Η σκοτεινή πλευρά της ισραηλινής ανεξαρτησίας: Εθνοκάθαρση και ναζιστικού τύπου Lebensraum [σαν να λέμε Γάζα, σήμερα]

Στις 14 Μαΐου 1948,  το Ισραήλ κήρυξε την ανεξαρτησία του. Κάθε 15 Μαΐου, οι Παλαιστίνιοι τιμούν επίσημα την ημέρα της  Nakba.  Nakbaσημαίνει καταστροφή και αυτό ακριβώς ήταν η ανεξαρτησία του Ισραήλ για πάνω από 700.000 Άραβες και τα 5 εκατομμύρια των απογόνων τους-προσφύγων που εκδιώχθηκαν από τη γη τους, εξορίστηκαν, συχνά με τρομερή βία, προκειμένου να δημιουργηθεί χώρος για το ισραηλινό κράτος.

Χώρα χωρίς λαό;Στα τέλη του 19ου αιώνα, εμφανίστηκε ο σιωνισμός ως ένα κίνημα για την αναδημιουργία μιας εβραϊκής πατρίδας στην Παλαιστίνη, που τότε ανήκε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Παρόλο που οι Εβραίοι διοικούσαν βασίλεια σ’ αυτή την περιοχή πριν από 2.000 χρόνια, ουδέποτε αριθμούσαν πάνω από το 10% του πληθυσμού, από την αρχαιότητα μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα.  Μια βασική προϋπόθεση του σιωνισμού ήταν αυτό που αποκάλεσε ο θεωρητικός των πολιτισμών Έντουαρντ Σαΐντ «εξαιρεμένη  παρουσία» του γηγενούς πληθυσμού της Παλαιστίνης. Κεντρικός μύθος των πρώτων σιωνιστών ήταν πως η Παλαιστίνη ήταν μια «χώρα χωρίς λαό [προορισμένη] για έναν λαό χωρίς χώρα».

Στον πυρήνα του, ο σιωνισμός είναι αποικιστικό κίνημα  λευκών Ευρωπαίων σφετεριστών που παραγκωνίζουν  Άραβες τους οποίους συχνά βλέπουν ως κατώτερους ή καθυστερημένους. Ο Τέοντορ Χερτσλ, πατέρας του σύγχρονου πολιτικού σιωνισμού, φανταζόταν το εβραϊκό κράτος της Παλαιστίνης ως «προμαχώνα του πολιτισμού ενάντια στη βαρβαρότητα». Άλλοι πρώιμοι σιωνιστές είχαν προειδοποιήσει για τα αρνητικά αυτού του τρόπου σκέψης. Ο μεγάλος Εβραίος δοκιμιογράφος Αχάντ Χα’ αμ είχε γράψει:

Συνηθίζουμε να πιστεύουμε ότι οι Άραβες είναι άγριος λαός της ερήμου που, σαν τους γαϊδάρους, δεν βλέπουν ούτε καταλαβαίνουν τι συμβαίνει γύρω τους. Αυτό είναι μεγάλο λάθος. Οι Άραβες … βλέπουν και καταλαβαίνουν τι κάνουμε και τι θέλουμε να κάνουμε στη χώρα. Όταν έλθει η στιγμή που θα αναπτυχθούμε σε  σημείο που να πάρουμε τη γη τους … οι γηγενείς δεν θα παραμερίσουν τόσο εύκολα [στο Enclosure: Palestinian Landscapes in a Historical Mirror].

Η εβραϊκή μετανάστευση στην Παλαιστίνη αυξήθηκε σημαντικά λόγω των πογκρόμ και του συχνά λυσσασμένου αντισημιτισμού που εκδηλώθηκε στην Ευρώπη στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα. Καθώς, προς τα τέλη του  Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου, ο έλεγχος της Παλαιστίνης πέρασε από την ηττημένη Οθωμανική Αυτοκρατορία στη Βρετανία, ο Άρθουρ Μπάλφουρ, τότε υπουργός Εξωτερικών, διακήρυξε «την ίδρυση μιας εθνικής πατρίδας για τον εβραϊκό λαό στην Παλαιστίνη». Οι Ισραηλινοί και οι υποστηρικτές τους συχνά παραθέτουν τη Διακήρυξη Μπάλφουρ όταν υπερασπίζονται τη νομιμοποίηση του Ισραήλ. Αυτό που ουδέποτε αναφέρουν είναι ότι η  Διακήρυξη λέει παρακάτω ότι «δεν θα γίνει  τίποτε που μπορεί να ζημιώσει τα πολιτικά και θρησκευτικά δικαιώματα των υπαρχουσών μη εβραϊκών κοινοτήτων στην Παλαιστίνη».

Οι «υπάρχουσες μη εβραϊκές κοινότητες» αποτελούσαν τότε πάνω από το 85% του πληθυσμού. Καθώς η σιωνιστική μετανάστευση αυξήθηκε σε μεγάλο βαθμό στα χρόνια του μεσοπολέμου, η σύγκρουση ανάμεσα στους νεοφερμένους Εβραίους και στους Άραβες που ζούσαν στην Παλαιστίνη επί αιώνες ήταν αναπόφευκτη.

Το παλαιστινιακό πρόβλημα

Ορισμένοι Άραβες αντέδρασαν στη μαζική είσοδο των Εβραίων  με ταραχές και επιθέσεις εναντίον τους. Οι Εβραίοι απάντησαν σχηματίζοντας πολιτοφυλακές. Εκατοντάδες Εβραίοι και Άραβες δολοφονήθηκαν σε συγκρούσεις και σφαγές κατά τη δεκαετία του 1920 και καθώς άλλο ένα μεγάλο κύμα εβραϊκής μετανάστευσης κατέκλυσε την Παλαιστίνη με την άνοδο του Χίτλερ, η Βρετανία συγκρότησε την Επιτροπή Πιλ για να εξετάσει το «παλαιστινιακό πρόβλημα». Η επιτροπή πρότεινε μια «λύση δύο κρατών», ενός για τους Εβραίους και ενός για τους Άραβες, με την Ιερουσαλήμ υπό βρετανικό έλεγχο για να προστατεύονται οι ιεροί τόποι των Εβραίων, των χριστιανών και των μουσουλμάνων.

Καθώς όμως πολλαπλασιάζονταν οι αραβικές επιθέσεις και τα εβραϊκά αντίποινα,  η Βρετανία, εξοργισμένη,  εξέδωσε το 1939 τη Λευκή Βίβλο ΜακΝτόναλντ, η οποία περιόριζε την εβραϊκή μετανάστευση στην Παλαιστίνη. Η Βίβλος δήλωνε με έμφαση ότι η «διακήρυξη Μπάλφουρ … δεν αποσκοπούσε να μετατρέψει την Παλαιστίνη σε εβραϊκό κράτος ενάντια στη βούληση του αραβικού πληθυσμού της χώρας». Στο εξής, οι εβραϊκές πολιτοφυλακές που πλέον ήταν οι επιτιθέμενες δυνάμεις και συχνά πραγματοποιούσαν απρόκλητες επιθέσεις εναντίον των Αράβων, άρχισαν να στοχεύουν και τους Βρετανούς κατακτητές.

Οι δύο πιο διαβόητες εβραϊκές τρομοκρατικές ομάδες ήταν η Irgun και η  Lehi, υπό την καθοδήγηση αντίστοιχα των Μεναχέμ Μπέγκιν και Γιτζάκ Σαμίρ, που αμφότεροι έγιναν πρωθυπουργοί του Ισραήλ. Η Irgun, που ήταν πολύ πιο ενεργή, πραγματοποίησε δολοφονίες και επιθέσεις με στόχο την εκδίωξη των Βρετανών. Στις 22 Ιουλίου 1946, η Irgun έβαλε βόμβα στο ξενοδοχείο «Βασιλιάς Δαβίδ» της Ιερουσαλήμ, σκοτώνοντας 91 ανθρώπους, μεταξύ των οποίων 17 Εβραίους – η επίθεση αυτή γιορτάζεται ακόμη στο Ισραήλ. Έβαλε βόμβες και άνοιξε πυρ σε αγορές με μεγάλο πλήθος, σε τρένα, σε κινηματογράφους και στα αστυνομικά και στρατιωτικά φυλάκια των Βρετανών, σκοτώνοντας εκατοντάδες άνδρες, γυναίκες και παιδιά. Η Lehi, παράλληλα, δολοφόνησε, το 1944, τον Βρετανό υπουργό Αποικιών στο Κάιρο, ενώ σχεδίαζε να δολοφονήσει και τον Ου. Τσόρτσιλ.

«Δεν υπάρχει χώρος και για τους δύο»

Η Βρετανία, η οποία μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο αντιμετώπιζε ισχυρούς οικονομικούς περιορισμούς ενώ η φήμη της δεχόταν πλήγματα, αποσύρθηκε από την Παλαιστίνη το 1947. Το «παλαιστινιακό πρόβλημα» παραδόθηκε στα νεοσύστατα Ηνωμένα Έθνη τα οποία, υπό την πίεση των ΗΠΑ, ψήφισαν το διαμελισμό της χώρας. Στους Άραβες δεν δόθηκε η δυνατότητα να πουν τη γνώμη τους. Οι Εβραίοι, με ένα τρίτο του πληθυσμού, πήραν το 55% του εδάφους. Οι Άραβες οργίστηκαν. Οι Εβραίοι πανηγύρισαν.

Ωστόσο, υπήρχε ένα μεγάλο πρόβλημα με το σχέδιο διαμελισμού που επεξεργάστηκε ο ΟΗΕ. Εάν το κράτος του Ισραήλ επρόκειτο να είναι ταυτόχρονα εβραϊκό και δημοκρατικό, εκατοντάδες χιλιάδες Παλαιστίνιοι θα έπρεπε να φύγουν. Για πάντα. Χρόνια νωρίτερα, ο Γιόζεφ Βάιτς, διευθυντής του Εβραϊκού Ταμείου Εθνικών Γαιών, είχε πει:

Μεταξύ μας πρέπει να είναι σαφές ότι δεν υπάρχει χώρος για δύο λαούς σ’ αυτή τη χώρα … και δεν υπάρχει άλλος τρόπος εκτός της μεταφοράς των Αράβων από εδώ στις γειτονικές χώρες … Δεν πρέπει να αφήσουμε ούτε ένα χωριό, ούτε μια φυλή. [Dying to Forget: Oil, Power, Palestine, and the Foundations of U.S. Policy in the Middle East].

«Κάτι σαν πογκρόμ»

Έτσι, ο Δαβίδ Μπεν-Γκουριόν, που έγινε ο πρώτος πρωθυπουργός του Ισραήλ, και ο εσώτερος κύκλος της ισραηλινής ηγεσίας επεξεργάστηκαν το PlanD [Plan Dalet, το τέταρτο γράμμα της εβραϊκής αλφαβήτου], με «βασικό σκοπό την επιχείρηση καταστροφής των αραβικών χωριών», σύμφωνα με επίσημες διαταγές. Ορισμένες φορές η απλή απειλή βίας αρκούσε για να αναγκάσουν τους Άραβες να φύγουν από τα σπίτια τους. Άλλες φορές για να τους διώξουν έκαναν εκτεταμένες σφαγές. Στην πιο διαβόητη από τις 24 που ο Ισραηλινός ιστορικός Μπένι Μόρις αναγνώρισε ως σφαγές της Nakba, πάνω από 100 Άραβες, άνδρες, γυναίκες και παιδιά, δολοφονήθηκαν από εβραϊκές πολιτοφυλακές στο Ντέιρ Γιασίν, στις 9 Απριλίου 1948. Ένας εντεκάχρονος επιζών θυμόταν αργότερα:

«Έσπασαν την πόρτα, όρμησαν μέσα και άρχισαν να ψάχνουν … Πυροβόλησαν το γαμπρό και όταν μία από τις κόρες του ούρλιαξε, την πυροβόλησαν κι αυτή. Μετά φώναξαν τον αδελφό μου και τον πυροβόλησαν μπροστά μας  και όταν η μάνα μου ούρλιαξε κι έπεσε πάνω στον αδελφό μου, κρατώντας τη μικρή μου αδελφή που ακόμη βύζαινε, πυροβόλησαν και τη μάνα μου και τη σκότωσαν».

«Μου φάνηκε σαν πογκρόμ», ομολόγησε ο Μορντεκάι Γκιχόν, ένας αξιωματούχος των μυστικών υπηρεσιών της παραστρατιωτικής οργάνωσης Haganah, που σύντομα θα γινόταν ο πυρήνας των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων. «Φαινόταν όπως τότε που  οι Κοζάκοι ορμούσαν μέσα στις εβραϊκές γειτονιές». Εκτεταμένες λεηλασίες και κτηνώδεις, συχνά θανάσιμοι βιασμοί θύμιζαν επίσης τα αντισημιτικά πογκρόμ, μόνο που τώρα, αντί για θύματα,  επιτιθέμενοι ήταν οι Εβραίοι.

Τα νέα από το Ντέιρ Γιασίν εξαπλώθηκαν σαν  πυρκαγιά σε ξερόκλαδα  σ’ όλη την Παλαιστίνη, και πολλοί Άραβες έφυγαν για να σώσουν τη ζωή τους.  Αυτό ακριβώς ήθελαν οι Εβραίοι στρατιωτικοί διοικητές, οι οποίοι έβαζαν στα μεγάφωνα τις «εγγραφές του τρόμου», όπως έλεγαν, ουρλιαχτά δηλαδή παιδιών και γυναικών, όταν πλησίαζαν στα αραβικά χωριά.  Συνήθως, οι εβραϊκές πολιτοφυλακές όταν έκαναν επιθέσεις έδιναν την ευκαιρία στα θύματά τους να δραπετεύσουν, οι διοικητές προτιμούσαν να τρομοκρατούν τους Άραβες και να τους ωθούν στο φευγιό, παρά τις υπερβολικές σφαγές.

«Όπως οι Ναζί»

Η εθνοκάθαρση που πραγματοποίησαν οι Εβραίοι  στην Παλαιστίνη εις βάρος του αραβικού πληθυσμού εντάθηκε στο έπακρο όταν εισέβαλαν αραβικοί στρατοί από την Αίγυπτο, την Ιορδανία, τη Συρία και το Ιράκ, με σκοπό να διαλύσουν το νεογέννητο ισραηλινό κράτος. Στις 11 Ιουλίου 1948, ο Μοσέ Νταγιάν, μελλοντικός υπουργός Εξωτερικών και Άμυνας, επέδραμε στη Λίντα και σφαγίασε, με αυτόματα όπλα, χειροβομβίδες και κανόνι, πάνω από 250 άνδρες, γυναίκες και παιδιά — δεν εξαίρεσε ούτε τους υπερήλικες. Αυτό που ακολούθησε, με βάση τις εντολές του μελλοντικού πρωθυπουργού Γιτζάκ Ράμπιν, ήταν η επονομαζόμενη Πορεία Θανάτου της Λίντα: 50-70.000 Άραβες εκδιώχθηκαν από την πόλη τους. Ο Ισραηλινός ρεπόρτερ Άρι Σάβιτ έγραψε:

Τα παιδιά κραύγαζαν, οι γυναίκες ούρλιαζαν, οι άνδρες οδύρονταν. Δεν υπήρχε νερό. Κάθε τόσο, μια οικογένεια … σταματούσε στην άκρη του δρόμου για να θάψει ένα μωρό που δεν είχε αντέξει τη ζέστη, για να αποχαιρετίσει μια γιαγιά που είχε καταρρεύσει από την κούραση. Μετά από λίγο, τα πράγματα έγιναν ακόμη χειρότερα. Μια μητέρα εγκατέλειψε κάτω από ένα δέντρο το μωρό της που έκλαιγε δυνατά, μια άλλη εγκατέλειψε το μόλις μιας εβδομάδας αγοράκι της [«Lydda 1948. A city, a massacre and the Middle East Today”, New Yorker, 2013.]

Η διεθνής κοινότητα έφριξε και εξοργίστηκε με τις κτηνωδίες που διέπραξαν οι Εβραίοι στα 1948-49. Στις ΗΠΑ, μια ομάδα εξεχόντων Εβραίων, συμπεριλαμβανομένου του Άλμπερτ Αϊνστάιν, επέκρινε με δριμύτητα τους «τρομοκράτες» που επιτέθηκαν στο Ντέιρ Γιασίν. [Μια επιστολή προς τους New York Times που υπογράφουν ο Α. Αϊνστάιν, η Χ. Άρεντ, ο Σ. Χουκ και αξίζει να διαβαστεί, ιδίως σήμερα: https://archive.org/details/AlbertEinsteinLetterToTheNewYorkTimes.December41948, σ.τ.μ.].

Άλλοι συνέκριναν τις εβραϊκές πολιτοφυλακές με τους Γερμανούς, μεταξύ αυτών ήταν και ο Άαρον Κίσλινγκ, πρώτος υπουργός Γεωργίας του Ισραήλ, που μοιρολογούσε γιατί «τώρα οι Εβραίοι συμπεριφέρονται όπως οι Ναζί, όλη μου η ύπαρξη συγκλονίζεται».

Πράγματι, οι Εβραίοι συμπεριφέρονταν περίπου όπως οι Ναζί όταν εκδίωκαν ή αφάνιζαν Άραβες για να δημιουργήσουν τον δικό τους «lebensraum» (ζωτικό χώρο) στην Παλαιστίνη.  Όταν όλα τέλειωσαν, πάνω από 400 αραβικά χωριά είχαν καταστραφεί ή εγκαταλειφθεί και οι κάτοικοί  τους –κάποιοι από τους οποίους ακόμη κρατούν τα κλειδιά των κλεμμένων σπιτιών τους— δεν επέστρεψαν ποτέ. Ο Μοσέ Νταγιάν, ένας από τους δοξασμένους ήρωες του Ισραήλ, σε μια ομιλία του το 1969 ομολόγησε, χωρίς να την ονοματίσει,  ότι το Ισραήλ πραγματοποίησε εθνοκάθαρση:

«Ήλθαμε σ’ αυτή τη χώρα, που ήδη κατοικούνταν από Άραβες, και ιδρύσαμε ένα εβραϊκό κράτος. Στη θέση των αραβικών χτίστηκαν εβραϊκά χωριά. Ακόμη δεν γνωρίζετε τα ονόματα εκείνων των αραβικών χωριών και δεν σας κατηγορώ, επειδή δεν υπάρχουν πλέον εκείνα τα βιβλία γεωγραφίας. Όχι μόνο  τα βιβλία εκείνα δεν υπάρχουν, μα ούτε και τα αραβικά χωριά βρίσκονται εκεί που ήταν. Δεν υπάρχει μέρος  σ’ αυτή τη χώρα που να μη ζούσε σ’ αυτό αραβικός πληθυσμός».

Πόλεμος ενάντια στην αλήθεια και τη μνήμη

Σήμερα, είναι οδυνηρό που λείπει αυτού του είδους η ειλικρίνεια τόσο ανάμεσα στους Εβραίους του Ισραήλ όσο και στους ομοθρήσκους και στους υποστηρικτές τους στις ΗΠΑ. Εκτός από τις προσπάθειες να φιμώσουν ακόμη και να θέσουν εκτός νόμου τα ειρηνικά κινήματα διαμαρτυρίας όπως το  κίνημα Μποϊκοτάζ, Απόσυρση Επενδύσεων και Κυρώσεις (BDS) στο κράτος του Ισραήλ, οι σιωνιστές και οι απολογητές σύμμαχοί τους –ορισμένοι με τη δική τους ανταγωνιστική ατζέντα [η αναφορά είναι για τους ευαγγελιστές οπαδούς του Τραμπ]—επιδιώκουν επιθετικά να σβήσουν από τη μνήμη τη Nakba. Αυτό επιτυγχάνεται με την άρνηση των εγκλημάτων που έχουν διαπράξει οι Ισραηλινοί και με τον στιγματισμό ως αντισημιτιστών όσων επιμένουν να τα θυμίζουν.

Η πιο σκαιά μεταχείριση επιφυλάσσεται στους Εβραίους που τολμούν να ρίχνουν φως στις βαναυσότητες του Ισραήλ. Ο Τέντι Κατζ, απόφοιτος του Πανεπιστημίου της Χάιφα και ένθερμος σιωνιστής που αποκάλυψε τη μαζική σφαγή 230 Αράβων αιχμαλώτων, στην Ταντούρα, στις 22 Μαΐου  1948*, μηνύθηκε, εξευτελίστηκε δημοσίως και του αφαιρέθηκε το πτυχίο του για «προσβολή», επειδή απλώς είπε την άσχημη και άβολη αλήθεια. Η ισραηλινή κυβέρνηση έφτασε στο σημείο να στερήσει το «εκ γενετής  δικαίωμα επιστροφής» στο Ισραήλ σε όσους Εβραίους είναι επικριτικοί, ένα δικαίωμα που παραχωρείται σε κάθε άλλο Εβραίο στον κόσμο.

Ούτε επιστροφή, ούτε υποχώρηση

Καθώς οι Παλαιστίνιοι που υπέστησαν τη Nakba (Καταστροφή) εγκαταστάθηκαν ως πρόσφυγες συχνά σε άθλια στρατόπεδα γειτονικών χωρών, τα Ηνωμένα Έθνη ενέκριναν το Ψήφισμα 194 (1948), το οποίο εγγυάται ότι κάθε Παλαιστίνιος πρόσφυγας θα μπορούσε να επιστρέψει στην πατρίδα του και να λάβει αποζημίωση για τις καταστροφές. Ουδείς επέστρεψε. Το Ισραήλ αγνοεί και αυτό και πλήθος άλλων ψηφισμάτων του ΟΗΕ που εκδόθηκαν τις επόμενες δεκαετίες, και την ατιμωρησία του την εξασφαλίζει η τεράστια και αταλάντευτη υποστήριξη των ΗΠΑ.

Έχοντας αυτό το ελεύθερο και αυτή την ενθάρρυνση, το Ισραήλ υπάρχει 70 χρόνια ως κράτος και έχει συμπληρώσει μισό αιώνα παράνομης κατοχής στη Δυτική Όχθη, την Ανατολική Ιερουσαλήμ και τα υψώματα του Γκολάν. Σήμερα, οι  παράνομοι οικισμοί /αποικίες των Εβραίων αποτελούν την αιχμή του δόρατος μιας εθνοκάθαρσης Αράβων στην Παλαιστίνη σε αργή κίνηση. Οι οικισμοί και οι δρόμοι που ανήκουν μόνο σε Εβραίους, το τείχος διαχωρισμού και τα πανταχού παρόντα στρατιωτικά φυλάκια ελέγχου είναι, σύμφωνα με τον Τζίμι Κάρτερ, τοn Ντέσμοντ Τούτου και άλλους, τα θεμέλια ενός κράτους απαρτχάιντ. Οι τακτικές εισβολές στη Γάζα, όπου στους  100 νεκρούς Παλαιστίνιους ισοδυναμεί 1 Ισραηλινός, η σφαγή ολόκληρων οικογενειών και η διαρκής οικονομική ασφυξία, καταδικάζονται παγκοσμίως  ως εγκλήματα πολέμου.

Και μέσα σ’ όλα αυτά, ο παλαιστινιακός λαός αντέχει, παρά τις τρομερές αντιξοότητες. Οι πιο έντιμοι από τις παλιότερες γενιές των σιωνιστών το είχαν προβλέψει. Όπως ο Αχάντ Χα’αμ το 1891 που προειδοποίησε ότι οι «γηγενείς δεν θα παραμερίσουν τόσο εύκολα» ή ο Μπεν Γκουριόν αργότερα που αναγνώρισε ότι «ένας λαός που πολεμάει ενάντια στους σφετεριστές της γης του δεν θα κουραστεί τόσο εύκολα».  Εβδομήντα χρόνια αργότερα, ούτε οι Παλαιστίνιοι ούτε οι Εβραίοι έχουν κουραστεί και ο κόσμος δεν είναι πιο κοντά στη λύση του «παλαιστινιακού προβλήματος». Ταυτόχρονα, Εβραίοι, Άραβες και ο κόσμος όλος προετοιμάζεται για την επόμενη αναπόφευκτη έκρηξη.

Αυτή είναι η θανάσιμη κληρονομιά της αποικιοκρατίας.

Πηγή: CounterPunch, Αναδημοσίευση από το Σχέδιο Β

Μετάφραση: Αριάδνη Αλαβάνου

 


* “Όλοι οι άνδρες της Ταντούρα μεταφέρθηκαν στο νεκροταφείο του χωριού, τους έβαλαν σε γραμμές και τους διέταξαν να αρχίσουν να σκάβουν, και οι άνδρες της κάθε γραμμής που τελείωναν το σκάψιμο πυροβολούνταν και έπεφταν μέσα στους λάκκους. Πράγμα που θυμίζει σε ορισμένους από εσάς αυτό που έκαναν οι Γερμανοί… μόλις τρία χρόνια μετά από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο”—Teddy Katz, διάλεξη, Ν. Υόρκη 14/4/2005.(Σ.τ.μ.)

0 replies

Leave a Reply

Want to join the discussion?
Feel free to contribute!

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *