Το επεισόδιο σε ΕΠΑΛ της Αττικής με χειροδικία καθηγητή προς μαθήτρια η οποία καταγράφεται σε κινητό, φαίνεται να προκαλεί σοκ στην αθώα και απονήρευτη κοινή γνώμη. Ο καθηγητής, σύμφωνα με σημερινά δημοσιεύματα απολύθηκε, ενώ το βίντεο που κυκλοφορεί και προκαλεί αποτροπιασμό στους δημοσιογράφους είναι κομμένο και δεν δείχνει ούτε τι προηγήθηκε, ούτε φυσικά και τι ακολούθησε. Το βίντεο κόβεται τη στιγμή που ο μαθητής σηκώνει την καρέκλα για να χτυπήσει τον καθηγητή, ενώ υπάρχουν μετέπειτα φωτογραφίες από το κατεστραμμένο αυτοκίνητο του δεύτερου. 

Δεν πρέπει να πάμε ούτε σπιθαμή πίσω από την απαράβατη και καταστατική παιδαγωγική αρχή ότι δεν νοείται εκπαιδευτικός να σηκώνει χέρι σε μαθητή. Μικρή σημασία έχει αν η μαθήτρια τον αποκάλεσε μαλάκα, αν τον έπιασε πρώτη από το λαιμό, αν του την είχαν στήσει να τον καταγράψουν, αν εκμεταλλεύτηκαν την ταραχή και τη σύγχυσή του, αν, αν, αν… Ο εκπαιδευτικός οφείλει να είναι και επαγγελματίας, και παιδαγωγός. Δεν μπορεί να λύνει τις διαφορές του με ξύλο και δεν επιτρέπεται να βγαίνει εκτός εαυτού.

Η εικόνα από το ΕΠΑΛ Αττικής μας θύμισε ένα άλλο βίντεο, από περιστατικό σε ΕΠΑΛ της Βόρειας Ελλάδας στο οποίο οι ρόλοι είχαν περίπου αντιστραφεί: Μαθητής τραμπουκίζει καθηγήτρια ουρλιάζοντας μπροστά στο πρόσωπό της “σβήσ’ την απουσία μη σε γ….σω”. Η καθηγήτρια διατηρεί την ψυχραιμία της σε επίπεδο απάθειας για μια τάξη που ξεκαρδίζεται στα γέλια, φωνάζει ρυθμικά “μπουνιά – μπουνιά” προς τον συμμαθητή της, και καταγράφει το περιστατικό με κινητό.

Μπορεί να είναι αντιδημοφιλές, αλλά στα παραπάνω περιστατικά που προκαλούν είτε την απέχθεια, είτε τη θλίψη, είτε και τα δύο μαζί, δεν υπάρχουν θύτες, παρά μόνο θύματα.

Θύματα της κρατικής αδιαφορίας, θύματα της εκπαιδευτικής υποβάθμισης.

Γιατί μπορεί η ελληνική κοινωνία να πέφτει κάθε τρεις και λίγο από τα σύννεφα, αλλά η κατάσταση στα σχολεία, και ειδικά στα σχολεία που θεωρούνται δεύτερης κατηγορίας, είναι τραγική. Κυριαρχεί η εγκατάλειψη και η παραίτηση. 

Μαθητές που προορίζονται να γίνουν -στην καλύτερη- ψυκτικοί (σύμφωνα με τη βαθιά ταξική διαπίστωση του Μητσοτάκη για τα παιδιά από το …Περιστέρι), οικογένειες με οικονομικά αδιέξοδα περισσότερα από το μέσο όρο, τεχνική εκπαίδευση παρατημένη στο έλεος του Θεού, από μια πολιτεία που προβληματίζεται για το πώς οι γόνοι της καλής κοινωνίας θα φοιτούν σε πρότυπα, άριστα ή ιδιωτικά σχολεία, αδιαφορώντας για τα υπόλοιπα. 

Η εικόνα του καθηγητή που βιαιοπραγεί εναντίον της μαθήτριας, ή του μαθητή που καθυβρίζει και τραμπουκίζει την καθηγήτριά του, είναι η εικόνα των σχολείων που επιφυλάσσει η άρχουσα τάξη στα παιδιά ενός κατώτερου Θεού. 

Είναι η εικόνα του αγεφύρωτου ταξικού χάσματος ανάμεσα σε ένα κολασμένο ΕΠΑΛ στο οποίο φοιτούν (ή κάνουν ότι φοιτούν) τα μη προνομιούχα παιδιά και διδάσκουν (ή κάνουν ότι διδάσκουν) εκπαιδευτικοί στο όριο της κατάθλιψης, και σε ένα ονειρικό εκπαιδευτικό περιβάλλον όπου ο γόνος της αστικής τάξης χτίζει το βιογραφικό του για το ξένο Πανεπιστήμιο.

Είναι η εικόνα του ταξικού μίσους των νεοφιλελεύθερων πολιτικών προς το δημόσιο σχολείο, για το οποίο έχουν προαποφασίσει ότι είναι χάλια, ότι είναι μπουρδέλο, ότι δεν γίνεται μάθημα, ότι οι καθηγητές είναι ανίκανοι και οι μαθητές είναι ξύλα απελέκητα. 

Και αυτές οι εικόνες θα χρησιμοποιούνται για να εμπεδώνονται όλο και περισσότερο μεταρρυθμίσεις, αξιολογήσεις και νομοσχέδια, που με πρόσχημα την “αυτονομία του σχολείου”, θα κατηγοριοποιούν σχολεία, καθηγητές και μαθητές, θα παραιτούνται από τη συνταγματική υποχρέωση της ισότιμης πρόσβασης όλων των παιδιών σε ποιοτική εκπαίδευση, θα διχοτομούν την κοινωνία σε εκείνους που προορίζονται για να πετύχουν και να κυβερνούν και σε εκείνους που προορίζονται για να αποτύχουν και να κυβερνώνται.

Και μπορεί ως γονείς να έχουμε την κρυφή ελπίδα ότι τα παιδιά μας δεν θα ανήκουν στη δεύτερη κατηγορία, αλλά τα μαθηματικά του κοινωνικού χάσματος είναι αμείλικτα: Λίγοι θα πετύχουν, πολλοί θα αποτύχουν.

Μπορούμε λοιπόν να διαλέξουμε πλευρά, να πάρουμε το μέρος είτε του εκπαιδευτικού που χειροδικεί, είτε της μαθήτριας που βρίζει, είτε του μαθητή που τραμπουκίζει, είτε της καθηγήτριας που τον ανέχεται, για να μην σκεφτούμε ότι για αυτό το απροσμέτρητο χάλι, υπάρχει ένοχος.

Για να μη δούμε, ότι όσοι επί δεκαετίες έχτιζαν την εκπαίδευση της αμάθειας, της αδιαφορίας, της εγκατάλειψης, της απομόρφωσης, σήμερα παριστάνουν τους τιμητές των όσων απαράδεκτων συμβαίνουν στα σχολεία σε όλο και μεγαλύτερη συχνότητα.

Και οι ένοχοι, αντί να λογοδοτήσουν για το χάλι, κουνάνε το δάχτυλο και καγχάζουν για την αξιολόγηση που πρέπει να γίνει και για την κατηγοριοποίηση εκπαιδευτικών και σχολείων ώστε κάθε κομμάτι της κοινωνίας να έχει την εκπαίδευση που του αξίζει.

Χρήστος Καψάλης

Εκπαιδευτικός, με θητεία σε ιδιωτικά και δημόσια σχολεία.