Άρθρα

Γιατί το Facebook – και όχι μόνο αυτό – τελευταία καταδιώκει με πάθος όποιον δεν υποστηρίζει την αμερικανική αφήγηση για το Ουκρανικό;

Τον τελευταίο καιρό έχει αυξηθεί η πίεση που ασκείται από το Facebook πάνω στις αναρτήσεις που αφορούν το Ουκρανικό με συνεχή ‘κατεβάσματα’ άρθρων και σχολίων ως δήθεν αντίθετων με τις «αρχές της κοινότητας», χωρίς περαιτέρω εξηγήσεις. Για παράδειγμα, αν τον Μάρτιο του 2022 είχατε ανεβάσει την φωτογραφία ενός στελέχους του Ουκρανικού νέο-ναζιστικού συντάγματος Αζόφ, όπου αυτός χαιρετά ναζιστικά κάτω από μία σβάστικα και γράψατε ως σχόλιο «δείτε ποιους υποστηρίζει και εκπαιδεύει η Δύση στην Ουκρανία», τον Απρίλιο του 2023, μετά από 13 μήνες, το Facebook θα σας κατεβάσει την ανάρτηση ως προωθητική του …πολιτικού εξτρεμισμού και του ‘λόγου μίσους’ και θα σας απειλήσει με κλείσιμο του λογαριασμού σας. Αφήνοντας κατά μέρος τον προφανή παραλογισμό, το ερώτημα είναι: Γιατί τώρα; Τι έχει μεσολαβήσει;

Αυτό που μεσολάβησε είναι η απόφαση των κυβερνήσεων της ‘δημοκρατικής’ Δύσης που εγγυώνται ‘την ελευθερία του λόγου’ (όχι σαν εκείνον τον ακατανόμαστο Πούτιν) να περιστείλουν την ελεύθερη έκφραση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπου πολλοί απλοί άνθρωποι γράφουν τη γνώμη τους, που συχνά δεν συμπίπτει με την αφήγηση που ομόφωνα προωθούν τα εταιρικά/κρατικά καθεστωτικά ΜΜΕ. Η απόφαση αυτή είναι ειλημμένη και τώρα παρακολουθούμε τα διαδοχικά επεισόδια στην εφαρμογή της. Δυστυχώς, γύρω από το θέμα αυτό μοιάζει να μην υπάρχει η απαιτούμενη ευαισθησία στον Ελληνικό χώρο δημόσιας έκφρασης. Όπως συνηθίζεται στην Ελλάδα, θα αρχίσουμε ‘να τρέχουμε’ εκ των υστέρων…

Βέβαια, από καιρό είναι γνωστό ότι η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης από κρατικές υπηρεσίες της Δύσης για την άσκηση προπαγάνδας και προκλήσεων αποτελεί ‘ψωμοτύρι’. Ο συστηματικός τρόπος με τον οποίο ασκείται αυτή η δραστηριότητα αποδείχτηκε με ακαταμάχητο τρόπο μετά την ανάδυση των λεγόμενων Twitter Files. Όμως, σκοπός του παρόντος άρθρου δεν είναι η δραστηριότητα παραπληροφόρησης, στην οποία ακατάπαυστα και με ζήλο επιδίδονται οι κρατικές υπηρεσίες των ΗΠΑ και των δορυφόρων τους μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης (και φυσικά μέσω των καθεστωτικών ΜΜΕ), αλλά, αντίθετα, οι δραστηριότητες κατάπνιξης κάθε έκφρασης γνώμης ή κυκλοφορίας ειδήσεων που αμφισβητούν τα εκάστοτε καθαγιασμένα καθεστωτικά αφηγήματα.’

Φωτογραφία από ανάρτηση του ερευνητή Αμερικανού δημοσιογράφου Lee Fang σχετικά με τη χρήση ψευδών λογαριασμών στο tweeter από την Αμερικανική Κεντρική Διοίκηση του Πενταγώνου (CENTCOM) για τη διεξαγωγή ψυχολογικού πολέμου. Οι λογαριασμοί εμφανίζονταν ότι δήθεν ανήκαν σε Ιρακινούς και ότι εξέφραζαν την Ιρακινή ‘κοινή γνώμη’. Φυσικά, τέτοιες δραστηριότητες καθόλου δεν κατατάσσονται από τις ΝΑΤΟικές κυβερνήσεις στον τομέα της παραπληροφόρησης. Οι αποκαλύψεις για την χρήση του twitter από το Αμερικανικό Πεντάγωνο για την διοχέτευση παραπληροφόρησης παρουσιάζονται συγκεντρωτικά σε άρθρο του Lee Fang στο The Intercept με τίτλο «Το Twitter βοηθούσε το Πεντάγωνο στη μυστική οn line εκστρατεία του για διοχέτευση προπαγάνδας».

Οι πλέον πρόσφατες σοβαρές εξελίξεις στην κατεύθυνση περιστολής της ελεύθερης έκφρασης εμφανίστηκαν στην ΕΕ και στις ΗΠΑ.

Τα 50 κυριότερα ονόματα οργανισμών που διαπλέκονται κατά την άσκηση λογοκρισίας στην έκφραση απόψεων που διαφωνούν με την καθεστωτική αφήγηση των ΗΠΑ και των δορυφόρων τους. Η εικόνα αποτελεί τo εξώφυλλο μιας πολύ πρόσφατης και διεξοδικής αναφοράς από ομάδα οκτώ ανεξάρτητων δημοσιογράφων με τίτλο: «Αναφορά σχετικά με το λογοκριτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα: Οι 50 κυριότεροι οργανισμοί που χρειάζεται να γνωρίζετε». Η ομάδα αυτή μελέτησε επί πολλούς μήνες τη δομή που έχει πάρει το σύμπλεγμα των οργανισμών παραπληροφόρησης και λογοκρισίας των Δυτικών κυβερνήσεων ακολουθώντας, ανάμεσα στα υπόλοιπα, και νήματα που πήγαζαν από τα Twitter Files.

Στην ΕΕ, είχαμε πριν από λίγο καιρό (δημοσιεύτηκε στις 19 Οκτωβρίου στην επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης) την έκδοση ενός κανονισμού—που αυτόματα καθίσταται εσωτερικός νόμος για όλα τα κράτη μέλη, προσέξτε ότι ένα όργανο που δεν έχει εκλεγεί ασκεί νομοθετική εξουσία στις χώρες μέλη—της λεγόμενης «Πράξης επί των Ψηφιακών Υπηρεσιών» (Digital Services Act). Η εφαρμογή του κανονισμού καθίσταται υποχρεωτική από όλους τους παρόχους ψηφιακών υπηρεσιών από την 1η Ιανουαρίου του 2024 (περιλαμβάνεται ΚΑΘΕ πλατφόρμα που αναρτά on line καθώς και κάθε μηχανή αναζήτησης) με στόχο την καταπολέμηση της ‘παραπληροφόρησης’.

Να θυμίσουμε ότι με βάση το νέο νομικό πλαίσιο της ‘Πράξης’, πρόσφατα ο Έλον Μασκ απειλήθηκε με απαγόρευση του Twitter στην Ευρώπη εάν επιμείνει στην μη άσκηση λογοκρισίας στις αναρτήσεις της πλατφόρμας που αγόρασε πέρυσι. Θυμίζουμε ακόμη την πολύ πρόσφατη διένεξη κυβερνητικά χρηματοδοτούμενων δυτικών καθεστωτικών ΜΜΕ με το Twitter (π.χ. το BBC), τα οποία θίχτηκαν όταν ο Μασκ προσέθεσε την επιγραφή «Κυβερνητικά Χρηματοδοτούμενο» στον τίτλο τους στο Twitter. Η επιγραφή αυτή εφαρμοζόταν από καιρό για τα Ρωσικά ΜΜΕ, σε όσα εν πάσει περιπτώσει το Twitter δεν είχε ήδη κλείσει βιαίως τον λογαριασμό τους—πράγμα που η Δύση αναφανδόν απαιτεί να συμβεί με όλους τους εκ Ρωσίας (και μη) λογαριασμούς που δεν συμφωνούν με την καθεστηκυία αφήγηση.

Με σύνθημα «Ανακτούμε τον Έλεγχο» το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο παρουσιάζει την «Πράξη επί των Ψηφιακών Υπηρεσιών» σε βίντεο και ανάρτηση του Δεκεμβρίου του 2021 που επικαιροποιήθηκε τον Μάιο του 2023.

Αλλά, σε τι συνίσταται η εξοβελιστέα ‘παραπληροφόρηση’; Το θέμα μας έχει απασχολήσει εδώ στο παρελθόν, όπως μας έχει ξανα-απασχολήσει ο τρόπος με τον οποίο υποτίθεται ότι ελέγχεται η ‘παραπληροφόρηση’ από το Facebook.

Να υπενθυμίσουμε ότι απόψεις όπως ότι η Ρωσία στην Ουκρανία αμύνεται έναντι της επέκτασης του ΝΑΤΟ προς ανατολάς χαρακτηρίζονται εξ ορισμού ως “παραπληροφόρηση” (disinformation) και “κήρυγμα μίσους” (hate speech) και κατατάσσονται σε εκείνες απέναντι στις οποίες ‘η δημοκρατία οφείλει να αμυνθεί’ καταπνίγοντάς και ποινικοποιώντας τις. Γενικά, με αφορμή το Ουκρανικό—και αυτό είναι μόνο η αρχή του κακού—ως ‘παραπληροφόρηση’ ορίζεται οτιδήποτε δεν συμφωνεί με την προωθούμενη από το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ αφήγηση. Φυσικά, ποιος από όσους έχουν έστω και ελάχιστη γνώση της ιστορικής εξέλιξης αντίστοιχων ‘μέτρων’ στο παρελθόν μπορεί να αμφιβάλλει ότι αυτή η προσέγγιση και η αποκρυστάλλωσή της στην επακόλουθη «Πράξη επί των Ψηφιακών Υπηρεσιών» δεν θα χρησιμοποιηθεί για την σταδιακή περιστολή της ελευθερίας του λόγου επί παντός θέματος που απασχολεί τις εκάστοτε κρατικές αφηγήσεις;

Η ιδέα ότι η αποκαλούμενη από τις ΝΑΤΟικές κυβερνήσεις ‘παραπληροφόρηση’ δεν περιορίζεται στο Ουκρανικό, αλλά διαπερνά κάθε δημόσια συζήτηση η οποία ως εκ τούτου πρέπει να αστυνομεύεται, παρουσιάστηκε αναλυτικά στις συζητήσεις ενός συνεδρίου (workshop) που διοργάνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο της CERIS (Community of European Research and Innovation for Security). Τίτλος του συνεδρίου ήταν: «Παραπληροφόρηση, Ψευδείς Ειδήσεις και Ομιλίες Μίσους» (Disinformation, Fake News and Hate Speech) και η κεντρική ιδέα του ήταν ότι η σύγχρονη τεχνολογία έχει καταστήσει ‘φτηνή’ την πρόσβαση σε πληροφορίες από ανεξάρτητες πηγές και—επιτέλους—αυτό είναι κάτι που οφείλει να ελεγχθεί από την Ευρωπαϊκή Διοίκηση.

Είναι ενδιαφέρουσα ‘λεπτομέρεια’ ότι το συνέδριο διοργανώθηκε από την Διεύθυνση Μετανάστευσης και Εσωτερικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην οποία προΐσταται η Σουηδή Ylva Johansson. Σύμφωνα με την ίδια την Διεύθυνση, αρμοδιότητές της είναι αφενός η μεταναστευτική πολιτική εστιασμένη στην υπευθυνότητα και στην αλληλεγγύη και αφετέρου, (μετά το 2020) η Εσωτερική Ασφάλεια. Εμάς ενδιαφέρει ειδικά το πώς προσδιορίζεται η «Εσωτερική Ασφάλεια» από τους ίδιους. Γράφουν: «Στόχος είναι η οικοδόμηση μιας ασφαλέστερης Ευρώπης με την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος, την προώθηση της αστυνομικής συνεργασίας και την προετοιμασία για την ταχεία αντιμετώπιση αναδυόμενων κρίσεων. Οι δράσεις μας στους τομείς αυτούς περιλαμβάνουν αυστηρότερους κανόνες κατά της παράνομης διακίνησης πυροβόλων όπλων και της εμπορίας ανθρώπων, καθώς και την αναθεώρηση της νομοθεσίας για την καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών, της σεξουαλικής εκμετάλλευσης και της παιδικής πορνογραφίας».

Το συνέδριο με θέμα την παραπληροφόρηση, τις ψευδείς ειδήσεις και τις ομιλίες μίσους που διοργάνωσε η Γενική Διεύθυνση Μετανάστευσης και Εσωτερικών Υποθέσεων της Κομισιόν. Προσέξτε ότι η προβαλλόμενη διαφάνεια δεν αναφέρει καμία από αυτές τις λέξεις. Επίσης, δεν μοιάζει το μικρό ακροατήριο να είναι και τόσο προσηλωμένο.

Όπως βλέπετε, πουθενά δεν τίθεται ως καθήκον η άσκηση λογοκρισίας και η κατάπνιξη των αντίθετων με τις καθεστωτικές αφηγήσεις γνωμών, που, όπως έχουμε δει αλλού, αποτελούν το περιεχόμενο των όρων με τους οποίους αυτοπαρουσιάζεται το συνέδριο—”παραπληροφόρηση, ψευδείς ειδήσεις, λόγος μίσους”—αλλά εκεί θα κολλήσουμε; Στο εξής, αν ισχυριστείτε ότι το ΝΑΤΟ ευθύνεται για την παρούσα κατάσταση στην Ουκρανία, θα κατατάσσεστε στην ίδια κατηγορία με τους παράνομους διακινητές όπλων, τους μαστροπούς, και εκείνους που κακοποιούν σεξουαλικά παιδιά και διακινούν παιδική πορνογραφία!

Στις ΗΠΑ, μετά την άδοξη απόπειρα να στηθεί αυτό που στιγματίστηκε με τον Οργουελικό χαρακτηρισμό ως ‘Υπουργείο Αλήθειας’—με την αυτοαποκαλούμενη «Μαίρη Πόππινς της παραπληροφόρησης»  Nina Jankowicz, συμβούλου της Ουκρανικής κυβέρνησης, να το αναλαμβάνει—έχουμε και πάλι αντίστοιχη εξέλιξη. Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Russia Today της 7ης Μαΐου:

Οι ΗΠΑ έχουν δημιουργήσει ένα Κέντρο Ξένης Κακοήθους Επιρροής [Foreign Malign Influence Center—FMIC] για την αντιμετώπιση των ξένων απειλών για τις εκλογές καθώς και της “κοινής γνώμης” στο εσωτερικό της χώρας, αποκάλυψε η Διευθύντρια της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών Avril Haines σε ακρόαση της Επιτροπής Ενόπλων Δυνάμεων της Γερουσίας την Πέμπτη.

Λειτουργώντας υπό το Γραφείο του Διευθυντή της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, το FMIC έχει πρόσβαση σε «όλες τις πληροφορίες που κατέχονται ή δημιουργούνται σχετικά με ξένη κακόβουλη πληροφόρηση, συμπεριλαμβανομένης της ασφάλειας των εκλογών». Ο διευθυντής του, Jeffrey Wichman, ήταν πρώην επικεφαλής ανάλυσης του Κέντρου Αποστολής Αντικατασκοπείας της CIA [CIA’s Counterintelligence Mission Center].

Για τους σκοπούς της υπηρεσίας, “ξένη” σημαίνει ότι προέρχεται από τη Ρωσία, το Ιράν, την Κίνα, τη Βόρεια Κορέα ή “οποιαδήποτε άλλη ξένη χώρα που ο διευθυντής του Κέντρου” κρίνει κατάλληλη, ενώ η “ξένη κακόβουλη επιρροή” ορίζεται ως “κάθε εχθρική προσπάθεια που αναλαμβάνεται από, ή υπό την καθοδήγηση, ή εκ μέρους ή με την ουσιαστική υποστήριξη” μιας από τις αναφερόμενες χώρες, προκειμένου να επηρεάσει, κρυφά ή φανερά, την κυβερνητική ή κρατική πολιτική των ΗΠΑ ή την “κοινή γνώμη εντός των Ηνωμένων Πολιτειών”.

Ενώ το FMIC ιδρύθηκε προφανώς τον Σεπτέμβριο σύμφωνα με πρόσφατη νομοθεσία, η ακρόαση της Πέμπτης ήταν η πρώτη δημόσια αναφορά στην ύπαρξή του. Η ίδρυσή του ήταν αμφιλεγόμενη, καθώς ορισμένοι γερουσιαστές και αξιωματικοί των μυστικών υπηρεσιών αμφισβήτησαν την ανάγκη ύπαρξης μιας ακόμη υπηρεσίας με τις ίδιες αρμοδιότητες με το Κέντρο Παγκόσμιας Εμπλοκής [Global Engagement Center—GEC], τη θυγατρική του Στέιτ Ντιπάρτμεντ που έχει αναλάβει τη διάδοση της αμερικανικής προπαγάνδας για την καταπολέμηση της ξένης αντίστοιχης.

H Avril D. Haines, Director of U.S. National Intelligence, καταθέτει ενώπιον της Επιτροπής της Γερουσίας για τις Ένοπλες Δυνάμεις στις 4 Μαΐου 2023, οπότε και αποκάλυψε τη δημιουργία του Κέντρου Κακοήθους Ξένης Επιρροής (FMIC)

Η Haines αντιμετώπισε ορισμένες από αυτές τις ανησυχίες στην ακρόαση της Πέμπτης, επιμένοντας ότι το FMIC εργάζεται για να «υποστηρίξει το Κέντρο Παγκόσμιας Εμπλοκής και άλλους σε όλο το πλάτος της κυβέρνησης των ΗΠΑ, βοηθώντας τους να κατανοήσουν ποια είναι τα σχέδια και οι προθέσεις των βασικών παραγόντων σε αυτόν τον χώρο: Κίνα, Ρωσία, Ιράν κ.λπ.»

Η αντιμετώπιση της “ξένης παραπληροφόρησης” έχει γίνει κάτι σαν εμμονή για τους κυβερνητικούς γραφειοκράτες μετά την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ το 2016, με μισή ντουζίνα υπηρεσίες να έχουν ξεπηδήσει από τότε. Εκτός από το GEC, που ξεκίνησε το 2017, το Πεντάγωνο εγκαινίασε αθόρυβα πέρυσι ένα Γραφείο Διαχείρισης Επιρροής και Αντίληψης, το οποίο προστέθηκε στον Κλάδο Ξένης Επιρροής και Παρεμβολής του Υπουργείου Εσωτερικής Ασφάλειας, στην Ομάδα Εργασίας Αντιμετώπισης Ξένης Επιρροής, στο με άδοξη κατάληξη Συμβούλιο Διακυβέρνησης της Παραπληροφόρησης, καθώς και στην Ομάδα Εργασίας Ξένης Επιρροής του FBI. [ΣΗΜ. Οι αντίστοιχες ονομασίες στα αγγλικά είναι: Influence and Perception Management Office, the Department of Homeland Security’s Foreign Influence and Interference Branch, Countering Foreign Influence Task Force, and the ill-fated Disinformation Governance Board, as well as the FBI’s Foreign Influence Task Force].

Στα πλαίσια της έντασης τελευταία των προσπαθειών επιβολής καθεστώτος λογοκρισίας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το τελευταίο συνέδριο της εταιρείας κυβερνο-ασφάλειας RSA που πραγματοποιήθηκε στις ΗΠΑ (24-27 Απριλίου, Σαν Φρανσίσκο) ασχολήθηκε αναλυτικά με το θέμα αντιμετώπισης της λεγόμενης ‘παραπληροφόρησης’. Τα ετήσια συνέδρια της RSA ξεκίνησαν το 1991 και παρακολουθούνται από εκατοντάδες ενδιαφερομένους, στελέχη εταιριών, κυβερνητικούς αξιωματούχους, μέλη του στρατού και των υπηρεσιών πληροφοριών των ΗΠΑ, κ.ο.κ.

Το κέντρο διεξαγωγής του RSA Conference 2023 στο San Francisco.

Το ενδιαφέρον είναι ότι στο πρόσφατο συνέδριο έδωσε παλμό η από κοινού παρέμβαση της μυστικής αστυνομίας SBU του Κιέβου με το γνωστό FBI των ΗΠΑ. Το ακόλουθο ρεπορτάζ του ερευνητή Αμερικανού δημοσιογράφου Lee Fang, το οποίο μεταφράζουμε κατά λέξη, ασχολείται με το κεντρικό μας θέμα, δηλαδή πώς το Facebook συνεργάζεται με τις Αμερικανικές αστυνομικές (και μυστικές) υπηρεσίες προκειμένου να καταπνίξει την ελεύθερη διατύπωση γνώμης μέσα από τις σελίδες των μελών της ‘κοινότητάς του’. Βεβαίως, το υπόδειγμα αυτής της λογοκρισίας είναι η περίπτωση του Ουκρανικού, όπου με τη σειρά του το FBI διαμεσολαβεί μεταξύ της Ουκρανικής μυστικής αστυνομίας και των στελεχών των εταιριών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης προκειμένου να οριστεί ακριβώς το τι συνιστά ‘παραπληροφόρηση’, η οποία οφείλει να διαγράφεται από τις αναρτήσεις των μελών της ‘κοινότητας’ και να εντοπίζονται οι λογαριασμοί που ‘παραπληροφορούν’.

O πράκτορας του FBI (San Franciso) Alex Kobzanets διηύθυνε τη συζήτηση μεταξύ του εκτελεστικού βοηθού διευθυντή του FBI Timothy Langan and και του Ουκρανού επικεφαλής της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο και στις πληροφορίες Ilya Vitiuk, ©  Twitter / FBI San Francisco

Το αστειότερο (αν δεν ήταν τραγικό) αυτών των εξελίξεων ίσως είναι ο ίδιος ο ορισμός της έννοιας “παραπληροφόρηση” που έδωσαν στο συνέδριο όσον αφορά το Ουκρανικό. Διαβάστε παρακάτω…

 

*          *          *

 

ΠΩΣ ΤΟ FBI ΒΟΗΘΑ ΤΙΣ ΟΥΚΡΑΝΙΚΕΣ ΜΥΣΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΝΑ ΚΑΤΑΔΙΩΚΟΥΝ ΤΗΝ «ΠΑΡΑΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ» ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ

[Όταν με ρωτούν ‘πώς διακρίνετε αν κάτι είναι ψευδές;’ απαντώ: ‘Οτιδήποτε είναι κατά της Ουκρανίας θεωρείται ψευδές, ακόμη και αν δεν είναι’]

Η φωτογραφία είναι μέσω Lee Fang: ο llia Vitiuk, επικεφαλής του τμήματος ασφάλειας στον κυβερνοχώρο της [Ουκρανικής] SBU (αριστερά) ποζάρει με τον Timothy Langen, εκτελεστικό υποδιευθυντή του Criminal, Cyber, Response and Services Branch [Κλάδου Εγκλημάτων, Κυβερνοχώρου, Αντίδρασης και Υυπηρεσιών] του FBI (δεξιά) στο συνέδριο RSA στο Σαν Φρανσίσκο, στις 26 Απριλίου 2023.

Σε συνέντευξή του, ανώτερος Ουκρανός αξιωματούχος όρισε την “παραπληροφόρηση” ως κάθε είδηση που έρχεται σε αντίθεση με το μήνυμα της κυβέρνησής του.

του Lee Fang, 28 Απριλίου 2023

Το Ομοσπονδιακό Γραφείο Ερευνών [FBI] πιέζει το Facebook να κατεβάζει υποτιθέμενη ρωσική “παραπληροφόρηση” κατ’ εντολή των ουκρανικών μυστικών υπηρεσιών, σύμφωνα με ανώτερο Ουκρανό αξιωματούχο που επικοινωνεί τακτικά με το FBI. Ο ίδιος αξιωματούχος δήλωσε ότι οι ουκρανικές αρχές δίνουν έναν ευρύ ορισμό της “παραπληροφόρησης”, επισημαίνοντας ότι πολλοί λογαριασμοί και αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ασκούν παραπληροφόρηση επειδή μπορεί απλώς να έρχονται σε αντίθεση με την αφήγηση της ουκρανικής κυβέρνησης.

«Μόλις έχουμε ένα ίχνος ή αποδείξεις για εκστρατείες παραπληροφόρησης μέσω του Facebook ή άλλων πόρων που προέρχονται από τις ΗΠΑ, διαβιβάζουμε αυτές τις πληροφορίες στο FBI, και ταυτόχρονα γράφουμε απευθείας στο Facebook», δήλωσε ο llia Vitiuk, επικεφαλής του Τμήματος Ασφάλειας Πληροφοριών στον Κυβερνοχώρο στην Υπηρεσία Ασφαλείας της Ουκρανίας.

«Ζητήσαμε από το FBI υποστήριξη για να μας βοηθήσουν με το Meta, να μας βοηθήσουν με άλλους, και μερικές φορές έχουμε καλά αποτελέσματα με αυτό», σημείωσε η Vitiuk. «[Τούς] λέμε: “Εντάξει, αυτό ήταν ένα άτομο που πιθανότατα βρισκόταν υπό την επιρροή της Ρωσίας.”»

Ο Vitiuk, σε συνέντευξή του, δήλωσε ότι είναι υπέρμαχος της ελευθερίας του λόγου και κατανοεί τις ανησυχίες γύρω από τη λογοκρισία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αλλά παραδέχθηκε επίσης ότι ο ίδιος και οι συνάδελφοί του υιοθετούν μια σκόπιμα διασταλτική άποψη για το τι μετράει ως “ρωσική παραπληροφόρηση”.

«Όταν οι άνθρωποι με ρωτούν, “Πώς διακρίνετε αν είναι ψεύτικο ή αληθινό;”. Πράγματι, είναι πολύ δύσκολο σε μια τέτοια ροή πληροφοριών», δήλωσε ο Vitiuk. «Λέω: ‘Οτιδήποτε είναι εναντίον της χώρας μας, θεωρήστε το ψεύτικο, ακόμη και αν δεν είναι. Αυτή τη στιγμή, για τη νίκη μας, είναι σημαντικό να έχουμε αυτού του είδους την αντίληψη, να μην ξεγελιόμαστε».

Τις τελευταίες εβδομάδες, δήλωσε ο Vitiuk, οι ρωσικές δυνάμεις χρησιμοποίησαν διάφορες μορφές παραπληροφόρησης για να κατασκευάσουν ψεύτικες εντάσεις μεταξύ του προέδρου Volodymyr Zelenskyy και του Valerii Zaluzhnyi, του στρατηγού τεσσάρων αστέρων που υπηρετεί ως αρχηγός του στρατού της Ουκρανίας.

Πράγματι, πρόσφατες αναφορές έχουν επικεντρωθεί στη σχέση μεταξύ των δύο Ουκρανών ηγετών. Η γερμανική εφημερίδα Bild ανέφερε ότι ο Zelenskyy και ο Zaluzhnyi είχαν διαφωνήσει σχετικά με τις τακτικές που αναπτύχθηκαν στη μάχη κατά του Μπάχμουτ. Ο Vitiuk δήλωσε ότι οποιαδήποτε άποψη για σύγκρουση μεταξύ του Zelenskyy και του στρατιωτικού του αρχηγού, ωστόσο, είναι ψευδής.

«Προσπαθούν να δημιουργήσουν προβλήματα στην Ουκρανία και προσπαθούν να σπείρουν τους σπόρους της παρεξήγησης μεταξύ της Ουκρανίας και των εταίρων μας που μας υποστηρίζουν», δήλωσε ο Vitiuk.

Ο Vitiuk, ανώτερος αξιωματούχος στην υπηρεσία εσωτερικών πληροφοριών της Ουκρανίας, μου μίλησε αυτή την εβδομάδα στο συνέδριο RSA Convention στο Σαν Φρανσίσκο, μια ετήσια συνάντηση που συγκεντρώνει μια συλλογή από εταιρείες ασφάλειας στον κυβερνοχώρο, τις αρχές επιβολής του νόμου και γίγαντες της τεχνολογίας.

Κατά τον επικεφαλής του Τμήματος Ασφάλειας Πληροφοριών στον Κυβερνοχώρο στην Υπηρεσία Ασφαλείας της Ουκρανίας, Ilia Vitiuk, ο οποίος έχει αναλάβει να υποδεικνύει στο FBI ποιες πληροφορίες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης πρέπει να λογοκρίνονται, οι πληροφορίες για διάσταση απόψεων Ζelensky-Zaluzhnyi αποτελούν τυπικό παράδειγμα παραπληροφόρησης που πρέπει να παταχθεί. Εδώ βλέπουμε ότι οι πληροφορίες αυτές μεταδίδονται από το κεντρικό ΜΜΕ του Κιέβου “The Kyiv Independent”.

Το FBI έχει προσελκύσει τον τελευταίο καιρό την προσοχή του κοινού για την επιρροή που ασκεί στο Twitter, στο Facebook και σε άλλες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης. Μια σειρά από εκθέσεις και ακροάσεις στο Κογκρέσο εξέτασαν τον ρόλο της υπηρεσίας στη διαμόρφωση των αποφάσεων ελέγχου του περιεχομένου [ΣΗΜ. δηλαδή λογοκρισίας των μέσων κοινωνικής δικτύωσης] που αφορούσαν τις εκλογές του 2020.

Τα στοιχεία για την πίεση που ασκεί το FBI στις εταιρείες μέσων κοινωνικής δικτύωσης έρχονται σε μια εποχή που οι εταιρείες αυτές λαμβάνουν ήδη προληπτικά μέτρα για να καταδιώξουν την υποτιθέμενη ξένη προπαγάνδα και το κατασκευασμένο υλικό. Από τότε που ξεκίνησε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, οι εταιρείες μέσων κοινωνικής δικτύωσης βρίσκονται σε επιφυλακή για επιχειρήσεις από χάκερς και διαρροών, ψεύτικες περσόνες και άλλα διαδικτυακά τεχνάσματα που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από τη Μόσχα για να επηρεάσουν την κοινή γνώμη γύρω από τη σύγκρουση. Αλλά οι επικριτές κατηγορούν ότι στην προσπάθεια να επισημάνουν και να αφαιρέσουν περιεχόμενο που έχει φυτέψει η ρωσική κυβέρνηση, το Facebook και άλλες εταιρείες τεχνολογίας καταστέλλουν ανεξάρτητες αναφορές και αποκλίνουσες απόψεις σχετικά με τον πόλεμο.

Την περασμένη εβδομάδα, για παράδειγμα, το Facebook εφάρμοσε ποινές περιορισμού των κοινοποιήσεων και μια ετικέτα περί “ψευδών πληροφοριών” σε συνδέσμους που περιείχαν το ρεπορτάζ που ανάρτησε στο Substack ο δημοσιογράφος Seymour Hersh και το οποίο υποστηρίζει ότι το ΝΑΤΟ εμπλέκεται στην καταστροφή του αγωγού Nord Stream, σύμφωνα με τον Michael Shellenberger, συγγραφέα που καλύπτει εκτενώς τη λογοκρισία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Μετά τη δημόσια κατακραυγή, το Facebook τροποποίησε την ετικέτα σε “εν μέρει ψευδείς”.

Δεν είναι σαφές σε ποιο βαθμό η σκληρή προσέγγιση των εταιρειών κοινωνικής δικτύωσης όσον αφορά τον έλεγχο του υλικού που αναρτάται αποτελεί μια άμεση απάντηση στις κυβερνητικές παροτρύνσεις.

Ωστόσο, υπάρχουν αρκετά στοιχεία για την πίεση που ασκούν το FBI και άλλες υπηρεσίες εθνικής ασφάλειας στις εταιρείες τεχνολογίας, ώστε να συμπεραίνεται ότι οι εν λόγω εταιρείες τεχνολογίας μπορεί να υιοθετούν πρακτικές προληπτικής λογοκρισίας για να αποφύγουν την αποδοκιμασία της ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Τον Οκτώβριο, με βάση έγγραφα που διέρρευσαν από το Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας [των ΗΠΑ], ανέφερα για τα κυβερνητικά σχέδια να στραφούν σε μεγαλύτερο βαθμό προς τις πλατφόρμες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης για να κατεβάσουν την “παραπληροφόρηση” που σχετίζεται με “τη φύση της υποστήριξης των ΗΠΑ προς την Ουκρανία”.

Τα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που αποκαλύφθηκαν μέσω των αρχείων του Twitter δείχνουν επιπλέον ότι ορισμένοι πράκτορες του FBI βρίσκονται σε τακτική αλληλογραφία με στελέχη του Twitter, πιέζοντας για τον εντοπισμό και την αφαίρεση του ρωσικού περιεχομένου. Σε μια ανταλλαγή που αποκάλυψε ο δημοσιογράφος Matt Taibbi, ο Elvis Chan, ειδικός πράκτορας που υπηρετεί στο γραφείο του FBI στο Σαν Φρανσίσκο, εξέφρασε την απογοήτευσή του για το γεγονός ότι οι υπάλληλοι του Twitter «δεν είχαν παρατηρήσει πολύ πρόσφατη δραστηριότητα από επίσημους φορείς προπαγάνδας στην πλατφόρμα σας». Ο Chan ήταν μέλος της ομάδας του FBI που είχε εβδομαδιαίες συναντήσεις με το Twitter για να προειδοποιήσει για τη ρωσική παραπληροφόρηση ενόψει των εκλογών του 2020. Μετά από επανειλημμένες προειδοποιήσεις του FBI για πιθανή ρωσική επιχείρηση επιρροής, το Twitter απαγόρευσε συνδέσμους προς ένα ρεπορτάζ της New York Post σχετικά με το περιεχόμενο του φορητού υπολογιστή του Hunter Biden τις εβδομάδες πριν από τις εκλογές.

O Elvis Chan, Assistant Special Agent in Charge (ASAC), είναι ο επικεφαλής του κλάδου κυβερνοασφάλειας του FBI στο San Francisco. O Chan χρημάτισε μέλος μιας ομάδας επαφής του FBI με το Twitter η οποία σε τακτικές εβδομαδιαίες συναντήσει προειδοποιούσε το Twitter για τις ‘Ρωσικές επιχειρήσεις παραπληροφόρησης» εν όψει των προεδρικών εκλογών του 2020. Κατόπιν των επανειλημμένων προειδοποιήσεων, το Twitter μπλόκαρε την αναμετάδοση της αληθινής ιστορίας που αφορούσε την έμμεση δωροδοκία του γιου του υποψηφίου προέδρου τότε Τζο Μπάιντεν από την Ουκρανία (και από άλλες πηγές), με πιθανή προέκταση προς τον ίδιο τον υποψήφιο πρόεδρο. Ο Elvis Chan συμμετείχε ως κεντρικός συζητητής σε πάνελ του συνεδρίου RSA 2023 με θέμα «Επανεξετάζοντας το Ράγκναροκ: Το έδαφος των απειλών στον κυβερνοχώρο μετά την εισβολή στην Ουκρανία» (24 Απριλίου 2023). [ΣΗΜ. Ράγκναροκ είναι η μάχη του τέλους του κόσμου στην Σκανδιναβική μυθολογία].

 

[ΣΗΜ. Όπως αποκαλύφθηκε πρόσφατα, στην άσκηση λογοκρισίας εναντίον αυτών των αληθινών πληροφοριών–που απεδείκνυαν άμεση εμπλοκή του ίδιου του Μπάιντεν ως αντιπροέδρου στην κυβέρνηση Ομπάμα σε επιχειρήσεις επηρεασμού της Αμερικανικής πολιτικής μέσω του έμμεσου χρηματισμού του γιου του Χάντερ–είχε εμπλακεί το τότε στέλεχος της προεκλογικής εκστρατείας και νυν υπουργός εξωτερικών, νεοσυντηρητικός Άντονι Μπλίνκεν. Η εμπλοκή του Μπλίνκεν συνιστά στην ουσία ποινική υπόθεση που η διερεύνησή της δεν έχει λήξει].

Ο βαθμός στον οποίο ο στρατός και οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ διαμορφώνουν τις εγχώριες συζητήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σχετικά με τον πόλεμο Ουκρανίας-Ρωσίας είναι ακόμη ασαφής. Αυτή την εβδομάδα, ο ερευνητής Jack Poulson αποκάλυψε μια παρουσίαση της Διοίκησης Κυβερνοχώρου του αμερικανικού στρατού λίγο μετά την έναρξη της εισβολής, στην οποία ο αντισυνταγματάρχης David Beskow αναφερόταν σε εργασίες για την υπεράσπιση της “φίρμας” του ΝΑΤΟ σε πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης.

Η Ουκρανία, σίγουρα, ανταποκρίνεται εν μέρει σε μια πραγματική απειλή εθνικής ασφάλειας. Οι ρωσικές εκστρατείες παραπληροφόρησης συνεχίζονται εδώ και χρόνια και έχουν λάβει πολλές μορφές, δήλωσε ο Vitiuk. Το Τμήμα Ασφάλειας Πληροφοριών στον Κυβερνοχώρο της Ουκρανίας έχει κλείσει πολλά δίκτυα bot που χρησιμοποιούνταν από τις ρωσικές δυνάμεις για να δημιουργήσουν σύγχυση και φόβο στο ουκρανικό κοινό, σημείωσε. Οι Ρώσοι χάκερς έχουν βάλει στο στόχαστρο την παραγωγή ενέργειας, τις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας και μεγάλο μέρος της κοινωνίας των πολιτών της Ουκρανίας.

Ο Vitiuk δήλωσε ότι δεν γνώριζε για τον πρόσφατο στραγγαλισμό του άρθρου του Hersh από το Facebook. Ανέφερε όμως ως χαρακτηριστικό παράδειγμα παραπληροφόρησης την ευρέως δημοσιευμένη πλαστογράφηση των λεγόμενων Discord Leaks, κατά την οποία φιλορωσικές φωνές στην πλατφόρμα Telegram είχαν παραποιήσει ένα από τα στρατιωτικά έγγραφα που διέρρευσαν για να ισχυριστούν ψευδώς υψηλότερα ουκρανικά και χαμηλότερα ρωσικά επίπεδα απωλειών κατά τη διάρκεια του πολέμου.

Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου RSA, ο Vitiuk μίλησε σε ένα πάνελ μαζί με τον Bryan Vorndran, τον υποδιευθυντή του τμήματος κυβερνοχώρου του FBI, τον Alex Kobzanets, πράκτορα του FBI στο γραφείο του Σαν Φρανσίσκο, και τη Laura Galante από το γραφείο του διευθυντή της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών.

Κατά τη διάρκεια του πάνελ, ο Vitiuk ευχαρίστησε τους πολλούς συμμάχους της ουκρανικής κυβέρνησης από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα στις Ηνωμένες Πολιτείες, μεταξύ άλλων τις Mandiant, Cisco, CrowdStrike, Clearview, Google, Amazon και Starlink. Η υποστήριξη της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο από τους Αμερικανούς εταίρους έχει βοηθήσει στην αποτροπή των ρωσικών κυβερνοεπιθέσεων σε πολιτικές και στρατιωτικές υποδομές και έχει αποτελέσει “μια αλλαγή του παιχνιδιού στην ψυχολογία”, δήλωσε ο Vitiuk. Τόνισε ότι το FBI υπήρξε ο “κορυφαίος εταίρος” της υπηρεσίας του.

Η πολεμική προσπάθεια έχει επίσης διδάξει στο FBI νέα μαθήματα σχετικά με τις συνεργασίες μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, σύμφωνα με τον Kobzanets. “Κι εγώ δεν ξέρω πόσες φορές έχουμε καλέσει τους διευθύνοντες συμβούλους εδώ, στο Σαν Φρανσίσκο, να πάνε στο γραφείο τους μια Κυριακή απόγευμα και να εμπλακούν πραγματικά με τους Ουκρανούς εταίρους μας”, είπε.

Μετά το ενθουσιώδες κλείσιμο του Vitiuk, αρκετοί πράκτορες του FBI στο ακροατήριο, συμπεριλαμβανομένου του Elvis Chan, σηκώθηκαν όρθιοι για να επευφημίσουν.

Ο Chan και ο Kobzanets αρνήθηκαν να μου μιλήσουν και με παρέπεμψαν στο γραφείο Τύπου του FBI, το οποίο δεν απάντησε στο ηλεκτρονικό μου αίτημα για σχολιασμό των ισχυρισμών του Vitiuk. Το Facebook δεν απάντησε επίσης σε αίτημα για σχολιασμό.

………………………………………………………………………………..

Ο Lee Fang είναι ερευνητής δημοσιογράφος που αρθρογραφεί στο Substack παρακολουθούμενους από χιλιάδες συνδρομητές επί πληρωμή. Πρόσφατα δημιούργησε δικό του ιστότοπο όπου πλέον ανεβάζει τα άρθρα του. O Lee Fang έχει συνυπογράψει ένα σημαντικό ερευνητικό ρεπορτάζ στο The Intercept με τίτλο «Οι Μπάτσοι της Αλήθειας: Τα έγγραφα που διέρρευσαν περιγράφουν τα σχέδια αστυνόμευσης της παραπληροφόρησης από το υπουργείο εσωτερικής ασφάλειας» (31 Οκτωβρίου 2022). Επίσης, έχει ερευνήσει και περιγράψει αναλυτικά (Twitter Files, Part 8) to «Πώς το Twitter Σιωπηρά Βοηθούσε την Μυστική Εκστρατεία Ψυχολογικού Πολέμου του Πενταγώνου» (20 Δεκεμβρίου 2022).

Επαληθεύοντας τα γεγονότα για τους …επαληθευτές των γεγονότων

To Facebook έχει αυτοανακηρυχτεί σε θεματοφύλακα της “αλήθειας”, συχνά διαγράφοντας ή βάζοντας ετικέτες σε αναρτήσεις οι οποίες κρίνονται ως αναληθείς από—υποτίθεται ανεξάρτητους και αντικειμενικούς—παρατηρητές που έχει προσλάβει. Αλλά πόσο αμερόληπτοι είναι αυτοί οι “επαληθευτές γεγονότων”; Η στάση τους στο Ουκρανικό δίνει την ευκαιρία να εξεταστεί αναλυτικά και συγκεκριμένα το ερώτημα. Ο ειδικός σε θέματα προπαγάνδας Βρετανός επιστήμονας Alan MacLeod έχει να πει αρκετά απ’ αυτού.

Οι περισσότεροι από τους οργανισμούς «επαλήθευσης γεγονότων» που χρησιμοποιεί το Facebook για την Ουκρανία, χρηματοδοτούνται άμεσα από την Ουάσιγκτον.

Οι περισσότεροι από τους οργανισμούς ελέγχου των γεγονότων με τους οποίους συνεργάζεται το Facebook για την παρακολούθηση και τη ρύθμιση των πληροφοριών σχετικά με την Ουκρανία χρηματοδοτούνται άμεσα από την κυβέρνηση των ΗΠΑ, είτε μέσω της πρεσβείας των ΗΠΑ είτε μέσω του διαβόητου Εθνικού Ιδρύματος για τη Δημοκρατία (National Endowment for Democracy–NED).

Με αφορμή την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, έχει ξεσπάσει ένας πόλεμος πληροφοριών εξίσου σκληρός με τις μάχες στο έδαφος και το Meta (η επίσημη ονομασία του Facebook) ανακοίνωσε ότι συνεργάζεται με εννέα οργανισμούς για να το βοηθήσουν να ξεχωρίζει τα γεγονότα από τη μυθοπλασία για τους Ουκρανούς, Ρώσους και άλλους χρήστες της Ανατολικής Ευρώπης. Αυτοί οι εννέα οργανισμοί είναι οι ακόλουθοι: VoxCheck, Fact Check Georgia, Demagog, Myth Detector, Lead Stories, Patikrinta 15min, Re:Baltica και Delfi.

“Για να μειώσουμε τη διάδοση της παραπληροφόρησης και να παρέχουμε πιο αξιόπιστες πληροφορίες στους χρήστες, συνεργαζόμαστε με ανεξάρτητους τρίτους φορείς ελέγχου γεγονότων σε παγκόσμιο επίπεδο”, έγραψε ο γίγαντας της Silicon Valley και πρόσθεσε: «Οι ανεξάρτητοι τρίτοι φορείς ελέγχου γεγονότων του Facebook είναι όλοι πιστοποιημένοι από το Διεθνές Δίκτυο Ελέγχου Γεγονότων (IFCN). Το IFCN, μια θυγατρική του οργανισμού δημοσιογραφικής έρευνας Poynter Institute, είναι αφιερωμένο στο να φέρνει σε επαφή τους ελεγκτές γεγονότων παγκοσμίως».

Τι πρόβλημα υπάρχει; Τουλάχιστον πέντε από τους εννέα οργανισμούς είναι απευθείας στη μισθοδοσία της κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών, ενός από τους κύριους εμπόλεμους στη σύγκρουση. Το Ινστιτούτο Poynter χρηματοδοτείται επίσης από το NED. Επιπλέον, πολλοί από τους άλλους οργανισμούς, που έχουν αναλάβει να ελέγχουν τα γεγονότα, επίσης έχουν βαθιές διασυνδέσεις με άλλες δυνάμεις του ΝΑΤΟ, συμπεριλαμβανομένης της άμεσης χρηματοδότησης.

STOPFAKE

Ίσως η πιο γνωστή και διαβόητη από τις εννέα ομάδες είναι η StopFake. Η StopFake ιδρύθηκε το 2014 και χρηματοδοτείται από το Ατλαντικό Συμβούλιο του ΝΑΤΟ, από το βρετανικό Υπουργείο Εξωτερικών και Κοινοπολιτείας, τη βρετανική πρεσβεία στην Ουκρανία και το υπουργείο Εξωτερικών της Τσεχίας. Έχει επίσης λάβει χρήματα από τις ΗΠΑ μέσω του National Endowment for Democracy, αν και το γεγονός αυτό κάθε άλλο παρά διατυμπανίζεται από τους εμπλεκομένους.

Ένας πιθανός λόγος για αυτό αναφέρθηκε σε ένα άρθρο του 2016 που αναδημοσιεύτηκε από το ίδιο το StopFake. Όπως σημειώνει το άρθρο, «στην περίπτωση του StopFake.org, όταν αντίπαλοι θέλουν να προσβάλουν το έργο [μας], επικαλούνται αμέσως την υποστήριξη [μας] από τους χορηγούς του National Endowment for Democracy ως απόδειξη της εμπλοκής της αμερικανικής κυβέρνησης και της CIA».

Μετά τη ρωσική εισβολή, το NED απέσυρε από το διαδίκτυο όλα τα δημόσια αρχεία των προγραμμάτων του στην Ουκρανία. Παρ’ όλα αυτά, ελλιπή αρχειοθετημένα αντίγραφα αυτών των αρχείων επιβεβαιώνουν μια οικονομική σχέση μεταξύ των ομάδων.

Η StopFake εξαρχής στήθηκε ως ένας ανοιχτά μεροληπτικός οργανισμός. Όπως σημειώνει μια εγκωμιαστική έκθεση γι’ αυτούς από το Διεθνές Δίκτυο Δημοσιογράφων, η πλειοψηφία των επαληθεύσεων του StopFake αφορά δημοσιεύσεις από ρωσικά μέσα ενημέρωσης, και το κίνητρο για τη δημιουργία του ήταν «η κατοχή της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014 και η εκστρατεία της για να παρουσιάσει την Ουκρανία ως ένα φασιστικό κράτος όπου ευδοκιμούσε ο αντισημιτισμός, ο ρατσισμός, η ομοφοβία και η ξενοφοβία».

Αν και είναι πράγματι εσφαλμένος ο χαρακτηρισμός της Ουκρανίας ως φασιστικού κράτους, η χώρα σαφώς διαθέτει ένα από τα ισχυρότερα ακροδεξιά κινήματα οπουδήποτε στην Ευρώπη. Και δυστυχώς, το ίδιο το StopFake κάθε άλλο παρά απολιτικός θεατής αυτής της ανόδου είναι. Πολλά καθιερωμένα δυτικά μέσα ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένων των New York Times, έχουν αναφερθεί στους δεσμούς του StopFake με ομάδες της λευκής δύναμης ή των ναζί. Όταν η ντόπια δημοσιογράφος Ekaterina Sergatskova αποκάλυψε αυτούς τους δεσμούς, οι απειλές θανάτου από ακροδεξιούς την ανάγκασαν να εγκαταλείψει το σπίτι της.

Πράγματι, σύμφωνα με ορισμένους, μία από τις πρωταρχικές λειτουργίες του StopFake φαίνεται ότι είναι η προώθηση της ακροδεξιάς. Ένα μακροσκελές αποκαλυπτικό άρθρο του Lev Golinkin στο The Nation κατέγραψε αυτό που αποκάλεσε ιστορικό του StopFake στο «επιθετικό ξέπλυμα δύο ουκρανικών νεοναζιστικών ομάδων με μακρύ ιστορικό βίας, συμπεριλαμβανομένων εγκλημάτων πολέμου».

Σίγουρα η πιο διάσημη πρώην παρουσιάστρια του StopFake είναι η Nina Jankowicz. Η Jankowicz διετέλεσε για λίγο επικεφαλής του νεοσύστατου Συμβουλίου Διακυβέρνησης Παραπληροφόρησης [Disinformation Governance Board] του Προέδρου Μπάιντεν πριν η δημόσια κατακραυγή την αναγκάσει να παραιτηθεί. Με την προσωνυμία “Υπουργείο της Αλήθειας”, τόσο το συμβούλιο όσο και η Jankowicz προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις. Ωστόσο, λίγοι ανέφεραν το γεγονός ότι, ενώ ανήκε στο StopFake, η ίδια η Jankowicz είχε, μπροστά στην κάμερα [on camera], εξυμνήσει με ενθουσιασμό τις αρετές πολλαπλών φασιστικών παραστρατιωτικών οργανώσεων.

Σε ένα τηλεοπτικό αφιέρωμα του 2017 για τα Τάγματα Aidar, Dnipro-1 και Azov, η Jankowicz παρουσίασε αυτές τις ομάδες ως ηρωικούς εθελοντές που υπερασπίζονται την Ουκρανία από την “παραπέρα καταπάτηση από τους Ρώσους αυτονομιστές”. Όπως ακριβώς το διατύπωσε,

«Το εθελοντικό κίνημα στην Ουκρανία εκτείνεται πολύ πέρα από την κατάταξη στο στρατό. Οι εθελοντικές ομάδες δραστηριοποιούνται στην υποστήριξη του στρατού της Ουκρανίας με τρόφιμα, ρουχισμό, φάρμακα και αποκατάσταση μετά τη μάχη, καθώς και εργάζονται ενεργά με τους σχεδόν δύο εκατομμύρια εσωτερικούς πρόσφυγες που εκτοπίστηκαν από τον πόλεμο στην Ουκρανία».

Αυτή η “κορνίζα” έρχεται σε σύγκρουση με πολλαπλές εκθέσεις από ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως η Διεθνής Αμνηστία, οι οποίες υποστηρίζουν ότι το Τάγμα Αϊντάρ είναι ένοχο για μια μακροσκελή ακολουθία κακοποιήσεων, «συμπεριλαμβανομένων απαγωγών, παράνομων κρατήσεων, κακομεταχείρισης, κλοπών, εκβιασμών και πιθανών εκτελέσεων». Η Αμνηστία κατηγορεί επίσης το Aidar και το Dnipro-1 ότι «χρησιμοποιούν την λιμοκτονία των αμάχων ως μέθοδο πολέμου».

Το Azov, εν τω μεταξύ, είναι η πιο κακόφημη οργάνωση της παρέας. Τα διακριτικά της ομάδας είναι απευθείας παρμένα από τη 2η Μεραρχία Πάντσερ της Waffen-SS, μια μονάδα που ήταν υπεύθυνη για την εκτέλεση μερικών από τα χειρότερα εγκλήματα του χιτλερικού ολοκαυτώματος. Στο Τάγμα Azov βουτάνε επίσης τις σφαίρες τους σε χοιρινό λίπος πριν από τη μάχη ως ένα υπολογισμένο έγκλημα μίσους, προσπαθώντας να εμποδίσουν τους Εβραίους ή μουσουλμάνους εχθρούς από μια καλύτερη μεταθανάτια ζωή. Ο Andriy Biletsky, ο ιδρυτής της ομάδας, δήλωσε το 2010 ότι πιστεύει ότι η αποστολή της Ουκρανίας είναι να «οδηγήσει τις λευκές φυλές του κόσμου σε μια τελική σταυροφορία … εναντίον των καθοδηγούμενων από σημίτες υπανθρώπων (Untermenschen)» – η λέξη που χρησιμοποίησε ο Χίτλερ για να περιγράψει τους Εβραίους, τους Πολωνούς, τους Ουκρανούς και άλλους λαούς που είχε σημαδέψει για εξόντωση.

Τον Φεβρουάριο, το Facebook ανακοίνωσε ότι αλλάζει τους κανόνες του σχετικά με τη ρητορική μίσους για να επιτρέψει τον έπαινο και την προβολή του Τάγματος Αζόφ. Αυτό έγινε κατόπιν σύστασης του StopFake; Η MintPress [ο δημοσιογραφικός οργανισμός του συγγραφέα της παρούσας έρευνας] ζήτησε από τη Meta/Facebook να σχολιάσει τους δεσμούς του συνεργάτη τους για την επαλήθευση γεγονότων με ακροδεξιές ομάδες και αν το StopFake επηρέασε την απόφασή τους να επιτρέψουν φιλοναζιστικό περιεχόμενο στην πλατφόρμα τους, αλλά δεν έλαβε απάντηση.

Όπως σημείωσε ο Golinkin στο άρθρο του για το The Nation, το StopFake έχει επίσης υπερασπιστεί την C14, μια άλλη φασιστική παραστρατιωτική οργάνωση, περιγράφοντάς την απλώς ως “κοινωνική οργάνωση”, επικαλούμενο την άρνηση της ίδιας της C14 για τα πογκρόμ της κατά των Ρομά ως “απόδειξη” της αθωότητάς της. Αυτός ο χαρακτηρισμός έρχεται σε σύγκρουση ακόμη και με το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών, το οποίο κατατάσσει την C14 ως “εθνικιστική ομάδα μίσους”. Το “14” στο όνομά της παραπέμπει στο σύνθημα των “14 λέξεων” της λευκής υπεροχής.

Το StopFake έχει προβάλει διάφορους αμφιλεγόμενους ισχυρισμούς, μεταξύ άλλων ότι η αύξηση του αντισημιτισμού στην Ουκρανία είναι “ψεύτικη πληροφορία” – φτάνοντας μάλιστα στο σημείο να χαρακτηρίζει καθιερωμένα μέσα όπως το NBC News και το Al-Jazeera ότι δημοσιεύουν ψεύτικες ειδήσεις σχετικά με το ρόλο του Τάγματος Αζόφ σε αυτό. Σε ένα άρθρο με τίτλο “Η Ρωσία ως σατανική [δύναμη]: Ψευδείς ιστορικοί παραλληλισμοί. Ορισμένες ιδιαιτερότητες της ρωσικής πολιτικής κουλτούρας”, επέμεινε επίσης ότι τα στρατόπεδα συγκέντρωσης του Χίτλερ είχαν ως πρότυπο τα ρωσικά στρατόπεδα που είχε δημιουργήσει ο Βλαντιμίρ Λένιν. Στην πραγματικότητα, η γερμανική κυβέρνηση πρωτοστάτησε στη χρήση στρατοπέδων συγκέντρωσης κατά τη διάρκεια της γενοκτονίας των λαών Χερέρο και Ναμάκουα μεταξύ 1904 και 1908 στη Ναμίμπια. Οι Βρετανοί και οι Ισπανοί ήταν επίσης από τους πρώτους που τα υιοθέτησαν.

Επιπλέον, το StopFake έχει στενούς δεσμούς με την The Kyiv Post, ένα ουκρανικό μέσο που εκπαιδεύεται και χρηματοδοτείται απευθείας από το National Endowment for Democracy [NED]. Από το 2016, η Post έχει δημοσιεύσει 191 εκθέσεις του StopFake.

ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ NED?

Ο λόγος για τον οποίο η λήψη χρηματοδότησης από το Εθνικό Ίδρυμα για τη Δημοκρατία (National Endowment for Democracy, δηλ. NED) θα πρέπει να εγείρει αμέσως υποψίες για οποιαδήποτε οργάνωση είναι επειδή το NED ιδρύθηκε ρητά από την κυβέρνηση Ρέιγκαν ως οργάνωση βιτρίνα της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (Central Intelligence Agency).

Αν και χρηματοδοτείται από την Ουάσιγκτον και στελεχώνεται από κρατικούς αξιωματούχους, τεχνικά είναι ιδιωτική εταιρεία και επομένως δεν υπόκειται στους ίδιους νομικούς κανονισμούς και δημόσιο έλεγχο με τους κρατικούς θεσμούς.

Η CIA έχει χρησιμοποιήσει το NED για να πραγματοποιήσει πολλές από τις πιο αμφιλεγόμενες επιχειρήσεις της. Τα τελευταία χρόνια, έχει εκπαιδεύσει και διοχετεύσει χρήματα στους ηγέτες των διαδηλωτών του Χονγκ Κονγκ για να κρατήσει ζωντανή την εξέγερση, υποδαύλισε μια πανεθνική εκστρατεία διαδηλώσεων στην Κούβα και βοήθησε σε προσπάθειες να ανατραπεί η κυβέρνηση της Βενεζουέλας. Ωστόσο, ίσως το πιο σημαντικό για την παρούσα ιστορία είναι ότι το NED συμμετείχε επίσης στο πραξικόπημα του 2014 που απομάκρυνε τον Ουκρανό πρόεδρο Βίκτορ Γιανουκόβιτς από την εξουσία. Η αλλαγή καθεστώτος είναι, εν ολίγοις, μία από τις πρωταρχικές λειτουργίες του.

Το NED το επιτυγχάνει αυτό με την ίδρυση, χρηματοδότηση, υποστήριξη και κατάρτιση κάθε είδους πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών ομάδων στις χώρες-στόχους. Σύμφωνα με την ετήσια έκθεσή του για το 2019, η Ουκρανία αποτελεί την “κορυφαία προτεραιότητα” του NED. Ο οργανισμός έχει δαπανήσει (επίσημα) πάνω από 22 εκατομμύρια δολάρια στην Ουκρανία από το 2014.

Στις πιο ειλικρινείς στιγμές τους, οι ηγέτες του NED είναι σαφείς σχετικά με τον ρόλο του οργανισμού τους. “Θα ήταν φρικτό για τις δημοκρατικές ομάδες σε όλο τον κόσμο να φαίνεται ότι επιχορηγούνται από τη CIA”, δήλωσε ο Carl Gershman, πρόεδρος του NED από το 1984 έως το 2021, εξηγώντας γιατί ιδρύθηκε ο οργανισμός του. Ο συνιδρυτής του NED, Allen Weinstein, συμφώνησε: “Πολλά από αυτά που κάνουμε σήμερα γίνονταν κρυφά πριν από 25 χρόνια από τη CIA”, δήλωσε στην Washington Post.

VOXCHECK

Το VoxCheck λαμβάνει σημαντική χρηματική βοήθεια από την κυβέρνηση των ΗΠΑ μέσω του NED και της πρεσβείας των ΗΠΑ. Χρηματοδοτείται επίσης από την ολλανδική και τη γερμανική κυβέρνηση. Τα ελλιπή αρχεία του NED δείχνουν ότι το VoxCheck λαμβάνει σημαντικές ετήσιες επιχορηγήσεις και έχει δεχθεί συνολικά περίπου 250.000 δολάρια.

Αυτό το είδος των χρημάτων αποτελεί σημαντικό ποσό στην Ουκρανία, η οποία είναι μακράν το φτωχότερο έθνος στην Ευρώπη. Το κατά κεφαλήν ΑΕΕ της χώρας, που ανέρχεται σε 3.500 δολάρια ετησίως, είναι πολύ χαμηλότερο ακόμη και από αυτό της Ρωσίας, το οποίο ανέρχεται σε 10.700 δολάρια. Μια επιχορήγηση ύψους 15.000 δολαρίων από το NED που δόθηκε σε ένα ουκρανικό ίδρυμα μέσων ενημέρωσης, για παράδειγμα, ήταν αρκετή για να πληρωθούν πάνω από 100 άρθρα που γράφτηκαν.

Παρά τις πηγές χρηματοδότησής του, τα δυτικά μέσα ενημέρωσης παρουσιάζουν το VoxCheck εξαιρετικά θετικά. Η Washington Post, για παράδειγμα, τους περιγράφει ως “μια μικρή ομάδα ανεξάρτητων ελεγκτών γεγονότων”. Στην κοινή γλώσσα, η λέξη “ανεξάρτητη” προορίζεται συνήθως για κάθε ομάδα μέσων ενημέρωσης που δεν ανήκει ή δεν χρηματοδοτείται από κυβερνήσεις (λες και αυτός είναι ο μόνος τύπος εξάρτησης). Αλλά ακόμη και με αυτόν τον εξαιρετικά χαμηλό πήχη, το VoxCheck αποτυγχάνει.

Ένα ντοκουμέντο από το NED δείχνει μια χορηγία που έλαβε το VoxUkraine

Στο άρθρο, η Washington Post περιγράφει τη διαδικασία επαλήθευσης των γεγονότων από το VoxCheck, η οποία συνίσταται σε μεγάλο βαθμό στην «αναζήτηση αξιόπιστων ειδησεογραφικών πηγών – όπως ένα άρθρο του BBC», και στη συνέχεια στον χαρακτηρισμό των ρωσικών ισχυρισμών ως ψευδών βάσει αυτού. Με άλλα λόγια, το επίσημο κρατικό φερέφωνο της βρετανικής κυβέρνησης -που συνέβαλε καθοριστικά στην προώθηση των ψεμάτων που οδήγησαν στην εισβολή στο Ιράκ και τη Λιβύη– θεωρείται ιερό και απαραβίαστο.

Αυτό που γίνεται κατανοητό από το επαινετικό, αποκαλυπτικό, άρθρο της Post είναι ότι το προσωπικό του VoxCheck επιδεικνύει ελάχιστα προσχήματα ουδετερότητας και βλέπει τους εαυτούς του ως ψηφιακούς πεζικάριους σε μια σταυροφορία κατά της Ρωσίας. Όπως δήλωσε ένας υπάλληλος, η αποστολή τους είναι να “αποτρέψουν κάποιον από το να πέσει στα ρωσικά ψέματα και τη χειραγώγηση”. Πράγματι, ένας από το προσωπικό παραιτήθηκε από τη δουλειά του για να καταταγεί εθελοντικά στον ουκρανικό στρατό. Άλλοι υπάλληλοι του VoxCheck αποκάλυψαν ότι αισθάνονται ένοχοι που δεν το έκαναν οι ίδιοι και συνεισφέρουν μόνο εικονικά στον αγώνα.

Φυσικά, η Ρωσία λέει συνεχώς ψέματα κατά τη διάρκεια αυτού του πολέμου- ολόκληρη η εισβολή βασίστηκε σε ένα ψέμα. [το άρθρο εδώ δεν τεκμηριώνει τον ισχυρισμό του] Καθ’ όλη τη διάρκεια του χειμώνα, Ρώσοι αξιωματούχοι επαναλάμβαναν σταθερά ότι δεν είχαν καμία πρόθεση να εισβάλουν στην Ουκρανία. Τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης, εν τω μεταξύ, ισχυρίζονταν ότι ο πρόεδρος Ζελένσκι είχε εγκαταλείψει τη χώρα μετά την εισβολή. Αλλά στον πόλεμο, όλες οι πλευρές λένε ψέματα. Και όταν ένα εγχείρημα επαλήθευσης των γεγονότων ασκεί συνεχώς κριτική μόνο στη μία πλευρά και μένει σε μεγάλο βαθμό σιωπηλό για την άλλη, έχει σαφώς πάρει θέση στη σύγκρουση και συνεπώς ενεργεί μεροληπτικά. Οι άνθρωποι που ενδιαφέρονται να σκέφτονται κριτικά θα πρέπει να υποβάλλουν σε έλεγχο τους ισχυρισμούς όλων των πλευρών.

FACT CHECK GEORGIA

Το Fact Check Georgia περιγράφει τον εαυτό του ως «έναν ανεξάρτητο και αμερόληπτο ιστότοπο που προσφέρει στους αναγνώστες του ερευνημένες, επαληθευμένες και τεκμηριωμένες πληροφορίες». Ωστόσο, χρηματοδοτείται από μια σειρά αμφίβολων οργανισμών, όπως το NED και η πρεσβεία των ΗΠΑ, το German Marshall Fund, η ολλανδική κυβέρνηση και το European Endowment for Democracy, μια ευρωπαϊκή κυβερνητικά χρηματοδοτούμενη “ιδιωτική” οργάνωση που έχει ρητά ως πρότυπο το NED.

Το “Σχετικά με Εμάς” (About Us) του Fact Check Georgia είναι άκρως αποκαλυπτικό
για το αληθινό είδος της “ανεξαρτησίας” αυτού του οργανισμού επαλήθευσης.

Η ανεξαρτησία του Fact Check Georgia δυνητικά υπονομεύεται από το γεγονός ότι στο κάτω μέρος κάθε σελίδας του ιστότοπού του, εμφανίζει τα οικόσημα τόσο του NED όσο και της πρεσβείας των ΗΠΑ στη Γεωργία. Αυτό συνοδεύεται από την εξής δήλωση αποποίησης ευθυνών: «Οι απόψεις και οι γνώμες που εκφράζονται σε αυτόν τον ιστότοπο ανήκουν στο Factcheck.ge και δεν αποτελούν τις απόψεις και τις γνώμες των οργανισμών υποστήριξης του έργου» – μια φράση που δεν θα ήταν απαραίτητο να επισυνάπτεται εάν ένας οργανισμός ήταν πραγματικά ανεξάρτητος.

Επιπλέον, ορισμένα από τα μέλη του προσωπικού του έχουν αξιοσημείωτο παρελθόν. Το πρώτο πρόσωπο που αναφέρεται στην ενότητα “Η Ομάδα μας” του Fact Check Georgia προηγουμένως είχε διατελέσει Αναπληρωτής Υπουργός Άμυνας της Γεωργίας – μιας χώρας που πολέμησε εναντίον της Ρωσίας το 2008.

MYTH DETECTOR

Μια άλλη εταιρεία με έδρα τη Γεωργία, η Myth Detector, χρηματοδοτήθηκε από την πρεσβεία των ΗΠΑ με 42.000 ευρώ το οικονομικό έτος 2021. Ο γερμανικός κρατικός ραδιοτηλεοπτικός φορέας Deutsche Welle συνεισέφερε 41.000 ευρώ. Επίσης, με δωρεά 41.000 ευρώ πέρυσι, σύμφωνα με τον οικονομικό απολογισμό του Myth Detector, συμμετέχει μια ομάδα με την ονομασία “Zinc”. Πρόκειται πολύ πιθανόν για το Zinc Network, μια σκοτεινή εταιρεία πληροφοριών που διεξάγει επιχειρήσεις πληροφοριακού πολέμου για λογαριασμό των κυβερνήσεων του Ηνωμένου Βασιλείου και των ΗΠΑ.

DEMAGOG

Η πρεσβεία των ΗΠΑ στην Πολωνία όχι μόνο χρηματοδοτεί τη Demagog, αλλά και την εκπαιδεύει στον τρόπο σκέψης. Ο ιστότοπος της Demagog σημειώνει ότι η πρεσβεία ίδρυσε μια «ακαδημία [δηλ. σχολή] επαλήθευσης των γεγονότων» για το «πώς να αντιμετωπίζετε τις ψευδείς πληροφορίες». «Χάρη στη συνεργασία με [την πρεσβεία]», σημειώνεται, «πραγματοποιήθηκαν μαθήματα για μαθητές και εκπαιδευτικούς σχετικά με τις ψευδείς ειδήσεις, τις αξιόπιστες πηγές πληροφοριών και τον έλεγχο των γεγονότων».

Εκτός από την κυβέρνηση των ΗΠΑ, η Demagog λαμβάνει επίσης χρήματα από την πολωνική κυβέρνηση, την Ευρωπαϊκή Ένωση και οργανισμούς του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου.

*          *          *

Μαζί, οι δραστηριότητες αυτών των πέντε οργανώσεων χρηματοδοτούνται όλες απευθείας από την Ουάσιγκτον. Ωστόσο, επίσης πολλές από τις άλλες ομάδες επαλήθευσης των γεγονότων που πληρώνει το Facebook για να λειτουργούν ως αστυνομία λογοκρισίας για την πλατφόρμα του έχουν αντίστοιχες στενές σχέσεις με τη Δυτική κρατική εξουσία. Πράγματι, η μόνη από τις εννέα που εμφανίζεται σχετικά απαλλαγμένη από άμεσες κυβερνητικές συνεργασίες είναι η αυτοχρηματοδοτούμενη μονάδα Lead Stories.

PATIKRINTA 15MIN       

Το λιθουανικό μέσο Patikrinta 15min επιμένει ότι είναι μια ανεξάρτητη, μη προκατειλημμένη ομάδα. Όπως αναφέρεται στην ενότητα “About” (Σχετικά): «Χορηγοί της Patikrinta 15min δεν μπορούν να είναι πολιτικά κόμματα, πολιτικοί, κρατικοί οργανισμοί ή εταιρείες ή οργανισμοί που σχετίζονται με πολιτικούς». Δέχονται, ωστόσο, χρηματοδότηση από το Ινστιτούτο Poynter, τον δημοσιογραφικό όμιλο στον οποίο ανήκει ο αμερικανικός οργανισμός ελέγχου των γεγονότων Politifact. Από το 2016, το Ινστιτούτο Poynter έχει ζητήσει και έχει λάβει τουλάχιστον επτά επιχορηγήσεις από το National Endowment for Democracy (NED), συνολικού ύψους πολύ πάνω από μισό εκατομμύριο δολάρια.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ορισμένες από αυτές τις επιχορηγήσεις είναι σαφώς ένας τρόπος διοχέτευσης χρημάτων σε ομάδες επαλήθευσης των γεγονότων στην Ανατολική Ευρώπη. Όπως σημειώνεται σε μια περίληψη επιχορήγησης του NED ύψους 78.000 δολαρίων, ο στόχος των χρημάτων είναι να «προωθηθεί η χρήση ιστοσελίδων επαλήθευσης των γεγονότων ως αποτελεσματικό εργαλείο λογοδοσίας στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη και να ενισχυθεί η παγκόσμια κοινότητα επαλήθευσης των γεγονότων». Το NED συνεχίζει σημειώνοντας ότι το Poynter θα φέρει πάνω από 70 δημοσιογράφους σε μια εκπαιδευτική σύνοδο κορυφής και στη συνέχεια θα συνεχίσει να “εκπαιδεύει”, να “καθοδηγεί”, να “υποστηρίζει” και να βοηθά τους ίδιους και τις οργανώσεις τους με την “ανάπτυξη ικανοτήτων”.

Μία από τις πολλές επιχορηγήσεις που δόθηκαν στο φαινομενικά ουδέτερο Ινστιτούτο Poynter
από τo NED του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ.

Ένας κυνικός θα μπορούσε να συμπεράνει ότι το NED απλώς προσπαθούσε να ξεπλύνει τα χρήματά του μέσω του Poynter. Η MintPress ζήτησε από την Patikrinta 15min να επιβεβαιώσει ή να διαψεύσει αν ήταν μία από τις ομάδες της Ανατολικής Ευρώπης που αναφέρονται στα αρχεία του NED, αλλά δεν έλαβε απάντηση.

Όπως συμβαίνει και με άλλες από τις ομάδες, η αμερόληπτη βιτρίνα της Patikrinta 15min συχνά καταρρέει. Αυτό φαίνεται σε τίτλους όπως “Ο ρωσικός κυνισμός δεν έχει όρια” και στο γεγονός ότι συχνά υπερασπίζονται ναζιστικές ομάδες όπως το Τάγμα Αζόφ.

Όπως και το StopFake, n 15min έχει υποστηρίξει ότι η χρήση του συμβόλου των Waffen SS από το τάγμα Azov αποτελεί σύμπτωση. Παρουσίασε επίσης το Azov ως μια απολιτική οργάνωση και έχει χρησιμοποιήσει αποσπάσματα από τον ιδρυτή του Azov Andriy Biletsky – πιθανότατα τον πιο διαβόητο εν ζωή νεοναζί στον κόσμο – ως “απόδειξη” ότι οι κατηγορίες εναντίον του [Azov] είναι ρωσική παραπληροφόρηση.

RE:BALTICA

Ενώ δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι η Re:Baltica έχει οικονομική σχέση με την κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών, η μερίδα του λέοντος της χρηματοδότησής της εξακολουθεί να προέρχεται από τη Δύση. Όπως σημειώνουν στον ιστότοπό τους, περίπου τα δύο τρίτα της χρηματοδότησής τους προέρχονται «από τα ιδρύματα που εδρεύουν σε χώρες της ΕΕ/του ΝΑΤΟ». Αναφέρουν επίσης «το Βασίλειο της Ολλανδίας» ως έναν από τους «φίλους» τους – δηλαδή τους δωρητές.

Η Re:Baltica χρηματοδοτείται απλόχερα από δυτικές κυβερνήσεις και ΜΚΟ, συμπεριλαμβανομένου του Ιδρύματος για μια Ανοιχτή Κοινωνία του George Soros

DELFI

To Delfi είναι μια σημαντική διαδικτυακή πύλη στην Ανατολική Ευρώπη και τη Βαλτική. Η εταιρεία δεν αποκαλύπτει αν λαμβάνει χρηματοδότηση από το εξωτερικό. Έχει, ωστόσο, αναμφισβήτητα, στενή σχέση με το NED. Το 2015, το Delfi πήρε συνέντευξη από τον Κρίστοφερ Γουόκερ, ένα ανώτερο στέλεχος του NED, σχετικά με τον καλύτερο τρόπο που θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν τη ρωσική προπαγάνδα. Δύο χρόνια αργότερα, ο πρόεδρος του NED Gershman μίλησε στο λιθουανικό κοινοβούλιο, αποκαλύπτοντας ότι η οργάνωσή του είχε,

«Συνεργαστεί με τη Λιθουανία για την αντιμετώπιση των ρωσικών προσπαθειών να υπονομεύσουν και να καταστρέψουν τη δημοκρατία στη Λιθουανία, στην Ευρώπη και στην ίδια τη Ρωσία. Υποστηρίξαμε το έργο του Delfi και του Κέντρου Ανατολικοευρωπαϊκών Σπουδών με έδρα τη Λιθουανία για την παρακολούθηση, την τεκμηρίωση και την καταπολέμηση της ρωσικής παραπληροφόρησης στη Λιθουανία και τις χώρες της Βαλτικής».

Αργότερα την ίδια χρονιά, το Delfi συνεργάστηκε με το NED για τη διοργάνωση της 1ης Συνάντησης Νέων Ηγετών του Βίλνιους, κατά την οποία προσκλήθηκαν επιλεγμένοι νέοι ακτιβιστές να συναναστραφούν με δημοσιογράφους και κατασκόπους από όλη την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες, με την ελπίδα να δημιουργηθεί μια φιλική προς τη Δύση δύναμη στην κοινωνία των πολιτών.

Οι Delfi, Re:Baltica και StopFake εντοπίστηκαν ως προτεινόμενα μέλη για ένα δίκτυο “αντι”-προπαγάνδας που ελπίζει να δημιουργήσει το Δίκτυο EXPOSE. Το EXPOSE φέρεται να ήταν μια μυστική πρωτοβουλία χρηματοδοτούμενη από την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου, η οποία θα έφερνε σε επαφή δημοσιογράφους και κρατικά στελέχη σε έναν συνασπισμό με στόχο τη διαμόρφωση του δημόσιου λόγου με τρόπο που να ευνοεί περισσότερο τις προτεραιότητες των δυτικών κυβερνήσεων.

Ένας πίνακας που αποκαλύπτει τη διοικητική δομή του δικτύου EXPOSE ο οποίος δημοσιεύτηκε
στα πλαίσια του Integrity Initiative Leak 7 [ΣΗΜ. Ο σύνδεσμος εδώ δεν υπάρχει στο πρωτότυπο].

Όπως έγραψε το EXPOSE, «υπάρχει μια ευκαιρία να αναβαθμιστούν οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών σε όλη την Ευρώπη, ενισχύοντας τις υπάρχουσες δραστηριότητές τους και απελευθερώνοντας το δυναμικό τους, ώστε να αποτελέσουν την επόμενη γενιά ακτιβιστών στον αγώνα κατά της παραπληροφόρησης του Κρεμλίνου».

«Ο συντονισμός των δραστηριοτήτων τους», έγραψε το EXPOSE, «αντιπροσωπεύει μια μοναδική ευκαιρία» για τη βρετανική κυβέρνηση στον αγώνα της κατά της Ρωσίας. Δυστυχώς, παραπονέθηκαν, η «μονομανής εμμονή» του StopFake με τη Ρωσία έχει πλήξει την αξιοπιστία του.

Είναι αξιοσημείωτο ότι το EXPOSE έγραψε επίσης ότι «ένα άλλο εμπόδιο στην καταπολέμηση της παραπληροφόρησης είναι το γεγονός ότι ορισμένες αφηγήσεις που υποστηρίζονται από το Κρεμλίνο είναι εκ των πραγμάτων αληθινές» – μια παραδοχή που υπογραμμίζει ότι, για πολλές κυβερνήσεις και μέσα ενημέρωσης, η “παραπληροφόρηση” αρχίζει γρήγορα να σημαίνει απλώς “πληροφορίες με τις οποίες διαφωνούμε”.

Τα ονόματα των ατόμων που καταγράφονται ως υποψήφιοι να προσληφθούν σε αυτό το δίκτυο συνιστούν ένα who’s who συνδεδεμένων με το κράτος πρακτόρων, συμπεριλαμβανομένου του δικτύου Zinc Network, πολλών ατόμων από την ιστοσελίδα ερευνητικής δημοσιογραφίας Bellingcat που χρηματοδοτείται από το NED καθώς και ο Ben Nimmo, πρώην εκπρόσωπος του ΝΑΤΟ, ο οποίος τώρα είναι επικεφαλής της παγκόσμιας υπηρεσίας πληροφοριών του Facebook.

Ο ΚΥΒΕΡΝΟΠΟΛΕΜΟΣ ΤΟΥ FACEBOOK

Ωστόσο, ο Νίμο είναι μόνο ένας από τους πολλούς πρώην κρατικούς πράκτορες που εργάζονται τώρα στα ανώτερα κλιμάκια του Facebook. Τον περασμένο μήνα, η MintPress δημοσίευσε μια μελέτη που αποκάλυπτε ότι ο γίγαντας της Silicon Valley έχει προσλάβει δεκάδες πρώην στελέχη της CIA σε σημαίνουσες θέσεις εντός της εταιρείας, ιδίως στους τομείς της ασφάλειας, της διαιτησίας περιεχομένου και της εμπιστοσύνης και προστασίας.

Δεδομένου της επιρροής που ασκεί το Facebook ως γίγαντας των μέσων ενημέρωσης και επικοινωνίας, αυτού του είδους οι σχέσεις συνιστούν ζήτημα εθνικής ασφάλειας για κάθε άλλη χώρα στον κόσμο. Και αυτή δεν είναι επίσης μια υποθετική απειλή. Τον Νοέμβριο, ο Nimmo ηγήθηκε μιας ομάδας που ουσιαστικά προσπάθησε να μεταστρέψει τις εκλογές στη Νικαράγουα από το κυβερνών κόμμα των Σαντινίστας προς τον υποστηριζόμενο από τις ΗΠΑ υποψήφιο. Τις ημέρες που προηγήθηκαν των εκλογών, το Facebook διέγραψε εκατοντάδες λογαριασμούς και σελίδες μέσων ενημέρωσης φιλικά διακείμενων προς τους Σαντινίστας.

Η ενέργεια αυτή υπογραμμίζει το γεγονός ότι το Facebook δεν είναι μια διεθνής εταιρεία που υπάρχει μόνο στον αιθέρα, αλλά μια Αμερικανική επιχείρηση που δεσμεύεται από τους Αμερικανικούς νόμους. Και ολοένα και περισσότερο, αυτό κινείται πλησιέστερα προς την ίδια την Κυβέρνηση των ΗΠΑ.

ΠΟΙΟΣ ΘΑ [ΜΑΣ] ΦΥΛΑΕΙ [ΑΠΟ] ΤΟΥΣ ΦΥΛΑΚΕΣ;

Οι ψεύτικες ειδήσεις αφθονούν στο διαδίκτυο και εμείς ως κοινωνία είμαστε εντελώς απροετοίμαστοι να τις αντιμετωπίσουμε. Μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε από το Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ διαπίστωσε ότι η συντριπτική πλειονότητα των ανθρώπων -ακόμη και οι νέοι με ψηφιακές γνώσεις- δεν ήταν σε θέση να διακρίνουν τις πραγματικές αναφορές από τα προφανή ψεύδη στο διαδίκτυο. Πολλοί θα πέσουν στην παγίδα της ρωσικής προπαγάνδας. Τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης πράγματι διοχετεύουν συνεχώς παραπλανητικές πληροφορίες. Αλλά το ίδιο κάνουν και οι χώρες του ΝΑΤΟ. Και αν οι επαληθευτές των γεγονότων που έχουν προσφερθεί εθελοντικά να ξεχωρίζουν για λογαριασμό μας την αλήθεια από τη μυθοπλασία επιτίθενται ανελέητα στη Ρωσία, αλλά σιωπούν για τις διαστρεβλώσεις της δικής τους πλευράς, πολλοί περισσότεροι θα πέσουν στην παγίδα της δυτικής προπαγάνδας.

Η σιωπηρή θεώρηση πολλών από αυτές τις ομάδες ελέγχου γεγονότων είναι ότι “μόνο η Ρωσία λέει ψέματα”. Αυτή είναι η θέση μιας μεροληπτικής οργάνωσης, μιας οργάνωσης που ενδιαφέρεται ελάχιστα για την αλήθεια και περισσότερο για την επιβολή ελέγχου στα μέσα επικοινωνίας. Και όλα αυτά γίνονται στο όνομα της διαφύλαξης της ασφάλειάς μας.

Ποιος επαληθεύει τους ισχυρισμούς των επαληθευτών γεγονότων; Δυστυχώς, εναπόκειται σε μικρά, ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης να το κάνουν. Ωστόσο, η MintPress [ο φορέας του συγγραφέα του άρθρου αυτού] έχει αντιμετωπίσει διαρκή καταστολή επειδή κάνει [ακριβώς] αυτό, έχοντας αποκλειστεί από την επικοινωνία με τους 400.000 και πλέον οπαδούς μας στο Facebook, ενώ επίσης καταστέλλεται αλγοριθμικά από τους γίγαντες της Silicon Valley και διαγράφεται από υπηρεσίες οικονομικών συναλλαγών, όπως η PayPal.

Η λύση είναι η διδασκαλία και η ανάπτυξη της κριτικής παιδείας στα μέσα ενημέρωσης. Όλα τα μέσα ενημέρωσης έχουν προκαταλήψεις και ατζέντες. Εναπόκειται στο [κάθε] άτομο να τα εντοπίζει και να εξετάζει και να αξιολογεί διαρκώς ό,τι διαβάζει. Ωστόσο, οι κυβερνήσεις δεν θέλουν οι πληθυσμοί τους να σκέφτονται κριτικά- θέλουν το μήνυμά τους να είναι κυρίαρχο, ένας λόγος για τον οποίο το NED χρηματοδοτεί αθόρυβα τόσους πολλούς οργανισμούς επαλήθευσης των γεγονότων ώστε να διεκπεραιώνουν τη δουλειά του.

Πηγή: MintPress News

Μετάφραση: Κωστής Μηλολιδάκης

Ο Ζούκερμπεργκ θέλει να κερδοσκοπήσει από όλη σας την ύπαρξη

Συνδέεστε και μαζεύεστε σε ένα ψηφιακό μπαρ για να ακούσετε το αφεντικό σας να λέει αστεία. Παράλληλα, ένα μεσιτικό γραφείο πουλά υπερτιμημένα ακίνητα σε ένα ψηφιακό Λονδίνο, και οι gamers συναγωνίζονται για «μη ανταλλάξιμες μάρκες» (non-fungible tokens – NFTs). Καλώς ήρθατε στο «Σύμπαν του Ζούκερμπεργκ» — ένα μέρος το οποίο κανείς δε ζήτησε, αλλά στο οποίο μπορεί σύντομα όλοι μας να περνάμε πολύ χρόνο.

Την Πέμπτη η εταιρεία Facebook άλλαξε το όνομά της σε Meta, τμήμα μιας ευρύτερης στροφής στο αποκαλούμενο «μετασύμπαν» (metaverse) — ένα δίκτυο αλληλοσυνδεδεμένων εμπειριών μερικώς προσβάσιμων μέσω συσκευών εικονικής (VR) και ενισχυμένης πραγματικότητας (AR). Με τα λόγια του ίδιου του Ζούκερμπεργκ, «μπορείτε να φανταστείτε το metaverse ως ένα ενσωματωμένο διαδίκτυο, όπου αντί απλά να βλέπετε περιεχόμενο, είστε μέσα του». Τα πιο αναγνωρίσιμα παραδείγματα είναι οι εικονικές συναντήσεις γραφείου με γυαλιά VR, το να παίζει κανείς παιχνίδια σε ένα εκτεταμένο διαδικτυακό σύμπαν, και η πρόσβαση σε ένα ψηφιακό επίπεδο τοποθετημένο πάνω στον πραγματικό κόσμο μέσω AR.

Ως ιδιοκτήτης των Facebook, Instagram, WhatsApp και της εταιρείας εικονικής πραγματικότητας Oculus, η μητρική εταιρεία που πλέον ονομάζεται Meta σχεδιάζει να δημιουργήσει έναν διασυνδεδεμένο κόσμο στον οποίο η εργασία, η ζωή και ο ελεύθερος χρόνος μας λαμβάνουν χώρα στις δικές της υποδομές — δημιουργώντας έσοδα από κάθε πτυχή των ζωών μας. Προς ώρας, αυτό είναι μονάχα αντικείμενο φαντασίας. Όμως είναι η φαντασία ενός από τους ισχυρότερους ανθρώπους στον κόσμο — και γι’ αυτόν τον λόγο, αξίζει την προσοχή μας.

Σε μία έκθεσή του, ο επενδυτής κεφαλαίου Μάθιου Μπολ γράφει, «το Metaverse θα είναι ένα μέρος όπου θα επενδύονται και θα χτίζονται σωστές αυτοκρατορίες και όπου αυτές οι πλούσια κεφαλαιοποιημένες επιχειρήσεις θα μπορούν να έχουν πλήρως υπό την ιδιοκτησία τους έναν πελάτη, να ελέγχουν τη Διασύνδεση Προγραμματισμού Εφαρμογών και τα δεδομένα, τα οικονομικά στοιχεία κλπ.». Κάτι που ακούγεται λίγο ανατριχιαστικό…

Η Meta ελπίζει πως, φτιάχνοντας ντόρο γύρω από το σχέδιο της, θα ενθαρρυνθούν κι άλλοι να την ακολουθήσουν στη δημιουργία του. Είναι σαν να χτίζεις ένα ταχυδρομείο κι ένα μαγαζί και να το αποκαλείς «πόλη». Η ελπίδα είναι να δεχτούν αρκετές εταιρείες να συμμετάσχουν στο σχέδιο ώστε, σύντομα, να το χρησιμοποιούμε όλοι — είτε μας αρέσει είτε όχι.

Headsets για όλους

Το metaverse δεν είναι μπλόφα. Θα ήταν λάθος να το δει κανείς ως απλά ένα κόλπο για να διασπαστεί η προσοχή από τον ορυμαγδό κρίσεων που αντιμετωπίζει η εταιρεία. Ούτε είναι απλά μια μετονομασία για να πάρει η εταιρεία ένα «βαψιματάκι», όπως έκανε η Philip Morris το 2003 μετονομαζόμενη σε Altria Group.

Η εταιρεία του Ζούκερμπεργκ έχει επενδύσει μεγάλα ποσά στον εξοπλισμό VR, και επιθυμεί να γίνει ο κυρίαρχος παίκτης στην αγορά headsets (συστήματα ακουστικών και γυαλιών εικονικής πραγματικότητας). Στοιχηματίζει πως η γραμμή της με VR ακουστικά και AR γυαλιά θα είναι εν τέλει τόσο πανταχού παρούσα όσο τα έξυπνα κινητά τηλέφωνα. Υπάρχουν εκτιμήσεις πως η εταιρεία έχει ήδη πουλήσει πέντε με έξι εκατομμύρια VR headsets, στην τιμή των 300 δολαρίων, δηλαδή συνολικά γύρω στα δύο δισ. δολάρια. Αλλά δεν βγάζει ακόμα χρήματα από αυτό το κομμάτι. Υπολογίζεται πως με περίπου δέκα χιλιάδες άτομα να εργάζονται πάνω στις συσκευές VR, η εταιρεία χάνει μεταξύ 5,4 και 6,4 δισ. δολαρίων σε λειτουργικά έξοδα.

Υπάρχει πραγματικό ρίσκο όλο αυτό να αποτύχει. Οι καταναλωτές άργησαν να υιοθετήσουν την τεχνολογία VR και, σε μερικα΄ χρόνια, μπορεί να είναι μόνο ο Ζούκερμπεργκ, ο επικεφαλής επικοινωνίας του Facebook Νικ Κλεγκ, και η Γενική Διευθύντρια Σέριλ Σάντμπεργκ που θα συναντιούνται σε ένα κατά τα άλλα άδειο metaverse. Όμως η Goldman Sachs έχει προβλέψει πως η βιομηχανία VR & AR θα μπορούσε να φτάσει σε αξία τα 80 δισ. δολάρια ανά έτος το 2025, με σωρευτικό ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης της τάξης του 40 με 80 τοις εκατό. Σύμφωνα με τέτοιες εκτιμήσεις, το metaverse θα είναι κάτι παραπάνω από μια ανούσια άσκηση δημοσίων σχέσεων για να πουληθούν περισσότερα γυαλιά.

Η ζωή σου ως υπηρεσία

Οι ψηφιακές πλατφόρμες δημιουργούν ένα περιβάλλον όπου η δουλειά μας, η κοινωνική μας ζωή και η διασκέδασή μας αυξανόμενα λαμβάνουν χώρα σε ψηφιακά πλαίσια, έτοιμα για τη δημιουργία εσόδων. Η υποκείμενη ιδέα του metaverse είναι να επεκτείνει τον ορίζοντα της απαλλοτρίωσης της ανθρώπινης σε ζωής σε κάθε πτυχή της ύπαρξής μας. Η Meta θέλει να επεκτείνει την εμβέλειά της από ένα απλό μέσο κοινωνικής δικτύωσης, και να γίνει η ψηφιακή υποδομή της καθημερινής μας ζωής.

Το 2005, ο Ζούκερμπεργκ φαντάστηκε το Facebook ως έναν «διαδικτυακό κατάλογο» που μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για «να ψάξεις ανθρώπους και να βρεις πληροφορίες για αυτούς». Το Facebook ήταν ουσιαστικά μία βάση δεδομένων για ανθρώπους, στην οποία μπορούσε κανείς να βρει πληροφορίες. Αλλά η εταιρεία έχει επίσης δηλώσει μια κοινωνική αποστολή, που υποτίθεται πως έχει να κάνει με τη διαφάνεια: ο Ζούκερμπεργκ περιέγραψε πώς «όλη η πρόσθετη πρόσβαση σε πληροφορίες και κοινή χρήση αναπόφευκτα θα δημιουργούσε αλλαγές στον “μεγάλο κόσμο”».

Κατά τα επόμενα χρόνια, το Facebook δεν παρουσιαζόταν πλέον ως ένα ψηφιακό εργαλείο, αλλά ως ένας τρόπος για τους ανθρώπους να συνδε΄ονται, να μοιράζονται εμπειρίες, και συναντώνται. Έπειτα από τις πολιτικές αναταράξεις του 2016, ο Ζούκερμπεργκ άρχισε να μιλά για το Facebook με όρους εποχής, ως παροχή της παγκόσμιας υποδομής επικοινωνίας για μια κοσμοϊστορική διαδικασία: «Αυτή είναι η μάχη του καιρού μας. Οι δυνάμεις της ελευθερίας, της διαφάνειας και της παγκόσμιας κοινότητας ενάντια στις δυνάμεις του αυταρχισμού, του απομονωτισμού και του εθνικισμού».

Στις 27 Ιουνίου 2017, στο πρώτο Συνέδριο Κοινοτήτων του Facebook, ο Ζούκερμπεργκ ανακοίνωσε μια αλλαγή στη «δήλωση αποστολής» του Facebook: από τη σύνδεση ανθρώπων στη δημιουργία μια παγκόσμιας κοινότητας. Η στροφή του προς το metaverse είναι το επόμενο λογικό βήμα σε αυτό το σχέδιο. Τότε, ο Ζούκερμπεργκ μίλησε για την παροχή ψηφιακής υποδομής για την κοινωνική ζωή του 21ου αιώνα μέσω των ομάδων του Facebook. Αυτή τη φορά, η Meta θέλει ένα προβάδισμα έναντι των αντιπάλων της στην ιδιοκτησία της επόμενης γενιάς υποδομών του ενσωματωμένου ίντερνετ.

Ο τελικός στόχος για τη Meta είναι να μην είναι πλέον μια υπηρεσία που χρησιμοποιείτε, αλλά αντίθετα, η υποδομή πάνω στην οποία ζείτε.

Η Meta ανήκει στη βιομηχανία της κατασκευής κόσμων

Σαν το νερό για το ψάρι, η Meta θέλει να γίνει το ανεπαίσθητο μέσο που διαποτίζει ολόκληρη την ύπαρξή μας. Δεν θα είναι πλέον μία επιλογή που κάνετε, αλλά ο χώρος μέσα στον οποίο οι επιλογές σας είναι διαθέσιμες. Με άλλα λόγια, δεν είναι η εταιρεία που σπονσοράρει την εκδήλωση, αλλά το στάδιο στο οποίο αυτή λαμβάνει χώρα. Η ιδέα είναι πως η Meta θα γίνει η εταιρεία που θα είναι υπεύθυνη για ένα ακμάζον οικοσύστημα διασυνδεδεμένων προϊόντων και υπηρεσιών, όλες τους ανεπαίσθητα ενσωματωμένες σε έναν υβριδικό κόσμο που θα μπορεί χωρίς κόπο να εξάγει κέρδος σε κάθε σημείο του συστήματος.

Θα μπορείτε να παίξετε παιχνίδια, να κατεβάσετε περιεχόμενο και να εγγραφείτε σε υπηρεσίες, και όλα θα αφαιρούνται αυτόματα από τον λογαριασμό σας. Τραπεζικά και επενδυτικά προϊόντα θα είναι ενσωματωμένα στον κόσμο του metaverse ώστε ένα τμήμα του μισθού σας να μεταφέρεται αυτόματα στο νόμισμα αυτού του κόσμου.

Πολλές εταιρείες θα διαγωνίζονται για μια φέτα από αυτόν τον κόσμο, αλλά θα υπάρχει και ένα ακόμα μεγαλύτερο κίνητρο για κάθετα και οριζόντια μονοπώλια. Οι εταιρείες θα βάζουν φραγμούς στις διαλειτουργικές υπηρεσίες — και θα είναι πιο βολικό για τους πελάτες να παραμένουν σε έναν περιφραγμένο κήπο όπου τα πάντα θα είναι μεταφερόμενα και συνδεδεμένα.

Η ιδέα πως οι πλατφόρμες είναι ουδέτεροι μεσάζοντες που διευκολύνουν τις συναλλαγές ήταν πάντοτε παραπλανητική. Όμως τώρα ακόμα κι αυτή προσποίηση θα είναι παρελθόν, καθώς οι εταιρείες του metaverse θα παίζουν έναν πιο ενεργό ρόλο στον σχεδιασμό της ψηφιακής αρχιτεκτονικής ψηφιακών κόσμων. Ακόμα κι οι σημερινές ψηφιακές πλατφόρμες είναι πολύπλοκα κοινωνικά και οικονομικά περιβάλλοντα που έχουν αναπτυχθεί μέσω δεκαετιών έρευνας στην κοινωνική ψυχολογία. Αλλά σε αυτούς τους νέους κόσμους, οι βαρόνοι της τεχνολογίας θα θεσπίσουν τους κανόνες και θα δημιουργήσουν τεράστια συστήματα που θα ωθούν τους χρήστες σε συμπεριφορά κερδοφόρα για την εταιρεία.

Μετασυμπαντικός Καπιταλισμός

Οι πιο κερδοφόρες επιχειρήσεις στον ψηφιακό καπιταλισμό ήταν επί της ουσίας διαφημιστικές εταιρείες. Η Apple κατάφερε να ξεφύγει πουλώντας υψηλής ποιότητας καταναλωτικά προϊόντα. Όμως το επιχειρηματικό μοντέλο εποπτικού καπιταλισμού της Google και της Facebook προσπάθησε να προσφέρει στους ανθρώπους δωρεάν υπηρεσίες, με αντάλλαγμα τα δεδομένα τους, τα οποία έπειτα θα αναλύονταν και θα πωλούνταν.

Ο μετασυμπαντικός καπιταλισμός θα δει τις μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας να στρέφονται περισσότερο προς τον εξοπλισμό και τις υποδομές, καθώς η ιδιοκτησία του πλαισίου εντός του οποίου μπορούν να προσφερθούν υπηρεσίες θα γίνεται ολοένα πιο προσοδοφόρα. Αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με τη συλλογή δεδομένων, αλλά με την ιδιοκτησία των σέρβερ και των ψηφιακών κόσμων. Έχουμε ήδη δει την Big Tech να ξεκινά να ξοδεύει μεγάλα ποσά για υποθαλάσσια καλώδια ίντερνετ και κέντρα δεδομένων ώστε να μειωθεί το κόστος μεταφοράς δεδομένων. Η Alphabet (μητρική της Google) και η Amazon έχουν ξοδέψει κοντά στα 100 δισ. δολάρια η καθεμιά, επενδύοντας σε υποδομές και άλλα περιουσιακά στοιχεία σταθερής αξίας. Όλο και περισσότερο, η ιδέα των εταιρειών τεχνολογίας ως λιτών επιχειρηματικών μοντέλων που ακολουθούν στα βήματα της Nike και άλλων εταιρειών εξωτερικής ανάθεσης, γίνεται παρωχημένη.

Μια δεύτερη θεμελιώδης αλλαγή είναι η διαφοροποίηση των πηγών εσόδων και η αποκέντρωση του ρόλου των δεδομένων και της διαφήμισης. Στο πρώτο τρίμηνο του 2021, το 97,2% των συνολικών εσόδων του Facebook δημιουργήθηκε μέσω της διαφήμισης. Το metaverse παρέχει μια ευρύτερη γκάμα ροών εσόδων, από τον εξοπλισμό στον οποίο λειτουργεί μέχρι τα παιχνίδια, τις υπηρεσίες και το περιεχόμενο εντός του. Η Meta μπορεί να ξεκινήσει να προσφέρει περιεχόμενο που βασίζεται σε συνδρομές· μπορεί να πουλήσει ψηφιακή περιουσία κι εμπειρίες· και μπορεί να χρεώνει άλλες εταιρείες για πρόσβαση στον κόσμο της. Η διοχέτευση δεδομένων προς διαφήμιση θα συνεχίσει να υπάρχει, αλλά θα είναι τμήμα ενός μεγαλύτερου χαρτοφυλακίου περιουσιακών στοιχείων.

Οι εταιρείες που πρόσφεραν μία και μοναδική υπηρεσία, θα είναι τώρα πιο πιθανό να επεκταθούν στην προσφορά ενός φάσματος υπηρεσιών σε έναν συνδεδεμένο κόσμο. Το πώς θα κατανεμηθεί το metaverse μεταξύ των ανταγωνιστικών εταιρειών τεχνολογίας μένει να φανεί. Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς πως η Meta θα είναι πρόθυμη να αφήσει τους ανταγωνιστές της να στήσουν μαγαζάκι στο δικό της κομμάτι μετασύμπαντος ή να ανταγωνιστεί μαζί τους επί ίσοις όροις.

Οι μεγάλες επενδύσεις στην τεχνολογία VR & AR θα δημιουργήσουν επίσης μία μεγαλύτερη ανάγκη για επισφαλείς και κακοπληρωμένους «μικρο-εργάτες» για την εκπαίδευση αλγορίθμων. Η μηχανή του metaverse θα είναι ο απτός και πολύ αληθινός κόσμος της εκμεταλλευτικής εργασίας — κυρίως εργαζομένων στον Παγκόσμιο Νότο. Όπως υποστήριξε πρόσφατα ο Φιλ Τζόουνς στο «Εργασία Χωρίς τον Εργάτη», το «κρυμμένο σπίτι του αυτοματισμού» είναι στην πραγματικότητα «ένα παγκόσμια διασκορπισμένο σύμπλεγμα προσφύγων, κατοίκων παραγκουπόλεων, και θυμάτων κατοχής, αναγκασμένων μέσω της εξαθλίωσης, ή αλλιώς του νόμου, να τροφοδοτούν τη μηχανική μάθηση εταιρειών όπως η Google, η Facebook και η Amazon».

Εταιρική Υπερβολή

Θα χτιστεί το metaverse με υπευθυνότητα; Φυσικά όχι. Αντίθετα, θα χτιστεί με οποιονδήποτε τρόπο φαντάζει πιο προσοδοφόρος στη Meta. Όποια προβλήματα προκύψουν θα αντιμετωπιστούν ως ζητήματα Δημοσίων Σχέσεων, καθώς η εταιρεία θα βγάζει χρήματα σε ρυθμό ρεκόρ. Ποιος νοιάζεται για τις χειραψίες των πολιτικών όταν έχεις στην ιδιοκτησία σου όχι μόνο τις ψηφιακές υποδομές αυτού του κόσμου αλλά ολόκληρο το μετασύμπαν;

Το «metaverse» του Ζούκερμπεργκ είναι ένας κόσμος στον οποίο οι χρήστες κινούνται ανεπαίσθητα από το ένα εταιρικό περιβάλλον στο άλλο. Ο ιδρυτής του Facebook έχει διαβεβαιώσει το κοινό πως το τελευταίο του καλαμπούρι θα χτιστεί υπεύθυνα και σε συνεργασία με άλλους. Όμως υπό τη χιονοστιβάδα αποδείξεων για αδικήματα που αποκαλύφθηκε από τη Φράνσις Χάουγκεν, είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς πως ακόμα και οι πιο κοντινοί σύμμαχοι του Ζούκερμπεργκ εμπιστεύονται αυτό το αφήγημα.

Πηγή: Jacobin

Αναδημοσίευση από info-war.gr

Μετάφραση – επιμέλεια Ανδρέας Κοσιάρης

Για την υστερία γύρω από τα κρυπτονομίσματα

Οι ηλεκτρονικές πληρωμές ωφελούν μέχρι στιγμής αποκλειστικά τους κερδοσκόπους. Το ψηφιακό χρήμα όμως θα μπορούσε να υπονομεύσει την κυριαρχία τουυ δολαρίου.

Το παλαιότερο ψηφιακό νόμισμα στον κόσμο, το Bitcoin, είναι πλεόν πάνω από δέκα ετών. Ωστόσο, το ηλεκτρονικό χρήμα υπήρξε πάντα ένα εξειδικευμένο προϊόν και η συζήτηση γι’ αυτό αφορούσε κατά βάση τους ειδικούς. Με τις τεράστιες διακυμάνσεις των τιμών το 2017 προσέλκυσε την ευρύτερη προσοχή του κοινού – ειδικά μεταξύ των κερδοσκόπων. Σχεδόν κανείς δεν ήθελε να πληρώσει με αυτό μέχρι τώρα. Το κανονιστικό του πλαίσιο είναι υπερβολικά σαθρό και η συναλλαγματική του ισοτιμία ιδιαίτερα ασταθής.

Όμως τώρα με τον κορονοϊό, η ψηφιοποίηση γενικά και το ψηφιακό χρήμα πιο συγκεκριμένα λαμβάνουν μια απροσδόκητη ώθηση: η ανέπαφη πληρωμή είναι ασφαλέστερη μπροστά στον κίνδυνο της μόλυνσης. Η ανάπτυξη των διαδικτυακών συναλλαγών συμβάλει επιπρόσθετα. Ταυτόχρονα, τα μετρητά γίνονται λιγότερο σημαντικά. Σε ορισμένες χώρες της ΕΕ, ειδικά στη Σουηδία, υπάρχουν περιοχές όπου δεν υπάρχουν πλέον ΑΤΜ πουθενά. Στη νότια Ευρώπη, η εισαγωγή μεθόδων πληρωμής χωρίς μετρητά αποτελούσαν πάντα μέρος των προγραμμάτων της τρόικας, τα οποία συνδέονταν με την έγκριση χρηματοδοτικής βοήθειας μετά την κρίση του ευρώ. Προωθείται επίσης τακτικά η κατάργηση των κερμάτων μικρότερης αξίας. Αλλά εάν τα μετρητά οδηγήσουν τελικά σε μεγάλο βαθμό στο ψηφιακό χρήμα, αυτό δεν θα ήταν απλώς μια ουδέτερη μετάβαση από ένα ντεμοντέ σε ένα σύγχρονο μέσο πληρωμής. Ο έλεγχος των νομισμάτων και των συστημάτων πληρωμών σημαίνει ισχύ. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο κράτη και μεγάλες εταιρείες ηλεκτρονικών δεδομένων ανταγωνίζονται για ηγετικές θέσεις στις νέες αγορές χρήματος. Ακόμα και στην ΕΕ τίθεται πλέον το ζήτημα της έκδοσης ενός ηλεκτρονικού ευρώ.

Το προβάδισμα της Κίνας

Το θέμα τέθηκε στην ημερήσια διάταξη από τη νέα επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), Christine Lagarde. Ενώ ο προκάτοχός της Mario Draghi είπε στο κοινοβούλιο της ΕΕ το καλοκαίρι του 2018 ότι δεν υπήρχε στο πρόγραμμα η έκδοση ενός ψηφιακού υποκατάστατου μετρητών, η Lagarde ζήτησε από την κεντρική τράπεζα να ασχοληθεί με το ζήτημα. Μια ομάδα εργασίας εργάζεται τώρα πάνω σε μια ιδέα για την εισαγωγή ενός ηλεκτρονικού νομίσματος για τη ζώνη του ευρώ. Σε μια διάσκεψη υψηλού επιπέδου τον Οκτώβριο του περασμένου έτους, ο ομοσπονδιακός υπουργός Οικονομικών Olaf Scholz (Σοσιαλδημοκράτες) ζήτησε επίσης «πρόοδο» στις ευρωπαϊκές προσπάθειες και «γρήγορες αποφάσεις». Η ξαφνική βιασύνη των οικονομικών επιτελείων και των κεντρικών τραπεζιτών στη ζώνη του ευρώ πιθανότατα οφείλεται, μεταξύ άλλων, στο προβάδισμα της Κίνας. Το κρατικό ψηφιακό χρήμα κυκλοφορεί ήδη εκεί, αν και μέχρι στιγμής μόνο σε τοπικό επίπεδο ως μέρος ενός πιλοτικού έργου. Ωστόσο, εάν το Πεκίνο καταφέρει να εδραιωθεί διεθνώς στην αγορά ψηφιακού χρήματος, αυτό θα αποτελούσε σημαντική εξέλιξη στον οικονομικό πόλεμο με τις ΗΠΑ που ξεκίνησε η Ουάσιγκτον το 2019. Ένα ψηφιακό νόμισμα που ελέγχεται από την Κίνα θα δυσκόλευε τις ΗΠΑ να χρησιμοποιήσουν την κυριαρχία του δολαρίου για την επιβολή των γεωπολιτικών και οικονομικών τους συμφερόντων. Η ΕΕ είχε επίσης αισθανθεί τις επιπτώσεις της κυριαρχίας του δολαρίου αρκετές φορές στην πρόσφατη ιστορία της, για παράδειγμα στις ανεπιτυχείς προσπάθειες διατήρησης των συναλλαγών της με το Ιράν παρά τις κυρώσεις των ΗΠΑ. Αυτές οι εμπειρίες θα πρέπει επίσης να ωθήσουν τις Βρυξέλλες να αναμιχθούν στην παγκόσμια υστερία σχετικά με τα κρυπτονομίσματα.

Facebook και συναφή

Οι ΗΠΑ, με τη σειρά τους, προσπαθούν να αντιμετωπίσουν τους κινδύνους για τη νομισματική ηγεμονία τους με τον  να προσπαθούν να θέσουν όσο γίνεται το νόμισμα του Facebook, το οποίο μετονομάστηκε το φθινόπωρο από Libra σε Diem, υπό κυβερνητικό έλεγχο. Σε τελική ανάλυση, είναι το ψηφιακό νόμισμα που σήμερα έχει τη μεγαλύτερη δυνατότητα να λάβει σύντομα δεσπόζουσα θέση στην παγκόσμια αγορά. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει αποδείξει πολλές φορές ότι έχει τη δύναμη να θέσει υπό έλεγχο τις μεγάλες εταιρείες, εφόσον το απαιτούν τα εθνικά της συμφέροντα. Οι τελευταίες αποφάσεις σχετικά με το προσωπικό των ιδρυμάτων Libra και Diem δείχνουν ότι η Ουάσιγκτον θα πετύχει και αυτήν τη φορά. Για παράδειγμα, το σημερινό αφεντικό του Diem, Stuart Levey, ήταν Υπουργός Εξωτερικών στο Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ μέχρι τον Μάιο του 2020. Τον Απρίλιο, υποβλήθηκε αίτηση για έγκριση ως μέσο πληρωμής στην Ελβετία. Το νόμισμα πρόκειται να κυκλοφορήσει το 2021.

Δεν υπάρχει ακόμη συναίνεση στην ΕΕ σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης αυτής της εξέλιξης. Τον Σεπτέμβριο έγινε γνωστό ότι η Επιτροπή σχεδιάζει να αναπτύξει ένα κανονιστικό πλαίσιο για τα ιδιωτικά ψηφιακά νομίσματα έως το 2024. Ταυτόχρονα, ωστόσο, πέντε κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας και της Γαλλίας, έθεσαν σε εφαρμογή την απαγόρευση των ιδιωτικών κρυπτονομισμάτων. Ο Scholz τόνισε ότι έπρεπε να διασφαλιστεί η σταθερότητα των χρηματοπιστωτικών αγορών. Σύμφωνα με τον Γάλλο ομόλογό του, Bruno Le Maire, μόνο η ΕΚΤ είναι υπεύθυνη για την έκδοση νομισμάτων. Αυτή η αρχή δεν πρέπει να υπονομευθεί.

Πράγματι, εάν μεγάλες εταιρείες δεδομένων – δεν αγωνίζεται μόνο το Facebook για μια καλή θέση στην αγορά ηλεκτρονικού χρήματος – επιτύχει να δημιουργήσει τα δικά του μέσα πληρωμής σε ανταγωνισμό με τα κρατικά νομίσματα, το ήδη τεράστιο δυναμικό τους θα συνεχίσει να επεκτείνεται. Θα μπορούσαν να παρακολουθούν και να ελέγχουν κάθε συναλλαγή πληρωμής των πελατών τους, να ανταλλάσσουν δεδομένα, να χειραγωγούν την αξία του νομίσματός τους και να αποφεύγουν τους κυβερνητικούς κανονισμούς.

Πηγή: JungeWelt

Μετάφραση: antapocrisis