Ανθρώπινο λάθος ή πολιτικό έγκλημα;

Η αμαξοστοιχία 304 ακινητοποιήθηκε καθώς κάποιος επιβάτης τράβηξε τον μοχλό κινδύνου. Οι μηχανοδηγοί κατέβηκαν να δουν τι έχει συμβεί. Η αμαξοστοιχία 306 που ακολουθούσε, είχε δύο μηχανοδηγούς οι οποίοι είχαν πιάσει την κουβέντα. Η 306 κινούνταν με μεγάλη ταχύτητα και οι μηχανοδηγοί δεν είδαν το τρένο μπροστά τους που είχε σταματήσει. Η σύγκρουση ήταν αναπόφευκτη. Το τελευταίο βαγόνι της 304 έγινε μια άμορφη μάζα, ενώ τρία ακόμα βαγόνια εκτροχιάστηκαν. Αποτέλεσμα 34 νεκροί.

Αυτό, είναι ανθρώπινο λάθος. Ευθύνονται οι μηχανοδηγοί. Μόνο που έγινε πριν από 55 χρόνια, τον Σεπτέμβριο του 1968 στο Δερβένι Αχαΐας. Ήταν το χειρότερο σιδηροδρομικό δυστύχημα μέχρι σήμερα. 

Επί Χούντας, το 1972, έγινε και το δεύτερο (μέχρι σήμερα) χειρότερο σιδηροδρομικό δυστύχημα, με 21 νεκρούς στον Δοξαρά Λάρισας. Οι σταθμάρχες των τοπικών σταθμών τσακώθηκαν μεταξύ τους για το πού θα γίνει η διασταύρωση δύο τρένων που κινούνταν αντίθετα, ενώ οι μηχανοδηγοί ήταν απορροφημένοι ακούγοντας στο ραδιόφωνο τον αγώνα Ολυμπιακού – Πανιώνιου. 

Και αυτό ήταν ένα ανθρώπινο λάθος. 

Πέρασαν τα χρόνια, ήρθε η μεταπολίτευση, ήρθαν οι κακοί συνδικαλιστές, το τρένο παρέμεινε στο δημόσιο. Αγώνες, διαδηλώσεις, Θεοδωράκης, ιδεολογική ηγεμονία της Αριστεράς, ΠΑΣΟΚ, Ανδρέας, λαϊκισμός.

Αλλά πολύνεκρα σιδηροδρομικά δυστυχήματα δεν είχαμε. 

Και ήρθαν τα μνημόνια. Η Ελλάδα σταμάτησε να είναι Σοβιετία. Μισθοί και συντάξεις μειώθηκαν, τα κέρδη των τραπεζών και των επιχειρήσεων αυξήθηκαν, και επιτέλους ιδιωτικοποιήθηκαν τα πάντα. Δρόμοι, αεροδρόμια, αεροπορικές εταιρείες, παραλίες, δάση, λιμάνια, τρένα.

Ο συνδικαλισμός απαξιώθηκε τόσο πολύ, που είναι καλύτερο να είσαι παιδεραστής, παρά συνδικαλιστής. Οι κρατικές εταιρείες αποκρατικοποιήθηκαν, η Ολυμπιακή χαρίστηκε στην Aegean, ο ΟΣΕ στην ιταλική FSI, τα αεροδρόμια στη Fraport, το λιμάνι του Πειραιά στην COSCO, οι δρόμοι στους εργολάβους κοκ. Η κυβέρνηση ετοιμάζεται να ιδιωτικοποιήσει πλέον και τα νοσοκομεία, κρατώντας το κόστος των υποδομών στο δημόσιο, και χαρίζοντας τα κέρδη από την νοσηλεία στους ιδιώτες. 

Ό,τι έμεινε στο δημόσιο, (συνήθως είναι το κομμάτι των υποδομών που δεν είναι κερδοφόρο για τις εταιρείες και το αναλαμβάνει το κράτος), έπεσε θύμα της γενικευμένης απαξίωσης, της υποχρηματοδότησης, της μείωσης των δημοσίων δαπανών.  

Εντωμεταξύ, η εξέλιξη της τεχνολογίας, των ψηφιακών συστημάτων και των τηλεπικοινωνιών, τα τελευταία 55 χρόνια ήταν ραγδαία. Φτάσαμε στο σημείο να παρακολουθούμε σε πραγματικό χρόνο τον ντελιβερά που μας φέρνει την πίτσα ή τον διανομέα που μας παραδίδει το δέμα. Στα τρένα των προηγμένων χωρών, υπάρχει πλέον ψηφιακή σηματοδότηση, τηλεδιοίκηση, σύστημα ελέγχου, PTC, ETCS, κοκ.  

Και αφού καταργήθηκε η Σοβιετία, ήρθε, μετά από όλα αυτά, μετά από τις ολοκληρωτικές και σαρωτικές ιδιωτικοποιήσεις, το χειρότερο σιδηροδρομικό δυστύχημα στην ιστορία. Μέχρι τώρα 36 νεκροί.

Οι τηλεοράσεις μιλούν για το ανθρώπινο λάθος του σταθμάρχη. Μόνο που δεν είμαστε στο 1968. Είμαστε στο 2023. Τα συστήματα ασφαλείας υπάρχουν και λειτουργούν ακριβώς για να αποτρέπουν το ανθρώπινο λάθος. Αλλιώς όλα θα λειτουργούσαν χειροκίνητα και θα προσευχόμαστε ο σταθμάρχης του τρένου, ή ο ελεγκτής εναέριας κυκλοφορίας να μην κάνει λάθος, να μην λιποθυμήσει, να μην πάθει καρδιακό. 

Αυτό δεν είναι ανθρώπινο λάθος.

Είναι το αποτέλεσμα των εκτεταμένων ιδιωτικοποιήσεων σε κοινωνικές υπηρεσίες και αγαθά, της μείωσης πάσει θυσία του κόστους, της απαξίωσης σε ό,τι έχει απομείνει δημόσιο, του υπερκέρδους που βγάζουν εργολάβοι και κρατικοδίαιτοι επιχειρηματίες από αμαρτωλές συμβάσεις. Το ανθρώπινο λάθος έγινε μοιραίο, στην ιδιωτικοποιημένη Ελλάδα του 2023, επειδή ακριβώς οι δικλείδες ασφαλείας που μας δίνει η εξέλιξη της τεχνολογίας δεν λειτουργούσαν.

Αυτό είναι πολιτικό έγκλημα.

Πέντε προπαγανδιστικά επιχειρήματα που θα ακούσετε για το δυστύχημα στα Τέμπη

Καθώς ξεκαθαρίζουν οι πληροφορίες για το τραγικό σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη, οι υπεύθυνοι της καταστροφής αρχίζουν να διατυπώνουν τα επιχειρήματά τους με τα οποία θα επιχειρήσουν να διασκεδάσουν τις εντυπώσεις και να μεταθέσουν τις ευθύνες. Αξίζει να δούμε ορισμένα από αυτά τα επιχειρήματα, όπως διατυπώνονται ήδη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στα ΜΜΕ και να προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε γιατί δεν ισχύουν.

Ήταν ανθρώπινο λάθος

Στη διαχείριση σύνθετων δικτύων, όπως αυτό του σιδηροδρόμου, ανθρώπινο λάθος είναι αυτό που συμβαίνει όταν δεν έχεις πληρώσει για τα τεχνικά μέσα που θα το απέτρεπαν. Όπως εξηγούσε και ο πρόεδρος των Μηχανοδηγών «δε λειτουργεί τίποτα. Ούτε οι ενδείξεις, τα φωτοσήματα, ούτε ο έλεγχος κυκλοφορίας. Αν αυτά λειτουργούσαν οι μηχανοδηγοί θα βλέπαν την κόκκινη ένδειξη, τα τρένα θα σταμάταγαν σε απόσταση».

Τα μέσα ενημέρωσης που στηρίζουν την κυβέρνηση προωθούν από τις πρώτες ώρες τη θεωρία του ανθρώπινου λάθους για να διασώσουν την πολιτική ηγεσία. Το 2023 είναι αδιανόητο να βρεθούν δυο τρένα που κινούνται μετωπικά στην ίδια γραμμή χωρίς να ενεργοποιηθούν συστήματα ελέγχου και διαδοχικές δικλείδες ασφαλείας. Ο υπουργός μεταφορών έπρεπε να έχει παραιτηθεί ήδη.

Ο Χατζηδάκης ξεπούλησε τα τρένα

Αρκετοί λογαριασμοί μέσων κοινωνικής δικτύωσης που πρόσκεινται στον ΣΥΡΙΖΑ παρουσιάζουν ένα παλαιότερο μήνυμα του Κώστα Χατζηδάκη ο οποίος διεκδικούσε τις δάφνες για την ιδιωτικοποίηση των ελληνικών σιδηροδρόμων. Καλή προσπάθεια αλλά τα τρένα τα ξεπούλησε ο ΣΥΡΙΖΑ έναντι του εξευτελιστικού ποσού των 45 εκατομμυρίων ευρώ (ενδεικτικά μόνο οι κρατικές επιδοτήσεις προ τους ιδιώτες για τις «άγονες γραμμές» ξεπερνούν πλέον τα 50 εκατομμύρια)

Για τις ελλείψεις αλλά και τα προβληματικά συστήματα που έφερε στην Ελλάδα η ιταλική εταιρεία διαχείρισης μπορείτε να διαβάσετε παλαιότερη έρευνα των reporters united.

Δεν φταίει η ιδιωτικοποίηση, οι υποδομές παραμένουν κρατικές

Όπως μας δίδαξε το παράδειγμα της Μεγάλης Βρετανίας ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες που προκαλούν δυστυχήματα είναι η πολυδιάσπαση των λειτουργιών των σιδηροδρόμων που πραγματοποιείται πάντα πριν από την ιδιωτικοποίηση με στόχο να πάρουν οι ιδιώτες τα κερδοφόρα φιλέτα και να μείνει στους φορολογούμενους το κόστος των υποδομών. Στο ντοκιμαντέρ που είχαμε ετοιμάσει το 2012 για λογαριασμό των εργαζομένων στους σιδηροδρόμους εξηγούσαμε πως ακριβώς λειτουργεί αυτός ο μηχανισμός.

Η κατάσταση ήταν τραγική και πριν από την ιδιωτικοποίηση

Η περίοδος πριν από την ιδιωτικοποίηση φέρνει συχνά την μεγαλύτερη υποβάθμιση κρατικών υποδομών καθώς οι κυβερνήσεις που θέλουν να τις ξεπουλήσουν τις απαξιώνουν συστηματικά για να δείξουν στον κόσμο ότι «το κράτος δεν μπορεί να τις διαχειριστεί». Αυτό συνέβαινε για χρόνια στον ΟΣΕ από διαδοχικές κυβερνήσεις που προετοίμαζαν την ιδιωτικοποίηση.

Με δεδομένο μάλιστα ότι οι ιδιώτες δεν συμμετέχουν στην συντήρηση και την αναβάθμιση των υποδομών αυτή η καταστροφή είναι πολύ δύσκολο να αντιστραφεί μετά την ιδιωτικοποίηση.

Και σε άλλες χώρες της Ευρώπης έχουν ιδιωτικά τρένα χωρίς δυστυχήματα

Στην Ευρώπη η συντριπτική πλειονότητα των σιδηροδρόμων βρίσκεται υπό κρατικό έλεγχο ενώ τα μεγαλύτερα δυστυχήματα των τελευταίων δεκαετιών σημειώθηκαν στα πρώτα στάδια της ιδιωτικοποίησης στη Μεγάλη Βρετανία. Προφανώς το πέρασμα των σιδηροδρόμων σε ιδιώτες δεν σημαίνει αυτομάτως περισσότερα δυστυχήματα. Σε χώρες όμως όπως η Ελλάδα με υποβαθμισμένες υποδομές η πολυδιάσπαση των υπηρεσιών αποτελεί μια δοκιμασμένη συνταγή προς την καταστροφή.

Πηγή: info-war

Ιδιωτικοποίησαν τα πάντα. Απαξίωσαν τις δημόσιες υποδομές. Είναι ηθικοί αυτουργοί για το έγκλημα στα Τέμπη.

Σχόλιο του antapocrisis.

Ιδιωτικοποίησαν τα πάντα: Αεροδρόμια, παιδεία, υγεία, λιμάνια, τρένα. 

Ο Τσίπρας έδωσε το 2017 την ΤΡΑΙΝΟΣΕ στην ιταλική Ferrovie για 45 εκατομμύρια ευρώ. Αποφασίστηκε επιπλέον η ετήσια επιδότηση της εταιρείας με 30 εκατομμύρια κάθε χρόνο. Τα χρέη των Σιδηροδρόμων (πάνω από 15 δισ.) επιβάρυναν όλα το ελληνικό δημόσιο. Ο ΣΥΡΙΖΑ δικαιολόγησε την εκποίηση των τρένων ως μνημονιακή υποχρέωση.   

Ο Μητσοτάκης το 2022 επέκτεινε την επιδότηση της ιταλικής εταιρείας, εξασφαλίζοντάς της συνολικές επιχορηγήσεις πάνω από μισό δισεκατομμύριο ευρώ. Για να το πετύχει, χαρακτήρισε “άγονη γραμμή” το δρομολόγιο Αθήνα – Θεσσαλονίκη. 

Επί Μητσοτάκη ολοκληρώθηκε η ιδιωτικοποίηση της ΕΕΣΣΤΥ, της εταιρείας συντήρησης του σιδηροδρομικού τροχαίου υλικού, η οποία αποκτήθηκε και πάλι από την ιταλική FSI.

Στα παραπάνω ας προσθέσουμε τη στρατηγική, δομική επιλογή των μνημονιακών κυβερνήσεων, και περισσότερο από όλων, της κυβέρνησης Μητσοτάκη, να απαξιώνει τις δημόσιες υποδομές, συνειδητά να διαλύει οτιδήποτε ανήκει στο δημόσιο (παιδεία, υγεία, μεταφορές), να το υποχρηματοδοτεί, ώστε να ανοίγει την πόρτα στους ιδιώτες. 

Στη γραμμή Αθήνας Θεσσαλονίκης δεν λειτουργούσε κανένα σύστημα ασφαλείας. 

Τα συστήματα ασφαλείας κοστίζουν. Η μητρική εταιρεία, η ιδιωτική FSI θα μοίραζε λιγότερα κέρδη στους μετόχους της. Το δημόσιο θα είχε λιγότερα λεφτά να μοιράζει σε εφοπλιστές, τράπεζες, κρατικοδίαιτους επιχειρηματίες, αρπαχτικά και κολλητούς. Φυσιολογική κατάληξη είναι η απαξίωση των υποδομών. 

Οι σιδηρόδρομοι επιτέλους απελευθερώθηκαν!

55 χρόνια μετά το δυστύχημα στο Δερβένι με 34 νεκρούς, η πολιτική ιδιωτικοποίησης των κοινωνικών υπηρεσιών και απαξίωσης του δημόσιου, “πέτυχε” να επαναλάβει το έγκλημα: 

32 νεκροί στα Τέμπη, το 2023. Και η επιχείρηση να φορτωθούν όλα σε “ανθρώπινο λάθος” για να κουκουλωθεί το έγκλημα της ιδιωτικοποίησης, ξεκινά. 

Το αίμα όμως είναι στα χέρια τους. Είναι στα χέρια που υπέγραψαν την ιδιωτικοποίηση του ΟΣΕ, στα χέρια που χάριζαν επιδοτήσεις στην ιδιωτική εταιρεία. Είναι στα χέρια που απαξίωναν οτιδήποτε δημόσιο.

Οι ιδιωτικοποιήσεις σκοτώνουν.

Να τις ανατρέψουμε πριν χαθούν κι άλλες ανθρώπινες ζωές.

Το τελικό παιχνίδι στην Ουκρανία θα είναι τρομακτικό

Το άρθρο του J. G. Rickards έχει αναρτηθεί στο μεγάλης προσβασιμότητας ανεξάρτητο site χρηματο-οικονομικών προβλέψεων Daily Reckoning, το οποίο ανήκει στο Paradigm Press, LLC.

Στο χθεσινό τεύχος, ασχολήθηκα με το μεγαλύτερο και πιο σύνθετο θέμα στο γεωπολιτικό τοπίο σήμερα – την Κίνα.

Σήμερα όμως συζητώ το μακράν πιο ανησυχητικό θέμα στο γεωπολιτικό τοπίο σήμερα. Αυτό είναι ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι κίνδυνοι κλιμάκωσης.

Έχω γράψει εκτενώς για δύο πτυχές του πολέμου στην Ουκρανία που δεν ακούτε από τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης στις Ηνωμένες Πολιτείες ή το Ηνωμένο Βασίλειο.

Αμερικανικά μέσα όπως οι New York Times (ένα κανάλι του Στέιτ Ντιπάρτμεντ) και η Washington Post (ένα κανάλι της CIA) αναφέρουν ατελείωτα για το πώς τα ρωσικά σχέδια έχουν αποτύχει, για το πόσο άχρηστα είναι, για το πώς οι Ένοπλες Δυνάμεις της Ουκρανίας (AFU) έχουν απωθήσει τους Ρώσους στο Ντονμπάς και πώς τα όπλα του ΝΑΤΟ, όπως τα αμερικανικά άρματα Abrams, τα βρετανικά άρματα Challenger και τα γερμανικά άρματα Leopard, θα αντιστρέψουν σύντομα την κατάσταση εναντίον της Ρωσίας.

Όλα αυτά είναι ανοησίες. Τίποτα από αυτά δεν είναι αλήθεια.

ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

Κατ’ αρχάς, οι ουκρανικές προελάσεις που πραγματοποιήθηκαν στα τέλη του καλοκαιριού ήταν εναντίον ελαφρώς αμυνόμενων θέσεων που οι Ρώσοι παραχώρησαν γρήγορα για να εξοικονομήσουν δυνάμεις. Οι Ρώσοι ήταν πρόθυμοι να παραδώσουν το έδαφος για να μην χάσουν πολύτιμους άνδρες και υλικό.

Οι Ρώσοι αποσύρθηκαν σε θέσεις πιο κατάλληλες για άμυνα και έκτοτε κατακρεουργούν άσχημα τις ουκρανικές επιτιθέμενες δυνάμεις. Η Ουκρανία έχει σπαταλήσει απίστευτα μεγάλες ποσότητες ανδρών και εξοπλισμού σε αυτές τις μάταιες και κακοσχεδιασμένες επιθέσεις.

Συνολικά, αξιόπιστες αναφορές δείχνουν ότι οι απώλειες της AFU πλησιάζουν τις 500.000 και αυξάνονται με μη βιώσιμο ρυθμό. Από την άλλη πλευρά, οι αναφορές για 100.000 Ρώσους νεκρούς είναι σχεδόν σίγουρα άγριες υπερβολές που βγάζει η Ουκρανία. Το BBC προσπάθησε να επαληθεύσει αυτούς τους αριθμούς και μπόρεσε να βρει μόνο περίπου 20.000 επιβεβαιωμένους Ρώσους νεκρούς με βάση εκτεταμένες αναζητήσεις σε ανακοινώσεις κηδειών, δημόσια αρχεία κ.λπ.

ΒΑΛΤΕ ΜΕΣΑ ΤΑ ΤΑΝΚΣ–ΤΕΛΙΚΑ!

Τι γίνεται με τα τανκς που υποτίθεται ότι στέλνει το ΝΑΤΟ; Λοιπόν, τα τανκς δεν έχουν παραδοθεί ακόμη και τα περισσότερα δεν θα παραδοθούν για μήνες ή και περισσότερο. Τα δικά μας άρματα μάχης M1 Abrams μπορεί να μην φτάσουν καν για ένα χρόνο ή και περισσότερο.

Στην πραγματικότητα πρέπει να κατασκευάσουμε αυτά τα άρματα κατά παραγγελία, ώστε να μην έχουν την ειδική θωράκιση και άλλα προηγμένα συστήματα που έχουν τα δικά μας Μ1. Το Πεντάγωνο δεν θέλει να πέσουν στα χέρια των Ρώσων αν καταστραφούν ή αιχμαλωτιστούν. Εξάλλου, έτσι κι αλλιώς στέλνουμε μόνο 31 άρματα.

Όταν φτάσουν τα τανκς του ΝΑΤΟ, πιθανότατα θα καταστραφούν γρήγορα από το ρωσικό πυροβολικό, τα αντιαρματικά όπλα και τους πυραύλους ακριβείας. Είναι καλά τανκς, αλλά κάθε άλλο παρά ανίκητα. Εδώ και δεκαετίες, οι Ρώσοι αναπτύσσουν ισχυρά όπλα ειδικά σχεδιασμένα για να καταστρέφουν αυτά τα μοντέλα αρμάτων του ΝΑΤΟ. Οι Ρώσοι δεν ανησυχούν ιδιαίτερα γι’ αυτά.

Πέραν αυτού, τα άρματα βασίζονται σε αποτελεσματική αεροπορική κάλυψη για προστασία, την οποία η Ουκρανία δεν διαθέτει. Θα είναι εύκολος στόχος στο πεδίο της μάχης. Δεν έχει πραγματικά νόημα να στείλετε άρματα μάχης στην Ουκρανία, εκτός αν στείλετε μαχητικά αεροσκάφη για να τα καλύψουν (περισσότερα σχετικά με αυτό παρακάτω).

Η ΡΩΣΙΑ ΚΕΡΔΙΖΕΙ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ

Εν τω μεταξύ, οι ρωσικές δυνάμεις έχουν σχεδόν περικυκλώσει την πόλη Μπάχμουτ, η οποία είναι σημαντικός κόμβος μεταφορών και εφοδιασμού, με αρκετούς βασικούς δρόμους και σιδηροδρομικές γραμμές να διέρχονται από αυτήν. Πιθανότατα θα πέσει στα χέρια των Ρώσων μέσα σε λίγες εβδομάδες.

Η απώλεια της Μπάχμουτ θα αποτελέσει σημαντικό πλήγμα για την Ουκρανία, παρά τους ισχυρισμούς των δυτικών μέσων ενημέρωσης ότι δεν είναι πραγματικά πολύ σημαντική. Ολόκληρη η αμυντική γραμμή της Ουκρανίας, μήκους 800 μιλίων, θα αρχίσει πιθανότατα να καταρρέει και δεν έχουν ισχυρά οχυρωμένες θέσεις για να υποχωρήσουν. Τα ουκρανικά στρατεύματα, αν και γενναίοι και ικανοί στρατιώτες, είναι εξαντλημένα και έχουν ξεμείνει από προμήθειες.

Συν τοις άλλοις, φαίνεται πιθανό ότι η Ρωσία προετοιμάζει μια καταστροφική επίθεση με τεράστιες ποσότητες ανδρών, αρμάτων μάχης, τεθωρακισμένων οχημάτων μεταφοράς προσωπικού, πυροβολικού, ελικοπτέρων, μη επανδρωμένων αεροσκαφών και αεροσκαφών σταθερών πτερύγων.

Αυτός ο ρωσικός στρατός δεν είναι ο ίδιος στρατός που εισέβαλε στην Ουκρανία πριν από ένα χρόνο. Είναι πολύ καλύτερα εκπαιδευμένος, καθοδηγούμενος και εξοπλισμένος. Έχει μάθει από τα λάθη που έκανε κατά την αρχική του εισβολή τον περασμένο Φεβρουάριο. Η Ουκρανία δεν πρέπει να περιμένει ότι θα επαναλάβει αυτά τα λάθη.

Σημαίνουν όλα αυτά ότι επευφημώ μια ρωσική νίκη στην Ουκρανία; Όχι, απλώς παρατηρώ τα γεγονότα επί τόπου και τα ενοποιώ για να κάνω μια αντικειμενική ανάλυση.

Αυτή η ανάλυση με οδηγεί στο να πιστεύω ότι η Ρωσία θα κερδίσει τον πόλεμο στρατιωτικά. Η δυτική στρατιωτική βοήθεια μπορεί να παρατείνει τις μάχες, αλλά δεν θα επηρεάσει το τελικό αποτέλεσμα. Απλά θα καθυστερήσει το αναπόφευκτο και θα σκοτωθούν πολύ περισσότεροι άνθρωποι άσκοπα.

Ο ΠΟΛΥ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ

Η δεύτερη πτυχή αυτού του πολέμου που δεν αναφέρεται στα μέσα ενημέρωσης ή τουλάχιστον υποβαθμίζεται, είναι ο αυξανόμενος κίνδυνος πυρηνικού πολέμου.

Ο κίνδυνος αυτός αυξάνεται με κάθε κλιμακούμενο βήμα και από τις δύο πλευρές. Οι ΗΠΑ είναι ο ηγέτης στην απερίσκεπτη κλιμάκωση, παρέχοντας πυροβολικό μεγάλου βεληνεκούς, αντιπυραυλικές συστοιχίες Patriot, πληροφορίες, επιτήρηση και τώρα τα άρματα μάχης. Η Ρωσία απαντά σε κάθε βήμα.

Υπάρχει ένας αριθμός βημάτων πριν οι δύο πλευρές φτάσουν στο πυρηνικό επίπεδο, αλλά καμία από τις δύο δεν δείχνει διάθεση να κάνει πίσω.

Παρεμπιπτόντως, η Ρωσία έχει κάθε νόμιμο δικαίωμα να επιτεθεί στις χώρες του ΝΑΤΟ που προμηθεύουν όπλα στην Ουκρανία. Προμηθεύοντας όπλα σε ένα μέρος της σύγκρουσης, έχουν εγκαταλείψει την ουδετερότητά τους και έχουν γίνει, στην πραγματικότητα, μαχητές. Η Ρωσία δεν το έχει κάνει αυτό επειδή δεν θέλει να φέρει το ΝΑΤΟ απευθείας στη μάχη. Αλλά νομικά, μπορεί να το κάνει.

ΔΩΣΜΟΥ, ΔΩΣΜΟΥ, ΔΩΣΜΟΥ

Οι απαιτήσεις της Ουκρανίας από τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και το υπόλοιπο ΝΑΤΟ για προηγμένα όπλα για την καταπολέμηση των Ρώσων δεν γνωρίζουν όρια. Η Δύση ξεκίνησε προμηθεύοντας την Ουκρανία με μετρητά, πληροφορίες και αντιαρματικά όπλα όπως ο πύραυλος Javelin. Σύντομα προμηθεύαμε πυροβολικό μεγάλου βεληνεκούς, μη επανδρωμένα αεροσκάφη και περισσότερα μετρητά.

Καθώς η ρωσική προέλαση συνεχιζόταν, ο Ζελένσκι απαίτησε και πήρε αντιπυραυλικές συστοιχίες Patriot που μπορούν να καταστρέψουν τους εισερχόμενους ρωσικούς πυραύλους. Το αμερικανικό πυροβολικό είχε στόχο τη ρωσική Κριμαία. Αρκετά μη επανδρωμένα αεροσκάφη έπληξαν στο εσωτερικό της Ρωσίας ευαίσθητες αεροπορικές βάσεις με πυρηνικά όπλα σε κοντινή απόσταση.

Η επόμενη απαίτηση για περισσότερα όπλα αφορούσε προηγμένα άρματα μάχης που βρίσκονται στο στάδιο της προμήθειας από τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία και την Πολωνία. Στην τελευταία κίνηση, που δεν αποτελεί έκπληξη, η Ουκρανία απαιτεί τώρα μαχητικά αεροσκάφη F-16 από τις ΗΠΑ, ένα από τα πιο προηγμένα αεροσκάφη στον κόσμο.

Όμως η Ρωσία διαθέτει το πιο εξελιγμένο σύστημα αεράμυνας στον κόσμο και είναι πολύ ικανή να καταρρίψει τα F-16 σε μεγάλους αριθμούς.

Ο Μπάιντεν έχει αρνηθεί μέχρι στιγμής το αίτημα του Ζελένσκι, αλλά και προηγουμένως είχε αποκλείσει την αποστολή αρμάτων μάχης πριν τελικά ενδώσει. Το ίδιο θα συμβεί πιθανότατα και με τα αεροπλάνα. Αλλά δεν θα αντιστρέψουν την κατάσταση εναντίον της Ρωσίας.

Μόλις αυτά τα προηγμένα συστήματα δείξουν ότι δεν μπορούν να βοηθήσουν, ποιο είναι το επόμενο αίτημα των Ουκρανών; Η Ρωσία μπορεί να κλιμακώσει εξίσου γρήγορα και θανατηφόρα με τις ΗΠΑ.

Όλο αυτό το σενάριο είναι μια μακρά αργή πορεία προς τον πυρηνικό πόλεμο ή την πλήρη αποσύνθεση της Ουκρανίας.

ΕΙΝΑΙ ΚΑΝΕΙΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΜΕΝΟΣ ΓΙ’ ΑΥΤΟ;

Οι ΗΠΑ δεν θα τερματίσουν τις παραδόσεις όπλων επειδή ο Τζο Μπάιντεν φοβάται μην απωλέσει το κύρος του και οι στενότεροι σύμβουλοί του, όπως η Βικτόρια Νούλαντ, έχουν ένα παράλογο μίσος για τη Ρωσία και είναι εντελώς πολεμοκάπηλοι.

Τώρα, μπορούμε να προσθέσουμε έναν νέο κίνδυνο, που προκύπτει από την απελπισία. Αυτός είναι το γεγονός ότι οι ίδιες οι ΗΠΑ μπορεί να είναι ο μεγαλύτερος χαμένος του πολέμου.

Καθώς η Ουκρανία εξαφανίζεται κάτω από μια μαζική ρωσική επίθεση, οι ΗΠΑ θα γίνονται όλο και πιο απελπισμένες. Η αξιοπιστία τους διακυβεύεται μετά τη δέσμευση τόσων χρημάτων, υλικού και ηθικού βάρους για την άμυνα της Ουκρανίας.

Η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει ουσιαστικά μετατρέψει τον πόλεμο στην Ουκρανία σε υπαρξιακή κρίση για τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, ενώ δεν θα έπρεπε ποτέ να είναι. Η Ουκρανία δεν υπήρξε ποτέ ζωτικό συμφέρον των ΗΠΑ. Αλλά ο πόλεμος είναι υπαρξιακός για τη Ρωσία, και δεν θα τα παρατήσει.

Οι ΗΠΑ θα σηκώσουν τα χέρια ψηλά και θα παραδεχτούν τη ρωσική νίκη; Το ΝΑΤΟ μπορεί στην πραγματικότητα να διαλυθεί μπροστά σε μια τέτοια θεαματική αποτυχία. Οπότε, πιθανότατα θα δώσουμε και τα ρέστα μας στην εμπλοκή μας.

Ίσως ένας απελπισμένος Μπάιντεν διατάξει να μπουν Αμερικανικά στρατεύματα στη δυτική Ουκρανία ως ανάχωμα ενάντια σε μια πλήρη ρωσική κατάληψη της χώρας. Μπορείτε να φανταστείτε τι θα μπορούσε να πάει στραβά. Αυτή η κατάσταση μπορεί γρήγορα να εξελιχθεί σε έναν άμεσο πόλεμο μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας και όχι στον πόλεμο δι’ αντιπροσώπων που είναι τώρα.

Ο αμερικανικός λαός και ιδιαίτερα οι επενδυτές δεν είναι προετοιμασμένοι για τίποτα από όλα αυτά. Θα έπρεπε να είναι. Αυτή η εξέλιξη γίνεται όλο και πιο πιθανή.

Πηγή: Daily Reckoning

Μετάφραση – επιμέλεια: Κωστής Μηλολιδάκης

“Θα ‘μαι καλό παιδί, άριστος μαθητής, και τον Πολάκη διαγράφω άμα μου το πεις”

Η διαφαινόμενη ρήξη Πολάκη -Τσίπρα είναι μια ακόμα διαβεβαίωση από τη μεριά του ΣΥΡΙΖΑ προς το σύστημα εξουσίας ότι έχει πάρει το μάθημά του, ότι είναι πλέον καλό παιδί και άριστος μαθητής, και δεν επιτρέπει ούτε καν τις φραστικές μπαλαφάρες που συνήθιζε να εκτοξεύει ο Πολάκης για να διατηρεί σε ένα ακροατήριο την αίσθηση ότι ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ είναι θανάσιμοι αντίπαλοι. 

Η ανάρτηση Πολάκη για το “βαθύ κράτος” έκανε την ουρά του γαϊδάρου να στάξει με την εισαγγελία να διατάζει κατεπείγουσα εξέταση για “διέγερση σε βία” και “βία κατά δικαστών”. Πρόκειται για τους δικαστές που στο σκάνδαλο της κατασκοπείας σε βάρος των αρχηγών του στρατεύματος, αντί να κινήσουν διαδικασίες διερεύνησης ποινικών ευθυνών του πρωθυπουργικού περιβάλλοντος, απειλούσαν την ΑΑΔΕ με φυλάκιση. Και όταν η κυβέρνηση και η Τράπεζα της Ελλάδας θέλησε απόφαση ευνοϊκή για τα funds στο θέμα των κόκκινων δανείων, οι ανώτατοι δικαστές γνωμοδότησαν σε χρόνο ρεκόρ. 

Η εισαγγελική παρέμβαση για τον Πολάκη είναι ένα ακόμα ξεσάλωμα της δικαστικής εξουσίας, η οποία έχει πάρει αμετάκλητο διαζύγιο με το κράτος δικαίου και αποτελεί εκτελεστικό όργανο ενός συστήματος εξουσίας που ορίζεται από το πολιτικό προσωπικό της άρχουσας τάξης, την ολιγαρχία και τα ΜΜΕ. 

Τα διαπιστευτήρια ΣΥΡΙΖΑ δεν σταμάτησαν από το καλοκαίρι του 2015 και μετά, αλλά δεν αρκούν. Δεν φτάνει ο ΣΥΡΙΖΑ να μην αμφισβητήσει ούτε σπιθαμή το αστικό πλαίσιο αλλά πρέπει και να αποδεχτεί τους υπάρχοντες ολιγάρχες, το υπάρχον μοίρασμα της πίτας, τις υπάρχουσες συμφωνίες, και να μην παριστάνει τον τροχονόμο της διαπλοκής. Η καταδίκη Παππά ήταν ξεκάθαρο μήνυμα. 

Ο Πολάκης που παρίστανε μέχρι πρότινος τον Βεληγκέκα του ΣΥΡΙΖΑ, είτε δεν έπιασε τον σφυγμό της εποχής, είτε παρεξήγησε τον βαθμό ελευθερίας που απολάμβανε από την ηγεσία. Οι τόνοι ωστόσο έπρεπε να πέσουν και ο ΣΥΡΙΖΑ να δηλώσει, μετά την δίκη Παππά, για μια ακόμα φορά την πλήρη νομιμοφροσύνη του. 

Το να απαγγέλει ο Πολάκης ηρωϊκές μαντινάδες δεν ενοχλεί, αλλά δεν επιτρέπεται να βγάζει φιλιππικούς ενάντια στη δικαιοσύνη και τα ΜΜΕ την ώρα που ο ΣΥΡΙΖΑ ανεμίζει λευκή πετσέτα.

Πλήγμα στη δημοκρατία δεν είναι ο Πολάκης. Ο Πολάκης είναι πλήγμα στην Αριστερά, όπως άλλωστε και ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ. Πλήγμα στη δημοκρατία είναι η αδιανόητη προπαγάνδα και η συστηματική πλύση εγκεφάλου υπέρ του συστήματος εξουσίας που έχει βρει στο πρόσωπο του Μητσοτάκη τον ιδανικό εκφραστή της αστικής τάξης: Αντεργατικός ρεβανσισμός, αντιδημοκρατική παλινόρθωση, αντιλαϊκό μίσος.

Ούτε είναι φασισμός οι δηλώσεις Πολάκη για τους δικαστές. Φασισμός είναι το να έχει οργανώσει το πρωθυπουργικό παρακράτος μαζικές υποκλοπές σε όποιον μιλά ελληνικά, και η δικαστική εξουσία να απειλεί όσους τις αποκαλύπτουν. 

Αν τελικά επιβεβαιωθεί η φήμη για διαγραφή από τα ψηφοδέλτια του Πολάκη, ο ΣΥΡΙΖΑ θα έχει κάνει ένα ακόμα βήμα προς τον κεντρώο χώρο, και στα μετεκλογικά σενάρια της επόμενης μέρας, όχι μόνο με το ΠΑΣΟΚ αλλά -ίσως- και με την ίδια τη ΝΔ. Υπάρχει φυσικά και το ενδεχόμενο ο Πολάκης να βάλει την ουρά στα σκέλια, η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ να κάνει τον Κινέζο και η ρήξη να γεφυρωθεί. Δεν είναι η πρώτη φορά που ο αητός γίνεται κότα, ούτε και η τελευταία. 

Καταδίκη Παππά: Τα μεταξωτά βρακιά θέλουν και επιδέξιους κώλους

Η ομόφωνη καταδίκη του Νίκου Παππά στην υπόθεση των τηλεοπτικών αδειών, μπορεί να συνοψιστεί σε μία μόνο φράση προς την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ: “Ας πρόσεχαν”.

Το Ειδικό Δικαστήριο που έστησε η ΝΔ ήταν έκφραση ρεβανσισμού των καναλαρχών – εφοπλιστών, που επί ΣΥΡΙΖΑ αναγκάστηκαν για πρώτη φορά να πληρώσουν για τις τηλεοπτικές συχνότητες που εκμεταλλεύονται. Βέβαια το οικονομικό τίμημα ήταν το έλασσον. Το μείζον ήταν η επιχείρηση αναδιάταξης του μηντιακού παιχνιδιού.

Ο ΣΥΡΙΖΑ επιδίωξε να αλλάξει το τοπίο των ΜΜΕ, επιχειρώντας σε ένα εμφανώς εχθρικό μηντιακό τοπίο να στήσει δικό του, ή έστω φιλικό προς αυτόν τηλεοπτικό κανάλι μέσω του Καλογρίτσα. 

Μόνο που ο Αστραχάν αποδείχθηκε μουλάρι. 

Την αμέσως επόμενη μέρα της ήττας του ΣΥΡΙΖΑ, ο Καλογρίτσας έδωσε στεγνά τον Ν. Παππά για τους χειρισμούς του, καθιστώντας βεβαίως και τον εαυτό του ένοχο. 

Ο ΣΥΡΙΖΑ νόμιζε ότι θα αλλάξει τα παλιά αστικά τζάκια με καινούργια. Νόμιζε ότι θα στριμώξει τους παλιούς καναλάρχες και θα αναδείξει νέους.

Δεν διδάχθηκε από το πάθημα του Ανδρέα Παπανδρέου και του σκανδάλου Κοσκωτά, που ξέσπασε όταν η κυβέρνηση της πρώτης οκταετίας του ΠΑΣΟΚ επιχείρησε να αναδιατάξει το τοπίο των εκδοτών με όχημα τον απατεώνα/τραπεζίτη/εκδότη/ιδιοκτήτη της ΠΑΕ Ολυμπιακός. Τα παλιά τζάκια κρέμασαν τον Παπανδρέου στα μανταλάκια για το καθόλα υπαρκτό σκάνδαλο Κοσκωτά. Στη δεκαετία του 90 το ΠΑΣΟΚ είχε πλέον μάθει το μάθημά του και η κυβέρνηση Σημίτη ήταν η αγαπημένη κυβέρνηση της διαπλοκής. 

Στην περίπτωση που συζητάμε όμως, δεν είχαμε καν πολιτικά εκτοπίσματα μεγέθους Ανδρέα Παπανδρέου. Είχαμε τον μαχαλόμαγκα Νίκο Παππά, που νόμιζε ότι το νταραβέρι που έμαθε να ασκεί στους διαδρόμους ενός μικρού κόμματος της Αριστεράς, θα έπιανε στα μεγάλα σαλόνια της ελληνικής μπουρζουαζίας. Ολίγιστοι και αφελείς, νόμιζαν στον ΣΥΡΙΖΑ ότι θα ελέγξουν τη διαπλοκή, θα ορίσουν το παιχνίδι και θα πάρουν μερτικό από τη μηντιακή εξουσία. 

Ο Νίκος Παππάς έμαθε από την ανάποδη ότι το να μιμείται τον τρόπο με τον οποίο το παραδοσιακό αστικό προσωπικό κάνει τις δουλειές του, δεν τον καθιστά ρυθμιστή του τοπίου. Τα μεταξωτά βρακιά θέλουν πιο επιδέξιους κώλους από αυτούς που εμφανίστηκαν με τουπέ στην “πρώτη φορά Αριστερά”.

Να πει μάλιστα κανείς ότι όλη αυτή η επιχείρηση αναδιάταξης του μηντιακού τοπίου συνδυάστηκε με προσπάθεια να ανατραπεί το αμαρτωλό και διαπλεκόμενο τρίγωνο ενέργειας – χρηματοπιστωτικού τομέα και εφοπλισμού που βρίσκεται πίσω και από τα ΜΜΕ;

Το αντίθετο.  

Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει δώσει σαφή δείγματα, από τον Ιούλιο του 2015, ότι η βρωμιά και η διαπλοκή που αποκαλείται ελληνική άρχουσα τάξη, δεν κινδυνεύει καθόλου από τον ίδιο.

Ποιο το νόημα των χειρισμών Παππά πέρα από την άγαρμπη, πρόχειρη και ναρκοθετημένη από το καλημέρα (μα τον Καλογρίτσα βρήκατε ρε αθεόφοβοι;) επιχείρηση να μπει και ο ΣΥΡΙΖΑ στα σαλόνια της αστικής τάξης;

Ούτως ή άλλως, η διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δεν ακούμπησε την πραγματική εξουσία του τόπου. Προς τι ο κλαυθμός και οδυρμός για το ραδιοτηλεοπτικό τοπίο;

Η καταδίκη Παππά σε μια εμφανώς πολιτική δίκη με μάλλον προκαθορισμένο αποτέλεσμα, δεν προσφέρεται ως απόδειξη “δίωξης” του ΣΥΡΙΖΑ από τα ΜΜΕ. Είναι ένα μικρό χαστουκάκι που υπενθυμίζει ποιος κυβερνά αυτόν τον τόπο: Όχι αυτοί που κάθε φορά εκλέγονται, αλλά αυτοί που έχουν το χρήμα.

Τα ΜΜΕ θα γίνουν ακόμα πιο ρεβανσιστικά, ακόμα πιο χυδαία, ακόμα πιο επιθετικά. Όχι κυρίως προς τον ΣΥΡΙΖΑ – αυτός έχει μάθει πια το μάθημά του, όσο προς την πιθανότητα να υπάρξει ξανά μια αντίστοιχη περίοδος με αυτή του 2012 – 2015. Με τον λαό να τολμά να σκέφτεται και να διεκδικεί μια άλλη πορεία για τη χώρα.

Η χώρα πλέον ανήκει ολοκληρωτικά στην άρχουσα τάξη της. Η πιο διεφθαρμένη κυβέρνηση της μεταπολίτευσης μπορεί ακόμα πιο προκλητικά να πανηγυρίζει για τους καταδικασμένους υπουργούς του Τσίπρα, να πριμοδοτεί τα καρτέλ στην ενέργεια, να οργανώνει μαζικές υποκλοπές, να τσαλαπατά το Σύνταγμα, να νομοθετεί υπέρ των funds και των τραπεζών, να φτωχοποιεί την κοινωνία. 

Όποιος ήθελε άλλη πορεία για τη χώρα, δεν θα επιχειρούσε να κάνει τον τροχονόμο στα σαλόνια της μηντιακής διαπλοκής. 

Θα γκρέμιζε συθέμελα, και τη διαπλοκή, και τα σαλόνια της.

Κοινωνία ψυχικά ασθενών ή ασθενής κοινωνία;

Πολλά ακούγονται τα τελευταία χρόνια για την «επιδημία των ψυχικών διαταραχών». Όντως, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υπολόγισε το 2019 ότι 980 εκατομμύρια άνθρωποι διαγιγνώσκονται με κάποια ψυχική ασθένεια σε όλον τον κόσμο, αυξημένο κατά 25% σε σχέση με το 2000 και 37% σε σχέση με το 1990.  Από αυτόν τον πληθυσμό, το 31% αφορά αγχώδεις διαταραχές και το 28% καταθλιπτικές διαταραχές. Αντίστοιχη εικόνα, δείχνουν και οι έρευνες για τα DALYs ψυχικών διαταραχών (Disability-Adjusted Life Years: το βάρος της νόσου με βάση τα χρόνια που χάνονται λόγω θανάτου ή αναπηρίας).  Τα ποσοστά μάλιστα είναι πιο μεγάλα στις ανεπτυγμένες χώρες (15% στην Αμερική, 14% στην Ευρώπη) παρά στις χώρες χαμηλού και μέσου εισοδήματος (10% Αφρική, 13% ΝΑ Ασία). Μεγάλες διαχρονικές έρευνες δείχνουν ότι τα προβλήματα ψυχικής υγείας είναι χειρότερα στις χώρες στις οποίες υπάρχει μεγάλη κοινωνικοοικονομική ανισότητα. Όσο πιο μεγάλη η ψαλίδα ανάμεσα σε πλούσιους και φτωχούς , τόσο χειρότερη είναι η υγεία γενικά, και η ψυχική υγεία ειδικότερα.

Τίθεται λοιπόν το ερώτημα αν αυτά τα ποσοστά εξηγούνται λόγω μεγαλύτερης πρόσβασης και μικρότερου στιγματισμού στο να επισκεφτεί κανείς μία ψυχιατρική υπηρεσία ή αν έχουμε μπροστά μας μια πραγματική επιδημία.

Παραδοσιακά η ψυχική διαταραχή ορίζονταν με βάση την απόκλιση. Ο ασθενής ήταν αυτός ο οποίος αποκλίνει από τη νόρμα, την κοινωνικά αναμενόμενη συμπεριφορά. Όταν όμως 6 στους 10 ανθρώπους βιώνουν έντονα και χρόνια συναισθήματα άγχους, θλίψης και κοινωνικής απόσυρσης μπορούμε να μιλήσουμε για απόκλιση ή μήπως για κανονικοποίηση της ψυχικής οδύνης;

Πώς ερμηνεύονται αυτά τα ποσοστά;

Διαφορετικές προσεγγίσεις τείνουν να δίνουν διαφορετικές ερμηνείες. Για παράδειγμα, το βιολογικό μοντέλο επενδύει στις έρευνες σχετικά με την νευροψυχολογική απεικόνιση του εγκεφάλου για να εξηγήσει τις ψυχικές νόσους. Θα ήταν ωστόσο αφελές να μιλήσουμε για μια τυχαία επιδημία διατάραξης των επιπέδων των νευροδιαβιβαστών ή βλαβών σε εγκεφαλικές λειτουργίες σε τόσους πολλούς ανθρώπους ταυτόχρονα. Οι έρευνες που βασίζονται στο ψυχοκοινωνικό μοντέλο φαίνεται να δίνουν άλλες απαντήσεις, εντοπίζοντας τα αίτια στον τρόπο με τον οποίο ζει ο σύγχρονος άνθρωπος στη σύγχρονη κοινωνία.

Καταρχάς ας λάβουμε υπόψη πώς μοιάζει η σύγχρονη κοινωνία με την υλική επισφάλεια, τους χαμηλούς μισθούς, τη συνεχή πίεση που ασκείται για παραγωγικότητα των εργαζομένων. Ζούμε συσσωρευμένοι σε μεγαλουπόλεις με χαμηλή ποιότητα ζωής, με ελάχιστο ελεύθερο χρόνο, με ελάχιστη κοινωνική συναναστροφή ή επαφή με την τέχνη και τη φύση. Με τεράστια καθυστέρηση της ενηλικίωσης μέσα από την οικονομική εξάρτηση από τις πατρικές οικογένειες και ένα συνεχή βομβαρδισμό από σοκαριστικές ειδήσεις και γεγονότα. Την ίδια στιγμή, οι συνθήκες αυτές αναπαράγουν ιδεολογικά τον άκρατο ατομικισμό σε επίπεδο αγριανθρωπισμού, την απώλεια της εμπιστοσύνης στις ανθρώπινες σχέσεις και την οικονομική εκμετάλλευση τους για ίδιον όφελος, ενώ η «επιτυχία» ή «αποτυχία» στην κοινωνική ιεραρχία, όπως ορίζεται με αστικούς όρους, εξαρτάται από την ατομική ευθύνη του καθένα μας. Οι τραυματικές εμπειρίες είναι τόσο κοινότυπες που μετατρέπονται σε φυσιολογικές: «ε και ποιος δεν έχει φάει λίγο ξύλο; Ποιον δεν τον τραμπουκίζουν στη δουλειά; Όλοι τα ίδια τραβάμε, τι πάθαμε;»

Έτσι καταλήγουμε οι περισσότεροι από μας να ζούμε με ένα χρόνιο άγχος. Το άγχος, όπως και όλα μας τα συναισθήματα, έχει μια εξελικτικά προσαρμοστική λειτουργία. Συγκεκριμένα, το άγχος είναι εκείνο το οποίο μας θέτει σε λειτουργία προετοιμασίας μπροστά σε έναν ενδεχόμενο κίνδυνο. Κάλλιστα μπορούμε να πούμε ότι το χρόνιο άγχος δείχνει πώς αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο που ζούμε: ως ένα συνεχή ενδεχόμενο κίνδυνο. Το βάρος που προκαλεί το άγχος προδίδει την απώλεια ελέγχου που βιώνουμε στο να χειριστούμε τους ‘κινδύνους’. Από τα πιο μικρά ως τα πιο μεγάλα, τις αποφάσεις της ζωής μας δεν τις παίρνουμε εμείς, είτε αφορά το πού θα ζούμε και θα δουλεύουμε, είτε τις συμμαχίες και τους πολέμους των ιμπεριαλιστικών μεγάλων δυνάμεων. Τουλάχιστον αν είσαι φτωχός.

Η νέα μάστιγα, τα «ψυχοφάρμακα».

Σαφώς, η ψυχική νόσος δεν είναι ένα πρόβλημα αποκλειστικά των φτωχών, αλλά τόσο η εμφάνισή της όσο και  η αντιμετώπισή της έχει ταξικά κριτήρια. Εξ’ ου και η τεράστια κατανάλωση των ψυχοφαρμάκων ως «εύκολη και άμεση λύση» στον ψυχικό πόνο.

Η συνταγογράφηση ψυχοφαρμάκων έχει γνωρίσει τεράστια αύξηση τις τελευταίες δεκαετίες, φαινόμενο που αφορά κυρίως, αν και όχι αποκλειστικά, το δυτικό κόσμο. Γενικά, η ζήτηση και η χρήση ψυχοφαρμάκων γνώρισε αυξήθηκε δραματικά από το 2008 και μετά, φαινόμενο το οποίο αφορά και τη χώρα μας. Η Ελλάδα συγκαταλέγεται ανάμεσα στις χώρες με τη μεγαλύτερη καθορισμένη ημερήσια δόση ψυχοτροπικών φαρμάκων στον κόσμο, ανάμεσα σε ΗΠΑ, Αυστραλία, Ην. Βασίλειο και ευρωπαϊκές χώρες που χτυπήθηκαν από την κρίση όπως η Ισπανία και η Πορτογαλία. Η χρήση ψυχοφαρμάκων διπλασιάστηκε την περίοδο 2015-2021, ενώ συγκεκριμένα για τα αντικαταθλιπτικά πενταπλασιάστηκε. Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι η χρήση γιγαντώθηκε ακόμη περισσότερο μέσα στην περίοδο του κόβιντ (2020-2022). Η τάση είναι τόσο ισχυρή όπου στην επόμενη δεκαετία υπολογίζεται ότι η παγκόσμια αγορά ψυχοφαρμάκων θα γνωρίσει ανάπτυξη 6 έως 7 % CARG (σύνθετος ρυθμός ετήσιας ανάπτυξης). Η απελευθέρωση της διαφήμισης στο ευρύ κοινό έπαιξε επίσης το ρόλο του στην αυξημένη κατανάλωση από το γενικό πληθυσμό.

Αυτό το ζήτημα αξίζει να μας απασχολήσει αφενός ως ένας δείκτης για το πόσο διαδεδομένο είναι το φαινόμενο της ψυχικής πίεσης για τις κοινωνίες μας, και αφετέρου να προβληματιστούμε για το ποια είναι η κυρίαρχη απάντηση από το σύστημα: δε θα αλλάξει το σύστημα, εσύ να αλλάξεις!

Το κυρίαρχο αφήγημα πηγαίνει πάνω-κάτω ως εξής: ο καπιταλισμός λειτουργεί, οι ικανοί καταφέρνουν να πετύχουν και να γίνουν πλούσιοι και να περνάνε καλά. Εσύ δεν περνάς καλά, γιατί φταις εσύ. Δεν βλέπεις αυτήν την ‘υπέροχη’ πραγματικότητα, γιατί κάτι συμβαίνει στο κεφάλι σου, είσαι διαταραγμένος, οπότε πάρε αυτό το μαγικό χαπάκι, να ισορροπήσεις τη χημεία του εγκεφάλου σου. Σταμάτα να γκρινιάζεις, γίνε λειτουργικός, συνέχισε να παράγεις!

Χαρακτηριστικό παράδειγμα της παραπάνω λογικής, είναι ότι στην πρόσφατη ανανέωση του συστήματος ταξινόμησης ψυχικών διαταραχών DSM συμπεριλήφθηκε η διαταραχή παρατεταμένου πένθους. Δε χρειάζεται να αναρωτηθούμε και πολύ για να συσχετίσουμε το πώς μετά από 3 χρόνια όπου όλος ο πλανήτης θρήνησε εκατομμύρια θύματα, δημιουργήθηκε μια διαταραχή για το πένθος. Έπαψε το πένθος να είναι μια φυσιολογική εμπειρία στην απώλεια; Σίγουρα όχι. Είναι παράλογο άνθρωποι που έχασαν έναν ή και περισσότερους δικούς τους ανθρώπους, κοινότητες που αποδεκατίστηκαν, να χρειάζονται περισσότερο χρόνο να επανέλθουν από το πένθος. Επίσης όχι. Αλλά, από τη στιγμή που υπάρχει φάρμακο που μπορεί να σε μουδιάσει από το πένθος και να σε κάνει να επιστρέψεις παραγωγικός στη δουλειά σου, υπάρχει και η διαταραχή. Η μαζική απόσυρση από τη δουλειά δεν είναι επιλογή για το σύστημα.

Αυτό είναι πρόβλημα. Και μάλιστα ένα πρόβλημα που δημιουργεί νέα προβλήματα. Από τη μια είναι σοβαρά δυσλειτουργικό το να θεωρούμε τα υπαρξιακά ερωτήματα ως φρένο στην παραγωγικότητα και άρα να τα ονομάζουμε ψυχοπαθολογία και να προσπαθούμε να τα «διορθώσουμε». Από την άλλη, η χρήση ουσιών για διαφυγή από την πραγματικότητα έχει συνδεθεί με σοβαρά προβλήματα εξάρτησης. Οι πιο «κομφορμιστές» θα εθιστούν σε συνταγογραφούμενα ψυχοτρόπα, οι πιο «περιθωριοποιημένοι» θα εθιστούν στο αλκοόλ και τα ναρκωτικά του δρόμου. Εξάλλου, δεν είναι τυχαίο, αλλά αποδεδειγμένο ιστορικά, ότι παρά την ιστορία χιλιετιών συνύπαρξης ανθρώπων και ψυχοτροπικών ουσιών, το πρόβλημα της εξάρτησης από αυτά ακολουθεί την πορεία ανάπτυξης του καπιταλιστικού τρόπου ζωής. Ακόμα και για τα νόμιμα, οι έρευνες δείχνουν πως τα αντικαταθλιπτικά δημιουργούν σοβαρό σωματικό και ψυχολογικό εθισμό.

Για να ξεκαθαρίσουμε, το επιχείρημα εδώ δεν είναι ότι τα φάρμακα είναι ο εχθρός. Θα ήταν αφελές να πούμε ότι η ανάπτυξη των ψυχοφαρμάκων ήταν μια βλαβερή ανακάλυψη. Ξεκάθαρα, όταν εμφανίστηκαν οι βενζοδιαζεπίνες αντικαταστώντας τα πολύ βαριά βαρβιτουρικά, αποτελούσαν επανάσταση. Δεν μπορούμε όμως να εθελοτυφλούμε στο ότι εφόσον οι αιτίες του ψυχικού πόνου παραμένουν, οι βενζοδιαζεπίνες, τα αντικαταθλιπτικά ή όποιο άλλο φάρμακο αποτελούν πραγματική λύση.

Η αντιμετώπιση του φαρμάκου ως πανάκεια, και όχι ως ένα εργαλείο προσωρινής ανακούφισης και υποστήριξης, φαίνεται από το γεγονός ότι η πλειοψηφία των γιατρών γνωρίζουν τα πρωτόκολλα συνταγογράφησης αυτών των φαρμάκων, αλλά όχι της από-συνταγογράφησης. Το Ashton manual, οδηγός για τη σταδιακή και ασφαλή μείωση των ψυχοφαρμάκων είναι σχεδόν άγνωστο. Σε αυτό το σημείο χωράει και η κριτική στο πως η (ψυχ)ιατρική εκπαίδευση βασισμένη σχεδόν αποκλειστικά στο βιολογικό μοντέλο, αγνοεί τις ψυχοκοινωνικές πλευρές της ψυχικής ασθένειας, και υποβαθμίζει τις φωνές και τους προβληματισμούς των ασθενών που μιλάνε για τις παρενέργειες των φαρμάκων. Όταν τα συστήματα υγείας μετατρέπονται σε γραφεία συνταγογράφησης, αντί  να ασκείται η ιατρική, καταλήγουν εκατοντάδες χιλιάδες ασθενείς λαμβάνουν αγωγή σε υπερβολική ποσότητα και για υπερβολική διάρκεια.

Ένας άλλος παράγοντας είναι η σύγκριση μεταξύ φαρμακοθεραπείας και ψυχοθεραπείας και γιατί προτιμάται περισσότερο το πρώτο έναντι του δεύτερου. Οι λόγοι είναι πολλοί και σύνθετοι, και μπορεί να εξαρτώνται από τις ειδικές συνθήκες κάθε χώρας, το σύστημα υγείας, την πρόσβαση των ασθενών, αλλά εδώ θέλω να υπογραμμίσω τους εξής δύο: α) το χάπι είναι πιο φθηνό και πιο γρήγορο από την ψυχοθεραπεία, στο να επαναφέρει τη «λειτουργικότητα» και β) οι στόχοι της ψυχοθεραπείας μπορεί να είναι ασύμφοροι για το σύστημα. Στο απαιτητικό νεοφιλελεύθερο life style δε συμφέρει μια κοινωνία με ανθρώπους που επικοινωνούν ορθά, σέβονται ο ένας τον άλλο, αναζητούν ισορροπίες, βάζουν όρια και χτίζουν ουσιώδεις σχέσεις. Έτσι, το «μαγικό χάπι» είναι η απάντηση που δίνει το σύστημα ώστε να είμαστε παραγωγικοί και να συντηρούμε τη διατήρησή του ακόμα κι αν ο κόσμος γύρω καίγεται.

Ωστόσο, παρά τη ζοφερή εικόνα που περιγράψαμε, φαίνεται πώς κάτι αρχίζει να αλλάζει. Οι γενιές που βίωσαν την παρατεταμένη τριπλή κρίση της τελευταίας 15ετίας αρχίζουν να δείχνουν μια ανάγκη να προστατέψουν την ψυχική τους υγεία. Το φαινόμενο της «μεγάλης παραίτησης» μετά την πανδημία είναι σημάδι ότι δε θέλουμε να ζούμε και να δουλεύουμε με τους όρους που έχουμε συνηθίσει. Η προθυμία να μιλήσουμε ανοικτά για ζητήματα ψυχικής υγείας δείχνουν τη σταδιακή αποστιγματοποίηση, γιατί δεν μπορεί να είναι στίγμα το κοινό βίωμα. Βέβαια, σε ένα σύστημα που αρνείται να αλλάξει, η απουσία εναλλακτικού δρόμου δυσχεραίνει το να υπάρξει ουσιαστική αλλαγή στο πόσο καλά μπορούμε να ζήσουμε, μακριά από τον παρατεταμένο ψυχικό πόνο. Για αυτό, το να παλεύουμε για ένα άλλο κόσμο είναι το παντοτινά επίκαιρο σύνθημα.

 

Ο Πανωλεθρίαμβος της Αξιολόγησης των Εκπαιδευτικών

Η κατάντια της εκπαίδευσης και η αξιολόγηση παίζουνε κρυφτό.

Και ρωτάει η κατάντια:

—Να τα βγάλω;

—Όχι, λέει η αξιολόγηση. Κρύψου εσύ κι εγώ θα τα φυλάω.

 

Το Highgate είναι ένα πολύ ακριβό ιδιωτικό σχολείο του Λονδίνου, που ιδρύθηκε πριν από πέντε αιώνες. Το 2020 το Highgate αξιολογήθηκε ως το καλύτερο σχολείο της Αγγλίας. Την επόμενη χρονιά, το 2021, έγιναν για το ίδιο σχολείο 257 καταγγελίες για βιασμούς και σεξουαλικές παρενοχλήσεις από τα αγόρια του σχολείου με θύματα τις συμμαθήτριές τους.

Τα πολύ τελευταία χρόνια έγιναν καταγγελίες για βιασμούς και σεξουαλικές παρενοχλήσεις σε δύο ιδιωτικά σχολεία, στα οποία φοιτούν και αριστεύουν τα παιδιά των αρίστων της ελληνικής κοινωνίας και στα οποία η επιλογή των εκπαιδευτικών περνάει από λεπτό κόσκινο. Στο πιο διάσημο από αυτά τα σχολεία οι εκπαιδευτικοί επιλέγονται κατόπιν δοκιμαστικής διδασκαλίας ενώπιον επιτροπής. Εκπαιδευτικός που ως τότε εκτιμούσα πολύ και είχε κυρίαρχο ρόλο σε επιτροπή προσλήψεων μού διηγήθηκε πως απορρίφθηκε υποψήφια καθηγήτρια, γιατί πήρε την κιμωλία και έγραφε στον πίνακα. Γιατί, σύμφωνα με αυτόν, «δεν ήξερε η ανόητη πως έπρεπε να σηκώσει ένα μαθητή να γράψει, γιατί όσο έγραφε εκείνη γυρισμένη στον πίνακα, τα αγόρια θα σχολίαζαν τα οπίσθιά της». Σε αυτήν την πρώτη αξιολόγηση της καθηγήτριας πρυτάνευσε η σεξιστική προκατάληψη της επιτροπής και η καθηγήτρια ατύχησε. Άραγε θα είχε ατυχήσει το ίδιο αν είχε σηκώσει μια μαθήτρια να γράψει στον πίνακα αντί για ένα μαθητή; Αλλά αν το σχολείο δεν έχει κανένα παιδαγωγικό μέσο, για να μαθαίνει στα αγόρια να μην σχολιάζουν τα οπίσθια των γυναικών είναι επόμενο στο ίδιο σχολείο να γίνονται καταγγελίες για βιασμούς, οι οποίοι τελικά αποσιωπώνται  και παρακάμπτονται.

Τελευταία ακούμε καθημερινά για ρατσιστικές ενέργειες και αξιόποινες πράξεις εφήβων, για σωματικές και σεξουαλικές κακοποιήσεις από συνομήλικους έφηβους ακόμη και αυτοκτονίες ως αποτέλεσμα μπούλινγκ. Όλα αυτά τα συμπτώματα αξιολογούν προσωπικά την κυρία Κεραμέως και ολόκληρο το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα και αναδεικνύουν την αποτυχία τους.

Σύμφωνα με το άρθρο 16 του Συντάγματος η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του κράτους και έχει σκοπό την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης των Ελλήνων. Αυτός όμως είναι ο σκοπός μιας κατεξοχήν ρομαντικής παιδείας που ακόμη δεν έχει γνωρίσει διαφωτισμό. Στην εποχή μας όμως η εθνική και η θρησκευτική συνείδηση πρέπει να αποτελούν ελεύθερες επιλογές του ατόμου εκτός σχολείου και εκπαιδευτικού προγράμματος. Οι εκάστοτε αγωνιστές της εθνικής ανεξαρτησίας μπορεί να μην είχαν πάει σχολείο, να μη γνώριζαν γραφή και ανάγνωση είχαν όμως πολύ αναπτυγμένη εθνική και θρησκευτική συνείδηση. Και πάντως αν ίσχυε ο ρομαντικός στόχος με τον οποίο επιφορτίζει το Σύνταγμα την παιδεία θα έπρεπε οι απόφοιτοι του λυκείου να έχουν πιο ισχυρή εθνική και θρησκευτική συνείδηση από τους αποφοίτους του γυμνασίου και αυτοί με τη σειρά τους να είναι πιο Έλληνες και πιο χριστιανοί από αυτούς που έχουν βγάλει μόνο δημοτικό. Όσο για τους πτυχιούχους πανεπιστημιακών σχολών θα πρέπει όλοι τους ανεξαιρέτως να φτιάχνουν πίτες του Αγίου Φανουρίου.

Τα περί εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης έχουν εισχωρήσει στο ελληνικό Σύνταγμα με ένα και μοναδικό σκοπό: Να διαμορφώσουν ένα εθνικιστικό και θρησκόληπτο εκπαιδευτικό σύστημα που εμφορείται από μισαλλοδοξία, ρατσισμό, σεξισμό και στρατιωτικές αξίες, πλαισιωμένο από αγιασμούς, εκκλησιασμούς, εικονίσματα, παρελάσεις, σημαιοφορίες και εθνικιστικά παραληρήματα, από ένα στραμπουληγμένο μάθημα Ιστορίας και αμετροεπή αποφθέγματα περί ελληνικής γλώσσας, σαν αυτά που ξεστόμισε πρόσφατα ο Προκόπης Παυλόπουλος.

Το Σύνταγμα οφείλει να ορίζει πως σκοπός της παιδείας είναι να διδάσκει πρωτίστως δημοκρατικές αξίες, την ισότητα, την ανεκτικότητα και την ισότιμη αποδοχή του άλλου φύλου, της άλλης εθνικότητας,  της άλλης θρησκείας, της άλλης κουλτούρας, του άλλου σεξουαλικού προσανατολισμού, της σωματικής και πνευματικής απόκλισης.

Στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα όμως δεν έχει ενταχθεί τίποτε από αυτά κι επειδή κάποιες τέτοιες προσεγγίσεις μπορεί να γίνονταν, αλλά πολύ αργά, από το μάθημα της κοινωνιολογίας, εξοβελίστηκε και αυτό.

Αν ποτέ συζητήσετε με παλαιότερους εκπαιδευτικούς που είχαν υποστεί τα δεινά της προ του 1982 αξιολόγησης, κυρίως δασκάλους και φιλολόγους, θα σας πουν πως οι παρατηρήσεις που δέχονταν από τους τότε επιθεωρητές αφορούσαν την εθνικοφροσύνη τους      και τα ελληνοχριστιανικά πλαίσια του μαθήματός τους. Προσωπικά δεν έχω καμιά αμφιβολία ότι και η τωρινή αξιολόγηση, αν της ανοίξουμε την πόρτα, θα γίνεται με στόχο την ελληνοορθόδοξη ευθυγράμμιση.

Ποιος φιλόλογος θα τολμούσε να πει ότι τα δύο έπη αποτελούν καταγραφή μιας προφορικής παράδοσης, που αποδόθηκε σε κάποιον ανύπαρκτο Όμηρο;

Ποιος θα τολμούσε να διδάξει τα αρχαία Ελληνικά με τη μέθοδο του Κέμπριτζ, χωρίς συντακτικές αναλύσεις και γραμματικές αποστηθίσεις, ξέροντας ότι έτσι θα αποτύχει στην αξιολόγηση;

Ποιος θα τολμήσει να πει ότι τα δημοτικά τραγούδια είναι του 19ου αιώνα και ότι είναι ιδεολογικά φορτισμένη η τοποθέτησή τους στο πρώτο κεφάλαιο των ανθολογίων, για να ορίσουν τις απαρχές της λογοτεχνίας; Το «σώπασε κυρά Δέσποινα και μην πολυδακρύζεις» δεν είναι του 1453, αλλά του 19ου αιώνα, όπως άλλωστε φαίνεται από τους γλωσσικούς τύπους.

Ποιος θα διδάξει λογοτεχνικό κείμενο, παρακάμπτοντας τις παρωχημένες στρουκτουραλιστικές οδηγίες του 1960, χωρίς να οδηγηθεί πάραυτα σε αποτυχία;

Ποιος θα επισημάνει τον σκοταδιστικό ρόλο της Εκκλησίας στην παιδεία κατά την οθωμανική περίοδο και αργότερα, χωρίς να λογοδοτήσει;

Ποιος θα τολμήσει να πει ότι οι γλώσσες διδάσκονται συγχρονικά και όχι διαχρονικά; Ποιος θα πει ότι η γνώση της αρχαίας γλώσσας δεν μας βοηθάει στη γνώση των νέων Ελληνικών;

Και βέβαια κανείς θεολόγος δεν θα μπορέσει ποτέ να πει ότι η φιλολογική επιστήμη έχει αποδείξει ότι τα ευαγγέλια είναι χρονικά μεταγενέστερα των ευαγγελιστών και ότι το κατά Ιωάννην και η Αποκάλυψη έχουν γραφεί από διαφορετικά πρόσωπα σε διαφορετικές εποχές.

 

Ο άλλος στόχος της αξιολόγησης είναι η χειραγώγηση των εκπαιδευτικών και ιδιαίτερα  των νεοδιόριστων, που είναι οι πλέον αδύναμοι και οι πλέον ευάλωτοι. Αυτοί πρέπει να μάθουν τη δύναμη της εξουσίας και της ιεραρχίας, να μάθουν να υπακούουν, να μην αντιδρούν και κυρίως να μην απεργούν, να μη συνδικαλίζονται και να μην παίρνουν μέρος σε διαδηλώσεις. Και κάθε πρωί να περνούν από το γραφείο και να λένε «καλημέρα σας, κύριε διευθυντά».

Η ελληνική κυβέρνηση έχει εμπιστοσύνη στο εκπαιδευτικό σύστημα, στα αναλυτικά προγράμματα, στα σχολικά βιβλία, στις εισαγωγικές εξετάσεις, στους απόφοιτους των πανεπιστημιακών σχολών, των στρατιωτικών σχολών, των σχολών της αστυνομίας, των ολιγόμηνων εκπαιδεύσεων των ειδικών φρουρών, αλλά δεν έχει καμιά εμπιστοσύνη στους πτυχιούχους των πανεπιστημιακών σχολών, αν πρόκειται αυτοί να διδάξουν σε σχολεία. Ίσως να τους υποβιβάζει και αυτούς σε αποφοίτους λυκείου, όπως τους καλλιτέχνες. Και μαζί τους πλέον συμπαρασύρουν και εκείνους τους γονείς που βλέπουν ναρκισσιστικά τα παιδιά τους ως συνέχεια των εαυτών τους. Η κοινωνία δεν εμπιστεύεται τους εκπαιδευτικούς που είναι νέοι, γιατί είναι άπειροι, αλλά δεν εμπιστεύεται ούτε τους μεγαλύτερους, γιατί δεν έχουν κατανόηση για τα παιδιά. Και επιπλέον όλοι οι Έλληνες ξέρουν την αληθινή ιστορία, όχι αυτήν που λένε οι ιστορικοί, οι στρατιωτικοί ξέρουν καλύτερα τη γραμματική από τους δασκάλους και τους φιλόλογους, οι πολιτικοί μηχανικοί που έχουν βγάλει Πολυτεχνείο ξέρουν καλύτερα μαθηματικά, φυσική και χημεία από τους εκπαιδευτικούς που έχουν βγάλει ένα απλό πανεπιστήμιο. Οι δικηγόροι, οι γιατροί και οι καπετάνιοι ξέρουν καλύτερα παιδαγωγικά. Και το πανεπιστήμιο της ζωής είναι αυτό που δίνει τα καλύτερα διπλώματα σε όλες τις ειδικότητες των εκπαιδευτικών.

Ως γυμνασιάρχης σε ιδιωτικό σχολείο επί 23 χρόνια είχα προσλάβει πολλούς εκπαιδευτικούς. Η διοίκηση του σχολείου με πίεζε να προτιμώ άνδρες με διδακτική εμπειρία. Δεν εκδήλωνα προτίμηση ως προς το φύλο, αλλά πάντα προσλάμβανα άπειρους εκπαιδευτικούς που δεν είχαν μπει ποτέ σε τάξη. Και θα σας πω γιατί. Ένας νέος ή μια νέα που αποφασίζει να γίνει εκπαιδευτικός, με όλες τις αντιξοότητες του επαγγέλματος και τις πολύ χαμηλές απολαβές, και τελειώνει το πανεπιστήμιο και συχνά και μεταπτυχιακά και παρακολουθεί σεμινάρια και ενημερώνεται και μελετά πολύ, το κάνει από μεράκι. Αυτό το μεράκι προσλάμβανα με σκοπό να κάνω τα πάντα, για να διατηρηθεί και να μη μαραζώσει. Γιατί κι εγώ έκανα καθημερινά μια απλή αξιολόγηση. Αν ο καθηγητής έμπαινε στην τάξη χαμογελαστός κι έβγαινε χαμογελαστός, ήξερα ότι είχε γίνει καλό μάθημα. Κι αν δεν ήταν χαμογελαστός έριχνα την ευθύνη σε εμένα. Εγώ έφταιγα για εκείνο το χαμόγελο που έλειπε και προσπαθούσα να επανορθώσω.

Θα κάνω τώρα μια παρένθεση. Στο γυμνάσιο ένας φυσιογνώστης μπορεί να του ζητηθεί  να διδάξει Μαθηματικά, Φυσική, Χημεία, Βιολογία, Γεωγραφία και Γεωλογία. Για ποιο μάθημα θα αξιολογηθεί; Όλα αυτά τα μαθήματα μπορεί να διδαχθούν από όλες τις αντίστοιχες ειδικότητες και στα μικρά σχολεία αυτά συμβαίνουν, γιατί εκτός από τα Μαθηματικά, τα υπόλοιπα μαθήματα είναι μονόωρα και μόνο με τις διπλές και τριπλές αναθέσεις συμπληρώνονται τα ωράρια και αντιμετωπίζονται οι ελλείψεις σε εκπαιδευτικούς. Κι αν διαπιστωθεί ότι ο φυσιογνώστης δεν διδάσκει καλά τα Μαθηματικά και ο φυσικός δεν διδάσκει καλά τη βιολογία και η καθηγήτρια των Γαλλικών και ο θεολόγος δεν διδάσκουν καλά την Ιστορία τίνος θα είναι η ευθύνη;

Είχα δεχθεί πολλές πιέσεις από τη διοίκηση του σχολείου, για να μπαίνω στην τάξη και να παρακολουθώ το μάθημα, κυρίως των νέων εκπαιδευτικών. Αρνήθηκα κατηγορηματικά και δεν το έκανα ποτέ. Και εξηγώ το γιατί:

Ένας καινούργιος εκπαιδευτικός στο σχολείο έχει μειωμένο κύρος και συχνά αυτό το εκμεταλλεύονται τα παιδιά και δυστυχώς και μερικοί παλαιοί συνάδελφοι. Το να μπει μέσα στην τάξη, για να παρακολουθήσει το μάθημα ο διευθυντής ή ο σχολικός σύμβουλος έχει ως συνέπεια να κλονίσει στα μάτια των παιδιών και των γονέων τους ακόμη και αυτό το λίγο κύρος και να το εξαφανίσει. Τα παιδιά ξέρουν πως εκείνη την ώρα εξετάζεται αν ξέρει το μάθημα ο δάσκαλός τους και αναρωτιούνται τι βαθμό θα πάρει.

Το να εισβάλει μέσα στην αίθουσα διδασκαλίας ο διευθυντής ή ο σύμβουλος έχει μοναδικό σκοπό να δείξει στον εκπαιδευτικό και στα παιδιά ποιος πραγματικά έχει την εξουσία. Την επόμενη φορά που κάποιος γονιός θα έχει ένα παράπονο ή κάποια αμφιβολία δεν θα απευθυνθεί στον εκπαιδευτικό, αλλά θα πάει κατευθείαν στον διευθυντή.

Όλα για αυτό το παιχνίδι εξουσίας γίνονται και μόνο για αυτό. Κατά τα άλλα, ο σύμβουλος και ο διευθυντής όταν μπουν στην τάξη θα δουν μόνο πώς αντιδρά ο εκπαιδευτικός όταν έχει το μαχαίρι στο λαιμό και σε καμιά περίπτωση δεν θα ξέρουν τι μάθημα κάνει, όταν είναι μόνος του με τα παιδιά.

Στους καινούργιους εκπαιδευτικούς πάντα έλεγα ότι τα δύο πρώτα χρόνια θα κάνουν πολλά λάθη, γιατί αυτό είναι αναπόφευκτο. Αλλά δεν πρόκειται να κριθούν από τα λάθη που κάνουν τα δύο πρώτα χρόνια, αλλά μόνο από τα σωστά. Και για τα λάθη τους να ξέρουν πως πάντα θα είμαι πρόθυμος να βοηθήσω και να τα διορθώσουμε μαζί.

Και στη διοίκηση του σχολείου έλεγα πως οι άνθρωποι δεν αποδίδουν σε ένα κλίμα ελέγχου, αστυνόμευσης, αμφισβήτησης και ανασφάλειας. Κάθε εργαζόμενος αποδίδει καλύτερα όταν στο εργασιακό περιβάλλον επικρατεί κλίμα εμπιστοσύνης, ασφάλειας, αναγνώρισης, συναίνεσης και γενικότερα ευημερίας.

Και τώρα θα κληθώ να απαντήσω στο μεγάλο ερώτημα. Είναι όλοι οι εκπαιδευτικοί καλοί; Δεν υπάρχουν εκπαιδευτικοί παραιτημένοι και αδιάφοροι; Και τι κάνουμε με αυτούς; Θα τους υποστούν τα παιδιά μας;

Όπως είπα και πριν εκπαιδευτικοί γίνονται όσοι έχουν αυτό το μεράκι της πολύ δύσκολης και γεμάτης άγχος δουλειάς. Δεν γίνονται όσοι θέλουν να βγάλουν λεφτά, ούτε όσοι είναι τεμπέληδες, όπως λένε κάποιοι καλοθελητές. Ξεκινούν όλοι με αυτό το μεράκι και κάποιοι στη διαδρομή το χάνουν. Γιατί το χάνουν;

Στο γυμνάσιο η Φυσική, η Χημεία, η Βιολογία, η Γεωγραφία διδάσκονται μία ώρα την εβδομάδα, ενώ τα Θρησκευτικά δύο. Από τη μία εβδομάδα ως την άλλη δεν θυμάται το παιδί το μάθημα της Φυσικής που παραδόθηκε πριν από μέρες και δεν καταλαβαίνει τι διαβάζει στο βιβλίο την προηγουμένη του μαθήματος και δεν είναι σε θέση να λύσει τις ασκήσεις. Κι αν χαθεί το μάθημα μιας βδομάδας λόγω αργίας ή άλλου λόγου τα πράγματα χειροτερεύουν. Το παιδί δεν καταλαβαίνει και φταίει ο εκπαιδευτικός που δεν τα εξηγεί καλά και το παιδί χρειάζεται φροντιστήριο. Από την άλλη ο εκπαιδευτικός που διδάσκει το μονόωρο μάθημα σε πόσες τάξεις πρέπει να μπει, για να συμπληρώσει το ωράριο, πόσους μαθητές θα έχει; Πότε θα τους μάθει; Αν βάλει μια εργασία ή ένα τεστ πότε θα διαβάσει αυτές τις εργασίες, πότε θα βαθμολογήσει τα τεστ; Ο εκπαιδευτικός σιγά σιγά μαθαίνει να έχει λιγότερες απαιτήσεις από τον εαυτό του και από τα παιδιά. Μονόωρα μαθήματα δεν  πρέπει να υπάρχουν. Πρέπει να διδάσκονται περισσότερες ώρες και σε διαφορετικούς κύκλους ανά έτος.

Αλλά και για τα φιλολογικά μαθήματα που είναι δίωρα ισχύουν τα ίδια. Ο φιλόλογος στο ίδιο τμήμα διδάσκει 6 διαφορετικά αντικείμενα. Αν πάρει τα τετράδια μία φορά την εβδομάδα για κάθε αντικείμενο σε τάξη 20 παιδιών θα παίρνει 120 τετράδια την εβδομάδα μόνο από ένα τμήμα. Αν κάνει μάθημα σε δύο τμήματα αυτό σημαίνει 240 τετράδια την εβδομάδα, χώρια τα τεστ και οι εκθέσεις. Άρα χρειάζεται και ο φιλόλογος να κάνει εκπτώσεις στη δουλειά του.

Πέρα από αυτά τα εγγενή προβλήματα του εκπαιδευτικού συστήματος και του σχολικού προγράμματος που πρέπει να αντιμετωπιστούν, υπάρχουν και άλλα πολλά που μπορούν να γίνουν. Το συνεχές παράπονο των εκπαιδευτικών είναι ότι δεν αναγνωρίζεται το έργο τους, ότι είναι μόνοι τους, κανείς δεν ζητάει τη γνώμη τους και κανείς δεν την ακούει και ό,τι κάνουν πάει χαμένο. Όλα αυτά μαζί με τη στασιμότητα και την οικονομική εξαθλίωση οδηγούν σε μαρασμό.

Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να έχουν φωνή μέσα στο σχολείο και η φωνή τους να ακούγεται. Και θα ακούγεται αν όλα αποφασίζονται σε ολιγομελείς εβδομαδιαίες συνεδριάσεις εντός του σχολικού προγράμματος. Οι συνεδριάσεις πρέπει να γίνονται σε ευχάριστη ατμόσφαιρα, σε κλίμα εμπιστοσύνης που θα ενθαρρύνει ατομικές πρωτοβουλίες και έτσι κανείς δεν θα αποσύρεται και κανείς δεν θα αισθάνεται στάσιμος και περιθωριοποιημένος.

Πρέπει να γίνεται συνεδρίαση των εκπαιδευτικών του τμήματος, π.χ. όταν τα παιδιά κάνουν γυμναστική,  και να συζητιέται η πορεία κάθε παιδιού και να αναζητούνται λύσεις για τα προβλήματά τους. Να διοριστούν συντονιστές για κάθε μάθημα και κάθε ειδικότητα, που θα έχουν μειωμένο ωράριο και οικονομικό επίδομα. Με ειδική χορηγία από το υπουργείο να αγοράζονται επιστημονικά εγχειρίδια από τη διεθνή βιβλιογραφία και συνδρομές σε επιστημονικά περιοδικά. Οι εκπαιδευτικοί της ειδικότητας να συνεδριάζουν κάθε βδομάδα και με την καθοδήγηση του συντονιστή να ενημερώνονται διαρκώς για την επιστήμη τους και να αναζητούν τρόπους για να γίνεται καλύτερο το μάθημά τους και να ενθαρρύνονται να συμμετέχουν σε συνέδρια με εισηγήσεις τους ή ως ακροατές. Επίσης κάθε βδομάδα να συνεδριάζει ο διευθυντής με τους υπεύθυνους καθηγητές τάξης και να συζητούν και να συναποφασίζουν όλοι μαζί για την πορεία του σχολείου, για παιδαγωγικά και πειθαρχικά θέματα, για τις σχέσεις με τους γονείς και τις κρατικές υπηρεσίες. Και να οργανώνουν μαζί προγράμματα, δράσεις και εκδηλώσεις, ώστε να διαμορφωθεί κοινή κουλτούρα μεταξύ εκπαιδευτικών και παιδιών, όχι για να αντιμετωπίζει, αλλά για να προλαβαίνει εκδηλώσεις σεξισμού, ρατσισμού και βίας. Και η κουλτούρα ισότητας από όλους προς όλους να τονίζεται σε καθημερινή βάση και σε όλα τα μαθήματα. Και ας καταλάβουν όλοι πως το μάθημα σεξουαλικής αγωγής δεν είναι τεχνικό μάθημα. Είναι κυρίως μάθημα ανθρωπίνων σχέσεων. Και γιαυτό πρέπει να αρχίζει από το νηπιαγωγείο. Και ως μάθημα δεν έχει σκοπό να τραυματίσει αθώες ψυχές, όπως ισχυρίζονται κάποιοι, αλλά να προστατεύσει τις αθώες ψυχές να μην τραυματιστούν.

Η συγκεκριμένη κυβέρνηση δεν θέλει να κάνει τίποτε από αυτά. Ξέρει μόνο να αντιμετωπίζει τα πάντα με αστυνομία. Και θέλει να μετατρέψει τους σχολικούς συμβούλους και τους διευθυντές των σχολείων σε αστυνομικούς. Αυτοί όμως θα δεχθούν αυτόν τον ρόλο;

Για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών

Στην Ελλάδα είναι διαδεδομένη η αντίληψη ότι αν εφαρμοστεί η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών θα βελτιωθεί η εκπαίδευση. Πιθανότατα για τους περισσότερους είναι και το μόνο μέτρο που μπορεί να λύσει τα σημερινά προβλήματα. Πρόκειται για μία λογική σκέψη την οποία έχω κάνει κι εγώ αρκετές φορές. Με τρία παιδιά στο ελληνικό σχολείο δε θα μπορούσα να την αποφύγω… Το πρόβλημα όμως είναι ότι τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά.

Ας ξεκινήσω από την Κύπρο. Στην Κύπρο εφαρμόζεται η αξιολόγηση από το 1976. Παρά ταύτα, στον διαγωνισμό Πίζα του 2018 κατάφερε να τα πάει χειρότερα ακόμα κι από μας. Αν και εφαρμόζει την πολυπόθητη αξιολόγηση σχεδόν όσα χρόνια εμείς την έχουμε καταργήσει, δε φάνηκε η διαφορά.

Μία άλλη χώρα που παρουσιάζει ενδιαφέρον είναι η Αγγλία. Έχει έναν ολόκληρο οργανισμό που ασχολείται με την αξιολόγηση, τον Ofsted, μέλη του οποίου επισκέπτονται σε τακτά χρονικά διαστήματα τα σχολεία για να τα αξιολογήσουν. Το λογικό, λοιπόν, είναι να περιμένεις ότι οι μαθητές που φοιτούν στα εξαιρετικά σχολεία θα έχουν αρκετά υψηλότερες επιδόσεις από τους μαθητές που φοιτούν στα σχολεία που βρίσκονται πολύ χαμηλά στην κατάταξη. Δε συμβαίνει αυτό. Στην πραγματικότητα δεν παίζει κανέναν ρόλο ο βαθμός του σχολείου για το πώς θα τα πάνε οι μαθητές (ρίξτε μία ματιά εδώ κι εδώ). Αυτή όμως η αποτυχία της αξιολόγησης δεν εμποδίζει την Αγγλία να τα πηγαίνει πολύ καλύτερα από μας στον διεθνή διαγωνισμό Πίζα. Ενώ δηλαδή η αξιολόγηση δεν κάνει σωστά τη δουλειά της και παραπληροφορεί τους Άγγλους πολίτες, το εκπαιδευτικό τους σύστημα φαίνεται να τα πηγαίνει σαφώς καλύτερα από το δικό μας.

Μία άλλη ενδιαφέρουσα περίπτωση είναι η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που συνέβη στη Γαλλία το 1989. Στόχος της ήταν να μειώσει τις εκπαιδευτικές ανισότητες. Είχαν δει ότι τα παιδιά των πλουσίων τα πήγαιναν καλύτερα από τα παιδιά των φτωχών και αποφάσισαν να αλλάξουν αρκετά πράγματα στην εκπαίδευση για να μειωθεί αυτή η διαφορά. Και πράγματι η μεταρρύθμιση ήταν τόσο αποτελεσματική, που άλλαξε τις επιδόσεις των μαθητών. Έτσι μέσα σε 20 χρόνια, από το 1987 μέχρι το 2007, έπεσε η επίδοση όλων των μαθητών και ταυτόχρονα αυξήθηκε η διαφορά ανάμεσα στους πλούσιους και στους φτωχούς (Hirsch, 2016). Τι ακριβώς πρόσφερε η αξιολόγηση σε αυτήν την περίπτωση;

Παρ’ όλα αυτά διάφοροι ισχυρίζονται ότι πρέπει να ξεκινήσουμε την αξιολόγηση κι ας έχει ελαττώματα. Θα τα διορθώσουμε στην πορεία. Αυτοί που υποστηρίζουν αυτήν τη θέση θα δέχονταν να πάρουν λάθος θεραπεία με την προοπτική ότι στο μέλλον θα διορθωθεί; Τα παραπάνω παραδείγματα δείχνουν ότι τόσο εύκολα διορθώνονται τα συστήματα αξιολόγησης; Είναι λογικό και ηθικό να λες: «Ας την ξεκινήσουμε κι ας είναι λάθος»; Δηλαδή γιατί να μην την ξεκινήσουμε και να είναι σωστή; Έτσι, να πρωτοτυπήσουμε και μία φορά σαν χώρα.

Η εκπαίδευση είναι πολύπλοκο σύστημα. Όπως φαίνεται από τα παραπάνω παραδείγματα, μπορούμε άνετα να έχουμε αξιολόγηση και να μην κάνει τη δουλειά της. Οπότε, όσοι είναι υπέρ της αξιολόγησης, καλό είναι να κρατούν μικρό καλάθι. Δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι θα εκτοξεύσει την εκπαίδευσή μας, όπως δήλωσε πρόσφατα η υπουργός. Ας μην ξεχνάμε ότι η υπουργός είναι νομικός και αγνοεί πλήρως τα εκπαιδευτικά θέματα. Ούτε αληθεύει ότι κατακρίνουν την αξιολόγηση μόνο οι εκπαιδευτικοί με όλες τις συνυποδηλώσεις που έχει αυτή η δήλωση. Για την αξιολόγηση γκρινιάζουν όλοι, εργοδότες και εργαζόμενοι (δες εδώ κι εδώ). Είναι ακανθώδες θέμα στον χώρο της οικονομίας και έχουν δοκιμαστεί όλες οι πιθανές λύσεις (Kahneman et al., 2021). Επειδή μάλιστα διάφοροι αναφέρουν πολλές φορές ότι πρέπει να φέρουμε ένα σύστημα έτοιμο από το εξωτερικό, παραθέτω την παρακάτω φράση:

«Είναι σαφές ότι καμία χώρα δεν έχει δημιουργήσει ένα ολοκληρωμένο σύστημα που να είναι υπόδειγμα και που να μπορεί να προσαρμοστεί σε οποιοδήποτε άλλο πλαίσιο». Σελ. 125/139

Όπως είπα, με τρία παιδιά στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, κι εγώ έχω σκεφτεί αρκετές φορές ότι θα μας σώσει η αξιολόγηση. Σίγουρα θα το σκεφτώ στο μέλλον. Το θέμα είναι όμως ότι δεν μπορούμε να παίρνουμε αποφάσεις με βάση το συναίσθημα. Τα παραπάνω παραδείγματα δείχνουν ότι η αξιολόγηση δεν είναι απαραίτητα αυτό που νομίζουμε ότι είναι, όταν απογοητευόμαστε από το σημερινό σχολείο. Οπότε, πριν διαφωνήσεις έντονα μαζί μου, καλό είναι να σκεφτείς αν αυτό που θες είναι η αξιολόγηση ή ένα καλύτερο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Δυστυχώς, η πρώτη επιλογή δε συνεπάγεται και τη δεύτερη. Και η δεύτερη επιλογή θέλει πάρα πολλή δουλειά και όχι μόνο κάποιον που θα με παρακολουθήσει για δυο διδακτικές ώρες σε μία τετραετία.

Βιβλιογραφία

Hirsch, E. D. (2016). Why knowledge matters: Rescuing our children from failed educational theories. Harvard Education Press.

Kahneman, D., Sibony, O., & Sunstein, C. R. (2021). Noise: a flaw in human judgment. Brown Spark.

Πηγή: Το ημερολόγιο ενός δασκάλου

Ω! Τι ωραίο διακομματικό πλιάτσικο! (Σχετικά με τους πλειστηριασμούς ακινήτων)

Ανακοίνωση της ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ.

1. Η οικονομική κρίση, οι περικοπές και η μείωση μισθών και εισοδημάτων επί μνημονίων έφεραν εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες στα πρόθυρα της χρεοκοπίας και της οικονομικής καταστροφής. Το ύψος των μη εξυπηρετούμενων δανείων, έφτασε τον Mάρτιο του 2016, μετά από τρία μνημόνια (επί κυβερνήσεων ΝΔ- ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ), τα 107 δισεκατομμύρια Ευρώ.

2. Οι τράπεζες τιτλοποίησαν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και τα πούλησαν σε ξένα επενδυτικά σχήματα τα οποία ειδικεύονται στην απόκτηση ακινήτων μέσω πλειστηριασμών. Τα ξένα funds εκμεταλλευόμενα τον νόμο 4354/2015 της κυβέρνησης Τσίπρα, μπορούσαν πλέον να προχωρήσουν σε πλειστηριασμούς, αναθέτοντας τις απαιτήσεις τους σε εγχώριες εταιρείες. Ο νόμος θεσμοθέτησε τις Εταιρείες Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις (τους γνωστούς πλέον servicers). Τα funds εντωμεταξύ απέκτησαν κόκκινα δάνεια ιδιωτών, επιχειρήσεων και ελεύθερων επαγγελματιών, ύψους 87 δισ ευρώ. Τα funds μπορεί να είναι επενδυτικά σχήματα του εξωτερικού που αναζητούν ευκαιρίες γρήγορης κερδοσκοπίας, αλλά και οι ίδιες οι τράπεζες μεταμφιεσμένες σε εταιρείες (με ένα μικροσκοπικό γραφείο και μία ταχυδρομική θυρίδα κάπου στην Ιρλανδία), που με μπροστινούς τους servicers (εταιρείες τύπου Πάτσης), επιταχύνουν τους πλειστηριασμούς.

3. Από τα κόκκινα δάνεια, το 49% αφορά επιχειρήσεις και το 51% αφορά ελεύθερους επαγγελματίες, αγρότες και ιδιώτες. Και από το σύνολο των κόκκινων δανείων των ιδιωτών, το 57% αφορά στεγαστικά δάνεια. Πρόκειται δηλαδή για μη εξυπηρετούμενα δάνεια επιχειρήσεων, επαγγελματιών και -κυρίως- οικογενειών που αδυνατούν να εξυπηρετήσουν το στεγαστικό τους δάνειο εξαιτίας της υπερδεκαετούς πτώσης (ή στασιμότητας) των εισοδημάτων τους.

4. Τα funds αγόρασαν πακέτα κόκκινων δανείων από τις τράπεζες σε ένα μικρό έως και εξευτελιστικό ποσοστό της αξίας τους. Για παράδειγμα, για ένα κόκκινο δάνειο στο οποίο η τράπεζα έχει απαίτηση από τον ιδιώτη ή την επιχείρηση 100 ευρώ, ένα fund μπορεί να το αγόρασε 3 ευρώ ή 6 ευρώ. Το συνολικό ποσοστό που πληρώνουν τα funds κυμαίνεται ανάμεσα στο 3% και στο 40% της αξίας των αρχικών απαιτήσεων, ανάλογα με τις προσδοκίες εξυπηρέτησης του κόκκινου δανείου και την αξία των υποθηκευμένων ακινήτων.

5. Προσχηματικά, ο νόμος 4354/2015 της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, προέβλεπε ότι, πριν πουλήσει ένα κόκκινο δάνειο σε fund, η τράπεζα υποχρεούται να καλέσει τον δανειολήπτη για ρύθμιση της οφειλής. Αυτό είναι και το κύριο υπερασπιστικό επιχείρημα της αξιωματικής αντιπολίτευσης για τις βαριές ευθύνες που έχει στο συγκεκριμένο ζήτημα. Ωστόσο, τα funds τα οποία αποκτούν τα κόκκινα δάνεια, δεν έχουν στόχο ούτε να εισπράξουν τις οφειλές, ούτε να κάνουν διακανονισμούς. Ο στόχος τους είναι να αποκτήσουν μερίδιο στην ανερχόμενη αγορά ακινήτων, υφαρπάζοντας τα περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη, έχοντας πληρώσει στις τράπεζες ποσά υποπολλαπλάσια της αξίας των ακινήτων που τελικά έρχονται στην κατοχή τους. Ανεξάρτητα με το αν έπρεπε οι τράπεζες να πουλήσουν τα κόκκινα δάνεια στα funds χωρίς να επιχειρήσουν διακανονισμό με τους δανειολήπτες, από τη στιγμή που τα funds απέκτησαν τα δάνεια, ο νόμος του ΣΥΡΙΖΑ τους δίνει τη δυνατότητα να πλειστηριάσουν τα υποθηκευμένα ακίνητα. Αυτό είναι το νόημα της πρόσφατης απόφασης του Αρείου Πάγου.

6. Εταιρείες όπως οι doValue, Intrum, Davidson Kempner, που κυριαρχούν στην ελληνική αγορά των κόκκινων δανείων, έχουν πλέον συστήσει εταιρείες real estate οι οποίες μεταπωλούν, ανακαινίζουν, ή μισθώνουν βραχυχρόνια τα πλειστηριασμένα ακίνητα. Στόχος δηλαδή της σύστασης των Εταιρειών Διαχείρισης Απαιτήσεων (servicers) και της δυνατότητάς τους να πλειστηριάζουν για λογαριασμό των ξένων εταιρειών, είναι κατά κύριο λόγο η αγορά ακινήτων και όχι η επανεξυπηρέτηση των δανείων από τους δανειολήπτες. Τα funds θα έχουν μεγαλύτερο κέρδος από τον πλειστηριασμό του ακινήτου, παρά από τη ρύθμιση του δανείου με τον καταναλωτή. Αυτό εξηγεί και τον “πυρετό” απόκτησης κόκκινων δανείων που επικράτησε στη χώρα από το 2016. Στο τέλος του 2022 τα ενυπόθηκα ακίνητα που απειλούνται με πλειστηριασμό από τα ξένα funds υπολογίζονταν σε 700.000. Το γεγονός αυτό συμβάλλει περαιτέρω στην οξύτατη ήδη στεγαστική κρίση.

7. Οι τράπεζες, επιδιώκοντας να ξεφορτωθούν τα κόκκινα δάνεια από τα χαρτοφυλάκιά τους, θέλησαν να τα πουλήσουν άμεσα στα funds. Τα funds στηρίχθηκαν στις Εταιρείες Διαχείρισης Απαιτήσεων (νόμος 4354/2015, αλλά η αγορά των δανείων έγινε με βάση τον νόμο 3156/2003 για να αποφύγουν και την υποχρέωση υποβολής πρότασης διακανονισμού στον δανειολήπτη, αλλά και την υψηλή φορολογία (ο νόμος του 2003 προβλέπει φοροαπαλλαγή για τις εταιρείες που αγοράζουν κόκκινα δάνεια). Χρησιμοποιήθηκαν δηλαδή εναλλάξ και ανάλογα με το τι κάθε φορά βολεύει, δύο νόμοι.

8. Το γεγονός αυτό, δημιούργησε νομική αντίφαση, πράγμα που επισήμανε η απόφαση 822/2022 του Αρείου Πάγου με βάση την οποία ο παλιός νόμος (2003) δεν έδινε τη δυνατότητα στις Εταιρείες Διαχείρισης Απαιτήσεων (servicers) να πλειστηριάζουν ακίνητα. Η απόφαση αυτή προσωρινά πάγωνε τις επιθετικές ενέργειες των funds να πλειστηριάσουν ακίνητα. Ωστόσο, η ολομέλεια του Α.Π. προχώρησε πρόσφατα σε ανατροπή της απόφασης 822/2022, επικαλούμενη τον …νόμο του ΣΥΡΙΖΑ που επιτρέπει στους servicers να πλειστηριάζουν. Αυτήν την απόφαση του Α.Π. την είχαν προεξοφλήσει, τόσο η κυβέρνηση Μητσοτάκη, όσο και η Τράπεζα της Ελλάδας, δια του κ. Στουρνάρα, καθώς είχαν θεωρήσει την ευνοϊκή για τους δανειολήπτες απόφαση 822/2022 ως …εμπόδιο στη λεηλασία των ακινήτων που προγραμματίζουν τα funds.

9. Τα funds αγοράζουν τα παλιότερα δάνεια που λόγω μνημονίων και μείωσης μισθών και εισοδημάτων σταμάτησαν να εξυπηρετούνται. Ωστόσο, ένα μεγάλο μέρος των σημερινών εξυπηρετούμενων δανείων πρόκειται να “κοκκινίσει” εξαιτίας της συνεχούς αύξησης των επιτοκίων. Ένα πρόσφατο στεγαστικό δάνειο μπορεί να καταγράψει άνοδο στη μηνιαία δόση έως και 50% καθιστώντας με αυτόν τον τρόπο αδύνατη την κανονική αποπληρωμή του. Ακίνητα και περιουσίες που αποκτήθηκαν με κόπο και αίμα θα αλλάξουν χέρια, ενώ η οργανωμένη είσοδος στην αγορά ακινήτων των μεγάλων εταιρειών real estate θα οξύνει περισσότερο τη στεγαστική κρίση, κάνοντας άπιαστο το όνειρο της στέγης για μια οικογένεια χωρίς ακίνητη περιουσία.

10.  Το πλιάτσικο το οποίο θα γίνει στην αγορά ακινήτων, έχει 4 ηθικούς αυτουργούς:

Πρώτον, την κυβέρνηση Μητσοτάκη και τη διοίκηση της Τράπεζας της Ελλάδας, οι οποίοι αναζήτησαν την ανατροπή της απόφασης 822/2022 από την ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου για να μην αναγκαστούν να προχωρήσουν σε πολιτική πρωτοβουλία υπέρ των funds που θα είχε εκλογικό κόστος. Η κυβέρνηση της ΝΔ είχε ήδη αποδυναμώσει περαιτέρω την προστασία της πρώτης κατοικίας, ενώ ήταν κοινός στρατηγικός στόχος των δύο τελευταίων κυβερνήσεων οι τιτλοποιήσεις και το χρηματοπιστωτικό τζογάρισμα των απαιτήσεων από τα κόκκινα δάνεια στα χρηματιστήρια.

Δεύτερον, την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ που θεσμοθέτησε τη δυνατότητα πλειστηριασμού ακινήτων από τις Εταιρείες Διαχείρισης Απαιτήσεων (servicers), αποδυνάμωσε τον νόμο Κατσέλη, καταργώντας την οριζόντια προστασία της πρώτης κατοικίας και στην πορεία θεσμοθέτησε τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς και έκανε ιδιώνυμο αδίκημα την παρεμπόδιση πλειστηριασμών. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι αυτός που αποδέχθηκε και καλλιέργησε το δόγμα του “κακοπληρωτή” που μετασχηματίστηκε σε “δόλιο δανειολήπτη” στις δικαστικές αποφάσεις, επ’ ονόματι του οποίου δικαιολογήθηκε η κατάργηση της προστασίας της πρώτης κατοικίας.

Τρίτον, τις τράπεζες, που θέλοντας να ξεφορτωθούν εύκολα και γρήγορα τα ενυπόθηκα κόκκινα δάνεια, επικαλέστηκαν τον νόμο 3156/2003 που δεν αναφέρει ως προϋπόθεση της πώλησης των κόκκινων δανείων την πρόταση διακανονισμού προς τους δανειολήπτες. Πρόκειται για τις ίδιες τράπεζες, που χρεοκόπησαν (εξαιτίας τάχα των κόκκινων δανείων) και ανακεφαλαιοποιήθηκαν τρεις φορές, επιβαρύνοντας το δημόσιο ταμείο.

Τέταρτον, την ελληνική δικαιοσύνη, η οποία γνωμοδοτεί δομικά υπέρ των τραπεζών και των funds και εναντίον των δανειοληπτών, ακόμα και αν στο ενδιάμεσο καλλιεργήσει φρούδες ελπίδες για το ανάποδο. Η επίμαχη απόφαση πάρθηκε μέσα σε 10 μέρες από την Ολομέλεια του Αρείου Πάγου, ανατρέποντας μάλιστα απόφαση τμήματός του, με ταχύτητα και αποφασιστικότητα ανεπανάληπτη. Η δικαιοσύνη έδειξε ότι όταν πρόκειται να υπηρετήσει τις τράπεζες και τα funds είναι αποτελεσματικότατη.