#ZeroCovid ή #CovidRetreat;

Από την εξάλειψη του ιού μέσω μαζικής ανοσοποίησης στον ατιμωτικό συμβιβασμό με την νόσο; Μια ανίερη υποχώρηση.

Η τρέχουσα κατάσταση της διασποράς του SARS-CoV-2 και η καθυστέρηση των εμβολιασμών που παρατηρείται σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες (ακόμα και εκείνες που απέφυγαν τις δικές μας Βαλκάνιες ντροπές) φαίνεται πως θέτουν στο τραπέζι μια πρόταση “συμβιβασμού” με τον ιό. Αρχίζει λοιπόν να παίρνει δομή η σκέψη για “περιοδικό/εποχικό εμβολιασμό των ευπαθών ομάδων” αφήνοντας ελεύθερη την κοινωνία και τον ιό εντός αυτής. Πρόκειται για μια “αμπαρούτιαστη” υποχώρηση από τον βασικό στόχο της εξάλειψης του ιού (που εκφράζεται στο άτυπο κίνημα #ZeroCovid στα social media με εξέχουσες προσωπικότητες και των επιστημών υγείας ανάμεσα στους υποστηρικτές του) και που ενέχει μεγάλους κινδύνους, τόσο για την ατομική υγεία του καθενός αλλά και για την κοινωνική συνοχή. Με λίγα λόγια μιλάμε για μια τυπικά “ευρωπαϊκή” οπτική, γεμάτη “γραφειοκρατική συνδιαλλαγή”, κοντόφθαλμο προσωρινό βόλεμα και ατόφια δειλία.

Ποιοι είναι οι παράγοντες που προτείνονται ως επιχειρήματα αυτής της επιλογής; Ποιος είναι ο αντίλογος; Ας τα δούμε με την σειρά.

1. Μειωμένος ρυθμός εμβολιασμού: πρόκειται για αποτέλεσμα των εμπορικών παιχνιδιών της Κομισιόν, που προσπάθησε να κρατήσει ανοιχτά “market slots” για τις εταιρείες που δεν έχουν ακόμα φτάσει στο τέλος του ερευνητικού δρόμου. Και αυτό διαφαινόταν ήδη από το καλοκαίρι, όταν ετίθεντο αυτές οι συμφωνίες. Άλλες χώρες έχουν προχωρήσει σε ταχύτατο εμβολιασμό του πληθυσμού τους απρόσκοπτα. Ωστόσο, λόγω του (2) (βλ. παρακάτω), η προσπάθεια θα έπρεπε να είναι παγκοσμίως συντονισμένη για να αποδώσει – κάτι τέτοιο δεν το βλέπουμε. Αντίθετα βλέπουμε μικρότητες και γεωπολιτικούς ανταγωνισμούς στην πλάτη της Υγείας της Ανθρωπότητας, η ντροπή και η οργή είναι λίγες σαν λέξεις για να εκφράσουν τα συναισθήματά μου.

2. Πιθανότητα μετάλλαξης που μειώνει σημαντικά την αποδοτικότητα των εμβολίων: για αυτό και επιμένουμε ότι είναι ύψιστης σημασίας ο περιορισμός της διασποράς και της μετάδοσης. Κάκιστα πολιτικοί και ΜΜΕ, σε αναζήτηση μιας “ευχάριστης είδησης”, νοηματοδοτησαν την έναρξη των εμβολιασμών (και όχι την ολοκλήρωση τους) ως την λήξη των περιοριστικών μέτρων. Η τραγικότητα του βρετανικού σφάλματος θα μείνει στην ιστορία ως παράδειγμα προς αποφυγή. Αποτέλεσμα είναι η απογοήτευση, αντίδραση και πλημμελής συμμόρφωση του πληθυσμού με αύξηση αυτού του κινδύνου. Και ναι μεν τα mRNA εμβόλια μπορούν να επικαιροποιηθουν με πολύ μεγαλύτερη ταχύτητα από τις άλλες τεχνολογίες, υπάρχουν όμως κάποια ανώτατα όρια πέραν των οποίων απλά θα κυνηγάμε την ουρά μας.

3. Καθυστέρηση ολοκλήρωσης αξιολόγησης και τελικής διάθεσης μερικών εκ των εμβολίων: όπως είδαμε και στο σημείο (1), πρόκειται για βαρύτατο στρατηγικό σφάλμα της Κομισιον στο οποίο οδηγήθηκε εκ του εμπορικού της mindset αγνοώντας την επιδημιολογική λογική που υπαγόρευε “first come, first deployed” και που θα μπορούσε να έχει εκφραστεί στις συμφωνίες τις ίδιες.

4. Άγνωστη διάρκεια ανοσίας: τα πρώτα δείγματα είναι ενθαρρυντικά, μιλώντας για >6μηνες. Ακόμα λοιπόν και στην περίπτωση που “δεν προλαβαίνουμε”σε πρώτη φάση, και χρειάζεται αναμνηστική ετήσια δόση, δεν είναι αδύνατον να σκεφτεί κανείς ότι στον 2ο ή έστω 3ο “γύρο” ο στόχος της μαζικής ανοσοποίησης των κοινοτήτων θα έχει επιτευχθεί. Αν έχεις λοιπόν μια καλή διαστρωμάτωση κινδύνου ως οδηγό “προτεραιότητας” στον εμβολιασμό, σε πρώτη φάση επιτυγχάνεις την προστασία των πλέον επίφοβων και σε δεύτερη την ανοσία αγέλης.

5. Υψηλή αποτελεσματικότητα των εμβολίων: ακόμα και αν θεωρήσουμε ότι όλα τα εμβόλια έχουν αποδοτικότητα >95% ή ακόμα και το θεωρητικό 100%, θα υπάρχουν πάντα αρκετοί συνάνθρωποι μας που δεν μπορούν να τα κάνουν για ιατρικούς λόγους και αυτούς θα πρέπει να τους προστατεύσουμε κοινωνικά. Είδαμε πως ο ιός έχει τόσο υψηλή μεταδοτικότητα ώστε να τσακίζει με την δύναμη “φυσικής καταστροφής” (calamity) τα συστήματα υγείας στην παραμικρή χαλάρωση των περιοριστικών μέτρων. Αν λοιπόν επιλέξουμε ως τελικό στόχο την στρατηγική του εμβολιασμού των δυνάμενων ευπαθών και μόνο, τότε ο ιός θα επιστρέφει εποχικά και εποχικά θα χρειάζεται η λήψη περιοριστικών μέτρων – αν και λιγότερο σκληρών αυτών που ζούμε σήμερα αλλά και πάλι όχι ευχάριστων ή λειτουργικών για την κοινωνία – και εποχικά θα βιώνουν τα συστήματα υγείας εξάρσεις που θα περιορίζουν την λειτουργικότητα τους στην αντιμετώπιση των υπολοίπων νόσων με ένα “κρυφό κόστος” για την κοινωνία. Και όλα αυτά μέχρι να εμφανιστεί μια μετάλλαξη που θα αχρηστεύει πλήρως την μέχρι τότε ανοσοποίηση – σε 5 ή 10 χρόνια, ή και συντομότερα αλλά πάντως αναπόφευκτη αφού η μετάδοση και διασπορά θα συνεχίζεται κάνοντας κύκλους τον πλανήτη – για να ξαναζήσουμε σε επανάληψη το ’20-21.

6. Πιθανή ασυμπτωματική μετάδοση από εμβολιασθεντες: πρόκειται για την λεγόμενη κριτική Haseltine και παρότι δεν γνωρίζουμε αν ισχύει και για τα εμβόλια mRNA, μπορούμε να πούμε τα εξής. Γνωρίζουμε ότι ο ασυμπτωματικός φορέας μεταδίδει ιικό φορτίο σε σαφώς μικρότερη ένταση και διάρκεια από τον νοσούντα. Γνωρίζουμε επίσης ότι το αρχικό ιικό φορτίο επιμόλυνσης αποτελεί βασικό προγνωστικό παράγοντα για την βαρεία νόσηση του επιμολυνθέντα. Ως εκ τούτου, ακόμα και αν ο εμβολιασμός δεν εμποδίζει την ασυμπτωματική μετάδοση, αυτή επιρεάζεται εμμέσως τόσο “ποσοτικά” όσο και στην πιθανότητα βαρείας νόσησης των μη εμβολιασθέντων. Επιπλέον, η μελέτη αναζήτησης ιικού γονιδιώματος στο σύνολο του πληθυσμού της Γουχάν μετά το πέρας της εκεί καραντίνας, ανέδειξε πως οι ασυμπτωματικοί φορείς που είχαν ήδη ανοσοποιηθεί από προηγούμενη νόσηση δεν μετέδιδαν κατά τρόπο ικανό τον ιό. Ακόμα λοιπόν και αν τα εμβόλια επιτρέπουν την ασυμπτωματική προσβολή, σε έναν 2ο γύρο “επιστροφής” του ιού αυτός δεν θα δύναται να μεταδοθεί και κατά συνέπεια θα εξαλειφθεί αν έχουμε μέχρι τότε επιτύχει ανοσία αγέλης. Είναι λοιπόν επιτεύξιμος και απαιτητός ο στόχος της εξάλειψης μέσω της ανοσίας αγέλης, ακόμα και σε 2ο χρόνο… παρά η οικειοθελής οπισθοχώρηση στα μετόπισθεν της “εποχικής προστασίας των ευπαθών”.

7. Ανομοιογενής συμπεριφορά του ιού στις διάφορες πληθυσμιακές ομάδες: ο ιός μπορεί να συμπεριφέρεται διαφορετικά σε διαφορετικές πληθυσμιακές ομάδες, οι ομάδες όμως αυτές δεν συμπεριφέρονται διαφορετικά εντός της κοινότητας. Πως αλλιώς θα αξιοποιηθεί αυτή η διαφορική φυσική ιστορία της νόσου αν όχι μέσω επανασύστασης λίγο – πολύ segregated κοινωνιών, αυτή την φορά βάσει διαστρωμάτωσης επιδημιολογικού κινδύνου αντί για το χρώμα της επιδερμίδας; Υπάρχουν άνθρωποι που δεν έχουν δει τους στενούς συγγενείς τους εδώ και 1,5 χρόνο… Θα τους πούμε πως αυτό είναι το new normality; Ελπίζω να συμφωνείτε μαζί μου πως κάτι τέτοιο δεν είναι αποδεκτό, πως αποτελεί μια καθόλα απευκταία δυστοπία.
Από την άλλη, προσπαθώντας να φέρουν κοντύτερα την “λύση”, τόσο η χρονική παράταση της 2ης δόσης booster που επιχειρεί το H.B. όσο και η γενικότερη συζήτηση για μειωμένες δόσεις είναι αντικειμενικά παρακινδυνευμένες κινήσεις που καθίστανται λίγο – πολύ αναγκαστικές λόγω προηγούμενων σφαλμάτων σχεδιασμού και στρατηγικής. Μακάρι να λειτουργήσουν, αν όμως αποτύχουν θα έχουμε χάσει πολύτιμο χρόνο – και ανθρώπους. Προσωπικά θα προτιμούσα το κανονικό roll-out του εμβολιασμού με συνέχιση των μέτρων προστασίας και στήριξη επιτέλους των χειμαζόμενων κοινωνιών (και όχι των φιλικών πολυεθνικών και corporations). Ας στηρίξουμε επιτέλους το επιτεύξιμο #ZeroCovid.