Άρθρα

Τι συνέβη στην Ουγγαρία;

/0 Comments/in /by

Το antapocrisis.gr δημοσιεύει αυτούσιο το απόσπασμα από το γράμμα του Νίκου Ζαχαριάδη στον Αλέξη Πάρνη, το οποίο στάλθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 1956 και το οποίο αναφέρεται στα γεγονότα της Ουγγαρίας τα οποία είχαν συντελεστεί λίγες μέρες πριν.

Το γράμμα αναδεικνύει την οξύτητα της σκέψης του Νίκου Ζαχαριάδη που παρά της έλλειψη ενημέρωσης της εποχής εκείνης διαχωρίζει την στάση του τόσο από την ηγεσία των “εξεγερθέντων” όσο και από την ηγεσία του Ουγγρικού και του Σοβιετικού κόμματος.

Σήμερα 60 χρόνια μετά, παρά τα στοιχεία που έχουν δει το φως της δημοσιότητας, εξακολουθούν να υπάρχουν στην αριστερά απόψεις οι οποίες θεωρούν ότι το ’56 στην Ουγγαρία υπήρξε μια γνήσια εργατική εξέγερση μην λαμβάνοντας υπόψιν τον χαρακτήρα, τους στόχους και τους φορείς (μυστικές υπηρεσίες) που ενεπλάκησαν, αλλά και εκείνες που θεωρούν ότι όλα έβαιναν καλώς στην Ουγγαρία και ότι το μόνο πρόβλημα που υπήρξε ήταν η επέμβαση του “δάχτυλου του εχθρού”.

Ακολουθούν τα δύο αποσπάσματα από τα δύο γράμματα.

11.12.56

«Αγαπητέ Αλέξη,

[…] Νομίζω ότι η εξήγηση που δίνεται (για τα γεγονότα λ.χ της Ουγγαρίας) είνε μονόπλεβρη και κατά συνέπεια ανεπαρκής.  Παραβλέπεται ένα βασικό: το γεγονός ότι η αλαγή στην Ουγγαρία έγινε, πρώτ’ απ’ όλα, απτά πάνω (Κόκ. Στρατός), και, στην παραπέρα πορεία, το κόμα στην Ουγγαρία δεν μπόρεσε να τη στηρίξει απτά κάτω, και τότε μονάχα θ’ αποχτούσε ατράνταχτο θεμέλιο. Εδώ χρειαζότανε ουγγαρέζικη, εθνική στη μορφή και λαϊκοδημοκρατική στο περιεχόμενο πολιτική, που να αποτελεί ένα ενιαίο οργανικό σύνολο που να δένει αδιάρηχτα σε μια κίνηση προς τα μπρος το εθνικολαϊκό και το δημοκρατικό παρόν της Ουγγαρίας. Αφτό έλειψε, αφτό γένησε βασικές δυσκολίες, κρίση και έκρηξη, με αποφασιστική παρέμβαση και του ιμπεριαλισμού. Η επίσημη εκδοχή – εξήγηση πάσχει από υποκειμενισμό και περιέχει αντιθέσεις, δεν φτάνει στη ρίζα των λαθών, όπως πάντα ζητούσε ο Λένιν. Το να τα φορτώνουμε όλα σχεδόν σε μια κλίκα προσώπων, αποτελεί ουσιαστικά νέα έκδοση, απτήν ανάποδη, της θεωρίας της προσωπολατρίας, και αφτό αμνηστέβει κατά ένα τρόπο τους ιμπεριαλιστές και το ρόλο τους στα ουγγαρέζικα πράγματα. Και το παράξενο μεγαλώνει, όταν, φορτώνοντάς τα όλα σχεδόν σε μια κλίκα προσώπων, απτήν άλλη λέμε ότι η πολιτική γραμμή και πορεία της κλίκας αφτής βασικά ήταν σωστή και της καταλογίζουμε ουσιαστικά μερικής σημασίας λάθη. Γενικά, η επίσημη εκδοχή ακόμα δεν πείθει. Αλλοιώς έβαλε το ζήτημα ο Τορές στην τελεφταία Ολομέλεια της Κ.Ε. του Κ.Κ. Γαλίας. Όμως το μέρος αφτό που μετέδωσε ο ΡΣ της Μόσχας δεν τώδα την άλλη μέρα στο σχετικό υλικό που έδωσε η “Πράβντα”. Να δούμε το τι θα πει στο Συνέδριο του ΚΚΙ σχετικά ο Τολιάτι.
Και με την εφκαιρία για τον υποκειμενισμό στο παγκόσμιο κίνημά μας. Ανεχτίμητη υπηρεσία του Κ.Κ. Κίνας θα είναι και το ότι ξεσήκωσε το ζήτημα αφτό. Το νόημά του βρίσκεται στο ότι στην πολιτική φέρνει σε σοβαρά λάθη, σε τραγικές συχνά συνέπειες, το να ξεφέβγεις απτήν πραγματικότητα και να παίρνεις το επιθυμητό για πραγματικότητα! Αφτό έπαθε, ανάμεσα στ’ άλλα, και το κόμα στην Ουγγαρία και όχι μονάχα εκεί […]»

Δεύτερο εσώκλειστο στον ίδιο φάκελο γράμμα.

«Αγαπητέ Αλέξη,
Πήρα το γράµα σου της διαγραφής και µια και τόγραψες σεκλετισµένος, και δεν έπιασες άλλα απτά µικρά πραµατάκια, και γω θα σταθώ στα συνταραχτικά κυριολεχτικά γεγονότα που µε καταπληχτική ταχύτητα ξετυλίγονται γύρω µας.

Δίπλα στο Σουέζ, την ίδια – για να μην πω πολύ περισσότερη – σημασία, έχουν τα ουγγαρέζικα γεγονότα, που ασφαλώς για πολλούς θα πέσουν σαν Ιμαλάια πάνω σε ξανακμένα κεφάλια και ξέγνοιαστες φαλάκρες (Οι πολιτικές εξελίξεις μπροστά στην Ουγγαρία είναι απλό “χάδι”).

Τι συνέβη στην Ουγγαρία; Η εξήγηση δάκτυλος του εχθρού δεν εξηγεί απόλυτα τίποτα και µονάχα βοηθά να κρύβουµε τα κεφάλια µας στην άµµο για να µην βλέπουµε την πραγµατικότητα, που πήρε για µας τραγική πορεία, κρίνοντας απ’ τις ειδήσεις που σποραδικά και κουτσουρεµένα πέφτουν στην αντίληψή µου. Η πηγή του κακού βρίσκεται αλλού. Το τραγικό λάθος µας βρίσκεται στο ότι, πέρνοντας την εξουσία στα χέρια µας απτά πάνω (µας την έδωσε ο Κόκκινος Στρατός) δώδεκα χρόνια δεν µπορέσαµε την εξουσία αφτή να τη θεµελιώσουµε και απτά κάτω και κοιµόµασταν µε το όνειρο ότι ό,τι και αν κάνουµε κανείς δεν µπορεί να µας κουνήσει απτή θέση µας. Η τραγικότητα του λάθους και της κατάστασης βρίσκεται στο ότι δεν μπορέσαμε να ριζώσουμε μια ουγγαρέζικη εθνική κομμουνιστική, δηλαδή λαϊκοδημοκρατική – σοσιαλιστική πολιτική. Αφτό δε σημαίνει ότι η Λ.Δ. της Ουγγαρίας δεν είχε σοβαρές επιτυχίες. Όμως το κόμμα μας εκεί μέσα στο λαό δε ρίζωσε όσο και όπως έπρεπε, και τώρα στην Ουγγαρία έχουμε κρίση, κρίση πολιτκή, αποτυχία της πολιτικής μας, χάνουμε εκεί την κατάσταση απτα χέρια μας, χωρίς και να την έχουμε χάσει ακόμα ολότελα. Εκεί τώρα έχουμε δυαδική εξουσία (ντβοεβλάστιε), όπου η πίεση απτά κάτω μας υποχρεώνει σε σοβαρές παραχωρήσεις. Πολλές απαφτές είναι απαραίτητες και πολιτικά επιβεβλημένες, όμως η αντίδραση καραδοκεί και προσπαθεί να γκρεμίσει τα θεμέλια. Καταρέουν πολλά απτά τεχνητά δημιοουργήματα που ορθώναμε εκεί και κοκορεβόμασταν μετά ότι θαβματουργήσαμε.Πιστέβω η σκέψη να σου είναι καθαρή: στην Ουγγαρία οι κομμουνιστές δρούσαν περισσότερο σαν τοποτηρητές εξωτερικού παράγοντα και λιγότερο σαν ρομφεά [;] γνήσια εθνική – λαίκή δύναμη που μπορούσε και έπρεπε στο διεθνή στίβο να συμβαδίζει και να συνεργάζεται με τις άλλες χώρες του σοσιαλιστικού στρατοπέδου. Έτσι, δε θίγαμε την εθνική χορδή του λαού, που έπρεπε να της δώσουμε σοσιαλιστικό περιεχόμενο, που όμως να πηγάζει απτό λαό και να γίνει πιστεφτό και αποδεχτό απτό λαό, σαν σάρκα από τη σάρκα του.

Σήμερα στην Ουγγαρία αναπτύσσεται η σοσιαλδημοκρατία, που την είχαμε ξεγράψει απτά χαρτιά μας, με μια μονοκοντυλιά που όμως στις συνθήκες της τορινής, εθνικής κρίσης παρουσιάζεται σοβαρή δύναμη. Το ίδιο και το κόμμα των μικροιδιοκτητών! Και κοιμόμασταν στις ξένες δάφνες, πιστέβοντας ότι τίποτε δεν μπορεί να μας κουνήσει! Έτσι φτάσαμε στο [δυσανάγνωστη λέξη] γιατί, 12 χρόνια στην εξουσία δεν μπορέσαμε να υπερνικήσουμε την σοσιαλδημοκρατία.

Γεια – χαρά, Νίκος»
Γράφτηκε στις 11 Δεκεµβρίου του 1956

Ουγγαρία 1956: Ο μύθος του εργατικού ξεσηκωμού

/0 Comments/in /by

Ήρθε ο καιρός να δοθεί μια απάντηση – γιατί τα γεγονότα οδήγησαν στην πλάνη χιλιάδες αριστερούς ακτιβιστές σε ολόκληρο τον κόσμο;

Από πού γεννήθηκε ο μύθος για “εργατικό ξεσηκωμό” για τον πραγματικό σοσιαλισμό τον οποίο συνέθλιψαν τα σοβιετικά τανκς;

Ξεκινώντας από τη δεκαετία του 1930, η αντισταλινική πτέρυγα του κομμουνιστικού κινήματος περίμενε την πολιτική στην ΕΣΣΔ και στις χώρες της επιρροής. Στο έργο του “Πού βαδίζει η ΕΣΣΔ” (Η προδομένη επανάσταση), ο Τρότσκι έγραφε για το πραξικόπημα που θα επέστρεφε στην εργατική τάξη όλη την εξουσία και θα έθετε στο περιθώριο τους γραφειοκράτες. Έτσι λοιπόν, τα γεγονότα της Ουγγαρίας ερμηνεύονταν από πολλούς υποστηριχτές έξω από την Ουγγαρία  σαν την από καιρό αναμενόμενη αρχή της “2ης επανάστασης”, η οποία θα οδηγούσε στον αληθινό σοσιαλισμό. Πολλοί έγιναν θύματα της σκόπιμης παραπληροφόρησης της ιμπεριαλιστικής προπαγάνδας πληρωμένων ή μη, συνεργατών. Στο πεδίο της παραπληροφόρησης μπορούμε να μνημονεύσουμε το βιβλίο του Βρετανού μαρξιστή Peter Fryer “Η ουγγρική τραγωδία”. Το βιβλίο έγραφε για την εισβολή στη Βουδαπέστη σοβιετικών στρατιωτών  “από την Κεντρική Ασία” οι οποίοι “λογάριαζαν πως βρίσκονται στο Βερολίνο”. Στον συγγραφέα αυτού του βιβλίου με τα προφανή ρατσιστικά σχόλια καταλογίζει κανείς και την άγνοια, αφού δεν γνώριζε πως την παραμονή της επιχείρησης “Θύελλα”, οι σοβιετικοί στρατιώτες είχαν διαβάσει την απεύθυνση του στρατηγού Ζούκοφ, όπου με λεπτομέρεια υποδεικνύονταν οι σκοποί και τα προβλήματα της επιχείρησης και η πλειοψηφία των στρατιωτών προέρχονταν από τις δυτικές περιφέρειες της ΕΣΣΔ.

Πολλοί κομμουνιστές μαρξιστές και αριστεροί συγγραφείς γράφοντας για το 1956, γνωρίζοντας ή αγνοώντας,  άλλοι πίστεψαν στα κινήματα αυτοδιαχείρησης, τα οποία σύντομα θα οργάνωναν  μια καινούργια κοινωνία, άλλοι έκαναν πως αγνοούσαν το γεγονός πως στη θέση της ηγεσίας των εξεγερμένων θα έρθουν νέα πρόσωπα, σαν τον αντιδραστικό καρδινάλιο Γιόζεφ Μίντσεντι και πως τον ρόλο της προπαγάνδας είχε αναλάβει ο ραδιοσταθμός “Ελεύθερη Ευρώπη”.

Το τίμημα που πλήρωσε το αριστερό κίνημα γι’ αυτή τη μυθοπλασία αποδείχτηκε υπέρμετρα υψηλό.Σήμερα βλέπουμε το γραφικό αποτέλεσμα της νίκης εκείνων των δυνάμεων που στήριξαν την εξέγερση του 1956. Υπάρχει ευθεία σύνδεση μεταξύ των πυρπολήσεων των σοβιετικών βιβλίων το 1956 με το γκρέμισμα των μνημείων του Λένιν το 2014.

Την περίοδο 1953-1956 στη Ουγγαρία διαξαγόταν μια πάλη μεταξύ των οπαδών του προλεταριακού βοναπαρτισμού (Ράκοσι, Γκέρε), των μετριοπαθών μεταρρυθμιστών (Κάνταρ), και της δεξιάς πτέρυγας των γραφειοκρατών (Νάγκι), η οποία θα οδηγούσε στα χνάρια του καπιταλισμού και θα αποσταθεροποιούσε το πολιτικό σύστημα της Ουγγρικής Λαϊκής Δημοκρατίας.

Στις 24 Οκτώβρη του 1956 η ειρηνική διαδήλωση των εργαζόμενων μετατράπηκε σε οχλαγωγία. Τα πρώτα θύματα ήταν τρόφιμοι του εβραϊκού γηροκομείου. Το πογκρόμ κατά των Εβραίων επεκτάθηκε και εκτός Βουδαπέστης. Για τον αμόρφωτο πληθυσμό και την παλιά ουγγρική ιντελιγκέντσια οι λέξεις εβραίος, κομμουνιστής, διοικητής, ήταν συνώνυμες.

Οι πρώτες μέρες των γεγονότων πέρασαν σε ατμόσφαιρα αιματηρού χάους και αναρχίας. Άλλοι μιλούσαν για σοσιαλισμό και τραγουδούσαν  και άλλοι σε διπλανούς δρόμους έκαιγαν βιβλία του Λένιν και του Μαρξ. Η χώρα έπαιρνε δεξιά στροφή. Εθνικιστικά και φασιστικά συνθήματα χαρακτήριζαν τον ξεσηκωμό. Στους τοίχους ήταν γραμμένα συνθήματα “Ελευθερία στον καρδινάλιο Μίντσεντι!”, “Όχι στον κομμουνισμό!”.

Στις 30 Οκτωβρίου η αμερικανική πρεσβεία της Βουδαπέστης έστειλε στην Ουάσινγκτον λίστα με τα αιτήματα των εξεγερμένων στο κοινοβούλιο
1. Να οριστεί ο Μίντσεντι πρωθυπουργός.
2. Να οριστεί ο Μάλετερ υπουργός  Άμυνας.
3. Να φύγουν τα σοβιετικά στρατεύματα μέχρι τις 15 Νοεμβρίου.
4. Αν αυτά δεν γίνουν αποδεκτά, να ζητηθεί από τη Δύση να επέμβει.

Στις αρχές Νοέμβρη από τα ανοιχτά σύνορα της Ουγγαρίας άρχασαν να καταφτάνουν οι πρώτες ομάδες ειδικών στρατιωτικών Αμερικανών οι οποίοι μάθαιναν στους νεαρούς πώς να τοποθετούν αντιαρματικές νάρκες και να κατασκευάζουν βόμβες μολότοφ. Η επέλαση της δεξιάς ήταν εμφανής. Οι δυτικοί σοσιαλδημοκράτες υμνούσαν διθυραμβικά “ τον εργατικό ξεσηκωμό”.

Σε ένα μέρος της αριστερής, κομμουνιστικής, τροτσκιστικής  και αναρχικής ιστοριογραφίας επικρατεί η άποψη πως το σοβιετικό καθεστώς τσάκισε εκείνες τις μέρες το ουγγρικό εργατικό κίνημα. Αυτή η θέση στερείται αποδείξεων.

Μετάφραση: Μαρίνα Παπαδημητρίου

Πηγή: http://liva.com.ua