Αδιαφορία στην έρημο
Από όλες τις φρικιαστικές εικόνες και τις ανατριχιαστικές ειδήσεις που έχουν έρθει από το Ισραήλ από τότε που η Χαμάς εξαπέλυσε την παράτολμη επίθεσή της στα σύνορα με τη Γάζα το περασμένο Σάββατο, ένα περιστατικό μου έχει μείνει στο μυαλό και δεν φεύγει. Συνέβη νωρίς το πρωί της επίθεσης κοντά σε ένα κιμπούτς που ονομάζεται Re’im, το οποίο βρίσκεται στην έρημο Νεγκέβ ακριβώς στα σύνορα που χωρίζουν το Ισραήλ και τη Γάζα.
Μια μεγάλη ομάδα νέων – εκατοντάδες, όπως φαίνεται – διασκέδαζαν όλη τη νύχτα, σύμφωνα με δημοσιεύματα του Τύπου, όταν ένας αδιευκρίνιστος αριθμός Παλαιστινίων στρατιωτών πέρασε με αλεξίπτωτο πλαγιάς τα σύνορα και προσγειώθηκε μέσα στη γιορτή. Ένας μάρτυρας δήλωσε ότι 50 ακόμη πολιτοφύλακες έφτασαν στη συνέχεια με φορτηγά. Ακολούθησε θάνατος, χάος και πανικός καθώς οι πολιτοφύλακες της Γάζας πυροβόλησαν το πλήθος και στη συνέχεια συνέχισαν να πυροβολούν καθώς οι ρέιβερ έτρεχαν για να σωθούν. Το περιστατικό αυτό, που πλέον έχει αναφερθεί πολύ στα ΜΜΕ, ήταν από τα πιο αιματηρά των πρώτων ωρών αυτής της νέας φάσης του μακροχρόνιου πολέμου μεταξύ της Γάζας και του Ισραήλ, αν και το τελευταίο έχει ήδη αρχίσει να κάνει πολύ χειρότερα. Οι επιζώντες και μια τοπική υπηρεσία διάσωσης ανεβάζουν τους νεκρούς σε 260 και κάνουν λόγο για σφαγή.
Ένα ρέιβ πάρτυ, αν δεν γνωρίζετε την κοινωνική ονοματολογία, είναι μια συγκέντρωση διασκεδαστών μεταξύ των οποίων θεωρείται ότι λίγο-πολύ όλα επιτρέπονται. Κατά την πολύ περιορισμένη εμπειρία μου, σε ένα σοβαρό ρέιβ η κοινή σκέψη είναι ότι κανείς δεν έχει καμία σκέψη: Αφήνεις πίσω το μυαλό σου, τις υποχρεώσεις σου, κάθε σύνδεση με αυτό που κατά έναν περίεργο τρόπο αποκαλούμε πραγματικό κόσμο. Χάνεις τον εαυτό σου, με μια φράση, τουλάχιστον μέχρι να εξαντληθεί η φαντασίωση της απόδρασης.
Τι είναι αυτό που κάνει τα γεγονότα στο Re’im να μένουν κολλημένα στο μυαλό μου; Αφού το σκέφτηκα λίγο, καταλήγω στο συμπέρασμα ότι έχει να κάνει με την παλιά, αρχετυπική συνάντηση μεταξύ αθωότητας και εμπειρίας. Οι εικόνες δεν θα μπορούσαν να είναι πιο άμεσες σε αυτό το σημείο: Υπήρχαν αυτοί που διασκέδαζαν στο ρέιβ που δεν είχαν τίποτα στο μυαλό τους, έτοιμοι να ξεφαντώσουν για ποιος ξέρει πόσο καιρό, και από τον ουρανό έρχονταν βαριά οπλισμένα στρατεύματα που είχαν πολλά στο μυαλό τους. Η σκηνή του γλεντιού γίνεται σκηνή τρόμου. Νεαροί αθώοι, σκληροτράχηλοι μαχητές με θανατηφόρες προθέσεις: Ήταν δύσκολο να χάσει κανείς τη μεταφυσική αυτή εικόνα.
Οι αναφορές των μέσων ενημέρωσης για την επίθεση στο Re’im είναι πολλές αλλά πρόχειρες και υπερβολικά εξαρτημένες από επίσημες ισραηλινές πηγές. Το πρώτο βίντεο που είδα, το οποίο δημοσιεύτηκε χωρίς αναφορά στην New York Post, είναι 47 δευτερολέπτων και κακώς καταγεγραμμένο. Οι New York Times δημοσίευσαν ένα άλλο, καλύτερης ποιότητας, το βράδυ της Δευτέρας. Υπάρχει αρκετό υλικό στην άφθονη κάλυψη του Τύπου και στα πλάνα της σκηνής, όσο καλά ή άσχημα και αν αυτά είναι, ώστε να μπορούμε να εξετάσουμε πολύ προσεκτικά τι ακριβώς είναι αυτό που μας λένε και μας δείχνουν για το περιστατικό του Re’im, αλλά και για την ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση συνολικά. Αυτό δεν είναι ένα νέο ερώτημα. Τίθεται κάθε φορά που η 75χρονη σύγκρουση μεταξύ του κράτους του Ισραήλ και του παλαιστινιακού πληθυσμού που εκτόπισε το Ισραήλ κατά την ίδρυσή του, ξεσπά σε ανοιχτή βία, όπως μόλις έγινε. Τώρα πρέπει να θέσουμε αυτό το ερώτημα για άλλη μια φορά: Οφείλουμε μια σωστή απάντηση στους Παλαιστίνιους, στους Ισραηλινούς και στους εαυτούς μας.
Η ερμηνεία που επέβαλαν οι δυτικές κυβερνήσεις και τα εταιρικά μέσα ενημέρωσης στις διαθέσιμες εικόνες από το περασμένο Σάββατο ήταν τόσο ομοιόμορφη και προβλέψιμη όσο και απλοϊκή. Είναι τόσο εύκολα περιγραφόμενη όσο και απόλυτα τυποποιημένη: Οι ενάρετοι, αξιοπρεπείς, προσεκτικοί Ισραηλινοί αντιμετωπίζουν τους “τρομοκράτες”, τους “ενόπλους”, τους “δολοφόνους” της Γάζας. Η ισχύς αυτής της απόδοσης των γεγονότων είναι αδιαμφισβήτητη, κυρίαρχη όπως είναι εδώ και πολλές δεκαετίες. Με μικρές παραλλαγές, επιβιώνει ανέπαφη, ανεξάρτητα από το τι μπορεί να συμβεί μεταξύ του Ισραήλ και των Παλαιστινιακών Εδαφών. Είναι αδιαπέραστη, ας πούμε, από την ιστορία.
Για να θεωρήσω την επίθεση στο Re’im ως ένα γεγονός στην ιστορία, μου φαίνεται ότι υπάρχει κάτι πολύ παράξενο σε μια ομάδα νέων και προνομιούχων Ισραηλινών που περνούν ένα ξέγνοιαστο Σαββατοκύριακο στην άμμο δίπλα σε μια χώρα καθημερινών, αδιάκοπων δεινών, ένα μέρος όπου η αθωότητα των παιδιών και της νεολαίας του έχει κλαπεί από το κράτος στο οποίο οι συμμετέχοντες κάνουν τα πάρτι τους. Κάτι δεν πάει καλά: Με αυτό εννοώ ότι οι γλεντζέδες προδόθηκαν ως βαθιά ανεύθυνοι, έτσι μου φαίνεται. Ίσως ασυνείδητα και ίσως όχι, για μένα έδειξαν εκείνη την αδιαφορία για τις ζωές των άλλων για την οποία πολλοί Ισραηλινοί έχουν δυστυχώς κάνει διάσημο το έθνος τους.
Για μερικές ημέρες μετά το ξέσπασμα της βίας το περασμένο Σάββατο, μου έκανε εντύπωση η απουσία οποιασδήποτε εξήγησης από την κύρια κάλυψη σχετικά με το γιατί η Χαμάς ήταν αποφασισμένη να εξαπολύσει επίθεση εναντίον μιας δύναμης που δεν μπορεί να ελπίζει ότι θα νικήσει. Γιατί η ηγεσία της Γάζας να αποφασίσει μια τέτοια πορεία; Τελικά έπεσα πάνω σε αναφορές που ανέφεραν ότι η κυβέρνηση Νετανιάχου είχε προκαλέσει και πάλι τη Χαμάς, πιθανόν, αλλά όχι σίγουρα, με πρόθεση, επιτρέποντας σε υπερεθνικιστές να εισέλθουν στους χώρους του τζαμιού αλ Άκσα στην Ιερουσαλήμ, ενός ιερού τόπου για τους μουσουλμάνους.
Η ακολουθία των γεγονότων: Η Χαμάς προειδοποίησε την ισραηλινή κυβέρνηση για τέτοιες παρεμβάσεις την 1η Οκτωβρίου. Αυτό έγινε κατανοητό ως κόκκινη γραμμή της Χαμάς. Τρεις ημέρες αργότερα, δεκάδες σκόπιμα προκλητικοί έποικοι εισέβαλαν στο συγκρότημα του τζαμιού -και αυτό ενώ χιλιάδες άλλοι είχαν περιηγηθεί στο συγκρότημα μετά την προειδοποίηση της Χαμάς την 1η Οκτωβρίου. Μέχρι στιγμής, απ’ ό,τι μπόρεσα να βρω, οι περιγραφές αυτών των γεγονότων εμφανίστηκαν μόνο στο Al Jazeera και σε άλλες μη δυτικές εκδόσεις. Θα ψάξετε πολύ και δίχως αποτέλεσμα στα δυτικά μέσα ενημέρωσης για να ανακαλύψετε το “γιατί” της επίθεσης της Χαμάς, το κίνητρο.
Τα γεγονότα της Αλ Άκσα μπορεί να άναψαν το φυτίλι, αλλά αν είναι έτσι, είναι αμφίβολο αν εξηγούν από μόνα τους τις επιθέσεις της Χαμάς. Υπάρχουν τρία τέταρτα του αιώνα που πρέπει να ληφθούν υπόψη – οι ad hoc διώξεις και παρενοχλήσεις, οι κατασχέσεις γης, οι επιδρομές στις παλαιστινιακές πόλεις, οι συλλήψεις και οι δολοφονίες – και συνολικά ο τιμωρητικός ψυχολογικός εξευτελισμός ενός λαού επί 75 χρόνια. Οι κάτοικοι της Γάζας γνωρίζουν όσο κανένας άλλος ότι το Ισραήλ έχει πλέον την πιο ακροδεξιά κυβέρνηση στην ιστορία του. Ακόμα και από μακριά φαίνεται ότι οι γραμμές του κράτους απαρτχάιντ θα χαράσσονται όλο και πιο έντονα.
Δεν θα το πιστέψετε, αλλά απέναντι σε αυτό το αδικαιολόγητο ρεκόρ προκλήσεων, η επίθεση της Χαμάς καταγράφεται ως “απρόκλητη” -αυτός ο αγαπημένος νέος όρος που χρησιμοποιούν οι ΗΠΑ και οι δυτικοί σύμμαχοί τους για να εξηγηθεί αυτή ή εκείνη η εικόνα. Η Ρωσία ήταν ως γνωστόν απρόκλητη όταν επενέβη στην Ουκρανία πέρυσι. Η Κίνα είναι απρόκλητη καθώς συγκροτεί τον στρατό της και προετοιμάζεται για μια σύγκρουση πέρα από τα Στενά της Ταϊβάν. Και τώρα η Χαμάς προστίθεται στη λίστα των “απρόκλητων”. Αυτό μπορεί να είναι γελοίο, αλλά δεν μπορούμε να το αποκαλέσουμε σπάνιο ή εξαιρετικό φαινόμενο. Η Αμερική δεν έχει επέμβει ποτέ πέραν των συνόρων της, παρά μόνο στο όνομα των ύψιστων αρχών. Από το 1776, ήταν πάντα το αθώο μέρος – ο προκληθείς, όχι ο προκαλών.
Η Caitlin Johnstone δημοσίευσε ένα καλοδουλεμένο άρθρο την Κυριακή με τίτλο “Επαναλαμβάνουν ξανά τη λέξη “απρόκλητη”, αυτή τη φορά για την υπεράσπιση του Ισραήλ”. Σε αυτό, η αμίμητη Johnstone παραθέτει έναν εξωφρενικό κατάλογο από κορυφαίους Αμερικανούς πολιτικούς που αμέσως βγήκαν να δηλώσουν ότι η Χαμάς έδρασε απρόκλητα. Το να διαβάζει κανείς αυτή τη λιτανεία των ισχυρισμών τη μία μετά την άλλη, είναι, εν συντομία, χιουμοριστικό αλλά κυρίως προσβλητικό. “Το να αποκαλείται η παλαιστινιακή βία εναντίον του Ισραήλ “απρόκλητη” είναι ακόμη πιο γελοίο από το να αποκαλείται απρόκλητη η ρωσική εισβολή”, γράφει η Johnstone, “επειδή οι καταχρήσεις του ισραηλινού απαρτχάιντ είναι τόσο γνωστές στο ευρύ κοινό”.
Πρέπει να κατανοήσουμε τη χρήση του όρου αυτού σε όλες τις περιπτώσεις, αλλά ας μείνουμε προς το παρόν στα γεγονότα που ξεκίνησαν στη Γάζα και στο Ισραήλ το περασμένο Σαββατοκύριακο. Η μυθοπλασία των επιθέσεων της Χαμάς ως απρόκλητων είναι απολύτως απαραίτητη για τον ισχυρισμό, όπως εξετάστηκε παραπάνω, της ισραηλινής αθωότητας. Και τώρα, πάμε στα ερωτήματα που έχουν συσσωρευτεί στο μυαλό μου από τότε που πήρα την εφημερίδα το πρωί του περασμένου Σαββάτου και διάβασα για τα γεγονότα στην έρημο κοντά στο Re’im.
Κανείς στο Re’im δεν άξιζε να σκοτωθεί, δεν υπάρχει αμφιβολία γι’ αυτό. Είχαν όμως οι γλεντζέδες στην άμμο της Νεγκέβ αξίωση να αποκαλούνται αθώοι; Αν ναι, σε τι θα στηριζόταν αυτή η αξίωση; Προχωρώντας ένα βήμα παραπέρα, μπορούν άνθρωποι που προφανώς αδιαφορούν για τα δεινά άλλων που βρίσκονται λίγα μίλια μακριά, να είναι ταυτόχρονα αθώοι; Τι γίνεται με τους ανθρώπους που φαίνονται να είναι θεμελιωδώς ανεύθυνοι; Παρατηρήστε στα βίντεο όλα τα εγκαταλελειμμένα αυτοκίνητα που άφησαν πίσω τους όσοι διασκέδαζαν: Πρόκειται για ανθρώπους που ξεκάθαρα βρίσκονταν σε μια ηλικία που διαθέτουν λογική. Μπορούν δικαίως να θεωρηθούν αθώοι;
Ίσως έχετε ακούσει τις παρατηρήσεις του Γιοάβ Γκαλάντ τη Δευτέρα. Ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας πήγε μέχρι τέλους τη γραμμή των τρομοκρατών-δολοφόνων-εκτελεστών όταν ανακοίνωσε την “πλήρη πολιορκία” της Γάζας: Τρόφιμα, νερό, ρεύμα, καύσιμα και φάρμακα θα αποκοπούν. “Πολεμάμε ανθρώπινα ζώα και ενεργούμε αναλόγως”, δήλωσε ο Γκαλάντ. Επέλεξε να παραφράσει, αντί να παραθέσει το Ράιχ, αλλά είναι δύσκολο να μην καταλάβει κανείς το νόημά του: Οι Παλαιστίνιοι είναι Untermensch, υπάνθρωποι, όπως ακριβώς θα το έθεταν οι ιδεολόγοι των Ναζί.
Ας εξετάσουμε αυτό το υπάνθρωπο σχόλιο στο πλαίσιο των ερωτήσεών μας. Τι σημαίνει να ζεις σε μια χώρα όπου κάποιος όπως ο Γιοάβ Γκαλάντ κατέχει υψηλά και σημαίνοντα αξιώματα, εκφράζει τις απόψεις που εκφράζει και σχεδιάζει τις ενέργειες που σχεδιάζει; Πώς μπορεί κανείς να είναι αθώος σε μια τέτοια περίσταση; Αν ναι, με βάση τι;
Την Τρίτη ο Spectator ανέφερε ότι ένας επιζών της επίθεσης της Χαμάς στο Ρεΐμ είπε: “Θέλω απλώς να ζήσω!”. Χρειάζεται κάποιο θράσος για να πει κάτι τέτοιο ένας Ισραηλινός – θράσος, άγνοια της ιστορίας και, θα έλεγα, αδιαφορία και ανευθυνότητα. Πόσες εικόνες έχουμε δει με Παλαιστίνιους να τρέχουν σημαδεμένοι από κάνες των ισραηλινών τυφεκίων; Πόσες φορές πρέπει να διαβάσουμε για τους Παλαιστίνιους των οποίων οι παροχές νερού έχουν κοπεί, των οποίων τα αγροκτήματα έχουν καεί, των οποίων τα νοσοκομεία δεν μπορούν να λειτουργήσουν λόγω έλλειψης προμηθειών; Έχοντας κατά νου αυτό το άτομο που εκτιμά τόσο πολύ την ανθρώπινη ζωή, ας αναλογιστούμε τι σημαίνει να είσαι αθώος. Νομίζω, κατ’ αρχάς, ότι είναι εξαιρετικά δύσκολο να είσαι αθώος στην εποχή μας, στον κόσμο όπως τον έχουμε φτιάξει -να αποφύγεις τη συνενοχή, αυτό σημαίνει. Αν εξαιρέσουμε τους πολύ νέους και τους κατά τα άλλα ανίσχυρους, ποιος από εμάς δεν είναι συνένοχος, ποιος είναι πραγματικά αθώος;
Είχα ασχοληθεί με αυτό το ερώτημα μια φορά στο παρελθόν, όταν άνοιξε το Μνημείο και το Μουσείο της 11ης Σεπτεμβρίου, τον Μάιο του 2014, στο χώρο των πύργων του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου στο Κάτω Μανχάταν. Όλοι όσοι έχασαν τη ζωή τους μνημονεύτηκαν ως αθώα θύματα σε ιδιαίτερα εξατομικευμένες παρουσιάσεις – η εξατομίκευση είναι απαραίτητη για όλους τους ισχυρισμούς περί αθωότητας. Κανένας από αυτούς που έχασαν τη ζωή τους δεν άξιζε να πεθάνει, φυσικά. Αλλά ήταν αθώοι; Αυτό ήταν ένα δύσκολο αλλά αναγκαίο ερώτημα.
Αυτοί που βρίσκονταν στους πύργους του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου εργάζονταν για την JPMorgan Chase, την Cantor Fitzgerald, την Marsh and McClennan, τηλεοπτικά δίκτυα, διαφημιστικές εταιρείες και μια μεγάλη ποικιλία άλλων τραπεζών, ασφαλιστικών εταιρειών, εταιρειών μέσων ενημέρωσης και παρόμοιων. Οι New York Times, που δημοσίευσαν σύντομα προφίλ για κάθε ένα από τα θύματα, τους παρουσίασαν ως μπαμπάδες ποδοσφαιριστών, ερασιτέχνες σεφ, αυτοδημιούργητους, καλούς πατεράδες και μητέρες, συζύγους – αθώους ανθρώπους που έβγαζαν το ψωμί τους. Όμως πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους, ίσως οι περισσότεροι, υπηρετούσαν επίσης στο σύστημα του παγκόσμιου κεφαλαίου που ήταν και παραμένει η αιτία της μεγάλης εκμετάλλευσης και στέρησης. Ήταν επιλογή τους να εργαστούν για αυτές τις εταιρείες, να υπηρετήσουν αυτό το σύστημα. Δεν ήταν αθώοι για τις διάφορες μορφές βίας αυτού του συστήματος. Αποστρέφοντας τα μάτια τους από αυτή την πραγματικότητα παρέδωσαν μέρος της ανθρωπιάς τους στο σύστημα που υπηρετούσαν.
Προσωπική ευθύνη με τον τρόπο που οι Γάλλοι υπαρξιστές χρησιμοποιούσαν αυτόν τον όρο: Αυτό ήθελα να πω όταν σχολίασα το μνημείο της 11ης Σεπτεμβρίου. Είμαστε όλοι υπεύθυνοι για το τι επιλέγουμε να κάνουμε ή να μην κάνουμε σε κάθε στιγμή που είμαστε ζωντανοί. Αυτό εννοούσε ο Σαρτρ με τον όρο ελευθερία: Είμαστε ελεύθεροι να κάνουμε ό,τι θέλουμε και είμαστε υπεύθυνοι για τις επιλογές μας.
Αυτό το ζήτημα της ευθύνης, και το συναφές ζήτημα της αδιαφορίας, με οδηγεί να αναφερθώ στον Emmanuel Lévinas, τον λιθουανικής καταγωγής στοχαστή που ήταν εξέχων πρόσωπο στη μεταπολεμική σκηνή του Παρισιού. Ο Lévinas ασχολήθηκε με τις σχέσεις μας με τον Άλλο. Ήταν απαραίτητο, θεωρούσε, όχι μόνο να αναγνωρίσουμε και τελικά να αγκαλιάσουμε τους άλλους ανάμεσά μας, αλλά και να κατανοήσουμε τους εαυτούς μας ως άλλους και -εδώ έρχεται το μεγάλο ζήτημα- ότι είμαστε υπεύθυνοι απέναντι και για τον Άλλο που βρίσκεται ανάμεσά μας και με την παρουσία του οποίου ζούμε. Αυτό είναι θέμα συνειδητοποίησης της πλήρους ανθρωπιάς μας, όπως το αιτιολογούσε ο Lévinas.
Το να αναλαμβάνουμε τις ευθύνες που μας αναλογούν σημαίνει να διατηρούμε κάποια αξίωση αθωότητας, μου φαίνεται. Το να αναπτύξουμε μέσα μας μια αίσθηση ενσυναίσθησης, ή ό,τι άλλο είναι το αντίθετο της αδιαφορίας, σημαίνει εξίσου να διατηρήσουμε ή να ανακτήσουμε την αθωότητά μας. Και πάλι, δεν υπάρχει καμία υπεράσπιση των πυροβολισμών στο Re’im. Αλλά μόνο όσοι από τους συμμετέχοντες στο ρέιβ πάρτυ κατάλαβαν και ανέλαβαν την ευθύνη τους για τη συμπεριφορά του Ισραήλ και όλων των Γιοάβ Γκαλάντ που διοικούν το κράτος απαρτχάιντ, μπορούν δίκαια να θεωρηθούν αθώοι για αυτό που πρέπει να αναγνωρίσουμε ως εγκληματικό καθεστώς. Υπάρχει ένα έντιμο κίνημα τέτοιων ανθρώπων στο Ισραήλ, ας μην το ξεχνάμε. Είναι δύσκολο να φανταστούμε οποιοδήποτε από τα μέλη του να διασκεδάζει στα σύνορα με τη Γάζα, αλλά ας επιτρέψουμε μια τέτοια πιθανότητα. Οι υπόλοιποι, πρέπει να θεωρηθούν συνένοχοι.
Γράφω για τους Ισραηλινούς, αλλά στην πραγματικότητα είμαστε όλοι Ισραηλινοί, ειδικά εμείς οι Αμερικανοί. Το λέω αυτό όχι μόνο λόγω της εξωφρενικής πολιτικής, στρατιωτικής και προπαγανδιστικής υποστήριξης που παρέχουν οι ΗΠΑ στο κράτος απαρτχάιντ. Αυτό ισχύει εξίσου επειδή αντιμετωπίζουμε τα ίδια προβλήματα. Η περίπτωση του Ισραήλ είναι ακραία, αλλά μήπως η δική μας περίπτωση, η περίπτωση των Αμερικανών, είναι τόσο λιγότερο ακραία; Η Νίκι Χέιλι, που δόξα τω Θεώ, είναι ένα πολιτικό τίποτα, εμφανίστηκε στο Fox News το βράδυ της Δευτέρας και, ανάμεσα σε διάφορες ανοησίες, είχε να πει τα εξής:
Ας κάνουμε ένα βήμα πίσω, γιατί θέλω ο αμερικανικός λαός να το καταλάβει αυτό για ένα δευτερόλεπτο. Εδώ οι Ισραηλινοί ξύπνησαν και οι οικογένειές τους δολοφονήθηκαν, γυναίκες και παιδιά πιάστηκαν όμηροι, σύρθηκαν στους δρόμους – όλα αυτά συνέβησαν μπροστά στα μάτια όλων. Αυτό θα πρέπει να είναι προσωπικό για κάθε γυναίκα και κάθε άνδρα στην Αμερική…. Θα πω αυτό στον πρωθυπουργό Νετανιάχου: Τελειώστε τους. Η Χαμάς το έκανε αυτό. Ξέρετε ότι το Ιράν βρίσκεται πίσω τους. Τελειώστε τους.
Τέλος, επιτέλους, συμφωνώ με τη Χέιλι σε κάτι: οι Αμερικανοί θα πρέπει πράγματι να κατανοήσουν ότι αυτό που συμβαίνει στο Ισραήλ, στη Γάζα και στα κατεχόμενα εδάφη είναι πολύ προσωπικό. Έχουμε μια δυστυχώς εξέχουσα πολιτική προσωπικότητα που υποστηρίζει δημοσίως εγκλήματα πολέμου – και δεν είναι καθόλου μόνη της. Φτάσαμε σε αυτό το σημείο. Οι Αμερικανοί μπορούν είτε να αναλάβουν την ευθύνη γι’ αυτό είτε να παραμείνουν συνένοχοι σε αυτό. Δεν υπάρχουν διαθέσιμες εναλλακτικές λύσεις.
Υπάρχει το ζήτημα της Χαμάς, φυσικά, και ας μην προσποιούμαστε ότι το ζήτημα είναι απλό. Δεν μπορεί να αμφισβητηθεί η δικαιοσύνη των επιθέσεων της Χαμάς κατά μη πολεμιστών: Δεν υπάρχει καμία. Οι αναφορές δείχνουν ότι πολλοί από τους νεκρούς ήταν στρατιώτες των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων (IDF), και αυτό είναι εντελώς άλλο θέμα. Αφήνοντας κατά μέρος τις απώλειες των IDF, η επίθεση της Χαμάς που εξαπέλυσε εναντίον αμάχων το περασμένο Σαββατοκύριακο ήταν λάθος από τακτική, στρατηγική, ηθική και δεοντολογική άποψη. Το μόνο πράγμα που εξυπηρετήθηκε ήταν η εκδίκηση, και η εκδίκηση δεν είναι ποτέ παραγωγική.
Η Χαμάς μπορεί να έδρασε από οργή, την οργή του Άλλου, όταν ο Άλλος δεν αναγνωρίζεται. Αλλά άφησε πολλά από τα στοιχεία της αθωότητάς της στο έδαφος, καθώς διέσχισε το Ρεΐμ και άλλα μέρη του νότιου Ισραήλ: Δεν μπορεί να υπάρξει καμία αμφιβολία γι’ αυτό, παρά τους θανάτους αμάχων για τους οποίους ευθύνεται το Ισραήλ. Δεν υπάρχει αμφιβολία γι’ αυτό, παρά τους θανάτους αμάχων για τους οποίους ευθύνεται το Ισραήλ.
Αλλά επιμένω να κάνουμε μια έντονη διάκριση ανάμεσα σε αυτό που κρίνω ως παράλογες επιθέσεις, που πιθανώς γεννήθηκαν από μοιρολατρική απογοήτευση, και στο δικαίωμα όλων των Παλαιστινίων να αντισταθούν, με όπλα, στη συνεχή, απάνθρωπη συμπεριφορά του Ισραήλ, στον περιορισμό των κατοίκων της Γάζας σε αυτό που συνήθως αποκαλείται υπαίθρια φυλακή. Η αντίσταση ενάντια στις καταχρήσεις του κράτους απαρτχάιντ είναι ένα νομικό δικαίωμα -βλέπε ψήφισμα 37/43 του Συμβουλίου Ασφαλείας- καθώς και ένα ηθικό δικαίωμα. Θα έλεγα ότι είναι επίσης μια ευθύνη που φέρουν οι Παλαιστίνιοι απέναντι στον εαυτό τους και στις αρχές που μας κάνουν -κάποιες φορές, μια στο τόσο- ανθρώπους. Με αυτόν τον τρόπο, η αντίσταση στην καταπίεση είναι επίσης μια ευθύνη που έχουν οι καταπιεσμένοι απέναντι στους υπόλοιπους από εμάς.
Ποιος είναι υπεύθυνος για τους θανάτους στο Re’im; Αυτό είναι το τελικό ερώτημα, αλλά μόνο το πρώτο μισό. Το να πούμε “Χαμάς!” δεν είναι λάθος, αλλά είνια μια πολύ ρηχή απάντηση. Είναι πολύ μακριά από το να είναι ολοκληρωμένη. Το να μείνουμε λοιπόν σε αυτό, είναι μια άλλη μορφή συνενοχής. Ποιος πρέπει να λογοδοτήσει για το κλίμα κακοποίησης και βίας που χαρακτηρίζει τις ισραηλινοπαλαιστινιακές σχέσεις εδώ και 75 χρόνια; Ποιος, μπορούμε να ρωτήσουμε, έκανε τη Χαμάς, Χαμάς; Αυτές είναι εκδοχές του δεύτερου μισού του ερωτήματος, του μέρους που μπορεί να μας οδηγήσει να αναλάβουμε τις ευθύνες μας και να ανακτήσουμε την ανθρωπιά μας, όπως το κάνουμε.
Πηγή: The Floutist
Μετάφραση: antapocrisis
Συγγραφέας, ερευνητής, επί χρόνια αρθρογράφος της International Herald Tribune.