Άρθρα

Ο Κατρούγκαλος απεσύρθη. Με το νόμο του τι θα γίνει;

Τρεις ημέρες πριν τις εκλογές, αποσύρεται από υποψήφιος του ΣΥΡΙΖΑ ο Γιώργος Κατρούγκαλος. Ο λόγος της απόσυρσης ήταν η αναφορά του, κατά τη διάρκεια προεκλογικής συζήτησης, στην ανάγκη σύνδεσης των ασφαλιστικών εισφορών των ελεύθερων επαγγελματιών με το εισόδημά τους, συμπληρώνοντας ότι αυτό θα επιφέρει, στο 80% των περιπτώσεων, μείωση των εισφορών.

Η κυβέρνηση έσπευσε να εκμεταλλευθεί εκλογικά το «αυτογκόλ», αξιοποιώντας την συσσωρευμένη οργή ασφαλισμένων και συνταξιούχων για τις οδυνηρές επιπτώσεις που έχει επιφέρει στις ζωές τους ο διαβόητος νόμος 4387/2016, που έμεινε στην ιστορία σαν «νόμος Κατρούγκαλου» από το όνομα του εισηγητή του, τότε υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης της κυβέρνησης Σύριζα-ΑΝΕΛ.

Ο νόμος Κατρούγκαλου, ένα εξαιρετικά πολύπλοκο και προβληματικό στην εφαρμογή του κείμενο, εξυπηρέτησε τρεις στόχους: Να μειώσει άμεσα τις ασφαλιστικές δαπάνες του κράτους μειώνοντας τις συντάξεις. Να υπάρχει ένας αυτόματος κόφτης σε κάθε μελλοντική πιθανή αύξηση συντάξεων (αποτέλεσμα εξωγενών παραγόντων) δηλαδή να αποτελεί ένα μόνιμο συνταξιουχικό μνημόνιο. Και τέλος, να απαλλάξει τρόικα και κυβέρνηση από τον πονοκέφαλο δικαστικών αποφάσεων κατά οριζόντιων περικοπών, αφού πλέον δεν έχουμε περικοπές αλλά …«επανυπολογισμό» συντάξεων.

Με τον 4387, μετά το «εκσυγχρονιστικό» μέτρο της υπαγωγής από 1.1.2017 όλων των ασφαλισμένων στον ΕΦΚΑ, αρχίζει η σφαγή. Οι συνταξιούχοι χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες, στους πριν και τους μετά. Οι μετά θα δουν τις συντάξεις τους μειωμένες κατά τουλάχιστον 20%. Οι πριν διατηρούν το ποσό που θα έχαναν αν ήταν «μετά», όχι όμως σαν κανονική σύνταξη αλλά σαν «προσωπική διαφορά». Προσωρινά στην αρχή, μόνιμα μετά. Από αυτήν θα αφαιρείται κάθε πιθανή μελλοντική αύξηση στις συντάξεις ώστε η τελική αύξηση για αυτούς να είναι 0%. Οι συντάξεις χηρείας πριν τα 67 ουσιαστικά καταργούνται, με εξαιρέσεις και πάντως για περιορισμένο διάστημα. Οι συντάξεις αναπηρίας περικόπτονται (μείωση της εθνικής σύνταξης) ανάλογα με το ποσοστό ανικανότητας. Μειώνονται οι επικουρικές συντάξεις. Για τους Δ.Υ. κατάργηση του ΤΠΔΥ (μεταφορά του στο ΕΤΕΑΕΠ) και νέα δραματική μείωση του εφ’ άπαξ. Μετά την προηγούμενη που ήταν 38%, τώρα με τον νέο τρόπο υπολογισμού, ξεπερνάει το 50%. Αναπροσαρμογή, προς τα κάτω, των μερισμάτων του ΜΤΠΥ. Και φυσικά αυξήσεις εισφορών κάθε είδους για τους εν ενεργεία ασφαλισμένους. Με την ταυτόχρονη ψήφιση και του «πολυνομοσχεδίου» και τα νέα φορολογικά μέτρα του, το χτύπημα ολοκληρώνεται. Αν, μετά από αυτά και αρκετά άλλα, κάποιος συνταξιούχος δεν μπορεί να τα βγάλει πέρα και αναγκαστεί να δουλέψει ή να συμπληρώσει το εισόδημά του με κάποιες ελιές στο χωριό, η σύνταξή του κόβεται κατά 60%.

Το αρχικό αφήγημα Κατρούγκαλου ήταν ότι, με το νέο νόμο, δεν θα υπάρξει μείωση αλλά οριακά κάποιες συντάξεις θα αυξηθούν λίγο! Φυσικά, μετά την κατακραυγή, το αφήγημα αλλάζει: o νόμος μπορεί να είναι σκληρός αλλά υπηρετεί έναν ανώτερο σκοπό: τη σωτηρία των ταμείων και ολόκληρου του ασφαλιστικού συστήματος.

Η Νέα Δημοκρατία, τότε αντιπολίτευση, σπεύδει να καπηλευθεί τη λαϊκή κατακραυγή, δεσμευόμενη να καταργήσει τον 4387 μόλις γίνει κυβέρνηση. Όταν αυτό συνέβη, αντί για κατάργηση του νόμου, άρχισαν να μιλούν για κατάργηση των δυσμενών διατάξεών του. Την κατάλληλη στιγμή (Οκτώβρης 2019) το ΣΤΕ με πρόεδρο τη Σακελαροπούλου (κάτι … συμπτώσεις που επιφυλάσσει η ζωή) κρίνει συνταγματικά νόμιμο (συνολικά) το ν. Κατρούγκαλου. Πρόβλημα εντοπίζει μόνο στα ποσοστά αναπλήρωσης της ανταποδοτικής σύνταξης και στον υπολογισμό της επικουρικής. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη με το «νόμο Βρούτση» (ν. 4670/2020) απλώς συμμορφώνεται με την απόφαση του ΣΤΕ. Αυξάνει τα ποσοστά της ανταποδοτικής σύνταξης για όσους έχουν από 31 έως 40 συντάξιμα χρόνια (κυρίως από 35-40) και βελτιώνει τον υπολογισμό της επικουρικής. Όλα τα κρίσιμα ζητήματα του προηγούμενου νόμου, παραμένουν ανέγγιχτα.

Η οριστική κατάργηση του νόμου Κατρούγκαλου ή Κατρούγκαλου-Βρούτση ή με οποιοδήποτε άλλο όνομα, και η αντικατάστασή του από έναν νέο ασφαλιστικό νόμο που θα υπηρετεί τα συμφέροντα ασφαλισμένων και συνταξιούχων, παραμένει ανεκπλήρωτο αίτημα πάλης.

Με αυτή την έννοια, η απόσυρση της υποψηφιότητας Κατρούγκαλου στο παρά 5, μπορεί να έχει το ενδιαφέρον που έχει κάθε μη συνηθισμένο εκλογικό περιστατικό, να τροφοδοτεί εύστοχα (ή όχι) πειράγματα στα προεκλογικά καφενεία, να γεμίζει χρόνους σε τηλεοπτικά παράθυρα ή κατεβατά στα social media, αλλά μέχρι εκεί. Γιατί το κύριο είναι όχι ο Κατρούγκαλος, αλλά ο νόμος του. Ο οποίος, 7 χρόνια μετά, και παρά τους όποιους αγώνες, εξακολουθεί να είναι σε ισχύ. Και απ’ ότι φαίνεται οι εκλογές της Κυριακής λίγο θα τον επηρεάσουν. Το τι θα γίνει με αυτόν, ελάχιστα θα κριθεί στις κάλπες. Ενώ θα έπρεπε να κριθεί ΚΑΙ εκεί. Αλλά τέτοιου είδους θέματα δεν είναι από τα πρώτα στην ατζέντα αυτών των εκλογών…

Κατώτατος μισθός

Σχετικά με τον επανυπολογισμό των συντάξεων: Φεύγει ο νόμος που …παραμένει

  • Δεν είχαμε καμία αμφιβολία ότι ο επανυπολογισμός των συντάξεων με το ν. Κατρούγκαλου θα σήμαινε σφαγή των συντάξεών μας. Ουδέποτε είχαμε πιστέψει στα ψέματα των Κατρούγκαλου και Αχτσιόγλου Υπουργών κοινωνικής ασφάλισης της κυβέρνησης Σύριζα – ότι με τον επανυπολογισμό δε θα μειωθούν οι συντάξεις μας, αλλά ότι και κάποιοι θα πάρουν αυξήσεις!
  • Είχαμε επίσης προειδοποιήσει ότι, με την ενσωμάτωση του επιδόματος εξομάλυνσης και των οικογενειακών επιδομάτων στην προσωπική διαφορά, αυτή θα υπερέβαινε το 20%.
  • Από τη δημοσιοποίηση (3 Οκτώβρη) του επανυπολογισμού από το Υπουργείο εργασίας προκύπτει ότι η προσωπική διαφορά κυμαίνεται από 20% έως 30% επί των ήδη κομμένων συντάξεων αποδοχών μας. Η προσωπική διαφορά δεν αποτελεί σύνταξη, επομένως μπορεί, όποτε το θελήσει η εκάστοτε κυβέρνηση να την εξαφανίσει και σύμφωνα με το ν. της κυβέρνησης Σύριζα που ισχύει ακόμη (Νόμος 4583/2018 – ΦΕΚ Τεύχος Α 212/18.12.2018), μετά το ξεπάγωμα των συντάξεων από 1.1.2023, «θα συμψηφίζεται μέχρι την πλήρη εξάλειψή της, συμψηφιζόμενη με την εκάστοτε αναπροσαρμογή των συντάξεων». Αυτό σημαίνει ότι, μέχρι να «αποδημήσουμε εις Κύριον», οι συντάξεις μας στην καλύτερη περίπτωση θα μείνουν παγωμένες και στη χειρότερη, αν γίνει περικοπή της προσωπικής διαφοράς, θα μετατραπούν σε ένα φιλοδώρημα.
  • Εμείς ποτέ δεν αποδεχθήκαμε τις μνημονιακές κρατήσεις στις κύριες και επικουρικές συντάξεις, την κατάργηση των δώρων και τις μειώσεις στο ΕΦΑΠΑΞ από τις κυβερνήσεις Παπανδρέου, Σαμαρά- Βενιζέλου, Τσίπρα- Καμένου. Ούτε την εφαρμογή του ν. Κατρούγκαλου στους νέους συνταξιούχους. Ούτε αποδεχόμαστε τον επανυπολογισμό των συντάξεών μας και την προσωπική διαφορά. Ούτε την ιδιωτικοποίηση της επικουρικής ασφάλισης, για να γίνει βορά από τις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες. Ούτε τους ατομικούς  κουμπαράδες και το ανταποδοτικό σύστημα στην κοινωνική ασφάλιση.
  • Η κοινωνική ασφάλιση ή θα στηρίζεται στο αναδιανεμητικό σύστημα με την εγγύηση του κράτους ή θα την εξαφανίσουν.
  • Καλούμε την κυβέρνηση: να καταργήσει το ν. Κατρούγκαλου, όπως είχε δεσμευτεί προεκλογικά. Να καταργήσει άμεσα τον επανυπολογισμό και την προσωπική διαφορά, η οποία επικρέμαται πάνω από τα κεφάλια μας. Να επιστρέψει όλα τα κλεμμένα. Να καταβάλει άμεσα τα αναδρομικά. Υπενθυμίζουμε προς πάσαν κατεύθυνση ότι όλες οι προηγούμενες κυβερνήσεις δοκίμασαν την οργή των συνταξιούχων και αισθάνθηκαν τη δύναμη του συνταξιουχικού κινήματος. Και όχι μόνο στην κάλπη.

Απαιτούμε και δεν επαιτούμε. Διεκδικούμε να ζούμε με αξιοπρέπεια και με υπερηφάνεια τα υπόλοιπα  χρόνια της ζωής μας.

Ψέματα και αλήθειες για τη μείωση των συντάξεων

Επειδή πολλοί υιοθετούν την κυβερνητική προπαγάνδα ότι επί κυβέρνησης Σύριζα οι συντάξεις μειώθηκαν μόνο 1% και το 3ο μνημόνιο του Σύριζα ήταν «φιλολαϊκό» , ενώ μόνο τα 2 πρώτα μνημόνια ευθύνονται για τις μειώσεις των συντάξεων, παραθέτουμε αναλυτικά τις περικοπές των συντάξεων από την αριστερή κυβέρνηση Σύριζα. Σημειωτέον ότι με την ενδιάμεση συμφωνία, 20 Φεβρουαρίου 2015, ο Τσίπρας δεσμεύτηκε ότι θα εφαρμόσει πλήρως τα 2 προηγούμενα μνημόνια των κυβερνήσεων Γ. Παπανδρέου και Σαμαρά- Βενιζέλου. Όπερ και εγένετο.

Οι κύριες συντάξεις, από 13.5.2016, που εκδίδονται με το ν. Κατρούγκαλου ( ν. 4387/2016), είναι μειωμένες κατά 18- 20% σε σχέση με τις συντάξεις προ του ν. Κατρούγκαλου. Το ποσοστό αυτό μείωσης αφορά όλους τους συνταξιούχους πανεπιστημιακής εκπαίδευσης. Από το Γενάρη του 2017 δεν εκδίδονται συντάξεις, γιατί η κυβέρνηση θέλει να παρουσιάζει στην τρόικα αυξημένα τα ματωμένα πλεονάσματα. Και γιατί δε θέλει να αποκαλυφθεί η απάτη ότι ο ν. Κατρούγκαλου θα δίνει αυξήσεις στις συντάξεις. Τάδε έφη Κατρούγκαλος στα κανάλια, όταν έδωσε σε δημοσιότητα το προσχέδιο του νόμου του. Η τακτική αυτή της κυβέρνησης αποτρέπει πολλούς συναδέλφους να κάνουν αίτηση για συνταξιοδότηση, γιατί κανένας δεν μπορεί να επιβιώσει χωρίς σύνταξη για πάνω από δύο χρόνια. Μέχρι την οριστική έκδοση της σύνταξης οι συνάδελφοι παίρνουν προσωρινή σύνταξη γύρω στα 650 €. Αυτός είναι και ο λόγος που περισσότεροι που συνταξιοδοτήθηκαν τα έτη 2017 και 2018 απολύθηκαν αυτοδίκαια, επειδή είχαν συμπληρώσει τα 67 χρόνια. Τώρα η Ε.Ε συζητάει νέο όριο για αυτοδίκαιη απόλυση τα 70(!) χρόνια.

Ο νέος τρόπος υπολογισμού της κύριας σύνταξης: Σ’ όλους χορηγείται μια εθνική σύνταξη (384 € με 20 τουλάχιστον συντάξιμα χρόνια) και μία ανταποδοτική με βάση το συντάξιμο μισθό από 2002 και εντεύθεν, ανάλογα με τα χρόνια υπηρεσίας. Είναι ευνόητο ότι πλήρης σύνταξη δεν υπάρχει πια, εφόσον η ανταποδοτική χορηγείται με ποσοστό που καθορίζεται με τα συντάξιμα χρόνια. Πχ ενδεικτικά ποσοστά ανταποδοτικής σύνταξης:

32 χρόνια συντάξιμα 29,21%

33 30,63%

34 32,22%

35 33,81%

36 35,40%

37 37,20%

38 39,00%

39 40,80%

40 42,80%

Για να υπάρχει μέτρο σύγκρισης, με 35 χρόνια συντάξιμα, προ του ν. Κατρούγκαλου η σύνταξη 1050 €, μετά το νέο ν. 870€, με 33 χρόνια 990€, με το νέο ν. 816€. Είναι ευνόητο ότι η Εθνική σύνταξη δεν αποτελεί σύνταξη και μπορεί να μειώνεται ή να καταργείται με κυβερνητική απόφαση.

Μέρισμα από το ΜΤΠΥ: Από 1.1.2016 η Κυβέρνηση Σύριζα μείωσε οριζόντια για όλους το Μέρισμα κατά 44,5%. Με τη μείωση αυτή η συνολική μείωση του μερίσματος λόγω μνημονίων ανέρχεται σε 60%. Δηλαδή τώρα ισχύει πλήρως το κεφαλαιοποιητικό σύστημα και μάλιστα ο κάθε ασφαλισμένος έχει ατομική μερίδα στο ΜΤΠΥ.

Επικουρική σύνταξη από το ΕΤΕΑΕΠ( πρώην ΤΕΑΔΥ): Από 1.1. 2016 για πρώτη φορά παρακρατείται 6% για την περίθαλψη. Με το ν. Κατρούγκαλου από 1.1.2015 (αναδρομικά) ο νέος μαθηματικός τύπος που υπολογίζει τις επικουρικές συντάξεις προβλέπει υπολογισμό με βάση το προσδόκιμο ζωής. Έτσι οι γυναίκες έχουν μεγαλύτερη μείωση από τους άντρες, επειδή έχουν μεγαλύτερο το προσδόκιμο ζωής(!). Με το νέο τρόπο υπολογισμού για τα συντάξιμα χρόνια από 1.1.2015 προβλέπεται δραστική μείωση τουλάχιστον κατά 60%. Μετά από μερικά χρόνια η επικουρική θα διαμορφωθεί κάτω από τα επίπεδα του Μερίσματος το οποίο σήμερα με 35 χρόνια συντάξιμα ανέρχεται σε 105 €. Αυτός είναι και ο στόχος του ν. Κατρούγκαλου. Από 1.1.2015 η επικουρική ανέρχεται σε 2€ κάθε χρόνο. Και για μη φανεί ο νέος τρόπος υπολογισμού, με διάφορα προσχήματα το επικουρικό ταμείο δεν υπολογίζει το ποσό της επικουρικής από 1.1. 2015. Ο Μ.Ο έκδοσης των επικουρικών είναι πάνω από 4 χρόνια.

ΤΟ ΕΦΑΠΑΞ (ΤΠΔΥ): Με ν. Κατρούγκαλου η μείωση από 38,2% ( με τα δύο πρώτα μνημόνια των ετών 2010-2012, των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ) διαμορφώθηκε σε 50% και κάθε χρόνο θα μειώνεται επειδή για τα συντάξιμα χρόνια από 1.1.2014 ο ν. προβλέπει άτοκη επιστροφή των εισφορών. Έτσι η τρόικα πέτυχε αυτό που ήθελε, γιατί από το 2011 είχε προτείνει μείωση 50%. Ο ν. Κατρούγκαλου υλοποίησε ακριβώς όσα είχε προτείνει η Ε.Ε και ΔΝΤ. Προ μνημονίων με 35 χρόνια δημόσιας υπηρεσίας το εφάπαξ έφτανε τα 63.000€, τώρα 31.500€. Για τον υπολογισμό του εφάπαξ λαμβάνεται υπόψη μόνον η Δημόσια υπηρεσία από το ΦΕΚ διορισμού. Δεν υπολογίζονται τα χρόνια αναπλήρωσης, ούτε η εξαγορά στρατιωτικής θητείας.

Με το ν. 4336/2015: Αυξάνονται δραματικά τα όρια ηλικίας για συνταξιοδότηση. Όσοι δεν έχουν θεμελιώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης μέχρι 18.8.2015, ο νέος νόμος αυξάνει δραματικά τα όρια ηλικίας και από 1.1. 2022 όλοι θα συνταξιοδοτούνται με 40 χρόνια συντάξιμα και σε ηλικία 62 ετών ή σε ηλικία 67 ετών. Εξαιρούνται μόνον όσοι υπάγονται στις μεταβατικές διατάξεις και μπορούν να συνταξιοδοτηθούν μέχρι 31.12. 2021. Αυτοί μπορούν να φύγουν και μετά την 1.1.2022. Με αυτό το νόμο τα όρια ηλικίας αυξήθηκαν για τους περισσότερους από 8 έως 15 χρόνια.

Συμπερασματικά: Με τα τρία μνημόνια οι συνολικές απώλειες για τους συνταξιούχους, μαζί με την κατάργηση των δώρων Χριστουγέννων, Πάσχα και επιδόματος αδείας, ανέρχονται σε 60%. Ο μέσος όρος όλων των συντάξεων πριν από το ν. Κατρούγκαλου (13.5.2015) ήταν 710€, τώρα με την εφαρμογή του ν. είναι 600€ και, αν εκδοθούν όλες οι συντάξεις που με τις επικουρικές υπερβαίνουν τις 150.000, ο μέσος όρος θα διαμορφωθεί στα 550€. Η πρόεδρος του ΔΝΤ κ. Λαγκάρντ, είχε ζητήσει προ διετίας στη Λίμα του Περού ο μ.ο. των συντάξεων στην Ελλάδα να μην υπερβαίνει τα 484€. Είμαστε κοντά …Άλλωστε με την πλήρη κατάργηση του ΕΚΑΣ από τους χαμηλοσυνταξιούχους από την κυβέρνηση Σύριζα, δεν πρόκειται να τη διαψεύσουμε(!).

Η αλήθεια για τη 13η σύνταξη: Η κυβέρνηση παραμονές των εκλογών αποφάσισε να εφαρμόσει τη λογική του Χότζα. Το 2019 αυξάνει τα ματωμένα πλεονάσματα κατά 1.14 δις. Μέρος αυτού του υπερπλεονάσματος που άρπαξε από τις τσέπες μας το «προσφέρει» με τη λογική του Χότζα ως 13η σύνταξη(!), που για τους συνταξιούχους εκπαιδευτικούς μεταφράζεται σε κάτω από 300 €.

Αν μετά από όλα τα στοιχεία που παρατίθενται, υπάρχουν κάποιοι που επιμένουν ότι δε μειώθηκαν οι συντάξεις επί κυβέρνησης Σύριζα και βρίσκουν ακροατήριο, τότε είμαστε χαμένοι.