Με αφορμή το εθνικό σχέδιο για το προσφυγικό

Ανακοίνωση της ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ

1. Το προσφυγικό- μεταναστευτικό ζήτημα παραμένει στο προσκήνιο, τόσο με βάση τη συνέχιση και αύξηση των προσφυγικών ροών κυρίως προς τα νησιά του Αιγαίου όσο και με βάση τα πρόσφατα μέτρα της κυβέρνησης της ΝΔ, με το νέο νόμο για τη χορήγηση ασύλου που ψηφίστηκε στις αρχές Νοέμβρη και το «εθνικό σχέδιο για το προσφυγικό» που παρουσίασε στις 20/11. Σύμφωνα με τα όσα προβλέπουν, η πολιτική της κυβέρνησης αποσκοπεί άμεσα στην αποσυμφόρηση της κατάστασης στα νησιά του Αιγαίου μέσω της μετεγκατάστασης στην ηπειρωτική χώρα περίπου 20.000 ανθρώπων και ταυτόχρονα στη σκλήρυνση του πλαισίου διαχείρισης του προσφυγικού- μεταναστευτικού, ως προς τους όρους υποδοχής- παραμονής των προσφύγων και μεταναστών και τη διαδικασία απονομής ασύλου με ουσιαστικό στόχο το νέο πλαίσιο να λειτουργεί αποτρεπτικά για έναν πρόσφυγα- μετανάστη ως προς το να καταφύγει στην Ελλάδα. Πρόκειται για μια πολιτική σκληρής διαχείρισης με στόχο να αντισταθμιστεί έτσι ο συνεχιζόμενος εγκλωβισμός στο πλαίσιο της Συμφωνίας Ε.Ε- Τουρκίας (Μάρτιος 2016 επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, που με βάση το κλείσιμο των συνόρων των χωρών του λεγόμενου «βαλκανικού διαδρόμου» μετατρέπει την Ελλάδα σε αποθήκη ψυχών), που δεν αμφισβητείται ουσιαστικά από την κυβέρνηση της ΝΔ ανεξάρτητα από κάποιες επικοινωνιακού τύπου επικλήσεις και μομφές για την αλληλεγγύη που θα έπρεπε να δείξει η Ε.Ε (βλ. δηλώσεις Μητσοτάκη το τελευταίο διάστημα).

Συγκεκριμένα, η πολιτική της κυβέρνησης περιλαμβάνει: α) τη διαμόρφωση κλειστών προαναχωρησιακών κέντρων, δηλαδή στην πράξη κέντρων κράτησης- φυλακών τύπου Αμυγδαλέζας, στα οποία εξαρχής θα εγκλωβίζει πρόσφυγες και μετανάστες. Στα νησιά του Αιγαίου προβλέπεται το κλείσιμο των υπαρχουσών δομών σε Μόρια (Μυτιλήνη), ΒΙΑΛ (Χίος), Βαθύ (Σάμος), Κω, Λέρο και η μετατροπή τους σε τέτοια κέντρα ενώ κλειστά κέντρα στα οποία θα μεταφέρονται πρόσφυγες- μετανάστες θα δημιουργηθούν και στην ηπειρωτική χώρα (β) ως προς τις διαδικασίες χορήγησης ασύλου, τη διάκριση του προφίλ προσφύγων και μεταναστών (!) βάσει του οποίου θα γίνεται άμεσα διαχωρισμός και οι δεύτεροι θα επαναπροωθούνται, τη συρρίκνωση των προθεσμιών για το σύνολο της διαδικασίας και κυρίως την ουσιαστική αποδυνάμωση της δυνατότητας εξέτασης σε δεύτερο βαθμό των αιτήσεων ασύλου εφόσον απορριφθούν (προβλέπεται πλέον η κατάθεση πλήρους δικογράφου με λόγους ενώ μέχρι τώρα συμπληρωνόταν μόνο ένα έντυπο προσφυγής) και ταυτόχρονα ενεργοποίησης της δυνατότητας επαναπροώθησης για όσους δεν προσφύγουν σε δεύτερο βαθμό (γ) τη δημιουργία Ενιαίου Φορέα Επιτήρησης Συνόρων, τις προσλήψεις συνοριοφυλάκων κλπ. με στόχο μια πιο «δυναμική» πολιτική φύλαξης- αποτροπής.

2. Το προσφυγικό- μεταναστευτικό, αποτελεί το βασικό πρόβλημα της κυβέρνησης της ΝΔ, το βασικό πεδίο στο οποίο φθείρεται σε πολλαπλά επίπεδα. Τόσο σε σχέση με την πολιτική της συνοχή, στην οποία δημιουργούνται προβλήματα κυρίως μέσω της πίεσης για πιο «δυναμικές»- ρατσιστικές πολιτικές αντιμετώπισης που ασκεί το πιο ακροδεξιό κομμάτι της ΝΔ (βλ. δηλώσεις Μπογδάνου για εκτοπισμό μεταναστών σε ξερονήσια, παρέμβαση Σαμαρά σε συνέδριο ΝΔ για «λαθρομεταναστευτικό» και «εποικισμό από λαθρομετανάστες» κλπ.) και τις αποστάσεις που παίρνουν πιο «φιλελεύθερες» φωνές (βλ. αποστασιοποίηση Ντ. Μπακογιάννη από δηλώσεις βουλευτών ΝΔ για ρατσιστικό μπάρμπεκιου). Όσο και σε σχέση με τις αντιδράσεις που υπάρχουν σε επίπεδο τοπικών κοινωνιών, στα νησιά αλλά και στην ηπειρωτική χώρα ενόψει της μετεγκατάστασης προσφύγων- μεταναστών (βλ. πρόσφατη συνάντηση Μητσοτάκη με περιφερειάρχες και «τράβηγμα του αυτιού» ότι θα πρέπει να δείξουν αλληλεγγύη και να βοηθήσουν την κυβερνητική πολιτική). Η σκλήρυνση της πολιτικής αντιμετώπισης αποσκοπεί στην άμβλυνση των αντιδράσεων, την ίδια στιγμή που μετατοπίζει τη συζήτηση και πρακτική πάνω στο προσφυγικό σε ακόμη πιο ακροδεξιά μονοπάτια.

3. Ωστόσο το βασικό πρόβλημα με τη διαχείριση του προσφυγικού είναι η νομιμοποίηση των ακροδεξιών αντιλήψεων στην κοινωνία. Αυτό που φαινόταν το 2013 γραμμή της Χρυσής Αυγής (στρατόπεδα σε ξερονήσια), σήμερα προβάλλεται μαζικά από ΜΜΕ αλλά και από μια «κοινή γνώμη» που ζητάει αποτέλεσμα. Η κατάσταση όξυνσης του προσφυγικού- μεταναστευτικού και η πολιτική αντιμετώπισής του, είναι πρόσφορες για την ενίσχυση ρατσιστικών φωνών και πρακτικών. Τέτοιες πλευρές είναι υπαρκτές σε ορισμένες αντιδράσεις κατοίκων σε περιοχές. Όμως ταυτόχρονα, χρειάζεται αντίληψη ότι το σύνολο όσων αντιδρούν δεν είναι ακροδεξιοί και ρατσιστές και δεν αντιδρούν από τέτοια σκοπιά. Η κατάσταση γεννά πραγματικά προβλήματα τόσο σε μικροκλίμακα (π.χ πως διαμορφώνεται η κατάσταση όταν μια δομή κάποιων χιλιάδων προσφύγων- μεταναστών εγκαθίσταται δίπλα σε ένα χωριό ή μια κωμόπολη) όσο και συνολικά σε σχέση με το ποιες είναι οι δυνατότητες απορρόφησης και εξασφάλισης αξιοπρεπούς διαβίωσης και για πόσους ανθρώπους, μιας χώρας τσακισμένης από την κρίση. Από αυτή την άποψη, δεν προσφέρουν τίποτα τοποθετήσεις που τσουβαλιάζουν και καταγγέλλουν συλλήβδην σαν ρατσιστές τους πάντες.

3. Απάντηση σε αυτή τη διαχείριση δεν αποτελεί ένας γενικά ανθρωπιστικός λόγος, ο οποίος είναι αναγκαίος αλλά δεν αρκεί. Το μεταναστευτικό είναι ένα διεθνές ζήτημα που στην Ευρώπη με τη διαχείριση της Ε.Ε. γίνεται ένα ελληνικό – και δευτερευόντως ιταλικό. Όσο δε διεθνοποιείται και δε λύνεται σε αυτά τα πλαίσια, θα βρισκόμαστε διαρκώς μπροστά στην αντίφαση ότι μια πιο «ανθρώπινη υποδοχή» των ξεριξωμένων, θα κλείνει το μάτι στους δουλέμπορους και θα αυξάνει τις μεταναστευτικές ροές προς την Ελλάδα, οξύνοντας ακόμα περισσότερο την εικόνα μας χώρας «αποθήκης ψυχών». Αυτό εξάλλου είναι και το βασικό επιχείρημα της πολιτικής του συστήματος, που νομιμοποιεί σε πλατιά ακροατήρια τις πολιτικές της «αποτροπής» ώστε να μην διαλέξουν ως πέρασμα οι μετανάστες την Ελλάδα. Χρειάζεται διαχωρισμός και εντός αριστεράς από τοποθετήσεις που προσεγγίζουν το θέμα με μια «ανθρωπιστικού» τύπου γενικόλογη συνθηματολογία («να ανοίξουν τα σύνορα» κλπ.) οι οποίες δεν αντιλαμβάνονται το προσφυγικό- μεταναστευτικό σαν πραγματικό πρόβλημα που χρειάζεται συγκεκριμένες λύσεις αλλά μόνο σαν ένα πεδίο αντιπαράθεσης «ρατσισμού- αντιρατσισμού».

4. Η τοποθέτηση πάνω στο προσφυγικό- μεταναστευτικό, ιδιαίτερα απέναντι στο κοινωνικό ακροατήριο και όχι εντός αριστεράς, είναι δύσκολη, κυρίως γιατί σε μια συνθήκη όξυνσης των ροών και τραγικών εικόνων στα νησιά, ο κόσμος ζητάει «αποτελεσματικότητα» και όχι μια άποψη. Χρειάζεται ωστόσο, επιμονή σε μια τοποθέτηση που να έχει και να βάζει κριτήρια και να προπαγανδίζει μια κατεύθυνση. Καταγγελία του ιμπεριαλισμού, της παγκοσμιοποίησης, των πολέμων που γεννούν το προσφυγικό- μεταναστευτικό, της Ε.Ε που πρωτοστατεί μαζί με τις ΗΠΑ και ταυτόχρονα αρνείται να αναλάβει τις ευθύνες που της αναλογούν απέναντι στα θύματα των πολιτικών της. Καταγγελία της ρατσιστικής πολιτικής της κυβέρνησης που αποδεχόμενη το πλαίσιο της Συμφωνίας Ε.Ε- Τουρκίας, προσπαθεί να «μειώσει τις συνέπειες» στη χώρα μέσα από την απάνθρωπη αντιμετώπιση των θυμάτων αυτής της κατάστασης. Να κλείσουν τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης για πρόσφυγες και μετανάστες. Προπαγάνδιση της πολιτικής που θα μπορούσε να ακολουθήσει μια κυβέρνηση που ασκεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας και δεν είναι έρμαιο της πολιτικής της Ε.Ε. και του ευρωατλαντισμού. Άσκηση βέτο στα όργανα της Ε.Ε σε σχέση με την πολιτική διαχείρισης του προσφυγικού- μεταναστευτικού, παροχή ασύλου και ταξιδιωτικών εγγράφων σε πρόσφυγες- μετανάστες που θέλουν να πάνε σε άλλες χώρες της Ε.Ε, αμφισβήτηση της συνθήκης Δουβλίνο ΙΙ. Επιμερισμός των προσφύγων και μεταναστών σε όλες τις χώρες της Ευρώπης.