Το άρθρο που ακολουθεί—χωρίς να παίρνει φιλική προς τους Παλαιστίνιους θέση—στέκεται στην ανθρωπιστική καταστροφή και στις σφαγές που πραγματοποιεί το Ισραήλ επαναλαμβάνοντας ακριβώς την ίδια τακτική που ακολούθησε κατά την εισβολή του στο Λίβανο το 1982. Με διεξοδική ανάλυση των περιστατικών του 1982, επιχειρηματολογεί ότι η τακτική αυτή προκαλεί καταστροφές χωρίς να δίνει διέξοδο και στη βάση αυτή ζητά την αλλαγή του υποδείγματος αντιμετώπισης των Παλαιστινίων από το Ισραήλ και τις ΗΠΑ.

«Βίβα, βίβα Παλαιστίνα»: Μεγαλειώδης διαδήλωση στο Βερολίνο στις 5 Νοεμβρίου.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο πλέον κατεστημένο περιοδικό της Δύσης για διπλωματικά θέματα (σύνδεσμος χωρίς paywall εδώ) και το γεγονός αυτό από μόνο του λέει πολλά για την πίεση που δέχονται οι κυρίαρχες πολιτικές ελίτ της Δύσης. Τεράστιες διαδηλώσεις σε πόλεις όπως το Βερολίνο και το Λονδίνο αυτή τη φορά ταιριάζουν το βήμα τους με μεγάλες κινητοποιήσεις σε αμερικανικές πόλεις όπως το Σαν Φρανσίσκο κατά των γενοκτονικών πολιτικών του σιωνιστικού κράτους.

Η εντυπωσιακή διαδήλωση της 5ης Νοεμβρίου στο Σαν Φρανσίσκο των ΗΠΑ

Η απαξίωση της αμερικανικής διπλωματίας και η ανοικτή περιφρόνηση με την οποία αντιμετωπίζονται πλέον οι θέσεις της Αμερικανικής κυβέρνησης διεθνώς, πράγμα που έχει σοβαρότατο αντίκτυπο στις προσπάθειές τους να περάσουν τις θέσεις της, οδήγησαν σε πρωτοφανές κείμενο διαμαρτυρίας πολλές δεκάδες Αμερικανούς διπλωμάτες, οι οποίοι κατηγορούν την κυβέρνηση Μπάιντεν ότι διασπείρει παραπληροφόρηση και καλύπτει τα εγκλήματα πολέμου που διαπράττει το Ισραήλ. Η κίνηση αυτή επεκτάθηκε σε πάνω από 40 κυβερνητικές υπηρεσίες με υπογραφές αρκετών εκατοντάδων αξιωματούχων κατά τους New York Times. Κατά το Time, ένας αξιωματούχος διορισμένος από τον Μπάιντεν σε πολιτικά νευραλγική θέση που βοήθησε στην «οργάνωση» ενός από τα ανοικτά γράμματα που κυκλοφορούν και που έχει συγκεντρώσει υπογραφές 650 στελεχών του ομοσπονδιακού μηχανισμού είπε ότι: «Γι’ αυτό οι άνθρωποι χρησιμοποιούν όλα τα είδη των τηλεγραφημάτων διαφωνίας και των ανοικτών επιστολών. Επειδή έχουμε ήδη περάσει από τα κανάλια της προσπάθειας να το κάνουμε εσωτερικά.»

Οι προειδοποιήσεις δεκάδων αμερικανών διπλωματών προς την κυβέρνηση του ανοιακού Μπάιντεν για τις συνέπειες της παροχής ‘δελτίου ελευθέρας’ στο Ισραήλ όσο αφορά την απήχηση των ΗΠΑ διεθνώς—σε συνδυασμό με τις μεγάλες κινητοποιήσεις—είναι που, κατά τη γνώμη μου, οδήγησαν την καθηγήτρια Sarah Parkinson στη συγγραφή του παρόντος άρθρου. Το γεγονός ότι το ‘έγκριτο’ Foreign Affairs επέλεξε να το δημοσιεύσει, πάλι κατά τη γνώμη μου, αντανακλά την ανησυχία του βαθέως διπλωματικού μηχανισμού των ΗΠΑ για τις συνέπειες της τυχοδιωκτικής εξωτερικής πολιτικής που ακολουθείται κάτω από το δίδυμο Μπλίνκεν-Νούλαντ που ηγούνται του State Department.

Ο υπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ εγκαινιάζει στις 5 Νοεμβρίου τη νέα στολή
των αμερικανών διπλωματών στο εξωτερικό κατά την επίσκεψή του
πριν από λίγο καιρό στο υπό αμερικανική κατοχή Ιράκ

Η σημαντικότερη κίνηση προσωπικής ‘αντίστασης’ μέσα στον κυβερνητικό μηχανισμό των ΗΠΑ μέχρι στιγμής υπήρξε η παραίτηση του Josh Paul. Στις 26 Οκτωβρίου, διαβάζουμε σε συνέντευξη που του πήρε η VOA: «Ο Josh Paul, ο οποίος μέχρι την περασμένη εβδομάδα ήταν διευθυντής κοινοβουλευτικών και δημόσιων υποθέσεων στο γραφείο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ που χειρίζεται τις μεταφορές όπλων και τη βοήθεια ασφαλείας σε ξένες κυβερνήσεις, παραιτήθηκε σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τις πολιτικές που, όπως είπε, ισοδυναμούν με πράσινο φως για τα ισραηλινά αντίποινα, ανεξάρτητα από το τίμημα στους αμάχους.»

Επιπλέον, στο θέμα της άκριτης υποστήριξης του Ισραήλ στις πολιτικές γενοκτονίας που ακολουθεί από την κυβέρνηση Μπάιντεν παρατηρείται σημαντικό ρήγμα στη βάση του Δημοκρατικού κόμματος, με δεκάδες οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων ‘προοδευτικής’ κατεύθυνσης, οι οποίες αποδέχονται την πολιτική της αμερικανικής κυβέρνησης στο Ουκρανικό, τώρα να αποστασιοποιούνται.

Αυτό αντανακλάται και στις σφυγμομετρήσεις για τις επερχόμενες εκλογές στις ΗΠΑ, όπου παρουσιάζεται πρόβλημα στην διάθεση ψήφισης των Δημοκρατικών από κάποιους παραδοσιακούς ‘προοδευτικούς’ ψηφοφόρους τους. Ειδικότερα, στην τελευταία δημοσκόπηση του NBC News (19 Νοεμβρίου) με τίτλο: «Δημοσκόπηση: Το κύρος του Μπάιντεν χτυπά νέα χαμηλά εν μέσω του πολέμου Ισραήλ-Χαμάς» και υπότιτλο: «Οι νέοι ψηφοφόροι απομακρύνονται από τον Μπάιντεν, βοηθώντας τον Τραμπ να αποκτήσει για πρώτη φορά ένα μικρό προβάδισμα σε δημοσκόπηση του NBC News (19 Νοεμβρίου), αν και η διαφορά είναι εντός του περιθωρίου λάθους» μαθαίνουμε ότι «η φθορά για τον Μπάιντεν είναι πιο έντονη μεταξύ των Δημοκρατικών, η πλειοψηφία των οποίων πιστεύει ότι το Ισραήλ έχει προχωρήσει πολύ μακριά στη στρατιωτική του δράση στη Γάζα, και μεταξύ των ψηφοφόρων ηλικίας 18 έως 34 ετών, με το 70% αυτών να αποδοκιμάζει τους χειρισμούς του Μπάιντεν στον πόλεμο».

Αντιγράφω από το ρεπορτάζ του NBC News:

«Ο Τζο Μπάιντεν βρίσκεται σε ένα μοναδικά χαμηλό σημείο της προεδρίας του και ένα σημαντικό μέρος αυτής της κατάστασης, ιδίως εντός του συνασπισμού Μπάιντεν, οφείλεται στο πώς βλέπουν οι Αμερικανοί τις ενέργειές του στην εξωτερική πολιτική”, δήλωσε ο δημοσκόπος των Δημοκρατικών Jeff Horwitt της Hart Research Associates, ο οποίος διεξήγαγε την έρευνα αυτή μαζί με τον δημοσκόπο των Ρεπουμπλικανών Bill McInturff της Public Opinion Strategies.

» Ο McInturff δήλωσε ότι δεν μπορεί να θυμηθεί άλλη φορά που εξωτερικές υποθέσεις που δεν περιλάμβαναν εμπλοκή αμερικανικών στρατευμάτων να μεταμορφώνουν το αμερικανικό πολιτικό τοπίο.”Αυτή η δημοσκόπηση είναι εκπληκτική, και είναι εκπληκτική λόγω του αντίκτυπου που έχει ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς στον Μπάιντεν”, είπε. η διάβρωση για τον Μπάιντεν είναι πιο έντονη μεταξύ των Δημοκρατικών, η πλειοψηφία των οποίων πιστεύει ότι το Ισραήλ έχει προχωρήσει πολύ μακριά στη στρατιωτική του δράση στη Γάζα, και μεταξύ των ψηφοφόρων ηλικίας 18 έως 34 ετών, με ένα επιβλητικό 70% αυτών να αποδοκιμάζει τους χειρισμούς του Μπάιντεν στον πόλεμο».

Το ενδιαφέρον βέβαια είναι ότι οι Ρεπουμπλικάνοι σύσσωμοι υποστηρίζουν την εθνοκάθαρση που πραγματοποιεί το Ισραήλ και επομένως, για αυτούς το θέμα δεν δημιουργεί πρόβλημα συνοχής ούτε θα έχει αντίκτυπο στις επερχόμενες εκλογές (αντίθετα ακριβώς από το Ουκρανικό).

Διαδήλωση υπέρ της Παλαιστίνης, Λονδίνο, 11 Νοεμβρίου.
Κατά το καθεστωτικό Sky News πολλές εκατοντάδες χιλιάδες λαού
πλημμύρισαν τους μεγαλύτερους δρόμους του Λονδίνου
σε μήκος πολλών μιλίων. Δείτε τις εντυπωσιακές εικόνες.

Αλλά ας προχωρήσουμε στο άρθρο της Sarah Parkinskon. Να προσθέσω εδώ ότι οι περισσότερες φωτογραφίες και όλα τα βίντεο είναι από τρίτες πηγές.

Τα φαντάσματα του Λιβάνου

Για να προβλέψουμε τι πρόκειται να συμβεί στη Γάζα, ας κοιτάξουμε πίσω στα γεγονότα της ισραηλινής εισβολής του 1982

Φάλαγγα ισραηλινών στρατευμάτων περνάει μέσα από χωριό
στην κοιλάδα Beqaa, Λίβανος, Ιούνιος 1982, Bryn Colton / Getty Images

Οι άνθρωποι το αποκαλούν τώρα Mukhayyam al-Shuhada: το στρατόπεδο των μαρτύρων. Ανάμεσα σε γραφικούς λόφους και οπωρώνες εσπεριδοειδών κοντά στα ισραηλινά σύνορα, ο προσφυγικός οικισμός φιλοξενούσε έναν εκτεταμένο μηχανισμό κοινωνικών υπηρεσιών, πολιτικής υποστήριξης καθώς και στρατολόγησης μαχητών που δημιουργήθηκε από παλαιστινιακές οργανώσεις. Έτσι, όταν ξεκίνησε η εισβολή, ο καταυλισμός ήταν ψηλά στη λίστα του Ισραήλ. Αρχικά, παραστρατιωτικές δυνάμεις που υποστηρίζονταν από το Ισραήλ περικύκλωσαν την κοινότητα, παγιδεύοντας τους πολίτες στο εσωτερικό της. Στη συνέχεια, δύο δωδεκάδες τανκς των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων (IDF) έφτασαν. Σύμφωνα με μάρτυρες, τα τανκς των IDF βομβάρδισαν τα κλιμακοστάσια των κτιρίων -συχνά το πιο αδύναμο σημείο μιας κατασκευής- για να καταστρέψουν τις οδούς διαφυγής και να διεισδύσουν στα υπόγεια καταφύγια. Τον βομβαρδισμό αυτό ακολούθησε έντονος αεροπορικός βομβαρδισμός. Μια βόμβα έπληξε ένα κοινοτικό κέντρο- από τους 96 πολίτες που βρίσκονταν εκεί, μόνο δύο επέζησαν. Οι Παλαιστίνιοι πολιτοφύλακες στον καταυλισμό άντεξαν για τρεισήμισι ημέρες. Τελικά, οι IDF χρησιμοποίησαν και λευκό φώσφορο για να τους υποτάξουν. Οι επιζώντες λένε ότι θυμούνται τα θολά ίχνη που άφηνε το χημικό στον αέρα – μαζί με τα μαύρα, σαν κρατήρες, εγκαύματα που άφηνε στο δέρμα των ανθρώπων. Σύμφωνα με τους ηγέτες της κοινότητας, στη μάχη σκοτώθηκαν περίπου 2.600 από τους 16.000 κατοίκους του στρατοπέδου. [ΣΗΜ. Φυσικά δεν ήταν μάχη, σύμφωνα με την περιγραφή της συγγραφέως, αλλά σφαγή].

Αυτή η επίθεση θα μπορούσε κάλλιστα να είναι μια σκηνή από τον τρέχοντα πόλεμο του Ισραήλ στη Γάζα, όπου οι IDF έχουν χρησιμοποιήσει άρματα μάχης, αεροπορικές επιδρομές και (σύμφωνα με ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων) λευκό φώσφορο στις επιθέσεις τους σε παλαιστινιακές πόλεις και προσφυγικούς καταυλισμούς. Όμως, στην πραγματικότητα η μάχη αυτή προέκυψε κατά τη διάρκεια μιας σύγκρουσης που συνέβη πριν από 41 χρόνια. Η επίθεση στο Burj al-Shamali, την επίσημη ονομασία του καταυλισμού των Μαρτύρων, ήταν μία από τις πρώτες αστικές μάχες κατά την εισβολή του Ισραήλ στον Λίβανο το 1982. Ο πόλεμος ξεκίνησε αφού μια περιθωριακή παλαιστινιακή ομάδα προσπάθησε να δολοφονήσει τον πρεσβευτή του Ισραήλ στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ο άμεσος στόχος της εισβολής ήταν η εξάλειψη της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης [ΣΗΜ. το PLO], των αντάρτικων ομάδων της (μεταξύ των οποίων η Φατάχ και το Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης) και άλλων παλαιστινιακών μαχητικών ομάδων. Αλλά οι Ισραηλινοί αξιωματούχοι είχαν και άλλες φιλοδοξίες. Καθώς στόχευαν τις παλαιστινιακές στρατιωτικές και πολιτικές υποδομές στο νότιο Λίβανο, οι Ισραηλινοί ηγέτες ήλπιζαν να δημιουργήσουν μια νεκρή ζώνη κατά μήκος των ισραηλινο-λιβανέζικων συνόρων, να τερματίσουν την παρουσία της Συρίας στο Λίβανο και να εγκαταστήσουν μια φιλική, δεξιά χριστιανική κυβέρνηση στη Βηρυτό.

Οι ομοιότητες μεταξύ της εισβολής του Ισραήλ στο Λίβανο και των επιχειρήσεών του στη Γάζα δεν περιορίζονται μόνο στην επιλογή της τακτικής. Τότε, όπως και τώρα, η εισβολή ξεκίνησε μετά από μια σοκαριστική παλαιστινιακή επίθεση. Τότε, όπως και τώρα, οι φανατικοί ηγέτες του Ισραήλ επέλεξαν μια μαξιμαλιστική απάντηση. Τότε, όπως και τώρα, το μεγαλύτερο μέρος των μαχών έλαβε χώρα σε πυκνοκατοικημένες αστικές περιοχές, με τους μαχητές να βρίσκονται συχνά ανάμεσα σε αμάχους. Και τότε, όπως και τώρα, οι IDF χρησιμοποίησαν δυσανάλογη βία.

Αυτός ο παραλληλισμός δεν είναι ενθαρρυντικός. Αν ο Λίβανος αποτελεί οδηγό, ο πόλεμος του Ισραήλ στη Γάζα θα έχει άσχημη κατάληξη τόσο για τους Παλαιστίνιους όσο και για τους Ισραηλινούς. Παρά τη στρατιωτική του υπεροχή, το Ισραήλ δεν κατάφερε ποτέ να εξαλείψει την PLO. Αντίθετα, τα κύρια επιτεύγματα των IDF ήταν να σκοτώσουν δεκάδες χιλιάδες πολίτες, να κατακερματίσουν παλαιστινιακές ομάδες σε μικρότερους πυρήνες που στη συνέχεια επί πολλά έτη διεξήγαγαν επιχειρήσεις hit-and-run, να εμπνεύσουν την άνοδο ενός νέου λιβανέζικου μαχητικού κόμματος, της Χεζμπολάχ, και να χάσουν πάνω από 1.000 δικούς τους πολίτες [ΣΗΜ. στρατιώτες] σε μια κατοχή που διήρκεσε μέχρι το 2000. Πρόκειται για ένα μοτίβο που ήδη επαναλαμβάνεται. Μέχρι τις 12 Νοεμβρίου, όταν η επίθεση των IDF έκοψε την επικοινωνία με πολλά νοσοκομεία της Γάζας, τουλάχιστον 11.000 Παλαιστίνιοι πολίτες είχαν πεθάνει εξαιτίας των μαχών, ένας αριθμός που θα συνεχίσει να αυξάνεται. Η επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου σκότωσε περίπου 1.200 Ισραηλινούς, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν άμαχοι, και η Χαμάς έχει ισχυριστεί ότι ορισμένοι από τους 240 Ισραηλινούς ομήρους που είχαν συλληφθεί κατά τη διάρκεια της εισβολής έχασαν τη ζωή τους σε βομβαρδισμούς των IDF. Ο ισραηλινός στρατός έχει χάσει επίσης τουλάχιστον 39 στρατιώτες στη Γάζα.

Ισραηλινοί στρατιώτες έξω από το νοσοκομείο Al–Shifa,
18 Νοεμβρίου 2023, φωτογραφία από το Al Jazeera

Και όταν όλα τελειώσουν, είναι απίθανο το Ισραήλ να έχει εξουδετερώσει τη Χαμάς ή την Ισλαμική Τζιχάντ. Μπορεί να τις αποδυναμώσει σημαντικά, όπως έκαναν οι IDF στην PLO και σε πολλές αντάρτικες παρατάξεις το 1982. Αλλά οι ομάδες θα αναδιαμορφωθούν και άλλες οργανώσεις θα αναδυθούν για να καλύψουν οποιοδήποτε κενό – όπως ακριβώς έκαναν οι ισλαμιστικές ομάδες στα τέλη της δεκαετίας του 1980. Αντίθετα, αυτό που θα ανακαλύψουν οι Ισραηλινοί ιθύνοντες είναι κάτι που θα έπρεπε να έχουν ήδη καταλάβει και που οι περιφερειακοί εμπειρογνώμονες γνωρίζουν εδώ και χρόνια: δεν υπάρχει στρατιωτική λύση στην ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση.

[ΣΗΜ. Υπάρχει μια σημαντική διαφορά όμως: Το Ισραήλ στον Λίβανο επεδίωξε μεν να απομακρύνει τους Παλαιστίνιους από τα σύνορά του, αλλά τα εκάστοτε διαμορφωνόμενα σύνορα ήταν ρευστά και οι χριστιανικές (φασιστικές) πολιτοφυλακές που χρησιμοποιούσε εκεί ήταν αναξιόπιστες. Αυτό που επιχειρεί τώρα είναι την εκδίωξη ολόκληρου του Παλαιστινιακού πληθυσμού από τη Γάζα και τη μεταφορά του στην Αίγυπτο. Αν το επιτύχει αυτό, τότε απλά θα φυλάει τα σύνορά του ώστε αυτοί να μην επιστρέψουν. Η αναλογία είναι κοντύτερα στα γεγονότα του 1947-1948 (Νάκμπα), όπου 750,000-900,000 Παλαιστίνιοι μετακινήθηκαν με τη βία από τα χωριά τους ώστε να δημιουργηθεί ‘ζωτικός χώρος’ (για να θυμηθούμε μια αγαπημένη έκφραση του Χίτλερ) για το νεοσχηματισμένο κράτος. Όμως, άλλο είναι να μετακινήσεις 700 με 900 χιλιάδες κόσμο και άλλο είναι να μετακινήσεις 2,3 εκατομμύρια. Επίσης, το 1947 δεν υπήρχαν ένοπλες αντιστάσεις στις σιωνιστικές πολιτοφυλακές που έκαναν τις σφαγές. Και τελειώνοντας, να θυμηθούμε τη συνέντευξη του Λαβρόφ στις 16 Νοεμβρίου όπου είπε ότι αν οι Παλαιστίνιοι εκδιωχθούν από τη Γάζα, τότε ο πόλεμος θα γενικευτεί σε όλη την περιοχή άμεσα—πράγμα που, όπως είπε, δεν θα συμβεί στην περίπτωση που δεν επιδιωχθεί από το Ισραήλ μια παρόμοια μετακίνηση.]

*          *          *

ΤΟ ΒΙΕΤΝΑΜ ΤΟΥ ΙΣΡΑΗΛ

Οι Παλαιστίνιοι πρόσφυγες ζούσαν στο Λίβανο από το 1948, όταν πάνω από 700.000 Παλαιστίνιοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη γη τους από σιωνιστικές παραστρατιωτικές ομάδες που εργάζονταν για να εκδιώξουν τους Άραβες από το έδαφος που θα γινόταν το Ισραήλ. Μεταξύ 100.000 και 130.000 από αυτούς τους πρόσφυγες κατέφυγαν στον Λίβανο. Εκεί, οι περισσότεροι Παλαιστίνιοι εγκαταστάθηκαν—προσωρινά, όπως νόμιζαν—σε λιβανέζικες παραθαλάσσιες πόλεις. Οι φτωχότεροι από αυτούς πήγαν σε προσφυγικούς καταυλισμούς. Οι νόμοι εμπόδιζαν τους Παλαιστίνιους να κατέχουν ιδιοκτησία, να εργάζονται σε 72 διαφορετικά επαγγέλματα ή να πολιτογραφούνται, υποβιβάζοντας πολλούς στη μόνιμη φτώχεια και στο καθεστώς πολιτών δεύτερης κατηγορίας.

Το 1969, οι αρχές του Λιβάνου και της Παλαιστίνης συνήψαν τη συμφωνία του Καΐρου, η οποία παραχώρησε τη διακυβέρνηση των προσφυγικών καταυλισμών από έναν κλάδο των μυστικών υπηρεσιών του Λιβάνου στην PLO. Στη συνέχεια, η PLO πέρασε χρόνια δημιουργώντας έναν τεράστιο μηχανισμό διακυβέρνησης και κοινωνικών υπηρεσιών στο Λίβανο, μεταξύ άλλων μέσω των παρατάξεων που την αποτελούσαν. Αυτές οι αντάρτικες παρατάξεις, όπως η Φατάχ και το Δημοκρατικό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, έχτισαν παιδικούς σταθμούς και ιατρικές κλινικές, ενώ χρηματοδοτούσαν προσκοπικές ομάδες και ομάδες χορού. Ταυτόχρονα λειτουργούσαν στρατόπεδα εκπαίδευσης και στρατολογούσαν μαχητές σε μεγάλο βαθμό από τον περιθωριοποιημένο προσφυγικό πληθυσμό, καθώς και από τις λιβανέζικες κοινότητες, μετατρέποντας τον νότιο Λίβανο σε βάση από την οποία εκτόξευαν ρουκέτες Katyusha και θανατηφόρες επιχειρήσεις ανταρτών στις βόρειες ισραηλινές πόλεις. Το Ισραήλ ανταπέδιδε με επανειλημμένους βομβαρδισμούς σε παλαιστινιακά στρατόπεδα και λιβανέζικα συνοριακά χωριά, καθώς και με στοχευμένες δολοφονίες και επιδρομές κομάντος.

Χτυπημένα Ισραηλινά άρματα δυτικά της Γάζας (Φωτο: Social Media, via AJA)

Οι IDF πραγματοποίησαν επίσης μεγαλύτερες επιχειρήσεις, από τις οποίες η “Ειρήνη για τη Γαλιλαία”—η ισραηλινή ονομασία για την εισβολή του 1982—δεν ήταν η πρώτη. Στην πραγματικότητα, οι IDF είχαν εισβάλει στο νότιο Λίβανο τέσσερα χρόνια νωρίτερα, ως απάντηση σε μια διασυνοριακή κατάληψη λεωφορείου υπό την ηγεσία της Φατάχ, η οποία σκότωσε δεκάδες Ισραηλινούς. Η εισβολή του 1978 ήταν μικρότερη από την εισβολή του 1982, αλλά και πάλι εκτόπισε πάνω από 285.000 ανθρώπους από τον νότιο Λίβανο και σκότωσε χιλιάδες Λιβανέζους πολίτες και Παλαιστίνιους. Τελείωσε με την υιοθέτηση δύο ψηφισμάτων του ΟΗΕ που ζητούσαν την αποχώρηση του Ισραήλ, τη σύσταση της προσωρινής δύναμης του ΟΗΕ στο Λίβανο για την επιβολή των ψηφισμάτων αυτών και μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός μεταξύ του Ισραήλ και της PLO. Όμως δεν αποδυνάμωσε το παλαιστινιακό μαχητικό κίνημα.

Η επιχείρηση “Ειρήνη για τη Γαλιλαία” σχεδιάστηκε για να είναι πιο εκτεταμένη και οριστική από το σχέδιο του 1978. Αλλά αρχικά, υποτίθεται ότι θα ήταν επίσης γρήγορη. Οι ιθύνοντες του στρατού και των μυστικών υπηρεσιών την σχεδίασαν αρχικά ως μια 48ωρη αποστολή κατά την οποία οι IDF θα εξολόθρευαν την υποδομή της PLO και τις εγκαταστάσεις των ανταρτών εντός μιας συνοριακής ζώνης 40 χιλιομέτρων πριν αποσυρθούν.

*          *          *

«Όταν όλα έχουν ειπωθεί και τελειώσει, είναι απίθανο ότι το Ισραήλ θα έχει εξουδετερώσει τη Χαμάς ή την Ισλαμική Τζιχάντ.»

Αλλά όταν ξεκίνησε στις αρχές Ιουνίου, η Επιχείρηση ‘Ειρήνη για τη Γαλιλαία’ επηρεάστηκε αμέσως από την υφέρπουσα δράση και την ‘ομαδική σκέψη’. Ο Rafael Eitan, αρχηγός του επιτελείου των IDF, και ο Ariel Sharon, ο υπουργός Άμυνας, ήταν ιδιαίτερα πολεμοχαρείς, πιέζοντας τον στρατό να κινηθεί πολύ βαθύτερα στο λιβανέζικο έδαφος από ό,τι είχε προγραμματιστεί. Ο Sharon, όπως και ο σημερινός Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου, κατηγορήθηκε ότι επιδίωξε τον πόλεμο για να εξυπηρετήσει τα δικά του πολιτικά συμφέροντα. (Οι εγχώριες ισραηλινές δημοσκοπήσεις δείχνουν αβυσσαλέα επίπεδα υποστήριξης για τον Νετανιάχου [ΣΗΜ. προς τα κάτω], ο οποίος δικάζεται για διαφθορά και μπορεί κάλλιστα να εκδιωχθεί όταν τελειώσει ο πόλεμος).

Το υπουργικό συμβούλιο του Νετανιάχου, όπως και του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μεναχέμ Μπέγκιν το 1982, κυριαρχείται από σκληροπυρηνικούς και έτσι ο πόλεμος ακολουθεί επιθετική πορεία. Οι ισραηλινές δυνάμεις πολεμούν ήδη μέσα στη μεγαλύτερη πόλη της Γάζας και ο μαξιμαλιστικός στόχος της κυβέρνησης—η εξόντωση της Χαμάς—σημαίνει ότι δεν υπάρχει προφανής στρατηγική για το πώς και πότε θα πρέπει να τελειώσουν οι μάχες. Στο Λίβανο, μια παρόμοια πολεμοχαρής και ασαφής στρατηγική κόστισε δεκάδες χιλιάδες ζωές αμάχων και διέλυσε τις υποδομές της χώρας. Οι Sharon και Eitan είχαν δώσει μάλιστα εντολή στις IDF να πολιορκήσουν τη Βηρυτό το καλοκαίρι του 1982, με αποτέλεσμα να αποκόψουν το νερό, τα τρόφιμα, την ηλεκτρική ενέργεια και τις μεταφορές στον πληθυσμό της πρωτεύουσας που ξεπερνούσε τους 620.000 ανθρώπους για πάνω από ένα μήνα. Το Ισραήλ ανάγκασε τελικά την PLO και τους αντάρτες να αποσυρθούν, αλλά μόνο αφού σκότωσε τουλάχιστον 6.775 κατοίκους της Βηρυτού, μεταξύ των οποίων περισσότερους από 5.000 πολίτες.

Το Ισραήλ διεξάγει μια ακόμη πιο ολοκληρωμένη πολιορκία της Γάζας, και με παρόμοια καταστροφικά αποτελέσματα. Αλλά οι Ισραηλινοί ηγέτες δεν φαίνεται να ενοχλούνται από το ανθρωπιστικό κόστος. Ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας Yoav Gallant, για παράδειγμα, δήλωσε ότι η χώρα του πολεμά «ανθρώπινα ζώα» και θα ενεργήσει ανάλογα. Η γραμμή του απηχεί το συναίσθημα του Eitan, ο οποίος καυχιόταν τον Απρίλιο του 1983 ότι όταν οι Ισραηλινοί «εποικίσουν τη γη, το μόνο που θα μπορούν να κάνουν οι Άραβες γι’ αυτό θα είναι να τριγυρνούν σαν ναρκωμένες κατσαρίδες μέσα σε μπουκάλι».

Ισραηλινοί στρατιώτες στη βόρεια Λωρίδα της Γάζας,
Νοέμβριος 2023, Ronen Zvulun / Reuters

Η εκπληκτικά απάνθρωπη εκτίμηση του Eitan δείχνει εν μέρει γιατί οι IDF είχαν τόσα πολλά προβλήματα στο νότιο Λίβανο. Πεπεισμένοι για την ανωτερότητά τους, οι Ισραηλινοί στρατιωτικοί ηγέτες δεν περίμεναν ούτε εκπαιδεύτηκαν κατάλληλα για την έντονη παλαιστινιακή ή λιβανέζικη αντίσταση. Ως αποτέλεσμα, όταν οι ισραηλινές δυνάμεις ανέβαιναν τον παραλιακό αυτοκινητόδρομο που συνδέει τις μεγάλες πόλεις του Λιβάνου, συχνά συντρίβονταν από τη σφοδρή αντίσταση που συναντούσαν στους πυκνοκατοικημένους, φτωχούς προσφυγικούς καταυλισμούς και τις τοπικές λιβανέζικες κοινότητες. Ακόμα και όταν πολλές μονάδες του Απελευθερωτικού Στρατού της Παλαιστίνης κατέρρεαν και οι διοικητές των ανταρτών έφευγαν κάτω από τα πυρά των IDF, οι πολιτοφυλακές σε επίπεδο στρατοπέδου—δηλαδή οι ομάδες που ήταν αφοσιωμένες στην υπεράσπιση των κοινοτήτων της πατρίδας τους—κατάφερναν μεμονωμένα να συγκρατούν τις IDF για μέρες, εμποδίζοντάς τες στον αστικό πόλεμο, ανατινάζοντας άρματα μάχης και σκοτώνοντας πολλούς Ισραηλινούς αξιωματικούς.

Σκεφτείτε, για παράδειγμα, τη μάχη των IDF για τον προσφυγικό καταυλισμό Ain al-Hilweh στην πόλη της Σιδώνας. Για μια ολόκληρη εβδομάδα, ομάδες Παλαιστινίων πολιτοφυλάκων εμπόδιζαν τον ισραηλινό στρατό, ξεφεύγοντας μέσα από τα δαιδαλώδη σοκάκια, τα κατειλημμένα κτίρια και τις υπόγειες σήραγγες, πριν στήσουν ενέδρα στις ισραηλινές δυνάμεις. Ανατίναξαν τα τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού και τα τανκς των IDF χρησιμοποιώντας μόνο φορητά όπλα. Τουλάχιστον ένας νεαρός Παλαιστίνιος έγινε διάσημος για την ικανότητά του να χτυπάει πυργίσκους αρμάτων στο σωστό ακριβώς σημείο με χειροβομβίδες που εκτοξεύονται με ρουκέτες, καταστρέφοντας τις αρθρώσεις των αρμάτων, αχρηστεύοντας τα οχήματα και εκθέτοντας τους στρατιώτες που βρίσκονταν μέσα. Ο καταυλισμός ήταν τόσο θανατηφόρος για τους Ισραηλινούς που οι IDF αποσύρονταν κάθε βράδυ για λόγους ασφαλείας, θυσιάζοντας τα εδαφικά κέρδη που πετύχαιναν κατά τη διάρκεια της ημέρας. Τελικά, οι IDF κατέφυγαν στον βομβαρδισμό του στρατοπέδου με συμβατικά κα εμπρηστικά όπλα, συμπεριλαμβανομένου του λευκού φωσφόρου, προκειμένου να το καταλάβουν, να ισοπεδώσουν τα ερείπια και να συνεχίσουν να προωθούνται βόρεια.

Οι μάχες στο έδαφος δεν ήταν ο μόνος τρόπος με τον οποίο το Ισραήλ επεδίωκε να εξαλείψει την αντίσταση. Ο στρατός χρησιμοποίησε επίσης μαζικές συλλήψεις, φυλακίζοντας 9.064 Παλαιστίνιους και Λιβανέζους σε ένα μόνο στρατόπεδο συγκέντρωσης και μόνο το 1982 [ΣΗΜ. Η συγγραφέας εννοεί ότι τα στρατόπεδα συγκέντρωσης που έστησε το Ισραήλ ήταν πολύ περισσότερα, αλλά στο συγκεκριμένο οι φρικτές συνθήκες κράτησης ήταν ακραίες]. Αλλά και αυτό, επίσης, γύρισε μπούμερανγκ για τις IDF. Υποβαλλόμενοι σε ανακρίσεις και ξυλοδαρμούς, οι κρατούμενοι -που δεν ήταν όλοι τους μαχητές- οργάνωσαν τόσο εξεγέρσεις όσο και αποδράσεις. Πολλοί που ήταν αντάρτες επέστρεψαν στις προηγούμενες παρατάξεις τους και συνέχισαν να μάχονται. Ο μαζικός εγκλεισμός και η καταστροφή των καταυλισμών των προσφύγων δημιούργησαν επίσης έναν τεράστιο πληθυσμό άστεγων Παλαιστίνιων γυναικών, παιδιών και ηλικιωμένων, τους οποίους οι ισραηλινές δυνάμεις δεν ήταν διατεθειμένες να βοηθήσουν – και οι οποίοι μετατράπηκαν σε μερικούς από τους πιο ισχυρούς επικριτές των IDF. Ένα κίνημα διαμαρτυρίας υπό την ηγεσία Παλαιστίνιων γυναικών στην Ain al-Hilweh, για παράδειγμα, ήρθε σε επαφή με διεθνείς ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οργανισμούς μέσων ενημέρωσης και τα Ηνωμένα Έθνη σε μια επιτυχημένη προσπάθεια να τραβήξει την προσοχή στη δεινή τους θέση. Έστησαν διαδηλώσεις, απέκλεισαν δρόμους και έκαψαν συμβολικά τις ανεπαρκείς σκηνές που παρείχαν τα Ηνωμένα Έθνη, πράξεις που ανέφεραν τόσο δημοσιογράφοι όσο και οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η διεθνής φήμη του Ισραήλ, που ήδη αντιμετώπιζε προβλήματα, δέχθηκε ένα ακόμη πλήγμα.

Μια χαρακτηριστική φωτογραφία από την εκδίωξη των Παλαιστινίων από τις πατρογονικές εστίες τους μέσω βίας και σφαγών που οργάνωσαν οι Εβραϊκές πολιτοφυλακές κατά το 1947-1948 προκειμένου να δημιουργηθεί ‘ζωτικός χώρος’ για το κράτος του Ισραήλ. Ο Αριέλ Σαρόν που αναφέρεται στο κείμενο ως o υπουργός άμυνας του Ισραήλ που φέρει την ευθύνη για τη σφαγή στο στρατόπεδο προσφύγων Sabra-Shatila κατά την Νάκμπα ηγούνταν μονάδας της τρομοκρατικής εβραϊκής οργάνωσης Χαγκάνα η οποία επιδιδόταν σε σφαγές. Τον ξανασυναντάμε το 1953 στη σφαγή των χωρικών του χωριού Qibya της Δ. Όχθης ως επικεφαλής της ‘μονάδας 101’, που ο ίδιος είχε οργανώσει για να πραγματοποιεί ‘αντίποινα’ κατά των Παλαιστινίων.

Σήμερα, η φήμη του Ισραήλ δεν είναι πολύ καλύτερη. Μετά από μια έκρηξη συμπάθειας που ακολούθησε τη βίαιη επίθεση της Χαμάς, οι ειδήσεις σχετικά με τη σύγκρουση επικεντρώνονται όλο και περισσότερο στις σφαγές που προκαλούν οι IDF στη Γάζα. Τα διεθνή μέσα ενημέρωσης έχουν δημοσιεύσει ιστορίες για τη βία που ασκείται από ισραηλινές πολιτοφυλακές εποίκων στη Δυτική Όχθη. Σύμφωνα με αναφορές των New York Times, της Washington Post, του Reuters και οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων, έποικοι στη Δυτική Όχθη έχουν σκοτώσει οκτώ Παλαιστίνιους από τις 7 Οκτωβρίου, συμπεριλαμβανομένου ενός παιδιού. Οι IDF, που προστατεύουν τους εποίκους, έχουν σκοτώσει τουλάχιστον άλλους 167, συμπεριλαμβανομένων 45 παιδιών. Εκτός από τη δολοφονία Παλαιστινίων, οι έποικοι έχουν χρησιμοποιήσει εμπρησμούς, ένοπλες επιθέσεις και απειλές θανάτου για να εκδιώξουν σχεδόν 1.000 από αυτούς από τα χωριά τους. Οι επιθέσεις αυτές μοιάζουν με τη βία που ασκήθηκε από δεξιές λιβανέζικες πολιτοφυλακές το 1982 και το 1983, οι οποίες απείλησαν και εκδίωξαν παλαιστινιακούς πληθυσμούς στη Σιδώνα -και πάλι υπό την επίβλεψη των IDF.

Εξιστόρηση των γεγονότων της σφαγής στο στρατόπεδο προσφύγων Σάμπρα-Σατίλα. Το βίντεο έχει περιορισμό ηλικίας από το YouTube.

Στην πραγματικότητα, η συμμαχία IDF-στρατιωτικών βοήθησε στην παραγωγή αυτού που έγινε η πιο διαβόητη σφαγή της επιχείρησης “Ειρήνη για τη Γαλιλαία”. Αφού μια βόμβα σκότωσε τον σύμμαχο του Ισραήλ και εκλεγμένο πρόεδρο του Λιβάνου Bashir Gemayel τον Σεπτέμβριο του 1982, οι IDF κατέλαβαν τη Δυτική Βηρυτό και περικύκλωσαν τον προσφυγικό καταυλισμό Sabra-Shatila. Στη συνέχεια, οι IDF εμπόδισαν τους Παλαιστίνιους να εισέλθουν ή να εξέλθουν από τον καταυλισμό ή τις γύρω γειτονιές. Άφησε όμως τους χριστιανούς Λιβανέζους πολιτοφύλακες που ήταν προσκείμενοι στις IDF να εισέλθουν στην περιοχή. Για δύο συνεχόμενες ημέρες, αυτοί οι πολιτοφύλακες οργίασαν στη συνοικία που περιβάλλει τον καταυλισμό Sabra-Shatila, σκοτώνοντας τουλάχιστον 2.000 Παλαιστίνιους πολίτες και διαπράττοντας πλήθος άλλων φρικαλεοτήτων, συμπεριλαμβανομένων βασανιστηρίων και πράξεων σεξουαλικής βίας. Οι στρατιώτες των IDF, εν τω μεταξύ, βομβάρδιζαν την περιοχή και τη φωτίζανε με φωτοβολίδες.

Η σφαγή εξόργισε τους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένου του Ισραήλ. Περίπου 350.000 Ισραηλινοί συμμετείχαν σε μια πανεθνική διαμαρτυρία που ζητούσε την παραίτηση του Μπέγκιν και του Σαρόν, ωθώντας την κυβέρνηση να διεξάγει δημόσια έρευνα για τη σφαγή. Η Επιτροπή Καχάν που προέκυψε έκρινε ότι ο Σαρόν ήταν προσωπικά υπεύθυνος για τη βία και δήλωσε ότι οι ενέργειες του Εϊτάν “ισοδυναμούσαν με παράβαση καθήκοντος”. Ο Σαρόν αναγκάστηκε να παραιτηθεί και ο Εϊτάν συνταξιοδοτήθηκε, αμφότεροι το 1983. Ο Μπέγκιν παραιτήθηκε αργότερα το ίδιο έτος.

Στο βίντεο επιζώντες αυτόπτες μάρτυρες διηγούνται τα γεγονότα της σφαγής στο στρατόπεδο Σάμπρα-Σατίλα.
Το YouTube απαιτεί οι θεατές να είναι άνω των 18…

 *          *          *

ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΩΣ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ

Οι διαπραγματεύσεις για τον πόλεμο, με τη μεσολάβηση εν μέρει του ειδικού απεσταλμένου των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή Philip Habib, διήρκεσαν όλο το καλοκαίρι του 1982. Τον Αύγουστο, τα μέρη συμφώνησαν σε κατάπαυση του πυρός. Σύμφωνα με τους όρους της, η PLO και τα μέλη των αντάρτικων ομάδων – περίπου 14.398 άτομα συνολικά – εγκατέλειψαν τον Λίβανο. Τα ισραηλινά και συριακά στρατεύματα συμφώνησαν επίσης να αποσυρθούν από τη Βηρυτό. Μια ειρηνευτική αποστολή αποτελούμενη από Βρετανούς, Αμερικανούς, Γάλλους και Ιταλούς στρατιώτες συγκροτήθηκε τον Αύγουστο για να διευκολύνει την εκκένωση, να προστατεύσει τους Παλαιστίνιους πολίτες και να βοηθήσει στη διατήρηση της κατάπαυσης του πυρός. Η PLO και η Φατάχ μετέφεραν τα κεντρικά τους γραφεία στην Τυνησία, ενώ άλλες αντάρτικες ομάδες διασκορπίστηκαν σε διάφορες αραβικές χώρες. Η σφαγή Σάμπρα-Σατίλα συνέβη λιγότερο από ένα μήνα αργότερα.

Η σφαγή ήταν μόνο μία από τις πολλές ενδείξεις ότι η ήττα της PLO δεν ήταν το τέλος του πολέμου. Δεν ήταν ούτε το τέλος της PLO. Παρόλο που το Ισραήλ κατάφερε να σκοτώσει πολλούς διοικητές ανταρτών και να στερήσει από την PLO τη βάση της στο Λίβανο, η οργάνωση ανασυντάχθηκε στην Τυνησία. Το Ισραήλ συνέχισε να κατέχει μεγάλο μέρος του νότιου Λιβάνου και οι Παλαιστίνιοι μαχητές που επέζησαν από την Επιχείρηση “Ειρήνη για τη Γαλιλαία” σχημάτισαν νέους πυρήνες και μονάδες και συνέχισαν να πολεμούν το Ισραήλ. Οι ομάδες αυτές, αποσυνδεδεμένες από μια επίσημη δομή διοίκησης και ελέγχου, αποδείχθηκαν ικανές να εξαπολύουν βίαιες, χαοτικές επιθέσεις κατά των ισραηλινών δυνάμεων κατοχής και να στοχεύουν συνεργάτες των IDF. Οι παλαιστινιακές ομάδες λειτουργούσαν επίσης σε ένα περιβάλλον που διαμορφωνόταν όλο και περισσότερο από την τοπική λιβανέζικη αντίσταση στην ισραηλινή κατοχή, συμπεριλαμβανομένης της Χεζμπολάχ—η οποία δημιουργήθηκε για να εκδιώξει τις IDF—και αριστερών ομάδων όπως το Κομμουνιστικό Κόμμα του Λιβάνου. Στο σύνολό τους, οι οργανώσεις αυτές αποδείχθηκε ότι ήταν αδύνατο να νικηθούν. Τα ισραηλινά στρατεύματα κατέλαβαν περιοχές του νότιου Λιβάνου για άλλα 18 χρόνια, πραγματοποιώντας τη μία επιδρομή μετά την άλλη και προβαίνοντας στη μία σύλληψη μετά την άλλη. Αλλά παρ’ όλη την ικανότητά τους—τις αεροπορικές επιδρομές και τους πράκτορες των μυστικών υπηρεσιών, τις περιπολίες με τζιπ και τις μονάδες καταδρομών—οι IDF δεν μπόρεσαν να εξοντώσουν τους αντιπάλους τους.

Τα αποτελέσματα στη Γάζα θα εξαρτηθούν από τις διαπραγματεύσεις για πολύ διαφορετικά ζητήματα από εκείνα που υπήρχαν στο Λίβανο. Ο τελευταίος είναι μια κυρίαρχη χώρα με τη δική της κυβέρνηση, πολίτες, οικονομία και πολύπλοκη δυναμική. (Η φιλοξενία της PLO και των Παλαιστινίων ανταρτών έβαλε σφήνα στην εσωτερική πολιτική του Λιβάνου και συνέβαλε στην τροφοδότηση του 15ετούς εμφυλίου πολέμου της χώρας). Η πρώτη είναι ένα παλαιστινιακό έδαφος που οι διεθνείς οργανισμοί και οι ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων λένε ότι το Ισραήλ κατέχει και πάνω στο οποίο το Ισραήλ, μαζί με την Αίγυπτο, διατηρεί επί 16 χρόνια αποκλεισμό. Δεν έχει αυτόνομη οικονομία ή έλεγχο της ηλεκτρικής ενέργειας και του νερού της.

*          *          *

«”Ο κόσμος βλέπει τα σύμβολα αυτού του πολέμου, και πρόκειται για ένα ολοκαύτωμα”, δήλωσε ο Reagan».

Τυπική εικόνα από την βομβαρδισμένη Γάζα. Οι βομβαρδισμοί συνεχίζονται αδιάκοπα.

Αλλά τα στρατιωτικά και ανθρωπιστικά διδάγματα του Λιβάνου υποδηλώνουν έντονα ότι οι σημερινές καταστροφικές συνθήκες στη Γάζα θα οξυνθούν ακόμη περισσότερο και ότι θα υπάρξουν μακροπρόθεσμες, καταστροφικές συνέπειες για όλα τα μέρη. Η μακροχρόνια προσέγγιση του Ισραήλ στον πόλεμο πόλεων, τα σχέδιά του για κατοχή (ο Νετανιάχου έχει πει ότι το Ισραήλ θα αναλάβει “τη συνολική ευθύνη ασφάλειας” για τη Γάζα για “αόριστο χρονικό διάστημα”), οι συμμαχίες του με μη κρατικές πολιτοφυλακές και η χρήση μαζικών φυλακίσεων, όλα αυτά απηχούν αυτό που συνέβη στο Λίβανο. Επομένως, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι το αποτέλεσμα θα είναι ουσιαστικά διαφορετικό.

Φωτογραφία από ρεπορτάζ του Βρετανικού Guardian όπου διαβάζουμε: «Μέσα σε ένα σκοτεινό χειρουργικό αμφιθέατρο στο μεγαλύτερο νοσοκομειακό συγκρότημα της Γάζας, το προσωπικό τύλιξε δεκάδες μικροσκοπικά πρόωρα μωρά, επτά ή οκτώ σε ένα κρεβάτι, σε μια απέλπιδα προσπάθεια να κρατήσει τα βρέφη ζεστά – και ζωντανά. Χωρίς παροχή οξυγόνου ή ρεύματος για θερμοκοιτίδες, οι νοσηλευτές προσπάθησαν να παράσχουν όση φροντίδα μπορούσαν σε 39 μωρά που μεταφέρθηκαν από τη μονάδα νεογνών σε άλλο τμήμα του εκτεταμένου συγκροτήματος μετά από χτύπημα στη μονάδα εντατικής θεραπείας του Dar al-Shifa. Και μόνο η μεταφορά τους στο αμφιθέατρο ήταν μια δυνητικά θανατηφόρα αποστολή, αφού το προσωπικό ανέφερε επιθέσεις σε οποιονδήποτε κινούνταν εντός του νοσοκομειακού συγκροτήματος.» Τα περισσότερα από αυτά τα μωρά έχουν πλέον πεθάνει και λόγω των συνθηκών και λόγω της υποχρεωτικής εκκένωσης του νοσοκομείου από τις IDF.

Αυτό επεκτείνεται, δυστυχώς, και στον αριθμό των νεκρών. Κανείς δεν γνωρίζει ακριβώς πόσοι άνθρωποι σκοτώθηκαν στον πόλεμο του 1982- τα επίσημα αρχεία δεν περιλαμβάνουν τους ανθρώπους που θάφτηκαν κάτω από τα ερείπια, τους ανθρώπους των οποίων οι οικογένειες τους έθαψαν σε αυλές ή σε πλαγιές λόφων, ή τους ανθρώπους που εξαφανίστηκαν κατά τη διάρκεια γεγονότων όπως η σφαγή Sabra-Shatila. Αλλά σύμφωνα με εκτιμήσεις της λιβανέζικης κυβέρνησης και των νοσοκομειακών αρχών, η Επιχείρηση “Ειρήνη για τη Γαλιλαία” σκότωσε 19.085 Λιβανέζους και Παλαιστίνιους μόλις τους τέσσερις μήνες μετά την έναρξή της. Περίπου το 80% από αυτούς ήταν άμαχοι. Η PLO υπολόγισε ότι 49.600 άμαχοι σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν και ότι υπήρξαν 5.300 θάνατοι στρατιωτικών. Στους ίδιους τέσσερις μήνες, 364 Ισραηλινοί στρατιώτες αναφέρθηκαν νεκροί σε μάχη και άλλοι 2.388 τραυματίστηκαν. Κατά τη διάρκεια ολόκληρου του πολέμου του Λιβάνου και της επακόλουθης κατοχής του νότιου Λιβάνου από το 1982 έως το 2000, 1.216 Ισραηλινοί στρατιώτες έχασαν τη ζωή τους, κυρίως σε μάχες με τη Χεζμπολάχ.

Οι αριθμοί των παλαιστινιακών θυμάτων, φυσικά, επισκιάζουν τους ισραηλινούς – άλλη μια ένδειξη του πόσο δυσανάλογες είναι οι τακτικές των IDF [ΣΗΜ. Εδώ η συγγραφέας παραλείπει να επισημάνει ότι η δυσαναλογία οφείλεται στις συστηματικές σφαγές γυναικόπαιδων από τους Ισραηλινούς. Αν η σύγκριση περιοριστεί στους μάχιμους άνδρες, τότε η διαφορά περιορίζεται σημαντικά. Ειδικά, αν θεωρήσουμε τις επιχειρήσεις του Ισραήλ στον Λίβανο το 2006, τότε η αναλογία ανατράπηκε καθαρά—πάντα περιοριζόμενοι στους μάχιμους—κατά των IDF που είχαν πολύ περισσότερα θύματα από την Χεζμπολάχ]. Αυτό δεν καθιστά τον ισραηλινό απολογισμό ασήμαντο. Η ζημιά είναι πολύ πραγματική και εκτείνεται πέρα από τους θανάτους και τους σωματικούς τραυματισμούς. Μια μελέτη του Κέντρου Τραύματος και Ανθεκτικότητας του Ισραήλ υπολόγισε ότι σχεδόν το 20% των 70.000 Ισραηλινών που υπηρέτησαν στον πόλεμο του 1982 εμφανίζουν συμπτώματα διαταραχής μετατραυματικού στρες και ότι μόνο το 11% από αυτούς έχουν ζητήσει θεραπεία. Ο Λίβανος αναφέρεται ως “το Βιετνάμ του Ισραήλ” για καλό λόγο.

Παρά τις πιθανές συνέπειες σήμερα, το Ισραήλ δεν είναι πρόθυμο να εξετάσει το ενδεχόμενο κατάπαυσης του πυρός, ισχυριζόμενο ότι αυτό θα σήμαινε νίκη της Χαμάς. Αυτό είναι παραπλανητικό. Οι πραγματικοί νικητές μιας κατάπαυσης του πυρός θα ήταν οι πολίτες και τα μη βίαια κοινωνικά κινήματα, πολλά από τα οποία υποστηρίζουν εδώ και καιρό τον τερματισμό της κατοχής, του αποκλεισμού, των παράνομων ισραηλινών εποικισμών και την αναγνώριση της ισότητας των Παλαιστινίων ως απαραίτητης τόσο για την ισραηλινή όσο και για την παλαιστινιακή ασφάλεια. Οι χαμένοι μιας κατάπαυσης του πυρός, αντίθετα, θα ήταν η Χαμάς και οι σκληροπυρηνικοί Ισραηλινοί, οι οποίοι και οι δύο ακολουθούν ακραίους τρόπους βίας—αν και οι δεύτεροι υποστηρίζονται από τη δύναμη ενός κρατικού στρατού και ενός τεράστιου μηχανισμού παρακολούθησης—για να επιτύχουν τους ιδεολογικούς τους στόχους. Ορισμένοι ισραηλινοί εξτρεμιστές, για παράδειγμα, έχουν καλέσει δημοσίως να εκκαθαριστεί η Γάζα ή να ωθηθούν οι κάτοικοι της Γάζας στην Αίγυπτο. Κανένα από αυτά τα αποτελέσματα δεν μπορεί να συμβεί χωρίς να πέσουν σφαίρες.

*          *          *

«Πεπεισμένοι για την υπεροχή τους, οι Ισραηλινοί στρατιωτικοί ηγέτες δεν περίμεναν ούτε εκπαιδεύτηκαν κατάλληλα για την έντονη αντίσταση».

Δεδομένων των σημερινών, υψηλών εντάσεων, είναι δύσκολο να πούμε πώς ή πότε μπορεί να τελειώσει αυτός ο πόλεμος. Το Κατάρ έχει γίνει όλο και πιο κεντρικό πρόσωπο ως μεσολαβητής σε αυτή τη σύγκρουση, μεσολαβώντας μεταξύ της Χαμάς, του Ισραήλ και των Ηνωμένων Πολιτειών. Αλλά η Ουάσιγκτον είναι ο μόνος παράγοντας που μπορεί να πιέσει αποτελεσματικά την ισραηλινή κυβέρνηση να σταματήσει τις μαζικές δολοφονίες στη Γάζα και τη βία στη Δυτική Όχθη. Μένει να δούμε αν η κυβέρνηση του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν θα το πράξει. Μέχρι στιγμής, ο Μπάιντεν έχει απορρίψει σθεναρά τέτοια αιτήματα, απηχώντας τον ισχυρισμό του Ισραήλ ότι μια κατάπαυση του πυρός θα ωφελούσε τη Χαμάς. Οι Αμερικανοί αξιωματούχοι πίεσαν με επιτυχία το Ισραήλ να δεχτεί μια σειρά τετράωρων “ανθρωπιστικών παύσεων” για την αποδοχή βοήθειας. Δεδομένου του πόσο μεγάλη βοήθεια χρειάζεται, και της σφοδρότητας των εχθροπραξιών, αυτές θα έχουν πιθανότατα μικρή διαρκή επίδραση στην ευημερία των πολιτών της Γάζας. Αλλά ελπίζουμε ότι ο Μπάιντεν θα αποφασίσει τελικά να πιέσει για έναν πραγματικό τερματισμό.

Αν το κάνει ο Μπάιντεν, θα ακολουθήσει ένα προηγούμενο που έχει δημιουργήσει ένας άλλος πρόεδρος των ΗΠΑ: ο Ρόναλντ Ρέιγκαν. Όταν άρχισε ο πόλεμος στον Λίβανο, η κυβέρνηση του Ρέιγκαν διχάστηκε: ορισμένοι αξιωματούχοι ήθελαν να απαιτήσουν την άμεση αποχώρηση του Ισραήλ υπό την απειλή κυρώσεων, ενώ άλλοι θεωρούσαν ότι η PLO και η Συρία θα έπρεπε να αναγκαστούν να αποχωρήσουν επίσης. Καθώς όμως η σύγκρουση εξελισσόταν σε ανθρωπιστικό εφιάλτη, ο πρόεδρος έγινε πιο επικριτικός. Τον Ιούλιο του 1982, ο Λευκός Οίκος σταμάτησε τις αποστολές πυρομαχικών διασποράς προς το Ισραήλ, δηλώνοντας ότι οι Ισραηλινοί είχαν παραβιάσει τις συμφωνίες για τα όπλα σύμφωνα με τις οποίες δεν θα χρησιμοποιούσαν αυτά τα όπλα σε μη στρατιωτικές περιοχές. Μετά από ένα ιδιαίτερα θανατηφόρο μπαράζ των IDF που εξαπολύθηκε κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της Βηρυτού, ο Ρέιγκαν τηλεφώνησε στον Μπέγκιν και απαίτησε από τις IDF να σταματήσουν τους βομβαρδισμούς. Για να το κάνει αυτό, χρησιμοποίησε βαθιά συναισθηματικούς όρους. «Εδώ, στην τηλεόρασή μας, νύχτα με τη νύχτα, ο λαός μας βλέπει τα σύμβολα αυτού του πολέμου, και είναι ένα ολοκαύτωμα», είπε ο Ρέιγκαν. Τον Απρίλιο του 1983, είπε στο κοινό ότι η κυβέρνησή του είχε σταματήσει τις πωλήσεις F-16 στο Ισραήλ και είπε ότι δεν θα συνεχιστούν μέχρι το κράτος να αποσυρθεί από τον Λίβανο.

Υπάρχουν ενδείξεις ότι οι απαιτήσεις της [αμερικανικής] κυβέρνησης ανάγκασαν τους Ισραηλινούς ιθύνοντες να αλλάξουν συμπεριφορά. Τον Ιούλιο του 1982, η Washington Post έγραψε για την “εντυπωσιακή” μετριοπάθεια στη συμπεριφορά της ισραηλινής κυβέρνησης -και ανέφερε τον Ρέιγκαν ως κύριο λόγο. «Τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι ο βασικός παράγοντας για τη νέα “ευελιξία” της κυβέρνησης Μπέγκιν ήταν μια αυστηρή επιστολή του προέδρου Ρέιγκαν την περασμένη εβδομάδα», ανέφερε το άρθρο.

Σήμερα, ο Μπάιντεν πρέπει και πάλι να χρησιμοποιήσει την επιρροή των ΗΠΑ για να πιέσει για τον τερματισμό ενός ισραηλινού πολέμου. Η κατάπαυση του πυρός είναι η μόνη πολιτικά λογική, ενισχυτική της ασφάλειας και ηθικά υπερασπίσιμη πολιτική που πρέπει να υποστηριχθεί, ιδίως αν η Ουάσιγκτον έχει οποιαδήποτε ελπίδα να παραμείνει ένας σεβαστός παίκτης στη Μέση Ανατολή. Η εναλλακτική λύση είναι να καταδικάσουμε το λαό της Γάζας -οι περισσότεροι από τους οποίους αντιτίθενται στη Χαμάς- σε περισσότερες βόμβες, σφαίρες και εγκαύματα. Είναι να τους αναγκάσουμε να υπομείνουν συνεχή αφυδάτωση, πείνα και ασθένειες. Σημαίνει να πάρουμε έναν ήδη εξαθλιωμένο, μαζικά υπερπλήρη θύλακα και να πάμε κάθε ευκαιρία που έχει για ανάπτυξη δεκαετίες πίσω. Είναι πιθανό να δημιουργήσει μια νέα γενιά μαχητών που θα διακινδυνεύσουν τη ζωή τους για να πολεμήσουν το Ισραήλ. “Όλα αυτά έχουν ξανασυμβεί” είναι το ισχυρότερο επιχείρημα που υπάρχει για να σταματήσει κάτι από το να ξανασυμβεί.

Πηγή: Foreign Affairs

Μετάφραση – σχολιασμός: Κωστής Μηλολιδάκης

Στο άρθρο που ακολουθεί ο γνωστός αναλυτής σε θέματα της Μ. Ανατολής Alastair Crooke αναδεικνύει τον στόχο της Ισραηλινής στρατιωτικής επιχείρησης στη Γάζα, ο οποίος δεν είναι η ήττα της Χαμάς–πράγμα αμφίβολο αν θα μπορέσει το Ισραήλ να το επιτύχει με την τρέχουσα στρατηγική ανάπτυξης των δυνάμεών του–αλλά η μαζική εκδίωξη του άμαχου πληθυσμού, μια δεύτερη Νάκμπα[1] δηλαδή, η οποία στοχεύει στην ίδρυση του “Μεγάλου Ισραήλ” της Βίβλου, το οποίο θα εκτείνεται από τον Ν. Λίβανο (συμπεριλαμβανομένου) μέχρι το Σινά με την πλήρη εξάλειψη του Παλαιστινιακού στοιχείου.

Κατά τον Crooke, τέτοιου τύπου μεσσιανικές και εσχατολογικές δοξασίες κυριαρχούν πλέον στο Ισραηλινό υπουργικό συμβούλιο αλλά και στην Ισραηλινή κοινή γνώμη. Όμως, ο χρόνος είναι λίγος για την πραγματοποίηση αυτών των Ισραηλινών σχεδίων λόγω αφενός της διεθνούς κατακραυγής όσο και του προεκλογικού αμερικανικού τοπίου.

Εξ αιτίας της αδυναμίας να πραγματοποιηθεί αυτό το σχέδιο μέσα στον διαθέσιμο ωφέλιμο χρόνο, κατά τον Crooke, προκύπτει η επείγουσα ανάγκη να τραβηχτεί η  Χεζμπολάχ στη σύγκρουση και ίσως και το Ιράν, ώστε η κλιμάκωσή της να καταστεί αναπόφευκτη. Σύμφωνα με αυτό το σενάριο, η επέμβαση των ΗΠΑ στη συνέχεια θα καταστεί αναπόφευκτη, βοηθώντας έτσι το Ισραήλ στην υλοποίηση της ‘μεγάλης εικόνας’.

Το “Δόγμα Νάκμπα” του Ισραήλ

 

Καθώς το “Ισραήλ” στρέφεται προς το “Μεγάλο Ισραήλ” της Βίβλου, ο ισλαμικός κόσμος εμφανίζεται όλο και πιο ασυμβίβαστος.

Καθώς επικρατεί το “Δόγμα Νάκμπα” τόσο οι συνθήκες που θα ευνοούσαν την
απελευθέρωση των ομήρων (που η Χαμάς συνδέει με μακροχρόνια εκεχειρία
καθώς και την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας) ξεθωριάζουν.  

“Στην πραγματικότητα, τώρα ξεδιπλώνουμε τη Νάκμπα της Γάζας”, λέει ο Avi Dichter, “Ισραηλινός” υπουργός Γεωργίας και πρώην επικεφαλής της Shin Bet[2]. Το ισραηλινό υπουργικό συμβούλιο έχει ενημερωθεί ότι έως και 1.700.000 κάτοικοι της Γάζας (σε συνολικό πληθυσμό 2,2 εκατομμυρίων) δεν είναι πλέον σε θέση να ζήσουν στα σπίτια τους, είτε επειδή έχουν “εκτοπιστεί”, είτε επειδή τα σπίτια τους έχουν καταστραφεί/πληγεί.

Για να προβάλλεται η εικόνα του ισραηλινού στρατού ως “ορμητικού” στην επιχείρησή του για την εξάλειψη της Χαμάς, πάντως, βλέπουμε πολλά βίντεο με άρματα μάχης και τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού γύρω από την πόλη της Γάζας – αλλά σε αντίθεση, παρατηρούμε εντυπωσιακά λίγες εικόνες με στρατιώτες της IOF[3] να περιπολούν πεζοί – είτε αυτό συμβαίνει για να προστατεύουν τα άρματα μάχης, τα οποία δέχονται πυρά ελεύθερων σκοπευτών ή RPG[4], είτε (όπως υποψιάζονται πολλοί σχολιαστές) από φόβο για ισραηλινές απώλειες.

Προφανώς, το “Ισραήλ”[5] παραμένει στα τεθωρακισμένα του, αν και δέχεται τακτικές απώλειες των οχημάτων του από ‘αστραπιαίες’ επιθέσεις μικρών ομάδων μαχητών της Χαμάς που εμφανίζονται ξαφνικά από κρυφές σήραγγες για να καταστρέψουν τα οχήματα – πριν εξαφανιστούν και πάλι υπόγεια.

Η IOF έχει εισέλθει στην πόλη της Γάζας, προχωρώντας μερικά χιλιόμετρα κατά τη διάρκεια του μήνα, αλλά δεν έχει δείξει μέχρι σήμερα κανένα σοβαρό στοιχείο ότι έχει συναντήσει τις δυνάμεις της Χαμάς, ούτε ότι έχει εξουδετερώσει έναν αξιοσημείωτο αριθμό από αυτές. Γιατί;

Με απλά λόγια, οι Ισραηλινοί πολεμούν ακολουθώντας ένα συμβατικό μοντέλο πολέμου (μια τεθωρακισμένη “γροθιά” που προχωράει μπροστά υπό μαζική αεροπορική υποστήριξη). Όμως η αντίφαση σε αυτό το μοντέλο είναι ολοφάνερη: ο λεγόμενος “εχθρός” στο έδαφος είναι απλά άμαχοι, οι οποίοι πεθαίνουν σε τρομακτικό αριθμό, ενώ οι δυνάμεις της Χαμάς παραμένουν άθικτες, βαθιά κάτω από το έδαφος. Εκεί, επίσης, βρίσκεται η υποδομή της Χαμάς.

Οι αντιφάσεις που ενυπάρχουν σε αυτή την προσέγγιση έχουν τις ρίζες τους στην εξέλιξη της IOF κατά τη διάρκεια δεκαετιών ώστε να γίνει μια οιονεί αποικιακή αστυνομική δύναμη, που έχει συνηθίσει να αστυνομεύει την κατοχή μέσω των δίδυμων πτυχών της χρήσης μαζικής ισχύος και της απόλυτης προστασίας [αυτής] της ισχύος. Δεν είναι μυστικό ότι η IOF φοβάται να εμπλακεί σε μάχες σώμα με σώμα με μονάδες της Χαμάς στο σύμπλεγμα των σηράγγων (για τις οποίες οι μαχητές της δεν είναι προετοιμασμένοι). Έτσι, αντί γι’ αυτό, έχουμε μια επίδειξη τεθωρακισμένων οχημάτων που παρελαύνουν στην επιφάνεια, σε συνδυασμό με σε μεγάλο βαθμό αβάσιμους ισχυρισμούς της IOF για ζημιές που προκάλεσε στη Χαμάς.

Η πιο προφανής αντίφαση είναι ο ισχυρισμός του ισραηλινού υπουργικού συμβουλίου ότι οι σχεδόν ανύπαρκτες στρατιωτικές πιέσεις στη Χαμάς καθαυτές, δημιουργούν τις συνθήκες για την απελευθέρωση των ομήρων, ενώ η πραγματική πίεση – οι αδιάκοπες αεροπορικές επιδρομές – που καταστρέφουν τον άμαχο πληθυσμό και τις υποδομές του (νοσοκομεία, σχολεία, φούρνους και προσφυγικούς καταυλισμούς), διευκολύνει μια δεύτερη Νάκμπα – περισσότερο από οποιαδήποτε απελευθέρωση ομήρων.

Ίσως η Χαμάς απελευθερώσει και άλλους ομήρους (συνυπολογίζοντας τους στρατηγικούς της στόχους). Αν ναι, αυτό πιθανότατα θα ερμηνευθεί—λανθασμένα—ως ότι η Χαμάς αισθάνεται πόνο. Συνεπώς, μπορεί να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι οι βομβαρδισμοί τάπητος “λειτουργούν”. Όπως περιγράφει ο Zvi Bar’el στη φιλελεύθερη ισραηλινή εφημερίδα Haaretz:

«Σύμφωνα με την αντίληψη του Ισραήλ, η ανθρωπιστική κρίση είναι μέρος ενός οπλοστασίου που διαθέτει, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί όχι μόνο ως διαπραγματευτικό χαρτί στις διαπραγματεύσεις για την απελευθέρωση των ομήρων. Ο ρόλος της είναι να εμφυσήσει στη συνείδηση των Παλαιστινίων την αποκαλυπτική τιμωρία που αντιμετωπίζει όποιος από εδώ και στο εξής τολμήσει να προκαλέσει το Ισραήλ.

Αυτό αποτελεί συνέχεια της βαθιά ριζωμένης στρατηγικής αντίληψης σύμφωνα με την οποία η ανθρωπιστική δυστυχία μπορεί να αποφέρει κέρδη που σχετίζονται με την ασφάλεια …

Το πιο σημαντικό είναι ότι η ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα δίνει πλέον στο Ισραήλ διπλωματικό μοχλό πίεσης, ο οποίος περιλαμβάνει την εξασφάλιση παραχωρήσεων … Πάνω απ’ όλα, συνεπάγεται την αποδυνάμωση της αμερικανικής βιασύνης για την επίτευξη λύσης δύο κρατών».

Συνεπώς, η αναπόφευκτη λογική αυτής της ανάλυσης είναι η συνέχιση της υφιστάμενης κατάστασης: Εάν δεν λειτουργεί σε σχέση με την απελευθέρωση των ομήρων ή την εξασθένιση της Χαμάς, μπορεί να παρουσιαστεί στο ισραηλινό κοινό ως “λειτουργικό” μέσω του εξαναγκασμού των αμάχων να εγκαταλείψουν τις κατεστραμμένες κοινότητές τους (αυτό που ο Ντίχτερ αποκαλεί “Νάκμπα της Γάζας”).

Με το “Δόγμα της Νάκμπα” να παίρνει σάρκα και οστά, οι ευνοϊκές συνθήκες για την απελευθέρωση των ομήρων (για την οποία η Χαμάς ζητά ως προϋπόθεση μια μακρόχρονη κατάπαυση του πυρός και ανθρωπιστικές προμήθειες) εξανεμίζονται. Οι IOF μπορούν να έχουν ή το ένα ή το άλλο: Ή συνεχή καταστροφή ή συνθήκες για απελευθέρωση ομήρων. (Φαίνεται ότι το υπουργικό συμβούλιο έχει επιλέξει το πρώτο).

Το άλλο (πιο βαθύ) δίλημμα είναι ότι συσσωρεύονται οι διεθνείς πιέσεις για κατάπαυση του πυρός (και απελευθέρωση των ομήρων). Ο χρόνος είναι λίγος και η στρατιωτική επιχείρηση μπορεί να χρειαστεί να σταματήσει. Το ζήτημα για το υπουργικό συμβούλιο Νετανιάχου είναι αν—μόλις σταματήσει—θα είναι δυνατόν να συνεχιστούν οι σφαγές αμάχων και οι πιέσεις για τη Νάκμπα της Γάζας;

Σε αυτό το πλαίσιο, το ισραηλινό λαϊκό αίσθημα — ακόμη και μεταξύ των πρώην φιλελεύθερων — κινείται προς μια ακόμη μεγαλύτερη Νάκμπα. Η Γάζα βρίσκεται υπό την πίεση της Νάκμπα. Το ίδιο και η Δυτική Όχθη, καθώς η βία των εποίκων κατά των Παλαιστινίων αυξάνεται. Ακόμη και ένας “φιλελεύθερος” όπως ο πρώην ηγέτης της αντιπολίτευσης Lapid συμφωνεί τώρα ότι οι “έποικοι” στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη δεν είναι καθόλου “έποικοι”, αφού η γη δεν είναι παρά η “βιβλική γη του Ισραήλ”.

Οι “φιλοδοξίες” της Νάκμπα επεκτείνονται και στον Νότιο Λίβανο (μέχρι τον ποταμό Λιτάνι). Τα ριζοσπαστικά μέλη της κυβέρνησης Νετανιάχου λένε ότι οι Ισραηλινοί δεν θα επιστρέψουν ποτέ στα κιμπούτς που γειτνιάζουν με τον Λίβανο, χωρίς την απομάκρυνση της Χεζμπολάχ από τη συνοριακή περιοχή.

Έτσι, ακούγεται πλέον και το κάλεσμα προς το “Ισραήλ” να “καταλάβει” τον Λίβανο μέχρι τον ποταμό Λιτάνι (βασική πηγή νερού) — και “όλως κατά σύμπτωση” η ισραηλινή αεροπορία έχει αρχίσει να επιχειρεί μέχρι και 40 χιλιόμετρα μέσα στον Λίβανο. Τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου μιλούν τώρα ανοιχτά για την ανάγκη οι IOF να στρέψουν την προσοχή τους στη Χεζμπολάχ μόλις η Χαμάς “εξαλειφθεί”.

Τα βόρεια σύνορα αναπόφευκτα θερμαίνονται. Η Χεζμπολάχ χρησιμοποιεί τα πιο εξελιγμένα και πιο θανατηφόρα όπλα της εναντίον θέσεων των IOF στο βόρειο “Ισραήλ”, καθώς οι “κανόνες” εμπλοκής συνεχώς θολώνουν. Και το “Ισραήλ” απαντά, με επιθέσεις που μετατοπίζονται όλο και πιο βαθιά στο Νότιο Λίβανο (δήθεν για να χτυπήσουν τις οπίσθιες υποδομές της Χεζμπολάχ).

Χθες το βράδυ, το ισραηλινό πολεμικό υπουργικό συμβούλιο ψήφισε για την πρόκληση ενός σοβαρού πλήγματος κατά της Χεζμπολάχ – αλλά ο Νετανιάχου έκανε πίσω. Οι ΗΠΑ φέρονται να υποπτεύονται ότι το “Ισραήλ” προκαλεί τη Χεζμπολάχ, ελπίζοντας να παρασύρει τις ΗΠΑ σε πόλεμο κατά του Λιβάνου.

Είναι φανερό ότι ο Λευκός Οίκος αγωνίζεται να αποφύγει την διολίσθηση προς έναν πλήρη περιφερειακό πόλεμο, καθώς τόσο το μέτωπο του Λιβάνου όσο και το μέτωπο του Ιράκ θερμαίνονται: Την Κυριακή, ιρακινές κινήσεις εκτόξευσαν και πάλι πυραύλους εναντίον της αμερικανικής βάσης στο Σαντάντι.

Το “Ισραήλ” διαισθάνεται ότι η παρούσα κρίση αποτελεί ταυτόχρονα υπαρξιακό κίνδυνο, αλλά και ‘ευκαιρία’ – μια ευκαιρία να εδραιώσει το “Ισραήλ” σε όλη τη “βιβλική του γη” μακροπρόθεσμα. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία – αυτή είναι η κατεύθυνση του ταξιδιού του ισραηλινού λαϊκού αισθήματος, τόσο από την αριστερή όσο και από τη δεξιά πτέρυγα, προς την αιματηρή εσχατολογία.

Όπως έγραψε ένας διακεκριμένος Ισραηλινός σχολιαστής αφού παρακολούθησε (την ατεκμηρίωτη) 47λεπτη ταινία της IOF για τα γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου:

«Αφού είδα την ταινία, δεν έχω καμία συμπόνια για κανέναν άνθρωπο στη Γάζα, ούτε για γυναίκα, ούτε για παιδί και σίγουρα ούτε για άνδρα. Όλοι αξίζουν έναν οδυνηρό θάνατο, όλοι ήσασταν συνένοχοι σε αυτή τη σφαγή. Ελπίζω να μη μείνει κανείς ζωντανός στη Γάζα, τελεία και παύλα! … Είμαι σίγουρος ότι ο Θεός σας σας περιφρονεί, ντρέπεται για σας και θα σας έκαιγε στην κόλαση, όπως ακριβώς σας κάνουν τώρα οι IDF».

Η “φυλή του Αμαλέκ” σήμερα αναφέρεται ευρέως. (Ο βασιλιάς Σαούλ, στο πρώτο βιβλίο του Σαμουήλ, δίνει εντολή στον Σαμουήλ να σκοτώσει κάθε άτομο από τους Αμαληκίτες: «Μην τους λυπηθείτε- θανατώστε άνδρες και γυναίκες, παιδιά και βρέφη, βοοειδή και πρόβατα, καμήλες και γαϊδούρια»).

Καθώς η διάθεση των Ισραηλινών στρέφεται προς τη Βίβλο, η οργή της παγκόσμιας πλειοψηφίας ανεβαίνει. Και έτσι οι μουσουλμάνοι αρχίζουν να βλέπουν την κρίση ως έναν ασυμβίβαστο πολιτιστικό πόλεμο – Η Δύση εναντίον “μας”.

Οι ταυτόχρονες δύο διασκέψεις — του Αραβικού Συνδέσμου και του OIC[6] (που πραγματοποιήθηκαν ταυτόχρονα στο Ριάντ) — υπογράμμισαν την πλήρη κατάρρευση της εικόνας του “Ισραήλ” σε ολόκληρο τον ισλαμικό κόσμο. Η έκρηξη οργής και πάθους ήταν αισθητή και μεταμορφώνει τη νέα παγκόσμια πολιτική.

Στη Δύση, ο θυμός διασπά τις κυρίαρχες πολιτικές δομές και προκαλεί ευρεία αναταραχή. Οι παγκόσμιες διαμαρτυρίες είναι μαζικές.

Έτσι, καθώς το “Ισραήλ” κινείται προς ένα βιβλικό “Μεγάλο Ισραήλ”, ο ισλαμικός κόσμος γίνεται όλο και πιο ασυμβίβαστος. Παρόλο που οι διασκέψεις δεν συμφώνησαν σε κάποιο σχέδιο δράσης, τόσο η εικόνα του προέδρου Raisi να κάθεται δίπλα στον MbS[7] όσο και το γεγονός ότι οι πρόεδροι Ερντογάν και Άσαντ συναναστρέφονταν στη διάσκεψη, ήταν συγκλονιστικό.

Το στρατηγικό συμπέρασμα είναι σκληρό: οι Ισραηλινοί τώρα απαρνούνται τους κινδύνους της συμβίωσης με τους μουσουλμάνους, και το συναίσθημα προς τον εβραϊκό φανατισμό είναι πλήρως αμοιβαίο από τους Παλαιστίνιους. Το παλιό υπόδειγμα για μια πολιτική λύση καθίσταται παρωχημένο.

O Alastair Crooke είναι πρώην ανώτερος Βρετανός διπλωμάτης. Διετέλεσε στέλεχος της ΜΙ6 με μεγάλη συμμετοχή σε θέματα της Μ. Ανατολής. Διευθύνει το βασισμένο στη Βηρυτό Conflicts Forum. Τα άρθρα και οι συνεντεύξεις του φιλοξενούνται σε σημαντικά διεθνή φόρα πολλαπλών πολιτικών προσανατολισμών—π.χ. σε εκπομπές του Ρωσικού Sputnik ή του Valdai Club—τραβώντας σταθερά το ενδιαφέρον με τις αναλύσεις του λόγω τόσο της βαθιάς γνώσης όσο και της εσωτερικής πληροφόρησης που διαθέτει. Αρθρογραφεί τακτικά στο almayadeen και στο strategic culture

[1] Κατά το 1947-1948 μεταξύ 750,000 και 900,000 Παλαιστινίων, ανδρών, γυναικών και παιδιών εξορίστηκαν βίαια από την πατρική τους γη μέσω πολιτικών εθνοκάθαρσης  των Ισραηλινών πολιτοφυλακών. Υπολογίζεται ότι ερήμωσαν πάνω από 500 χωριά και πόλεις.

[2] H Shin Bet είναι η υπηρεσία εσωτερικής ασφάλειας του Ισραήλ.

[3] IOF παραφθορά του IDF. Το πρώτο αρκτικόλεξο σημαίνει Ισραηλινές Δυνάμεις Κατοχής ενώ το δεύτερο σημαίνει Ισραηλινές Δυνάμεις Άμυνας.

[4] RPGs: Φορητά αντιαρματικά, αντιαρματικές χειροβομβίδες (Rocket Propelled Grenades).

[5] O συγγραφέας σταθερά τοποθετεί τη λέξη ‘Ισραήλ’ σε εισαγωγικά.

[6] OIC: Οργανισμός Ισλαμικής Συνεργασίας (Organization of Islamic Cooperation)

[7] Ο πρόεδρος του Ιράν και ο ισχυρός διάδοχος του θρόνου της Σαουδικής Αραβίας

Πηγή: english.almayadeen.net/

Μετάφραση – σχολιασμός: Κωστής Μηλολιδάκης

Παρακολούθησα πρόσφατα ένα βίντεο όπου ο διαφημιζόμενος ως προοδευτικός φιλελεύθερος υποψήφιος για την προεδρία στις ΗΠΑ, Robert Fitzgerald Kennedy Jr (RFK Jr), γιος του δολοφονημένου το 1968 Bob Kennedy, δηλώνει ότι: «Πρώτ’ απ’ όλα νομίζω ότι το πιο σημαντικό πράγμα που πρέπει καθένας να κάνει είναι να εκφράσει την συμπόνια του προς τους ανθρώπους οι οποίοι τώρα, ιδιαίτερα όλα τα παιδιά, που υποφέρουν στην Γάζα…κ.λπ.» για να προχωρήσει στη συνέχεια και να πει ότι «Το Ισραήλ αυτή τη στιγμή κάνει περισσότερα για να προστατεύσει τις ανθρώπινες ζωές από όσο, χμ μμμ, τα τελευταία δεκαέξι χρόνια, έχει κάνει τα περισσότερα για να αποφύγει αυτό το αποτέλεσμα, κ.λπ., κ.λπ.». Στη συνέχεια, καταντά πραγματικά εξωφρενικός πλέκοντας το εγκώμιο του φιλειρηνικού Ισραήλ κατά των βάρβαρων Παλαιστινίων σε σημείο που το News Nation, που του παίρνει τη συνέντευξη, να υπογραμμίσει τα λόγια του ότι «Ένα από τα καθήκοντά μου είναι να παρουσιάσω τη ηθική στάση του Ισραήλ» στην καρτέλα κάτω από την εικόνα ενώ ο παρουσιαστής δείχνει απορημένος από τις λογικές ακροβασίες του RFK Jr.

RFK Jr: Συμπονούμε τους Παλαιστινίους, ιδιαίτερα τα παιδιά,
αλλά είναι αιμοσταγείς και τα βάζουν με το Ισραήλ
που είναι η επιτομή της ηθικής και της προσπάθειας
να προστατεύει ανθρώπινες ζωές

Σκεφτόμουν πώς θα μπορούσε να περιγραφεί καλύτερα αυτή η αναισχυντία που διαποτίζει συνολικά την καθεστωτική φιλελεύθερη Αμερικανική πολιτική αφήγηση όταν τράβηξε την προσοχή μου το άρθρο που μεταφράζω εδώ του καθηγητή στο αμερικανικό Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Αριζόνα, Malay Firoz. Είναι ένα αιχμηρό άρθρο που σαρκάζει αυτήν ακριβώς τη ‘λογική’ στις διάφορες εκφάνσεις της. Πριν όμως περάσουμε στο άρθρο απαιτούνται δύο παρατηρήσεις.

Η πρώτη παρατήρηση: Τα πολιτικά αφηγήματα των αμερικανικών ελίτ δοκιμάζονται αυτόν τον καιρό σε δύο μέτωπα, στο ουκρανικό και στο παλαιστινιακό. Η καθεστωτική πολιτική ελίτ στις ΗΠΑ διαχωρίζεται στη φιλελεύθερη και στη συντηρητική. Από ιδεολογική άποψη, το πρόβλημα το έχει η συντηρητική, της οποίας η αφήγηση παρουσιάζει αγεφύρωτες αντιφάσεις που πλέον εκδηλώνονται και με τις γνωστές ρήξεις μέσα στο στρατόπεδο των Ρεπουμπλικάνων. Εκεί, η σημαντικότερη ορατή αντίφαση είναι ανάμεσα αφενός στην ισχυρή (αλλά όχι επικρατούσα) άποψη του ‘συμμαζέματος’ των ΗΠΑ και της ενασχόλησης τους με τα εσωτερικά τους προβλήματα πάνω απ’ όλα και αφετέρου στην κλασική ιμπεριαλιστική άποψη της διαρκούς και επιθετικής επέκτασης των ΗΠΑ σε όλα τα σημεία της υφηλίου.

Το ενδιαφέρον βρίσκεται στο γεγονός ότι αυτή η αντίφαση εκδηλώνεται όταν αποτιμάται η αμερικανική παρέμβαση στο ουκρανικό, αλλά αίρεται εντελώς και ‘μαγικά’ όταν αποτιμάται η αμερικανική παρέμβαση στο παλαιστινιακό. Στο τελευταίο, η συντηρητική παράταξη είναι 100% ενωμένη στην υποστήριξη του Ισραήλ ό,τι κι αν αυτό πράττει, πράγμα που αποδεικνύει ότι απαιτείται βαθύτερη ανάλυση για την κατανόηση της σύγκρουσης μέσα στο Ρεπουμπλικανικό στρατόπεδο.

Αντίθετα, η φιλελεύθερη καθεστηκυία παράταξη της αμερικανικής πολιτικής ελίτ παρουσιάζει μια ομοιογενή αφήγηση τόσο στο ουκρανικό όσο και στο παλαιστινιακό, η οποία όμως διαπερνάται από εσωτερικές αντιφάσεις δεδομένου ότι αυτή έρχεται σε σύγκρουση με τα πραγματικά γεγονότα. Αυτήν ακριβώς τη σύγκρουση αναδεικνύει το παρόν άρθρο όταν αντιπαραβάλλει με τρόπο σαρκαστικό την πραγματικότητα με τις ιδέες και συμπεριφορές των φιλελευθέρων.

Όμως, όσο και αν τονίζονται οι παραλογισμοί και οι εσωτερικές αντιφάσεις του φιλελεύθερου αφηγήματος, αυτό δεν παύει να έχει ισχυρότατη επιρροή στις ΗΠΑ, όπως αποδεικνύεται από την πλήρη ενσωμάτωση και εκείνων που στις παρυφές του φιλελευθερισμού φλερτάρουν με κάποιες σοσιαλίζουσες ιδέες.

Θα ήταν όμως λάθος να μη δούμε ότι σε επίπεδο μαζικών οργανώσεων τα πράγματα παίρνουν μια διαφορετική τροπή και όλο και περισσότερος κόσμος αντιλαμβάνεται τις αντιφάσεις της καθεστηκυίας φιλελεύθερης αφήγησης, όπως αποδεικνύουν τα μαζικά συλλαλητήρια για το παλαιστινιακό και τις εθνοκαθάρσεις του Ισραήλ σε πολλές πόλεις των ΗΠΑ—κάτι που βεβαίως δεν συνέβη με το ουκρανικό. Μπορεί ουκρανικό και παλαιστινιακό να αποτελούν δύο στενά συνδεόμενες (αν και φυσικά διαφορετικές) εκφάνσεις εκδήλωσης της ίδιας παγκόσμιας αντίθεσης, αλλά αυτό δύσκολα γίνεται αντιληπτό.

Η δεύτερη παρατήρηση: Η κυρίαρχη φιλελεύθερη πολιτική ελίτ μπορεί μεν να διαχέει μέσα από τα ΜΜΕ τις αντιλήψεις που θα δούμε στη συνέχεια και που σαρκάζει το άρθρο, αλλά τα ηγετικά της στελέχη ξέρουν πολύ καλά ότι αυτές οι αντιλήψεις αποτελούν φούμαρα (κοινώς ‘σανό’) για τον κόσμο που κρέμεται στις οθόνες των τηλεοράσεων. Σε στιγμές ειλικρίνειας άνθρωποι όπως ο Τζο Μπάιντεν, η Νάνσυ Πελόζι ή ακόμη και ο RFK Jr τα λένε ‘χύμα’. Αυτό αποτελεί σημάδι της κυνικής διαχείρισης των φιλελεύθερων απόψεων από το βαθύ κράτος των ΗΠΑ που ιστορικά δεν είχε ποτέ πρόβλημα να αγκαλιάζει τέτοιες απόψεις την ίδια ώρα που επίσης τις έγραφε στα παλαιότερα των υποδημάτων του.

Αφού τελειώσει το άρθρο, θα παρουσιάσουμε δυο τέτοιες χαρακτηριστικές στιγμές.

Κωστής Μηλολιδάκης

*          *          *

Η ασυγχώρητη υποκρισία των Αμερικανών φιλελεύθερων

Η καρδιά του Αμερικανού φιλελεύθερου πονάει για δικαιοσύνη σε όλα τα πράγματα, αλλά απαντά με δικαιολογίες σε κάθε επίκληση της παλαιστινιακής ελευθερίας. Ευτυχώς, η πρόοδος δεν στηρίχθηκε ποτέ στο θάρρος των φιλελευθέρων να αναγνωρίσουν ότι η αλλαγή είναι απαραίτητη.

Ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν μαζί με την (τότε) πρόεδρο της Βουλής των αντιπροσώπων, Νάνσι Πελόζι
και τον πρόεδρο της ομάδας των Δημοκρατικών στην Βουλή Χακίμ Τζέφρις
καθώς συμμετέχουν σε μια διαδικασία ερωτωαπαντήσεων
κατά την εξέταση θεμάτων από την κοινοβουλευτική ομάδα
των Δημοκρατικών στις 11 Μαρτίου 2022 (Χίλτον, Φιλαδέλφεια)

Ο Αμερικανός φιλελεύθερος ορίζεται από την πολιτική κενότητα. Θεωρεί τον εαυτό του έναν ανεξάρτητο στοχαστή που πολιορκείται από τους απολυταρχικούς τόσο της Αριστεράς όσο και της Δεξιάς, καθώς τους εφιστά την προσοχή να αγκαλιάσουν ο ένας τις ευαισθησίες του άλλου. Στην πραγματικότητα, ο φιλελεύθερος είναι ίσως ο πιο επιρρεπής στην αγελαία σκέψη, επαναλαμβάνοντας χιλιοειπωμένες ηθικές κοινοτοπίες που εξυπηρετούν ελάχιστα, εκτός από την εικόνα που ο ίδιος έχει για τον εαυτό του ως τον μοναχικό κήρυκα της ειρήνης. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο βρίσκει ανακουφιστικό να παρουσιάζει τη συνεχιζόμενη κτηνωδία της Γάζας από το ισραηλινό αποικιοκρατικό κράτος των εποίκων ως πόλεμο μεταξύ δύο μονολιθικών ταυτοτήτων – του Εβραίου και του Μουσουλμάνου – γιατί μόνο έτσι μπορεί να αναμασά τις ανούσιες καταδίκες του κατά του “μίσους”.

Πράγματι, ο φιλελεύθερος μισεί το μίσος. Απαιτεί από όλους να καταδικάσουν τη Χαμάς, μια τελετουργική πλέον πράξη ηθικής εξιλέωσης, πριν από την οποία δεν μπορεί να ξεκινήσει καμία συζήτηση για την πολιτική βία. Και όταν αυτός αντιμετωπίζει τον Σιωνισμό, σε αυτόν συναντά μια κατασκευασμένη ηθική ένωση μεταξύ ενός ατόμου, ενός λαού και ενός κράτους, που δεν ανέχεται καμία διαφωνία, που απεχθάνεται κάθε κριτική θεωρώντας τις όλες ως προϊόντα μίσους, που τελικά οδηγεί στον ολοκληρωτισμό. Επομένως, είναι ευκολότερο για τον φιλελεύθερο να [κάνει μεταβολή και να] καταδικάσει το μίσος παρά την πολιτική βία. Εξάλλου, η άρνηση του μίσους δεν δοκιμάζει την εκ φύσεως περιορισμένη ενσυναίσθησή του για τις ζωές των Παλαιστινίων. Αν τώρα είναι “η εποχή των τεράτων”, τότε είναι από τους ίδιους τους τερατώδεις δράστες που ακούμε μια περισσότερο ειλικρινή αποτίμηση της σημερινής κρίσης: πρόκειται για μια δεύτερη Νάκμπα, από πρόθεση και από σχεδιασμό. [ΣΗΜ. Νάκμπα σημαίνει ‘καταστροφή’. Η λέξη σηματοδοτεί τη βίαιη έξωση 700,000-900,000 Παλαιστινίων από τα σπίτια τους κατά το 1947-1948 για να σχηματιστεί το κράτος του Ισραήλ. Τότε δημιουργήθηκε το πρόβλημα των Παλαιστινίων προσφύγων]

Από αυτή την άποψη βοηθάει το γεγονός ότι ο αμερικανός φιλελεύθερος καταλαβαίνει πολύ λίγα πράγματα από πολιτική έξω από ένα αμερικανοκεντρικό πλαίσιο. Ούτε καν έχει μάθει να θέτει ερωτήματα στις στημένες αφηγήσεις των κυρίαρχων αμερικανικών ειδησεογραφικών μέσων ενημέρωσης. Αποδοκιμάζει τις απόψεις περί ‘λευκής υπεροχής’ στην πατρίδα του, αλλά σπάνια προβληματίζεται εξίσου με το [ανάλογο] ρητά διατυπωμένο σχέδιο της εβραϊκής υπεροχής που πρεσβεύει η ισραηλινή ακροδεξιά. [ΣΗΜ. Ως ‘Λευκή Υπεροχή’ (white supremacy) κατηγοριοποιούνται οι απόψεις της αμερικανικής ακροδεξιάς, που επεκτείνονται σε όλη την υφήλιο—π.χ. τάγμα Αζόφ στην Ουκρανία—και πρεσβεύουν την ανωτερότητα της λευκής φυλής την οποία επιδιώκουν να κατοχυρώσουν και θεσμικά. Συνήθως ο όρος ‘white supremacist’ χρησιμοποιείται ως ευφημισμός του όρου νέο-ναζί που τα αμερικανικά ΜΜΕ αποφεύγουν να αναφέρουν. Το τάγμα Αζόφ έχει χαρακτηριστεί με απόφαση του Αμερικανικού Κογκρέσου ως white supremacists, πράγμα που δεν εμποδίζει την υποδοχή ηγετών του Αζόφ στο Καπιτώλιο].

1948: Η Νάκμπα. Μεταξύ 750,000 και 900,000 Παλαιστινίων, ανδρών, γυναικών και παιδιών εξορίστηκαν από την πατρική γη τους. Υπολογίζεται ότι ο πληθυσμός εκδιώχθηκε από 500 χωριά και πόλεις που ισοπεδώθηκαν.

Αντιθέτως, [ο αμερικανός φιλελεύθερος] δέχεται με αφέλεια τα λόγια της ισραηλινής κυβέρνησης και συγχωρεί την ανοιχτή υιοθέτηση της γενοκτονίας [από αυτήν] ως άκομψες δηλώσεις που γεννήθηκαν από τη θλίψη. Ισχυρίζεται ότι τάσσεται κατά των συνοριακών τειχών, της κρατικής επιτήρησης και της στρατιωτικοποιημένης αστυνόμευσης, αλλά στρέφει το βλέμμα του αλλού όταν αυτές οι δυνάμεις χρησιμοποιούνται ως όπλα κατά των Παλαιστινίων. Διαμαρτύρεται για τη δύναμη του μαύρου χρήματος, αλλά δεν αμφισβητεί τα πολιτικά λόμπι που υπερασπίζονται τα συμφέροντα του ισραηλινού κράτους στα υψηλότερα κλιμάκια της [αμερικανικής] εξουσίας. Υποστηρίζει με υπερηφάνεια τα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά δεν δίνει σημασία στις πολυετείς αναφορές οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων για τις φρικαλεότητες που διαπράττει ο ισραηλινός στρατός. Διακηρύσσει ότι οι ζωές των μαύρων έχουν σημασία, αλλά επιπλήττει τους ριζοσπάστες μαύρους συγγραφείς, διανοούμενους και ακτιβιστές που διαδηλώνουν για την ελευθερία των Παλαιστινίων. Συμφωνεί με κάθε επισημότητα ότι προκλήθηκε ανεπανόρθωτη βλάβη στους ιθαγενείς Αμερικανούς κατά την ευρωπαϊκή κατάκτηση του “Νέου Κόσμου”, αλλά δεν μπορεί να κατανοήσει γιατί αυτοί – και άνθρωποι από όλο τον μετααποικιακό κόσμο – αναγνώρισαν τη δική τους ιστορία στις παλαιστινιακές εμπειρίες.

Ίσως αυτό να μην αποτελεί έκπληξη, καθώς ο αμερικανός φιλελεύθερος έχει μόλις πρόσφατα και με δυσκολία ενημερωθεί για το εδραιωμένο παρελθόν του δομικού ρατσισμού και της ανωτερότητας της λευκής φυλής στις ΗΠΑ, οπότε αναπόφευκτα δυσκολεύεται να εφαρμόσει τα διδάγματα αυτής της ιστορίας στον κόσμο γύρω του. Φαντάζεται τον εαυτό του ως ήρωα που θα είχε ταχθεί κατά του Τζιμ Κρόου, του εγκλεισμού των Ιαπώνων, του πολέμου του Βιετνάμ και του νοτιοαφρικανικού απαρτχάιντ στην εποχή τους, αλλά με κάποιο τρόπο η “ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση” του μοιάζει πολύ “περίπλοκη” για να πάρει ηθική θέση. [ΣΗΜ. Ως νόμοι του Τζιμ Κρόου έγιναν γνωστοί ένα σύνολο ομοσπονδιακών και τοπικών νόμων που επέβαλαν τον φυλετικό διαχωρισμό κυρίως στις νότιες Ηνωμένες Πολιτείες κατά τα τέλη του 19ου με αρχές του 20ου αιώνα. Επίσης, οι αμερικανοί πολίτες Ιαπωνικής καταγωγής φυλακίστηκαν χωρίς δίκη σε στρατόπεδα συγκέντρωσης στις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του Β’ ΠΠ].

Στο μυαλό του, η αμερικανική δημοκρατία είναι ένα αδυσώπητα αυτοτελές πείραμα, παρόλο που ο θεσμός θεμελιώθηκε πάνω στη γενοκτονία, τη δουλεία και το απαρτχάιντ και σήμερα υπόκειται αδιάκοπα σε αντιδημοκρατική άλωση. Πράγματι, ο φιλελεύθερος πιστεύει τόσο ολόψυχα σε αυτή την παραδεδομένη [σε αυτόν] έννοια της δημοκρατίας, ώστε πάντοτε αδυνατεί να αντιληφθεί τους τρόπους με τους οποίους η δημοκρατία μπορεί να κατασταλεί δημοκρατικά σε εθνοκρατικές κοινωνίες, και δεν αναρωτιέται αν οποιαδήποτε χώρα μπορεί πραγματικά να αποκαλείται δημοκρατική – πόσο μάλλον η “μόνη δημοκρατία στη Μέση Ανατολή” – αν ένα σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού της δεν επιτρέπεται να συμμετέχει στις δημοκρατικές διαδικασίες. Αλλά από την άλλη, ίσως καθησυχάζεται από τη γνώση ότι η δημοκρατία καταφθάνει τελικά σε εκείνους που αποδεικνύουν την αξία τους πεθαίνοντας σε αρκετά μεγάλο αριθμό. Άλλωστε, δεν είναι αυτός ο λόγος που οι δυτικές δυνάμεις “χάρισαν” το Ισραήλ στους Εβραίους επιζώντες του Ολοκαυτώματος, ώστε οι Παλαιστίνιοι να πληρώσουν την ενοχή της Δύσης;

Η ιστορική μνήμη τελειώνει με το Ολοκαύτωμα για τον Αμερικανό φιλελεύθερο. Δεν τον ενδιαφέρει ιδιαίτερα να θυμάται με ποιους τρόπους οι περιστάσεις έκτοτε μας έφεραν εδώ. Έχει πλέον μάθει να ξυπνάει όταν οι Εβραίοι δέχονται επιθέσεις και να ξεκινάει τότε την εκ νέου αναπόλησή του με την ιδέα του αντισημιτισμό. Τα υπόλοιπα είναι θόρυβος του περιβάλλοντος.

Ισραηλινή φυλακή. Στο Ισραήλ, σύμφωνα με τα στοιχεία των Ισραηλινών αρχών φυλακίσεων, στις 1 Αυγούστου φέτος κρατούνταν φυλακισμένοι 5014 Παλαιστίνιοι, από τους οποίους είχαν καταδικαστεί δικαστικά 2,353. 1460 κρατούνται καθώς καθυστερεί η εξέταση της υπόθεσής τους ενώ επιπλέον 1201 (δηλαδή περίπου το ένα τέταρτο) βρίσκονται σε «διοικητική φυλάκιση». Σύμφωνα με το παραπάνω ρεπορτάζ της Haaretz (χωρίς paywall βρίσκεται εδώ): «Οι διοικητικοί κρατούμενοι κρατούνται στο πλαίσιο μιας διαδικασίας που ορίζεται ως “προληπτική κράτηση”, η οποία βασίζεται σε πληροφορίες που δεν αποκαλύπτονται στους κρατούμενους ή στους δικηγόρους τους. Δεν υπάρχουν αποδεικτικές δικαστικές ακροάσεις για τις υποθέσεις τους και οι δικηγόροι των κρατουμένων δεν έχουν πρόσβαση σε αποδεικτικά στοιχεία εναντίον τους, παρά μόνο σε μια σύντομη περίληψη που παρουσιάζει τις υποψίες εναντίον των πελατών τους». Για σύγκριση, το σύνολο των Εβραίων διοικητικών φυλακισμένων είναι 8. Να λάβουμε ακόμη υπόψη ότι εκτός από την προκατάληψη των (Ισραηλινών) δικαστών κατά των Παλαιστινίων κατηγορουμένων, ακόμη και το επίσημο νομικό πλαίσιο, δηλαδή οι νομικές διατάξεις, είναι διαφορετικές για τους Παλαιστίνιους από ό,τι για τους Εβραίους (σχετικά βλ. και το παραπάνω άρθρο της Haaretz). Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της ακραίας προκατάληψης από τα δικαστήρια κατά των Παλαιστινίων μπορείτε να βρείτε εδώ. Θυμίζουμε επίσης ότι οι όμηροι που συνέλαβε η Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου επιδιώκεται να ανταλλαγούν με τους διοικητικούς κρατουμένους των Ισραηλινών, οι οποίοι βρίσκονται στην πραγματικότητα επίσης σε καθεστώς ομηρίας, πράγμα που αποκρύπτεται από τα δυτικά ΜΜΕ.

Ίσως είναι μέσω αυτής της εγκατάλειψης της ιστορικής μνήμης που ο φιλελεύθερος μαθαίνει επίσης να μιλάει με κλισέ. Φροντίζει να προειδοποιεί ότι “δεν είναι ειδικός επί της Μέσης Ανατολής” και ότι δεν έχει την απαραίτητη γνώση των περιστάσεων για να καταδικάσει τη σφαγή των παιδιών των Παλαιστινίων. Αυτή η έλλειψη εξοικείωσης δεν τον εμποδίζει, ωστόσο, να κάνει σύνθημα ότι “το Ισραήλ έχει το δικαίωμα να υπερασπιστεί τον εαυτό του”, ενώ αποφεύγει επιμελώς το πιο ακανθώδες ζήτημα του τι συνιστά νόμιμη αυτοάμυνα των αποικιοκρατών. Αθώα, υποστηρίζει τη “λύση των δύο κρατών”, παραμένοντας στρατηγικά σιωπηλός για το πώς η επέκταση των παράνομων εποικισμών του Ισραήλ στη Δυτική Όχθη—με τη βοήθεια και την ανοχή του ίδιου εδώ και χρόνια—έχει πλέον καταστήσει ένα παλαιστινιακό κράτος σχεδόν αδύνατο. Έχοντας ήδη ξεχάσει τις παρακαταθήκες του ‘Πολέμου κατά της Τρομοκρατίας’, παραμένει πεπεισμένος ότι είναι δυνατόν να εξαλειφθεί μια μαχητική ιδεολογία με την περαιτέρω καταστροφή και δολοφονία ενός ολόκληρου λαού. Ποια είναι η εναλλακτική λύση, αναρωτιέται σαστισμένος, απρόθυμος να συζητήσει για τη μόνη πραγματική λύση που μπορεί να υπάρξει: την κατάργηση της κατοχής της Γάζας, τον τερματισμό της εθνοκάθαρσης στη Δυτική Όχθη και την έναρξη μιας ουσιαστικής διαδικασίας προς την κατεύθυνση της παλαιστινιακής αυτοδιάθεσης.

Η καρδιά του Αμερικανού φιλελεύθερου πονάει για δικαιοσύνη για όλα τα πράγματα. Απαντά σε κάθε επίκληση της παλαιστινιακής ελευθερίας με το “να είμαστε δίκαιοι” και αναρωτιέται γιατί δεν μπορούμε να επικρίνουμε εξίσου τόσο μια συντριπτική στρατιωτική δύναμη όσο και τους κατοίκους ενός στρατοπέδου συγκέντρωσης. Ανησυχεί βαθύτατα για τα υποτιθέμενα διπλά μέτρα και σταθμά των ανθρώπων που μποϊκοτάρουν τα ισραηλινά ιδρύματα, όταν άλλα καθεστώτα έχουν κάνει χειρότερα, αλλά δεν βλέπει καμία ασυνέπεια στη δυσανάλογη στρατιωτική βοήθεια που χορηγούν οι ΗΠΑ στο Ισραήλ. Καταγγέλλει τον αντισημιτισμό—όπως πρέπει όλοι να κάνουμε—αλλά αγνοεί εσκεμμένα τον αντιαραβικό ρατσισμό και την ισλαμοφοβία που έχουν δηλητηριάσει εξίσου τη δημόσια σφαίρα μας. Υπερασπίζεται ηχηρά την ελευθερία του λόγου μέχρι τη στιγμή που οι Παλαιστίνιοι αρχίζουν να μιλούν και τότε ενοχλούν την αίσθηση της “ισορροπίας” του. Ορθώς αγωνιά για το τραύμα των Εβραίων που περνά από γενιά σε γενιά, αλλά αναμένει ότι οι Παλαιστίνιοι θα πρέπει να υπομείνουν τους βομβαρδισμούς σπιτιών, σχολείων, νοσοκομείων, τζαμιών, εγκαταστάσεων του ΟΗΕ, διαδρόμων εκκένωσης και συνοριακών διαβάσεων, χωρίς τραύμα, θυμό ή πόνο. Όταν και εάν αναγνωρίσει καθόλου την ανθρώπινη υπόσταση των Παλαιστινίων, το κάνει ως επιφανειακή παρατήρηση για την “τραγωδία του πολέμου”, προκειμένου να προωθήσει ένα επιχείρημα υπέρ του περαιτέρω πολέμου. Έχοντας ήδη αποφασίσει ποιος εμπίπτει στο φυλετικό του πεδίο της ανθρώπινης υπόστασης (που ευτυχώς περιλαμβάνει και τους Ουκρανούς) και ποιος όχι, ο φιλελεύθερος θρηνεί για τις ισραηλινές “γυναίκες και παιδιά” που σκοτώθηκαν στις 7 Οκτωβρίου—όπως θα έπρεπε να κάνουμε όλοι—αλλά δεν βρίσκει τέτοια σύμβολα ευαισθησίας στη Γάζα. Μετακινείται ανήσυχα στη θέση του κάθε φορά που κάποιος θίγει το θέμα του θανάτου των Παλαιστινίων, πρόθυμος να διακόψει, να αλλάξει θέμα, να πει “ναι, αλλά….”. Στο μυαλό του, οι Ισραηλινοί σκοτώνονται ως “μωρά” και “γιαγιάδες”, οι ζωές τους είναι θρηνήσιμες στη Δύση, ενώ οι Παλαιστίνιοι πεθαίνουν σαν μύγες, σπάνια διαχωρίσιμοι μεταξύ αμάχων και τρομοκρατών, σε αριθμούς που δεν μπορούμε να εμπιστευτούμε πλήρως.

Ο Αμερικανός φιλελεύθερος προαισθάνεται ότι το μέλλον θα είναι ζοφερό, αλλά δεν έχει τη φαντασία να το οραματιστεί διαφορετικά. Δεν μπορεί να φανταστεί να προκύπτει κάποιο διαφορετικό μάθημα από την κραυγή “ποτέ ξανά” εκτός από το σιωνιστικό δικαίωμα στον εποικισμό. Δεν μπορεί να φανταστεί την αλληλεγγύη με ένα άλλο είδος Εβραίου πολίτη που δηλώνει θαρραλέα “όχι στο όνομά μου” ή ένα διαφορετικό πολιτικό σχέδιο που θα μπορούσε να υπάρξει στους “Αγίους Τόπους”. Μεγαλωμένος με μια σταθερή δίαιτα αμερικανικής δυαδικότητας όπου τα πάντα κινούνται μεταξύ κόκκινων και μπλε, υπέρ και κατά, εμείς και αυτοί, δεν μπορεί να φανταστεί ένα διαφορετικό αποτέλεσμα στο σημερινό παιχνίδι από το να επικρατήσει η μια “ομάδα”. Και δεν μπορεί να καταλάβει ότι η ισραηλινή ασφάλεια και η παλαιστινιακή ελευθερία είναι αλληλένδετες συνθήκες. Όμως, έστω και τόσο αργά, η βελόνα της συνείδησης του φιλελεύθερου μπορεί τελικά να μετακινηθεί. Το μόνο που χρειάζεται είναι χρόνος και θάνατος, και δεν έχει ακόμη καθοριστεί η “συναλλαγματική ισοτιμία” για τις ζωές των Παλαιστινίων.

Αλλά ας μην απελπιζόμαστε. Η πρόοδος δεν στηρίχθηκε ποτέ στο θάρρος ενός φιλελεύθερου να αναγνωρίσει ότι η αλλαγή είναι απαραίτητη. Η πρόοδος συντελείται όταν αρκετοί άνθρωποι συγκινούνται και απορρίπτουν όχι μόνο τον νεοφασιστικό λαϊκισμό, αλλά και τις ρατσιστικές υποκρισίες του φιλελευθερισμού που μεταμφιέζονται σε ανθρωπισμό. Και υπάρχουν εκατομμύρια τέτοιοι άνθρωποι που διαδηλώνουν για την Παλαιστίνη σε όλο τον κόσμο. Τελικά, ο Αμερικανός φιλελεύθερος θα ξεπεραστεί από την ίδια του την ασημαντότητα. Οι Παλαιστίνιοι δεν έχουν ανάγκη τη συμμαχία του—θα εξασφαλίσουν μόνοι τους την ελευθερία και το μέλλον τους. Όταν τελικά φτάσει αυτή η μέρα, μπορούμε να προσβλέπουμε στην αναθεώρηση της μνήμης του φιλελεύθερου ότι ήταν στη σωστή πλευρά της ιστορίας από την αρχή.

*          *          *

Τώρα, μετά την ανάγνωση του άρθρου και την κατανόηση του χαρακτηρισμού των αμερικανών φιλελεύθερων κατά Malay Firoz, μπορούμε να διακρίνουμε τη διαφορά ανάμεσα στην ιδεολογική σύγχυση και τον βολικό στρουθοκαμηλισμό αυτών των χαρακτήρων από την συνειδητή χειραγώγηση και βολική εκμετάλλευση τους από τους ηγέτες του αμερικανικού φιλελευθερισμού.

Για να φανεί η διαφορά, επέλεξα δύο βίντεο: Το πρώτο είναι από μια οργίλη αγόρευση του τότε Γερουσιαστή Τζο Μπάιντεν κατά το 1986, όταν υπερασπιζόταν την αποστολή βοήθειας αξίας 3 δις στο Ισραήλ, και το δεύτερο είναι από μια πρόσφατη συνέντευξη του RFK Jr. Και οι δύο, μεγαλοπαράγοντες του αμερικανικού φιλελευθερισμού, αφήνουν τα προσχήματα της νεφελώδους φιλελεύθερης ιδεολογίας και λένε τα πράγματα έξω από τα δόντια. Τα βίντεο μπορεί κάποιος να τα δει μέσω των συνδέσμων που επισυνάπτω και επίσης, κάτω από την κάθε φωτογραφία, υπάρχει η πλήρης μετάφραση. Να υπενθυμίσω ότι σε άλλο άρθρο έχει αναρτηθεί η φιλελεύθερη επιχειρηματολογία του έτερου ‘προοδευτικού’, και μάλιστα σοσιαλίζοντος, Μπέρνι Σάντερς, η οποία παραμένει προσκολλημένη στα στερεότυπα που περιγράφει ο Malay Firoz. Ίσως τελικά η κυνική διαφοροποίηση των δύο άλλων να είναι αποτέλεσμα βλακείας της μιας ή της άλλης πλευράς (ή και των δύο), αν και το πιθανότερο είναι ότι απλά το ακροατήριο στην κάθε περίπτωση ήταν διαφορετικό.

(Α) Ο Τζο Μπάιντεν το 1986, όταν έπαιρνε εύσημα φιλελευθεροσύνης

Αγόρευση Τζο Μπάιντεν: «”Εάν κοιτάξουμε τη Μέση Ανατολή, νομίζω ότι πλέον έφτασε η ώρα να εμποδίσουμε όσους από εμάς υποστηρίζουν το Ισραήλ, όπως οι περισσότεροι από εμάς σε αυτό το σώμα, από το να ζητάνε συγγνώμη. Δεν υπάρχει λόγος για [να ζητηθεί] συγγνώμη. Απολύτως κανένας! Πρόκειται για την καλύτερη επένδυση τριών δισεκατομμυρίων δολαρίων που έχουμε ποτέ κάνει. Εάν δεν υπήρχε το Ισραήλ, οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής θα έπρεπε να εφεύρουν ένα Ισραήλ για να υπερασπίζεται τα συμφέροντά τους στην περιοχή. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα έπρεπε να βγουν έξω και να εφεύρουν ένα Ισραήλ!”

(Β) Ο RFKJr το 2023, όταν από ορισμένους θεωρείται ακόμη και …αριστερός

RFK Jr: «Το Ισραήλ είναι κρίσιμο [για εμάς] και ο λόγος που είναι κρίσιμο είναι ότι αυτό αποτελεί ένα προπύργιο για εμάς στη Μ. Ανατολή. Είναι σχεδόν σαν να έχουμε ένα αεροπλανοφόρο στη Μ. Ανατολή. Είναι ο πιο παλιός μας σύμμαχος και παραμένει σύμμαχος για 75 χρόνια. Έχει υπάρξει ένας φανταστικός σύμμαχος για εμάς όσο αφορά την τεχνολογία, την ανταλλαγή και, ξέρετε, στην οικοδόμηση του ‘Σιδηρού Θόλου’ (Iron Dome) για τον οποίο πληρώσαμε πολλά, πράγμα που επίσης μας δίδαξε πολλά για το πώς να υπερασπιζόμαστε τους εαυτούς μας από πυραύλους. Έτσι, όλες αυτές οι στρατιωτικές δαπάνες, ξέρετε, πηγαίνουν, το 75% πηγαίνει σε αμερικανικές εταιρείες κάτω από τη Συμφωνία, κάτω από την MOU [ΣΗΜ. Memorandum of Understanding]. Εάν εξαφανιστεί το Ισραήλ, το κενό στη Μ. Ανατολή, που είναι, ξέρετε, το Ισραήλ είναι ο πρεσβευτής μας, είναι η παρουσία μας, το προγεφύρωμά μας στη Μ. Ανατολή. Και μας προσφέρει αυτιά και μάτια στη Μ. Ανατολή. Μας δίνει πληροφορίες, μας δίνει την ικανότητα να επηρεάζουμε τις υποθέσεις της Μ. Ανατολής. Αν εξαφανιζόταν το Ισραήλ, η Ρωσία και η Κίνα θα έλεγχαν τη Μ. Ανατολή και [τότε] θα έλεγχαν το 90% των παγκόσμιων προμηθειών πετρελαίου και αυτό θα είχε κατακλυσμιαίες συνέπειες για την ασφάλεια των Ηνωμένων Πολιτειών.

Πηγή: Mondoweiss

Μετάφραση – σχολιασμός: Κωστής Μηλολιδάκης

Το antapocrisis αναδημοσιεύει το άρθρο της Ceyda Karan για τη στάση που έχει κρατήσει ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν στο Παλαιστινιακό ζήτημα μετά την επιχείρηση Αλ Ακσά. Στην Ελλάδα, εμφανίζεται η εικόνα ενός Τούρκου προέδρου που μαινόμενος υποστηρίζει τη Χαμάς, και με παβλοφικά αντανακλαστικά νηπιακού επιπέδου, τα κυρίαρχα ΜΜΕ επιβραβεύουν την πλήρη στοίχιση των τελευταίων ελληνικών κυβερνήσεων με τα ισραηλινά συμφέροντα, αναπαράγοντας το βλακώδες αλλά και ανακριβές σύνθημα ότι ο “φίλος (σ.σ. Παλαιστίνη) του εχθρού (σ.σ. Τουρκία) είναι εχθρός μου”. Στην πραγματικότητα βέβαια, η στάση του Ερντογάν δεν είναι καθόλου έτσι. Η Τουρκία έχει υποχωρήσει πολύ στη φιλοπαλαιστινιακή ρητορεία, είναι πάντα έτοιμη για το συνηθισμένο ανατολίτικο παζάρι, αρκεί να είναι αυτή στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, και ανεξάρτητα από τις φραστικές οξύνσεις, η μετεκλογική πορεία Ερντογάν είναι μια υπενθύμιση στη Δύση ότι η Τουρκία δεν αποσκιρτά από το δυτικό στρατόπεδο, αρκεί να επιβραβεύεται με διάφορα ρεγάλα. Φυσικά ακόμα και αυτό, απέχει παρασάγγας από την πάντα πρόθυμη και πάντα δεδομένη στις ΗΠΑ ελληνική εξωτερική πολιτική που έχει χάσει κάθε ίχνος αξιοπρέπειας και αξιοπιστίας, όταν αντί να δεσμεύεται και να δεσμεύει τους πάντες στην τήρηση του διεθνούς δικαίου (σ.σ. και για “εθνικά ιδιοτελείς λόγους” – βλέπε Κύπρος, Αιγαίο κλπ), μετατρέπεται με υποτελή των ΗΠΑ και ακόλουθο του Ισραήλ, νομίζοντας ότι έτσι θα ευεργετηθεί.

Η Τουρκία έχει προ πολλού χάσει την πρωτοκαθεδρία στην υπεράσπιση της παλαιστινιακής υπόθεσης υπό την ηγεσία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ενώ σε παγκόσμιο επίπεδο, και από την πρώτη στιγμή, υπήρξε ένα ξέσπασμα τεράστιας οργής για τους αδιάκριτους αεροπορικούς βομβαρδισμούς του Ισραήλ στη Γάζα, ο Τούρκος πρόεδρος χρειάστηκε 20 ημέρες για να “μαλώσει” το Τελ Αβίβ.

Παρά τις έντονες αντιδράσεις από το κοινό του, και ιδιαίτερα από την ισλαμιστική του βάση, ο Ερντογάν περίμενε ανεξήγητα πολύ καιρό, πριν εκφωνήσει ένα μήνυμα στη συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματός του αυτή την εβδομάδα:

“Η Χαμάς δεν είναι τρομοκρατική οργάνωση, αλλά μια ομάδα μουτζαχεντίν που μάχεται για την προστασία των πολιτών της”, είπε. Υπενθυμίζοντας όμως στο πλήθος τους “παλιούς καλούς” Οθωμανούς, πρόσθεσε: “Όταν οι δυνάμεις στις πλάτες των οποίων στηρίζεται σήμερα το Ισραήλ θα έχουν φύγει αύριο, το πρώτο μέρος από το οποίο θα αναζητήσει φροντίδα ο ισραηλινός λαός θα είναι η Τουρκία, όπως έγινε και πριν από 500 χρόνια”. Ο Ερντογάν είπε ότι σε αντίθεση με τη Δύση, η Τουρκική Δημοκρατία δεν χρωστάει τίποτα στο Ισραήλ.

Και στη συνέχεια εξισορρόπησε τη στάση του λέγοντας: “Δεν έχουμε κανένα πρόβλημα με το Ισραήλ, αλλά ποτέ δεν εγκρίναμε και ποτέ δεν θα εγκρίνουμε τον τρόπο με τον οποίο ενεργεί: ως οργάνωση αντί ως κράτος”.

Αν μη τι άλλο, το μήνυμά του μπορεί να ερμηνευτεί περισσότερο ως άμεσος εναγκαλισμός της Χαμάς, παρά ως κριτική των ενεργειών του Ισραήλ στη Γάζα. Είναι σημαντικό ότι, υπογραμμίζοντας το ρόλο “εγγυητή” που προσφέρει η Άγκυρα και στις δύο πλευρές για περισσότερες από δύο εβδομάδες, δήλωσε ότι η Τουρκία δεν επιδιώκει αυτό το ρόλο μόνη της, αλλά “με άλλους συμμετέχοντες”.

Αλλά ακόμη και αυτή η σχετικά ισορροπημένη τοποθέτηση προκάλεσε την αντίδραση των αγορών. Το τουρκικό χρηματιστήριο υποχώρησε κατά 5%, αναγκάζοντας σε διακοπή των συναλλαγών. Η ανακοίνωση αυτή είναι βέβαιο ότι θα περιπλέξει τη δουλειά του υπουργού Οικονομικών Μεχμέτ Σιμσέκ, ο οποίος είναι απασχολημένος με την προσπάθεια να προσελκύσει δυτικά κεφάλαια στην Τουρκική Δημοκρατία.

Από το Νταβός στο Μαβί Μαρμαρά

Η συμπεριφορά της Τουρκίας στην πρόσφατη κρίση της Γάζας μας επιτρέπει να δούμε την πολιτική της στη Δυτική Ασία, σε σχέση με τη μετεκλογική στροφή της προς τη Δύση.

Στις 29 Ιανουαρίου 2009, στη Σύνοδο Κορυφής του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ στο Νταβός, ο τότε Τούρκος πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν διέκοψε την ομιλία του Ισραηλινού πρωθυπουργού Σιμόν Πέρες με ένα αυστηρό: “Ένα λεπτό”, δηλώνοντας: “Ξέρετε πολύ καλά πώς να σκοτώνετε. Ξέρω πολύ καλά πώς σκοτώνετε παιδιά στις παραλίες”, πριν αποχωρήσει απότομα από τη σκηνή.

Αυτό το απροσδόκητο ξέσπασμα, που έρχεται σε αντίθεση με τη φιλική στάση της Άγκυρας εδώ και δεκαετίες απέναντι στο κράτος κατοχής, προκάλεσε σοκ στο ακροατήριο και όχι μόνο. Θεωρήθηκε ως μια στιγμή καμπής που ανέδειξε τον Ερντογάν στο παγκόσμιο προσκήνιο, καθιστώντας τον αμέσως φιλοπαλαιστινιακό είδωλο όχι μόνο στον αραβικό και ισλαμικό κόσμο αλλά και στην πατρίδα του, την Τουρκία, όπου έτυχε υποδοχής ήρωα.

Εκείνη την εποχή, ο Ερντογάν και το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP), θεωρούνταν ευρέως ως σύμβολο του “μετριοπαθούς Ισλάμ” και απολάμβαναν την υποστήριξη των ΗΠΑ και των δυτικών συμμάχων τους. Ως αποτέλεσμα, η κρίση του “ενός λεπτού” στο Νταβός εκτονώθηκε γρήγορα. Ωστόσο, οι εντάσεις έφτασαν σε σημείο βρασμού ένα χρόνο αργότερα, όταν το υπό τουρκική σημαία Mavi Marmara, μέρος ενός στολίσκου που είχε στόχο να παραδώσει βοήθεια στους πολιορκημένους Παλαιστίνιους, επιχείρησε να σπάσει τον αποκλεισμό της Γάζας από το Ισραήλ.

Στις 31 Μαΐου 2010 ισραηλινοί κομάντος πραγματοποίησαν μια θανατηφόρα επιδρομή στο Mavi Marmara, το ταξίδι του οποίου χρηματοδοτήθηκε από την τουρκική φιλανθρωπική οργάνωση IHH Relief Foundation και το Free Gaza Movement. Η διαβόητη αυτή επιχείρηση είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο 10 Τούρκων πολιτών, τον τραυματισμό άλλων 50 και την κράτηση των υπόλοιπων επιβατών.

Αυτή τη φορά, το χάσμα δεν μπόρεσε να επιλυθεί φιλικά. Οι διπλωματικές σχέσεις μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας υποβαθμίστηκαν, οι στρατιωτικές σχέσεις ανεστάλησαν και οι εμπορικές σχέσεις υπέστησαν προσωρινή διακοπή.

Οι νομικές υποθέσεις εναντίον τεσσάρων Ισραηλινών, συμπεριλαμβανομένου του τότε αρχηγού του ισραηλινού επιτελείου Γκαμπριέλ Ασκενάζι, κινήθηκαν στα τουρκικά δικαστήρια, αλλά εγκαταλείφθηκαν το 2016, όταν το Τελ Αβίβ συμφώνησε στην καταβολή αποζημίωσης 20 εκατομμυρίων δολαρίων στα θύματα, τρία χρόνια μετά την έκδοση επίσημης συγγνώμης.

Παρ’ όλα αυτά, ο Ερντογάν συνέχισε να αναδεικνύεται σε εξέχοντα υποστηρικτή της παλαιστινιακής υπόθεσης και σε μια ηχηρή προσωπικότητα στον αραβικό και ισλαμικό κόσμο, την ώρα που η Δυτική Ασία βίωνε μια σεισμική μεταμόρφωση. Η Τουρκία βρέθηκε να διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο κατά τη διάρκεια και μετά την Αραβική Άνοιξη, ρίχνοντας το βάρος της σε ισλαμιστικά κόμματα και παρατάξεις.

Αύξηση του τουρκο-ισραηλινού εμπορίου

Ωστόσο, καθώς οι αναταραχές διαχύθηκαν στη γειτονική Συρία -το ισχυρότερο αραβικό κράτος που υποστήριζε τον παλαιστινιακό αγώνα- πολλοί εξεπλάγησαν με τη στάση του Ερντογάν περί “αλλαγής καθεστώτος”, με δεδομένη την ισχύ των δεσμών της Δαμασκού με την Άγκυρα και της πολιτικής της τουρκικής κυβέρνησης περί “μηδενικού προβλήματος με τους γείτονες”.

Το αραβικό ρομάντζο του Ερντογάν σταμάτησε όταν προέβη σε μια εντυπωσιακή αιρετική κατηγορία, αποκαλώντας την εξουσία του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ “δικτατορία των Νουσαϊρί” (υποτιμητικός όρος για τους οπαδούς της αίρεσης των Αλαουί, στην οποία ανήκει η οικογένεια Άσαντ, μαζί με τις πολιτικές και στρατιωτικές ελίτ), και ισχυριζόμενος ότι το κράτος καταδιώκει τον σουνιτικό πληθυσμό της Συρίας που πλειοψηφεί.

Όταν η Συρία βυθίστηκε στον πόλεμο και το χάος, προέκυψαν έντονες διαιρέσεις μεταξύ των υποστηρικτών των ομάδων της ένοπλης αντιπολίτευσης, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας, των κρατών του Περσικού Κόλπου, των ΗΠΑ και της Ευρώπης. Ο Ερντογάν σύντομα βρέθηκε όλο και περισσότερο απομονωμένος στην περιοχή – με την αξιοσημείωτη εξαίρεση του Κατάρ, ενός σταθερού αραβικού συμμάχου που συμπαθεί ομοίως τη Μουσουλμανική Αδελφότητα.

Σήμερα, το “ένα λεπτό” του Ερντογάν στο Νταβός και το περιστατικό του “Μαβί Μαρμαρά” αποτελούν κατάλοιπα του παρελθόντος. Παρά την προηγούμενη αντι-ισραηλινή ρητορική του Ερντογάν και τη διπλωματική του στάση, πολλά έχουν αλλάξει στην πράξη, κυρίως οι ακμάζουσες εμπορικές σχέσεις μεταξύ της Τουρκίας και του Ισραήλ.

Ο όγκος του τουρκο-ισραηλινού εμπορίου έχει σημειώσει εκπληκτική αύξηση 532% τις τελευταίες δύο δεκαετίες, φτάνοντας το 2022 το εντυπωσιακό ποσό των 8,91 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ιδιωτικού εμπορικού συστήματος του Τουρκικού Στατιστικού Ινστιτούτου (TurkStat), οι εξαγωγές της Τουρκίας προς το Ισραήλ το 2002 -το έτος που το AKP ανέβηκε στην εξουσία- ήταν 861,4 εκατομμύρια δολάρια, ενώ οι εισαγωγές από το Ισραήλ ήταν 544,5 εκατομμύρια δολάρια.

Συναντώντας στη Νέα Υόρκη κατά τη διάρκεια των συνόδων της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ για πρώτη φορά αυτοπροσώπως μετά την αναθέρμανση των δεσμών, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Βενιαμίν Νετανιάχου και ο πρόεδρος Ερντογάν, συζήτησαν τη δυνατότητα του Ισραήλ να χρησιμοποιήσει την Τουρκική Δημοκρατία ως κόμβο διαμετακόμισης ενέργειας προς την Ευρώπη.

Η μεταβαλλόμενη παλαιστινιακή υποστήριξη του Ερντογάν

Καθ’ όλη τη διάρκεια της καριέρας του, ο Ερντογάν διατήρησε την υποστήριξή του στην παλαιστινιακή υπόθεση, χρησιμοποιώντας ποικίλους τόνους για να εξισορροπήσει τις συμμαχίες του με τις δυτικές χώρες, ενισχύοντας παράλληλα τη φήμη του στη Δυτική Ασία και τον ευρύτερο μουσουλμανικό κόσμο.

Ο Ερντογάν αντιτάχθηκε σθεναρά στην ευρέως καταδικασθείσα μεταφορά της πρεσβείας των ΗΠΑ στην Ιερουσαλήμ κατά την εποχή Τραμπ και υποστήριξε το καθεστώς της Παλαιστίνης ως “κράτος παρατηρητή μη μέλος” στον ΟΗΕ. Με την πάροδο των χρόνων, έχει επιδείξει μια αξιοσημείωτη ικανότητα να προσαρμόζει καιροσκοπικά τη ρητορική του ανάλογα με τα εξελισσόμενα συμφέροντα και τις συμμαχίες του.

Ενώ η υποστήριξη πολλών αραβικών χωρών στην υπόθεση της παλαιστινιακής κρατικής υπόστασης έχει μειωθεί λόγω των επανειλημμένων ηττών από το Ισραήλ και κυρίως της στοίχισής τους πίσω τα συμφέροντα των ΗΠΑ, ο Ερντογάν παρέμεινε, τουλάχιστον λεκτικά, σταθερός υποστηρικτής του παλαιστινιακού αγώνα.

Μετά την επιχείρηση της παλαιστινιακής αντίστασης της 7ης Οκτωβρίου, μέσα στις κατεχόμενες περιοχές, ελλείψει άμεσης ισραηλινής απάντησης, το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών εξέδωσε ανακοίνωση με την οποία προέτρεπε σε αυτοσυγκράτηση και καταδίκαζε έντονα την απώλεια ζωών αμάχων. Τόνισε ότι οι πράξεις βίας θα ήταν επιζήμιες και ζήτησε την αποφυγή παρορμητικών ενεργειών, ενώ τάχθηκε υπέρ του τερματισμού της χρήσης βίας και της λύσης των δύο κρατών.

Η Άγκυρα εξέφρασε γρήγορα την ετοιμότητά της να συμβάλει στις προσπάθειες διαμεσολάβησης. Αυτός ο μετρημένος τόνος ήταν ασυνήθιστος, λαμβάνοντας υπόψη την τυπικά πιο πομπώδη ρητορική του Ερντογάν. Την εποχή της επιχείρησης Αλ Άκσα, ωστόσο, ο Τούρκος πρόεδρος ετοιμαζόταν να φιλοξενήσει τον Νετανιάχου και σχεδίαζε μια δική του επίσκεψη για να προσευχηθεί στο τέμενος Αλ Άκσα στην Ιερουσαλήμ.

Αυτό δεν σημαίνει ότι η Άγκυρα δεν θέτει το παλαιστινιακό ζήτημα σε όλα τα φόρα που συμμετέχει. Ο Ερντογάν επιδίδεται σε διπλωματικές τηλεφωνικές συνομιλίες, ενώ ο υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν έχει προωθήσει μια πρόταση που κατά κάποιον τρόπο καθιστά την Τουρκία εγγυητή της Χαμάς.

Παρά τις χειρονομίες αυτές, ο τόνος της Άγκυρας παραμένει υποτονικός. Το μόνο που μπόρεσε να κάνει ήταν να κηρύξει τριήμερο πένθος για τους Παλαιστίνιους. Τα λόγια του Φιντάν συνοψίζουν την κατάσταση:

“Εύχομαι υπομονή στους κατοίκους της Γάζας. Θέλω να ξέρουν ότι κάνουμε ό,τι μπορούμε. Με τη θέληση του Θεού, αυτές οι μέρες θα περάσουν. Η Τουρκία θα συνεχίσει να τους συμπαραστέκεται. Βλέπουμε αυτόν τον πόνο και τη θλίψη ως δικό μας πόνο και θλίψη. Δεν είναι μόνοι τους”.

Αυτό που είναι ξεκάθαρο, ωστόσο, είναι ότι η Τουρκική Δημοκρατία και ο Εροτζάν δεν βρίσκονται σήμερα στην πρώτη γραμμή του διαλόγου. Η απουσία επίσκεψης του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν στην Άγκυρα κατά τη διάρκεια της πρόσφατης διπλωματίας του στην περιοχή συμβολίζει αυτή τη μετατόπιση.

Σε αυτή τη συγκυρία, η στάση της Τουρκίας στο Παλαιστινιακό ζήτημα υστερεί σε σχέση με αυτή πολλών αραβικών κρατών. Το Ισραήλ, με την υποστήριξη των ΗΠΑ, πιέζει για την “εκκένωση” του άμαχου πληθυσμού της Γάζας για να διευκολύνει την χερσαία στρατιωτική του επιχείρηση, αναγκάζοντας την Αίγυπτο και την Ιορδανία, βασικούς περιφερειακούς παράγοντες, να απορρίψουν τα σχέδια για αυτόν τον αναγκαστικό και φαινομενικά μόνιμο εκτοπισμό των Παλαιστινίων.

Ο βασιλιάς της Ιορδανίας Αμπντάλα ΙΙ και ο πρόεδρος της Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι έχουν απορρίψει ρητά το αίτημα αυτό, θεωρώντας το ως κόκκινη γραμμή.

Το Κατάρ, μια οικονομική δύναμη για τη Μουσουλμανική Αδελφότητα, και η Τουρκία, που κάποτε θεωρούνταν πολιτικός εκπρόσωπός της, παίζουν τώρα πιο στατικούς ρόλους στις περιφερειακές υποθέσεις.

Η εμπλοκή του Ερντογάν στη Συρία, ενώ διαβρώνει την ιστορικά υποστηρικτική θέση της Τουρκίας τόσο για τη Φατάχ όσο και για τη Χαμάς στον παλαιστινιακό αγώνα, έχει συμβάλει σε μια περιφερειακή αναδιάταξη στην οποία το Ιράν έχει γίνει ισχυρότερο. Ο Ερντογάν, που κάποτε ήταν γνωστός για την έντονη αντίθεσή του στο Ισραήλ, τοποθετείται τώρα ως “μεσολαβητής της ειρήνης”.

Η μετατόπιση του Ερντογάν από τον ιδεαλισμό στα σκληρά συμφέροντα

Αρκετοί γεωπολιτικοί, πολιτικοί και οικονομικοί παράγοντες βρίσκονται πίσω από αυτή τη μεταμόρφωση.

Η επιρροή της Μουσουλμανικής Αδελφότητας έχει μειωθεί σημαντικά μετά από μια τραγική δεκαετία της “Αραβικής Άνοιξης” και ο Ερντογάν χρειάζεται τώρα την υποστήριξη και τη συνεργασία της Αιγύπτου και των κρατών του Περσικού Κόλπου, ιδίως της Σαουδικής Αραβίας. Στόχος του είναι επίσης να επιτύχει μια λεπτή ισορροπία με τις ΗΠΑ και την ΕΕ.

Το σύνθημα της εξωτερικής του πολιτικής περιστρέφεται πλέον γύρω από τη διαμεσολάβηση, η οποία ήταν εμφανής σε διάφορες συγκρούσεις, όπως η Λιβύη και η Ουκρανία -όπου η Τουρκία έπαιξε βασικό ρόλο στη διανομή σιτηρών.

Στο εσωτερικό, ο Ερντογάν αντιμετωπίζει επίσης προκλήσεις. Η δυσαρέσκεια της κοινής γνώμης αυξάνεται λόγω της εισροής προσφύγων, καθώς τα αντιαραβικά αισθήματα βαθαίνουν στην τουρκική κοινωνία.

Οι αποτυχημένες οθωμανικές φιλοδοξίες του Ερντογάν έχουν προκαλέσει την αναζωπύρωση του κοσμικού τουρκικού εθνικισμού μεταξύ της νεότερης γενιάς. Η τουρκική αριστερά, με την ιστορία της υποστήριξης του παλαιστινιακού αγώνα για ένα εθνικό κράτος, διαμαρτύρεται κατά των πολιτικών που βασίζονται στη θρησκεία, τοποθετούμενη τώρα απέναντι στις ισλαμιστικές προοπτικές.

Υπό αυτές τις συνθήκες, ο Αχμέτ Νταβούτογλου, ο πρώην αρχιτέκτονας της καταστροφικής εξωτερικής πολιτικής της Δυτικής Ασίας και τώρα ηγέτης του αντιπολιτευόμενου Κόμματος του Μέλλοντος, δήλωσε τα εξής

“Γνώρισα έναν ηγέτη, έναν ηγέτη με τον οποίο ήμουν περήφανος που ήμουν μαζί του, έναν ηγέτη που έκανε την καρδιά μου να φτερουγίζει όταν έλεγε “Ένα λεπτό” και όταν όλοι τον απειλούσαν, του έλεγα “Κύριε Πρωθυπουργέ, μην ανησυχείτε. Σήμερα γράψατε ιστορία. Θα κάνουμε ό,τι είναι απαραίτητο’ και τον έκανα να ζητήσει συγγνώμη από τον Σιμόν Πέρες. Σήμερα, η καρδιά μου δεν μπορεί να δεχτεί ότι αυτός ο ηγέτης σιώπησε για 10 ημέρες. Η καρδιά μου δεν δέχεται ότι δεν βγήκε και δεν φώναξε ‘Ω Ισραήλ'”.

Αυτό αντανακλά τα συναισθήματα πολλών υποστηρικτών του ΑΚΡ όταν ο Νταβούτογλου εξέφρασε την απογοήτευσή του για τη σχετικά υποτονική αντίδραση του Ερντογάν στον πόλεμο της Γάζας. Κατά ειρωνικό τρόπο, η πολιτική προσέγγιση του ισλαμιστή Τούρκου προέδρου σήμερα είναι περισσότερο ρεαλιστική από ό,τι ο ιδεαλισμός που ενέπνευσε η Μουσουλμανική Αδελφότητα.

Ενώ ορισμένοι από τους υποστηρικτές του στο εσωτερικό και στο εξωτερικό μπορεί να νοσταλγούν τη φλογερή ρητορική του παρελθόντος, η σημερινή προσέγγιση του Ερντογάν φαίνεται να δίνει προτεραιότητα στη σταθερότητα, τα οικονομικά συμφέροντα και μια ισορροπημένη εξωτερική πολιτική έναντι της Παλαιστίνης.

Πηγή: The Cradle