασταν έναν θεό για να μας πει ότι οι περισσότερες πανδημίες έχουν ένα δεύτερο κύμα;

Αυτό το δεύτερο κύμα είχε προβλεφθεί, έστω και αν και η μεταδοτικότητά του εξέπληξε ακόμη και τους επιστήμονες και τους ιολόγους. Πού είναι λοιπόν η υγειονομική υποδομή για τον Covid και το «κίνημα των ανθρώπων» ενάντια στον ιό για τον οποίο ο Μόντι καυχιόταν στην ομιλία του; Τα νοσοκομειακά κρεβάτια δεν αρκούν. Οι γιατροί και το ιατρικό προσωπικό βρίσκονται σε επίπεδο εξάντλησης. Οι φίλοι τηλεφωνούν και λένε ιστορίες για νοσοκομειακές πτέρυγες χωρίς προσωπικό και περισσότερους νεκρούς ασθενείς από ότι ζωντανούς. Οι άνθρωποι πεθαίνουν στους διαδρόμους του νοσοκομείου, στους δρόμους και στα σπίτια τους. Τα κρεματόρια στο Δελχί έχουν εξαντληθεί από καυσόξυλα. Η δασική υπηρεσία έδωσε ειδική άδεια για την υλοτόμηση των δέντρων της πόλης. Οι απελπισμένοι άνθρωποι χρησιμοποιούν ό,τι καύσιμο μπορούν να βρουν. Τα πάρκα και οι χώροι στάθμευσης αυτοκινήτων μετατρέπονται σε αποτεφρωτήρια. Είναι σαν να υπάρχει ένα αόρατο UFO στους ουρανούς μας, καταναλώνοντας τον αέρα από τους πνεύμονές μας. Μια αεροπορική επιδρομή ενός είδους άγνωστου ως τώρα.

Το οξυγόνο είναι το νέο νόμισμα στο υγειονομικό χρηματιστήριο της Ινδίας. Ανώτεροι πολιτικοί, δημοσιογράφοι, δικηγόροι – η ελίτ της Ινδίας – κάνουν έκκληση στο Twitter για νοσοκομειακά κρεβάτια και φιάλες οξυγόνου. Η κρυφή αγορά των αναπνευστήρων οργιάζει. Οι μηχανές μέτρησης κορεσμού οξυγόνου και τα φάρμακα είναι δύσκολο να βρεθούν.

Υπάρχουν αγορές και για άλλα πράγματα. Στην κατώτερη βαθμίδα της ελεύθερης αγοράς, μπορείτε να βρείτε μια δωροδοκία για να ρίξετε μια τελευταία ματιά στο αγαπημένο σας πρόσωπο, που τοποθετήθηκε σε νεκρικό σάκκο και στοιβάχθηκε σε νεκροταφείο. Ή να πληρώσετε έναν ιερέα να συμφωνήσει να κάνει τις τελευταίες προσευχές. Να αγοράσετε διαδικτυακές ιατρικές συμβουλές από αδίστακτους γιατρούς στις οποίες καταφεύγουν απελπισμένες οικογένειες. Στην ανώτερη βαθμίδα, ίσως χρειαστεί να πουλήσετε τη γη και το σπίτι σας και να καταναλώσετε κάθε τελευταία ρουπία για θεραπεία σε ιδιωτικό νοσοκομείο. Μόνο και μόνο η κατάθεση πληρωμής, από μόνη της, πριν καν συμφωνήσουν να σας δεχτούν στο ιδιωτικό νοσοκομείο, θα μπορούσε να στείλει οικονομικά την οικογένειά σας πίσω για αρκετές γενιές.

Τίποτα από τα παραπάνω δεν αποκαλύπτει το πλήρες βάθος και το εύρος του τραύματος, του χάους και, πάνω απ’ όλα, την έλλειψη αξιοπρέπειας στην οποία καταδικάζονται οι άνθρωποι. Αυτό που συνέβη στον νεαρό μου φίλο Τ είναι μόνο μία από τις εκατοντάδες, ίσως χιλιάδες παρόμοιες ιστορίες, μόνο στο Δελχί. Ο Τ, που είναι 20 χρονών, ζει στο μικρό διαμέρισμα των γονιών του, στο Γκαζιαμπάντ, στα περίχωρα του Δελχί. Και οι τρεις ήταν θετικοί στον Covid. Η μητέρα του ήταν σοβαρά άρρωστη. Δεδομένου ότι ήταν τις πρώτες μέρες της πανδημίας, ήταν αρκετά τυχερός που βρήκε νοσοκομειακό κρεβάτι για αυτήν. Ο πατέρας του, διαγνωσμένος με σοβαρή διπολική κατάθλιψη, έγινε βίαιος και άρχισε να βλάπτει τον εαυτό του. Σταμάτησε να κοιμάται. Λερωνόταν και έμενε έτσι για καιρό. Η ψυχίατρός του προσπαθούσε να βοηθήσει μέσω Διαδικτύου, αν και κατά καιρούς κατέρρεε επειδή ο σύζυγός της είχε μόλις πεθάνει από τον Covid. Είπε ότι ο πατέρας του Τ χρειαζόταν νοσηλεία, αλλά επειδή ήταν θετικός στον κορωνοϊό δεν υπήρχε καμία τέτοια πιθανότητα. Έτσι, ο Τ έμεινε ξύπνιος, κάθε νύχτα, κρατώντας τον πατέρα του κάτω, σκουπίζοντάς τον, καθαρίζοντάς τον. Κάθε φορά που του μίλαγα, ένιωθα τη δική μου αναπνοή να τρέμει. Τέλος, το μήνυμα ήρθε: «Ο πατέρας μου πέθανε». Δεν πέθανε από τον Covid, αλλά από μια τεράστια αύξηση της αρτηριακής πίεσης που προκλήθηκε από ψυχιατρική κατάρρευση που προκλήθηκε από απόλυτη αδυναμία.

Τι γίνεται με το πτώμα; Τηλεφώνησα απεγνωσμένα σε όλους όσους ήξερα. Μεταξύ αυτών που απάντησαν ήταν ο Anirban Bhattacharya, ο οποίος συνεργάζεται με τον γνωστό κοινωνικό ακτιβιστή Harsh Mander. Ο Bhattacharya πρόκειται να δικαστεί με την κατηγορία της αυτουργίας για μια διαμαρτυρία που βοήθησε να οργανωθεί στην Πανεπιστημιούπολη το 2016. Ο Mander, ο οποίος δεν έχει αναρρώσει πλήρως από μια σκληρή περιπέτεια με τον Covid πέρυσι, απειλείται με σύλληψη και κλείσιμο των ορφανοτροφείων που διοικεί αφού κινητοποίησε ανθρώπους κατά του Εθνικού Μητρώου Πολιτών (NRC) και του νόμου για την τροποποίηση της ιθαγένειας (CAA) που ψηφίστηκε τον Δεκέμβριο του 2019 – και οι δύο νόμοι κάνουν κατάφωρες διακρίσεις εναντίον των μουσουλμάνων. Ο Mander και ο Bhattacharya είναι μεταξύ των πολλών πολιτών που, ελλείψει κυβερνητικών δομών, έχουν δημιουργήσει γραμμές βοήθειας και μηχανισμούς έκτακτης ανάγκης και τρέχουν μόνοι τους οργανώνοντας ασθενοφόρα, συντονίζοντας τις κηδείες και τη μεταφορά των νεκρών. Δεν είναι ασφαλές για αυτούς τους εθελοντές να κάνουν αυτό που κάνουν. Σε αυτό το κύμα της πανδημίας, οι νέοι είναι που πέφτουν, και γεμίζουν τις μονάδες εντατικής θεραπείας. Όταν οι νέοι πεθαίνουν, οι μεγαλύτεροι ανάμεσά μας χάνουμε λίγο από τη θέλησή μας να ζήσουμε.

Ο πατέρας του Τ αποτεφρώθηκε. Ο Τ και η μητέρα του τώρα αναρρώνουν.

Τα πράγματα θα βελτιωθούν τελικά. Φυσικό είναι. Αλλά δεν ξέρουμε ποιος από εμάς θα επιβιώσει να δει εκείνη την ημέρα. Οι πλούσιοι θα ανασάνουν ευκολότερα. Οι φτωχοί όχι. Προς το παρόν, ανάμεσα στην αρρώστια και στο θάνατο, υπάρχει ένα έλλειμμα δημοκρατίας. Οι πλούσιοι έχουν επίσης πιεστεί. Τα νοσοκομεία εκλιπαρούν για οξυγόνο. Μερικοί έχουν αρχίσει να φέρνουν τα δικά τους συστήματα παροχής οξυγόνου. Η κρίση του οξυγόνου οδήγησε σε έντονες μάχες ανάμεσα στις πολιτείες, με πολιτικά κόμματα που επιχειρούν να αποσείσουν τις δικές τους ευθύνες.

Το βράδυ της 22ης Απριλίου, 25 ασθενείς με σοβαρή ασθένεια κοροναϊού διασυνδεδεμένοι σε οξυγόνο υψηλής πίεσης, πέθαναν σε ένα από τα μεγαλύτερα ιδιωτικά νοσοκομεία του Δελχί, το Sir Ganga Ram. Το νοσοκομείο έστειλε αρκετά απελπισμένα μηνύματα SOS για την αναπλήρωση της παροχής οξυγόνου. Μια μέρα αργότερα, ο πρόεδρος του συμβουλίου του νοσοκομείου έσπευσε να διευκρινίσει: «Δεν μπορούμε να πούμε ότι πέθαναν λόγω έλλειψης υποστήριξης οξυγόνου». Στις 24 Απριλίου, 20 ακόμα ασθενείς πέθαναν όταν εξαντλήθηκε η παροχή οξυγόνου σε ένα άλλο μεγάλο νοσοκομείο του Δελχί, το Jaipur Golden. Την ίδια μέρα, στο Ανώτατο Δικαστήριο του Δελχί, ο Tushar Mehta, γενικός συνήγορος της Ινδίας, μιλώντας για την κυβέρνηση της Ινδίας, είπε: «Ας προσπαθήσουμε να μην είμαστε σαν ένα μωρό που κλαίει… μέχρι τώρα έχουμε διασφαλίσει ότι κανένας στη χώρα δεν έμεινε χωρίς οξυγόνο».

Ο Ajay Mohan Bisht, ο επικεφαλής πρωθυπουργός του Ουτάρ Πραντές, γνωστός με το όνομα Yogi Adityanath, έχει δηλώσει ότι δεν υπάρχει έλλειψη οξυγόνου σε κανένα νοσοκομείο στην πολιτεία του και ότι όσοι διαδίδουν τέτοιες φήμες θα συλληφθούν χωρίς δυνατότητα εγγύησης βάσει του νόμου περί εθνικής ασφάλειας και θα κατασχεθεί η περιουσία τους.

Ο Yogi Adityanath δεν αστειεύεται. Ο Siddique Kappan, μουσουλμάνος δημοσιογράφος από την Κεράλα, φυλακίστηκε για μήνες στο Ουτάρ Πραντές, όταν εκείνος και δύο άλλοι ταξίδεψαν εκεί για να αναφέρουν ειδήσεις σχετικά με τον βιασμό και τη δολοφονία ενός κοριτσιού Νταλίτ στην περιοχή Hathras. Είναι σοβαρά άρρωστος και έχει βγει θετικός στον Covid. Η σύζυγός του, σε μια απελπισμένη της αναφορά στο ανώτατο δικαστήριο της Ινδίας, λέει ότι ο σύζυγός της βρίσκεται αλυσοδεμένος «σαν ζώο» σε ένα νοσοκομειακό κρεβάτι στο νοσοκομείο του Ιατρικού Κολλεγίου στη Mathura. (Το ανώτατο δικαστήριο διέταξε τώρα την κυβέρνηση του Ουτάρ Πραντές να τον μεταφέρει σε νοσοκομείο στο Δελχί.) Έτσι, εάν ζείτε στο Uttar Pradesh, το μήνυμα φαίνεται να είναι, παρακαλώ κάντε τον εαυτό σας μια χάρη να πεθαίνετε χωρίς να παραπονιέστε.

Νεκρικές πυρές σε κρεματόρια στο Νέο Δελχί

Η απειλή για όσους παραπονούνται δεν περιορίζεται στο Uttar Pradesh. Εκπρόσωπος της φασιστικής ινδουιστικής εθνικιστικής οργάνωσης, της Rashtriya Swayamsevak Sangh (RSS) – της οποίας ο Μόντι και πολλοί από τους υπουργούς του είναι μέλη, και η οποία διαχειρίζεται τη δική της ένοπλη πολιτοφυλακή – προειδοποίησε ότι οι «αντι-Ινδικές δυνάμεις» θα χρησιμοποιούσαν την κρίση για να τροφοδοτήσουν με «αρνητισμό» και «δυσπιστία» και ζήτησαν από τα μέσα ενημέρωσης να βοηθήσουν στην ανάπτυξη μιας «θετικής ατμόσφαιρας». Το Twitter τους βοήθησε απενεργοποιώντας λογαριασμούς επικριτικούς για την κυβέρνηση.

Πού θα αναζητήσουμε παρηγοριά; Πού θα βρούμε την επιστήμη; Θα προσκολληθούμε στους αριθμούς; Πόσοι νεκροί; Πόσοι ανέρρωσαν; Πόσα είναι τα κρούσματα; Πότε θα έρθει η κορύφωση της καμπύλης; Στις 27 Απριλίου, η αναφορά έδινε 323.144 νέα κρούσματα, 2.771 θανάτους. Η ακρίβεια είναι σχετικά καθησυχαστική. Δείχνει ότι ξέρουμε. Ξέρουμε όμως πράγματι; Τα τεστ είναι δύσκολο να γίνουν, ακόμη και στο Δελχί. Ο αριθμός των κηδειών που γίνονται με πρωτόκολλο Covid σε νεκροταφεία και κρεματόρια στις μικρότερες πόλεις και τα χωριά, υποδηλώνει ότι ο αριθμός θανάτων είναι 30 φορές υψηλότερος από τον επίσημο αριθμό. Οι γιατροί που εργάζονται εκτός των μητροπολιτικών περιοχών μπορούν να σας περιγράψουν την κατάσταση.

Εάν το Δελχί καταρρέει, τι φανταζόμαστε ότι συμβαίνει σε χωριά στο Μπιχάρ, στο Ουτάρ Πραντές, στο Μαντάγια Πραντές; Όταν δεκάδες εκατομμύρια εργαζόμενοι από τις πόλεις, μεταφέροντας τον ιό μαζί τους, καταφεύγουν σπίτι τους στις οικογένειές τους, με τραυματισμένη τη μνήμη τους από το εθνικό λοκντάουν του Μόντι το 2020. Ήταν το αυστηρότερο λοκντάουν στον κόσμο, που ανακοινώθηκε με ειδοποίηση μόνο τεσσάρων ωρών. Άφησε τους προσωρινούς εργάτες εγκλωβισμένους σε πόλεις, χωρίς δουλειά, χωρίς χρήματα για να πληρώσουν το ενοίκιο τους, χωρίς φαγητό και χωρίς μεταφορικό μέσο. Πολλοί έπρεπε να περπατήσουν εκατοντάδες μίλια στα σπίτια τους σε απομακρυσμένα χωριά. Εκατοντάδες πέθαναν στο δρόμο.

Αυτή τη φορά, παρόλο που δεν υπάρχει εθνικό λοκντάουν, οι εργαζόμενοι έχουν φύγει όσο τα μεταφορικά μέσα ήταν ακόμη διαθέσιμα, ενώ τρένα και λεωφορεία συνεχίζουν να λειτουργούν. Έφυγαν, επειδή γνωρίζουν ότι παρόλο που αποτελούν τον κινητήρα της οικονομίας σε αυτήν την τεράστια χώρα, όταν έρχεται μια κρίση, στα μάτια της διοίκησης, απλώς δεν υπάρχουν. Η φετινή έξοδος είχε ως αποτέλεσμα ένα διαφορετικό χάος: δεν υπάρχουν κέντρα καραντίνας για να απομονωθούν εκεί, πριν μπουν στα σπίτια του χωριού τους. Δεν υπάρχει καν η πενιχρή προσποίηση ότι προσπαθούμε να προστατεύσουμε την ύπαιθρο από τον ιό της πόλης.

Υπάρχουν χωριά όπου οι άνθρωποι πεθαίνουν από εύκολα θεραπεύσιμες ασθένειες όπως η διάρροια και η φυματίωση. Πώς υποτίθεται ότι μπορούν να αντιμετωπίσουν τον Covid; Είναι διαθέσιμα τα τεστ; Υπάρχουν νοσοκομεία; Υπάρχει οξυγόνο; Περισσότερο από αυτό, υπάρχει αγάπη; Ξεχάστε την αγάπη, υπάρχει έστω ανησυχία; Δεν υπάρχει. Επειδή υπάρχει μόνο μια – σε σχήμα καρδιάς- τρύπα γεμάτη από κρύα αδιαφορία εκεί που έπρεπε να είναι η δημόσια καρδιά της Ινδίας.

Νωρίς το πρωί, στις 28 Απριλίου, ήρθαν τα νέα ότι ο φίλος μας Prabhubhai πέθανε. Πριν πεθάνει, έδειξε κλασικά συμπτώματα κορωνοϊού. Όμως ο θάνατός του δεν θα εγγραφεί στον επίσημο αριθμό θανάτων από κορωνοϊό επειδή πέθανε στο σπίτι χωρίς εξέταση ή θεραπεία. Ο Prabhubhai ήταν ο αρχηγός του κινήματος κατά του φράγματος στην κοιλάδα της Narmada. Έμεινα αρκετές φορές στο σπίτι του στην Kevadia, όπου πριν από δεκαετίες, οι πρώτοι αυτόχθονοι κάτοικοι εξορίστηκαν από τα εδάφη τους για να μείνει χώρος να στηθεί η αποικία των εργαζομένων στην κατασκευή του φράγματος και των αξιωματούχων. Εκτοπισμένες οικογένειες, όπως αυτή του Prabhubhai, εξακολουθούν να παραμένουν στην άκρη αυτής της αποικίας, φτωχοί και διωκόμενοι, παραβάτες σε μια γη που ήταν κάποτε δική τους.

Δεν υπάρχει νοσοκομείο στη Kevadia. Υπάρχει μόνο το Άγαλμα της Ενότητας, αφιερωμένο στον μαχητή της ελευθερίας και τον πρώτο αναπληρωτή πρωθυπουργό της Ινδίας, Σαρντάρ Πατέλ. Στα 182 μέτρα ύψος, είναι το ψηλότερο άγαλμα στον κόσμο και κοστίζει 422 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ. Οι ανελκυστήρες υψηλής ταχύτητας στο εσωτερικό οδηγούν τους τουρίστες στο ύψος του στήθους του αγάλματος για να δουν το φράγμα Narmada. Φυσικά, δεν μπορούν να δουν τον πολιτισμό της κοιλάδας του ποταμού που καταστρέφεται, που βυθίζεται στα βάθη του τεράστιου φράγματος ή δεν ακούνε τις ιστορίες των ανθρώπων που διεξήγαγαν έναν από τους ομορφότερους, βαθύτερους αγώνες που γνώρισε ποτέ ο κόσμος – όχι μόνο εναντίον ενός φράγματος, αλλά εναντίον των αποδεκτών ιδεών για το τι συνιστά πολιτισμό, ευτυχία και πρόοδο. Το άγαλμα ήταν τέκνο του Μόντι. Το εγκαινίασε τον Οκτώβριο του 2018.

Ο πρωθυπουργός της Ινδίας Ναρέντρα Μόντι στα εγκαίνια του Αγάλματος της Ενότητας, του μεγαλύτερου αγάλματος στον κόσμο, στην πολιτεία Γκουζαράτ της Ινδίας το 2018.

Ο φίλος που έστειλε μηνύματα για τον Prabhubhai είχε περάσει χρόνια ως ακτιβιστής κατά της δημιουργίας φράγματος στην κοιλάδα της Narmada. Έγραφε: «Τα χέρια μου τρέμουν καθώς το γράφω. Η κατάσταση της πανδημίας μέσα και γύρω από την Kevadia είναι τραγική».

Οι ακριβείς αριθμοί που χρησιμοποιούνται στα γραφήματα του Covid στην Ινδία είναι σαν το τείχος που χτίστηκε στο Ahmedabad για να κρύψει τις φτωχογειτονιές που ο Ντόναλντ Τραμπ κανονικά θα έβλεπε στο δρόμο του για να παραστεί στην εκδήλωση «Namaste Trump» που διοργάνωσε ο Μόντι τον Φεβρουάριο του 2020. Απελπιστικοί είναι οι αριθμοί, σας δίνουν μια εικόνα της Ινδίας-που-έχει-σημασία, αλλά σίγουρα όχι της Ινδίας-που-πραγματικά-είναι. Σε αυτήν την Ινδία, οι άνθρωποι πρέπει να ψηφίζουν ως Ινδουιστές, αλλά να πεθαίνουν ως αναλώσιμοι.

«Ας προσπαθήσουμε να μην είμαστε σαν μωρά που κλαίνε».

Προσπαθήστε να μην προσέξετε το γεγονός ότι η πιθανότητα απόλυτης έλλειψης οξυγόνου είχε επισημανθεί ήδη από τον Απρίλιο του 2020, και στη συνέχεια ξανά τον Νοέμβριο από μια επιτροπή που συγκροτήθηκε από την ίδια την κυβέρνηση. Προσπαθήστε να μην αναρωτιέστε γιατί ακόμη και τα μεγαλύτερα νοσοκομεία του Δελχί δεν έχουν τα δικά τους εργαστήρια παραγωγής οξυγόνου. Προσπαθήστε να μην αναρωτιέστε γιατί το PM Cares Fund – ο αδιαφανής οργανισμός που αντικατέστησε πρόσφατα το διαφανέστερο Εθνικό Ταμείο Ανακούφισης του Πρωθυπουργού και χρησιμοποιεί δημόσια χρήματα και κυβερνητικές υποδομές, αλλά λειτουργεί ως ιδιωτική επιχείρηση με μηδενική δημόσια λογοδοσία – ξαφνικά έκανε έκκληση να αντιμετωπιστεί η κρίση οξυγόνου. Θα έχει ο Μόντι μερίδιο και στην παροχή οξυγόνου;

«Ας προσπαθήσουμε να μην είμαστε σαν μωρά που κλαίνε».

Ας κατανοήσουμε ότι υπήρχαν και υπάρχουν πάρα πολλά πιεστικότερα ζητήματα για την κυβέρνηση Μόντι. Η καταστροφή των τελευταίων υπολειμμάτων δημοκρατίας, η δίωξη των μη ινδουιστικών μειονοτήτων, η εδραίωση των θεμελίων του Ινδουιστικού Έθνους δημιουργεί ένα αδιάκοπο χρονοδιάγραμμα. Υπάρχουν τεράστια συγκροτήματα φυλακών, για παράδειγμα, τα οποία πρέπει να κατασκευαστούν επειγόντως στην Ασσάμ για τα δύο εκατομμύρια άτομα που έχουν ζήσει εκεί επί γενιές και ξαφνικά έχουν στερηθεί την ιθαγένειά τους.

Υπάρχουν εκατοντάδες μαθητές και ακτιβιστές και νεαροί μουσουλμάνοι πολίτες που πρόκειται να δικαστούν και να φυλακιστούν ως οι βασικοί κατηγορούμενοι στο αντι-μουσουλμανικό πογκρόμ που έλαβε χώρα εναντίον της δικής τους κοινότητας στο βορειοανατολικό Δελχί τον περασμένο Μάρτιο. Εάν είστε μουσουλμάνοι στην Ινδία, αν δολοφονηθείτε, είστε ένοχοι. Οι λαοί σας θα το πληρώσουν. Υπάρχουν ακόμα τα εγκαίνια του νέου ναού Ραμ στην Ayodhya, ο οποίος χτίζεται στη θέση του τζαμιού που ισοπεδώθηκε από ινδουιστές βανδάλους που καθοδηγούνταν από ανώτερους πολιτικούς του BJP. (Σε αυτό το ζήτημα, το ανεξάρτητο ανώτατο δικαστήριό μας πήρε σκληρή στάση στην πλευρά της κυβέρνησης και των βανδάλων). Υπάρχουν οι αμφιλεγόμενοι νέοι αγροτικοί νόμοι που πρέπει να περάσουν, που μετασχηματίζουν τη γεωργία σε μεγάλη επιχειρηματική δραστηριότητα. Υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες αγρότες που ξυλοκοπήθηκαν και δέχτηκαν χημικά όταν βγήκαν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν.

Επιπλέον υπάρχει το σχέδιο πολλών πολλών εκατομμυρίων δολαρίων για μια νέα ανάπλαση για το ξεθωριασμένο μεγαλείο του αυτοκρατορικού κέντρου στο Νέο Δελχί το οποίο θα πρέπει να παρακολουθήσουμε επειγόντως. Άλλωστε, πώς μπορεί η κυβέρνηση της νέας Ινδουιστικής Ινδίας να στεγάζεται σε παλιά κτίρια; Ενώ το Δελχί είναι σε λοκντάουν, κατεστραμμένο από την πανδημία, άρχισαν οι κατασκευαστικές εργασίες για το έργο “Central Vista”, που δηλώθηκε ως απαραίτητη εργασία η οποία δεν δέχεται αναβολή. Οι εργαζόμενοι δουλεύουν κανονικά. Ίσως μπορούν να αλλάξουν τα σχέδια προσθέτοντας και ένα κρεματόριο.

Πλήθη συνωστίζονται στη γιορτή Kumbh Mela μέσα στον μήνα Απρίλιο.

Υπάρχει επίσης το Kumbh Mela που πρέπει να οργανωθεί, έτσι ώστε εκατομμύρια Ινδουιστές προσκυνητές να συγκεντρωθούν σε μια μικρή πόλη για να κάνουν μπάνιο στον Γάγγη και να διαδώσουν τον ιό παντού, καθώς επιστρέφουν στα σπίτια τους σε όλη τη χώρα, ευλογημένοι και καθαρισμένοι. Αυτό το Kumbh συνεχίζεται, αν και ο Μόντι πρότεινε ευγενικά ότι θα μπορούσε η ιερή βουτιά να γίνει «συμβολικά» – ό, τι κι αν σημαίνει αυτό. (Σε αντίθεση με όσους παρακολούθησαν πέρυσι ένα συνέδριο της ισλαμικής οργάνωσης Tablighi Jama οι οποίοι και αποκαλούνταν κορωνο-τζιχαντιστές, τα μέσα ενημέρωσης δεν έχουν διεξαγάγει εκστρατεία εναντίον των ινδουϊστών προσκυνητών, ούτε τους κατηγορούν για διάπραξη εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας.) Υπάρχουν επίσης εκείνοι οι λίγοι χιλιάδες πρόσφυγες Ροχίνγκια που έπρεπε να απελαθούν επειγόντως στο γενοκτονικό καθεστώς της Μιανμάρ, εκεί δηλαδή από όπου έφυγαν – μεσούντος ενός πραξικοπήματος. (Για άλλη μια φορά, όταν το ανεξάρτητο ανώτατο δικαστήριο μας αναφέρθηκε σε αυτό το θέμα, συμφώνησε με την άποψη της κυβέρνησης.)

Όπως μπορείτε λοιπόν να καταλάβετε, η κυβέρνηση Μόντι είναι εντελώς μα εντελώς απασχολημένη.

Πάνω από όλη αυτήν την επείγουσα δραστηριότητα, υπάρχει μια εκλογή που πρέπει να κερδηθεί στην πολιτεία της Δυτικής Βεγγάλης. Αυτό απαιτούσε από τον υπουργό Εσωτερικών μας, τον άνθρωπο του Μόντι, τον Αμίτ Σαχ, να εγκαταλείψει λίγο πολύ τα καθήκοντά του στο υπουργικό συμβούλιο και να εστιάσει όλη του την προσοχή στη Βεγγάλη για μήνες, να διαδώσει τη δολοφονική προπαγάνδα του κόμματός του, να στρέψει άνθρωπο ενάντια σε άνθρωπο σε κάθε μικρή πόλη και χωριό. Γεωγραφικά, η Δυτική Βεγγάλη είναι μια μικρή πολιτεία. Οι εκλογές θα μπορούσαν να διεξαχθούν σε μια μέρα, και αυτό είχε γίνει στο παρελθόν. Ωστόσο, δεδομένου ότι είναι νέο έδαφος για το BJP, το κόμμα χρειαζόταν χρόνο για να μετακινήσει τα στελέχη του, πολλοί από τους οποίους δεν προέρχονται από τη Βεγγάλη, από εκλογική περιφέρεια σε εκλογική περιφέρεια για την εποπτεία της ψηφοφορίας. Το πρόγραμμα των εκλογών χωρίστηκε σε οκτώ φάσεις, που εκτείνονταν σε διάστημα ενός μήνα, η τελευταία στις 29 Απριλίου. Καθώς ο αριθμός των μολύνσεων από κορωνοϊό αυξήθηκε, τα άλλα πολιτικά κόμματα παρακάλεσαν την εκλογική επιτροπή να επανεξετάσει το εκλογικό πρόγραμμα. Η επιτροπή αρνήθηκε και τέθηκε με το πλευρό του BJP, και η εκστρατεία συνεχίστηκε. Ποιος δεν έχει δει τα βίντεο του πρωταγωνιστή του BJP, του ίδιου του πρωθυπουργού, θριαμβευτή και χωρίς μάσκα, μιλώντας στα πλήθη που επίσης δεν είχαν μάσκες, ευχαριστώντας τα συγκεντρωμένα πλήθη; Ήταν στις 17 Απριλίου, όταν ο επίσημος αριθμός των ημερήσιων κρουσμάτων είχε ήδη εκτοξευθεί πάνω από 200.000.

Τώρα, καθώς η ψηφοφορία κλείνει, η Βεγγάλη είναι έτοιμη να γίνει νέα εστία κορωνοϊού, με ένα νέο στέλεχος τριπλής μετάλλαξης γνωστό ως – μαντέψτε τι – το “στέλεχος της Βεγγάλης”. Οι εφημερίδες αναφέρουν ότι κάθε δεύτερο άτομο που ελέγχεται στην πρωτεύουσα της πολιτείας, Καλκούτα, είναι θετικό στον κορωνοϊό. Το BJP έχει δηλώσει ότι εάν κερδίσει τη Βεγγάλη, θα διασφαλίσει ότι οι άνθρωποι θα λάβουν δωρεάν εμβόλια. Και αν όχι;

«Ας προσπαθήσουμε να μην είμαστε σαν μωρά που κλαίνε».

Εν πάσει περιπτώσει, τι γίνεται με τα εμβόλια; Σίγουρα θα μας σώσουν; Δεν είναι η Ινδία μια δύναμη παραγωγής εμβολίων; Στην πραγματικότητα, η ινδική κυβέρνηση εξαρτάται εξ ολοκλήρου από δύο κατασκευαστές, το Serum Institute of India (SII) και το Bharat Biotech. Και οι δύο μπορούν να κυκλοφορήσουν δύο από τα πιο ακριβά εμβόλια στον κόσμο, στους φτωχότερους ανθρώπους στον κόσμο. Αυτή την εβδομάδα ανακοίνωσαν ότι θα πουλήσουν στα ιδιωτικά νοσοκομεία σε ελαφρώς αυξημένη τιμή και στις πολιτειακές κυβερνήσεις σε κάπως χαμηλότερη τιμή. Οι υπολογισμοί στο πίσω μέρος του φακέλου δείχνουν ότι οι εταιρείες εμβολίων αναμένεται να έχουν παράλογα κέρδη.

Υπό από τον Μόντι, η οικονομία της Ινδίας έχει υποσκαφθεί και εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι που ζούσαν ήδη επισφαλείς ζωές, σπρώχνονται στην απόλυτη φτώχεια. Ένας τεράστιος αριθμός ανθρώπων εξαρτά τώρα την επιβίωσή του από τα πενιχρά εισοδήματα που δίνει ο Εθνικός Νόμος για την Εγγύηση της Απασχόλησης της Υπαίθρου (NREGA), ο οποίος ψηφίστηκε το 2005 όταν το κόμμα του Κογκρέσου ήταν στην εξουσία. Είναι αδύνατο να περιμένουμε ότι οικογένειες που βρίσκονται στα πρόθυρα της πείνας θα πληρώσουν το μεγαλύτερο μέρος του μηνιάτικου εισοδήματός τους για να εμβολιαστούν. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, τα εμβόλια είναι δωρεάν και είναι θεμελιώδες δικαίωμα. Όσοι μάλιστα προσπαθούν να εμβολιαστούν εκτός σειράς, αντιμετωπίζουν τις συνέπειες του νόμου. Στην Ινδία, ο κινητήριος μοχλός της εκστρατείας εμβολιασμού είναι απλώς το εταιρικό κέρδος.

Ασθενείς Covid με αναπνευστικά προβλήματα περιμένουν έξω από νοσοκομείο παροχή οξυγόνου

Καθώς αυτή η επική καταστροφή εκτυλίσσεται, στα τηλεοπτικά κανάλια της Ινδίας που είναι ευθυγραμμισμένα με τον Μόντι, θα παρατηρήσετε πώς μιλούν όλοι με μια ομοιόμορφη φωνή. Το «σύστημα» κατέρρευσε, λένε, ξανά και ξανά. Ο ιός έχει τσακίσει το «σύστημα» υγειονομικής περίθαλψης της Ινδίας.

Το σύστημα δεν έχει καταρρεύσει. Το «σύστημα» μόλις που υπήρχε. Η κυβέρνηση – τόσο αυτή, όσο και η κυβέρνηση του Κογκρέσου που προηγήθηκε – σκόπιμα διέλυσε και αυτήν ακόμα τη μικρή υγειονομική υποδομή που υπήρχε. Αυτό συμβαίνει όταν μια πανδημία πλήττει μια χώρα με σχεδόν ανύπαρκτο σύστημα δημόσιας υγείας. Η Ινδία ξοδεύει περίπου το 1,25% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της στην υγεία, πολύ χαμηλότερο από τις περισσότερες χώρες του κόσμου, ακόμη και τις φτωχότερες. Ακόμα και αυτό το ποσοστό όμως είναι διογκωμένο, καθώς πράγματα που μπορεί να είναι σημαντικά αλλά δεν πληρούν τις προϋποθέσεις να χαρακτηριστούν ως υγειονομική περίθαλψη, έχουν αθροιστεί σε αυτό το ποσοστό. Έτσι, το πραγματικό ποσοστό εκτιμάται περισσότερο ότι βρίσκεται στο 0,34%. Η τραγωδία είναι ότι σε αυτήν την απελπιστικά φτωχή χώρα, όπως δείχνει μελέτη του Lancet το 2016, το 78% της υγειονομικής περίθαλψης στις αστικές περιοχές και το 71% στις αγροτικές περιοχές, το διαχειρίζεται πλέον ο ιδιωτικός τομέας. Όσοι πόροι παραμένουν στον δημόσιο τομέα διοχετεύονται πλέον συστηματικά στον ιδιωτικό τομέα από ένα σύμπλεγμα διεφθαρμένων διευθυντών και ιατρών, ψευδών παραπομπών και φουσκωμένων ασφαλιστικών απαιτήσεων.

Η υγειονομική περίθαλψη είναι θεμελιώδες δικαίωμα. Ο ιδιωτικός τομέας δεν θα περιθάλψει τους πεινασμένους, τους άρρωστους, τους ανθρώπους που πεθαίνουν και δεν έχουν χρήματα. Αυτή η μαζική ιδιωτικοποίηση της υγειονομικής περίθαλψης της Ινδίας είναι έγκλημα.

Το σύστημα δεν έχει καταρρεύσει. Η κυβέρνηση έχει αποτύχει. Ίσως η λέξη «αποτύχει» είναι ανακριβής, γιατί αυτό στο οποίο είμαστε μάρτυρες δεν είναι μια εγκληματική αμέλεια, αλλά ένα ολοκληρωμένο έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. Οι ιολόγοι προβλέπουν ότι ο αριθμός των κρουσμάτων στην Ινδία θα αυξηθεί εκθετικά σε πάνω από 500.000 την ημέρα. Προβλέπουν το θάνατο πολλών εκατοντάδων χιλιάδων τους επόμενους μήνες, ίσως περισσότερους. Οι φίλοι μου και εγώ συμφωνήσαμε να καλούμε ο ένας τον άλλον κάθε μέρα για να δηλώνουμε τον εαυτό μας ως παρόντα και ζωντανό, όπως όταν παίρνουμε απουσίες στις σχολικές αίθουσες. Μιλάμε σε όσους αγαπάμε με δάκρυα και τρέμοντας, χωρίς να γνωρίζουμε αν θα ξαναδούμε ποτέ ο ένας τον άλλον. Γράφουμε, δουλεύουμε, μη γνωρίζοντας αν θα ζήσουμε για να ολοκληρώσουμε αυτό που ξεκινήσαμε. Δεν γνωρίζουμε ποιος τρόμος και ποια ταπείνωση μας περιμένει. Πόση αναξιοπρέπεια έχουν όλα αυτά. Αυτό είναι που μας τσακίζει.

Το hashtag #ModiMustResign είναι δημοφιλές στα κοινωνικά μέσα. Μερικά από τα memes που κυκλοφορούν δείχνουν τον Μόντι με έναν σωρό κρανίων να κρυφοκοιτάζει έξω από την κουρτίνα που σχηματίζει η γενειάδα του. Ο Μόντι ο Μεσσίας να μιλά σε δημόσια συγκέντρωση πτωμάτων. Ο Μόντι και ο Αμίτ Σαχ ως γύπες, να σαρώνουν τον ορίζοντα αναζητώντας πτώματα που θα τους ψηφίσουν. Αλλά αυτό είναι μόνο ένα μέρος της ιστορίας. Το άλλο μέρος είναι ότι ο άντρας χωρίς συναισθήματα, ο άντρας με τα κενά μάτια και το απέραντο χαμόγελο, μπορεί, όπως και πολλοί τύραννοι στο παρελθόν, να ξυπνήσει παθιασμένα συναισθήματα στους άλλους. Η παθολογία του μολύνει. Και αυτό τον κάνει να ξεχωρίζει. Στη Βόρεια Ινδία, η οποία είναι η μεγάλη βάση των εκλογέων του, και η οποία, λόγω των απόλυτων αριθμών, τείνει να αποφασίσει την πολιτική μοίρα της χώρας, ο πόνος που προκαλεί φαίνεται να μετατρέπεται σε μια ιδιότυπη απόλαυση.

Ο Fredrick Douglass το είπε σωστά: «Τα όρια των τυράννων καθορίζονται από την αντοχή των καταπιεζόμενων». Πώς εμείς στην Ινδία υπερηφανευόμαστε για την ικανότητά μας να αντέχουμε. Πόσο όμορφα έχουμε εκπαιδευτεί να διαλογιζόμαστε, να το γυρίζουμε στο να κοιτάμε το εσωτερικό μας, να εξορκίζουμε την οργή μας και να δικαιολογούμε την αδυναμία μας να είμαστε ισότιμοι. Πόσο ευγενικά αγκαλιάζουμε την δική μας ταπείνωση.

Όταν έκανε το πολιτικό του ντεμπούτο ως επικεφαλής της πολιτείας της Γκουτζαράτ το 2001, ο Μόντι εξασφάλισε τη θέση του στην ιστορία μετά από αυτό που έγινε γνωστό ως το πογκρόμ της Γκουτζαράτ του 2002. Για μια περίοδο μερικών ημερών, όχλος ινδουιστών, παρακολουθούμενος και μερικές φορές ενισχυόμενος από την αστυνομία της Γκουτζαράτ, δολοφόνησε, βίασε και έκαψε ζωντανούς, χιλιάδες μουσουλμάνους ως «εκδίκηση» για μια αποτρόπαιη εμπρηστική επίθεση σε ένα τρένο, στο οποίο περισσότεροι από 50 ινδουιστές προσκυνητές κάηκαν ζωντανοί. Μόλις υποχώρησε η βία, ο Μόντι, ο οποίος μέχρι τότε ήταν διορισμένος απλώς από το κόμμα του ως επικεφαλής της πολιτείας, ζήτησε πρόωρες εκλογές. Η εκστρατεία στην οποία εμφανίστηκε ως Hindu Hriday Samrat («Ο Αυτοκράτορας των Ινδουιστικών Καρδιών») του χάρισε μια μεγάλη νίκη. Ο Μόντι δεν έχει χάσει εκλογές από τότε.

Αρκετοί από τους δολοφόνους στο πογκρόμ της Γκουτζαράτ καταγράφηκαν στην κάμερα του δημοσιογράφου Ashish Khetan, να καυχώνται για το πώς χτυπούσαν ανθρώπους μέχρι θανάτου, άνοιγαν τα στομάχια των εγκύων γυναικών και έσπαγαν τα κεφάλια των βρεφών στα βράχια. Είπαν ότι μπορούσαν να κάνουν ό,τι έκαναν, μόνο επειδή ο Μόντι ήταν ο επικεφαλής. Αυτές οι κασέτες μεταδόθηκαν στην εθνική τηλεόραση. Ενώ ο Μόντι παρέμεινε στον θώκο της εξουσίας, ο Khetan, του οποίου οι ταινίες κατατέθηκαν στα δικαστήρια και εξετάστηκαν από τα εγκληματολογικά εργαστήρια, εμφανίστηκε ως μάρτυρας σε αρκετές περιπτώσεις. Με την πάροδο του χρόνου, μερικοί από τους δολοφόνους συνελήφθησαν και φυλακίστηκαν, αλλά πολλοί απελευθερώθηκαν. Στο πρόσφατο βιβλίο του, Undercover: My Journey In the Darkness of Hindutva, ο Khetan περιγράφει λεπτομερώς πώς, κατά τη διάρκεια της θητείας του Μόντι ως αρχηγού της πολιτείας, η αστυνομία της Γκουτζαράτ, οι δικαστές, οι δικηγόροι, οι εισαγγελείς και οι εξεταστικές επιτροπές συνεργάστηκαν για να αποκρύψουν αποδεικτικά στοιχεία, να εκφοβίσουν μάρτυρες και να μετακινήσουν δικαστές.

Παρόλο που όλα αυτά ήταν γνωστά, πολλοί από τους λεγόμενους δημόσιους διανοούμενους της Ινδίας, τους διευθύνοντες συμβούλους των μεγάλων εταιρειών και των ΜΜΕ που κατέχουν, εργάστηκαν σκληρά για να ανοίξουν το δρόμο στον Μόντι να γίνει πρωθυπουργός. Ταπείνωσαν και φίμωσαν όσους από εμάς επιμείναμε στην κριτική μας. “Ξεπεράστε το”, ήταν το σύνθημά τους. Ακόμα και σήμερα, μετριάζουν τη σκληρή κριτική στον Μόντι με επαίνους για τις ρητορικές του ικανότητες και τη «σκληρή δουλειά» του. Ο καταγγελτικός τόνος και το εκφοβιστικό τους ύφος για τους πολιτικούς των κομμάτων της αντιπολίτευσης είναι πολύ πιο έντονα. Δείχνουν ιδιαίτερη περιφρόνηση για τον Ραχούλ Γκάντι του κόμματος του Κογκρέσου, τον μοναδικό πολιτικό που έχει προειδοποιήσει με συνέπεια για την επερχόμενη κρίση του κορωνοϊού και ζήτησε επανειλημμένα από την κυβέρνηση να προετοιμαστεί όσο καλύτερα μπορούσε. Το να βοηθήσει λοιπόν κανείς το κυβερνών κόμμα στην εκστρατεία του να καταστρέψει όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης ισοδυναμεί με συμπαιγνία για την καταστροφή της δημοκρατίας.

Εδώ είμαστε λοιπόν τώρα, στην κόλαση που συλλογικά δημιούργησαν, με κάθε ανεξάρτητο θεσμικό όργανο που είναι απαραίτητο για τη λειτουργία μιας δημοκρατίας να έχει υπονομευτεί, και έναν ιό να είναι εκτός ελέγχου.

Η μηχανή δημιουργίας κρίσεων που την ονομάζουμε κυβέρνηση, είναι ανίκανη να μας βγάλει από αυτήν την καταστροφή. Όχι κυρίως επειδή ένας είναι ο άνθρωπος που παίρνει όλες τις αποφάσεις σε αυτήν την κυβέρνηση, και αυτός ο άνθρωπος είναι επικίνδυνος – και όχι ιδιαίτερα ευφυής. Αυτός ο ιός είναι ένα διεθνές πρόβλημα. Για να τον αντιμετωπίσουμε, η λήψη αποφάσεων, τουλάχιστον σχετικά με τον έλεγχο και τη διαχείριση της πανδημίας, θα πρέπει να περάσει στα χέρια κάποιου μη κομματικού σώματος που αποτελείται από μέλη του κυβερνώντος κόμματος, μέλη της αντιπολίτευσης και ειδικούς και εμπειρογνώμονες της πολιτικής της δημόσιας υγείας.

Όσο για τον Μόντι, είναι η παραίτηση από τα εγκλήματά του μια εφικτή πρόταση; Ίσως θα μπορούσε να κάνει ένα διάλειμμα από αυτά – ένα διάλειμμα από όλη τη σκληρή δουλειά του. Υπάρχει αυτό το Boeing 777, το Air India One, 564 εκατομμυρίων δολαρίων, προσαρμοσμένο για ταξίδια VVIP – στην πραγματικότητα γι’ αυτόν – το οποίο μένει αδρανές εδώ και λίγο καιρό στο αεροδρόμιο. Αυτός και οι άντρες του θα μπορούσαν να το πάρουν και να φύγουν. Οι υπόλοιποι θα κάνουμε ό, τι μπορούμε για να καθαρίσουμε το χάος τους.

Όχι, η Ινδία δεν μπορεί να απομονωθεί. Χρειαζόμαστε βοήθεια.

Πηγή: The Guardian

Μετάφραση: antapocrisis

Ερωτήματα, αντιπαραθέσεις και διαπιστώσεις για την πανδημία και την αριστερά (α’ μέρος)

Πόλεμος, φόβος, εγκλεισμός και θάνατος, οι λέξεις που μονοπώλησαν τις σκέψεις και τα συναισθήματα των ανθρώπων σχεδόν καθημερινά και στις περισσότερες –αν όχι σε όλες– τις γωνιές του πλανήτη. Πληθώρα ερωτημάτων τόσο για το παρόν όσο και για το μέλλον, το ατομικό, το συλλογικό, το κοινωνικό, το οικονομικό, το διεθνές.

Η πανδημία μας βυθίζει στα καθημερινά ζητήματα επιβίωσης, αλλά ταυτόχρονα μας εξαναγκάζει να σκεφτούμε πώς θα είναι ο κόσμος μετά, αν θα υπάρξει νέα «ισορροπία», πότε, πώς και ποια θα είναι αυτή. Ποιο είναι και ποιο μπορεί να γίνει το κεντρικό κοινωνικό αίτημα ή αιτήματα, ποιες αλλαγές-ανατροπές κυοφορούνται, ποιες κοινωνικές δυνάμεις ηγεμονεύουν και ποιες υποβαθμίζονται…

Είναι ευνόητο και καθόλου υπερβολικό να ισχυριστούμε το ότι το 2020 και η πανδημία αποτελούν μια καμπή στην ανθρώπινη ιστορία. Οι ιστορικοί του μέλλοντος θα σκοντάφτουν τόσο στην οικονομική κρίση όσο και στην πανδημία και στις αναταράξεις που δημιούργησαν και δημιουργούν και τα δύο αυτά γεγονότα.

Όσοι είναι στρατευμένοι ή πιστεύουν στην «ουτοπία του σοσιαλισμού» αντιλαμβάνονται τις αλλαγές με βάση την κατάσταση κίνησης – δράσης – ηγεμονίας των κοινωνικών δυνάμεων. Αναζητούν το ιστορικό διεθνές αίτημα της εποχής και πασχίζουν για το πρόγραμμα και την πράξη των πολιτικών δυνάμεων που μπορούν να θέσουν αξιόπιστα το ιδεολογικό, πολιτικό και κοινωνικό αίτημα της περιόδου, που δοκιμάζουν να το απλώσουν πλατιά, οργανωμένα και μεθοδικά και να το συζεύξουν με το διεθνές ιστορικό αίτημα της εποχής.

Να μην αθωωθεί το σύστημα, η φιλοσοφία του, το μοντέλο ζωής, οι πολιτικές του

Στην αρχή της πανδημίας, εμφανίστηκε ένα πλήθος ανορθολογικών, συνωμοσιολογικών, αντιεπιστημονικών απόψεων, οργίασε η φαντασία και η προπαγάνδα διαφόρων κυβερνητών παγκόσμιας εμβέλειας (κυρίως του δυτικού κόσμου), θρησκευτικών ιεραρχών (χριστιανικού και αραβικού κόσμου) και των κάθε λογής παπαγάλων ή κενόδοξων φανφαρόνων, ακόμα και πανεπιστημιακής κοπής, για την προέλευση της πανδημίας. Μετά κυριάρχησε παγκόσμια η γραμμή της ατομικής ευθύνης. Έτσι, μέρα με τη μέρα οικοδομήθηκε η απόκρυψη του βασικού υπεύθυνου για την τραγική εξέλιξη της πανδημίας, η απόσειση ευθυνών από πρόσωπα και πολιτικές, στοχεύοντας να αθωωθεί:

1. Ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής και η οργάνωση της σύγχρονης καθημερινής ζωής σε ανταγωνιστική σχέση με τη φύση και τις μορφές ζωής που υπάρχουν σ’ αυτήν.

Η βίαιη και ανεξέλεγκτη διατάραξη της ισορροπίας της φύσης από τον καπιταλισμό και την τεχνολογία του, διευκολύνει τη μεταφορά ιών στο ανθρώπινο είδος, με αρκετές, επικίνδυνες μεταλλάξεις. Η κλιματική αλλαγή, η ρύπανση του αέρα, του εδάφους, των υδάτων, οι βίαιες αλλαγές χρήσης γης (είτε για να στεγαστούν πυκνοί ανθρώπινοι πληθυσμοί, είτε τροποποιώντας τη γεωργική παραγωγή ή και καλλιεργώντας μεταλλαγμένα είδη, είτε για τη δημιουργία κάθε είδους βιομηχανιών χωρίς έλεγχο, σεβασμό στο περιβάλλον και όρια), υποσημειώνουν δραματικά την άγρια και επικίνδυνη μεταμόρφωση της φύσης.

2. Η ιμπεριαλιστική παγκοσμιοποίηση των ανοιχτών συνόρων, των γρήγορων και παγκόσμιων μεταφορών, των τεράστιων ροών και κίνησης κεφαλαίων, προϊόντων, ανθρώπων προς όφελος των πολυεθνικών, της «παγκόσμιας αγοράς», σε τελική ανάλυση της σχέσης κεφάλαιο. Η πανδημία έδειξε ότι όσο περισσότερο παγκοσμιοποιημένες είναι οι περιοχές, τα κράτη, οι χώρες, οι αγορές τους, τόσο ταχύτερη, διευρυμένη και ανεξέλεγκτη γίνεται η διάδοση του ιού. Ο περιορισμός κίνησης ανθρώπων και εμπορευμάτων είναι μέτρο που δεν επιτράπηκε από τις κυβερνήσεις της Δύσης, ιεραρχώντας τις ανοιχτές ροές κεφαλαίων, ανθρώπων και εμπορευμάτων πιο πάνω από τη δημόσια υγεία. Οι μακράν χειρότερες επιδόσεις της κατά τα άλλα πλούσιας, αναπτυγμένης και ισχυρής Δύσης στην αντιμετώπιση της πανδημίας, κατά ένα μέρος, οφείλονται στην αδυναμία – απροθυμία της να βάλει φρένο στην αχαλίνωτη παγκοσμιοποίηση των αγορών της.

Το σύγχρονο καπιταλιστικό μοντέλο και τρόπος ζωής που επιβλήθηκε και που ενσωμάτωσε μεσαία και μικροαστικά στρώματα και που προβάλλεται σαν η κυρίαρχη ιδεολογία που καθοδηγεί το σύνολο των ανθρώπων, οδηγεί σε έναν τρόπο ζωής και σκέψης, σε ένα νέο τύπο ανθρώπου που καθοδηγείται από τον εγωκεντρικό ατομισμό. Η αποκλειστική του θρησκεία είναι η αγορά, η κατανάλωση, τα «ατομικά δικαιώματα», η «ατομική ελευθερία», η πάση θυσία αναζήτηση του ευδαιμονισμού, του ηδονισμού, της επιβεβαίωσης και του κύρους. Είναι αυτονόητη η γενικευμένη ανευθυνότητα και αδιαφορία για τις συλλογικές ανάγκες και δικαιώματα, για την κοινωνική αναφορά και ταυτότητα. Κονιορτοποιήθηκε το ψέμα της παγκόσμιας αλληλεγγύης και συνεργασίας που φέρνει η παγκοσμιοποίηση, που στην πανδημία αντικαταστάθηκε από την πραγματικότητα του «ο καθένας μόνος του και εναντίον των υπολοίπων». Αυτή η κακοχωνεμένη, καθυστερημένη και εξατομικευμένη μετάφραση της κληρονομιάς του ευρωπαϊκού διαφωτισμού αποκλειστικά ως ανθρώπινο και ατομικό δικαίωμα και καθόλου ως συλλογική και κοινωνικό πρόοδο, είναι ένας ακόμα λόγος για την παταγώδη αποτυχία των ισχυρότερων χωρών της Δύσης στην πανδημία. Η συλλογική ανάγκη ιεραρχήθηκε και ιεραρχείται πολύ χαμηλότερα από το ατομικό δικαίωμα. Αυτός ο homo homini lupus, ο άνθρωπος που είναι λύκος για τον συνάνθρωπό του, δεν ήταν μια συμπεριφορά της στιγμής, αλλά αποτέλεσμα μιας κατεργασίας δεκαετιών υπό την κυριαρχία του νεοφιλελευθερισμού και της πιο κυνικής εκδοχής του καπιταλισμού.

3. Το σύστημα αξιών και ηθικής καθορίζεται από την αγορά και το κέρδος. Πάνω απ’ όλα είναι αυτό το δίπτυχο. Καθόλου τυχαία για παράδειγμα, η πολιτική των ακραίων νεοφιλελεύθερων αγγλοσαξώνων Τραμπ και Τζόνσον, αλλά και του φασίστα Μπολσονάρο, που στην αρχή της πανδημίας φλέρταραν με την ανοσία της αγέλης, προφανώς δεν την κατάφεραν, αλλά γι’ αυτούς παρέμεινε η οικονομία τους να είναι πάνω από την ανθρώπινη ζωή. (Ο Τραμπ για να υποσκελίσει την τότε δοκιμαζόμενη Κίνα, ο Τζόνσον για να ρεφάρει και να διασκεδάσει το BREXIT απέναντι στην ΕΕ). Από την άλλη, προκαλεί τουλάχιστον ερωτηματικά η στάση του ΠΟΥ και προσωπικά του προέδρου του, για τη δίμηνη καθυστέρηση κήρυξης της πανδημίας. Όταν κηρύχθηκε πανδημία στις 11 Μαρτίου 2020, είχε ξεπεραστεί το σημείο καμπής και ελέγχου του ιού, είχαμε ήδη 118.000 κρούσματα σε 114 χώρες. Η παγκοσμιοποιημένη αγορά και ο ενδοϊμπεριαλιστικός ανταγωνισμός έχουν βάλει το χέρι τους, (ή μάλλον έχουν βάλει στο χέρι τους) τον ΠΟΥ, ο οποίος άλλωστε χρηματοδοτείται απ’ αυτούς. Τα μέτρα που πάρθηκαν για τον γεωγραφικό περιορισμό –με αφορμή την Ιταλία– άργησαν κατά πολύ και ο λόγος γι’ αυτό δεν ήταν η δημοκρατία και ελευθερία, αλλά η αγορά και η παραγωγή.

4. Δεν υπήρξε καμιά κρατική προετοιμασία και φροντίδα. Αντίθετα, προνομοποιούνταν διαρκώς και παγκοσμίως η διάλυση και η συρρίκνωση των δημόσιων συστημάτων υγείας. Κι αν αυτό συνέβαινε στον λεγόμενο ανεπτυγμένο κόσμο σε Δύση κι Ανατολή, στον υπόλοιπο κόσμο είναι άγνωστη έννοια η δημόσια υγεία, και ίσως περισσότερο άγνωστη η λέξη υγεία.

Η νεοφιλελεύθερη πολιτική επί 40 και πλέον χρόνια ξήλωνε και ξηλώνει το όποιο κοινωνικό κράτος κατακτήθηκε υπό τον φόβο του κομμουνισμού και από τη δύναμη και τις κατακτήσεις των εργατικών αγώνων και κινημάτων, ενισχύοντας μια εκτεταμένη ιδιωτικοποίηση της υγείας. Ενίσχυση του κράτους σημαίνει για τους ιθύνοντες θωράκιση των σωμάτων ασφαλείας και του στρατού, τεράστιες στρατιωτικές δαπάνες για εξοπλισμούς (αυτό μοιάζει παράλογο, αλλά αυτός είναι ο καπιταλισμός), σημαίνει ολοένα και πιο αυταρχικά θεσμικά, νομικά και τεχνολογικά πλαίσια ελέγχου, παρακολούθησης, καταστολής, πειθάρχησης, τιμωρίας όσων αντιστέκονται ή διεκδικούν.

Η πρόληψη δεν φέρνει κέρδη στον καπιταλισμό, τα δημόσια συστήματα επιβαρύνουν τους κρατικούς προϋπολογισμούς, η ιδιωτικοποίηση υγείας, πρόνοιας και ασφάλισης αποτελούν αστείρευτες κερδοφόρες πηγές για το σύστημα, η έρευνα και η τεχνολογία έχει υπαχθεί στα μονοπώλια και τις πολυεθνικές… Γι’ αυτό και προνομοποιείται η αντιμετώπιση της πανδημίας με εμβόλια και φάρμακα για να υπάρχει μια αέναη «νόμιμη» κερδοφορία (τόσο στην πραγματική οικονομία, όσο και στα χρηματιστήρια).

5. Η ανισότητα απέναντι στην πανδημία. Αποδείχτηκε για άλλη μια φορά πως στην εποχή του ιμπεριαλισμού απέναντι στις κρίσεις και τις καταστροφές δεν είμαστε όλοι ίσοι. Δεν είναι ίσες οι χώρες και οι λαοί, δεν είναι ίσοι οι άνθρωποι. Η επικινδυνότητα και η διασπορά του ιού είναι ταξικό ζήτημα. Καθορίζεται από την αντίθεση πλούσιων/φτωχών λαών και ανθρώπων. Πολλές και διαφορετικές οι αποδείξεις. Η πυκνότητα πληθυσμού (Ν. Υόρκη, Βραζιλία, Ινδία κ.ά.), οι φαβέλες, τα γκέτο φτωχών, μαύρων, λατίνων, μεταναστών. Οι εργαζόμενοι στα μεγάλα εργοστάσια, στα ορυχεία, στις νέες υπηρεσίες όπου συνυπάρχει μαζικά το νέο προλεταριάτο, στις υπηρεσίες τουρισμού και εστίασης (όποτε λειτουργήσουν), στις κατασκευές… Οι εργαζόμενοι στα νοσοκομεία, κυρίως νοσηλευτές, βοηθητικό προσωπικό και γιατροί χαμηλής βαθμίδας. Επιπλέον, είναι γνωστές και παρούσες οι «συνήθεις» διακρίσεις πρόσβασης στην υγεία και στη θεραπεία ανάμεσα σε πλούσιους και φτωχούς. Και στην πανδημία έπαιξαν το ρόλο τους. Το παράδειγμα της Β. Ιταλίας στην πρώτη φάση της πανδημίας με τα ανοιχτά εργοστάσια και τα μέσα μεταφοράς να μοιάζουν με ανθρώπινες κονσέρβες, τα λέει όλα. Είναι αυτονόητο ότι χωρίς μέτρα υγιεινής και προστασίας στους τόπους και χώρους παραγωγής, οι τελευταίοι θα γίνονταν βόμβες επέκτασης και διασποράς κρουσμάτων και θανάτων.

Όλοι, μπορεί να κολλήσουν τον ιό. Αλλά δεν είμαστε όλοι ίσοι απέναντι στον ιό. Δεν είναι ίσος ο πλούσιος και ισχυρός που θα βρει αμέσως κλίνη ΜΕΘ σε άρτια στελεχωμένο νοσοκομείο με τον αδύναμο και φτωχό που θα ξεψυχήσει περιμένοντας τη διακομιδή. Δεν ίση η οικογένεια που θα περάσει την πανδημία σε ένα στριμωγμένο διαμέρισμα χωρίς φως και αέρα, με την οικογένεια που θα περάσει την πανδημία στην άνετη μονοκατοικία ή βίλα της. Δεν είναι ίσος ο Ευρωπαίος πολίτης που ήδη εμβολιάζεται, με τον Αφρικανό που θα κάνει -ίσως- το εμβόλιο στα τέλη του 2022. Δεν είναι ίσοι οι εργαζόμενοι που χάνουν την εργασία τους και το εισόδημά τους με τα στελέχη που εξακολουθούν να διευθύνουν το ίδιο καλά εξ αποστάσεως.

Ελλάδα: Αλαζονεία χωρίς στρατηγική. Επικοινωνιακή αισιοδοξία μπροστά σε σκοτεινό ορίζοντα. Ένδεια ανεξάρτητης πολιτικής διεξόδου.

Χωρίς να έχουμε φτάσει στο τέλος της πανδημίας και μετρώντας αρκετές χιλιάδες νεκρούς, υπάρχουν αρκετά συμπεράσματα και ερωτήματα τόσο για το παρόν όσο και για την επόμενη μέρα μετά την πανδημία.

1. Η κυβερνητική πολιτική κινήθηκε πάνω στα μνημονιακά και νεοφιλελεύθερα ερείπια του δημόσιου συστήματος υγείας, πάνω σε μια ανύπαρκτη πρωτοβάθμια περίθαλψη, έχοντας δεδομένο τον χαρακτήρα μιας οικονομίας υπηρεσιών με λοκομοτίβα τον τουρισμό. Με ανοιχτά και οξυμένα τα προβλήματα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και στο μεταναστευτικό. Με οικονομικές πληγές μιας 10ετούς κρίσης που είχαν σαν αποτέλεσμα να υπάρχει ένα ποσοστό φτώχειας και ανεργίας πάνω από 20%. Με δραματική υποβάθμιση και συρρίκνωση των μικροαστικών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων και στρωμάτων. Το θλιβερό παράδειγμα της Ιταλίας οδήγησε την κυβέρνηση να ακολουθήσει τη γραμμή του lockdown, αποφεύγοντας το ολικό κλατάρισμα και σώζοντας πολιτικά τον εαυτό της. Η επιτυχία διαχείρισης του πρώτου κύματος που πολλαπλασιαζόταν από την αγοραία πρωτοφανή υποστήριξή της από τα ΜΜΕ και που οφείλεται κυρίως στην τύχη και καθόλου στην οργάνωση, ενίσχυσε και ανέπτυξε την υπάρχουσα αλαζονεία της «άριστης» φυλής που νόμιζε ότι η τύχη θα συνεχιστεί. Το δεύτερο κύμα προέκυψε κυρίως από το άνοιγμα των συνόρων λόγω τουριστικής βιομηχανίας, κατ’ επιταγή διεθνών και ντόπιων συμφερόντων, χωρίς την παραμικρή προετοιμασία ενίσχυσης της πρόληψης και της αντιμετώπισης της πανδημίας (πρωτοβάθμια, υγειονομικό προσωπικό, ΜΕΘ, τεστ, κεντρική και περιφερειακή οργάνωση…) και χωρίς αυτονόητα και αποδεδειγμένα μέτρα επιδημιολογικής επιτήρησης (γρήγορα τεστ, αντιδραστήρια, μηχανήματα, έλεγχος ιχνηλασίας, βαθμός διασποράς κλπ). Η αλλοπρόσαλλη γραμμή –λόγω ανικανότητας αλλά και ομηρίας από διαφορετικά συμφέροντα– του «βλέποντας και κάνοντας» με εναλλαγές μερικού και ολικού lockdown, υπηρέτης αλληλοσυγκρουόμενων συμφερόντων που την στηρίζουν, καθώς και η αναμενόμενη αποτυχία της στο δεύτερο κύμα, γέννησε μια πλατιά δυσαρέσκεια και εμφάνισε όρους φθοράς της κυβέρνησης Μητσοτάκη.

2. Η επιδοματική πολιτική-σε αναντιστοιχία με μια πολιτική ανασυγκρότησης- που ακολούθησε και συνεχίζει να ακολουθεί η κυβέρνηση αντιμετωπίζοντας προσωρινά την οικονομική καταστροφή εργαζομένων και μικρομεσαίων στον τομέα της αγοράς καταναλωτικών προϊόντων και στην εστίαση/τουρισμό κλπ, δεν μπορεί να κρύψει το πραγματικό πρόβλημα που είναι ο προσανατολισμός και οι βάσεις της οικονομίας της Ελλάδας. Για άλλη μια φορά ακόμα αποδείχτηκε πως οι οικονομίες που στηρίζονται στις υπηρεσίες θα αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες συνέπειες στις κρίσεις (οικονομικές, υγειονομικές ή φυσικές καταστροφές και γεωπολιτικές αναταραχές) από τις οικονομίες που στηρίζονται στον δευτερογενή και τον πρωτογενή τομέα της οικονομίας. Επίσης, πρέπει να προστεθεί ότι σε τέτοιου είδους κρίσεις πιο ανθεκτική είναι μια οικονομία του μεγέθους και των ορίων της ελληνικής όταν έχει περισσότερο εσωστρεφή παρά εξωστρεφή προσανατολισμό. Από την ένταξη στην ΕΕ/ΕΟΚ και ακολουθώντας με πλήρη υποταγή τις επιλογές, εντολές, οδηγίες, προσανατολισμούς για την ελληνική οικονομία και τον χαρακτήρα της, απουσιάζει μια πολιτική εγχώριας παραγωγής και στήριξης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που έτσι κι αλλιώς αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας, αύξησης των δημόσιων επενδύσεων στο χώρο των υποδομών και της δημιουργίας ικανών μονάδων πρωτογενούς και δευτερογενούς παραγωγής. Αλλά για να ανοίξει η συζήτηση για μια τέτοια πολιτική, απαιτείται να την ανοίξει ή να την επιβάλει σοβαρά και αξιόπιστα κάποια πολιτική ή κοινωνική δύναμη ξεπερνώντας το δόγμα μιας πολιτικής που αρχίζει και τελειώνει με το ευρώ και την ΕΕ. Με αυτή την οπτική, τα ζητήματα της παραγωγικής ανασυγκρότησης, της διεύρυνσης του δημόσιου και κοινωφελούς χώρου και της κοινωνικής οργανωμένης αλληλεγγύης θα έπρεπε να τεθούν σαν πρώτη προτεραιότητα.

3. Η σιωπή της αντιπολίτευσης, ο λήθαργος του ΣΥΡΙΖΑ, οφείλεται στο αμαρτωλό παρελθόν αλλά και στο υποταγμένο παρόν του στο ευρωπαϊκό πλαίσιο και πολιτικές. Παλινδρόμησε μεταξύ της γραμμής του lockdown, της επιδοματικής πολιτικής (πάρτε λεφτά από το μαξιλάρι), του ανοίγματος του τουρισμού και των επιχειρήσεων. Σεβάστηκε τα μνημονιακά όρια και δεσμά, υπηρέτησε μια επιδοματική πολιτική αντί μιας παραγωγικής και οικονομικής ανασυγκρότησης, άφησε αβοήθητους στα πελάγη του χρέους τους μικρομεσαίους, και τελείωσε τη δυνατότητα και την προσδοκία μιας εναλλακτικής λύσης και διεξόδου βυθίζοντας στην απογοήτευση τον κόσμο που τον εμπιστεύτηκε, και προβοκάροντας από «τα μέσα» την έννοια και τις αξίες της αριστεράς. Είναι ο ΣΥΡΙΖΑ που ομοίως με τη ΝΔ είχε μια αλλοπρόσαλλη πολιτική που τον καθιστούσε ακόμα πιο ανίκανο και αφερέγγυο από τη ΝΔ για να αντιμετωπίσει την πανδημία, που από τον Μάιο φώναζε για το άνοιγμα του τουρισμού και της οικονομίας, ο ίδιος που τώρα φωνάζει για τις συνέπειες της πανδημίας. Καθοδηγείται μόνο από τον στόχο της εναλλαγής στην κυβέρνηση προσπαθώντας να συγκροτήσει ένα αντιδεξιό-αντιΜητσοτακικό μέτωπο για την υλοποίηση αυτού του στόχου. Η στρατηγική του εξαντλείται στην αναμονή συσσώρευσης δυσαρέσκειας προς τη ΝΔ που θα αναγκάζει ψηφοφόρους να την αποδοκιμάζουν χωρίς ωστόσο να επιδοκιμάζουν τον ΣΥΡΙΖΑ. Η άμεση ταχτική του αφορά στην επανασύσταση του κεντρώου χώρου διεμβολίζοντας ή συμπράττοντας με το υπό διπλή λεηλάτηση ΚΙΝΑΛ-ΠΑΣΟΚ. Δικομματισμός των ομοίων. Ο ΣΥΡΙΖΑ παραμένει στο ίδιο πλαίσιο με αυτό που υπηρετεί η ΝΔ και η αστική τάξη της χώρας. Αδυνατεί ή και αρνείται να αντιληφθεί τις παγκόσμιες αλλαγές που προκαλούνται από την πανδημία και την οικονομική κρίση. Δεν βλέπει στις επερχόμενες αναταραχές την ευκαιρία να τεθεί το ερώτημα η πρόκληση και η ανάγκη για μια ριζική αλλαγή της πορείας της χώρας και της τύχης του λαού της. Παρά τις φραστικές οξύνσεις, στην Ελλάδα έχουμε δύο, όχι ίδια, αλλά πάντως όμοια κόμματα.

Ο ιός μεταλλάσσεται. Εμείς αλλάζουμε;

Συνεχίζεται η διασπορά του ιού, και με μεταλλαγμένες εκδοχές του που παρουσιάζουν πολύ αυξημένη μεταδοτικότητα. Βρισκόμαστε μπροστά στο τρίτο κύμα ενώ ακόμα δεν έχουμε ξεπεράσει το δεύτερο. Παρότι η αγγλική μετάλλαξη (Β.1.1.7) δεν φαίνεται να ξεφεύγει της ανοσοποίησης που προκαλούν τα εμβόλια mRNA (για τα άλλα δεν έχουμε ακόμη δεδομένα), όσο συνεχίζεται η διασπορά και συσσωρεύονται μεταδόσεις, το στατιστικά απίθανο γεγονός της μετάλλαξης της πρωτεΐνης ακίδας που από την μία θα παραμένει πλήρως λειτουργική και από την άλλη θα ξεφεύγει των παρόντων εμβολίων αθροιστικά καταλήγει ένα απολύτως σίγουρο, προδιαγεγραμμένο γεγονός. Είναι λοιπόν ύψιστης σημασίας στόχος ο περιορισμός της μετάδοσης ώστε να μην τρέχουμε πίσω από την ουρά μας.

Τι κάναμε λάθος;

1. Δεν αναπτύξαμε ποτέ ένα ικανό δίκτυο τεστ, ιχνηλάτησης και ευρείας κάθετης καραντίνας (test – trace – isolate). Ο ΠΟΥ μας το λέει από την περασμένη άνοιξη, οι χώρες της Άπω Ανατολής που το εφάρμοσαν είναι σε θέση ζηλευτή, εμείς κάνουμε πως δεν καταλαβαίνουμε. Φοβηθήκαμε το κόστος, κι έτσι εθελοτυφλώντας από το καλοκαίρι συρθήκαμε σε παρατεταμένα οριζόντια lockdown το τέλος των οποίων δεν γίνεται να δούμε παρά τους κατά καιρούς πανηγυρικούς και τις αυθαίρετες υποσχέσεις.

2. Ασυνάρτητα, ασυντόνιστα και κατά σημεία αντιπαραγωγικά περιοριστικά μέτρα, με πλείστες παλινωδίες και χωρίς σαφείς στόχους. Κατά γενική ομολογία το χειμερινό, δεύτερο, lockdown ήταν, πέρα από εξαιρετικά καθυστερημένο, ταυτόχρονα ανεπαρκές – κρατώντας ανοιχτές εργασίες και διατηρώντας ανθρώπους σε κυκλοφορία, σε ΜΜΜ και χώρους δουλειάς – και δυστοπικό, προκαλώντας αφάνταστη δυσφορία χωρίς σαφές επιδημιολογικό πλεονέκτημα όπως για παράδειγμα η απαγόρευση κυκλοφορίας μετά τις 21:00 ή την, ευτυχώς άμεσα ανακληθείσα, σκέψη για πρόστιμο σε μαθητές που δεν επιστρέφουν απευθείας σπίτι παρά θα καθίσουν στο παγκάκι της πλατείας να πουν δυο κουβέντες με τους φίλους τους. Μήπως λοιπόν η δυσφορία επιζητείται ως ψυχολογικό φύλλο συκής για την πολιτικά επιλεγμένη ανεπάρκεια εκεί που θα μετρούσε αλλά θα κόστιζε κιόλας; Η επιστήμη επιμένει πως τα ΜΜΜ είναι εστίες μετάδοσης ειδικά σε συνθήκες συνωστισμού και πρόκλησης αερολύματος (εξ ου και η πρόσφατη “αυστηρότερη” γερμανική απόφαση για συγκεκριμένων προδιαγραφών μάσκες εντός τους και όχι απλές υφασμάτινες) και πως οι νυχτερινές απαγορεύσεις με κλειστή την εστίαση ούτως ή άλλως δεν έχουν πραγματικό εντύπωμα στην επιδημιολογική εικόνα. Η πολιτική κάστα της Ευρώπης και της Ελλάδας επιμένει για το ακριβώς αντίθετο. Δεν συμφέρει οικονομικά μια τέτοια παραδοχή.

3. Αργή και μετ’ εμποδίων εμβολιαστική εκστρατεία. Πέρα από την “κολοκυθιά” που παίζεται τις τελευταίες μέρες με τις εταιρείες και τα κράτη, οι ευθύνες της Κομισιόν δεν μπορούν να κρυφτούν. Μετά τις απαράδεκτες κυριολεκτικές πειρατείες υγειονομικού υλικού μεταξύ κρατών συμμάχων και μελών της ΕΕ που ζήσαμε την περασμένη άνοιξη, ήταν λογικό και απαραίτητο η προμήθεια των εμβολίων να γίνει κεντρικά και συντονισμένα. Η Κομισιόν όμως έδειξε να νοιάζεται περισσότερο για το κόστος, από το καλοκαίρι παζαρεύοντας τιμές και προσπαθώντας να διασφαλίσει “μερίδια αγοράς” για εταιρείες “δικές μας” που ήταν πολύ πιο πίσω στην ανάπτυξη των σκευασμάτων, για εταιρείες “δικές μας” που ήδη από τότε εμφάνιζαν προβληματικές όπως μειωμένη απόδοση, παρεμποδίζοντας ως ένα βαθμό εταιρείες “ξένες”. Το “πολιτικοοικονομικό παιχνιδάκι” αυτό τώρα το πληρώνουμε χρυσάφι σε παρατεταμένα κλειστές οικονομίες και ανθρώπινες ζωές, σε κίνδυνο ακύρωσης της εμβολιαστικής προσπάθειας με μια μετάλλαξη που δεν θα καλύπτεται και φτου και από την αρχή. Επί του ειδικού και ελληνικού βεβαίως, η κατάσταση καταλήγει τραγέλαφος με προβλέψιμες δυσρυθμίες που δεν λήφθηκε κανένα μέτρο για την αντιμετώπιση τους, με εμβολιαστικά κέντρα που ανακοινώθηκαν αλλά δεν οργανώθηκαν, προσπαθώντας να προκύψουν από μια ήδη ισχνότατη πρωτοβάθμια και ένα ΕΣΥ ήδη στα όρια του χωρίς επιπλέον έξοδο, με διαστρωμάτωση κινδύνου και προτεραιότητας αντιεπιστημονικά απλοϊκή και πολλαπλώς διαβλητή και διάτρητη υπέρ τρίτων, με ένα πρόδηλο και αισχρό παιχνίδι καθυστερήσεων ελπίζοντας στην άφιξη σκευασμάτων που δεν απαιτούν κεντρική διαχείριση. Σκευάσματα ωστόσο που και έχουν καθυστερήσει στην αδειοδότηση τους, και μικρότερη αποδοτικότητα εμφανίζουν και δυσχέρεια σε ενδεχόμενη ανάγκη επικαιροποίησης τους λόγω ακάλυπτων μεταλλάξεων.

4. Επικίνδυνη προωρότητα και wishful thinking στην άρση περιορισμών, όταν αυτή θα βοηθήσει εμπορικούς στόχους. Το μέγιστο παράδειγμα αυτού του τρόπου σκέψης το είδαμε στο Ηνωμένο Βασίλειο όπου μόλις με την υπογραφή της άδειας για το εμβόλιο υπήρξε πλήρης άρση περιορισμών με αποτέλεσμα μια πλημμυρίδα κρουσμάτων που οδήγησε – ξανά! – σε κατάρρευση το εκεί εθνικό σύστημα υγείας με ακυρώσεις κάθε τακτικής ιατρικής πράξης, ακόμα και μετατροπή λεωφορείων σε ασθενοφόρα. Και όλα αυτά για να ανοίξει η “χριστουγεννιάτικη αγορά”. Ho ho ho! Happy CovidMas! Ωστόσο και στα καθ’ υμάς δεν έλειψαν οι παλινωδίες, και μάλιστα συνεχίζονται ακόμα και τώρα. “Ανοίξαμε και σας περιμένουμε” στην αγορά μη χαθούν οι εκπτώσεις, την ώρα που ανακαλύπτουμε πως έχει διασπαρεί πλέον στην κοινότητα η πολύ πιο μεταδοτική “αγγλική” μετάλλαξη B.1.1.7. “Ανοίξαμε και σας περιμένουμε” αλλά προτάσεις για “χρονόμετρα”, διορίες και πρόστιμα βροχή… Καταναλώστε και τρέξτε πίσω στα σπίτια σας! Μην χάσετε λεπτό να χαζέψετε ένα λουλούδι που φυτρώνει σε πείσμα όλων μέσα από το τσιμέντο. Δυστοπία και δυσφορία. Καταναλώστε, δυστοπικά και δυσφορικά, για να μην χρειαστεί να στηρίξει η πολιτεία. Καταναλώστε, δυστοπικά και δυσφορικά, γιατί αλλιώς κοστίζει.

5. Καμία διάθεση πραγματικής ενημέρωσης και διάψευσης της συνωμοσιολογίας. Ακόμα και όταν αυτή η συνωμοσιολογία μπαίνει πρακτικό εμπόδιο, ακόμα και όταν στοχοποιεί υγειονομικούς – που τόσο χειροκροτήσατε υποκριτικά! – ακόμα και όταν καλεί ευθαρσώς σε μη τήρηση μέτρων και καταστρατήγηση μιας κοινωνικής στρατηγικής και προσπάθειας. Αναρωτιέται λοιπόν νομίζω εύλογα κανείς, γιατί τόση αδράνεια από την πολιτεία, τους επίσημους επιστημονικούς φορείς, τις εισαγγελικές αρχές; Μήπως – λέω εγώ ο καχύποπτος – γιατί αυτοί οι “βάρβαροι” είναι εξόχως βολικοί; Μήπως γιατί επάνω τους θα φορτωθεί όλο το κρίμα μιας ιστορικής αποτυχίας χωρίς να κοιτάξει η κοινωνία τους πραγματικούς υπαίτιους;

Παράλληλα δε, κομματικοί μηχανισμοί επενδύουν σε “ψεκασμένες θεωρίες” και απίθανες ανακρίβειες με στόχους μικροπολιτικούς και ψηφοθηρικού εντυπωσιασμού των απλοϊκών και των παραστρατημένων, ενισχύοντας δραματικά την απόρριψη της επιστήμης και του ορθολογισμού. Κι αν αυτό ήταν εν πολλοίς αναμενόμενο από τον ακροδεξιό εσμό που ούτως ή άλλως βασίζει το ιδεολογικό του αφήγημα στον ανορθολογισμό και την “μαγική σκέψη”, η ανάδειξη τέτοιων τάσεων στην υποτιθέμενα φρόνιμη “κεντροαριστερά” προκαλεί τρόμο για το τι θα επακολουθήσει. Όταν θα έρθει ο “λογαριασμός”, κοινωνικός και οικονομικός, τα στίφη που καλλιεργήθηκαν με την τυφλή οργή ούτε ταξική συνείδηση θα επιδείξουν, ούτε ορθολογικές απαντήσεις στα προβλήματά τους θα αναζητήσουν παρά και πάλι Μεσσίες αμφιβόλου περιεχομένου και έναν ανούσιο δονκιχωτισμό, να πολεμάνε ανεμόμυλους. Χμ, ξανά και πάλι, εξαιρετικά “χρήσιμη εξέλιξη” για ένα σύστημα που προσπαθεί να αποποιηθεί ευθύνες και να κρατηθεί “στο κόλπο”.

6. Η γενικότερη ατομικιστική, εγωκεντρική, θεώρηση της ζωής. Όλα, μα όλα, φιλτράρονται μέσα από το δυστοπικό καλειδοσκόπιο ενός υπερφίαλου “ΕΓΩ”. Το lockdown, τα μέτρα, οι μάσκες, τα εμβόλια, οι θεραπείες, το ΕΣΥ… τα πάντα τα εξετάζουμε μέσα από το κόστος και το κέρδος, οικονομικό και μη, σε ατομικό επίπεδο. Τι σημαίνει για εμένα, πρώτα εμένα, μονάχα εμένα. Δεν είναι μια συγκεκριμένη πράξη ή παράληψη αυτής, αλλά το γενικότερο “νοητικό υπέδαφος” που σε μεγάλο βαθμό εξηγεί και προδιαθέτει για όλα τα προηγούμενα. Τρανότατα καταρρέει με κρότο το ψευδο-επιστημονικό και ψευδεπίγραφο “ιδεολόγημα” του “κοινωνικού δαρβινισμού”. Το υπερφίαλο ΕΓΩ, η συνειδητά εγωιστική, ατομικιστική ύπαρξη, η έλλειψη αλληλεγγύης και αλτρουισμού στις δυτικές κοινωνίες αποδεικνύεται μπροστά στην πανδημία ένα βαρύτατο εξελικτικό μειονέκτημα. Το περιβάλλον μας πλέον μας πιέζει ασφυκτικά να προσαρμοστούμε.

Το έχω ξαναγράψει αρκετές φορές στο πρόσφατο παρελθόν, θα το πω και πάλι. Οι δύο θείοι Κάρολοι του 19ου αιώνα (Δαρβίνος και Μαρξ) θα μας κοιτούν και θα τραβούν τις μακριές παχιές γενειάδες τους με απογοήτευση μεγάλη. Η κοντόφθαλμη εμμονή στο κέρδος εις βάρος της ζωής και ο ατομικισμός εις βάρος του κοινωνικού συνόλου είναι δύο πολύ ισχυρά δηλητήρια. Οι δυτικές κοινωνίες είτε θα “μεταλλάξουν” τα συμπεριφορικά τους μιμίδια εγκαταλείποντας την πλάνη του ΕΓΩ, είτε θα χαθούν σαν εξελικτική “φύρα” στις επόμενες πανδημίες που έρχονται ακόμα και αν ο SARS-CoV-2 μας κάνει την χάρη να μας την γλιτώσει.

Το 2020 ανέτρεψε το Μύθο της Αμερικανικής «Ασφάλειας»

Εάν υπάρχει ένα βασικό μάθημα που μπορούμε να πάρουμε από το 2020, είναι ότι η χώρα με τις μεγαλύτερες δαπάνες για την «εθνική ασφάλεια» είναι ένα από τα λιγότερο ασφαλή μέρη στον πλανήτη. Αντιμέτωπες με μία θανατηφόρα πανδημία που έχει σαρώσει τον πλανήτη, οι ΗΠΑ είναι προς το παρόν πρώτες σε απόλυτο αριθμό θανάτων και στην 4η θέση όσον αφορά τον αριθμό θανάτων ανά 100.000 κατοίκους. Τα τελευταίας τεχνολογίας, εξαιρετικά προηγμένα εξοπλιστικά συστήματα «εθνικής ασφάλειας» που έχουμε -τα οποία κοστίζουν τρισεκατομμύρια δολάρια- όχι μόνο δεν μας βοήθησαν ενόψει ενός πραγματικού κινδύνου, αλλά επανειλημμένα συνέβαλαν στην όξυνσή του, στερώντας πόρους από μία πιο ανθρώπινη, κοινωνική απάντηση στην πανδημία και εξαπολύοντας βία κατά των πιο βαριά πληγέντων πληθυσμών.

Το τρομακτικό αυτό δεδομένο θα πρέπει να μας αφυπνίσει και να οδηγήσει σε ριζική αναθεώρηση του τρόπου που αντιλαμβανόμαστε τις «απειλές» και τους κινδύνους καθώς μπαίνουμε στη νέα δεκαετία.

Το δόγμα της «ασφάλειας» αποτελεί την βασική, οργανωτική αρχή που διέπει την διαχείριση των δημοσίων δαπανών εκ μέρους της κυβέρνησης των ΗΠΑ. Ο στρατιωτικός προϋπολογισμός των ΗΠΑ είναι με διαφορά ο πιο αδρά χρηματοδοτούμενος στον πλανήτη, καθώς υπερβαίνει τους στρατιωτικούς προϋπολογισμούς των 10 επόμενων στην κατάταξη χωρών αθροιστικά. Σύμφωνα με στοιχεία της οργάνωσης National Priorities Project (NPP)[1] ο στρατιωτικός προϋπολογισμός για το έτος του 2019 αντιπροσώπευε το 53% του συνολικού ομοσπονδιακού προϋπολογισμού, που καθορίζεται ετησίως από το Κονγκρέσο μέσω της διαδικασίας έγκρισης των πιστώσεων. Το παραπάνω ποσοστό ανεβαίνει σημαντικά έαν λάβει κανείς υπ’ όψιν και τον προϋπολογισμό των «στρατιωτικοποιημένων» δαπανών[2], στον οποίο περιλαμβάνονται τόσο οι πολεμικές δαπάνες των ΗΠΑ όσο και οι δαπάνες για το σωφρονιστικό σύστημα, τον «πόλεμο» κατά των ναρκωτικών και την καταστολή της μετανάστευσης (η National Priorities Project υπολογίζει ότι οι «στρατιωτικοποιημένες» δαπάνες ανέρχονται σε 64,5% του συνολικού προϋπολογισμού για το έτος 2019). Εντός του Δεκεμβρίου, ενόσω η ανεργία εκτινασσόταν και οι Αμερικανοί περίμεναν σε τεράστιες ουρές συσσιτίων για τη διανομή τροφίμων, το Κονγκρέσο ενέκρινε με συντριπτική πλειοψηφία τον Ομοσπονδιακό Προϋπολογισμό Εθνικής Άμυνας για το 2021, που προβλέπει δαπάνες ύψους 740 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων Nancy Pelosi (που ανήκει στο Δημοκρατικό Κόμμα και εκλέγεται στην Καλιφόρνια) εγκωμίασε το σχέδιο του στρατιωτικού προϋπολογισμού από το βήμα της Βουλής των Αντιπροσώπων, υποστηρίζοντας ότι «ενισχύει την ασφάλειά μας». Ο Πρόεδρος Τραμπ, από την άλλη, απείλησε με βέτο κατά του Ομοσπονδιακού Προϋπολογισμού Εθνικής Άμυνας προβάλλοντας αντιρρήσεις… υψίστης σημασίας, όπως για παράδειγμα την επιμονή του να συμπεριληφθεί στο σχέδιο νόμου διάταξη που να απαγορεύει τη μετονομασία στρατιωτικών βάσεων που φέρουν το όνομα ιστορικών προσωπικοτήτων της Συνομοσπονδίας.[3]

Η λογική της στρατιωτικοποίησης εμποτίζει τις ασκούμενες πολιτικές τόσο σε κρατικό όσο και σε τοπικό επίπεδο και αξιοποιείται για την αύξηση της χρηματοδότησης των υποδομών μαζικού σωφρονισμού και επιβολής της τάξης. Περίπου το 0,7% των κατοίκων των Η.Π.Α. εκτίει κάποια ποινή σε τοπική ή ομοσπονδιακή ή πολιτειακή φυλακή. Όπως επισημαίνει η μη κυβερνητική οργάνωση Prison Policy Initiative, «εάν σας φαίνεται πως αυτό το ποσοστό δεν ανταποκρίνεται στον όρο “μαζική κάθειρξη” σκεφτείτε ότι βρίσκεται λίγο κάτω από το 1%, δηλαδή φυλακίζεται σχεδόν  1 στους 100 πολίτες». Όπως ακριβώς με τον αμερικανικό στρατιωτικό προϋπολογισμό, έτσι και το σωφρονιστικό μας σύστημα είναι ασυναγώνιστο σε όλο τον κόσμο: Στις ΗΠΑ αντιστοιχεί λιγότερο από το 5% του παγκόσμιου πληθυσμού, αλλά το 20% όσων εκτίουν ποινή κάθειρξης ή φυλάκισης βρίσκονται σε αμερικανικό έδαφος. Την  ίδια στιγμή, η αστυνόμευση συνεχίζει να καταλαμβάνει ένα μεγάλο τμήμα των δημοτικών προϋπολογισμών. Σύμφωνα με μελέτη που δημοσίευσε τον Ιούνιο του 2020 το περιοδικό Sludge αναφορικά με 473 πόλεις των Η.Π.Α. «οι δαπάνες για την αστυνόμευση αποτελούν περίπου το 1/3 των συνολικών δημοτικών δαπανών», ενώ ο αριθμός αυτός ανεβαίνει ακόμη περισσότερο στις φτωχότερες πόλεις.

Μας λένε ξανά και ξανά πως οι παραπάνω δαπάνες είναι αναγκαίες για την προστασία των Αμερικανών από τους κινδύνους. Ο βασικός ρόλος του κράτους εντός αυτού του πλαισίου πολιτικής είναι να παρέχει «ασφάλεια» έναντι κάποιου «εξωτερικού εχθρού», των «εγκληματιών» ή οποιοδήποτε άλλου υποτίθεται πως αντιπροσωπεύει κάποιου είδους υπαρξιακή απειλή έναντι της ασφάλειας και της ευημερίας των Αμερικανών πολιτών. Κάθε ένας από τους παραπάνω θεσμούς (το σωφρονιστικό σύστημα, τα αστυνομικά τμήματα, ο αμερικανικός στρατός, το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας κ.λ.π.) συνοδεύεται από το αντίστοιχο, αδρά χρηματοδοτούμενο γραφείο Τύπου, που λέει στην κοινή γνώμη πόσο μεγάλος είναι ο κίνδυνος και πως οι υπηρεσίες που παρέχουν είναι πιο αναγκαίες από ποτέ. Αυτό το μήνυμα περί ασφάλειας επαναλαμβάνεται από τα υψηλότερα κλιμάκια της πολιτικής εξουσίας στις Η.Π.Α., όπως κατέδειξε και το Μάρτιο ο Τραμπ όταν δήλωσε ότι ο Covid-19 είναι «ο μεγάλος μας πόλεμος. Πρόκειται για έναν ιατρικό πόλεμο και πρέπει να τον κερδίσουμε. Είναι πολύ σημαντικό».

Είναι σημαντικό να ξεκαθαρίσουμε ότι η πανδημία του κορωνοϊού δεν ήταν ούτε ένα «όλως απρόοπτο γεγονός» ούτε κάποιου είδους θεομηνία απέναντι στην οποία δεν θα μπορούσαμε να έχουμε προετοιμαστεί. Αντιθέτως, την είχαν προβλέψει οι αρμόδιοι για θέματα υγείας αξιωματούχοι  και οι επιστήμονες εδώ και χρόνια. Ο Bill Gates είχε φτιάξει μέχρι και ένα video για το Vox σχετικά με την ευαλωτότητα των Η.Π.Α. απέναντι σε μία ενδεχόμενη πανδημία. Δεν πρόκειται λοιπόν για τυχαίο γεγονός, αλλά για κάτι τόσο προβλέψιμο όσο και τραγικά αναπόφευκτο. Όμως η βιομηχανία όπλων δεν έχει και πολλά να κερδίσει από τις «βαρετές» προετοιμασίες για μια ενδεχόμενη πανδημία ούτε μπορεί να τις εκμεταλλευτεί το κράτος για να παρακολουθεί πιο εντατικά τους πολίτες, οπότε ήταν ελάχιστη η χρηματοδότηση που κατευθύνθηκε στην πρόληψη ενάντια σε μια πιθανή πανδημία. Αντιθέτως, επικράτησε και μονοπώλησε τις προτεραιότητές μας για την «ασφάλεια» ένα συναισθηματικά φορτισμένο εμπόριο φόβου που τροφοδοτεί διαχρονικά την ισχύ και την επεκτατικότητα των Η.Π.Α. απέναντι στην απειλή της «τρομοκρατίας» ή στην προοπτική μιας ρωσικής ή κινεζικής παγκόσμιας κυριαρχίας. Αυτό παρά το γεγονός ότι οι «τρομοκράτες» σκοτώνουν λιγότερα άτομα ετησίως στις Η.Π.Α. από τα … έπιπλα και ότι οι στρατιωτικές δαπάνες της Ρωσίας και της Κίνας είναι σημαντικά χαμηλότερες από αυτές των Η.Π.Α.

Όταν φάνηκε με ξεκάθαρο τρόπο πως η πανδημία του κορωνοϊού αποτελούσε μία πραγματική, υπαρξιακή απειλή για τους ανθρώπους, όλα αυτά τα συστήματα ασφαλείας όχι μόνο απεδείχθησαν ανίκανα να παρέχουν προστασία, αλλά μετατράπηκαν και σε ζημιογόνο παράγοντα, επιδεινώνοντας σημαντικά την πανδημία. Ο στρατιωτικός συνασπισμός Η.Π.Α.-Σαουδικής Αραβίας συνέχισε να βομβαρδίζει την Υεμένη ακόμη και μετά την έξαρση της πανδημίας κι ενώ το σύστημα υγείας της Υεμένης είχε ήδη καταστραφεί μετά από πέντε και πλέον έτη ανηλεούς πολέμου. Σύμφωνα με τις μη κυβερνητικές οργανώσεις “Physicians for Human Rights” και “Mwatana for Human Rights”, έχουν λάβει χώρα 120 επιθέσεις σε υποδομές υγείας από το Μάρτιο του 2015 έως το τέλος του 2018, με αποτέλεσμα η χώρα να είναι ιδιαίτερα απροετοίμαστη να αντιμετωπίσει την πανδημία. Οι ιμπεριαλιστικές Η.Π.Α., που αντλούν την ισχύ τους από τον καλοταϊσμένο στρατό τους,  κλιμάκωσαν εν μέσω πανδημίας τις καταστροφικές οικονομικές κυρώσεις που έχουν επιβάλει σε βάρος του Ιράν, την ίδια στιγμή που οι γιατροί της χώρας εκλιπαρούσαν για βοήθεια, καθώς δεν είχαν πρόσβαση σε στοιχειώδεις ιατρικές προμήθειες για να αντιμετωπίσουν την εκρηκτική έξαρση της πανδημίας. Τώρα που υπάρχει πλέον ένα εμβόλιο για τον Covid-19, Ιρανοί αξιωματούχοι υποστηρίζουν πώς οι αυστηρότατες κυρώσεις εμποδίζουν την αγορά του. Η συνήθης βία του αμερικανικού μιλιταρισμού εξαπολύεται τώρα σε βάρος ενός πλανήτη που περνάει μία καταστροφική, παγκόσμια κρίση, κάθε έξαρση της οποίας σε οποιοδήποτε μέρος επηρεάζει τους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Η έννοια της «εθνικής ασφάλειας» αρχίζει σιγά-σιγά να καταρρέει ενόψει μίας κρίσης που είναι στη βάση της διεθνής.

Εντός των Η.Π.Α., το σωφρονιστικό σύστημα απεδείχθη ένας από τους πιο επιβλαβείς παράγοντες στην μετάδοση του κορωνοϊού. Η ΜΚΟ “Marshall Project” και το Associated Press μετέδωσαν από κοινού στις 18 Δεκεμβρίου ότι 1 στους 5 φυλακισμένους σε ομοσπονδιακές φυλακές στις Η.Π.Α. έχει βρεθεί θετικός στον κορωνοϊό. Πρόκειται για ποσοστό 4 φορές υψηλότερο από το ποσοστό μετάδοσης στον γενικό πληθυσμό. «Σε μερικές πολιτείες, έχουν μολυνθεί πάνω από τους μισούς φυλακισμένους», ανεφέρει το ρεπορτάζ, συμπληρώνοντας παράλληλα ότι «Σε όλα σχεδόν τα σωφρονιστικά καταστήματα έχουν παρατηρηθεί ποσοστά μόλυνσης σημαντικά υψηλότερα σε σχέση με τα αντίστοιχα των τοπικών κοινοτήτων στις οποίες βρίσκονται». Για παράδειγμα, οι κρατούμενοι στις φυλακές του Kansas και του Arkansas έχουν οκτώ φορές περισσότερες πιθανότητες να κολλήσουν τον ιό από όσους κατοικούν στις πέριξ των φυλακών κοινότητες. Το ίδιο ισχύει και για όσους κρατούνται από την Υπηρεσία Μετανάστευσης και Τελωνείων: έρευνα που δημοσιεύτηκε στο JAMA[4] κατέδειξε ότι από τον Απρίλιο έως τον Αύγουστο του 2020, το ποσοστό μετάδοσης ανάμεσα στα πρόσωπα που κρατούνται από την Υπηρεσία Μετανάστευσης ήταν 13 φορές μεγαλύτερο από αυτό του γενικού πληθυσμού. Αυτές οι εστίες υπερμετάδοσης του ιού είναι επικίνδυνες και θανατηφόρες όχι μόνο για όσους κρατούνται σε φυλακές ή δομές μεταναστών αλλά και για την ευρύτερη κοινότητα. Παραδείγματος χάριν, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Chicago εντόπισαν εντόπισαν  τον Ιούνιο ότι η φυλακή της Κομητείας Cook ευθυνόταν για το 15,7% όλων των καταγεγραμμένων κρουσμάτων στην πολιτεία του Illinois. Παρά τον σημαντικό αριθμό των λοιμώξεων και των θανάτων που οφείλονται στην μετάδοση εντός των σωφρονιστικών δομών στις Η.Π.Α., οι αρχές σε τοπικό, πολιτειακό και ομοσπονδιακό επίπεδο ανθίστανται σθεναρά στις εκκλήσεις για αποσυμφόρηση των φυλακών.

Και φυσικά συνεχίζονται καθ’ όλη την περίοδο της πανδημίας τα περιστατικά ξυλοδαρμών και δολοφονιών από τις αστυνομικές αρχές, τα οποία μάλιστα πλήττουν δυσανάλογα τον μαύρο πληθυσμό, δηλαδή τον ίδιο αυτόν πληθυσμό που πλήττεται περισσότερο από τη θνητότητα του Covid-19 και την οικονομική καταστροφή. Οι πολίτες που κατέβηκαν το καλοκαίρι στους δρόμους για να απαιτήσουν την αξιοπρέπειά τους, τη φυλετική ισότητα και το δικαίωμά τους στη ζωή, χτυπήθηκαν ανελέητα από τα ίδια αστυνομικά σώματα που εξοπλίζονται με το «πλεόνασμα» προμηθειών του στρατού μας και μετά πετάχτηκαν μέσα σε φυλακές που μαστίζονταν από τον κορωνοϊό. Κι όμως οι διαδηλωτές του κινήματος Black Lives Matter βγήκαν στους δρόμους ξανά και ξανά, αναγκασμένοι να θέσουν σε κίνδυνο την προσωπική τους ασφάλεια εν μέσω πανδημίας, προκειμένου να αναδείξουν τη μάστιγα της αστυνομικής βίας.

Οι ίδιοι αυτοί θεσμοί που μας λένε πώς υπάρχουν για την «ασφάλεια» των Αμερικανών πολιτών έχουν στην πραγματικότητα καταστήσει ακόμη χειρότερη την πιο επικίνδυνη και τρομακτική πανδημία της εποχής μας. Και το κράτος, που έχει ως προτεραιότητα την χρηματοδότηση αυτού του «κράτους ασφάλειας», έχει στραγγαλίσει οικονομικά τα κοινωνικά προγράμματα που θα μας είχαν βοηθήσει να αμβλύνουμε και να περιορίσουμε τις συνέπειες της κρίσης αυτής πολύ πιο αποτελεσματικά. Ο καλύτερος τρόπος να τεθεί υπό έλεγχο η υγειονομική κρίση θα ήταν να επιδοτούνταν οι πολίτες για να μένουν στο σπίτι, ήτοι να τους δινόταν η δυνατότητα να πληρώνουν το ενοίκιό τους, να καλύπτουν τις διατροφικές τους ανάγκες και να αποφύγουν την απόλυτη ένδεια χωρίς να διακινδυνεύουν εν μέσω πανδημίας για την επιβίωσή τους. Η ιδέα ωστόσο της ενίσχυσης των πολιτών μέσω γενναίων επιδομάτων αποκλείστηκε εξαρχής τόσο από τους Δημοκρατικούς όσο και από τους Ρεπουμπλικανούς αξιωματούχους. Εντωμεταξύ, το σχέδιο νόμου «Περίθαλψη για Όλους» (που προβλέπει την καθολική πρόσβαση των πολιτών σε ένα δημόσιο σύστημα υγείας) έχει ήδη απορριφθεί από την νεοεκλεγείσα διοίκηση Biden, θεωρούμενο ως πρόταση «εκτός ορίων» εξαιτίας των ανησυχιών για πιθανά «ελλείμματα», την ίδια στιγμή που δεκάδες εκατομμύρια Αμερικανοί αναγκάζονται να περάσουν την πανδημία χωρίς καμία ασφαλιστική κάλυψη. Η αύξηση των δαπανών κατευθύνθηκε εν μέρει σε ορισμένα ανακουφιστικά μέτρα, περιλαμβανομένης της διεύρυνσης της ασφαλιστικής κάλυψης των ανέργων και την παροχής εφάπαξ επιδομάτων. Ωστόσο οι δαπάνες αυτές είναι ψίχουλα συγκριτικά με τις πραγματικές ανάγκες. Ένα ομοσπονδιακό κράτος που δεν έχει κανένα πρόβλημα να χρηματοδοτεί κάθε χρόνο τεράστιους στρατιωτικούς εξοπλισμούς δεν έχει καταφέρει να συγκεντρώσει την απαραίτητη συναίνεση για να χρηματοδοτήσει μία αυθεντικά ανθρωπιστική απάντηση στην κρίση του  Covid-19 που έχει σκοτώσει μέχρι στιγμής περισσότερους από 300.000 ανθρώπους στις Η.Π.Α.

Το ίδιο ισχύει και για τις τοπικές διοικήσεις που διατηρούν πεισματικά τους υψηλούς προϋπολογισμούς για την αστυνομία, ακόμη και εν μέσω πανδημίας. Σύμφωνα με ρεπορτάζ της δημοσιογράφου Indigo Olivier, που δημοσιεύτηκε τον Ιούλιο, «ενώ βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μαζικές απολύσεις εκπαιδευτικών, δραστικές περικοπές στην εκπαίδευση και τις κοινωνικές υπηρεσίες και ένα επικείμενο τσουνάμι εξώσεων, οι προϋπολογισμοί για την αστυνομία έχουν παραμείνει παραδόξως υψηλοί σε όλη τη χώρα και δεν έχουν επηρεαστεί από τη λιτότητα που έφερε ο Covid-19». Από το Phoenix και το San Diego έως το Louisville του Kentacky, πολλοί δήμοι έχουν αυξήσει εν μέσω πανδημίας την ετήσια χρηματοδότηση της αστυνομίας, αγνοώντας πλήρως τα αιτήματα των διαδηλωτών περί μείωσής της.

Μας λένε διαρκώς πως οι μηχανισμοί «ασφάλειας» του αμερικανικού κράτους είναι οι καταλληλότεροι θεσμοί για την αντιμετώπιση κοινωνικών κρίσεων, είτε πρόκειται για την πανδημία, είτε για φυσικές καταστροφές, είτε για τις κοινωνικές αναταραχές που προκαλεί η φτώχεια είτε για την επερχόμενη κλιματική καταστροφή. Και σε κάθε νέα κρίση το «κράτος ασφάλειας» οχυρώνεται και υποστηρίζεται περαιτέρω, ανεξάρτητα από το πόσο πολύ αποτυγχάνει κάθε φορά. Μετά την καταστροφική χρονιά που περάσαμε απαιτείται να σταθούμε για λίγο και να αναρωτηθούμε για ποιο λόγο η χώρα με τις πιο αξιοσημείωτες δομές ασφαλείας στον κόσμο απέτυχε να προστατεύσει τους πολίτες της από έναν τεράστιο και επείγοντα κίνδυνο. Η μόνη απάντηση είναι ότι η πραγματική «ασφάλεια» δεν μπορεί να επιτευχθεί μέσω αεροπορικών βομβαρδισμών ή κελιών φυλακής ή μέσω της ανάπτυξης αστυνομικών δυνάμεων. Θα πρέπει να προκύπτει από το ακριβώς αντίθετο: την απόκριση των πολιτών στις κοινωνικές κρίσεις με αίσθημα αλληλεγγύης, που στηρίζεται στην βασική αρχή ότι οι μοίρες μας είναι συνυφασμένες και ότι κανένας δεν περισσεύει.

Πηγή: inthesetimes.com

Μετάφραση: antapocrisis.gr

[1] Σ.τ.Μ: Η National Priorities Project είναι αμερικανική, ερευνητική, μη κυβερνητική οργάνωση που ασχολείται με ζητήματα δημοσιονομικής διαφάνειας και ενημέρωσης του πληθυσμού σχετικά  με τον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό των ΗΠΑ. Στόχος της είναι η κινητοποίηση των πολιτών για την μείωση των στρατιωτικών δαπανών και την κατεύθυνση των πόρων σε προγράμματα για το περιβάλλον, την εξάλειψη των διακρίσεων κ.ά.

[2] Σ.τ.Μ: Στην έννοια των δαπανών του «στρατιωτικοποιημένου προϋπολογισμού» (militarized budget) περιλαμβάνονται τόσο οι αμιγώς στρατιωτικές δαπάνες, που σχετίζονται με τη χρηματοδότηση της στρατιωτικής παρουσίας των ΗΠΑ σε μια σειρά χωρών του πλανήτη, όσο και οι δαπάνες που κατευθύνονται στο εσωτερικό της χώρας και σχετίζονται με παρεμφερή ζητήματα «ασφάλειας». Π.χ. Οι δαπάνες για την αστυνομία, το σωφρονιστικό σύστημα ή τα προγράμματα για τους βετεράνους πολέμου. Για περισσότερες πληροφορίες βλ. εδώ

[3] Σ.τ.Μ: Ως Συνομοσπονδία (Confederacy) ή Συνομόσπονδες Πολιτείες της Αμερικής αναφέρονται οι 11 νότιες, δουλοκτητικές πολιτείας που αποσχίστηκαν από τις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του Αμερικανικού Εμφυλίου Πολέμου. Η σημαία της Συνομοσπονδίας θεωρείται σήμερα βασικό σύμβολο των υπέρμαχων της ανωτερότητας της λευκής φυλής στις ΗΠΑ.

[4] Σ.τ.Μ: Το JAMA Netowork Open είναι μηνιαίο ιατρικό περιοδικό ανοιχτής πρόσβασης που δημοσιεύεται από την American Medical Association.