Για την Αμερική, το 2016 ήταν η χρονιά των κομάντο. Στη μία ζώνη σύγκρουσης μετά την άλλη, στα βορειότερα σημεία της Αφρικής και στην Ευρύτερη Μέση Ανατολή, οι αμερικανικές Δυνάμεις Ειδικών Επιχειρήσεων (Special Operation Forces – FOS) διεξήγαγαν το δικό τους είδος πολέμων χαμηλής έντασης. “Η άμεση πρόκληση είναι να κερδίσουμε τις τρέχουσες μάχες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων κατά του Ισλαμικού Κράτους, της αλ-Κάιντα και σε άλλες περιοχές όπου εμπλέκονται οι SOF σε συγκρούσεις και στην αστάθεια”, δήλωσε, το περασμένο έτος, ο επικεφαλής της Διοίκησης Ειδικών Επιχειρήσεων των ΗΠΑ (SOCOM), στρατηγός Ρέιμοντ Τόμας, στην επιτροπή ενόπλων δυνάμεων της Γερουσίας.

Ειρωνικά, οι σκιώδεις πόλεμοι της SOCOM ενάντια σε τρομοκρατικές ομάδες όπως η αλ-Κάιντα και το Ισλαμικό Κράτος είναι οι πιο ορατές επιχειρήσεις της. Περιβεβλημένες με ακόμη μεγαλύτερη μυστικότητα είναι οι δραστηριότητές της εκτός των αναγνωρισμένων ζωνών σύγκρουσης σε όλη την υφήλιο – είτε αυτές είναι επιχειρήσεις κατά ανταρτών είτε αφορούν τα ναρκωτικά είτε τις φαινομενικά ατέρμονες αποστολές εκπαίδευσης δυνάμεων και παροχής στρατιωτικών συμβουλών. Αυτές οι επιχειρήσεις διεξάγονται χωρίς πολλές φανφάρες, δημοσιογραφική κάλυψη ή εποπτεία σε δεκάδες χώρες, καθημερινά. Από την Αλβανία στην Ουρουγουάη, από την Αλγερία στο Ουζμπεκιστάν, οι ελίτ των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων –στις οποίες συγκαταλέγονται οι ομάδες SEAL του ναυτικού και τα Πράσινα Μπερέ του πεζικού – αναπτύχθηκαν σε 138 χώρες το 2016, σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε στην ιστοσελίδα TomDispatch η Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων των ΗΠΑ. Το σύνολο αυτό, από τα υψηλότερα της προεδρίας Ομπάμα, αντιπροσωπεύει τη λεγόμενη χρυσή εποχή των “γκρίζων ζωνών”, σύμφωνα με την ιδιόλεκτο των Ειδικών Δυνάμεων – μια φράση που χρησιμοποιείται για να περιγράψει το ζοφερό μισοσκόταδο ανάμεσα στον πόλεμο και την ειρήνη. Το επόμενο έτος θα δείξει πιθανώς εάν αυτή εποχή τελειώνει μαζί με τον Ομπάμα ή θα συνεχιστεί και υπό την προεδρία του Ντ. Τραμπ.

Ο παραπάνω χάρτης δείχνει τις 132 από τις 138 χώρες. Οι 129 (μπλε χρώμα) δόθηκαν από τη SOCOM, 3 (με κόκκινο χρώμα) –Συρία, Υεμένη και Σομαλία- συνήχθησαν από πληροφορίες ανοικτής πηγής.

Ο στρατηγός Τόμας έγραψε, τον περασμένο μήνα στο PRISM, το επίσημο περιοδικό του Κέντρου Σύνθετων Επιχειρήσεων του Πενταγώνου, τα εξής:

“Μόλις τα πρόσφατα χρόνια, γίναμε μάρτυρες ενός ποικιλόμορφου και εξελισσόμενου περιβάλλοντος απειλών που αποτελείται: από την εμφάνιση μιας στρατιωτικά επεκτατικής Κίνας, μιας αυξανόμενα απρόβλεπτης Βόρειας Κορέας, μιας ρεβανσιστικής Ρωσίας που απειλεί τα συμφέροντά μας τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Ασία και ενός Ιράν που συνεχίζει να επεκτείνει την επιρροή του στη Μέση Ανατολή, τροφοδοτώντας τη σύγκρουση σουνιτών-σιιτών. Μη κρατικοί παράγοντες επιτείνουν τη σύγχυση σ’ αυτό το τοπίο αναπτύσσοντας τρομοκρατικά, εγκληματικά και ανταρτικά δίκτυα που υποσκάπτουν τη διακυβέρνηση σε όλα εκτός από τα πιο ισχυρά κράτη… Οι ειδικές δυνάμεις παρέχουν ασύμμετρες ικανότητες και αντιδράσεις σ’ αυτές τις προκλήσεις”.

Το 2016, σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε η SOCOM στο TomDispatch, οι ΗΠΑ ανέπτυξαν ειδικούς χειριστές στην Κίνα (ιδίως στο Χονγκ Κονγκ) και σε έντεκα χώρες που την περιβάλλουν –στην Ταϊβάν (την οποία η Κίνα θεωρεί αποσκιρτήσασα επαρχία) , στη Μογγολία, το Καζακστάν, το Τατζικιστάν, το Αφγανιστάν, το Νεπάλ, την Ινδία, το Λάος, τις Φιλιππίνες, τη Νότια Κορέα και την Ιαπωνία. Η SOCOM δεν αναγνωρίζει ότι έχει στείλει κομάντο στο Ιράν, τη Βόρεια Κορέα ή τη Ρωσία, αλλά αναγνωρίζει ότι αναπτύσσει δυνάμεις σε πολλές χώρες που τις περιβάλλουν.

Η SOCOM είναι πρόθυμη να κατονομάσει μόνο 129 από τις 138 χώρες στις οποίες ανέπτυξε τις δυνάμεις της το 2016. “Σχεδόν όλες οι αναπτύξεις των ειδικών δυνάμεων είναι απόρρητες”, είπε ο εκπρόσωπος Κεν ΜακΓκρόου στο TomDispatch.  “Εάν η ανάπτυξη δυνάμεων σε μία συγκεκριμένη χώρα δεν έχει αποχαρακτηριστεί, δεν δίνουμε στη δημοσιότητα πληροφορίες”.

Για παράδειγμα, η SOCOM δεν αναγνωρίζει ότι στέλνει στρατιώτες στις πολεμικές ζώνες της Σομαλίας, της Συρίας ή της Υεμένης, παρά τις συντριπτικές αποδείξεις σχετικά με την παρουσία και τη διεξαγωγή αμερικανικών ειδικών επιχειρήσεων και στις τρεις χώρες, όπως αναφέρει και μια έκθεση του Λευκού Οίκου, που δημοσιεύτηκε τον περασμένο μήνα, “οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν σήμερα στρατιωτικές δυνάμεις στη” Σομαλία, τη Συρία και την Υεμένη και πιο συγκεκριμένα δηλώνει ότι “ αμερικανικές δυνάμεις ειδικών επιχειρήσεων έχουν αναπτυχθεί στη Συρία”.

Σύμφωνα με τη Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων, το 2016, το 55,29% των ειδικών δυνάμεων στο εξωτερικό στάλθηκε στην Ευρύτερη Μέση Ανατολή, μια μείωση κατά 35% από το 2006. Στο ίδιο χρονικό διάστημα η ανάπτυξη δυνάμεων στην Αφρική εκτοξεύτηκε στα ύψη, αυξανόμενη πάνω από 1.600% — από το μόλις 1% των ειδικών δυνάμεων που στάλθηκαν εκτός ΗΠΑ το 2006 στο 17,26% , το περασμένο έτος. Αυτές οι δύο περιοχές ακολουθούνται από άλλες για τις οποίες έχουν αρμοδιότητα η Ευρωπαϊκή Διοίκηση (12,67%), η Διοίκηση του Ειρηνικού (9,19%), η Νότια Διοίκηση (4,89%), και η Βόρεια Διοίκηση (0,69%), που είναι αρμόδια για την “εσωτερική άμυνα”. Σε μία δεδομένη ημέρα, 8.000 κομάντο του Τόμας μπορούν να βρεθούν σε πάνω από 90 χώρες όλης της υφηλίου.

Οι δυνάμεις των ειδικών επιχειρήσεων των ΗΠΑ αναπτύχθηκαν σε 138 χώρες το 2016. Οι χώρες που υποδεικνύονται με το μπλε δόθηκαν από τη Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων. Με το κόκκινο σημαίνονται χώρες στις οποίες η παρουσία ειδικών δυνάμεων συνάχθηκε από άλλες πηγές πληροφοριών. Το Ιράν, η Βόρεια Κορέα και η Ρωσία δεν συγκαταλέγονται στις χώρες που κατονομάζονται ή αναγνωρίζονται , αλλά και οι τρεις περιβάλλονται από χώρες τις οποίες επισκέφθηκαν οι πιο επίλεκτες αμερικανικές στρατιωτικές δυνάμεις, το περασμένο έτος.

Κυνηγοί ανθρώπων

Το περασμένο έτος, στο Διεθνές Συνέδριο για τις Ειδικές Δυνάμεις, η Λάιζα Μόνακο, βοηθός του προέδρου σε θέματα εσωτερικής ασφάλειας και αντιτρομοκρατίας, είπε τα εξής:

“Οι Ειδικές Δυνάμεις παίζουν κρίσιμο ρόλο στη συλλογή πληροφοριών – πληροφοριών που στηρίζουν τις επιχειρήσεις εναντίον του Ισλαμικού Κράτους και βοηθούν να καταπολεμηθεί η ροή ξένων μαχητών προς και από τη Συρία και το Ιράκ”. Αυτές οι επιχειρήσεις συλλογής πληροφοριών “διεξάγονται προς άμεση στήριξη των αποστολών των ειδικών δυνάμεων”, εξήγησε ο στρατηγός Τόμας της SOCOM, το 2016.  “Όσα αποκτώνται με την υπεροχή των ειδικών επιχειρήσεων πληροφοριών αφιερώνονται στον εντοπισμό ατόμων, στην αποκάλυψη εχθρικών δικτύων, στην κατανόηση του περιβάλλοντος και στην υποστήριξη συνεργατών”.

Πληροφοριακά σήματα από υπολογιστές και κινητά τηλέφωνα που δίνουν οι ξένοι σύμμαχοι ή υποκλέπτονται από τα μη επανδρωμένα σκάφη παρακολούθησης και από επανδρωμένα αεροπλάνα, όπως επίσης πληροφορίες από ανθρώπους που δίνει η Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών (CIA), συνδυάζονται για να στοχεύσουν τα άτομα που θα σκοτώσουν ή θα συλλάβουν οι πιο επίλεκτες δυνάμεις της SOCOM στις αποστολές τους.  Η άκρως απόρρητη Κοινή Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων (JSOC), π.χ., φέρει σε πέρας τέτοιες αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη, επιδρομές και δολοφονίες σε χώρες όπως το Ιράκ και η Λιβύη. Το περασμένο έτος, ο στρατηγός Τόμας, πριν μεταφερθεί από της διοίκηση της JSOC στη μητρική της τη SOCOM, σημείωσε ότι μέλη της Κοινής Διοίκησης Ειδικών Επιχειρήσεων ενεργούσαν σε “όλες τις χώρες όπου υπάρχει το ISIL”.  (Που μπορεί να υποδεικνύει μια ανάπτυξη ειδικών δυνάμεων στο Πακιστάν, άλλη μια χώρα που απουσιάζει από τη λίστα της SOCOM για το 2016.)

Σε μια συνέντευξη Τύπου τον περασμένο Οκτώβριο, ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας Ας Κάρτερ, σε μια σπάνια επίσημη αναφορά για τις επιχειρήσεις της   JSOC, είπε τα εξής:

“Έχουμε τοποθετήσει την Κοινή Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων επικεφαλής της αντιμετώπισης των εξωτερικών επιχειρήσεων του ISIL. Και έχουμε πετύχει ήδη σημαντικά αποτελέσματα μειώνοντας τη ροή ξένων μαχητών και εξαλείφοντας ηγέτες του ISIL από το πεδίο μάχης”.

Ένα μήνα νωρίτερα, έδωσε περισσότερες λεπτομέρειες σε μια δήλωσή του ενώπιον της επιτροπής ενόπλων δυνάμεων της Γερουσίας:

“Εξουδετερώνουμε συστηματικά την ηγεσία του ISIL: ο συνασπισμός έχει θέσει εκτός εφτά μέλη της ανώτερης σούρα του ISIL … Επίσης εξαλείψαμε βασικούς ηγέτες του ISIL στη Λιβύη και το Αφγανιστάν … Και εξαλείψαμε από το πεδίο της μάχης πάνω από 20 εξωτερικούς χειριστές και συνωμότες του ISIL… Έχουμε εμπιστευθεί αυτή την πλευρά της εκστρατείας μας σε μία από τις πιο θανάσιμες, ικανές και έμπειρες διοικήσεις [του υπουργείου Άμυνας], την Κοινή Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων, η οποία βοήθησε να αποδοθεί δικαιοσύνη όχι μόνο όσον αφορά τον Οσάμα Μπιν Λάντεν, αλλά και τον άνθρωπο που ίδρυσε την οργάνωση που εξελίχθηκε στο ISIL, τον Αμπού-Μουσάμπ αλ-Ζαρκάουι”.

Όταν του ζητήθηκαν λεπτομέρειες για το πόσοι ακριβώς “εξωτερικοί χειριστές” του ISIL στοχεύτηκαν και πόσοι “εξαλείφθηκαν” από το πεδίο της μάχης από την JSOC το 2016, ο Κεν ΜακΓκρόου της SOCOM απάντησε: “Δεν έχουμε και δεν θα έχουμε τίποτε για εσάς”.

Όταν ήταν επικεφαλής της JSOC το 2015, ο στρατηγός Τόμας μιλούσε για την “απογοήτευση” τη δική του και της μονάδας του για τους περιορισμούς που τους επιβάλλονταν. “Μου έλεγαν ‘όχι’ περισσότερο από “προχώρα’ σε μια αναλογία δέκα προς ένα, σχεδόν σε καθημερινή βάση”. Όμως, τον περασμένο Νοέμβριο, η εφημερίδα Washington Postανέφερε ότι η κυβέρνηση Ομπάμα εκχώρησε στην JSOC “εκτεταμένες εξουσίες ανίχνευσης, σχεδιασμού και δυνητικά εξαπόλυσης επιθέσεων σε τρομοκρατικούς πυρήνες σε όλη την υφήλιο”. Αυτή η δύναμη ειδικών αποστολών κατά των εξωτερικών επιχειρήσεων (γνωστή επίσης ως “Ex-Ops”) “σχεδιάστηκε για να πάρει το μοντέλο στόχευσης της JSOC … και να το εξάγει παγκοσμίως για την καταδίωξη τρομοκρατικών δικτύων που σχεδιάζουν επιθέσεις εναντίον της Δύσης”.

Η SOCOM αμφισβητεί τμήματα του ρεπορτάζ της Post . “Ούτε στη SOCOM ούτε σε οποιαδήποτε υφιστάμενα τμήματά της δόθηκαν εκτεταμένες εξουσίες (αρμοδιότητες) ,” είπε ο Κεν ΜακΓκρόου της SOCOM στοTomDispatchμέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.“Κάθε δυνητική επιχείρηση πρέπει ακόμη να εγκρίνεται από το διοικητή της Geographic Combatant Command(Περιφερειακής Πολεμικής Διοίκησης)και αν απαιτείται από τον υπουργό Άμυνας ή [τον πρόεδρο]”.

{Οι αμερικανικές περιφερειακές –γεωγραφικές– πολεμικές διοικήσεις προέρχονται από τις δύο παγκόσμιας εμβέλειας πολεμικές διοικήσεις κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, τη στρατιωτική διοίκηση του Ειρηνικού και της Ευρώπης. Μετά τον πόλεμο, αυτές οι δομές τυποποιήθηκαν ως περιφερειακές ενοποιημένες πολεμικές διοικήσεις και τελικά διαμορφώθηκαν η SOUTHCOM, για τη Λατινική Αμερική, το 1963, η CENTCOMγια τη Μέση Ανατολή, το 1983, η NORTHCOM –για το εσωτερικό της χώρας–, το 2002, και η AFRICOMγια την Αφρική, το 2007.}

“Αμερικανοί αξιωματούχοι (που μίλησαν υπό τον όρο ότι θα παρουσιάζονταν κατ’ αυτόν τον ασαφή τρόπο) εξήγησαν ότι η αντίδραση της SOCOM ήταν θέμα οπτικής γωνίας. Οι εξουσίες της δεν επεκτάθηκαν πρόσφατα, όσο κυρίως θεσμοποιήθηκαν και “καταγράφηκαν”, όπως ειπώθηκε στο TomDispatch.  “Ειλικρινά, η απόφαση που λήφθηκε πριν από μήνες ήταν να κωδικοποιηθεί η τρέχουσα πρακτική και όχι να δημιουργηθεί νέα”. Η Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων αρνήθηκε να το επιβεβαιώσει, αλλά ο συνταγματάρχης Τόμας Ντέιβις, ένας άλλος εκπρόσωπος της SOCOM παρατήρησε: “Πουθενά δεν αναφέραμε ότι δεν υπήρξε κωδικοποίηση”.

Σύμφωνα με τους Τόμας Γκίμπονς-Νεφ και Νταν Λάμοθ της Washington Post, ο στρατηγός Τόμας είναι “αυτός που παίρνει τις αποφάσεις όταν το θέμα αφορά απειλές που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των ειδικών δυνάμεων” .  “Οι ειδικές δυνάμεις θα μπορούσαν να μετατρέψουν, ουσιαστικά, τον Τόμας σε ηγετική αρχή όσον αφορά την αποστολή ειδικών δυνάμεων σε περίπτωση απειλών”.Άλλοι ισχυρίζονται ότι ο Τόμας απλώς αύξησε την επιρροή του, γεγονός που του επιτρέπει να προτείνει απευθείας ένα σχέδιο δράσης , όπως πλήγμα σε ένα στόχο, στον υπουργό Άμυνας , κάτι που δίνει τη δυνατότητα μείωσης του χρόνου έγκρισης. (Ο Μακ Γκρόου της SOCOM λέει ότι ο Τόμας “δεν θα διοικεί δυνάμεις ούτε θα λαμβάνει αποφάσεις για τις επιχειρήσεις των ειδικών δυνάμεων σε οποιαδήποτε [περιοχή επιχειρήσεων της] Περιφερειακής Πολεμικής Διοίκησης”.

Τον περασμένο Νοέμβριο, ο υπουργός Άμυνας Κάρτερ έδωσε μια ένδειξη για τη συχνότητα των επιθετικών επιχειρήσεων μετά από μια επίσκεψη στο Χέρλμπαρτ Φιλντ της Φλόριντας, όπου βρίσκεται το επιτελείο της διοίκησης ειδικών επιχειρήσεων της αεροπορίας. Παρατήρησε ότι “εξετάσαμε ένα πλήθος επιθετικών ικανοτήτων των ειδικών δυνάμεων. Πρόκειται για το είδος των ικανοτήτων που χρησιμοποιούμε σχεδόν καθημερινά κάπου στον κόσμο. … Και έχει ιδιαίτερη σημασία για την εκστρατεία κατά του ISIL που διεξάγουμε σήμερα”.

Μόνο στο Αφγανιστάν, το περασμένο έτος, οι ειδικές δυνάμεις διεξήγαγαν 350 επιδρομές με στόχο στελέχη της αλ-Κάιντα και του Ισλαμικού Κράτους, περίπου μία κάθε ημέρα κατά μέσο όρο,   και συνέλαβαν ή σκότωσαν σχεδόν 50 “ηγέτες” και 200 “μέλη” των ομάδων αυτών , σύμφωνα με το στρατηγό Τζον Νίκολσον, τον Αμερικανό στρατιωτικό διοικητή σ’ αυτή τη χώρα. Ορισμένες πηγές υποδεικνύουν επίσης ότι ενώ τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη της JSOC και της CIA πραγματοποίησαν, σε γενικές γραμμές, τον ίδιο αριθμό αποστολών το 2016, ο στρατός εξαπέλυσε πάνω από 20.000 επιθέσεις στο Αφγανιστάν, την Υεμένη και τη Συρία, σε σύγκριση με τις λιγότερες από δώδεκα που πραγματοποίησε η CIA. Αυτό μπορεί να αντανακλά μια απόφαση της κυβέρνησης Ομπάμα να εφαρμόσει το σχέδιο που μελετάται εδώ και καιρό, δηλαδή να θέσει επικεφαλής των θανάσιμων επιχειρήσεων τη JSOC (Κοινή Διοίκηση Ειδικών Δυνάμεων) και να επαναφέρει τη CIA στα παραδοσιακά καθήκοντα συλλογής πληροφοριών.

World of Warcraft

[Ο κόσμος της τέχνης του πολέμου – από το ομώνυμο ηλεκτρονικό παιχνίδι]

“Είναι σημαντικό να καταλάβουμε γιατί οι SOF (δυνάμεις ειδικών επιχειρήσεων) έχουν αναβαθμιστεί και έχουν γίνει από υποστηρικτικός παράγοντας κυρίως παίκτης, η χρήση τους υπογραμμίζει επίσης το γιατί οι ΗΠΑ συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν δυσκολίες στις πιο πρόσφατες εκστρατείες τους – στο Αφγανιστάν, το Ιράκ, κατά του Ισλαμικού Κράτους, της αλ-Κάιντα και των παρακλαδιών της, στη Λιβύη, την Υεμένη κ.λπ. και στις ακήρυκτες εκστρατείες τους στις χώρες της Βαλτικής, στην Πολωνία και την Ουκρανία– επειδή καμία από αυτές τις εκστρατείες δεν ταιριάζει στο αμερικανικό μοντέλο για τον παραδοσιακό πόλεμο”, είπε ο απόστρατος αντιστράτηγος Τσαρλς Κλίβελαντ, επικεφαλής της αμερικανικής διοίκησης ειδικών επιχειρήσεων από το 2012 μέχρι το 2015 και νυν σημαντικός μέντορας του επικεφαλής της Ομάδας Στρατηγικών Μελετών του στρατού. Δηλώνοντας ότι, εν μέσω των μεγαλύτερων προβλημάτων αυτών των συγκρούσεων, η ικανότητα των επίλεκτων στρατιωτικών δυνάμεων των ΗΠΑ να φέρνουν σε πέρας αποστολές σύλληψης/δολοφονιών και να εκπαιδεύουν τοπικούς συμμάχους έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα χρήσιμη, πρόσθεσε: “οι δυνάμεις ειδικών επιχειρήσεων αποδίδουν καλύτερα όταν οι εγχώριες και οι ικανότητες άμεσης δράσης αλληλοϋποστηρίζονται. Πέρα από το Αφγανιστάν και το Ιράκ και τις εξελισσόμενες [αντιτρομοκρατικές] προσπάθειες σε άλλες χώρες, οι ειδικές δυνάμεις συνεχίζουν να συνεργάζονται με συμμαχικές χώρες σε προσπάθειες κατά της ανταρτικής δράσης και των ναρκωτικών στην Ασία, τη Λατινική Αμερική και την Αφρική”.

Η SOCOM αναγνωρίζει ότι έχει αναπτύξει δυνάμεις σχεδόν στο 70% όλων των χωρών του κόσμου, που συμπεριλαμβάνουν όλες τις χώρες της Νότιας Αμερικής εκτός από τρεις (Βολιβία, Εκουαδόρ και Βενεζουέλα). Τα επιχειρησιακά στελέχη της καλύπτουν επίσης την Ασία, και πραγματοποιούν αποστολές στο 60% των χωρών της Αφρικής.

Η ανάπτυξη των ειδικών δυνάμεων στο εξωτερικό μπορεί να είναι τόσο μικρή όσο ένας ειδικός χειριστής που συμμετέχει σε ένα πρόγραμμα γλωσσικής εμβάπτισης ή μια τριμελής ομάδα που διεξάγει “επιθεώρηση” για την αμερικανική πρεσβεία. Μπορεί επίσης να μην έχει καμιά σχέση με την κυβέρνηση ή το στρατό της φιλοξενούσας χώρας. Ωστόσο, οι περισσότερες δυνάμεις ειδικών επιχειρήσεων συνεργάζονται με ντόπιους. Διεξάγοντας ασκήσεις εκπαίδευσης και εμπλεκόμενες σ’ αυτό που οι στρατιωτικοί αποκαλούν “οικοδόμηση ικανότητας συνεργασίας” (BPC) και “συνεργασία ως προς την ασφάλεια” (SC).  Συχνά, αυτό σημαίνει ότι οι πιο επίλεκτες δυνάμεις της Αμερικής στέλνονται σε χώρες των οποίων οι δυνάμεις ασφαλείας μνημονεύονται τακτικά από το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το περασμένο έτος στην Αφρική, όπου οι ειδικές δυνάμεις διεξάγουν περίπου 20 διαφορετικά προγράμματα και δραστηριότητες –από ασκήσεις εκπαίδευσης μέχρι συνεργασία στην ασφάλεια–, περιλαμβάνονταν, μεταξύ άλλων, οι χώρες Μπουρκίνα Φάσο, Μπουρούντι, Καμερούν, Δημοκρατία του Κονγκό, Τζιμπουτί, Κένια, Μάλι, Μαυριτανία, Νίγηρας, Νιγηρία, Τανζανία και Ουγκάντα.

Το 2014, π.χ., πάνω από 4.800 επίλεκτοι στρατιωτικοί συμμετείχαν σε έναν, μόνο, τύπο τέτοιων δραστηριοτήτων –σε αποστολές κοινής συνδυασμένης ανταλλαγής εκπαίδευσης– σε όλο τον κόσμο. Με κόστος 56 εκατ. δολαρίων, οι μονάδες SEAL του ναυτικού, τα Πράσινα Μπερέ του στρατού ξηράς και άλλες ειδικές μονάδες έφεραν σε πέρας 176 μεμονωμένες δραστηριότητες κοινής συνδυασμένης ανταλλαγής εκπαίδευσης, σε 87 χώρες. Μια μελέτη της RAND Corporation, το 2013, για τις περιοχές που καλύπτουν οι Africa Command, Pacific Command, και Southern Command βρήκε “μετρίως χαμηλή” την αποτελεσματικότητα των προγραμμάτων αυτών και στις τρεις περιοχές. Μια ανάλυση της ίδιας εταιρείας για το 2014 σχετικά με τη συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας, η οποία εξέταζε των “χαμηλού ίχνους προσπαθειών των ειδικών δυνάμεων”, βρήκε ότι “δεν υπήρχε στατιστικά σημαντική συσχέτιση ανάμεσα στη συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας και στην αλλαγή ως προς την ευθραυστότητα των χωρών της Αφρικής ή της Μέσης Ανατολής”. Και σε μια έκθεση του 2015 προς τη σχολή των ειδικών δυνάμεων, ο Χάρι Χάνγκερ, που ανήκει στο ανώτερο διδακτικό προσωπικό, σημείωνε ότι η “οικοδόμηση ικανότητας συνεργασίας είχε αναλώσει στο παρελθόν τεράστιους πόρους με μικρή απόδοση”.

Παρά αυτά τα αποτελέσματα και τις ευρύτερες στρατηγικές αποτυχίες στο Ιράκ, το Αφγανιστάν και τη Λιβύη, τα χρόνια του Ομπάμα ήταν η χρυσή εποχή των γκρίζων ζωνών. Π.χ. οι 138 χώρες στις οποίες έδρασαν ειδικές δυνάμεις των ΗΠΑ το 2016 αντιπροσωπεύουν μια αλματώδη αύξηση στον αριθμό χωρών της τάξης του 130% από τις τελευταίες ημέρες της κυβέρνησης Μπους. Αν και εκφράζουν επίσης μια μείωση κατά τα 6% σε σχέση με το σύνολο του 2015, το 2016 παραμένει στο ανώτατο επίπεδο των χρόνων του Ομπάμα, κατά τα οποία οι ειδικές δυνάμεις αναπτύχθηκαν σε 75 χώρες το 2010, σε 120 το 2011, σε 134 το 2013 και σε 133 το 2014, πριν κορυφωθούν στις 147 χώρες το 2015. Όταν ρωτήθηκε για το λόγο αυτής της μικρής μείωσης, ο Κεν ΜακΓκρόου της SOCOM απάντησε, “παρέχουμε ειδικές δυνάμεις ανταποκρινόμενοι στις απαιτήσεις των περιφερειακών πολεμικών διοικήσεων προς υποστήριξη των σχεδίων τους στα θέατρα συνεργασίας ως προς την ασφάλεια. Προφανώς, μειώθηκαν κατά εννέα οι χώρες [όπου] οι περιφερειακές διοικήσεις είχαν απαιτήσεις ανάπτυξης ειδικών δυνάμεων το 2016”.

Η αύξηση των χωρών όπου αναπτύχθηκαν ειδικές δυνάμεις ανάμεσα στο 2009 και το 2016 –από περίπου 60 στις υπερδιπλάσιες χώρες– αντανακλά μια παρόμοια αύξηση του συνολικού προσωπικού της SOCOM (από56.000 κατά προσέγγιση σε 70.000 περίπου) και του βασικού προϋπολογισμού της (από $9 δισ.σε $11 δισ.). Δεν είναι μυστικό ότι έχει αυξηθεί επίσης δραματικά ο ρυθμός των επιχειρήσεων , αν και η διοίκηση αρνήθηκε να απαντήσει σε ερωτήσεις που της απεύθυνε για το θέμα αυτό το TomDispatch.

Σε μια έκθεση που δημοσίευσε το CNA [Κέντρο Ναυτικών Αναλύσεων] ιδιωτικός οργανισμός μελετών που εδρεύει στην Πολιτεία Βιρτζίνια αναφέρεται ότι “οι δυνάμεις ειδικών επιχειρήσεων επωμίζονται βαρύ φορτίο διεξάγοντας αυτές τις αποστολές, υφίστανται μεγάλο αριθμό απωλειών τα τελευταία οκτώ χρόνια και διατηρούν υψηλό επιχειρησιακό ρυθμό που δημιουργεί αυξανόμενη ένταση στους ειδικούς χειριστές και τις οικογένειές τους”. (Αυτή η έκθεση προέκυψε από μια συνδιάσκεψη που παρακολούθησαν έξι πρώην διοικητές ειδικών επιχειρήσεων, ένας πρώην βοηθός υπουργός Άμυνας και δεκάδες ενεργά μέλη των ειδικών δυνάμεων.)

Μια πιο κοντινή ματιά στις περιοχές των “ακήρυκτων εκστρατειών στις χώρες της Βαλτικής, την Πολωνία και την Ουκρανία“, τις οποίες ανέφερε ο απόστρατος αντιστράτηγος Τσαρλς Κλίβελαντ. Οι τοποθεσίες που σηματοδοτούνται με μπλε δόθηκαν από την Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων. Η μία που σηματοδοτείται με κόκκινο συνάχθηκε από πληροφορίες ανοικτής πηγής.

Η αμερικανική εποχή των κομάντο

Τον περασμένο μήνα, ενώπιον της επιτροπής ενόπλων δυνάμεων της Γερουσίας, ο Σον Μπρίμλι, πρώην διευθυντής στρατηγικού σχεδιασμού στο προσωπικό του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας και νυν εκτελεστικός αντιπρόεδρος του Κέντρου για μια Νέα Αμερικανική Ασφάλεια, επανέλαβε τα ανησυχητικά συμπεράσματα της έκθεσης του CNA. Σε μια ακρόαση για τις “αναδυόμενες αμυντικές προκλήσεις και τις παγκόσμιες απειλές”, ο Μπρίμλι είπε ότι “οι ειδικές δυνάμεις έχουν αναπτυχθεί με πρωτοφανείς ρυθμούς, δημιουργώντας τεράστιες εντάσεις στο προσωπικό” και κάλεσε την κυβέρνηση Τραμπ να “επεξεργαστεί μια πιο βιώσιμη μακροπρόθεσμη αντιτρομοκρατική στρατηγική”. Σε μία εργασία που δημοσιεύτηκε τον Δεκέμβριο, η Κρίστεν Χάρτζντουκ, πρώην σύμβουλος για τις ειδικές επιχειρήσεις και τον ανορθόδοξο πόλεμο στο γραφείο του βοηθού υπουργού Άμυνας για τις ειδικές επιχειρήσεις και τις χαμηλής έντασης συγκρούσεις και νυν μέλος του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών, κάλεσε να μειωθούν οι ρυθμοί ανάπτυξης των δυνάμεων ειδικών επιχειρήσεων.

Ενώ ο Ντόναλντ Τραμπ ισχυρίστηκε ότι ο αμερικανικός στρατός συνολικά έχει “εξασθενήσει” και κάλεσε σε αύξηση του μεγέθους του στρατού και των πεζοναυτών, δεν έχει δείξει εάν σχεδιάζει να υποστηρίξει μια περαιτέρω αύξηση του μεγέθους των δυνάμεων ειδικών επιχειρήσεων. Και ενώ πρόσφατα πρότεινε ως υποψήφιο υπουργό Εσωτερικών έναν πρώην αξιωματικό των μονάδων SEAL του ναυτικού, ο Τραμπ έχει δώσει ελάχιστες ενδείξεις για το πώς θα αξιοποιήσει τους ανθρώπους των ειδικών δυνάμεων που υπηρετούν σήμερα.

“Τα πλήγματα με μη επανδρωμένα αεροσκάφη”, ανάγγειλε σε μία από τις σπάνιες αναφορές του για τις αποστολές των ειδικών δυνάμεων, “θα διατηρηθούν ως μέρη της στρατηγικής μας, αλλά θα επιδιώξουμε τη σύλληψη στόχων υψηλής αξίας για να αποκτήσουμε τις αναγκαίες πληροφορίες ώστε να διαλύσουμε τις οργανώσεις τους”. Πιο πρόσφατα, σε μια συγκέντρωση νίκης στη Βόρεια Καρολίνα, ο Τραμπ αναφέρθηκε πιο συγκεκριμένα στα επίλεκτα στρατεύματα που σύντομα θα είναι υπό τη διοίκησή του. “Οι ειδικές δυνάμεις μας στο Φρούριο Μπραγκ είναι η αιχμή του δόρατος στη μάχη κατά της τρομοκρατίας. Το έμβλημα των ειδικών δυνάμεων του στρατού μας είναι ‘να απελευθερώσουν τους καταπιεσμένους’ και αυτό ακριβώς έκαναν και θα εξακολουθήσουν να κάνουν. Τούτη ακριβώς τη στιγμή, στρατιώτες από το φρούριο Μπραγκ έχουν αναπτυχθεί σε 90 χώρες σ’ όλο τον κόσμο”, είπε στο πλήθος.

Αφού φάνηκε να υποστηρίζει τη συνέχιση των ευρέος φάσματος, απελευθέρωσης των καταπιεσμένων, αποστολών των δυνάμεων ειδικών επιχειρήσεων, ο Τραμπ έδωσε την εντύπωση αλλαγής πορείας , προσθέτοντας “ δεν θέλουμε να έχουμε έναν εξαντλημένο στρατό, επειδή είμαστε παντού, πολεμώντας σε περιοχές που απλώς δεν θα έπρεπε να πολεμάμε … Αυτός ο καταστροφικός κύκλος επεμβάσεων και χάους πρέπει, τελικά, να τερματιστεί”.   Όμως, ταυτόχρονα, υποσχέθηκε ότι οι ΗΠΑ σύντομα θα “νικούσαν τις δυνάμεις της τρομοκρατίας”. Γι’ αυτό το σκοπό, ο απόστρατος αντιστράτηγος Μάικλ Φλιν, πρώην διευθυντής πληροφοριών της Κοινής Διοίκησης Ειδικών Επιχειρήσεων , τον οποίο ο νέος πρόεδρος επέλεξε να υπηρετήσει ως σύμβουλος εθνικής ασφαλείας, υποσχέθηκε ότι η νέα κυβέρνηση θα επανεκτιμήσει τις αρμοδιότητες του στρατού στη μάχη κατά του Ισλαμικού Κράτους –παρέχοντας δυνητικά μεγαλύτερο εύρος για τις αποφάσεις στο πεδίο της μάχης. Έτσι, η Wall Street Journalαναφέρει ότι το Πεντάγωνο επεξεργάζεται προτάσεις για να μειώσει την “επίβλεψη του Λευκού Οίκου στις επιχειρησιακές αποφάσεις”, ενώ “μεταφέρει ξανά κάποιες αρμοδιότητες τακτικής στο Πεντάγωνο”.

Τον περασμένο μήνα, ο πρόεδρος Ομπάμα επισκέφθηκε την αεροπορική βάση ΜακΝτιλ στη Φλόριντα, έδρα της Διοίκησης Ειδικών Επιχειρήσεων, για να εκφωνήσει την τελευταία ομιλία του με θέμα τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας. “Για οκτώ χρόνια που ήμουν στην προεδρία, δεν υπήρξε ούτε μία ημέρα που να μη συνωμοτεί μια τρομοκρατική οργάνωση ή κάποιο μεμονωμένο ακραίο άτομο για να σκοτώσει Αμερικανούς”, είπε στο πλήθος που είχε συναθροιστεί μαζί με τους στρατιώτες. Ταυτόχρονα, δεν υπήρξε ούτε μία ημέρα που οι πιο επίλεκτες δυνάμεις υπό τη διοίκησή του να μην αναπτύχθηκαν σε 60 ή περισσότερες χώρες σε όλο τον κόσμο.

“Θα είμαι ο πρώτος πρόεδρος των ΗΠΑ που υπηρέτησα δύο θητείες κατά τη διάρκεια μιας εποχής πολέμου”, πρόσθεσε ο Ομπάμα. “Οι δημοκρατίες δεν θα έπρεπε να λειτουργούν σε μια κατάσταση μόνιμου πολέμου. Αυτό δεν είναι καλό για το στρατό μας ούτε είναι καλό για τη δημοκρατία μας”. Τα αποτελέσματα της μονίμως εμπόλεμης προεδρίας του ήταν αξιοθρήνητα, σύμφωνα με τη Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων. Από τις οκτώ συγκρούσεις που διεξάχθηκαν στα χρόνια του Ομπάμα, το ρεκόρ της Αμερικής ήταν καμία νίκη, δύο απώλειες και έξι ισοπαλίες, σύμφωνα με ένα ενημερωτικό σλάιτ του διευθυντηρίου πληροφοριών της διοίκησης.

Η εποχή Ομπάμα στην πραγματικότητα αποδείχθηκε η “εποχή των κομάντο”. Ωστόσο, καθώς οι ειδικές δυνάμεις διατηρούσαν αμείωτο έναν φρενήρη επιχειρησιακό ρυθμό, διεξάγοντας πόλεμο μέσα και έξω από αναγνωρισμένες ζώνες συγκρούσεων, εκπαιδεύοντας τοπικούς συμμάχους, συμβουλεύοντας ντόπιους πληρεξουσίους, κατεδαφίζοντας πόρτες και πραγματοποιώντας δολοφονίες, τα τρομοκρατικά κινήματα εξαπλώθηκαν σε όλη την Ευρύτερη Μέση Ανατολή και την Αφρική.

Ο νέος πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ εμφανίζεται διατεθειμένος να αφανίσει το μεγαλύτερο μέρος της κληρονομιάς του Ομπάμα, από την υπογραφή του προέδρου στο νόμο για την περίθαλψη μέχρι τους περιβαλλοντικούς κανονισμούς του, για να μην αναφέρουμε την αλλαγή πορείας στην εξωτερική πολιτική, συμπεριλαμβανομένων των σχέσεων με την Κίνα, το Ιράν, το Ισραήλ και τη Ρωσία. Μένει να δούμε εάν θα ακούσει τις συμβουλές να μειώσει το επί Ομπάμα φάσμα ανάπτυξης των ειδικών δυνάμεων. Το επόμενο έτος θα δείξει εάν ο μακροχρόνιος σκιώδης πόλεμος του Ομπάμα, η χρυσή εποχή των γκρίζων ζωνών, θα επιβιώσει.

Πηγή: http://www.tomdispatch.com

Μετάφραση: Αριάδνη Αλαβάνου