Άρθρα

Θα προδώσει ο Τζο Μπάιντεν τους φαρμακοβιομήχανους φίλους του;

/2 Comments/in /by

Αρκετοί από τους πιο ισχυρούς υπουργούς και συμβούλους του Προέδρου Τζο Μπάιντεν είχαν επιχειρηματικές σχέσεις με φαρμακευτικούς κολοσσούς που ασκούν πίεση στην κυβέρνηση για θέματα σχετικά με τον Covid-19 και τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας, όπως προκύπτει από αρχεία που εξετάσαμε.

Αυτοί οι δεσμοί – και η μακροχρόνια συμμαχία του Μπάιντεν με τα συμφέροντα της φαρμακευτικής βιομηχανίας – θα μπορούσαν να αποδειχθούν ιδιαίτερα σημαντικοί, καθώς οι φαρμακευτικές εταιρείες προσπαθούν να αποδυναμώσουν κάθε πρόταση περί άρσης των κανόνων για τις πατέντες που θα μπορούσε να μειώσει τα κέρδη τους και να διευκολύνει την ευρύτερη διανομή εμβολίων σε χώρες που πλήττονται από τον COVID.

Το περασμένο καλοκαίρι, ο Μπάιντεν έσπασε το προσωπικό του νομοθετικό προηγούμενο και δεσμεύθηκε να υποστηρίξει τη χαλάρωση των κανόνων διανοητικής ιδιοκτησίας για τη διανομή ενός εμβολίου κατά του COVID-19, λέγοντας ότι «είναι η μόνη ανθρωπιστική προσέγγιση στον κόσμο». Με την πανδημία να δημιουργεί μια σε έξαρση ανθρωπιστική κρίση στην Ινδία την άνοιξη, η κυβέρνηση του Μπάιντεν εξέδωσε την Τετάρτη δήλωση που επαναλαμβάνει αυτή τη γενική υπόσχεση.

«Πρόκειται για μια παγκόσμια κρίση για την υγεία και οι εξαιρετικές περιστάσεις της πανδημίας COVID-19 απαιτούν έκτακτα μέτρα», δήλωσε σε δελτίο τύπου η εκπρόσωπος για θέματα εμπορίου των Ηνωμένων Πολιτειών, Κάθριν Τάι. «Η διοίκηση πιστεύει ακράδαντα στην προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας, αλλά στην υπηρεσία του τερματισμού αυτής της πανδημίας, υποστηρίζει την άρση αυτών των προστατευόμενων δικαιωμάτων για τα εμβόλια COVID-19».

Η δήλωση χαιρετίστηκε ευρέως από ομάδες της κοινωνίας των πολιτών, που φοβόντουσαν ότι η κυβέρνηση θα ακολουθήσει το προηγούμενο  του παρελθόντος και θα αντιταχθεί σε οποιαδήποτε έκτακτη δράση για τις πατέντες.

Ωστόσο, η δήλωση της Τάι ήταν αρκετά στενή: ανέφερε μόνο τα εμβόλια COVID και απέφυγε να στηρίξει την υπάρχουσα, διευρυμένη πρόταση της Ινδίας και της Νότιας Αφρικής, η οποία θα κάλυπτε «διαγνωστικά κιτ, εμβόλια, φάρμακα, ατομικό προστατευτικό εξοπλισμό και αναπνευστήρες». Η δήλωσή της προειδοποίησε επίσης προληπτικά ότι «οι διαπραγματεύσεις θα χρειαστούν χρόνο δεδομένης της διαδικασίας απόφασης με ομοφωνία των θεσμικών οργάνων του Π.Ο.Ε. και της πολυπλοκότητας των σχετικών θεμάτων» – μια διαδικασία που θα μπορούσε να δώσει στους φαρμακοβιομήχανους το χώρο για να προσπαθήσουν να εμποδίσουν εντέλει την άρση.

«Πρόκειται για μια θαυμάσια εξέλιξη», δήλωσε η Lori Wallach του Παρατηρητηρίου Παγκόσμιου Εμπορίου σχετικά με την γενική υποστήριξη της κυβέρνησης του Μπάιντεν σε μια πιθανή άρση των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας. “Για να μεταφραστεί σε τερματισμό της πανδημίας του COVID το συντομότερο δυνατόν, η τελική συμφωνία για την άρση πρέπει να εκτείνεται στο σύνολο των περιορισμών που θέτει το πλαίσιο προστασίας της διανοητικής ιδιοκτησίας και να καλύπτει εμβόλια, θεραπείες και διαγνωστικά τεστ για να νικήσουμε την πανδημία του COVID-19.”

Οι μετοχές των φαρμακευτικών εταιριών έκαναν βουτιά μετά την ανακοίνωση της Τάι και η βιομηχανία επικρίνει ήδη την υποστήριξη της κυβέρνησης Μπάιντεν για χαλάρωση των κανόνων διανοητικής ιδιοκτησίας. Ωστόσο, η απόφαση της κυβέρνησης Μπάιντεν να μην στηρίξει άμεσα την ήδη κατατεθειμένη στον ΠΟΕ πρόταση άρσης μπορεί τελικά να αποδειχθεί σημαντική νίκη για τις φαρμακευτικές εταιρείες. Οι υπέρμαχοι της δημόσιας υγείας προειδοποιούν ήδη ότι οι εταιρείες φαρμάκων πιθανότατα θα εντείνουν τις προσπάθειές τους να περιορίσουν οποιοδήποτε νέο μέτρο.

Ο Τζο Μπάιντεν και πολλοί από τους εκλεκτούς του έχουν δεσμούς με εταιρείες φαρμάκων που προσπαθούν να καθυστερήσουν και να αποδυναμώσουν την πρόταση άρσης της πατέντας για το εμβόλιο κατά του COVID, που τωρα υπόσχεται να διαπραγματευτεί.

«(Η πρόταση άρσης του Μπάιντεν) αφορά τα εμβόλια, αλλά δεν αφορά διαγνωστικά τεστ ή θεραπευτικά σχήματα ή άλλα αναγκαία εργαλεία για την αντιμετώπιση της πανδημίας», δήλωσε ο James Love, διευθυντής της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης Knowledge Ecology International, που εδρεύει στην Ουάσινγκτον και ασχολείται επισταμένα με ζητήματα διανοητικής ιδιοκτησίας που άπτονται της υγειονομικής περίθαλψης και της πρόσβασης στη γνώση. Πρόσθεσε ότι ο ισχυρισμός της Τάι ότι οι διαπραγματεύσεις θα χρειαστούν χρόνο δεν είναι «μια καλή εξέλιξη τώρα».

Οι δεσμοί των μεγάλων φαρμακοβιομηχανιών με τον Λευκό Οίκο

Οι ακριβείς λεπτομέρειες της άρσης θα αποτελέσουν αντικείμενο διαπραγμάτευσης από την κυβέρνηση του Μπάιντεν, η οποία αποτελείται από άτομα με σημαντικές επενδύσεις στον φαρμακευτικό τομέα και των οποίων οι προηγούμενοι εργοδότες εργάζονταν για μια σειρά από φαρμακευτικούς γίγαντες. Αυτό περιλαμβάνει και τους ίδιους του φαρμακοβιομήχανους που ασκούν πιέσεις στον Λευκό Οίκο για τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας.

Σε αυτούς περιλαμβάνονται οι:

Antony Blinken: Πριν διοριστεί υπουργός Εξωτερικών, ο Blinken βοήθησε στη δημιουργία μιας εταιρείας συμβουλευτικής επιχειρήσεων που ονομάζεται WestExec Advisors. Η λίστα των πελατών του περιελάμβανε τον φαρμακευτικό κολοσσό Gilead Sciences, που κατασκευάζει το remdesivir, το μόνο εγκεκριμένο από την Αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων  φάρμακο για τη θεραπεία του COVID. Αρκετές κυβερνητικές υπηρεσίες των ΗΠΑ «διεξήγαγαν ή χρηματοδότησαν μεγάλο μέρος της προκλινικής και κλινικής ανάπτυξης του remdesivir», σύμφωνα με έκθεση της Knowledge Ecology International.

Μεταξύ Ιανουαρίου και Μαρτίου, η Gilead δήλωσε την προσπάθειά της να επηρεάσει μέσω άσκησης πιέσεων το Κονγκρέσο και το Υπουργείο Εξωτερικών του Blinken σχετικά με ζητήματα «διεθνούς εμπορίου και προστασία της διανοητικής ιδοκτησίας, όπως η υποχρεωτική αδειοδότηση[1] και άλλα ζητημάτα διανοητικής ιδιοκτησίας που προκύπτουν σε πολλές χώρες. ”

Η Gilead βρέθηκε πρόσφατα στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων όταν ανακοίνωσε ότι θα έδινε στην Ινδία 450.000 φιαλίδια remdesivir και θα προσπαθούσε να αυξήσει την παραγωγή του αντι-ιικού φαρμάκου της στη χώρα που σαρώνεται από την πανδημία. Την Τρίτη, η Gilead μήνυσε τη ρωσική κυβέρνηση που επέτρεψε σε μια εγχώρια εταιρεία να κατασκευάσει το remdesivir.

Linda Thomas–Greenfield: Η πρέσβειρα του Μπάιντεν στα Ηνωμένα Έθνη εργάστηκε προηγουμένως για την εταιρεία συμβουλευτικής Albright Stonebridge Group, η οποία εκπροσωπούσε την Pfizer.

Jennifer O’Malley Dillon: Η αναπληρώτρια προϊσταμένη προσωπικού του Μπάιντεν ήταν ιδρυτική εταίρος της εταιρείας συμβουλευτικής Precision Strategies, που εργάστηκε τόσο για τη Gilead όσο και για την Pfizer. Η πρώην συνεργάτιδα της O’Malley Dillon στην εταιρεία, η Stephanie Cutter, είναι σύμβουλος του νέου μη κερδοσκοπικού οργανισμού Building Back Together, που δημιουργήθηκε για να υποστηρίξει την ατζέντα του Μπάιντεν. Ο οργανισμός δήλωσε ως έδρα του την διεύθυνση των γραφείων της  Precision Strategies στο μητρώο εταιρειών της Ουάσινγκτον.

Anita Dunn: Η δουλειά της Dunn ως ανώτερη σύμβουλος στο Λευκό Οίκο του Μπάιντεν είναι προσωρινή, πράγμα που σημαίνει ότι δεν χρειάζεται να δημοσιοποιείται το πόθεν έσχες της. Αλλά η εταιρεία της, η SKDK, έχει επίσης εργαστεί για την Pfizer.

Steve Ricchetti: Ο εν ενεργεία σύμβουλος του Μπάιντεν Ricchetti ήταν λομπίστας φαρμακευτικών εταιριών όπως η Novartis, η Eli Lilly και η Sanofi. Αυτές οι εταιρείες είναι κορυφαίοι κατασκευαστές ινσουλίνης, η οποία είναι πολύ πιο ακριβή στις Ηνωμένες Πολιτείες από ό, τι σε πολλές άλλες χώρες.

Ο αδελφός του Steve, Jeff Ricchetti, διευθύνει μια εταιρεία λόμπινγκ, την Ricchetti Inc., η οποία έχει πραγματικά ανθίσει από τότε που ο Μπάιντεν κέρδισε την προεδρία. Στους τρέχοντες πελάτες του περιλαμβάνονται η φαρμακευτική εταιρεία Vaxart, η οποία ετοιμάζει ένα εμβόλιο κατά του COVID-19 που θα στηρίζεται στην χρήση tablet.

Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Μπάιντεν εξετάζει επίσης τον δικηγόρο Ellisen Turner για την θέση του διευθυντή του Γραφείου Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας και Εμπορικών Σημάτων των ΗΠΑ. Ο Turner, εταίρος της δικηγορικής εταιρείας Kirkland & Ellis, είχε πελάτη την Gilead. Ο Turner εργάστηκε επίσης για λογαριασμό φαρμακευτικών εταιρειών με στόχο να αποτρέψει την ανάπτυξη γενόσημων φαρμάκων.

Εκτός κυβερνητικών θέσεων, ο πρώην διευθυντής νομοθετικών υποθέσεων του Μπάιντεν, Sudafi Henry, άρχισε πρόσφατα να παρέχει υπηρεσίες λόμπινγκ  στην εταιρεία ιατροτεχνολογικών προϊόντων Abbott Laboratories για θέματα  σχετικά με τον COVID, σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιοποιεί υποχρεωτικά η ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Η Abbott έχει σημαντικά επιχειρηματικά συμφέροντα στην Ινδία και παράγει τεστ κοροναϊού, επομένως θα μπορούσε να ενδιαφέρεται για το κατά πόσον οποιαδήποτε άρση των κανόνων του διεθνούς εμπορίου θα περιλαμβάνει και τα διαγνωστικά τεστ εκτός από τα εμβόλια.

Την Πέμπτη, η εφημερίδα Politico ανέφερε ότι ο Kwabena Nsiah, που θήτευσε ως επικεφαλής προσωπικού του πρώην μέλους του Κονγκρέσου και σημερινού ανώτερου συμβούλου του Λευκού Οίκου Cedric Richmond, εντάχθηκε στην εταιρεία του Henry.

Η προϊστορία του Μπάιντεν στην υπηρεσία των φαρμακευτικών εταιρειών

Η απόφαση του Μπάιντεν να στελεχώσει την κυβέρνησή του με τους συμμάχους της φαρμακευτικής βιομηχανίας είναι σε σύμπνοια με το προηγούμενο νομοθετικό ιστορικό του. Καταγόμενος από το Ντελαγουέρ, την έδρα του αμερικανικού παραρτήματος της AstraZeneca, συνέπλεε τακτικά με τους φαρμακοβιομήχανους σε ζητήματα πνευματικής ιδιοκτησίας.

Καθ ‘όλη τη διάρκεια της καριέρας του, ο Μπάιντεν υποστήριξε την εμπορική νομοθεσία ενίσχυσης των κανόνων περί φαρμακευτικών διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας. Στο ιστορικό του περιλαμβάνεται η υπερψήφιση του Νόμου περί Συμφωνιών του Γύρου της Ουρουγουάης το 1994, ο οποίος αποτύπωσε θεσμικά τον αρχικό γύρο διαπραγματεύσεων του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, που δημιούργησε το περιοριστικό σύστημα διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας της συμφωνίας για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας στον τομέα του εμπορίου (συμφωνία TRIPS). Η Pfizer και άλλες φαρμακευτικές εταιρείες πίεσαν σκληρά για την συμφωνία TRIPS, η οποία απαιτούσε από τα κράτη μέλη του Π.Ο.Ε. να θεσπίσουν εθνικούς νόμους που να διασφαλίζουν ένα ελάχιστο επίπεδο προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας. Όπως ήταν αναμενόμενο, μετά την θέση της συμφωνίας σε ισχύ, οι τιμές των φαρμάκων αυξήθηκαν.

Το 2000, ο Μπάιντεν ήταν ένας από τους οκτώ γερουσιαστές των Δημοκρατικών που ψήφισε μαζί με τους Ρεπουμπλικάνους ενάντια στην αποκατάσταση της δυνατότητας της κυβέρνησης να επιβάλλει λογικές τιμές για τα φαρμακευτικά προϊόντα που αναπτύχθηκαν με ομοσπονδιακή χρηματοδότηση, καθώς το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας (NIH), υπό την πίεση της φαρμακοβιομηχανίας, είχε παραιτηθεί από την δυνατότητα αυτήν πέντε χρόνια νωρίτερα.

Χρόνια αργότερα, ως αντιπρόεδρος, ο Μπάιντεν υποστήριξε και πάλι τα συμφέροντα της φαρμακευτικής βιομηχανίας. Το 2011, το Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας της Ινδίας χορήγησε υποχρεωτική άδεια για τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας του Sorafenib, ενός φαρμάκου για τον καρκίνο που κυκλοφορεί στο εμπόριο ως Nexavar από τον γερμανικό φαρμακευτικό κολοσσό Bayer. Η άδεια επέτρεψε στους Ινδούς κατασκευαστές να παράγουν γενόσημες εκδοχές του φαρμάκου για εγχώρια κατανάλωση σε πολύ μειωμένη τιμή. Η ινδική κυβέρνηση σχεδίαζε να κάνει το ίδιο για δεκάδες ακριβά φάρμακα για τον καρκίνο.

Η Bayer προσέφυγε δικαστικά για το ζήτημα  και η φαρμακοβιομηχανία απευθύνθηκε στην κυβέρνηση Ομπάμα. Σε απάντηση, ο Αντιπρόεδρος Μπάιντεν επισκέφθηκε την Ινδία και πίεσε με επιτυχία την κυβέρνηση να μην χορηγήσει περαιτέρω άδειες.

Τρία χρόνια μετά την επιτυχία του να αποκλείσει την παραγωγή προσιτών γενόσημων φαρμάκων για τον καρκίνο στην Ινδία, ο Μπάιντεν απηύθυνε μια επιστολή στον πρόεδρο της Κολομβίας Juan Manuel Santos Calderón, εκφράζοντας τις ανησυχίες της κυβέρνησης των ΗΠΑ για τις προσπάθειες της χώρας του να παράγει προσιτά γενόσημα φάρμακα για τον καρκίνο.

Ως αντιπρόεδρος, ο Μπάιντεν ήταν επίσης σημαντικός υποστηρικτής της αμφιλεγόμενης εμπορικής συμφωνίας Trans-Pacific Partnership (TPP), η οποία θα ενίσχυε την αποκλειστικότητα των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας και θα περιλάμβανε προστασία έναντι της μαζικής αγοράς φαρμάκων από τις κυβερνήσεις.

Όπως σημείωσε τότε το Ίδρυμα Sunlight: «Με εντολή της φαρμακευτικής βιομηχανίας, οι ΗΠΑ πιέζουν επίσης για τον περιορισμό της ικανότητας των εθνικών ρυθμιστικών οργανισμών να υποστηρίζουν την ανάπτυξη γενόσημων φαρμάκων». Μιλώντας στο Ετήσιο Συνέδριο της Εξαγωγικής-Εισαγωγικής Τράπεζας το 2013, ο Μπάιντεν χαρακτήρισε την TPP «την πιο φιλόδοξη εμπορική συμφωνία που βρίσκεται σε εξέλιξη στον κόσμο» και είπε ότι θα είναι το σημείο αναφοράς με βάση το οποίο θα κρίνονται όλες οι μελλοντικές εμπορικές συμφωνίες.

Λαμβάνοντας υπόψη τις προηγούμενες προσπάθειές του, τα φαρμακευτικά συμφέροντα ήταν πιθανώς αισιόδοξα για την υποστήριξη του Μπάιντεν μόλις εξελέγη πρόεδρος. Η Pfizer, η οποία έχει κατασκευάσει ένα από τα πιο διαδεδομένα εμβόλια κατά του COVID στις Ηνωμένες Πολιτείες, δώρισε 1 εκατομμύριο δολάρια στην επιτροπή ορκωμοσίας[2] του Μπάιντεν.

Το 2019, το Associated Press μετέδιδε ότι οι φαρμακευτικές εταιρείες Johnson & Johnson, Amgen, GlaxoSmithKline και Bristol Myers Squibb ήταν «μεταξύ πολλών εταιρικών συνεργατών και άλλων ομάδων που δουλεύουν σε project που προωθεί η Πρωτοβουλία Μπάιντεν για τον Καρκίνο», μια μη κερδοσκοπική οργάνωση που ίδρυσε μετά την θητεία του ως αντιπρόεδρος.

Οι μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες έχουν ήδη ετοιμάσει την καμπάνια τους ενάντια στην αναστολή των πατεντών

Μετά την ανακοίνωση την κυβέρνησης Μπάιντεν για την άρση προστασίας των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας στα εμβόλια αυτήν την εβδομάδα, οι φαρμακευτικές εταιρείες που παράγουν εμβόλια και άλλα σχετικά με τον Covid-19 προϊόντα ήταν ήδη προετοιμασμένες για μάχη. Μόνο το πρώτο τρίμηνο του 2021, η φαρμακευτική βιομηχανία ξόδεψε 92 εκατομμύρια δολάρια για την άσκηση επιρροής σε επίπεδο ομοσπονδιακής κυβέρνησης, μεγάλο μέρος της οποίας αφορούσε την ενίσχυση των κανόνων πνευματικής ιδιοκτησίας.

Οι πιέσεις εντάθηκαν πρόσφατα με μια επιστολή του Ρεπουμπλικανού γερουσιαστή Thom Tillis προς την κυβέρνηση Μπάιντεν, στην οποία υποστηριζόταν ότι η άρση της προστασίας των πατεντών που ζήτησε η Ινδία και η Νότια Αφρική «θα επέτρεπε τη δημιουργία ολόκληρων βιομηχανιών σε αυτές τις χώρες που θα ανταγωνίζονται με αμερικανικές εταιρείες στην ανάπτυξη προηγμένων τεχνολογιών υγειονομικής περίθαλψης».

Κρίνοντας από τη στάση των ισχυρών ομάδων πίεσης της Ουάσινγκτον, η φαρμακευτική βιομηχανία είναι ενωμένη ενάντια σε οποιαδήποτε άρση της προστασίας της πατέντας των εμβολίων κατά του κοροναϊού. Ακόμη και εταιρείες που δεν παράγουν εμβόλια COVID πιθανώς φοβούνται ότι οποιαδήποτε παραίτηση θα μπορούσε να αποτελέσει προηγούμενο για την αποδυνάμωση των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας σε άλλα φάρμακα που σώζουν ζωές.

«Αυτή η αλλαγή στη μακροχρόνια αμερικανική πολιτική δεν θα σώσει ζωές», έγραψε η Αμερικανική Ένωση Ερευνητών και Παραγωγών Φαρμάκων (PhRMA), μία από τις μεγαλύτερες ομάδες πίεσης στην Ουάσινγκτον, με έσοδα 459 εκατομμυρίων δολαρίων το 2019. «Εκφεύγει επίσης από τα όρια της δηλωμένης πολιτικής του Προέδρου Μπάιντεν για την ανάπτυξη της εγχώριας υποδομής και τη δημιουργία θέσεων εργασίας, καθώς παραδίδει αμερικανικές καινοτομίες σε χώρες που θέλουν να υπονομεύσουν την ηγεσία μας στη βιοϊατρική έρευνα».

Ο Οργανισμός Καινοτομίας Βιοτεχνολογίας (BIO), μια ομάδα πίεσης που εκπροσωπεί τους κατασκευαστές των εμβολίων κατά του COVID Moderna, Pfizer και Johnson & Johnson, απέστειλε μια επιστολή που απειλούσε ότι η άρση των πατεντών από την κυβέρνηση Μπάιντεν «θα λειτουργήσει ως αντικίνητρο για τις εταιρείες να ανταποκριθούν στην επόμενη πανδημία».

Η φαρμακευτική βιομηχανία υποστηρίζει ότι οι εταιρείες αναπτύσσουν εξαιρετικά επικερδή φάρμακα από γενναιοδωρία.

“Δεν είναι αλήθεια ότι η αμερικανική κυβέρνηση εγγυάται τις κατασκευαστικές μας προσπάθειες”, δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος της Pfizer Albert Bourla κατά τη διάρκεια μιας συζήτησης για τα κέρδη τον περασμένο μήνα. «Οι παραγγελίες που λάβαμε από την κυβέρνηση των ΗΠΑ επρόκειτο να παραδοθούν μόνο – και η κυβέρνηση των ΗΠΑ επρόκειτο να μας πληρώσει μόνο – εάν το εμβόλιο ήταν επιτυχές, εάν το εμβόλιο εγκρινόταν επιτυχώς και εάν ήταν επιτυχημένο στην κατασκευή του. Το ρίσκο ήταν όλο δικό μας».

Στην πραγματικότητα όμως τα περισσότερα από τα κορυφαία εμβόλια κατά του COVID που διανέμονται σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων εκείνων των εταιριών Pfizer, Moderna και Johnson & Johnson, στηρίζονται σε τεχνολογία που αναπτύχθηκε από επιστήμονες στο κρατικό Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας.

Οι εταιρείες επωφελήθηκαν επίσης από το πρόγραμμα Operation Warp Speed ​​της διακυβέρνησης Trump. Η Moderna και η Johnson & Johnson έλαβαν ομοσπονδιακή χρηματοδότηση για έρευνα και ανάπτυξη, ενώ η κυβέρνηση υποσχέθηκε να αγοράσει δόσεις της Pfizer αξίας περίπου 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων εάν αποδειχθούν αποτελεσματικές.

Τα παραπάνω δεδομένα, καθώς και οι μακροχρόνιοι δεσμοί του Λευκού Οίκου του Μπάιντεν με τη φαρμακευτική βιομηχανία είναι μέρος του παιχνιδιού που παίζεται όσο η κυβέρνηση διαμορφώνει τις λεπτομέρειες της πρότασης άρσης της προστασίας των πατεντών που έχει  δεσμευτεί να υποστηρίξει.

«Νομίζω ότι το πιο σημαντικό πράγμα είναι ότι η ανακοίνωση Μπάιντεν αλλάζει το πλαίσιο διαλόγου από το “Δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα, οι εταιρείες έχουν τον απόλυτο έλεγχο”. Ας θυμηθούμε λίγο τι έλεγε ο Μπιλ Γκέιτς – όλη αυτή η συζήτηση ήταν εκτός πλαισίου”, δήλωσε ο Love, της ΜΚΟ Knowledge Ecology International. Τώρα η συζήτηση κινείται κάπως στο επίπεδο του “Πρέπει να κάνουμε κάτι, ας μιλήσουμε για το τι πρέπει να γίνει, όχι για το τι δεν μπορούμε να κάνουμε”».

* Σχετικα με τους συγγραφείς

Ο David Sirota είναι γενικός συντάκτης στο Jacobin. Επιμελήθηκε το ενημερωτικό δελτίο Daily Poster και έχει υπηρετήσει ως ανώτερος σύμβουλος και λογογράφος στην προεδρική εκστρατεία του Bernie Sanders για το 2020.

Ο Walker Bragman είναι δημοσιογράφος και Διδάκτωρ Νομικής του οποίου το έργο έχει εκδοθεί στα έντυπα  Paste, Intercept, HuffPost, Independent, Salon, Truthout και Hill.

Ο Andrew Perez είναι συγγραφέας και ερευνητής που ζει στο Maine.

Πηγή: Jacobin

Μετάφραση: antapocrisis.gr

[1] ΣτΜ: Οι υποχρεωτικές άδειες (compulsory licensing) αποτελούν την εξαίρεση στο σύστημα των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, το οποίο κατά κανόνα παραχωρεί αποκλειστικό δικαίωμα εκμετάλλευσης στον δημιουργό. Το σύστημα υποχρεωτικών αδειών επιτρέπει σε τρίτους να χρησιμοποιούν προϊόντα διανοητικής ιδιοκτησίας για ορισμένες χρήσεις, που συνήθως εξυπηρετούν το δημόσιο συμφέρον, χωρίς να απαιτείται συναίνεση του δημιουργού και έναντι ορισμένης από το νόμο αμοιβής.

[2] ΣτΜ: Η Επιτροπή Ορκωμοσίας (Inaugural Committee) είναι μία μεικτή επιτροπή που συγκροτείται κάθε τέσσερα χρόνια από μέλη της Γερουσίας και της Βουλής των Αντιπροσώπων και καθορίζει ζητήματα σχετικά με την ορκωμοσία που νεοεκλεγέντος προέδρου των ΗΠΑ.

Το βασικό εμπόδιο στην αντιμετώπιση του Covid-19 είναι η ανισότητα

/2 Comments/in /by

Έναν χρόνο και ένα μήνα μετά από εκείνον τον καταραμένο Μάρτιο, που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) κήρυξε πανδημία τον Covid-19, η ανθρωπότητα έχει πλέον στη διάθεσή της 13 εγκεκριμένα για επείγουσα χρήση εμβόλια. Η πανδημία, που μόλυνε 133 εκατομμύρια ανθρώπους και προκάλεσε 2,9 εκατομμύρια θανάτους, καθώς και πρωτοφανή οικονομική και κοινωνική ζημία, πυροδότησε έναν αγώνα για την ανάπτυξη θεραπειών ή/και εμβολίων για την αντιμετώπιση του ιού. Ποτέ πριν δεν είχαν αναπτυχθεί τόσο πολλά εμβόλια τόσο υψηλής αποτελεσματικότητας σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα για την αποτροπή μίας ιογενούς νόσου.

Παράλληλα με την επιτυχία στο πεδίο των εμβολίων, όμως, το 2020 έφερε και μία σμίκρυνση της παγκόσμιας οικονομίας κατά 3,4%, την μεγαλύτερη δηλαδή μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η Λατινική Αμερική και η Καραϊβική υπέστησαν το δριμύτερο πλήγμα, με την ύφεση να αγγίζει το 7,4% και να οδηγεί στην αύξηση της φτώχειας κατά 12%.

Ακόμη κι έτσι, καθώς η διαδικασία των εμβολιασμών ξεκίνησε στα τέλη του 2020, το νέο έτος συνοδεύτηκε από την ελπίδα εξάλειψης της πανδημίας. Η ελπίδα όμως γρήγορα έδωσε την θέση της στην σκληρή πραγματικότητα της ανισότητας που συνεπάγεται η απουσία πρόσβασης στο εμβόλιο. Μόνο πέντε χώρες έχουν επιτυχή εμβολιαστικά προγράμματα: τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (με το 88% του πληθυσμού να έχει εμβολιαστεί), το Ισραήλ (με ποσοστό 61%), το Ηνωμένο Βασίλειο (με ποσοστό 46,5%), η Χιλή (με ποσοστό 36,7%) και οι ΗΠΑ (με ποσοστό 32,1%).

Πολλά κράτη, ιδίως στην Αφρική, δεν έχουν ακόμη αρχίσει την διαδικασία εμβολιασμών. Και στα περισσότερα κράτη που ξεκίνησαν, αυτή κυλάει με αργό ρυθμό. Αυτό ισχύει και για την Ευρωπαϊκή Ένωση, παρά το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξασφάλισε προμήθειες εμβολίων για λογαριασμό των 27 κρατών-μελών μέσω μίας ομαδικής αγοράς που έγινε πολύ πριν την παραγωγή των εμβολίων, προκειμένου να διασφαλίσει καλύτερες τιμές. Ωστόσο, τα εργαστήρια της AstraZeneca, της Pfizer/BioNtech και της Johnson & Johnson δεν μπόρεσαν να τηρήσουν τις προσυμφωνηθείσες ημερομηνίες παράδοσης, την ώρα που πολλές από τις χώρες της Ε.Ε. απειλούνταν από το τρίτο κύμα της πανδημίας.

Η κατάσταση στην Λατινική Αμερική είναι ακόμα σοβαρότερη. Οι διαθέσιμες δόσεις επαρκούν για να εμβολιαστεί μόνο το 5% του πληθυσμού σε μια περίοδο υψηλών ποσοστών μετάδοσης του ιού και αυξανόμενης θνησιμότητας, που έχουν αναγκάσει πολλά κράτη της περιοχής να επιβάλλουν εκ νέου περιοριστικά μέτρα ενόψει της κατάρρευσης των υγειονομικών τους υπηρεσιών.

Η παγκόσμια παραγωγή εμβολίων είναι ανεπαρκής, αλλά ακόμη και αυτή συγκεντρώνεται στις ανεπτυγμένες χώρες, που έχουν αγοράσει 2 με 3 φορές περισσότερες δόσεις από όσες χρειάζονται για την κάλυψη του πληθυσμού τους, ακολουθώντας μία πρακτική που αποκαλείται πλέον «εμβολιαστικός εθνικισμός». Επιπροσθέτως, η αγορά των εμβολίων δεν συνεπάγεται απαραίτητα και διαθεσιμότητα εμβολίων, όπως φαίνεται άλλωστε στην περίπτωση της Ευρώπης, πράγμα που έχει ως αποτέλεσμα να αυξάνονται οι εντάσεις. Αυτές οι ανησυχητικές παραδοχές δεν έχουν κινητοποιήσει, ωστόσο, τις ανεπτυγμένες χώρες στην κατεύθυνση αναζήτησης μίας πραγματικής λύσης για την αύξηση της παραγωγής εμβολίων. Οι προωθούμενες προτάσεις για την αντιμετώπιση του Covid-19 –όλες σε βάση εθελοντικής συμμόρφωσης- είτε αντιμετώπισαν δυσκολίες στην εφαρμογή τους είτε απέτυχαν καθαρά.

Προτάσεις για την διασφάλιση της ισότητας στην μάχη κατά του Covid-19

  1. Μηχανισμός Παγκόσμιας Πρόσβασης στα Εμβόλια κατά του Covid-19

Στις 24 Απριλίου 2020 ανακοινώθηκε μία νέα πρωτοβουλία για την «Επιτάχυνση της Πρόσβασης στα Εργαλεία Αντιμετώπισης του Covid-19» (πρωτοβουλία ACT-A) που καλεί σε διεθνή συνεργασία για την επιτάχυνση της ανάπτυξης και της παραγωγής διαγνωστικών τεστ, θεραπειών και εμβολίων κατά του Covid-19 καθώς και σε διασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης όλων σε αυτά. Ο στόχος είναι όλα τα κράτη, και ιδίως τα πιο φτωχά, να έχουν την ίδια πρόσβαση στα διαγνωστικά εργαλεία και σε οποιαδήποτε θεραπεία μπορεί να αναπτυχθεί.

Ο βασικότερος πυλώνας αυτής της πρωτοβουλίας είναι ο Μηχανισμός για την Παγκόσμια Πρόσβαση στα Εμβόλια κατά του Covid-19 (Covax), που αναζητά παγκόσμια χρηματοδότηση για να επιτύχει την ισότιμη διανομή των εμβολίων. Η πρωτοβουλία Covax, της οποίας ηγείται η Συμμαχία των Εμβολίων (Vaccine Alliance), με τη συμμετοχή του Ιδρύματος Bill και Melinda Gates, του Συνασπισμού για τις Καινοτομίες στην Επιδημιολογική Ετοιμότητα (CEPI) και του Π.Ο.Υ, δημιουργήθηκε για να συντονίσει σε διεθνές επίπεδο τις παραγγελίες εμβολίων, με στόχο να διασφαλίσει ότι οι φτωχότερες χώρες δεν θα μείνουν πίσω στον αγώνα για την ανοσοποίηση ποσοστού 20% του πληθυσμού των κρατών με χαμηλά και μεσαία εισοδήματα. Η επιτυχία αυτής της πρωτοβουλίας εξαρτάται προφανώς από την παράδοση των δόσεων των εμβολίων αλλά και από την χρηματοδότηση που θα συγκεντρωθεί εξαρχής για την αγορά τους.

Προς το παρόν 190 χώρες συμμετέχουν στην πρωτοβουλία Covax και 90 εξ αυτών έχουν χρηματοδοτήσει την παραγωγή μιας παρτίδας εμβολίων, πράγμα που φαινόταν αρχικά αρκετά ελπιδοφόρο. Αρχικά, οι ΗΠΑ, η Κίνα και η Ρωσία αρνήθηκαν να συμμετάσχουν στην πρωτοβουλία. Η θέση των ΗΠΑ υπό την διακυβέρνηση του Trump, όπως διατυπώθηκε από τον εκπρόσωπο του Λευκού Οίκου Judd Deere τον Σεπτέμβριο του 2020, ήταν ότι «δεν πρόκειται να περιοριστούμε από διεθνείς οργανισμούς υπό την επιρροή του διεφθαρμένου Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και της Κίνας».

Ωστόσο, στις 8 Οκτωβρίου 2020, η Κίνα επέλεξε να ενταχθεί τελικά στην πρωτοβουλία, σε μια περίοδο μάλιστα που διέθετε 3 υπό ανάπτυξη εμβόλια στην 3η φάση κλινικών δοκιμών. Οι όροι της συμμετοχής της δεν είναι ξεκάθαροι, πάντως η εκπρόσωπος του κινεζικού ΥΠΕΞ Hua Chunying χαρακτήρισε την πρωτοβουλία ως ένα σημαντικό βήμα στην κατεύθυνση της διασφάλισης της ισότιμης διανομής των εμβολίων, ειδικά στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Έπειτα, στις 21 Ιανουαρίου 2021, μία ημέρα μετά την ανάληψη της προεδρίας από τον Joe Biden, η κυβέρνηση των ΗΠΑ εντάχθηκε στον μηχανισμό της πρωτοβουλίας Covax. Μετά από αυτήν τη μεταστροφή, ακολούθησε στις 23 Μαρτίου αίτημα του Ρωσικού Ταμείου Άμεσων Επενδύσεων να συμμετάσχει στην πρωτουβουλία Covax, υπό τον όρο ότι θα έδινε προτεραιότητα στην απευθείας διάθεση του εμβολίου που το ίδιο χρηματοδοτεί, του Sputnik V, που είναι το εμβόλιο με τις περισσότερες εγκρίσεις παγκοσμίως.

Παρά τις καλές προθέσεις, ο μηχανισμός της πρωτοβουλίας Covax είναι κατώτερος των προσδοκιών. Το πρόβλημα δεν έγκειται, σύμφωνα με τον Υπουργό Εξωτερικών του Μεξικού, Marcelo Ebrard, στην χρηματοδότηση της αγοράς των εμβολίων αλλά στην ίδια την έλλειψή τους και στην σώρευσή τους από τις ανεπτυγμένες χώρες. Μιλώντας εκ μέρους όλων των χωρών της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής ενώπιον του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ στις 17 Φεβρουαρίου, ο Ebrard παρότρυνε τις ανεπτυγμένες χώρες να αποφύγουν την σώρευση εμβολίων για λογαριασμό τους και να επιταχύνουν την παράδοσή τους στον μηχανισμό της πρωτοβουλίας Covax. «Η πρωτοβουλία Covax είναι μέχρι στιγμής ανεπαρκής», είπε. «Το σενάριο που θέλαμε να αποφύγουμε έχει δυστυχώς γίνει πραγματικότητα. Μέχρι σήμερα τα εμβόλια δεν διανέμονται διά μέσου αυτού του διεθνούς μηχανισμού».

  1. Ένα αποθετήριο τεχνογνωσίας για τον Covid-19

Στις 29 Μαϊου 2020 ο γενικός διευθυντής του Π.Ο.Υ. Tedros Adhanom Ghebreyesus και ο πρόεδρος της Κόστα Ρίκα Carlos Alvarado εγκαινίασαν από κοινού το εγχείρημα της δημιουργίας μιας τράπεζας δεδομένων ανοικτής πρόσβασης σχετικά με τον Covid-19. Ο μηχανισμός αυτός -γνωστός με το όνομα C-TAP (από τα αρχικά του “ Covid-19 Technology Access Pool”)-, επιτρέπει την συγκεντροποίηση και την διαρκή επικαιροποίηση του συνόλου της διαθέσιμης γνώσης για την πρόληψη, τη διάγνωση και την αντιμετώπιση της νόσου.

Το παραπάνω σχέδιο συνεπάγεται εμμέσως την προσωρινή και οικειοθελή αναστολή των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας επί του υλικού που σχετίζεται με την πρόληψη και την θεραπεία του Covid-19. Στηρίζεται στην αντίληψη ότι «τα εμβόλια, τα τεστ, τα διαγνωστικά υλικά και άλλα βασικά για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού εργαλεία θα πρέπει να είναι καθολικά προσβάσιμα ως παγκόσμια δημόσια αγαθά».

Οι δύο ηγέτες δημοσίευσαν ένα κοινό «Κάλεσμα Αλληλεγγύης» στο οποίο ζητούσαν από τα κράτη-μέλη του Π.Ο.Υ, τις επιμέρους κυβερνήσεις, τους ερευνητές, τα ερευνητικά και αναπτυξιακά ταμεία και τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών να συνταχθούν πίσω από αυτήν την πρωτοβουλία. Μεταξύ όσων αγνόησαν το κάλεσμα ήταν και η Διεθνής Ομοσπονδία Φαρμακευτικών Βιομηχανιών και Εταιριών (IFPMA), που αντιτάχθηκε σφόδρα στο παραπάνω σχέδιο, παρά το γεγονός ότι πολλά από τα μέλη της λαμβάνουν δημόσια χρηματοδότηση ή προκαταβολές πληρωμών από τις κυβερνήσεις των πλούσιων χωρών για την έρευνά τους.

Λίγες μόνο ώρες αφότου ο Tedros και ο Alvarado απηύθυναν κάλεσμα διεθνούς αλληλεγγύης, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Donald Trump απέσυρε την συμμετοχή της χώρας του από τον Π.Ο.Υ, κίνηση για την οποία υπέστη δριμεία κριτική από την διεθνή κοινότητα, ιδίως από τους συμμάχους των ΗΠΑ στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Εντός ή εκτός του Π.Ο.Υ, ο Trump ήταν αντίθετος στο σχέδιο C-TAP, το οποίο χαρακτήριζε ως αντικίνητρο για την καινοτομία.

Η απόρριψη της παραπάνω πρότασης και οι δυσκολίες που απειλούσαν τον μηχανισμό της πρωτοβουλίας Covax οδήγησαν τον εκπρόσωπο της Νοτίου Αφρικής στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ), Mustaqeem da Gama, να εκφράσει τις αμφιβολίες του σχετικά με το κατά πόσο οι φτωχές χώρες μπορούν να αξιοποιήσουν στο μέγιστο τις δυνατότητές τους όσο συνεχίζουν να εξαρτώνται από την καλή θέληση των πλουσίων χωρών. «Η φιλανθρωπία είναι καλή μέχρι ενός σημείου, αλλά εάν θέλουμε να δημιουργήσουμε υποδομές που θα υπερβαίνουν τις ανάγκες της παρούσας πανδημίας (…) θα πρέπει να επενδύσουμε πόρους τοπικά, στην μεταφορά τεχνολογίας και στην δυνατότητα οικοδόμησης υποδομών», δήλωσε. Ο Brajendra Navnit, επιτετραμμένος της Ινδίας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, εξέφρασε με παρόμοια φρασεολογία την πεποίθησή του ότι πρωτοβουλίες όπως η ACT-A και η Covax πολύ απλά δεν επαρκούν για την αντιμετώπιση των σύγχρονων προκλήσεων.

  1. Προσωρινή αναστολή των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου

Μια πιο θαρραλέα πρόταση κατατέθηκε από την Ινδία και την Νότιο Αφρική στο Συμβούλιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου για την εποπτεία της «Συμφωνίας σχετικά με τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας στον τομέα του εμπορίου» (Συμφωνία TRIPS) τον Οκτώβριο του 2020 και ζητούσε την προσωρινή αναστολή όλων των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας που σχετίζονται με την θεραπεία και την πρόληψη του  Covid-19 μέχρις ότου υπάρξει μία διευθέτηση που θα επιτρέψει την διανομή του εμβολίου στο σύνολο του παγκόσμιου πληθυσμού. Παρά το γεγονός ότι η συμφωνία TRIPS προβλέπει ήδη μερικές εύλογες εξαιρέσεις, όπως για παράδειγμα ότι για λόγους δημοσίου συμφέροντος ένα κράτος μπορεί να απαιτήσει από τον κάτοχο μίας πατέντας να εξουσιοδοτήσει ένα τρίτο μέρος ώστε να παράξει ένα φάρμακο ή ένα εμβόλιο, η σχετική διαδικασία είναι σύνθετη και δυσκίνητη. Η πρόταση που κατατέθηκε υποστηρίζει ότι ο μοναδικός τρόπος να ικανοποιήσουμε την παγκόσμια ζήτηση για δόσεις του εμβολίου είναι να διευκολύνουμε τις χώρες που μπορούν να παράξουν φαρμακευτικά αγαθά τόσο για εσωτερική κατανάλωση όσο και για εξαγωγές να αποκτήσουν την σχετική τεχνογνωσία, χωρίς να υποστούν κυρώσεις από τον Π.Ο.Ε. για την παραβίαση των κανόνων περί διανοητικής ιδιοκτησίας. Η παραπάνω πρόταση δίνει έμφαση στην ανάπτυξη μίας ταχείας διαδικασίας με σκοπό όχι μόνο την αποφυγή των μη αναγκαίων θανάτων και των νέων lockdown αλλά και το σταμάτημα των νέων μεταλλάξεων του κορωνοϊού.

Αυτή η πρόταση αναστολής των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας συζητήθηκε τελευταία φορά στις 10 και 11 Μαρτίου. Την υποστηρίζουν πάνω από 100 από τα συνολικά 164 κράτη-μέλη του Π.Ο.Ε. και τουλάχιστον 350 μη κυβερνητικές οργανώσεις, περιλαμβανομένων των Γιατρών Χωρίς Σύνορα και της Διεθνούς Αμνηστίας, καθώς επίσης μεμονωμένα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του αμερικανικού Κονγκρέσου. Στην πρόταση αυτή αντιτίθενται, ωστόσο, οι χώρες όπου έχουν την έδρα τους οι ισχυρές φαρμακοβιομηχανίες, όπως για παράδειγμα οι ΗΠΑ[1], η Ιαπωνία, η Ευρωπαϊκή Ένωση, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ελβετία και ο Καναδάς. Η ενίσχυση της παραγωγής εμβολίων που επιδιώκει αυτή η πρωτοβουλία θα μείωνε τις τιμές τους και θα περιόριζε την δυνατότητα των φαρμακευτικών εταιριών να επιβάλλουν όρους στις κυβερνήσεις, όπως κάνουν σήμερα. Υπογράφουν συμφωνίες με ρήτρες  εχεμύθειας που αποσιωπούν τις τιμές των δόσεων, τις ημερομηνίες παράδοσης και τις εγγυήσεις που θέτουν ως προαπαιτούμενα οι πωλητές και τις οποίες οι κυβερνήσεις αναγκάζονται να αποδεχθούν, με δεδομένη την κατάρρευση των συστημάτων υγείας και την πρωτοφανή οικονομική κρίση.

Η παραπάνω πρόταση έχει την στήριξη της Ένωσης Αφρικανικών Κρατών, μιας διακρατικής οργάνωσης συνεργασίας και συντονισμού πολιτικών που συσπειρώνει 56 χώρες της αφρικανικής ηπείρου. Στις 22 του περασμένου Φλεβάρη η Ένωση εξέδωσε δελτίο τύπου με το οποίο δήλωνε την υποστήριξή της προς την πρόταση που κατέθεσαν η Ινδία και η Νότιος Αφρική στον Π.Ο.Ε. για την προσωρινή αναστολή των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, χαρακτηρίζοντας την ως τον πιο αποτελεσματικό τρόπο για την αντιμετώπιση της «τεχνητής έλλειψης» που προκαλείται από «τον εμβολιαστικό εθνικισμό και τους μηχανισμούς της αγοράς». Επιπρόσθετα, υιοθέτησε την δήλωση του Διευθυντή του Π.Ο.Υ, Tendros, ότι «το να αφήνουμε ανεμβολίαστη την πλειοψηφία του παγκόσμιου πληθυσμού όχι μόνο προκαλεί μη αναγκαία ασθένεια και θάνατο, καθώς και παράταση των υφιστάμενων περιοριστικών μέτρων, αλλά θα οδηγήσει και στην ανάπτυξη νέων μεταλλάξεων του ιού όσο αυτός συνεχίζει να μεταδίδεται σε απροστάτευτους πληθυσμούς». Όπως επισημαίνει ο Δρ. Tendros, αυτές οι μεταλλάξεις είναι πιθανό να μην μπορούν να ελεγχθούν από τα διαθέσιμα εμβόλια. Επαναλαμβάνοντας το κάλεσμά του προς τις ανεπτυγμένες χώρες να στηρίξουν την πρόταση Ινδίας και Νοτίου Αφρικής, δήλωσε «Αν όχι τώρα, πότε;».

Η εμβολιαστική διπλωματία Κίνας και Ρωσίας

          Καμία χώρα της Λατινικής Αμερικής δεν έχει καν προσεγγίσει το επίπεδο επιτυχίας του εμβολιαστικού προγράμματος της Χιλής. Μέχρι τις 5 Απριλίου, το 36% του πληθυσμού της χώρας έχει εμβολιαστεί με τουλάχιστον 1 δόση του εμβολίου και 20,1% έχει εμβολιαστεί πλήρως. Περίπου το 90% του εμβολιαστικού προγράμματος υλοποιήθηκε με το εμβόλιο της κινεζικής εταιρίας Sinovac, για το οποίο οι κλινικές δοκιμές είχαν γίνει στην ίδια την Χιλή, σε συνεργασία με το Καθολικό Πανεπιστήμιο της Χιλής. Επιπλέον, στα τέλη Μαρτίου ο πρόεδρος της χώρας αποκάλυψε την σύναψη μίας συμφωνίας για την παροχή 2 εκατομμυρίων δόσεων του μονοδοσικού εμβολίου της κινεζικής εταιρίας CanSino Biologics.

Η Sinovac σύναψε επίσης μίας συμφωνία μεταφοράς τεχνολογίας με την Βραζιλία και συμμετέχει στην παραγωγή του εμβολίου από κοινού με το Ινστιτούτο Butantan του Σάο Πάολο. Η προμήθεια κινεζικών εμβολίων οδήγησε την κυβέρνηση της Βραζιλίας στην απόφαση να επιτρέψει στην κινεζική εταιρία Huawei να συμμετάσχει στο διαγωνισμό για την εγκατάσταση της τεχνολογίας 5G στη χώρα, ενώ είχε προηγουμένως αποκλειστεί λόγω της πίεσης που ασκούσε η κυβέρνηση των ΗΠΑ.

Όσον αφορά τα ρωσικά εμβόλια, έγινε γνωστό στα μέσα Μαρτίου μέσω μίας έκθεσης του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικών Υποθέσεων των ΗΠΑ ότι η διακυβέρνηση Trump είχε αποτρέψει το 2020 την Βραζιλία από την αποδοχή του ρωσικού εμβολίου  Sputnik V και είχε προσφέρει στον Παναμά τεχνική αρωγή με αντάλλαγμα την απόρριψη των κουβανέζικων φαρμάκων, με τις παραπάνω ενέργειες να στοχεύουν στην ελαχιστοποίηση της απειλής των «κακοπροαίρετων χωρών». Λίγες μέρες μετά την παραπάνω αποκάλυψη, το Υπουργείο Υγείας της Βραζιλίας δήλωσε ότι προχώρησε στην σύναψη συμφωνίας αγοράς 10 εκατομμυρίων δόσεων του εν λόγω εμβολίου, παρά το γεγονός ότι η έγκρισή του για επείγουσα χρήση ήταν ακόμη υπό αξιολόγηση.

Η Αργεντινή και το Περού διεξήγαγαν κλινικές δοκιμές των εμβολίων της εταιρίας Sinopharm και αμφότερες έχουν παραλάβει από 1 εκατομμύριο δόσεις, που αποτελούν μέρος μίας ευρύτερης συμφωνίας για την παράδοση 30 και 38 εκατομμυρίων δόσεων αντίστοιχα. Η Αργεντινή παρέλαβε επίσης εμβόλια Sputnik V της ρωσικής Gamaleya καθώς και εμβόλια Covidshield του ινδικού Ινστιτούτου Serum, εμβόλια της Οξφόρδης/ AstraZeneca και της κινεζικής CanSino Biologics. Τα εμβόλια του Περού προέρχονται από την Pfizer και την Sinopharm.

Το Μεξικό υποστηρίζει ότι τα αμερικανικά εργαστήρια παραγωγής δεν έχουν ανταποκριθεί στις συμφωνημένες παραδόσεις δόσεων. Δεδομένου του προβλήματος, ο Μεξικανός Πρόεδρος Andrés Manuel López Obrador σχεδίαζε να ζητήσει από τον αμερικανό ομόλογό του, Joe Biden, στην προγραμματισμένη τους τηλεδιάσκεψη την 1η Μαρτίου, να μοιραστούν οι ΗΠΑ με το Μεξικό το πλεόνασμα εμβολίων που βρίσκεται αποθηκευμένο στη χώρα. Ωστόσο, πριν καλά-καλά αρχίσει η συνάντηση, αποκλείστηκε κάθε πιθανότητα να μοιραστούν οι ΗΠΑ το απόθεμά τους με τον νότιο γείτονά τους ή οποιαδήποτε άλλη χώρα, τουλάχιστον σε αυτήν τη φάση.

Λίγες μέρες αργότερα η κυβέρνηση του Μεξικού ανακοίνωσε την αγορά 10 εκατομμυρίων δόσεων από την Sinovac και 12 εκατομμυρίων δόσεων από την Sinopharm. Επιπρόσθετα, σύναψε συμφωνία με την εταιρία CanSino Biologics για να αναλάβει την συσκευασία των εμβολίων που παράγει η εταιρία, με αποτέλεσμα το Μεξικό να γίνει η πρώτη χώρα στην περιοχή που ενέκρινε το συγκεκριμένο εμβόλιο και η δεύτερη χώρα στον πλανήτη, μετά την Κίνα, που αναλαμβάνει την συσκευασία του στο εργοστάσιο της Drugmex, στο Querétaro. Η μονάδα στο Querétaro έχει την δυνατότητα να παράγει έως 85 εκατομμύρια δόσεις ετησίως και για όσο διαρκεί η παρούσα υγειονομική κρίση θα επικεντρωθεί αποκλειστικά στην συσκευασία του εν λόγω, μονοδοσικού εμβολίου. Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι, με δεδομένες τις προβληματικές συνθήκες στα σύνορα Μεξικού και ΗΠΑ, η κυβέρνηση των ΗΠΑ έστειλε 2,5 εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου της AstraZeneca στο Μεξικό.

Με εξαίρεση την Κόστα Ρίκα, το Ελ Σαλβαδόρ, τον Παναμά και την Κούβα –που δεν έχουν μέχρι στιγμής εγκρίνει κανένα εμβόλιο- όλες οι λατινοαμερικανικές χώρες έχουν εγκρίνει την χρήση του ρωσικού εμβολίου Sputnik V, που παράγεται από την εταιρία Gamaleya, ή ένα εκ των τεσσάρων κινεζικών εμβολίων που παράγονται από τις CanSino, Sinopharm και Sinovac. Η κυβέρνηση της Κούβας επέλεξε να μην μπει σε έναν πόλεμο για τις αγορές εμβολίων και να επενδύσει στην ανάπτυξη ενός εγχώριου προϊόντος. Είναι η μόνη λατινοαμερικανική χώρα που έχει τρία εμβόλια υπό δοκιμή, με δύο να παράγονται από το Ινστιτούτο Εμβολίων Finlay και το τρίτο από το Κέντρο Γενετικής Μηχανικής και Βιοτεχνολογίας, το οποίο βρίσκεται ήδη στην φάση 3 των δοκιμών.

Τα κινεζικά και ρωσικά εμβόλια προσφέρονται επίσης στην Αφρική, την Ασία, ακόμη και στην Ευρώπη, όπου κάποιες χώρες έχουν αποστασιοποιηθεί από την στρατηγική κοινών αγορών την Ευρωπαϊκής Επιτροπής και προτιμούν να αγοράζουν τα δικά τους εμβόλια από τις δύο αυτές χώρες.

Αυτή η αυξανόμενη παρουσία της Κίνας και της Ρωσίας στην ευρωπαϊκή αγορά εμβολίων είναι ορατή στην απόφαση μερικών χωρών (Ουγγαρία, Σερβία και Λευκορωσία) να επιλέξουν το εμβόλιο της Sinopharm ή να εγκρίνουν την χρήση του εμβολίου Sputnik V (σε αυτήν την περίπτωση ανήκουν η Βόρεια Μακεδονία, η Σλοβακία, η Τσεχία, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη και η Ουγγαρία). Πρόσφατα η ιταλοελβετική φαρμακευτική εταιρία Adienne Pharma & Biotech και το Ρωσικό Ταμείο Άμεσων Επενδύσεων, που έχει την πατέντα, σύναψαν συμφωνία για την παραγωγή του Sputnik V στην Ιταλία.

Σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, που εμβολιάζουν τον πληθυσμό τους με ιλιγγιώδεις ρυθμούς, η Κίνα, η Ρωσία, ακόμη και η Ινδία προωθούν την πώληση των εμβολίων τους, καθώς και την δωρεά τους σε χώρες ανά τον κόσμο. Μια παρενέργεια της παραπάνω προσέγγισης είναι ότι αυτές οι χώρες έχουν χαμηλά ποσοστά εμβολιασμού του δικού τους πληθυσμού. Η Κίνα ίσως να έχει την πολυτέλεια για κάτι τέτοιο, εφόσον ελέγχει την πανδημία σε τοπικό επίπεδο, όμως η Ρωσία, που έχει εμβολιάσει μόνο το 5% του πληθυσμού της, δεν έχει καταφέρει να ρίξει τον ημερήσιο αριθμό νεκρών κάτω από τους 400. Και η δραστική αύξηση των μολύνσεων και των θανάτων στην Ινδία κατά τη διάρκεια του Μαρτίου έχει οδηγήσει σε καθυστερήσεις στην παράδοση των εμβολίων της στον μηχανισμό Covax.

Όπως επεσήμανε ο διευθυντής του Π.Ο.Υ. Δρ. Tendros, «αν μία χώρα στον πλανήτη έχει συνεισφέρει περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη με το να μοιράζεται τα εμβόλιά της, αυτή είναι η Ινδία». Είναι όμως κατανοητό, όπως λέει, ότι σε μια περίοδο αύξησης των κρουσμάτων, η ασιατική χώρα θα πρέπει να χρησιμοποιήσει περισσότερες δόσεις του εμβολίου στο εσωτερικό της. Μία αντίστοιχη κατάσταση διαφαίνεται και στην περίπτωση του αποθέματος δραστικών ουσιών που επρόκειτο να σταλούν από τα εργαστήρια της κινεζικής Sinovac στο Ινστιτούτο Butantan της Βραζιλίας για την παρασκευή του εμβολίου CoronaVac στη χώρα. Η κινεζική κυβέρνηση αποφάσισε να εμβολιάσει μαζικά τον κινεζικό πληθυσμό που ζει κοντά στα σύνορα με την Ινδία εξαιτίας των αυξανόμενων κρουσμάτων στην τελευταία. Αυτό περιόρισε φυσικά την δυνατότητά της να στέλνει φαρμακευτικό υλικό στη Βραζιλία.

Η Βραζιλία, από την μεριά της, με τους 4000 θανάτους από Covid-19 ημερησίως έχει χάσει τον έλεγχο της πανδημίας, την οποία ο αρνητής πρόεδρός της Jair Bolsonaro υποτιμά συστηματικά. Κατ’ αποτέλεσμα, η Βραζιλία αποτελεί μια διαρκώς αυξανόμενη απειλή για ολόκληρη την ήπειρο της Λατινικής Αμερικής. Ο Π.Ο.Υ. εξέδωσε ένα δελτίο τύπου που καταλήγει στο συμπέρασμα πως η ξαφνική αύξηση της ζήτησης έχει δημιουργήσει έλλειψη σε προμήθειες όπως τα γυάλινα φιαλίδια, τα πλαστικά φίλτρα και βασικές πρώτες ύλες, με αποτέλεσμα να περιορίζεται η παραγωγή εμβολίων και να διακινδυνεύεται η διαθεσιμότητα των άσχετων με τον Covid εμβολιαστικών σχημάτων που τυπικά χορηγούνται στα παιδιά. Ο εκπρόσωπος του Π.Ο.Υ. επανέλαβε ότι οποιαδήποτε λύση αντιμετώπισης της πανδημίας θα πρέπει να είναι παγκόσμια.

Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Antonio Gutierres χρησιμοποίησε αντίστοιχη φρασεολογία για να ασκήσει κριτική στην υπερβολική σώρευση δόσεων εμβολίων από τις ανεπτυγμένες χώρες. Ο Gutierres ενώθηκε με όλους τους ηγέτες ανά το κόσμο που εν χορώ ζητούν τον διαμοιρασμό των εμβολίων. Το μήνυμά του είναι ότι η ανθρωπότητα έχει την ικανότητα να παράξει τα όπλα που απαιτούνται για να υπερνικήσει την πανδημία, μόνον όμως αν δράσει συνεργατικά και με κοινό σκοπό.

Η τάση, όμως, των κρατών της Δύσης να προστατεύσουν τα εξωφρενικά κέρδη των μεγάλων φαρμακοβιομηχανιών εμποδίζει κάθε συνεργατική απάντηση στην πανδημία. Άλλα κράτη που παράγουν εμβόλια, όπως η Κίνα, η Ρωσία και η Ινδία θεωρούν τα προϊόντα τους ως «παγκόσμια δημόσια αγαθά», διευκολύνουν την πρόσβαση σε αυτά όσο περισσότερο μπορούν και τα χρησιμοποιούν για να ασκήσουν επιρροή στην γεωπολιτική σκακιέρα. Κατά ειρωνικό ίσως τρόπο, το πλαίσιο στρατηγικής για το Δυτικό Ημισφαίριο που εγκρίθηκε από το Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας των ΗΠΑ τον περασμένο Αύγουστο, επί διακυβέρνησης Trump, το οποίο έθετε ως στόχο τον περιορισμό την επιρροής της Κίνας και της Ρωσίας στην περιοχή, δεν εξυπηρετείται από την μέχρι σήμερα εμβολιαστική πολιτική των ΗΠΑ που συμπυκνώνεται στο «ο καθένας για τον ευατό του» αντί να προτάσσει μια δίκαιη κατανομή. Αντιθέτως, οδήγησε την Λατινική Αμερική στην αγκαλιά αυτών των υποτιθέμενων «κακοηθών» χωρών.

Πηγή: Americas Program

Μετάφραση: antapocrisis.gr

[1] Οι ΗΠΑ δια της εκπροσώπου τους στον ΠΟΕ τάχθηκαν τελικά υπέρ της άρσης των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας σχετικά με τα εμβόλια Covid

Πότε έγινε ο Μπάιντεν κομμουνιστής;

/3 Comments/in /by

Η πρόταση της εκπροσώπου των ΗΠΑ στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου για άρση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας για τα εμβόλια κατά του Covid, παρά το γεγονός ότι χαιρετίστηκε με ενθουσιασμό από πολλές πλευρές, απέχει πολύ από το να λύσει πραγματικά το πρόβλημα που δημιουργούν οι πατέντες σε εμβόλια και φάρμακα. Η διαδικασία συζήτησης με στόχο την ομοφωνία σε έναν διεθνή οργανισμό είναι μακροχρόνια, οι πατέντες κατοχυρώνονται σε εθνικό επίπεδο (και για την Ευρώπη σε επίπεδο Ε.Ε.) και ήδη η πρώτη άρνηση ήρθε από τη Γερμανία διά στόματος Μέρκελ.

Οι χαμηλής ποιότητας και αμφιβόλου αντιληπτικής ικανότητας φιλελεύθεροι στην Ελλάδα λογικά θα στοιχηθούν με κραυγές τύπου «βάστα Μέρκελ», καθώς ο Μητσοτάκης εκτέθηκε μεγαλοπρεπώς σε ανύποπτο χρόνο, μιλώντας απαξιωτικά και χυδαία για το αίτημα της άρσης της πατέντας. Το ότι οι νεοφιλελεύθεροι πολιτικοί μιλούν λιγότερο ως εκπρόσωποι της κοινωνίας και περισσότερο ως ξεφωνημένοι εκπρόσωποι των εταιρειών, δεν πρέπει ωστόσο να μας κάνει να μεταφράζουμε αυτόματα τις επιθυμίες μας σε πραγματικότητα.

Κι αυτό, γιατί μια πρόταση ελεγχόμενης κατάργησης της πατέντας για τα εμβόλια Covid από την ύπατη εκπρόσωπο των ΗΠΑ στον ΠΟΕ απέχει παρασάγγας από την επίλυση του ζητήματος στο ομοσπονδιακό επίπεδο των ΗΠΑ, εκεί όπου η νομοθεσία για τα πνευματικά δικαιώματα έχει γραφεί από τις ίδιες τις εταιρείες με σκληρό, επίμονο και πανάκριβο λόμπινγκ πολλών δεκαετιών, και δύσκολα θα αλλάξει. Ο Μπάιντεν δεν έγινε κομμουνιστής, έστω και αν τα ελληνικά ΜΜΕ ετοιμάζονται να τον καταγγείλουν ως τέτοιον.

Στην πραγματικότητα η κίνηση των ΗΠΑ να θέσουν στο τραπέζι την άρση των περιορισμών παραγωγής εμβολίων λόγω πνευματικών δικαιωμάτων, έστω και στο επίπεδο της επιτρόπου Katherine Tai, έχει τρείς πλευρές:

Πρώτον την επιδίωξη επαναφοράς των ΗΠΑ σε πρωταγωνιστικό ρόλο στις διεθνείς εξελίξεις, μετά την υποχώρηση, την αναδίπλωση και την ανυποληψία της περιόδου Τραμπ. Το να τεθεί η αμερικανική υπερδύναμη στην εμπροσθοφυλακή των δυνάμεων που αναζητούν λύση σε ένα παγκόσμιο πρόβλημα, φαίνεται να επιλέγεται από τη διακυβέρνηση Μπάιντεν ως μορφή επαναφοράς των ΗΠΑ στην παγκόσμια ηγεμονία. Συνολικά τα έργα και οι ημέρες της διακυβέρνησης Μπάιντεν, δείχνουν ότι το πολιτικό και οικονομικό κατεστημένο των ΗΠΑ έλαβε το μάθημά του από την παραφωνία του Τραμπ και οχυρώνεται αναλόγως για να αποφευχθούν μελλοντικά παραστρατήματα.

Δεύτερον, την αναγνώριση ότι πανδημικές εξάρσεις (όπως αυτή στην Ινδία) και οι εκατόμβες θυμάτων που προκαλούν, δεν πρόκειται να αντιμετωπιστούν με τους σημερινούς ρυθμούς εμβολιασμών ανά τον κόσμο. Οι χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου υπολείπονται κατά πολύ της εμβολιαστικής κάλυψης που αρχίζει και επιτυγχάνει ο αναπτυγμένος κόσμος του βόρειου και δυτικού ημισφαιρίου. Ο πληθυσμός τους θα ξεκινήσει να κάνει το εμβόλιο μετά τα μέσα του 2022, ενώ παράλληλα καμιά χώρα δεν έχει την θηριώδη κρατική μηχανή (και λογική) της Κίνας ώστε να μπορεί να περιορίζει την εξάπλωση του ιού εν τη γενέσει του. Το εμβόλιο, στην πράξη, είναι ο μόνος τρόπος να προληφθούν θάνατοι εκατομμυρίων στην Αφρική και στην Ασία. Ειδικά θα χρειαστεί εμβόλιο mRNA που μπορεί να αντιμετωπίσει -σε νέες του εκδόσεις- τυχόν νέες και πιο επικίνδυνες μεταλλάξεις. Η Ινδία είναι σήμα κινδύνου για όλη την ανθρωπότητα, επομένως τα ιερά και τα όσια της παραγωγής με αποκλειστική βάση το κέρδος, μπορούν ίσως, ελεγχόμενα και περιορισμένα, να αμφισβητηθούν. Υπάρχει και η παραγωγή για το κοινό καλό, έστω και αν αυτή έχει πεταχθεί εδώ και δεκαετίες στο πυρ το εξώτερον.

Τρίτον, οι ΗΠΑ επιχειρούν να προλάβουν κυρίως τη Ρωσία αλλά και την Κίνα που κάνουν ήδη εξωτερική πολιτική με την υγειονομική βοήθεια σε τρίτες χώρες. Το ρωσικό εμβόλιο δίνεται προς παρασκευή σε τρίτες, εκτός Ρωσίας χώρες, και το ίδιο αναμένεται να συμβεί με το Κινεζικό. Στη μάχη αυτή, οι ΗΠΑ δεν θέλουν να εμφανιστούν ως κυνικοί θεματοφύλακες των κερδών των μεγάλων φαρμακευτικών εταιρειών, έστω και αν τρίζουν τα κόκκαλα του Ρήγκαν και της Θάτσερ.

Φυσικά το αν και το πώς ακριβώς θα προχωρήσει η πρόταση των ΗΠΑ είναι ένα θέμα ανοικτό. Μπορεί να μην προχωρήσει στην πράξη, μπορεί να εκφυλιστεί σε διακανονισμό φθηνότερης τιμής από τις Pfizer και Moderna προς τον Τρίτο Κόσμο, μπορεί να γίνει μαζική πληρωμή mRNA εμβολίων από τις χώρες της Δύσης προς τις φτωχότερες χώρες της Ασίας, της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής, ή μπορεί να υπάρξει μια περιορισμένη αποκέντρωση της παραγωγής, με ελεγχόμενους όρους, στις χώρες που έχουν (ή διατείνονται ότι έχουν) τη δυνατότητα για κάτι τέτοιο (πχ. Ινδία ή Νότια Αφρική). Προς το παρόν, ας αρκεστούμε στο ότι η πρόταση Μπάιντεν αναγνωρίζει μεγαλοπρεπώς το διαφαινόμενο αδιέξοδο στον τρόπο που λειτουργούν τα πράγματα.

Η κατάργηση των πατεντών για τα εμβόλια, παρά το γεγονός ότι είναι ζήτημα ζωής και θανάτου για εκατομμύρια ανθρώπους, προσκρούει στη γενική αρχή του κέρδους και στη βαθιά θεμελιωμένη στον μετα-κομμουνιστικό κόσμο αντίληψη ότι μόνο ο ιδιωτικός τομέας, υπό την προσδοκία κερδών για τους μετόχους του, μπορεί να προχωρήσει αποτελεσματικά την επιστημονική έρευνα. Στην πραγματικότητα βέβαια, αυτή η αντίληψη δεν είναι τίποτα άλλο παρά δοξασία, καθώς οι ιδιωτικές πολυεθνικές χρησιμοποιούν προηγούμενη γνώση, άφθονους πόρους και ζεστό χρήμα του δημοσίου και της κοινωνίας. Ειδικά η τεχνολογία mRNA έχει πίσω της δεκαετίες ολόκληρες πανεπιστημιακών ερευνών, δημόσιων χρηματοδοτήσεων και ακαδημαϊκού κόπου. Αυτά ενδεχομένως να έχουν μικρή σημασία για τα μαντρόσκυλα του νεοφιλελευθερισμού.

Αυτό που έχει σημασία είναι να επιβεβαιώσουμε για μια ακόμα φορά ότι το καπιταλιστικό κέρδος αργά ή γρήγορα έρχεται σε ασυμβίβαστη αντίθεση με την ιεράρχηση της ανθρώπινης ζωής. Αυτό, ακόμα και αν δεν λέγεται ευθαρσώς, με τη συγκεκριμένη συζήτηση που διεξάγεται διεθνώς, την πρόταση των ΗΠΑ, την αποδοχή του ΠΟΥ κλπ, εννοείται εμμέσως. Η ιστορία της πανδημίας και της αντιμετώπισής της υπογραμμίζει την ανάγκη ενός άλλου συστήματος κοινωνικών σχέσεων με άλλες ιεραρχήσεις, κίνητρα και προτεραιότητες.

Βατερλώ της ΕΕ στη μάχη κατά της πανδημίας

Βατερλώ της ΕΕ στη μάχη κατά της πανδημίας

/0 Comments/in /by

Η σύγκρουση της Κομισιόν με την AstraZeneca ύστερα από την ανακοίνωση της εταιρείας ότι θα παραδώσει μόνο 31 εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου της μέχρι τέλη Μαρτίου, έναντι 80 εκατομμυρίων που υπολόγιζαν οι Βρυξέλλες, περιγράφεται από μίντια του κατεστημένου- όχι μόνο στην Ελλάδα- ως μια νέα πρόκληση των εθνικιστών Βρετανών προς τους καλούς Ευρωπαίους, ύστερα από το Brexit. Πρόκειται για επιεικώς ανόητη τοποθέτηση, η οποία αποπροσανατολίζει από τα πικρά, αλλά πολύτιμα διδάγματα αυτής της ιστορίας. 

Πρώτα απ’ όλα, η ηθική εξέγερση των Βρυξελλών και των απολογητών τους εκπλήσσει για τον κυνισμό της. Τόσους μήνες που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας φώναζε για τον ντε φάκτο αποκλεισμό των φτωχών χωρών από τα εμβόλια, προς όφελος των πλούσιων, το αυτί των Ευρωπαίων ηγετών δεν έλεγε να ιδρώσει. Τώρα που ο εθνικισμός των εμβολίων φέρνει αντιμέτωπους πλούσιους με πλούσιους, το πράγμα αλλάζει και η Βρετανία πρέπει να γίνει αποδιοπομπαίος τράγος για να καλύψει την παταγώδη αποτυχία της Κομισιόν στη διαχείριση της πανδημίας.

Έπειτα, η κόντρα με την AstraZeneca αποκαλύπτει την τραγική ομηρία των σύγχρονων κρατών, ακόμη και των ισχυρότερων, από τις πολυεθνικές στο χώρο του φαρμάκου (Big Pharma). Γαλλία και Γερμανία, οι χώρες του Κοχ και του Παστέρ, πρωτοποριακές για δεκαετίες στον τομέα των εμβολίων και υποδειγματικές μέχρι και το κοντινό παρελθόν για τα συστήματα Υγείας που είχαν οικοδομήσει, απέτυχαν να εφοδιαστούν με δικά τους εμβόλια, για να βρεθούν στο έλεος των Αμερικανών, των Ρώσων, των Βρετανών και των Κινέζων.

Βεβαίως το πρόβλημα είναι παγκοσμίων διαστάσεων. Ευνοημένες από δεκαετίες νεοφιλελευθερισμού και συρρίκνωσης του δημόσιου τομέα, οι Big Pharma κατάφεραν να κυριαρχήσουν στα εμβόλια κατά της Covid-19 όχι χάρη στην επινοητικότητα της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, όπως κατά κόρον υποστηρίζεται, αλλά γιατί λεηλάτησαν τη δημόσια έρευνα και τα κρατικά κονδύλια. Η Moderna στηρίχθηκε σε πολυετείς έρευνες του δημόσιου πανεπιστήμιου της Πενσιλβάνια, η BioNTech, συνέταιρος της Pfizer, στις έρευνες του πανεπιστημίου Μάιντς, η AstraZeneca στις έρευνες του πανεπιστήμιου της Οξφόρδης. Επιπλέον, τα εθνικά κράτη έδωσαν πακτωλούς χρήματος στις εταιρείες για την έρευνα και την ανάπτυξη των εμβολίων και έκλεισαν συμβόλαια με βάση τα οποία δεσμεύονταν να αγοράσουν τεράστιες ποσότητες δόσεων, είτε έπαιρναν τελικά το πράσινο φως από τις ρυθμιστικές αρχές, είτε όχι. Με άλλα λόγια, μνημόσυνο με ξένα κόλλυβα και μηδενικό επιχειρηματικό ρίσκο.

Δυστυχώς για την Κομισιόν, στο παιχνίδι της “σύμπραξης δημόσιου- ιδιωτικού τομέα” όπου όλοι, ένθεν κακείθεν του Ατλαντικού μπήκαν, η ΕΕ τα κατάφερε πολύ χειρότερα από τους ανταγωνιστές της. Πρώτα απ’ όλα, οι γραφειοκράτες των Βρυξελλών πόνταραν σε λάθος άλογα, προαγοράζοντας εμβόλια που τελικά δεν τελεσφόρησαν, ενώ καθυστέρησαν κατά τρεις μήνες έναντι της Βρετανίας να κλείσουν συμβόλαιο με την AstraZeneca. Αυτός, και όχι ο “βρετανικός εθνικισμός” ήταν ο λόγος που η AstraZeneca, μια αγγλο- σουηδική πολυεθνική, που κοιτάζει μόνο το κέρδος της, έδωσε προτεραιότητα στη Βρετανία για τη διάθεση των εμβολίων, τα οποία, στο κάτω- κάτω, ο εταίρος της, το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, είχε ανακαλύψει. Επί πλέον, ΗΠΑ και Βρετανία είχαν προσφέρει επταπλάσια κονδύλια στις εταιρείες για την έρευνα και την ανάπτυξη των εμβολίων, σε σύγκριση με την ΕΕ.

Τα αποτελέσματα της ανικανότητας της Κομισιόν αποτυπώνονται στους ρυθμούς των εμβολιασμών. Ας αφήσουμε στην άκρη μικρές χώρες όπως το Ισραήλ (που διαθέτει πάντα το μαξιλάρι της αμερικανικής βοήθειας και δεν εμβολιάζει Παλαιστίνιους), τα Εμιράτα και το Μπαχρέιν, χώρες που προηγούνται στα ποσοστά εμβολιασθέντων. Το εξοργιστικό για τους πολίτες της ηπειρωτικής Ευρώπης είναι ότι έχουν καταδικαστεί σε πολύ πιο αργούς ρυθμούς εμβολιασμού από τους λαούς κρατών με ανάλογο επίπεδο ανάπτυξης. Όταν γράφονταν αυτές οι γραμμές, οι ΗΠΑ είχαν εμβολιάσει το 11% του πληθυσμού τους, η Βρετανία το 7% και η ΕΕ κάτι λιγότερο από το 2%. Από μόνο του, το Ηνωμένο Βασίλειο έχει εμβολιάσει περισσότερους ανθρώπους από όσους έχουν κάνει η Γερμανία, η Γαλλία, η Ιταλία και η Ισπανία αθροιστικά.

Το πλήγμα για το γεωπολιτικό κύρος της ΕΕ είναι βαρύ. Οι Συντηρητικοί του Τζόνσον, στη Βρετανία, επικαλούνται το ευρωχάλι στον εμβολιασμό ως τρανή δικαίωση του Brexit. Ο θιασώτης της “μη φιλελεύθερης δημοκρατίας”, πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν εμφανίζεται δικαιωμένος στην επιλογή του να προμηθευτεί το ρωσικό εμβόλιο Sputnik V, ενώ και η Άγκελα Μέρκελ εμφανίζεται ανοιχτή στη συμπαραγωγή του με τη Ρωσία. Η οργή για την καθυστέρηση των εμβολιασμών ενισχύει τη διάχυτη λαϊκή δυσαρέσκεια για τα παρατεταμένα lockdown με τις πρώτες εκτεταμένες ταραχές να ξεσπάνε στη συνήθως πολιτικά νυσταλέα Ολλανδία. Οι δημοσκοπήσεις στη Γαλλία, όπου η δυσαρέσκεια κατά του Μακρόν διευρύνεται, ευνοούν επικίνδυνα τη Λεπέν, ενώ στην Ιταλία που αντιμετωπίζει τη νιοστή κυβερνητική κρίση της, ο Σαλβίνι τρέφει βάσιμες προσδοκίες εξουσίας.

Τελευταία στον εμβολιασμό, στο πλαίσιο του αναπτυγμένου Βορρά, η ΕΕ κινδυνεύει να υποστεί τις χειρότερες οικονομικές επιπτώσεις από την πανδημία. Οι τελευταίες προβλέψεις της Παγκόσμιας Τράπεζας για το 2020 ήθελαν το ΑΕΠ της ΕΕ να συρρικνώνεται κατά 7,4% έναντι 3,6% μείωση για τις ΗΠΑ, ενώ η Κίνα προβλέπεται ότι θα είναι η μόνη μεγάλη οικονομία που θα σημειώσει αύξηση του ΑΕΠ της κατά 2,3%. Όπως πάνε τα πράγματα, και το 2021 θα σημάνει υποχώρηση οικονομικής και γεωπολιτικής ισχύος για την ΕΕ έναντι των βασικών ανταγωνιστών της.

Οι επαπειλούμενες γεωπολιτικές και εσωτερικές, κοινωνικές επιπτώσεις από την οικονομική κρίση λόγω πανδημίας θέτουν υπό σφοδρή αμφισβήτηση το Σύμφωνο Σταθερότητας πάνω στο οποίο στηρίζεται η ΟΝΕ. Την περασμένη Τρίτη, ο διευθυντής της γερμανικής καγκελαρίας Χέλγκε Μπράουν, δεξί χέρι της Άγκελα Μέρκελ, προκάλεσε σοκ στις Βρυξέλλες, αμφισβητώντας τα παραδοσιακά, γερμανικά ταμπού της δημοσιονομικής πειθαρχίας. Με άρθρο του στην εφημερίδα Handelsblatt, υποστήριξε ότι “το φρένο του χρέους (δηλαδή η συνταγματική ρύθμιση που λέει ότι, βρέξει- χιονίσει, το νέο χρέος δεν πρέπει να ξεπερνά το 0,35% του ΑΕΠ) δεν μπορεί να γίνεται σεβαστό στα χρόνια που έρχονται” λόγω των τεράστιων προκλήσεων που θέτει η πανδημία. Ζήτησε μάλιστα να αναθεωρηθεί το γερμανικό σύνταγμα, ώστε να γίνει δυνατή η εφαρμογή πιο ελαστικών πολιτικών.

Τίποτα δεν εγγυάται, βέβαια, ότι η πρόταση του Μπράουν θα υλοποιηθεί- με εξαίρεση τους Πράσινους και την Αριστερά, οι αντιδράσεις του γερμανικού πολιτικού κατεστημένου ήταν από επιφυλακτικές έως επιθετικές. Το βέβαιο είναι ότι η ηγεμονία των νεοφιλελεύθερων δογμάτων υφίσταται κλονισμό και ότι η ίδια η ΕΕ θα αντιμετωπίσει καινούργιες κρίσεις, ίσως μεγαλύτερες από ό,τι φαντάζονται οι ηγέτες της.

Πηγή: ppapacon.blogspot.com

H Pfizer συνέβαλε στη δημιουργία κανόνων για τις πατέντες. Τώρα τους χρησιμοποιεί για να περιορίσει την πρόσβαση στο εμβόλιο

/0 Comments/in , /by

Ο φαρμακευτικός κολοσσός Pfizer του οποίου το εμβόλιο για τον Covid-19 έχει εγκριθεί από τις 11 Δεκεμβρίου για επείγουσα χρήση στις ΗΠΑ, αναδειχθεί σε ηχηρό αντίπαλο της προσπάθειας να διασφαλιστεί πρόσβαση στο εμβόλιο και από τις φτωχότερες χώρες. Τον Οκτώβριο, η Ινδία και η Νότια Αφρική υπέβαλαν πρόταση στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ) να παγώσει τους περιορισμούς στις πατέντες για τις θεραπείες Covid-19, στο πλαίσιο της συμφωνίας του Οργανισμού για τα Δικαιώματα Πνευματικής Ιδιοκτησίας (“Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights” ή TRIPS). Η πρόταση αυτή πλέον υποστηρίζεται από σχεδόν 100 χώρες, καθώς επιτρέπει την πιο προσιτή παραγωγή θεραπευτικών φαρμάκων, όσο διαρκεί η πανδημία. Καθώς οι πλουσιότερες χώρες συσσωρεύουν αποθέματα εμβολίων, μια μελέτη προειδοποιεί ότι το ένα τέταρτο του παγκόσμιου πληθυσμού δεν θα έχει το εμβόλιο έως το 2022. Με τέτοια δεδομένα, η έγκριση της πρότασης, θα μπορούσε ενδεχομένως να σώσει αμέτρητες ζωές παγκοσμίως.

Η φαρμακευτική εταιρία αντιτίθεται στην πρόταση του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου να επεκταθεί η πρόσβαση στο εμβόλιο και στις φτωχότερες χώρες.

Αλλά μέχρι στιγμής, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Βρετανία, η Νορβηγία, η Ελβετία, η Ιαπωνία και ο Καναδάς έχουν εμποδίσει με επιτυχία αυτήν την πρόταση, σε ένα πλαίσιο όπου η καθυστέρηση θα επιφέρει σχεδόν σίγουρα περισσότερους θανάτους. Η φαρμακευτική βιομηχανία, με την  Pfizer μεταξύ των ηγετικών παραγόντων της, είναι ισχυρός εταίρος σε αυτή την κίνηση, επιδιώκοντας φυσικά την προστασία των κερδών της. «Η πνευματική ιδιοκτησία, που τροφοδοτεί τον ιδιωτικό τομέα, είναι αυτό που έφερε λύση σε αυτήν την πανδημία και δεν αποτελεί εμπόδιο αυτή τη στιγμή», δήλωσε ο Αλμπέρ Μπουρλά, διευθύνων σύμβουλος της Pfizer την περασμένη εβδομάδα. Σε ένα άρθρο της 5ης Δεκεμβρίου στο «The Lancet», η Pfizer κατέγραψε την αντίθεσή της στην πρόταση, λέγοντας: «ένα μοντέλο για όλα τα μεγέθη αγνοεί τις συγκεκριμένες περιστάσεις κάθε κατάστασης, κάθε προϊόντος και κάθε χώρας».

Οι ισχυρισμοί της Pfizer δημιουργούν την εντύπωση, ότι το πλαίσιο κανόνων πνευματικής ιδιοκτησίας και φαρμακευτικών μονοπωλίων είναι μια παγκόσμια τάξη κοινής λογικής, της οποίας τα οφέλη για την κοινωνία είναι προφανή. Όμως, στην πραγματικότητα, αυτοί οι διεθνείς κανόνες είναι σχετικά πρόσφατοι και διαμορφώθηκαν εν μέρει από την ίδια την Pfizer. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 έως τις αρχές της δεκαετίας του 1990, η εταιρία έπαιξε κρίσιμο ρόλο στη θέσπιση των ίδιων κανόνων πνευματικής ιδιοκτησίας του ΠΟΕ, τους οποίους επικαλείται τώρα για να υποστηρίξει τη θέση της κατά της ελεύθερης προμήθειας εμβολίων στις φτωχές χώρες. Το «αίμα του ιδιωτικού τομέα» στο οποίο αναφέρεται ο Μπουρλά, δεν είναι κάποια φυσική κατάσταση, αλλά μια παγκόσμια εμπορική δομή, στη δημιουργία της οποίας συνέβαλε η Pfizer, σε βάρος των φτωχών ανθρώπων σε όλο τον κόσμο που αναζητούν πρόσβαση σε θεραπείες και φάρμακα που σώζουν ζωές.

Μια εταιρική εκστρατεία

Στα μέσα της δεκαετίας του 1980, ο Έντμουντ Πρατ, τότε πρόεδρος της Pfizer, είχε ένα στόχο: να διασφαλίσει ότι η ισχυρή προστασία των κανόνων πνευματικής ιδιοκτησίας θα συμπεριληφθεί στη Διάσκεψη της Ουρουγουάης για τη Γενική Συμφωνία Δασμών και Εμπορίου (GATT), δηλαδή στις διεθνείς εμπορικές διαπραγματεύσεις που θα οδηγούσαν εν τέλει στην ίδρυση του ΠΟΕ το 1995. Το σκεπτικό του ήταν απλό: Η προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας είναι ζωτικής σημασίας για την προστασία της παγκόσμιας ανταγωνιστικότητας, ή με άλλα λόγια της δικής του εταιρείας και άλλων αμερικανικών βιομηχανιών.

Η σημαντική θεσμική θέση του Πρατ, οφείλεται, όπως σημειώνουν οι συγγραφείς Charan Devereaux, Robert Z. Lawrence και Michael D. Watkins στο βιβλίο τους, Case Studies in US Trade Negotiation, στο ότι διετέλεσε σύμβουλος για τις εμπορικές διαπραγματεύσεις στις κυβερνήσεις Κάρτερ και Ρήγκαν. Το 1986, συνέστησε την Επιτροπή Πνευματικής Ιδιοκτησίας (IPC), η οποία συνέχισε, μετά τη θητεία του, να χτίζει σχέσεις με βιομηχανίες σε ολόκληρη την Ευρώπη και την Ιαπωνία, να συναντιέται με αξιωματούχους του Παγκόσμιου Οργανισμού Πνευματικής Ιδιοκτησίας των Ηνωμένων Εθνών και να ασκεί επιθετική πίεση – όλα αυτά με σκοπό να διασφαλιστεί ότι η προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας θα συμπεριλαμβανόταν στις εμπορικές διαπραγματεύσεις.

Η Pfizer έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην προώθηση της ιδέας ότι το διεθνές εμπόριο θα πρέπει να βασίζεται σε ισχυρούς κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας, ενώ οι χώρες που δεν ακολουθούν τους κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας των ΗΠΑ, θεωρούνται ότι συμμετέχουν στην «πειρατεία». Όπως σημειώνουν οι Peter Drahos και John Braithwaite στο βιβλίο τους Information Feudalism, «Το μήνυμα για την πνευματική ιδιοκτησία μεταδόθηκε από τα  επιχειρηματικά δίκτυα στα εμπορικά επιμελητήρια, στα επιχειρηματικά συμβούλια, στις επιτροπές, σε εμπορικές ενώσεις και σώματα. Σταδιακά, στελέχη της Pfizer κατέλαβαν βασικές θέσεις σε στρατηγικούς επιχειρηματικούς οργανισμούς και μπόρεσαν να υποστηρίξουν τη θέση τους για την πνευματική ιδιοκτησία».

Δεν ήταν δεδομένο, τότε, ότι η πνευματική ιδιοκτησία θα συμπεριλαμβανόταν στις εμπορικές διαπραγματεύσεις. Πολλές χώρες του Τρίτου Κόσμου αντιστάθηκαν σε αυτήν την κίνηση, με την αιτιολογία ότι ισχυρότεροι κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας θα προστατεύουν τη μονοπωλιακή δύναμη των εταιρειών και θα υπονομεύουν τους εγχώριους ελέγχους των τιμών, όπως εξηγείται στο βιβλίο Case Studies in US Trade Negotiation. Το 1982, η πρωθυπουργός της Ινδίας Ίντιρα Γκάντι, δήλωσε στην Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας ότι, «η ιδέα ενός καλύτερα οργανωμένου κόσμου είναι αυτή στην οποία η ιατρική ανακάλυψη θα είναι απαλλαγμένη από όλες τις πατέντες και δεν θα υπάρχει κέρδος από τη ζωή και το θάνατο». Το Christian Science Monitor ανέφερε το 1986 ότι, «η Βραζιλία και η Αργεντινή ηγήθηκαν μιας ομάδας που έχει εμποδίσει τις προσπάθειες των ΗΠΑ να συμπεριλάβουν την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας στον νέο γύρο εμπορικών διαπραγματεύσεων».

Ωστόσο, ο Πρατ είχε ισχυρούς συμμάχους, συμπεριλαμβανομένου του προέδρου της IBM Τζον Όπελ, και οι κοινές τους προσπάθειές τους συνέβαλαν στην εξασφάλιση της ενσωμάτωσης του TRIPS – το οποίο θέτει κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας – στις διαπραγματεύσεις της GATT. Ο Πρατ, από την πλευρά του, πήρε τα εύσημα για αυτή την εξέλιξη. «Η τρέχουσα νίκη της GATT, η οποία καθιέρωσε διατάξεις για την πνευματική ιδιοκτησία, ήρθε ως αποτέλεσμα των σκληρών προσπαθειών της αμερικανικής κυβέρνησης και των επιχειρήσεων των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένης της Pfizer, τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Στηρίξαμε την προσπάθεια αυτή από την αρχή, αναλαμβάνοντας ηγετικό ρόλο», δήλωσε ο Πρατ, σύμφωνα με το βιβλίο, «Ποιος είναι ο Οργανισμός Εμπορίου; Ένας περιεκτικός οδηγός για τον ΠΟΕ».

Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για τη συμφωνία για τις εμπορικές πτυχές των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, η Επιτροπή Πνευματικής Ιδιοκτησίας (IPC) έπαιξε ενεργό ρόλο στην οργάνωση των μεγάλων εταιριών στις Ηνωμένες Πολιτείες, όσο και στην Ευρώπη και στην Ιαπωνία, για την υποστήριξη ισχυρών κανόνων πνευματικής ιδιοκτησίας. Μέχρι τη στιγμή που ο ΠΟΕ ιδρύθηκε επίσημα και η Σύμβαση TRIPs είχε συναφθεί, ο Πρατ δεν ήταν πλέον πρόεδρος της Pfizer. Αλλά η συμβολή του, και ο ρόλος της Pfizer, εξακολούθησαν να είναι αισθητές. Όπως σημειώνουν οι Devereaux, Lawrence και Watkins, ένας από τους απεσταλμένους των ΗΠΑ για τις διαπραγματεύσεις δήλωσε ότι ο Πρατ και ο Όπελ «ουσιαστικά σχεδίασαν και έσπρωξαν την κυβέρνηση να συμπεριλάβει την πνευματική ιδιοκτησία ως ένα από τα κύρια θέματα στην ατζέντα των διαπραγματεύσεων».

Η συμφωνία για τις εμπορικές πτυχές των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας του ΠΟΕ, η οποία τέθηκε σε ισχύ το 1995, θα εξακολουθήσει να είναι η «πιο σημαντική συμφωνία για την πνευματική ιδιοκτησία του 20ού αιώνα», όπως γράφουν οι Drahos και Braithwaite.  Το μεγαλύτερο μέρος του κόσμου υποβλήθηκε κάτω από πολύ περιορισμένα πρότυπα για την πνευματική ιδιοκτησία, συμπεριλαμβανομένων των μονοπωλίων στις πατέντες των φαρμακευτικών εταιριών, με περιορισμένες εγγυήσεις και ευελιξία.

Ο Ντην Μπέικερ, οικονομολόγος και συνιδρυτής του Κέντρου Έρευνας για την Οικονομική Πολιτική (CEPR), είπε στο In Times ότι, «η συμφωνία για τις εμπορικές πτυχές των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας απαιτούσε από τις αναπτυσσόμενες χώρες παγκοσμίως να υιοθετήσουν τους (εμπνευσμένους από τις ΗΠΑ) κανόνες για τις πατέντες και για τα πνευματικά δικαιώματα. Τα θέματα αυτά, δεν συμπεριλαμβάνονταν στις προηγούμενες εμπορικές συμφωνίες, οπότε και οι επιμέρους χώρες είχαν πλήρη έλεγχο στους κανόνες που ακολουθούσαν για την πνευματική ιδιοκτησία. Η Ινδία είχε ήδη μια καλά αναπτυγμένη φαρμακευτική βιομηχανία μέχρι τη δεκαετία του 1990. Πριν από τη συμφωνία για τις εμπορικές πτυχές των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, η Ινδία δεν επέτρεψε στις εταιρείες ναρκωτικών να κατοχυρώνουν πατέντες για φάρμακα. Μπορούσαν να κατοχυρώσουν τη διαδικασία παραγωγής του φαρμάκου, αλλά όχι το φάρμακο καθαυτό.»

Εμπόδιο στην πρόσβαση σε φάρμακα

Η συμφωνία για τις εμπορικές πτυχές των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας του ΠΟΕ έφερε κέρδη στις φαρμακευτικές εταιρείες, αλλά ταυτόχρονα «αύξησε το φαρμακευτικό κόστος στις ΗΠΑ και περιόρισε περαιτέρω τη διαθεσιμότητα βασικών σωστικών φαρμάκων στις αναπτυσσόμενες χώρες του ΠΟΕ», σύμφωνα με την ομάδα Public Citizen. Αυτή η δυναμική εξελίχθηκε σε αδίστακτη πρακτική κατά τη διάρκεια της κρίσης του AIDS, η οποία ήταν σε πλήρη εξέλιξη, την εποχή της δημιουργίας του ΠΟΕ. «Χρειάστηκε σχεδόν μια δεκαετία για την κυβέρνηση της Νοτίου Αφρικής, προκειμένου να σπάσει τα μονοπώλια των ξένων φαρμακευτικών-κολοσσών που κρατούσαν τη χώρα όμηρο και τους ανθρώπους της θύματα ασθενειών, για τις οποίες υπήρχε θεραπεία», έγραψαν ο Achal Prabhala, ο Arjun Jayadev και ο Dean Baker σε ένα πρόσφατο άρθρο τους στη New York Times.

Είναι δύσκολο να σκεφτούμε ένα καλύτερο λόγο για την αναστολή των νόμων περί πνευματικής ιδιοκτησίας από μια παγκόσμια πανδημία.

Εκτός από ένα πλήθος ακτιβιστών σε παγκόσμιο επίπεδο, οργανισμοί για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και εμπειρογνώμονες του ΟΗΕ, έχουν συντονιστεί στην προσπάθεια για την αναστολή των νόμων για τις πατέντες. Οι εκκλήσεις τους ακολουθούν το παγκόσμιο κίνημα δικαιοσύνης της δεκαετίας του 1990 και των αρχών της δεκαετίας του 2000, το οποίο επικεντρώθηκε στον τεράστιο ρόλο του ΠΟΕ, μαζί με άλλα παγκόσμια ιδρύματα όπως η Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, στην επέκταση της δύναμης των εταιριών, που υπονομεύουν την εγχώρια προστασία των κρατών, από την εργασία και το περιβάλλον μέχρι τη δημόσια υγεία. Η υπέρμετρη ισχύς των Ηνωμένων Πολιτειών και των εταιρειών των ΗΠΑ στον ΠΟΕ – που φαίνεται στο μπλοκάρισμα της πρότασης για απαλλαγή από τις πατέντες – ήταν το βασικό σημείο κριτικής.

Η Pfizer δεν αντιτίθεται μόνη της στην προσωρινή παύση των κανόνων πνευματικής ιδιοκτησίας. Διάφοροι εμπορικοί όμιλοι της φαρμακοβιομηχανίας καθώς και μεμονωμένες εταιρείες – συμπεριλαμβανομένης της Moderna, η οποία βρίσκεται πίσω από ένα άλλο κορυφαίο εμβόλιο Covid-19 – έχουν μπει δυνατά στη μάχη ενάντια στην εξαίρεση από τους αυστηρούς κανόνες της πνευματικής ιδιοκτησίας.

«Η επιρροή της φαρμακευτικής βιομηχανίας είναι τεράστια», λέει ο Μπέικερ. «Περιττό να πούμε, ο Τραμπ συμπλέει με τη φαρμακευτική βιομηχανία. Ακόμη και ο Μπάιντεν θα στοιχηθεί με τη φαρμακευτική βιομηχανία και θα πιεστεί σκληρά για να κάνει κάτι που ίσως δεν τους αρέσει. Δεν υπάρχει κάποιος από τη φαρμακευτική βιομηχανία που θα αντιταχθεί σε αυτό. Είναι όλοι με τη μεριά της υπεράσπισης της πατέντας».

Η φαρμακευτική βιομηχανία αγωνίζεται σκληρά να σωρεύσει κρίσιμες πληροφορίες σχετικά με τα εμβόλια και τη θεραπεία κατά του Covid-19, παρά τις τεράστιες δημόσιες δαπάνες για τη στήριξη των ερευνών τους. Η συνεργάτιδα εταιρεία της Pfizer, η BioNTech, για παράδειγμα, έλαβε σημαντική δημόσια χρηματοδότηση από τη Γερμανία. Ωστόσο, με εκτιμώμενο κόστος 19,50$ ανά δόση για τις πρώτες 100 εκατομμύρια δόσεις, το εμβόλιο είναι πιθανότατα πολύ δαπανηρό για πολλές φτωχές χώρες, λαμβάνοντας υπόψη ιδίως το μεγάλο κόστος της αποθήκευσης του εμβολίου. Η φαρμακευτική εταιρεία AstraZeneca, η οποία παρήγαγε ένα εμβόλιο σε συνεργασία με την Οξφόρδη, έχει δεσμευτεί να αυξήσει την πρόσβαση στα εμβόλια για πολλές φτωχές χώρες, λέγοντας ότι δεν θα αποκομίσει κέρδος από το εμβόλιο κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Αλλά «επιφυλάσσεται των δικαιωμάτων της να κηρύξει το τέλος της πανδημίας τον Ιούλιο του 2021», σημειώνουν οι Prabhala, Jayadev και Baker.

Πράγματι, τα δεδομένα που προκύπτουν δείχνουν τι θα μπορούσε να είχε προβλεφθεί πριν από μήνες:

Ένας χάρτης της παγκόσμιας φτώχειας κι ένας χάρτης που θα απεικόνιζε την παγκόσμια πρόσβαση στο εμβόλιο, θα ταυτίζονταν πλήρως.

«Οι ΗΠΑ, η Βρετανία, ο Καναδάς και άλλες αναπτυγμένες χώρες αγόρασαν εμβόλια που ξεπερνούν κατά πολύ σε αριθμό τους πληθυσμούς τους», αναφέρει η New York Times, «ενώ πολλές φτωχότερες χώρες αγωνίζονται να εξασφαλίσουν τον αριθμό των εμβολίων που τους είναι απαραίτητα». Αυτό είναι ένα λογικό αποτέλεσμα για ένα σύστημα που έχει σχεδιαστεί εξαρχής προκειμένου να ενισχύει τις υπάρχουσες δομές εξουσίας, όπως έχουν παγιωθεί ως κληρονομιά της αποικιοκρατίας. Ανεξάρτητα από την «πρόθεση», για μια ακόμη φορά, η πλειονότητα των αφρικανικών χωρών, σε γενικές γραμμές, αφήνονται να υποφέρουν και να πεθάνουν, ενώ οι πλούσιες χώρες του «πλούσιου Βορρά» υπερβαίνουν κατά πολύ σε κατανάλωση τις ανάγκες τους, ακόμα κι αν αυτό δεν αποτελεί εγγύηση για  τη δίκαιη κατανομή του εμβολίου στις λεγόμενες αναπτυγμένες χώρες.

Λαμβάνοντας υπόψη τον κίνδυνο ενός παγκόσμιου απαρτχάιντ στη διανομή των εμβολίων, στο οποίο οι φτωχές χώρες συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν καταστροφικές απώλειες, ενώ οι πλούσιες χώρες επιδιώκουν την «ανοσία της αγέλης», δεν είναι αρκετά καθησυχαστικές οι ασαφείς διαβεβαιώσεις για μια «μεγαλοψυχία» από μέρους των εταιρειών. Όπως το θέτει ο Μπέικερ: «Γιατί να μην θέλεις κάθε εμβόλιο διαθέσιμο όσο το δυνατόν πλατύτερα;».

Πηγή: In these Times

Μετάφραση: antapocrisis

Η Δύση απέτυχε στην πανδημία. Θα αποτύχει και στον εμβολιασμό;Illustration by Nicholas Konrad/The New York Times; photograph by Getty Images

Η Δύση απέτυχε στην πανδημία. Θα αποτύχει και στον εμβολιασμό;

/1 Comment/in , /by

Ο εντυπωσιακός συνωστισμός κατά τον εορτασμό της Πρωτοχρονιάς στην Γουχάν της Κίνας, με όλες τις εμφανείς σκοπιμότητές του, στέλνει σαφές μήνυμα στον πλανήτη: Κάποιοι τα κατάφεραν και κάποιοι απέτυχαν. Στους πρώτους, πέρα από την Κίνα, φαίνεται να συγκαταλέγεται σχεδόν όλη η Ασία. Δίπλα στο σκληρό -και κατά τη Δύση αντιδημοκρατικό- καθεστώς του Πεκίνου, φιγουράρει η ακραιφνώς καπιταλιστική Ιαπωνία της οποίας μάλιστα το Σύνταγμα απαγόρευε τις απαγορεύσεις που έγιναν συνήθεια στην κατά τα άλλα φιλελεύθερη Δύση. Παρόλα αυτά, η Ιαπωνία έρχεται μακράν τελευταία από τις χώρες του G8 στην αναλογία θανάτων από κορωνοϊό, παρά τον υπέργηρο πληθυσμό της. Στην ίδια κατάσταση βρίσκονται η Νότια Κορέα, η Ταϊβάν και άλλες χώρες, υπεράνω κάθε υποψίας για κομμουνιστική (ή έστω φιλο-Κινεζική) παρέκκλιση. Το να υπογραμμίζει δηλαδή κανείς ότι οι χώρες της Ανατολής πέτυχαν να περιορίσουν κρούσματα και θανάτους, ενώ οι χώρες της Δύσης απέτυχαν, δεν μπορεί πλέον να ερμηνεύεται ως πολιτική συμπάθεια προς το κινέζικο καθεστώς, παρά τις ακατάσχετες βλακείες που συνήθως ακούγονται.

Η αποτυχία της Δύσης καταγράφεται και στους οικονομικούς και κοινωνικούς δείκτες. Τα αναποτελεσματικά λοκ ντάουν – φυσαρμόνικα, τα μακρόχρονα περιοριστικά μέτρα, η αλλαγή των καταναλωτικών συνηθειών, έχουν βουλιάξει τις οικονομίες της Δύσης, προκαλώντας μια δεύτερη μεγάλη κοινωνική καταστροφή μέσα σε μια δεκαετία, μετά την κρίση του 2008-2010. Η Κίνα αντίθετα, ήταν η μόνη παγκόσμια οικονομική δύναμη που δεν κατέγραψε μείωση του ΑΕΠ κατά το 2020, ενώ η συνολικά η ανατολική Ασία αναμένεται να επιστρέψει ευκολότερα σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης μέσα στο 2021.

Δεν είχαμε δηλαδή απλώς μια αποτυχημένη υγειονομικά απάντηση της Δύσης στην πανδημία. Είχαμε και μια καταστροφική κοινωνικά και οικονομικά πολιτική.

Αποτυχία στον έλεγχο της πανδημίας, αποτυχία στην αντιμετώπιση της οικονομικής ύφεσης.

Αποτυχία και στον εμβολιασμό;

Αν πάρουμε τοις μετρητοίς τα αποτελέσματα των προγραμμάτων εμβολιασμού στις χώρες της Δύσης τα πράγματα είναι ανησυχητικά. Αν και καλύτερα από όλους τα πάνε το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ, η εμβολιαστική εκστρατεία έχει εμφανώς «λαγκάρει». Το άρθρο σύνταξης των New York Times, με όλη τη βαρύτητα που έχει η υπογραφή, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου. Δεν πρόκειται μάλιστα για μια κλασική αντι-Τραμπ ρητορική του εκδοτικού κατεστημένου των ΗΠΑ. Η Δύση, αφού επί μήνες απέτυχε να περιορίσει την πανδημία, αφού επί μήνες πόνταρε στον από μηχανής θεό του εμβολίου, σήμερα αποδείχθηκε ανίκανη να οργανώσει τον εμβολιασμό των ευπαθών ομάδων, του υγειονομικού δυναμικού και του γενικού πληθυσμού, τουλάχιστον με ρυθμό που να ανταποκρίνεται στην παραγωγή των εμβολίων.

Αν πριν λίγες εβδομάδες έλεγε κανείς ότι θα υπήρχαν εμβόλια, αλλά δεν θα ανταποκρινόταν ο μηχανισμός για να εμβολιάζεται γρήγορα ο πληθυσμός, θα χαρακτηριζόταν μάντης κακών. Όλο και περισσότερες όμως φωνές, υπεράνω πάσης αντικαθεστωτικής υποψίας, διαπιστώνουν ότι, και στην πρόκληση της εμβολιαστικής κάλυψης, «ο βασιλιάς είναι γυμνός».

Σήμερα, μία εβδομάδα μετά την πρώτη διανομή εμβολίων στην Ε.Ε. και τρεις εβδομάδες μετά τον πρώτο εμβολιασμό στις ΗΠΑ, τα ποσοστά εμβολιασθέντων αναλογικά με τον πληθυσμό είναι λίγο πάνω από το μηδέν.

Ωστόσο, το πιο ανησυχητικό είναι ότι τα ποσοστά εμβολιασμών αναλογικά με τον αριθμό των διαθέσιμων ανά χώρα δόσεων, παραμένουν εξαιρετικά χαμηλά. Περιμέναμε ότι τα εμβόλια δεν θα ήταν αρκετά, αλλά αποδεικνύεται ότι οι κυβερνητικοί σχεδιασμοί για την αξιοποίηση των διαθέσιμων εμβολίων είναι ανεπαρκέστατοι.

Από τις χώρες που εστίασαν σχεδόν αποκλειστικά στη σωτηρία δια του εμβολίου, μακράν καλύτερα τα πάει το Ισραήλ έχοντας εμβολιάσει την 1η Ιανουαρίου πάνω από το 10% του πληθυσμού του. Στην Ευρώπη τα καλύτερα ποσοστά βρίσκονται στο 0,2% του πληθυσμού, με την εξαίρεση του Ηνωμένου Βασιλείου που προσεγγίζει το 1,5%. Ωστόσο, στις περισσότερες χώρες της Δύσης τα εμβόλια που έχουν γίνει, σε σχέση με τις ήδη διαθέσιμες ποσότητες είναι ανάμεσα στο 5 και 10%. Στις τελευταίες θέσεις, μαζί με τη Γαλλία είναι και η Ελλάδα.

Ειδικά για την Ελλάδα, είχαμε επιπλέον την παγκόσμια αποκλειστικότητα να βλέπουμε κυβερνητικούς αξιωματούχους να πλιατσικολογούν τα εμβόλια. Δεν είναι τόσο ζήτημα αριθμών – δεν είναι σημαντικός ο αριθμός των εμβολίων που υποκλάπηκαν από τον κυβερνητικό και κομματικό μηχανισμό της ΝΔ. Είναι ωστόσο ενδεικτικό προτεραιοτήτων, αντίληψης και ιδεολογίας. Και φυσικά από μια κυβέρνηση που εμπνεύστηκε και οργάνωσε το πλιάτσικο κατά παράβαση κάθε υγειονομικού πρωτοκόλλου (και μόνο μετά την κατακραυγή το σταμάτησε), ποιος περιμένει σοβαρό σχεδιασμό εμβολιαστικής κάλυψης του γενικού πληθυσμού;

Παντού λοιπόν τίθεται το ερώτημα: Η Δύση επένδυσε όλες τις ελπίδες της για την αντιμετώπιση της πανδημίας στο εμβόλιο, καταγράφοντας τα χειρότερα δυνατά αποτελέσματα στην πρόληψη, στον επιδημιολογικό έλεγχο, στην προστασία των ευπαθών ομάδων. Είχε ολόκληρους μήνες να προετοιμάσει και να προετοιμαστεί, για τη γρήγορη εμβολιαστική κάλυψη τουλάχιστον των ευπαθών ομάδων και των υγειονομικών. Και σήμερα, που το εμβόλιο είναι πραγματικότητα, αδυνατεί να προχωρήσει τον εμβολιασμό;

Και ακόμα βρισκόμαστε στο πρώτο επίπεδο προτεραιότητας, το οποίο αφορά αποκλειστικά τις πιο ευπαθείς ομάδες και τους εργαζομένους σε δομές υγείας και οίκους ευγηρίας, επίπεδο που είναι απολύτως διαχειρίσιμο. Τι θα γίνει όταν μπει σε σειρά εμβολιασμού ο γενικός πληθυσμός;

Η Ανατολή επέλεξε να ελέγξει την πανδημία και εν πολλοίς τα κατάφερε. Η Δύση απέτυχε να ελέγξει την πανδημία, επένδυσε στον ερχομό του εμβολίου, αλλά και εδώ καταγράφει ορατές αποτυχίες.

Ποιος είναι ο λόγος;

Γιατί η επιστήμη μπόρεσε σε λίγους μήνες να ανταποκριθεί σε μια τεράστια πρόκληση και να παράξει το εμβόλιο, αλλά τα κράτη και οι κυβερνήσεις αδυνατούν να οργανώσουν τον εμβολιασμό; Θα απευθυνόμασταν σε αυτό το σημείο στον τιτάνα της πολιτικής σκέψης Κυρανάκη, που είχε εκφράσει παράπονα για τους επιστήμονες θεωρώντας τους …κατώτερους των περιστάσεων, αλλά το ζήτημα είναι σοβαρό.

Η αποτυχία εμβολιασμού ερμηνεύεται σε τρία επίπεδα

Πρώτον στη διάλυση των κρατικών μηχανισμών που είναι απαραίτητοι για την εξέλιξη μαζικών επιχειρήσεων δημοσίου συμφέροντος. Η διάλυση είναι πολύ μεγαλύτερη σε τομείς που αφορούν τα κοινωνικά αγαθά. Το κράτος έχει απωλέσει προ πολλού τα κοινωνικά του χαρακτηριστικά, σύμφωνα με τις επιταγές του νεοφιλελεύθερου μοντέλου. Τα πάντα (θεωρητικά) αυτορυθμίζονται, αλλά σε κάθε κρίσιμη στιγμή, σε κάθε οικονομική κρίση, σε κάθε φυσική καταστροφή, σε κάθε υγειονομικό κίνδυνο, αποδεικνύεται η ανάγκη της δημόσιας παρέμβασης και ο απορρυθμιστικός έως καταστροφικός ρόλος της ελεύθερης αγοράς. Τα κράτη της Δύσης συστηματικά πλέον εκχωρούν τις αρμοδιότητες, που άλλοτε είχαν, σε ιδιωτικούς φορείς – υπεργολάβους. Όχι μόνο η υγεία και η παιδεία, όχι μόνο οι συγκοινωνίες και οι επικοινωνίες, αλλά και η ενέργεια, το νερό, η φορολογία, εκχωρούνται ως αρμοδιότητα και πεδίο κερδοφορίας στο ιδιωτικό κεφάλαιο. Το κράτος υπάρχει αποκλειστικά για να εξασφαλίζει την ενίσχυση του ιδιωτικού τομέα. Αναμενόμενα λοιπόν, σε περιόδους κρίσης, το αποδυναμωμένο, κατατεμαχισμένο, ατζέντης τρίτων συμφερόντων, κράτος, αδυνατεί να ανταποκριθεί. Η αποτυχία της γρήγορης εμβολιαστικής κάλυψης είναι μια ακόμα απόδειξη των μειωμένων πλέον δυνατοτήτων των κρατικών μηχανισμών.

Ο δεύτερος λόγος είναι η επιλογή της νεοφιλελεύθερης Δύσης να επενδύει επί δεκαετίες στην ιατρική και στο φάρμακο (πχ εμβόλιο) αλλά όχι στην υγεία του πληθυσμού (πχ προγράμματα εμβολιαστικής κάλυψης). Πρόκειται για μια επιλογή με σαφή ταξικά και ιδεολογικά χαρακτηριστικά. Είναι πιο κερδοφόρο για το κεφάλαιο να παραχθεί το εμβόλιο, παρά να υπάρξει καθολική υγειονομική φροντίδα. Το πρώτο σημαίνει έρευνα υψηλής έντασης γνώσης και κεφαλαίου που αποφέρει τεράστια κέρδη στις μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες. Το δεύτερο απαιτεί πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, εκτεταμένα προγράμματα υγειονομικής παρακολούθησης του πληθυσμού, δηλαδή δημόσιους πόρους, ή αλλιώς (κατά την ελληνική κυβέρνηση) «πεταμένα λεφτά». Το πρώτο είναι ατόφιος καπιταλισμός, το δεύτερο παραπέμπει σε προτεραιότητες των πάλαι ποτέ σοσιαλιστικών κρατών.

Υπάρχει όμως και μια τρίτη πλευρά της νέας αποτυχίας της Δύσης: Είναι προτιμότερο για το σύγχρονο καπιταλισμό να επενδύει σε ένα επιστημονικό θαύμα, παρά στην κοινωνική οργάνωση. Είναι προτιμότερο να εθίζει την κοινωνία στην αναμονή του προϊόντος της επιστημονικής έρευνας, παρά να εξασφαλίζει διαδικασίες, μηχανισμούς και δομές για το κοινό καλό. Είναι χίλιες φορές προτιμότερο μάλιστα, όταν το πρώτο ξεπλένει εγκληματικές ευθύνες για ιδεολογικές, πολιτικές και οικονομικές αγκυλώσεις του καπιταλιστικού συστήματος που προκάλεσαν εκατομμύρια νεκρούς από μια πανδημία, ενώ το δεύτερο θέτει εκ νέου σε μαζική κλίμακα τον προβληματισμό για μια άλλη κοινωνική οργάνωση. Μια κοινωνική οργάνωση με οδηγό την αλληλεγγύη, την ισότητα, την δίκαιη και καθολική πρόσβαση στην υγεία και σε υψηλή ποιότητα ζωής.

Οι θλιβεροί απολογητές μιας παρηκμασμένης καπιταλιστικής Δύσης μπουρδολογούν ξανά και ξανά. Ανακαλύπτουν ότι ο εμβολιασμός μπορεί να πετύχει σε …στρατιωτικοποιημένες κοινωνίες τύπου Ισραήλ, ακριβώς όπως η υγειονομική απάντηση στην πανδημία μπορούσε να πετύχει μόνο σε αντιδημοκρατικά καθεστώτα τύπου Κίνας, ενώ η επιδημιολογική επιτήρηση μπορούσε να υπάρξει μόνο σε πειθαρχημένες κοινωνίες τύπου Νότιας Κορέας και τα μέτρα αποστασιοποίησης να τα εφαρμόζουν μόνο οι Γιαπωνέζοι. Τι μας μένει λοιπόν, πέρα από το να πεθαίνουμε μεν, αλλά σε συνθήκες «δημοκρατίας», «ατομικών δικαιωμάτων» και «διαφωτισμού»;

Η συζήτηση για το αν η πανδημία καταγράφει μια μετατόπιση ισχύος από την Δύση προς την Ανατολή είναι ανοικτή και σίγουρα πρέπει να πάρει υπόψη πολύ περισσότερα δεδομένα. Και φυσικά πρέπει να γίνει με πλήρη συνείδηση του τι είναι και τι εκφράζει σήμερα ο σκληρός κινέζικος καπιταλισμός. Στο θέμα της πανδημίας ωστόσο, τα γεγονότα είναι γεγονότα και οι αριθμοί -συνήθως- λένε την αλήθεια.

Και η αλήθεια είναι ότι οι πρώτες εβδομάδες του εμβολιασμού πάνε πιο άσχημα από όσο μπορούσαμε να φανταστούμε.

Φτάσαμε ως εδώ για να δούμε τα εμβόλια να χαλάνε μέσα στους καταψύκτες;

/2 Comments/in /by

Το antapocrisis αναδημοσιεύει το κεντρικό σχόλιο της Συντακτικής Επιτροπής (Editorial Board) των New York Times επειδή αποκαλύπτεται από τα πιο επίσημα χείλη ότι η διαχείριση των εμβολιασμών εξελίσσεται σε μια νέα αποτυχία της Δύσης. Αντίστοιχη κατάσταση αλλά σε μικρότερη κλίμακα παρατηρείται στην Ευρώπη με τις κοινωνίες να αναρωτιούνται τι πήγε στραβά και δεν μπορεί να οργανωθεί γρήγορα και με ασφάλεια η εμβολιαστική κάλυψη ανταποκρινόμενη τουλάχιστον στο ρυθμό παραγωγής εμβολίων. Στην Ελλάδα φυσικά, πέρα από την ανυπαρξία σχεδίου είχαμε και το παγκοσμίως μοναδικό φαινόμενο υφαρπαγής των πρώτων δόσεων από κυβερνητικούς αξιωματούχους, ενδεικτικό της ποιότητας του πολιτικού προσωπικού της χώρας.  

Έχουν περάσει δύο εβδομάδες από τότε που οι αξιωματούχοι των ΗΠΑ ξεκίνησαν τη μεγαλύτερη εκστρατεία εμβολιασμού στην ιστορία του έθνους. Μέχρι στιγμής, τα πράγματα πάνε άσχημα.

Πόσο άσχημα; Άγνωστος αριθμός δόσεων εμβολίου θα λήξει προτού μπορέσουν να χρησιμοποιηθούν, ενώ δήμοι και κοινότητες σε όλη τη χώρα αναφέρουν περισσότερα πτώματα από ό, τι χωράνε τα νεκροτομεία τους.

Η Επιχείρηση Warp Speed ​​(το σχέδιο εμβολιασμού) απέτυχε να προσεγγίσει έστω τον αρχικό της στόχο που ήταν να εμβολιάσει κατά του κοροναϊού 20 εκατομμύρια ανθρώπους έως τα τέλη του 2020. Από τις 14 εκατομμύρια δόσεις εμβολίου που έχουν παραχθεί και παραδοθεί σε νοσοκομεία και δομές υγείας σε ολόκληρη τη χώρα, μόνο 3 εκατομμύρια άτομα έχουν εμβολιαστεί. Οι υπόλοιπες δόσεις που σώζουν ζωές, υποτίθεται ότι παραμένουν αποθηκευμένες σε καταψύκτες – αρκετά εκατομμύρια από αυτές πιθανόν να λήξουν προτού χρησιμοποιηθούν.

Αυτή είναι μια εκπληκτική αποτυχία – και δυστυχώς ξεχωρίζει σε μια χρονιά εντυπωσιακών αποτυχιών. Η κατάσταση γίνεται πιο ζοφερή βλέποντας πόσο γνωστές είναι οι υποκείμενες αιτίες: Ο κακός συντονισμός σε ομοσπονδιακό επίπεδο, σε συνδυασμό με την έλλειψη χρηματοδότησης και υποστήριξης για κρατικές και τοπικές δομές, έχει οδηγήσει σε μια σειρά λανθασμένων βημάτων και περιττών καθυστερήσεων που θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί. Με άλλα λόγια κάνουμε κύκλους και φτάνουμε στο ίδιο σημείο. Με τεστ. Με λοκ ντάουν. Με ανίχνευση επαφών. Με επιδημιολογική επιτήρηση.

Το εμβόλιο έχει χαρακτηριστεί ως λύση σε αυτήν την κρίση – ένα απίστευτο επίτευγμα της επιστήμης που θα μας σώσει τελικά από την εκτεταμένη ανικανότητα της κυβέρνησης. Αλλά στο τέλος, τα εμβόλια μοιάζουν πολύ με τα άλλα μέτρα της δημόσιας υγείας. Η επιτυχία τους εξαρτάται από την εφαρμογή τους.

Η εφαρμογή των εμβολιασμών περιπλέκεται από διάφορους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των απαιτήσεων αποθήκευσης σε χαμηλές θερμοκρασίες, οι οποίες με τη σειρά τους απαιτούν ειδική εκπαίδευση για νοσοκόμες και γιατρούς. Η εκπαίδευση απαιτεί χρόνο και χρήμα, και τα δύο είναι σε έλλειψη προσφοράς στις περισσότερες πολιτείες. Ορισμένα νοσοκομεία δήλωσαν ότι δεν γνωρίζουν ποιο εμβόλιο πρόκειται να λάβουν, ή πόσες δόσεις, ή πότε. Το ομοσπονδιακό σύστημα επιτήρησης που παρακολουθεί τις αποστολές εμβολίων και την αλυσίδα επικοινωνίας μεταξύ ομοσπονδιακών, πολιτειακών και τοπικών δομών υγείας έχει αποδιοργανωθεί.

Στη μία πολιτεία μετά την άλλη, τα αποτελέσματα ήταν χαοτικά. Σε μια κοινότητα του Κεντάκι, οι δόσεις των εμβολίων πήγαν στα σκουπίδια καθώς ένα γηροκομείο παρήγγειλε περισσότερα από όσα χρειαζόταν. (Οι φαρμακοποιοί έσωσαν τα εμβόλια κυριολεκτικά από τον κάδο απορριμμάτων κάνοντάς τα σε τυχερούς πελάτες επί τόπου). Στο Πάλο Άλτο της Καλιφόρνια, οι ελαττωματικοί αλγόριθμοι απέκλεισαν αρχικά τους υγειονομικούς πρώτης γραμμής του νοσοκομείου από το να εμβολιαστούν. Στη Νέα Υόρκη και τη Βοστώνη, οι γιατροί που διατρέχουν χαμηλό κίνδυνο έχουν βρεθεί μπροστά από αυτούς που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο. Στο Ουισκόνσιν, περίπου 500 δόσεις χάθηκαν σκόπιμα από υπάλληλο νοσοκομείου. Στη Φλόριντα, οι ηλικιωμένοι περιμένουν στις ουρές, σε ορισμένες περιπτώσεις, ακόμα και ολόκληρη νύχτα.

Αν ήταν τόσο δύσκολο να εμβολιαστούν οι κάτοικοι των γηροκομείων και οι εργαζόμενοι στην υγειονομική περίθαλψη – που θα έπρεπε να ήταν το εύκολο πράγμα, από τα περισσότερα που πρέπει να γίνουν – ανατριχιάζει κανείς να σκεφτεί ποια θα είναι η εικόνα όταν μεγαλύτεροι, πιο διαφοροποιημένοι πληθυσμοί πάρουν τη σειρά τους για να κάνουν το εμβόλιο.

Αξιωματούχοι λένε ότι τα πρώιμα εμπόδια είναι αναπόφευκτα σε μια τόσο μεγάλη προσπάθεια και ότι ο ρυθμός εμβολιασμού πιθανότατα θα αυξηθεί τις επόμενες εβδομάδες, καθώς ξεπερνιούνται οι δυσκολίες και τελειώνουν οι διακοπές των εορτών. Ας ελπίσουμε ότι αυτό ισχύει. Ένα μεγάλο κύμα Covid – και το βάρος που έχει προκαλέσει στις δομές υγειονομικής περίθαλψης – έχει κάνει σαφώς τα πράγματα δυσκολότερα από ό,τι θα μπορούσαν να είναι. Αλλά το χάος και η σύγχυση είναι διαδεδομένα και ανησυχητικά. Το εθνικό ιστορικό για την αντιμετώπιση της πανδημίας δεν είναι καθησυχαστικό.

Άλλες χώρες προσπαθούν να προσφέρουν το εμβόλιο σε όσο το δυνατόν περισσότερα άτομα. Στη Βρετανία και τον Καναδά, για παράδειγμα, αξιωματούχοι σχεδιάζουν να χρησιμοποιήσουν αμέσως όλη την τρέχουσα προμήθεια εμβολίων, αντί να κρατήσουν για τη δεύτερη δόση τα μισά, έτσι ώστε εκείνοι που κάνουν το πρώτο εμβόλιο να ενισχύσουν γρήγορα τον οργανισμό τους. Τα μοντέλα έχουν δείξει ότι αυτή η προσέγγιση θα μπορούσε να αποτρέψει περίπου το 42% των συμπτωματικών κρουσμάτων. Στην ιδανική περίπτωση, οι αξιωματούχοι των ΗΠΑ θα έπρεπε τουλάχιστον να εξετάσουν παρόμοια μέτρα. Αλλά περισσότερες δόσεις εμβολίων δεν θα κάνουν καμία διαφορά, αν δεν μπορούμε να διαχειριστούμε καν τις δόσεις που έχουμε τώρα.

Όποιες κι αν είναι οι λύσεις μπροστά στην πρόκληση του εμβολιασμού, το βασικό πρόβλημα είναι σαφές. Οι αξιωματούχοι έχουν από καιρό δώσει προτεραιότητα στην ιατρική (σε αυτήν την περίπτωση, αναπτύσσοντας τα εμβόλια για τον κοροναϊό), ενώ παραμελούν τη δημόσια υγεία (δηλαδή προγράμματα για τον εμβολιασμό των πολιτών). Είναι πολύ πιο εύκολο να ενθουσιάζουμε τους ανθρώπους για θαυματουργά εμβόλια, που παράγονται σε χρόνο ρεκόρ, παρά για μια ριζική αύξηση των χώρων ψυχρής αποθήκευσης, τη δημιουργία κλινικών εμβολιασμού, ή την επαρκή εκπαίδευση γιατρών και νοσοκόμων. Αλλά χρειάζονται όλα τα προηγούμενα για να σταματήσει μια πανδημία.

Θα ήταν ενθαρρυντικό εάν, μετά από αυτό το άθλιο έτος του 2020, υπήρχε μια αποφασιστική μετατόπιση αυτής της λογικής, έτσι ώστε όταν έρθει η επόμενη πανδημία, η πρόληψη της ασθένειας – ακόμα και με όλη τη θαυμάσια βαρεμάρα που τη διακρίνει – θεωρηθεί δεδομένη.

Πηγή: New York Times

Μετάφραση: antapocrisis

Κλέφτες εμβολίων

Κλέφτες εμβολίων

/0 Comments/in , /by

Ο εμβολιασμός απέναντι στον ιό Covid-19 είναι πολύ σοβαρή υπόθεση. Όμως η κυβέρνηση αντί να οργανώσει σοβαρό σχέδιο εμβολιαστικής κάλυψης, από τη μια χρησιμοποιεί τα εμβόλια ως άλλοθι για τη συνεχιζόμενη απραξία της και από την άλλη στέλνει μια στρατιά κυβερνητικών κηφήνων και αξιωματούχων να σουφρώσει τα εμβόλια. Οι κλέφτες εμβολίων αφαιρούν τα εμβόλια από την πρώτη γραμμή της μάχης για να προστατεύσουν τον …εαυτό τους. Αφαιρούν τα εμβόλια από τους γιατρούς και τους νοσηλευτές των κλινικών Covid από τους γιατρούς και νοσηλευτές των νοσοκομείων αναφοράς, για να εμβολιαστούν οι ίδιοι. Για να στρογγυλοκάθονται στα γραφεία τους και να παριστάνουν ότι είναι υπερ-απαραίτητοι στην υγειονομική άμυνα της χώρας.

Τους έχουμε νέα: Οι ανεύθυνοι – υπεύθυνοι που έσπευσαν να καπαρώσουν τα λίγα εμβόλια που προς το παρόν διατίθενται, είναι πολύ λιγότερο χρήσιμοι για την αντιμετώπιση της πανδημίας από την τελευταία ανώνυμη καθαρίστρια μιας νοσοκομειακής κλινικής που σκουπίζει κάθε ξημέρωμα τα απομεινάρια της μάχης. Χωρίς ντροπή και φιλότιμο παριστάνουν τους “στρατηγούς” (ή ακόμα κατά δήλωση καθηγήτριας μέλους της Επιτροπής Λοιμωξιολόγων) τους …”βασιλιάδες” οι οποίοι πρέπει να σωθούν πρώτα.

Μόνο που οι βασιλιάδες πρέπει να σωθούν πρώτα, όταν πράγματι, στον πόλεμο είναι παρόντες. Όχι όταν αρνούνται να ενισχύσουν το ΕΣΥ, όταν αδυνατούν να οργανώσουν μηχανισμούς πρόληψης, ελέγχων, ιχνηλατήσεων, όταν τρέμουν στην ιδέα μήπως και η χώρα κληρονομήσει ένα ενισχυμένο ΕΣΥ και απωλέσει μελλοντικά κέρδη ο αγαπημένος τους ιδιωτικός τομέας. Οι στρατηγοί που δεν οργανώνουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τη μάχη και που αναμένουν παθητικά την έκβαση, εναποθέτοντας τις ελπίδες σε ένα εμβόλιο που θα αποδώσει στην καλύτερη περίπτωση το φθινόπωρο του επόμενου έτους, δεν είναι μαζί με τον στρατό που μάχεται. Είναι στα μετόπισθεν. Και η ιστορία μας διδάσκει ότι αυτού του τύπου οι στρατηγοί δεν σώζονται πρώτοι στη μάχη. Τουναντίον, εκτελούνται.

Όχι δεν απειλείται κανείς κηφήνας του κυβερνητικού μηχανισμού με κανενός είδους εκτέλεση. Απλώς αναρωτιόμαστε: Ο σημερινός προγραμματισμένος εμβολιασμός του προσωπικού στο νοσοκομείο Σωτηρία, εμβληματικό νοσοκομείο αναφοράς για τον κορωνοϊό, γιατί αναβληθηκε;

Γιατί έχει μεγαλύτερη ανάγκη θωράκισης ο εσμός των κυβερνητικών αξιωματούχων που βλέπουν κλινική Covid μόνο από φωτογραφίες, από όσους περνούν 4 και 8 ώρες τη μέρα μέσα στις κλινικές και στις ΜΕΘ Covid;

Βιάζονται μήπως να πάνε για πάρτυ στη Μύκονο;

Τρέχουν να προλάβουν κάποιο γκαλά στην Εκάλη;

Ζορίστηκαν τόσους μήνες στριμωγμένοι στις βιλάρες τους στην Κηφισιά και θέλουν να βγουν έξω μια ώρα αρχύτερα, να ξεσκάσουν;

Ή οι κλέφτες εμβολίων αξιολογούν το τομάρι τους ακριβότερα από όσο πράγματι αξίζει;

Μήπως δεν είναι αλήθεια ότι αν ένας κυβερνητικός κηφήνας ή υψηλόβαθμος αξιωματούχος αρρωστήσει δεν θα έχει την τύχη της νοσηλεύτριας από το νοσοκομείο της Νάουσας που δεν πρόλαβε να βρει κλίνη ΜΕΘ και ξεψύχησε; Ο κυβερνητικός στρατός και το πολιτικό προσωπικό της άρχουσας τάξης προηγείται στη μάχη απέναντι στον θάνατο. Θα προηγείται και στον εμβολιασμό;

Ας μην αναφερθούμε εδώ στην απαράδεκτα αργή διαδικασία εμβολιασμού. Στη Γερμανία μέσα στα πρώτα δύο εικοσιτετράωρα εμβολιάστηκαν 18.000 άνθρωποι και στην Ελλάδα λιγότεροι από 500. Και δεν είναι ζήτημα ποσότητας εμβολίων. Είναι ζήτημα οργάνωσης της διαδικασίας. Οι αστείες, επιπέδου μαθητικής εργασίας Γυμνασίου, παρουσιάσεις Κικίλια για τις φάσεις του εμβολιασμού (με κλεμένα γραφικά από εταιρεία ψυγείων), σε τι χρησίμευσαν τελικά;

Ας μην αναφερθούμε και στο συμβολισμό του εμβολιασμού των πολιτικών αρχηγών. Ας δεχτούμε ότι ο συμβολισμός ήταν απαραίτητος, οι πολιτικοί αρχηγοί να δώσουν το μήνυμα στην κοινωνία. ΟΚ, το έδωσαν. Οι υπόλοιποι του κυβερνητικού μηχανισμού γιατί πρέπει να αφαιρέσουν εμβόλια από τους γιατρούς και τους νοσηλευτές της πρώτης γραμμής; Τα στελέχη του εξαφανισμένου και έκθετου ΕΟΔΥ γιατί πρέπει να προηγηθούν; Μήπως αφού εμβολιαστούν, πρόκειται να σηκώνουν τα τηλέφωνα που επί μήνες δεν σήκωναν στους απεγνωσμένους γιατρούς του ΕΣΥ;

Οι καθηγητές Ιατρικής που δεν μπαίνουν στις κλινικές παρά βλέπουν δημοσιεύσεις, μελέτες και στατιστικά (και πιθανά καλά κάνουν), έχουν μεγαλύτερη προτεραιότητα στον εμβολιασμό από το προσωπικό στα γηροκομεία; Οι κάτοικοι των βορείων προαστίων των Αθηνών έχουν μεγαλύτερη προτεραιότητα από τους υγειονομικούς των νοσοκομείων της Βόρειας Ελλάδας;

Και όσοι κλέφτες εμβολίων έχουν εύκολη την καραμέλα του λαϊκισμού, ας δουν τι συμβαίνει στην Ευρώπη που τόσο δηλώνουν ότι θαυμάζουν (όταν τους συμφέρει). Πουθενά δεν προηγήθηκαν στρατιές κυβερνητικών αξιωματούχων από τους νοσηλευτές και τους γιατρούς των κλινικών Covid. Εμβολιάστηκαν για συμβολικούς λόγους πολιτικά πρόσωπα (μετρημένα στα δάχτυλα) για να δώσουν το μήνυμα. Όλοι οι υπόλοιποι θα εμβολιαστούν με τα κριτήρια που ισχύουν για τον γενικό πληθυσμό.

Στη Γαλλία δεν εμβολιάστηκε κανείς πολιτικός. Ο Μακρόν δήλωσε ότι θα εμβολιαστεί όταν έρθει η σειρά του. Και φυσικά κανείς δεν σκάρωσε κακοστημένες παραστάσεις “Επικίνδυνων Αποστολών” με το βανάκι των εμβολίων. Τα εμβόλια παραλήφθηκαν στα αντίστοιχα Κέντρα και στα Νοσοκομεία και ο εμβολιασμός ξεκίνησε κανονικά από το υγειονομικό προσωπικό. Στην Ελλάδα όταν έφτασαν 9.000 εμβόλια με βανάκι κινητοποιήθηκε η …Αντιτρομοκρατική, ο Στρατός και σύμπασα τα σώματα ασφαλείας, ενώ σήμερα που έφτασαν με κανονική πτήση 86.000 δόσεις, δεν είχαμε ευτυχώς το ίδιο θέατρο της Κυριακής. Φαιδρότητες φαιδρών προσώπων που ασκούν όμως επιζήμιες πολιτικές…

Στη Γερμανία η Μέρκελ δήλωσε ότι θα περιμένει κι αυτή τη σειρά της. Το προσωπικό της κυβέρνησης και των ομοσπονδιακών κρατιδίων κατατάχθηκε στην 5η (από τις 6) φάσεις προτεραιότητας. Στην Ελλάδα κατατάχθηκε στην 1η από τις 3.

Την ουσιαστική διαφορά βέβαια δεν θα τη βρει κανείς στην αποτελεσματικότητα του κυβερνητικού μηχανισμού της Γερμανίας έναντι αυτού της Ελλάδας.

Η διαφορά είναι ότι ο κυβερνητικός μηχανισμός της Γερμανίας είναι απλώς “προσωπικό”, ενώ ο κυβερνητικός μηχανισμός της Ελλάδας είναι αναντάμ παπαντάμ “ιδιοκτήτες της χώρας”. Και ως ιδιοκτήτες, ό,τι έχει η χώρα, τους ανήκει.

Ακόμα και τα εμβόλια.

Οι αντιεμβολιαστές, οι σκοταδιστές, οι «φωτισμένοι» και η μάχη που πρέπει να δώσουμε

/5 Comments/in , /by

Το εμβόλιο για την αντιμετώπιση του Covid 19 έρχεται, έστω και με βανάκι, έστω και αργά, έστω και με σόου πολιτικής σκοπιμότητας, έστω και χωρίς στρατηγική και σοβαρό σχέδιο εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού.

Μέσα σε 10 μήνες η επιστήμη –ναι και οι πολυεθνικές την επιστήμη χρησιμοποιούν-  κατόρθωσε αυτό που παλαιότερα απαιτούσε 5-10 χρόνια. Κι αυτό είναι επίτευγμα της ανθρωπότητας, όχι της Pfizer.

Κι όμως, στο επίτευγμα αυτό, φαίνεται να υπάρχουν ισχυρές αμφιβολίες και το λεγόμενο αντιεμβολιαστικό «κίνημα» βρίσκει νέο έδαφος να αναπτυχθεί. Όταν ο Economist έχει ως κεντρικό του άρθρο ότι ο σκεπτικισμός των αντι-εμβολιαστών μπορεί να βάλει εμπόδια στην αντιμετώπιση του Covid 19, τότε το πρόβλημα είναι σαφές ότι δεν είναι μικρό και δεν είναι μόνο ελληνικό.

Η αλήθεια είναι ότι δεν ήταν και πριν την πανδημία μικρό. Το κίνημα 5 αστέρων στην Ιταλία για παράδειγμα, ήρθε στην εξουσία προπαγανδίζοντας ανοιχτά θέσεις κατά της υποχρεωτικότητας των εμβολίων. Άσχετα αν τώρα ως κυβέρνηση προπαγανδίζει τη χρησιμότητα του εμβολίου για τον Covid 19. Σε ανεπτυγμένες χώρες της Ευρώπης ασθένειες όπως η ιλαρά επανεμφανίστηκαν τα τελευταία χρόνια, λόγω μιας διαδεδομένης «υποψίας» για τη σύνδεση του εμβολίου MMR και του αυτισμού. Παρά το γεγονός ότι η μελέτη που υποστήριζε την παραπάνω συσχέτιση αποδείχθηκε αργότερα απάτη, έπαιξε ρόλο στην εδραίωση της υποψίας. Στην Ελλάδα το 2016 το 17% όσων παιδιών έπρεπε να εμβολιαστούν, δεν έκανε το συγκεκριμένο εμβόλιο.

Όπως σωστά σημειώνει ο Economist και τους προηγούμενους αιώνες υπήρχαν συνωμοσιολόγοι και αντιεμβολιαστές. Τότε το σημείο εκκίνησης για αυτές τις σκοταδιστικές θεωρίες ήταν κυρίως η θρησκεία και ο εντονότατος προσανατολισμός στο μεταφυσικό. Σήμερα;

Ο Economist και το σύστημα που υπερασπίζεται έχει την εύκολη απάντηση. Σήμερα το πρόβλημα δεν είναι θρησκευτικό-ιδεολογικό αλλά πολιτικό. Φταίνε οι «λαϊκιστές». Και είναι γνωστό ποιοι χωράνε σε αυτήν την κατηγορία – και στα καθ’ ημάς. Από τον Βελόπουλο μέχρι την αριστερά και όποιον διαμαρτύρεται ότι η νταλίκα με τα εμβόλια δεν ήταν τελικά νταλίκα, αλλά βανάκι.

Με αυτόν τον τρόπο όμως αναποδογυρίζουμε τη λογική. Εμφανίζουμε το σύμπτωμα ως αιτία. Αναζητούμε το πρόβλημα στην πολιτική έκφραση του φαινομένου και όχι στην αιτία του. Υπήρχαν και υπάρχουν ωστόσο συγκεκριμένα προβλήματα που αποτελούν τη βάση τροφοδοσίας τέτοιων φαινομένων. Όσοι αντιλαμβάνονται τις εκφράσεις τους απλώς ως προϊόν συνωμοσιών, συνωμοσιολογούν και οι ίδιοι…

Τα συστημικά ΜΜΕ αρέσκονται να πλασάρονται σαν υπερασπιστές του ορθού λόγου. Αν όμως δεν προσδιοριστεί η αιτία του ανορθολογικού ρεύματος, το πρόβλημα δε θα λυθεί. Δε λύνεις ένα πρόβλημα αν δεν προσδιορίσεις ποιο είναι αυτό.

Οι θεωρίες συνωμοσίας σχετίζονται με την άνοδο του φόβου και της ανασφάλειας στους λαούς. Φόβος και ανασφάλεια σε κλίμακα ολοένα και μεγαλύτερη, για τα άμεσα προβλήματα της επιβίωσης. Από τα τέλη του εικοστού αιώνα, και παρά τις διαβεβαιώσεις ότι τέλειωσε η ιστορία των μεγάλων ρήξεων, επαναστάσεων και ανατροπών, η ανασφάλεια και ο φόβος στις κοινωνίες αυξάνονται όλο και περισσότερο. Είναι σύμπτωση ότι η άνοδος του ανορθολογισμού συμπίπτει με την υποχώρηση των επαναστατικών ιδεών; Ή μήπως η προσφυγή στην παραδοξολογία προκαλείται από τον ξέφρενο καλπασμό του καπιταλισμού προς τις επαναλαμβανόμενες κρίσεις που διαλύουν την όποια οικονομική σταθερότητα και αισιοδοξία;

Τι σχέση έχει η άνοδος του φόβου και της ανασφάλειας με την εντυπωσιακή επιστροφή του ανορθολογισμού; Ο ανορθολογισμός συνήθως γεννιέται από τον τρόμο απέναντι σε μια απειλή που δεν μπορείς να αντιμετωπίσεις με τις δικές σου δυνάμεις. Από τις δοξασίες των αρχαίων λαών μέχρι τα σύγχρονα ανορθολογικά ρεύματα, η παραδοξολογία τροφοδοτείται από τον φόβο απέναντι σε έναν υπέρτερο αντίπαλο. Στις πρωτόγονες κοινωνίες ήταν τα φυσικά φαινόμενα και τα άγρια θηρία, σήμερα είναι η πρωτοφανής κοινωνική και οικονομική ανασφάλεια.

Οι θεωρίες συνωμοσίας τροφοδοτούνται επιπλέον από την απομάκρυνση της εξουσίας από τους, σχετικά, ελέγξιμους από το λαό θεσμούς (κόμματα, κοινοβούλιο). Η πραγματική εξουσία ασκείται από κέντρα πολύ μακριά από τη λαϊκή επιρροή. Πολυεθνικές που κυριολεκτικά αγοράζουν κυβερνήσεις, υπερεθνικοί οργανισμοί που δε λογοδοτούν πουθενά, αγορές που με το πάτημα ενός κουμπιού μπορεί να βυθίσουν ένα νόμισμα, μια οικονομία, ή μια χώρα. Το πρόβλημα δημοκρατίας στην εποχή της «παγκοσμιοποίησης» τροφοδοτεί το ερώτημα «ποιος κινεί τα νήματα», γιατί έχει αυξηθεί εκθετικά η απόσταση πολίτη-εξουσίας και άρα έχει αυξηθεί η άγνοια για το πώς λειτουργεί η εξουσία και η οικονομία. Πάντα υπήρχε διαπλοκή πολιτικής/οικονομικής εξουσίας, αλλά ποτέ άλλοτε δεν αισθάνονταν οι λαοί τόσο αμελητέοι και ποτέ άλλοτε η λαϊκή κυριαρχία εντός ενός έθνους κράτους δεν ήταν τόσο κενό γράμμα.

Το επιχείρημα «όποιον και να ψηφίσεις άλλοι κάνουν κουμάντο», άνθισε τις τελευταίες δεκαετίες. Και μάλιστα το άνθος το πότισαν όχι οι σκοταδιστές, αλλά οι «φωτισμένοι», όταν ανήγγειλαν το τέλος των ιδεολογιών και της πολιτικής. Και η ζωή επιβεβαίωσε πολλές φορές τη συγκεκριμένη αλήθεια. Από το ΟΧΙ που έγινε ΝΑΙ στο δημοψήφισμα του 2015 στη χώρα μας, μέχρι τα επαναλαμβανόμενα δημοψηφίσματα στην Ε.Ε., όταν τα αποτελέσματα της λαϊκής ετυμηγορίας δεν είναι αρεστά στις ελίτ. Και όχι μόνο. Όταν η Apple έχει δεκαπλάσιο οικονομικό μέγεθος από την Ελλάδα και όταν, αφού δει κάποιος την ταινία το Μεγάλο Σορτάρισμα, έχει περισσότερες απορίες από πριν για το πώς λειτουργούν οι χρηματαγορές, τότε ο πολίτης-νάνος αισθάνεται άγνοια και φόβο. Και αναζητά απλουστευτικά σχήματα για να βρει απαντήσεις.

Το ότι αυτή η αναζήτηση απαντήσεων προσφεύγει στη συνωμοσία και δεν αναζητά μια άλλη πολιτική που να βασίζεται στον ορθό λόγο και την πρόοδο, έχει να κάνει με το σύγχρονο ιδεολογικό πρόβλημα. Κυριαρχεί η απόλυτη υποκειμενικότητα, οι πολλές ατομικές αλήθειες, αμφισβητείται η επιστημονική αλήθεια, υποτιμάται η ανάγκη να αναζητηθεί. Η ατομικότητα δεν κυριαρχεί ως ιδεολογία μόνο στο πώς οργανώνεται η κοινωνία αλλά και στις απαντήσεις που διαθέτει (ή όχι) η επιστήμη. Από το θατσερικό «δεν υπάρχουν κοινωνίες, υπάρχουν μόνο άτομα», μέχρι τη σημερινή απομόνωση, αποθέωση και αποκλειστική ανάδειξη της «ατομικής ευθύνης», δεν υπάρχει μεγάλη απόσταση. Αν το άτομο είναι ο μοναδικός υπόλογος για την κοινωνική, οικονομική ή ακόμα και επιδημιολογική εξέλιξη, γιατί να υπάρξουν κοινά παραδεκτές πολιτικές, κοινά παραδεκτές αλήθειες ή κοινά παραδεκτές επιστημονικές ανακαλύψεις;

Και φυσικά η ίδια η επιστήμη γίνεται κατά κανόνα υπηρέτρια των οικονομικών και κοινωνικών προτεραιοτήτων, δηλαδή μετατρέπεται σε δούλα του κεφαλαίου και των πολιτικών σκοπιμοτήτων του. Μέσα σε διάστημα λίγων μηνών, η ελληνική κοινωνία είδε επιστήμονες της Επιτροπής λοιμωξιολόγων να υπερασπίζονται τα εμβόλια. Τους είδε όμως και να ισχυρίζονται ότι η θεία κοινωνία στις εκκλησίες είναι ακίνδυνη, παρά το ακλόνητο επιστημονικό δεδομένο ότι οι ιογενείς λοιμώξεις μεταδίδονται και με το σάλιο. Είδε επιστήμονες να προβάλλουν την ανάγκη μέτρων αποστασιοποίησης ή τη χρήση μάσκας. Τους είδε όμως και να θεωρούν ότι τα πολυμελή τμήματα στα σχολεία είναι πιο ακίνδυνα συγκριτικά με τα ολιγομελή. Πόσος ανορθολογισμός τροφοδοτήθηκε από όλα τα παραπάνω;

Το ίδιο το σύστημα πότε υπερασπίστηκε τον ορθό λόγο; Στα εκπαιδευτικά συστήματα που η θεωρία της εξέλιξης εξοβελίζεται από τα εκπαιδευτικά προγράμματα, αλλά τα θρησκευτικά εξακολουθούν να κατέχουν κεντρική θέση; Στο ότι η πληροφορία και η δεξιότητα αναζήτησής της, έχει αντικαταστήσει (θεσμικά και επίσημα πλέον στα εκπαιδευτικά προγράμματα) την οργάνωση και την οικοδόμηση της γνώσης; Στο ότι απέναντι στα φιλοσοφικά κενά του ατομιστή καταναλωτή έχει οργιάσει ένα εμπόριο σκοταδιστικών, αντιεπιστημονικών αντιλήψεων, new age εσωτερισμοί, θεωρίες της αυτοβελτίωσης, νέες θρησκείες, μάγοι και πνευματικοί, οπισθοδρομικές ρατσιστικές και σεξιστικές θεωρίες για τον άνθρωπο και την εξέλιξη του;

Τα παραπάνω γίνονται ιδεολογία που τρέφεται από τα φιλοσοφικά αδιέξοδα του συστήματος και έχουν δημιουργήσει και μια αγορά θεραπευτών, πνευματικών και άλλων «γιατρών» του ανθρώπινου πόνου, διεκδικώντας ίσως το ρόλο που είχαν παλαιότερα οι θρησκείες. Σε συνδυασμό με την κάμψη των αριστερών ιδεών για την κοινωνική πρόοδο, την επιστήμη, την ισότητα, αλλά και την παρουσίαση των ιδεών της κοινωνικής αλλαγής ως σκουριασμένων και ξεπερασμένων, ο σκοταδισμός και ο ανορθολογισμός είναι μια ιδεολογία που πλέον δεν αφορά μόνο τους «ψεκασμένους».

Τελευταίο, αλλά όχι λιγότερο σημαντικό. Οι «φωτισμένοι» είναι κατά βάση οι υπεύθυνοι για ένα σύστημα που είναι το πλέον κυνικό και αδιάφορο απέναντι στο λαό, την υγεία του, την ευημερία του. Ειδικά οι προοδευτικοί «φωτισμένοι» που κουνάνε το δάχτυλο απέναντι στον «ψεκασμένο» λαό είναι και οι πλέον διαπλεκόμενοι με τα «σκοτεινά» οικονομικά κέντρα και τα δυσνόητα δίχτυα υπερεθνικών εξουσιών. Οι πλέον προκλητικοί τιμητές που ζουν στη χλιδή αλλά παίρνουν αποφάσεις (με ευαισθησία πάντα), που ρίχνουν στη φτώχεια και την εξαθλίωση την λαϊκή πλειοψηφία.

Η πολιτική δυσπιστία και η κρίση αντιπροσώπευσης αφορά πρώτα και κύρια αυτούς. Η ταύτιση μαζί τους θα μεγαλώσει το ρεύμα του σκοταδισμού. Μας το θυμίζει έντονα το φαινόμενο Τραμπ στις ΗΠΑ. Όσο το αντίπαλο δέος στα πραγματικά προβλήματα ανορθολογισμού, είναι μια κάστα αποτελούμενη από τις πλέον ευνοημένες ελίτ, τόσο η προσφυγή σε απονενοημένες εκπροσωπήσεις θα γίνεται όλο και συχνότερη. Ας μην μας εκπλήξει ο επόμενος Τραμπ όταν το αντίπαλο δέος του θα είναι οι εκλεκτοί της Wall Street και του βαθύτερου δυνατού κατεστημένου.

Και φυσικά για τα δικά μας, η μάχη απέναντι στους κατά Πέτσα «ψεκασμένους» είναι και η μεγάλη ευκαιρία του καθεστώτος Μητσοτάκη να αποσείει τις πολιτικές της ευθύνες για την εγκληματική διαχείριση του δεύτερου κύματος της πανδημίας. Ένας βολικός αντίπαλος για την κυβέρνηση που αδιαφόρησε για την ενίσχυση του Συστήματος Υγείας και τη συγκρότηση μηχανισμών πρόληψης, ελέγχου, ιχνηλάτησης κλπ, είναι το αντιεμβολιαστικό κίνημα.

Ναι, στη συγκεκριμένη μάχη του εμβολιασμού για την αντιμετώπιση του Covid 19, το σκοταδιστικό αντι-εμβολιαστικό ρεύμα που είναι προνομιακό στο χώρο της Δεξιάς, της Ακροδεξιάς και της Εκκλησίας, αλλά κερδίζει έδαφος σε χώρους εναλλακτισμού, αλλά και εντός της Αριστεράς, βρίσκεται απέναντι.

Δεν θα ήταν όμως σημαντικό εμπόδιο στη μάχη της εμβολιαστικής κάλυψης αν οι συστημικές δυνάμεις δεν αξιολογούσαν την υγεία και την επιβίωση των λαών τόσο χαμηλά και αν δεν θεωρούσαν ότι η επιστήμη είναι απλώς το εργαλείο της δικής τους νομιμοποίησης.

Η προσπάθεια του Τραμπ να αγοράσει εμβόλιο για τον κορωνοϊό δείχνει γιατί το μοντέλο των μεγάλων φαρμακοβιομηχανιών πρέπει να αλλάξει

/0 Comments/in /by

Οι πανδημίες δεν καταστρέφουν τις κοινωνίες, φανερώνουν, παρ’ όλα αυτά, τις αδυναμίες τους. Όπως ανέφερε πρόσφατα ο ιστορικός της ιατρικής, Φρανκ Σνόουντεν, στον New Yorker: «Οι επιδημικές ασθένειες δεν είναι τυχαία γεγονότα που πλήττουν τις κοινωνίες ξαφνικά ​​και χωρίς προειδοποίηση… αντίθετα, κάθε κοινωνία δημιουργεί τα δικά της συγκεκριμένα τρωτά σημεία».

Ο κορωνοϊός αποκαλύπτει τις επιπτώσεις των διαδοχικών περικοπών του προϋπολογισμού στο NHS (Εθνικό Σύστημα Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου), αφήνοντας τον τομέα της υγείας υποστελεχωμένο και ανεπαρκώς εξοπλισμένο για την αντιμετώπιση μιας πανδημίας. Και όπως και άλλες πανδημίες πριν από αυτόν, ο κορωνοϊός θα αφαιρέσει κατά βάση τις ζωές των πιο ευάλωτων: ηλικιωμένων, άστεγων, φυλακισμένων, των μεταναστών που δεν έχουν πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη καθώς και εκείνων με προϋπάρχοντα ζητήματα υγείας όπως ο καρκίνος και ο HIV.

Ο ιός έχει αποκαλύψει, επίσης, μια ακόμα θανατηφόρα αδυναμία στο υγειονομικό μας σύστημα: το κερδοσκοπικό μοντέλο της φαρμακευτικής καινοτομίας, στο οποίο βασιζόμαστε για την ανάπτυξη εμβολίων και φαρμάκων που σώζουν ζωές.

Η είδηση ​​ότι ο Ντόναλντ Τραμπ προσπάθησε να αγοράσει τα αποκλειστικά δικαιώματα για ένα πιθανό εμβόλιο κατά του Covid-19 από μια γερμανική εταιρεία βιοτεχνολογίας αντιμετωπίστηκε με οργή. Στη μέση μιας παγκόσμιας κρίσης, όταν ολόκληρη η ανθρωπότητα κινδυνεύει, η αίσθηση της δικαιοσύνης – αλλά και το ίδιον συμφέρον – κάνει αυτήν την αναίσχυντη απόπειρα εξαγοράς και αποκλειστικής χρήσης του δικαιώματος στη ζωή (χωρίς ιδιαίτερη έγνοια για εκείνους που αποκλείονται), να φαίνεται ανήθικη.

Το ζήτημα, όμως, προχωράει πέρα από τον Τραμπ. Ο κορωνοϊός θα πρέπει να μας ωθήσει να σκεφτούμε εάν η φαρμακοβιομηχανία και τα μονοπώλια που ορίζουν τα κέρδη της θα πρέπει να συνεχίσουν να ελέγχουν το ποια φάρμακα θα αναπτυχθούν και ποιος θα έχει πρόσβαση σε αυτά.

Τη λήψη αποφάσεων στη φαρμακευτική βιομηχανία την ορίζει το κέρδος. Γι’ αυτό και δεν έχουμε φάρμακα για τη θεραπεία ασθενειών όπως η φυματίωση, η οποία σκοτώνει εκατομμύρια φτωχούς στον κόσμο κάθε χρόνο – και γι’ αυτό δεν είμαστε και πιο κοντά στην εύρεση εμβολίου για τον Covid-19. Δεν είναι ο πρώτος κορωνοϊός που απειλεί τον κόσμο, άλλωστε. Οι ερευνητές είχαν ένα υποσχόμενο υποψήφιο φάρμακο για τη θεραπεία ιών όπως ο SARS και ο κοροναϊός του 2016, αλλά, σκεπτόμενοι το μικρό αναμενόμενο κέρδος, εστίασαν τις προσπάθειές τους σε πιο επικερδείς επιχειρηματικές δραστηριότητες.

Μόνο μετά την κρίση του Έμπολα το 2014, η οποία απείλησε για σύντομο χρονικό διάστημα τον πλούσιο κόσμο, οι δυτικές χώρες αποφάσισαν να ερευνήσουν τις θεραπείες για την ασθένεια που δολοφονεί εδώ και χρόνια ανθρώπους στην Αφρική. Η Συμμαχία για την Καινοτομία για την Επιδημική Ετοιμότητα (CEPI) ιδρύθηκε το 2017 για να οδηγήσει τις δημόσιες επενδύσεις στην έρευνα και ανάπτυξη προς θεραπείες πανδημιών. Ακόμη και σήμερα όμως, διαμαρτύρεται για το γεγονός ότι προσπαθεί να κεντρίσει το ενδιαφέρον των φαρμακευτικών εταιρειών σε μια έρευνα που θα μπορούσε να σώσει αμέτρητες ζωές, χωρίς πάντα επιτυχία.

Καθώς οι εταιρείες αρχίζουν να βλέπουν τις δυνατότητες κέρδους στον Covid-19, οι επενδύσεις αυξάνονται∙ όπως για κάθε φάρμακο σχεδόν που εισάγεται στην αγορά, ο δημόσιος τομέας θα διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο στη χρηματοδότηση σχεδόν κάθε υποψήφιου εμβολίου και θεραπείας. Υπάρχει όμως ένας τεράστιος κίνδυνος: χωρίς κυβερνητική παρέμβαση, κάθε εμβόλιο για τον κορωνοϊό να είναι τόσο ακριβό, ώστε μόνο οι πλούσιες χώρες να μπορούν να το υποστηρίξουν οικονομικά.

Στις ΗΠΑ, ο Μπέρνι Σάντερς έχει ζητήσει να διατίθεται δωρεάν το εμβόλιο του κορωνοϊού. Η κίνηση του Τραμπ να αγοράσει την αποκλειστική χρήση ενός υποψήφιου εμβολίου για τους Αμερικανούς δεν αποτελεί καλό οιωνό. Το Ηνωμένο Βασίλειο πρέπει να ενεργήσει διαφορετικά. Όπως φάνηκε πλέον η ηθική υποχρέωση ενός εθνικού συστήματος υγείας που να εγγυάται δίκαιη υγειονομική περίθαλψη σε όλους, έτσι πρέπει να εφαρμόσουμε και όρους στη χρηματοδότηση της έρευνας, που να απαγορεύουν την κερδοσκοπία από τον Covid-19. Όλοι όσοι χρειάζονται θεραπεία σε όλο τον κόσμο, να μπορούν να την έχουν. Αυτό θα πρέπει να είναι το πρώτο βήμα προς την αναδιάταξη του μοντέλου της φαρμακευτικής καινοτομίας, μακριά από τα ιδιωτικά κέρδη, κοντά τη δημόσια υγεία.

Παρότι οι πανδημίες δείχνουν τον χειρότερο μας εαυτό, μπορούν επίσης να μας διδάξουν με ποιον τρόπο να γίνουμε πιο ασφαλείς. Αυτό θα πρέπει να ξεκινήσει με την κατάλληλη μέριμνα για τις ευάλωτες ομάδες, να υπάρξει δέσμευση για την υγεία ως ανθρώπινο δικαίωμα και να επενδυθούν επαρκή χρήματα σε ένα δημόσιας ιδιοκτησίας και λειτουργίας εθνικό σύστημα υγείας, για να διασφαλιστεί ότι όλοι έχουμε δικαίωμα σε αυτό.

Αν θα μπορούσε ο κορωνοϊός να μας διδάξει κάτι, θα ήταν η απόρριψη της εγωιστικής αλά Τραμπ αντίδρασης σε αυτήν την κρίση, και η αποδοχή ενός φαρμακευτικού μοντέλου που θα καθοδηγείται από το δημόσιο συμφέρον και το οποίο θα επιβραβεύει τη δημιουργία καθολικά προσιτών θεραπειών. Μπροστά σε μια πανδημία, η αχαλίνωτη κερδοσκοπία και οι εθνικές προτεραιότητες ή εξαιρέσεις είναι το δίχως άλλο απαράδεκτες.

Πηγή: The Guardian

Μετάφραση: antapocrisis.gr