Στον δρόμο της κλιμάκωσης
Τις τελευταίες μέρες στα νέα για τα καινούργια κατορθώματα των πολεμοχαρών εκ Δύσεως δεσπόζουν δύο ειδήσεις: Η πρώτη είναι η βιαστική σύναξη 20 δυτικοευρωπαίων ηγετών που συγκάλεσε στις 26 Φεβρουαρίου ο πρόεδρος της Γαλλίας Μακρόν για να συμφωνήσουν στην αποστολή στρατευμάτων στην Ουκρανία που θα πολεμήσουν στο πλευρό των δυνάμεων του Κιέβου και η δεύτερη η διαρροή 38λεπτης συζήτησης ανώτατων αξιωματικών της Γερμανικής πολεμικής αεροπορίας για τον τρόπο που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν εξελιγμένοι Γερμανικοί πύραυλοι Taurus για την καταστροφή της γέφυρας της Κριμαίας ενώ παράλληλα η Γερμανία θα απέκρυβε τη συμμετοχή της ώστε να μπορεί να την διαψεύσει.
Ο χλευασμός των αμερικανικών ΜΜΕ και οι απανωτές αρνήσεις Δυτικών ηγετών που ακολούθησαν τις δηλώσεις Μακρόν δεν είναι ιδιαίτερα καθησυχαστικές καθώς στηρίζονται στην φόρμουλα ‘δεν-υπάρχουν-τέτοια-σχέδια-αυτή-τη-στιγμή’. Στην ίδια τη Γαλλία ακολούθησε αλαλούμ, με τον Γάλλο υπουργό εξωτερικών να δηλώνει την Παρασκευή 1 Μαρτίου στον κρατικό ραδιοτηλεοπτικό φορέα Radio France Inter ότι αφενός δεν θα σταλούν Γαλλικά μάχιμα στρατεύματα στην Ουκρανία και αφετέρου ότι τα σχόλια του Μακρόν σχετικά με μια πιθανή ανάπτυξη στρατευμάτων ήταν σωστά, καθώς συνέβαλαν στη «στρατηγική ασάφεια» και επέτρεψαν στη Γαλλία να βρίσκεται «στη σωστή πλευρά της ιστορίας». Ο ίδιος ο Μακρόν, με Ναπολεόντειο ύφος, επέμεινε ότι η Γαλλία ηγείται ενός νέου συνασπισμού που στοχεύει να παράσχει στην Ουκρανία «πυραύλους και βόμβες μεσαίου και μεγάλου βεληνεκούς» που θα της επιτρέψουν να «πραγματοποιήσει βαθιά πλήγματα». Υπάρχει «ευρεία συναίνεση να κάνουμε ακόμη περισσότερα και ταχύτερα μαζί» για να στηρίξουμε το Κίεβο, ενώ μέσα στην εβδομάδα επανήλθε επιμένοντας ότι οι θέσεις του για την ανάπτυξη δυτικών στρατευμάτων ήταν «μελετημένες και μετρημένες».
Πριν την αποκάλυψη της συνομιλίας των Γερμανών αξιωματικών, που εξέταζε τις τεχνικές λεπτομέρειες ανατίναξης της γέφυρας της Κριμαίας με Γερμανικούς Taurus και τον τρόπο που θα αποκρυβόταν η καθοδήγηση της επιχείρησης από την Γερμανία, o Σολτς, υποτίθεται αντιστεκόμενος στις πιέσεις να παραδώσει Taurus στο Κίεβο, είχε προδώσει τη συμμετοχή αγγλο-γάλλων στρατιωτικών στις επιχειρήσεις στην Ουκρανία, καθώς αυτοί επιβλέπουν και διαχειρίζονται την χρήση των αντίστοιχων Γαλλικών και Βρετανικών πυραύλων. Η ακριτομυθία του Σολτς προκάλεσε την οργή Βρετανών αξιωματούχων και της Daily Telegraph.
Τα πράγματα με την διαρροή της συζήτησης των Γερμανών αξιωματικών εξελίχθηκαν ακόμη πιο φαιδρά. Αρχικά, τη Δευτέρα 26 Φεβρουαρίου και πριν τη διαρροή της συνομιλίας των αξιωματικών, ο Σολτς, υποτίθεται για να αντισταθεί στις πιέσεις που δέχεται να παραδώσει τους Taurus στο Κίεβο, ‘κάρφωσε’ τους Γάλλο-Άγγλους ότι εκείνοι έχουν στρατιωτικούς επί του εδάφους στην Ουκρανία, οι οποίοι διαχειρίζονται τους αντίστοιχους πυραύλους Storm Shadow και Scalp λόγω της αδυναμίας, έλλειψης γνώσεων, κ.λπ. των στρατιωτικών του Κιέβου να το πράξουν. ‘Αν δώσουμε Taurus’, είπε ο Σολτς, ‘θα χρειαστεί να στείλουμε και δικούς μας στρατιωτικούς στην Ουκρανία για να τους διαχειρίζονται και αυτό’—είπε—‘δεν πρόκειται να γίνει διότι κινδυνεύουμε να εμπλακούμε σε πόλεμο με τη Ρωσία’.
Ακολούθησε ορυμαγδός, με τον Tobias Ellwood, πρώην πρόεδρο της επιτροπής άμυνας του βρετανικού κοινοβουλίου, να κατηγορεί τον Σολτς για προδοσία δηλώνοντας ότι «πρόκειται για μια κραυγαλέα καταχρηστική εκμετάλλευση των μυστικών δεδομένων [από τον Σολτς], η οποία σχεδιάστηκε σκόπιμα για να αποσπάσει την προσοχή από την απροθυμία της Γερμανίας να εξοπλίσει την Ουκρανία με το δικό της πυραυλικό σύστημα μεγάλου βεληνεκούς. Αυτό αναμφίβολα θα χρησιμοποιηθεί από τη Ρωσία για να προχωρήσει στη σκάλα της κλιμάκωσης».
Την επόμενη μέρα στη συζήτηση παρενέβησαν οι Financial Times επισημαίνοντας ότι δεν έγινε δα και τίποτα καθώς το γεγονός ότι Γάλλοι και Άγγλοι στρατιωτικοί ‘βοηθούν’ τα στρατεύματα του Κιέβου αποτελεί ‘κοινό μυστικό’.
Όλο αυτό το σκηνικό διαλύθηκε με πάταγο την Παρασκευή 1 Μαρτίου καθώς η Μαργαρίτα Σιμονιάν, επικεφαλής της αγγλόφωνης Russia Today, ανάρτησε ηχογραφημένη συνομιλία 38 λεπτών του επικεφαλής της Γερμανικής πολεμικής αεροπορίας Ingo Gerhartz με ανώτατους αξιωματικούς σύμφωνα με την οποία η παράδοση των Taurus θεωρείται δεδομένη και το θέμα που τους απασχολούσε ήταν οι τεχνικές λεπτομέρειες ανατίναξης της γέφυρας της Κριμαίας καθώς και ο τρόπος που αυτή θα γινόταν έτσι ώστε η Γερμανία να μπορεί να αρνηθεί τη συμμετοχή της. Η ηχογράφηση παραδόθηκε στην Σιμονιάν από τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες και την γνησιότητά της επιβεβαίωσε το γερμανικό υπουργείο άμυνας το Σάββατο 2 Μαρτίου. Μέχρι τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές η γερμανική κυβέρνηση δεν έχει δώσει καμία εξήγηση ενώ οι γερμανικές υπηρεσίες επιδίδονται στο κυνήγι όσων αναρτούν τη συνομιλία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και οι όποιοι αξιωματούχοι έχουν τοποθετηθεί απλά εκφράζουν τις ανησυχίες τους για τις διάτρητες επικοινωνίες του γερμανικού στρατού. Δηλαδή, κανέναν από τη Γερμανική κυβέρνηση δεν έχει απασχολήσει το περιεχόμενο της διαρροής, αλλά αυτό που τους νοιάζει είναι το ίδιο το γεγονός της διαρροής.
Αλλά δεν είναι μόνο αυτά τα δύο θεμελιώδη περιστατικά (η σύναξη Μακρόν και η αποκάλυψη του σχεδιαζόμενου πλήγματος από τους Γερμανούς στη γέφυρα της Κριμαίας) που καταδεικνύουν ότι η Δύση ακολουθεί τον δρόμο της κλιμάκωσης. Έτσι, πρόσφατα είχαμε και άλλα χαρακτηριστικά περιστατικά και αποκαλύψεις.
Οι NYT υπαινίσσονται στο πολυσέλιδο ρεπορτάζ τους ότι αυτός είναι ο δρόμος προς μία από τις τουλάχιστον 12 υπόγειες βάσεις που διατηρεί η CIA στα σύνορα Ρωσίας-Ουκρανίας, η οποία (συγκεκριμένη βάση) αυτή τη στιγμή απασχολεί 800 άνδρες από 80 αρχικά.
Οι New York Times δημοσίευσαν στις 25 Φεβρουαρίου ένα μακροσκελέστατο ρεπορτάζ για τουλάχιστον δώδεκα βάσεις που έχει εγκαταστήσει από το 2014 και εξής η CIA περιμετρικά των συνόρων Ουκρανίας-Ρωσίας. Οι βάσεις απασχολούν πολλές εκατοντάδες προσωπικό, τόσο Αμερικανούς όσο και μέλη της GUR του Κύριλλο Μπουντάνοφ, και συμμετέχουν ενεργά στον πόλεμο παρακολουθώντας ρωσικούς δορυφόρους, υποκλέπτοντας ρωσικές επικοινωνίες, επιλέγοντας στόχους για πλήγματα βαθιά μέσα στην μητροπολιτική Ρωσία και κατευθύνοντας πυραύλους και drones για την πραγματοποίηση αυτών των πληγμάτων.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΑΡΧΕΙΟΥ: Πύραυλος Taurus μεγάλου βεληνεκούς αέρος–επιφανείας.
© Υπουργείο Άμυνας της Νότιας Κορέας μέσω Getty Images
Την Πέμπτη, 29 Φεβρουαρίου, ο αμερικανός υπουργός άμυνας Λόιντ Όστιν μιλώντας στην ακρόαση της Επιτροπής Ενόπλων Δυνάμεων της αμερικανικής Βουλής των Αντιπροσώπων κάλεσε για άλλη μια φορά τους νομοθέτες να εγκρίνουν πρόσθετη χρηματοδότηση για την πολεμική προσπάθεια του Κιέβου, ζωγραφίζοντας μια ζοφερή εικόνα για τους συμμάχους του ΝΑΤΟ. «Αν πέσει η Ουκρανία», είπε, «πιστεύω πραγματικά ότι το ΝΑΤΟ θα βρεθεί σε μάχη με τη Ρωσία».
Εδώ έχει ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε την αλλαγή της Αμερικανικής αφήγησης: Πριν λίγο καιρό η αποστολή των δισεκατομμυρίων δολαρίων αιτιολογούνταν με την αφήγηση ότι το Κίεβο είναι ένα βήμα πριν τη μεγάλη νίκη και τα λεφτά, λόγω ακριβώς αυτού του γεγονότος, πιάνουν τόπο και αποτελούν άριστη επένδυση.
Μετά τη συντριπτική καλοκαιρινή ήττα και την παρούσα ρωσική προέλαση, η αφήγηση άλλαξε στο ότι η Ρωσία δεν θα σταματήσει στα σύνορα της Ουκρανίας, αλλά θα εισβάλει σε Πολωνία και Βαλτικές χώρες, οπότε τα χρήματα τα ζητάνε για αυτόν τον λόγο.
Αλλά στην ακρόαση της Πέμπτης ο αμερικανός υπουργός άμυνας προχώρησε ένα βήμα παραπέρα και είπε ότι έτσι κι αλλιώς, αν η Ρωσία νικήσει, θα επακολουθήσει εμπλοκή αμερικανικών στρατευμάτων, οπότε τα χρήματα είναι αναγκαία για να αποφευχθεί η ρωσική νίκη και επομένως η αναπόφευκτη σε αυτήν την περίπτωση αμερικανική εμπλοκή. Ο Ρώσος υπουργός εξωτερικών Σ. Λαβρόφ σχολίασε απλά σημειώνοντας ότι ο Αμερικανός υπουργός άμυνας είπε την αλήθεια όσο αφορά τα αμερικανικά σχέδια.
Τέλος, ας μην αφήσουμε χωρίς αναφορά και την πληροφορία που δημοσίευσαν πριν από λίγες μέρες οι Times του Λονδίνου, οι οποίοι επικαλούμενοι ουκρανική στρατιωτική πηγή, αναφέρουν ότι ο αρχηγός του Βρετανικού γενικού επιτελείου ναύαρχος Radakin είναι αυτός που καταστρώνει και διευθύνει τα σχέδια «για την καταστροφή των ρωσικών πλοίων και το άνοιγμα της Μαύρης Θάλασσας» και ως εκ τούτου «θεωρείται ανεκτίμητος στο συντονισμό της υποστήριξης [προς το Κίεβο] από άλλους ανώτερους αρχηγούς στο ΝΑΤΟ».
Τα γεγονότα των ημερών και την διαρκή διολίσθηση της Δύσης προς την άμεση στρατιωτική σύγκρουση με τη Ρωσία σχολιάζει σε άρθρο του στο Russia Today o Tarik Cyril Amar, «ιστορικός από τη Γερμανία που εργάζεται στο Πανεπιστήμιο Koç της Κωνσταντινούπολης, με αντικείμενο τη Ρωσία, την Ουκρανία και την Ανατολική Ευρώπη, την ιστορία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, τον πολιτισμικό Ψυχρό Πόλεμο και την πολιτική της μνήμης». Το μεταφράζουμε εδώ καθώς παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
* * *
Να γιατί δεν μπορούμε να εμπιστευτούμε ότι η Δύση θα τηρήσει τις δικές της “κόκκινες γραμμές” στην Ουκρανία
Με τον Μακρόν να αρνείται να αποκλείσει την ανάπτυξη στρατευμάτων και με μια συνομιλία μεταξύ Γερμανών αξιωματικών που διέρρευσε, η περαιτέρω κλιμάκωση είναι σίγουρη
Του Tarik Cyril Amar
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς έχουν διαφωνήσει δημοσίως σχετικά με τον τρόπο στήριξης της Ουκρανίας—η οποία έχει χρησιμοποιηθεί ανελέητα από τη Δύση ως γεωπολιτικός πληρεξούσιος—στη σύγκρουσή της με τη Ρωσία. Ο Μακρόν χρησιμοποίησε μια ειδική συνεδρίαση της ΕΕ που είχε συγκαλέσει (φήμες λένε ότι το εμπνεύστηκε άμεσα από τον Ουκρανό πρόεδρο Βλαντίμιρ Ζελένσκι), για να δηλώσει, ουσιαστικά, ότι η αποστολή δυτικών πολεμικών στρατευμάτων στην Ουκρανία παραμένει στο τραπέζι ως επιλογή.
Φυσικά, η Δύση έχει ήδη στρατεύματα στο έδαφος, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που είναι αμυδρά καμουφλαρισμένα ως εθελοντές και μισθοφόροι, ή συμμετέχουν με άλλο τρόπο στη σύγκρουση (για παράδειγμα με σχεδιασμό και στόχευση), όπως επιβεβαίωσε πρόσφατη διαρροή αμερικανικών εγγράφων. Αλλά μια ανοιχτή επέμβαση χερσαίων δυνάμεων θα ήταν μια σοβαρή κλιμάκωση, που θα έφερνε άμεσα τη Ρωσία και το ΝΑΤΟ αντιμέτωπα, όπως επισήμανε γρήγορα η Μόσχα, και θα καθιστούσε την πυρηνική κλιμάκωση μια πραγματική προοπτική.
Η Ρωσία έχει σκόπιμα ανεχθεί έναν ορισμένο βαθμό δυτικής παρέμβασης, για τους δικούς της πραγματιστικούς λόγους: Στην ουσία, επιδιώκει να κερδίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία, αποφεύγοντας παράλληλα μια ανοιχτή σύγκρουση με το ΝΑΤΟ. Είναι διατεθειμένη να πληρώσει το τίμημα της αντιμετώπισης κάποιας de facto δυτικής στρατιωτικής ανάμειξης, εφόσον είναι βέβαιη ότι μπορεί να την κατανικήσει στο ουκρανικό πεδίο της μάχης. Μάλιστα, η στρατηγική αυτή έχει το πρόσθετο πλεονέκτημα ότι η Δύση αιμορραγεί από τους δικούς της πόρους, ενώ ο ρωσικός στρατός λαμβάνει εξαιρετική πρακτική εκπαίδευση στο πώς να εξουδετερώνει το δυτικό υλικό, συμπεριλαμβανομένων των πολυδιαφημισμένων ‘θαυματουργών όπλων’.
Δεν χρειάζεται να πιστέψετε τα λόγια της Μόσχας, αλλά απλώς να συμβουλευτείτε τη στοιχειώδη λογική για να καταλάβετε ότι υπάρχει ένα εξίσου άκαμπτο όριο σε αυτού του είδους την υπολογισμένη ανοχή. Αν η ρωσική ηγεσία κατέληγε στο συμπέρασμα ότι οι δυτικές στρατιωτικές δυνάμεις στην Ουκρανία θέτουν σε κίνδυνο τους στόχους της (αντί απλώς να δυσχεραίνουν την επίτευξή τους), θα ανέβαζε το τίμημα για ορισμένες δυτικές χώρες. (Θα υιοθετούνταν επιλεκτική αντιμετώπιση για να τεθεί υπό πίεση -πολύ πιθανόν σε σημείο θραύσης- η δυτική συνοχή).
Σκεφτείτε για παράδειγμα τη Γερμανία: Το Βερολίνο είναι μακράν ο μεγαλύτερος διμερής οικονομικός υποστηρικτής της Ουκρανίας μεταξύ των κρατών της ΕΕ (τουλάχιστον όσον αφορά τις δεσμεύσεις). Ωστόσο, στρατιωτικά, προς το παρόν, η Ρωσία αρκείται, στην ουσία, στο να τεμαχίζει τα γερμανικά άρματα μάχης Leopard καθώς φτάνουν στο πεδίο της μάχης. Και, κατά μία έννοια, η τιμωρία της Γερμανίας για την ανάμιξή της μπορεί να αφεθεί με ασφάλεια στην ίδια την κυβέρνησή της: η χώρα έχει ήδη υποστεί τεράστια πλήγματα στην οικονομία και τη διεθνή της υπόσταση.
Αλλά αν το Βερολίνο επρόκειτο να προχωρήσει ακόμη περισσότερο, οι υπολογισμοί της Μόσχας θα άλλαζαν. Σε αυτή την περίπτωση, όσο ελάχιστα και αν τα γερμανικά μέσα μαζικής ενημέρωσης επιτρέπουν στους Γερμανούς πολίτες να το σκεφθούν, ένα πλήγμα “νηφαλιότητας” (για να χρησιμοποιήσουμε έναν όρο από το ρωσικό δόγμα)—αρχικά πιθανότατα μη πυρηνικό—κατά των γερμανικών δυνάμεων και του γερμανικού εδάφους είναι πιθανό. Οι εσωτερικές συνέπειες μιας τέτοιας επίθεσης είναι απρόβλεπτες. Οι Γερμανοί μπορεί να συσπειρωθούν γύρω από τη σημαία ή μπορεί να επαναστατήσουν ανοιχτά εναντίον μιας ήδη βαθιά αντιδημοφιλούς κυβέρνησης που έχει θυσιάσει το εθνικό συμφέρον με πρωτοφανή ωμότητα στις γεωπολιτικές επιδιώξεις της Ουάσινγκτον.
Ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς και ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν στην Καγκελαρία
στο Βερολίνο στις 22 Ιανουαρίου 2024 © John MACDOUGALL / AFP
Αν νομίζετε ότι τα παραπάνω ακούγονται λίγο τραβηγμένα, ξέρω κάποιον που σαφώς δεν συμμερίζεται τον εφησυχασμό σας: τον Γερμανό καγκελάριο. Ο Σολτς, τσιτωμένος από την πρόκληση του Μακρόν, αντέδρασε με αποκαλυπτική ετοιμότητα. Μέσα σε 24 ώρες μετά την αιφνιδιαστική γαλλική κίνηση, απέκλεισε δημοσίως την αποστολή «χερσαίων στρατευμάτων» από «ευρωπαϊκά έθνη ή έθνη του ΝΑΤΟ», υπογραμμίζοντας ότι αυτή η κόκκινη γραμμή ήταν πάντα συμφωνημένη.
Επιπλέον, ο καγκελάριος επέλεξε επίσης ακριβώς αυτή τη στιγμή για να επαναβεβαιώσει ότι η Γερμανία δεν θα παραδώσει τους πυραύλους κρουζ Taurus στο Κίεβο, ως κλιμάκωση την οποία οι υποστηρικτές της ζητούν εδώ και καιρό, μεταξύ άλλων και στο εσωτερικό της Γερμανίας. Με τη δυνατότητα, σύμφωνα με τον Σολτς, να πλήξουν τη Μόσχα, οι πύραυλοι του Βερολίνου στα χέρια της Ουκρανίας και οι υποθετικές χερσαίες δυνάμεις του Μακρόν έχουν ένα κοινό: συνοδεύονται από σοβαρό κίνδυνο εξάπλωσης των άμεσων συγκρούσεων πέρα από την Ουκρανία, ιδίως στη Δυτική Ευρώπη και τη Γερμανία.
Με άλλα λόγια, οι ηγέτες των δύο χωρών που παραδοσιακά αναγνωρίζονται ως ο πυρήνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν επιδείξει βαθιά διαφωνία σε ένα βασικό ζήτημα. Είναι αλήθεια ότι ο Μακρόν λέει συχνά περισσότερα από όσα εννοεί ή θα φροντίσει να θυμάται. Ο Σολτς είναι ένας ακραίος καιροσκόπος, ακόμη και για τα δεδομένα της επαγγελματικής πολιτικής. Επιπλέον, σαφώς σκόπιμες αδιακρισίες από τις ομάδες των δύο ανδρών υποδηλώνουν αμοιβαία και ειλικρινή αντιπάθεια, όπως μόλις ανέφερε το Bloomberg. Θα μπορούσαμε να απορρίψουμε τη διαμάχη μεταξύ τους ως τίποτα άλλο παρά το αποτέλεσμα ασύμβατου πολιτικού στυλ και προσωπικής εχθρότητας.
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν κατά τη διάρκεια της ετήσιας ομιλίας του
στην Ομοσπονδιακή Συνέλευση στο Gostiny Dvor στη Μόσχα, 29 Φεβρουαρίου 2024:
«Όλα όσα σκέφτονται τώρα, με τα οποία τρομάζουν τον κόσμο, όλα αυτά θέτουν πραγματικά
την απειλή μιας σύγκρουσης με πυρηνικά όπλα και, επομένως,
την καταστροφή του πολιτισμού. Δεν το καταλαβαίνουν αυτό;» .
© Sputnik/Dmitry Astakhov
Αλλά αυτό θα ήταν μεγάλο λάθος. Στην πραγματικότητα, η ανοιχτή διαφωνία τους είναι ένα σημαντικό μήνυμα για την κατάσταση της σκέψης, της συζήτησης και της χάραξης πολιτικής εντός της ΕΕ και, ευρύτερα, του ΝΑΤΟ και της Δύσης. Η πραγματική πρόκληση είναι να αποκρυπτογραφήσουμε τι σημαίνει αυτό το σήμα.
Ας ξεκινήσουμε με κάτι που οι δύο ηγέτες δεν θα παραδεχτούν ανοιχτά, αλλά είναι σχεδόν βέβαιο ότι μοιράζονται: Το υπόβαθρο της διαφωνίας τους είναι ο φόβος τους ότι η Ουκρανία και η Δύση όχι μόνο χάνουν τη σύγκρουση, αλλά, και αυτό είναι το σημαντικότερο για τη Δύση που έχει εξοικειωθεί με την πληροφόρηση, ότι αυτή η ήττα πρόκειται να γίνει αδιαμφισβήτητα εμφανής. Για παράδειγμα, με τη μορφή περαιτέρω ρωσικών προελάσεων, συμπεριλαμβανομένων στρατηγικών νικών όπως υπήρξε η κατάληψη της Αβντέεβκα, και με την μερική ή ολική κατάρρευση της ουκρανικής άμυνας. Ακόμη και ο σθεναρά πολεμοχαρής Economist, για παράδειγμα, παραδέχεται τώρα ότι η επίθεση της Ρωσίας “επιταχύνεται”, ότι η πτώση της Avdeevka δεν έκανε τον ρωσικό στρατό να κάνει παύση και ότι οι ίδιοι οι Ουκρανοί “γίνονται απαισιόδοξοι“. Τόσο τα σχόλια του Μακρόν όσο και η βιαστική αποκήρυξη του Σολτς αποτελούν ενδείξεις μιας αυξανόμενης και βάσιμης απαισιοδοξίας, ίσως ακόμη και ενός αρχόμενου πανικού μεταξύ των δυτικών ελίτ.
Ωστόσο, αυτό δεν μας λέει πολλά για το πώς αυτές οι ελίτ σκοπεύουν πραγματικά να αντιδράσουν σε αυτό το χαμένο παιχνίδι (αν υποθέσουμε ότι διαθέτουν αυτογνωσία, δηλαδή). Από άποψη αρχών, υπάρχουν δύο στρατηγικές επιλογές: να αυξήσουν το στοίχημα (ξανά) ή να διακόψουν τις απώλειές τους (τελικά). Σε αυτό το σημείο, η παράταξη “ανεβάζουμε το ποντάρισμα” εξακολουθεί να κυριαρχεί στην πολιτική συζήτηση. Η αρνητική ανταπόκριση στην κίνηση του Μακρόν να κλέψει τις εντυπώσεις έχει επισκιάσει το γεγονός ότι η γενική τάση της στρατηγικής του ΝΑΤΟ και της ΕΕ παραμένει η προσθήκη νέων πόρων στη μάχη, για παράδειγμα έχουμε τη συμφωνία ότι θα προμηθεύονται πυρομαχικά από χώρες εκτός της ΕΕ, μια κίνηση στην οποία η Γαλλία αντιστεκόταν εδώ και καιρό. Τουλάχιστον στο βαθμό που επιτρέπεται στο κοινό να παρατηρήσει, το ΝΑΤΟ και η ΕΕ εξακολουθούν να διοικούνται από εθισμένους στην πλάνη των πραγματοποιημένων απωλειών: Όσο περισσότερο έχουν ήδη αποτύχει και όσο περισσότερα έχουν ήδη χάσει, τόσο περισσότερο θέλουν να ρισκάρουν.
Στην πραγματικότητα, ωστόσο, η επιλογή της εξαπάτησης και ο πειρασμός της αυτοεξαπάτησης (που εύκολα αναμειγνύονται μεταξύ τους, ένα φαινόμενο που είναι ευρέως γνωστό ως “να πίνεις το δικό σου Kool Aid”) κάνουν τα πράγματα πιο περίπλοκα: Πάρτε, για παράδειγμα, τις αποδείξεις της Ρωσίας, με αυτολεξεί απομαγνητοφωνημένες λεπτομέρειες, ότι υψηλόβαθμοι αξιωματικοί του γερμανικού στρατού συζητούσαν -ή μήπως ήταν “καταιγισμός ιδεών”; – πώς η Ουκρανία θα μπορούσε, τελικά, να χρησιμοποιήσει πυραύλους Taurus για να επιτεθεί στη γέφυρα του στενού του Κερτς που συνδέει την Κριμαία με τη ρωσική ενδοχώρα, διατηρώντας, στην πραγματικότητα, την εύλογη άρνηση. Η δημόσια δήλωση του Σολτς ότι «οι Γερμανοί στρατιώτες δεν πρέπει σε καμία περίπτωση και σε κανένα σημείο να συνδεθούν» με τις επιθέσεις των Taurus αποδεικνύει ότι η αποφυγή της ευθύνης—ή η έλλειψη δυνατότητας να το πράξει—είναι στο μυαλό του. Όπως θα περίμενε κανείς από έναν πολιτικό του οποίου η μόνη στρατηγική είναι να βρει τον δρόμο της μικρότερης αντίστασης.
H Γερμανική Bild στις 14 Ιανουαρίου παρουσίασε έναν «μυστικό οδηγό» της επικείμενης Ρωσικής επίθεσης στη Γερμανία, που είχε εκδοθεί από κυβερνητικές υπηρεσίες για χρήση των βουλευτών της Bundestag. Ήταν τόσο αστεία η λεπτομερής ανάλυση των «τεσσάρων σταδίων» της υποτιθέμενης ρωσικής επιχείρησης, που η Μαρία Ζαχάροβα τον χαρακτήρισε ως ‘μπαγιάτικο ωροσκόπιο’. Όμως, οι φόβοι για ρωσική ανταπόδοση δεν εμπόδισαν ανώτατους αξιωματικούς της Γερμανικής αεροπορίας να συζητούν τρόπους καταστροφής της γέφυρας των στενών του Κερτς (Κριμαία) μέσω επίθεσης με Γερμανικούς πυραύλους Taurus που θα είχε παραδώσει η Γερμανία στο Κίεβο, με κύριο αντικείμενο της υποκλαπείσας συνομιλίας (που ο Γερμανός υπουργός άμυνας, πνέων μένεα για την υποκλοπή, χαρακτήρισε γνήσια) τα τεχνικά χαρακτηριστικά της επιχείρησης—ώστε να είναι επιτυχής—αλλά και τον τρόπο που η Γερμανία θα απέκρουε και θα διέψευδε τυχόν κατηγορίες εμπλοκής της στην επίθεση.
Η συγκεχυμένη γερμανική απάντηση σε αυτό το ντροπιαστικό φιάσκο των μυστικών υπηρεσιών (γιατί ακριβώς συζητήθηκε κάτι τόσο προφανώς ευαίσθητο μέσω τηλεπικοινωνιών που μπορούν να παραβιαστούν αντί για ένα ασφαλές δωμάτιο, για παράδειγμα;) επιβεβαιώνει μόνο ότι τα ρωσικά στοιχεία είναι αυθεντικά. Αντί να αρνηθεί ότι η συζήτηση έλαβε χώρα, η Γερμανία αντέδρασε – με τυπικό αυταρχικό τρόπο – μπλοκάροντας λογαριασμούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που αναφέρονταν σε αυτήν και προσπαθώντας να παρουσιάσει τη συζήτηση ως ένα αθώο πείραμα σκέψης.
Και όμως, η ύποπτα ελαστική διατύπωση του Scholz [βλ. παραπάνω] και η συζήτηση των Γερμανών αξιωματικών δεν σημαίνει ότι μια τέτοια πορεία αφελώς διαφανούς εξαπάτησης θα υιοθετηθεί από το Βερολίνο. Μπορεί ακόμη και να ήταν ένας τρόπος για να διαπιστωθεί ο λόγος για τον οποίο κάτι τέτοιο δεν θα λειτουργούσε.
Ειδικά αν η πληροφορία αυτή δεν είναι εντελώς νέα, η επιλογή της Ρωσίας να τη δημοσιοποιήσει τώρα και ίσως ακόμη και να διακινδυνεύσει κάποιο (μικρό) μειονέκτημα για τις υπηρεσίες πληροφοριών αποκαλύπτοντας την έκταση της διείσδυσης τους στον γερμανικό στρατό είναι, φυσικά, και ένα μήνυμα προς την ηγεσία της Γερμανίας: Η Μόσχα δεν θα συμπράξει στο παιχνίδι της εύλογης άρνησης (ένα μήνυμα “μην προσπαθήσετε καν“) και είναι θανάσιμα σοβαρή όσον αφορά αυτή την κόκκινη γραμμή (ένα μήνυμα “το εννοούμε“). Αυτό επίσης μπορεί να βοηθήσει να συγκεντρωθούν τα μυαλά στο Βερολίνο και να καταστεί λιγότερο πιθανή μια εξαπάτηση.
Σε κάθε περίπτωση, οι αποδείξεις ότι Γερμανοί αξιωματικοί εξετάζουν τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να βοηθήσουν στην επίθεση κατά της Ρωσίας χωρίς να αφήσουν αποτυπώματα, υπογραμμίζουν δύο πράγματα: Οι δημόσιες δηλώσεις της Δύσης μπορούν εύκολα να είναι σκόπιμα ψέματα- και ακόμη και όταν δεν είναι, είναι πάντα ανοιχτές σε ριζική αναθεώρηση. Μάλιστα, και ο Μακρόν υπαινίχθηκε αυτό το γεγονός, επισημαίνοντας ότι ακόμη και αν η άμεση στρατιωτική επέμβαση δεν διαθέτει ακόμη τη συναίνεση, θα μπορούσε να την αποκτήσει στο μέλλον, όπως ακριβώς και άλλες κόκκινες γραμμές έχουν ξεπεραστεί στο παρελθόν.
Υπό αυτό το πρίσμα, τα χαλαρά λόγια του Μακρόν θα μπορούσαν να εκληφθούν ως άλλη μια μπλόφα—ή, όπως λένε στη Γαλλία, «στρατηγική ασάφεια»: μια απελπισμένη προσπάθεια να κορδωθεί τόσο έντονα ώστε η Ρωσία να μην εκμεταλλευτεί το στρατιωτικό της πλεονέκτημα. Αν αυτή ήταν η πρόθεση του Γάλλου προέδρου, απέτυχε θεαματικά: Ο Μακρόν προκάλεσε όχι μόνο τη Γερμανία, αλλά και άλλους, μεγαλύτερους δυτικούς παίκτες να ξεκαθαρίσουν ότι δεν συμφωνούν μαζί του. Σημείωση για τον νεφεληγερέτη κάτοικο του Μεγάρου των Ηλυσίων: Δεν πρόκειται για “ασάφεια” όταν όλοι όσοι έχουν σημασία λένε «Αποκλείεται!»—ούτε είναι και πολύ «στρατηγική».
Ωστόσο, θα ήταν εφησυχασμός να παρηγορηθούμε από τη σημερινή απομόνωση του Μακρόν. Πρώτον, δεν είναι πλήρης: Υπάρχουν σκληροπυρηνικοί υποστηρικτές της κλιμάκωσης, όπως η Εσθονή ηγέτης Κάια Κάλλας, στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ που τον έχουν επαινέσει ακριβώς επειδή θέλουν να παρασύρουν όλους τους άλλους σε μια άμεση σύγκρουση με τη Ρωσία. Είναι καλό που αυτοί οι ιδιαίτερα ζηλωτές πολεμοκάπηλοι δεν έχουν προς το παρόν το πάνω χέρι. Αλλά ούτε έχουν ηττηθεί, ούτε καν έχουν περιθωριοποιηθεί καταλλήλως, και δεν πρόκειται να το βάλουν κάτω.
Δεύτερον, μια στρατηγική κλιμάκωσης και απειλών μπορεί να ξεφύγει από τον έλεγχο. Σκεφτείτε το υπερβολικά άγνωστο γεγονός ότι, κατά την κρίση του Ιουλίου του 1914, λίγο πριν από την έναρξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, ακόμη και ο Γερμανός αυτοκράτορας Γουλιέλμος Β’ είχε στιγμές που κατ’ ιδίαν αισθανόταν ότι [ο πόλεμος ] θα μπορούσε ακόμη να αποφευχθεί. Αυτό, ωστόσο, συνέβη αφού ο ίδιος και η κυβέρνησή του είχαν προσωπικά κάνει ό,τι χειρότερο μπορούσαν για να προκαλέσουν τον μεγάλο πόλεμο. Μάθημα: Αν αναλάβετε πολλά ρίσκα, κάποια στιγμή μπορεί να μην είστε πλέον σε θέση να περιορίσετε την κλιμάκωση που εσείς οι ίδιοι προωθήσατε.
Τρίτον, και το πιο θεμελιώδες, ενώ η ορθολογικά εφαρμοζόμενη ανεντιμότητα δεν είναι ασυνήθιστη στη διεθνή πολιτική, προκειμένου να παράγει σταθερότητα σε ένα διεθνές σύστημα, πρέπει πρώτα να παράγει προβλεψιμότητα. Αυτό, με τη σειρά του, απαιτεί ακόμη και η παραπλάνηση να διατηρείται εντός σιωπηρά συμφωνημένων ορίων και να είναι, ως ένα βαθμό, προβλέψιμη (λόγω της υποκείμενης ορθολογικότητάς της). Το πρόβλημα με τη μεταψυχροπολεμική Δύση είναι ότι επέλεξε να ξεχάσει και να περιφρονήσει αυτόν τον βασικό κανόνα της παγκόσμιας τάξης. Ο εθισμός της στην αναξιοπιστία είναι τόσο σοβαρός που τα σήματα κλιμάκωσης είναι εγγενώς πιο αξιόπιστα από τα σήματα αποκλιμάκωσης, εφόσον δεν υπάρχει μια βασική, γενική και σαφώς αναγνωρίσιμη αλλαγή προσέγγισης.
Για να το θέσουμε διαφορετικά, η σημερινή απομόνωση του Μακρόν δεν μετράει και πολύ, επειδή η ενδεδειγμένη ερμηνεία της κάτω από την οπτική γωνία της Μόσχας πρέπει να είναι ότι απλώς το παράκανε λίγο νωρίτερα. Ούτε η αποκήρυξη του Σολτς ούτε άλλες δυτικές αποκηρύξεις κάνουν κάποια διαφορά. Αυτό που θα έκανε τη διαφορά είναι ένα ενιαίο και σαφές μήνυμα από τη Δύση ότι είναι πλέον έτοιμη για πραγματικές διαπραγματεύσεις και μια πραγματικά συμβιβαστική διευθέτηση. Προς το παρόν, το αντίθετο παραμένει αληθινό.
Πηγή: https://www.rt.com/news/593616-macron-scholz-ukraine-troops/
Αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Μαθηματικών του ΕΚΠΑ.