Η Ουκρανία ετοιμάζει νόμο για τον πλήρη έλεγχο των μέσων ενημέρωσης, καθώς τα τελευταία απομεινάρια της ελευθερίας του Τύπου εξαφανίζονται στο Κίεβο – Ένα νομοσχέδιο που εγκρίθηκε από την Verkhovna Rada θα αποτελειώσει οριστικά την ελευθερία του λόγου στην Ουκρανία

Ακτιβιστής με ζωγραφισμένο το πρόσωπό του συμμετέχει σε διαμαρτυρία
κατά της λογοκρισίας στο κέντρο του Κιέβου.
© GENYA SAVILOV / AFP

Ενώ οι σφοδρές μάχες συνεχίζουν να μαίνονται μεταξύ του ουκρανικού και του ρωσικού στρατού στο Ντονμπάς, στην περιοχή της Χερσώνας και στη Ζαπορόζιε, το καθεστώς του Κιέβου είναι απασχολημένο με την εξάλειψη των τελευταίων απομειναριών της ελευθερίας του λόγου στη χώρα.

Στις 30 Αυγούστου, το κοινοβούλιο της Ουκρανίας, το Κοινοβούλιο της Βερκόβνα Ράντα, ψήφισε σε πρώτη ανάγνωση ένα νομοσχέδιο για τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Παρά τις πολυάριθμες αλλαγές που έχει υποστεί το έγγραφο των 300 σελίδων από τότε που η ομάδα του προέδρου Βλαντίμιρ Ζελένσκι το επεξεργάστηκε και το υπέβαλε πριν από μερικά χρόνια, η ουσία του παραμένει αμετάβλητη. Εάν γίνει νόμος, η εξουσία των αρχών επί σχεδόν όλων των μέσων ενημέρωσης θα είναι ουσιαστικά απεριόριστη.

Ο κύριος κίνδυνος που παρουσιάζει αυτό το νομοσχέδιο είναι ότι παρέχει στις κυβερνητικές υπηρεσίες την εξουσία να μπλοκάρουν πόρους του διαδικτύου χωρίς καμία δικαστική διαδικασία και να ανακαλέσουν άδειες από ραδιοτηλεοπτικά και έντυπα μέσα ενημέρωσης αποκλειστικά και μόνο βάσει καταγγελιών. Αυτή η τεράστια εξουσία θα ανατεθεί στο Εθνικό Συμβούλιο Τηλεόρασης και Ραδιοφωνίας.

Δεν υπάρχει χώρος στην ΕΕ

Οι Ουκρανοί δημοσιογράφοι έχουν επικρίνει το νομοσχέδιο αυτό από την πρώτη εκδοχή του που εμφανίστηκε το 2018, υποστηρίζοντας ότι καταργεί τόσο την ελευθερία του λόγου όσο και την ελευθερία του Τύπου. Ο εκπρόσωπος του ΟΑΣΕ για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης Harlem Desir χαρακτήρισε εκείνη την εκδοχή του νόμου “κατάφωρη παραβίαση της ελευθερίας του λόγου”, δηλώνοντας ότι η υιοθέτησή του “θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τον πλουραλισμό στην αγορά των μέσων ενημέρωσης, να επιβάλει πρόσθετο κόστος στα μέσα ενημέρωσης και να επηρεάσει αρνητικά την αποτύπωση μιας ποικιλίας ιδεών και απόψεων”.

Η κριτική που ασκήθηκε στο νομοσχέδιο τόσο από τον ΟΑΣΕ όσο και από Ουκρανούς δημοσιογράφους είχε αποτέλεσμα. Το 2020 εστάλη για αναθεώρηση, αλλά οι αλλαγές περιλαμβάνουν μόνο κάποιες διευκρινίσεις σχετικά με την ισότητα των φύλων και την κάλυψη των σεξουαλικών προσανατολισμών.

Παράλληλα, εξακολουθεί να περιέχει την απαγόρευση δημοσίευσης οποιουδήποτε μηνύματος που έρχεται σε αντίθεση με την επίσημη κυβερνητική γραμμή σε στρατιωτικά θέματα. Ομοίως απαγορεύεται η κάλυψη ομιλιών που γίνονται από αξιωματούχους της “επιτιθέμενης χώρας” [εννοεί τη Ρωσία] ή που προβάλλουν θετικά πρώην κομματικούς λειτουργούς της ΕΣΣΔ. Για παράδειγμα, συμπεριλαμβανομένου του προερχόμενου από την Ουκρανία Λεονίντ Μπρέζνιεφ.

Ο νόμος θα καθιστά επίσης τα ξένα μέσα ενημέρωσης υπεύθυνα για οποιοδήποτε οπτικοακουστικό περιεχόμενό τους είναι διαθέσιμο στην Ουκρανία. Επιπλέον, τα κοινωνικά δίκτυα, συμπεριλαμβανομένων των ξένων, θα είναι υποχρεωμένα να αφαιρούν οποιοδήποτε υλικό το Εθνικό Συμβούλιο θεωρεί ανεπιθύμητο. Οι προθεσμίες για την αφαίρεση του “εσφαλμένου” περιεχομένου ή την αντικατάστασή του με “σωστό” υλικό έχουν επίσης αυστηροποιηθεί. Μεταξύ των “αδικημάτων” που μπορεί να οδηγήσουν σε απαγόρευση ενός μέσου ενημέρωσης είναι η προβολή προγραμμάτων στα οποία οποιοσδήποτε από τους συμμετέχοντες περιλαμβάνεται στον “κατάλογο των προσώπων που αποτελούν απειλή για τον εθνικό χώρο των μέσων ενημέρωσης της Ουκρανίας”. Αυτός καταρτίζεται από το ίδιο το Εθνικό Συμβούλιο και δεν απαιτεί τη συγκατάθεση κανενός.

Ουκρανοί δημοσιογράφοι κρατούν πλακάτ που γράφουν (από αριστερά προς τα δεξιά)
“Όχι λογοκρισία”, “Ο Αζάροφ (αναφέρεται στον πρωθυπουργό Μίκολα Αζάροφ) είναι εχθρός του Τύπου!”
κατά τη διάρκεια διαμαρτυρίας τους μπροστά από το υπουργικό συμβούλιο στο Κίεβο.
© SERGEI SUPINSKY / AFP

Διαφορετικά, διατηρείται η ουσία και το πνεύμα του νομοσχεδίου, συμπεριλαμβανομένης της αυστηρής λογοκρισίας των “ενοχλητικών” μέσων ενημέρωσης. Η Αμερικανική Επιτροπή για την Προστασία των Δημοσιογράφων (CPJ) δεν κάλεσε την Verkhovna Rada να απορρίψει το νομοσχέδιο αριθ. 2693-D “Για τα ΜΜΕ” χωρίς λόγο.

Η Maya Sever, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων, δήλωσε ευθέως ότι το σχέδιο αυτό σημαίνει υποχρεωτική ρύθμιση των μέσων ενημέρωσης “πλήρως ελεγχόμενη από την κυβέρνηση, αντάξια των χειρότερων αυταρχικών καθεστώτων”. Η ίδια είναι πεπεισμένη ότι “ένα κράτος που θα εφάρμοζε τέτοιες διατάξεις απλά δεν έχει θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση”.

Από τον Gongadze στον Shariy

Ο πόλεμος του Κιέβου κατά των δημοσιογράφων δεν άρχισε σήμερα. Το 2000, υπήρξε η απαγωγή και ο θάνατος του Georgiy Gongadze, του δημιουργού της ιστοσελίδας “Ουκρανική Αλήθεια”, ο οποίος άσκησε σκληρή κριτική για τη διαφθορά στα ανώτατα κλιμάκια της εξουσίας της χώρας. Μια σειρά από υψηλόβαθμους αξιωματούχους κατηγορήθηκαν ότι εμπλέκονται στη δολοφονία του δημοσιογράφου, τον οποίο ο τότε πρόεδρος Λεονίντ Κούτσμα θεωρούσε ως αντιπαθητικό, αλλά η έρευνα αποκάλυψε την εμπλοκή μόνο τεσσάρων δραστών. Ένας από αυτούς ήταν ο επικεφαλής της κύριας υπηρεσίας ποινικών ερευνών του ουκρανικού υπουργείου Εσωτερικών, ο στρατηγός Pukach, ο οποίος φέρεται να έδωσε την εντολή για την εξόντωση του Gongadze.

Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν πολλές γκρίζες ζώνες στην υπόθεση. Ήταν ιδιαίτερα πολιτικοποιημένη και χρησιμοποιήθηκε ως ένα από τα προσχήματα για την απαίτηση αλλαγής της εξουσίας κατά τις ημέρες της Πορτοκαλί Επανάστασης.

Ο Anatoly Shariy, ο οποίος ασχολήθηκε με ερευνητική δημοσιογραφία υψηλού προφίλ για μια σειρά ουκρανικών εκδόσεων από το 2008 έως το 2011, σχεδόν μοιράστηκε τη μοίρα του Gongadze. Το 2011, ένας μη μόνιμος υπάλληλος του Υπουργείου Εσωτερικών προσπάθησε να εκφοβίσει τον δημοσιογράφο και ένα μήνα αργότερα έγινε απόπειρα δολοφονίας του. Ωστόσο, στη συνέχεια, η ουκρανική αστυνομία δήλωσε ότι ευθύνεται ο ίδιος ο Σαρίι.

Ως αποτέλεσμα, φοβούμενος για τη ζωή του, ο Shariy αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη χώρα και καταγράφηκε επίσημα στην ΕΕ ως πολιτικός πρόσφυγας. Η έκθεση του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για το 2011 ανέφερε την περίπτωσή του ως απόδειξη ότι η κατάσταση για τους δημοσιογράφους επιδεινώνεται στην Ουκρανία.

Όμως η δίωξη του Shariy δεν τελείωσε εκεί. Το 2013 και το 2015, η Ουκρανία προσπάθησε να ανακληθεί το καθεστώς του πολιτικού πρόσφυγα και να εκδοθεί στην πατρίδα του μέσω της Ιντερπόλ και απευθείας προσφυγών στις Κάτω Χώρες και τη Λιθουανία – αυτή τη φορά λόγω των απόψεων που δημοσίευσε για τον πόλεμο στο Ντονμπάς. Οι ουκρανικές αρχές, συμπεριλαμβανομένου του πρώην προέδρου Πιοτρ Ποροσένκο, έχουν επίσης επανειλημμένα προσπαθήσει να κλείσουν τους λογαριασμούς του Σαρίι στα κοινωνικά δίκτυα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το όνομα του Shariy έχει επίσης αναφερθεί στις τρέχουσες συζητήσεις για το σκανδαλώδες νομοσχέδιο για τα μέσα ενημέρωσης. Για να δικαιολογήσει την υποστήριξή της προς τη νομοθεσία, η επικεφαλής του ΔΣ της Εθνικής Ένωσης Ουκρανικών ΜΜΕ, Τατιάνα Κοτυυζίνσκαγια, ανέφερε την επιθυμία των αρχών να περιορίσουν την επιρροή του Shariy και άλλων μπλόγκερ στην ινφόσφαιρα της Ουκρανίας.

Anatoly Shariy ©  Wikipedia

Πιθανόν, μεταξύ άλλων, ο λόγος που οι δραστηριότητες του μπλόγκερ έτυχαν τέτοιας αποδοκιμασίας να ήταν η δημοσίευση στιγμιότυπων από μηνύματα που έστειλε ο πρόξενος της Ουκρανίας στο Αμβούργο, Βασίλι Μαρούσινετς, τα οποία περιείχαν εκκλήσεις για “θάνατο στους αντιφασίστες”, σχόλια όπως “είναι τιμητικό να είσαι φασίστας” και δηλώσεις στο πνεύμα του “οι Εβραίοι κήρυξαν πόλεμο στη Γερμανία τον Μάρτιο του 1934”. Μόνο μετά από αυτό οι ναζιστικές απόψεις που ενδημούν στο Υπουργείο Εξωτερικών της Ουκρανίας έγιναν ευρέως γνωστές στο κοινό.

Απειλές, κυρώσεις, συλλήψεις, επιθέσεις και δολοφονίες

Αν και τα ουκρανικά μέσα ενημέρωσης έπρεπε πάντα να αγωνίζονται κατά των προσπαθειών των αρχών να περιορίσουν τις δραστηριότητές τους, ήταν το υποστηριζόμενο από τη Δύση Euromaidan του 2014 που πυροδότησε τη συστηματική δίωξη της ελευθερίας του Τύπου γενικά και μεμονωμένων δημοσιογράφων ειδικότερα.

Λιγότερο από ένα μήνα μετά το πραξικόπημα, η νέα κυβέρνηση προσπάθησε να κλείσει μία από τις δύο πιο πολυδιαβασμένες ουκρανικές εβδομαδιαίες εφημερίδες που ειδικεύονταν στην ανάλυση ειδήσεων, την “2000”, η οποία είχε αρνητική άποψη για τις πολιτικές δυνάμεις που είχαν καταλάβει βίαια την εξουσία. Τα γραφεία σύνταξης της εφημερίδας λεηλατήθηκαν και πολλά αριστερά μέσα έκλεισαν. Συγκεκριμένα, σε αυτά περιλαμβάνονταν η Borotba, καθώς και η Rabochaya Gazeta, της οποίας ο αρχισυντάκτης κατέληξε στα μπουντρούμια της μυστικής αστυνομίας της Ουκρανίας, της SBU.

Την ίδια χρονιά, ο Konstantin Dolgov, αρχισυντάκτης του “Glagol”, μιας διαδικτυακής έκδοσης με έδρα το Χάρκοβο, και ο Andrey Borodavka, δημοσιογράφος, συνελήφθησαν και διώχθηκαν από τις νέες αρχές. Η Olga Kievskaya, αρχισυντάκτρια της ιστοσελίδας “Anti-Orange”, αναγκάστηκε να μεταναστεύσει λόγω απειλών να της κάψουν το πρόσωπο με θειικό οξύ. Εν τω μεταξύ, οι δημοσιογράφοι της Borotba, Andrey Manchuk και Evgeny Golyshkin, δέχθηκαν επίθεση από ακτιβιστές του Μαϊντάν, ενώ ένας άλλος δημοσιογράφος, ο Sergei Rulev, συνελήφθη και βασανίστηκε στο Κίεβο τον Μάρτιο.

Ο δημοσιογράφος του Κιέβου Alexander Chalenko, ο γνωστός αναλυτής Rostislav Ishchenko και οι ορθόδοξοι δημοσιογράφοι Dmitry Zhukov και Igor Druz αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την Ουκρανία αμέσως μετά το Euromaidan λόγω απειλών κατά της ζωής τους. Ο Konstantin Kevorkian, διευθυντής της εταιρείας First Capital TV του Χάρκοβο, διαγράφηκε από την Εθνική Ένωση Δημοσιογράφων λόγω διαφωνίας και συνελήφθη, ενώ ο Valery Kaurov, αρχισυντάκτης της Orthodox Telegraph, μιας εκκλησιαστικής εφημερίδας της Οδησσού, διέφυγε στο εξωτερικό λόγω των ποινικών κατηγοριών για “αυτονομισμό” που έχουν γίνει συνήθεις στη σημερινή Ουκρανία.

Η συντριπτική πλειονότητα αυτών των περιπτώσεων δεν καλύφθηκε από τα ουκρανικά μέσα ενημέρωσης επειδή οι άνθρωποι αυτοί χαρακτηρίστηκαν αμέσως “ανατρεπτικά στοιχεία” βάσει του λεγόμενου “μορατόριουμ για την κριτική των αρχών”, το οποίο οι ίδιες οι αρχές ανακοίνωσαν τον Μάρτιο του 2014, πολύ πριν από την έναρξη των εχθροπραξιών στο Ντονμπάς.

Το 2018, ο Igor Guzhva, επικεφαλής του ιστότοπου “strana.ua”, αναγκάστηκε να διαφύγει στην Αυστρία, όπου έλαβε πολιτικό άσυλο. Οι προσπάθειες των αρχών να τον διώξουν άρχισαν μετά τις έρευνές του για τις σκανδαλώδεις εμπορικές δραστηριότητες του Πιοτρ Ποροσένκο. Αργότερα, υπό τον Ζελένσκι, η Ουκρανία επέβαλε προσωπικές κυρώσεις στον Γκούζβα και η ιστοσελίδα του μπλοκαρίστηκε εξωδικαστικά, ενώ ο ίδιος, μαζί με μια από τις δημοσιογράφους του, τη Σβετλάνα Κριούκοβα, καταχωρήθηκαν στο “Μητρώο Κρατικών Προδοτών”. Σύμφωνα με τον επικεφαλής της Ένωσης Δημοσιογράφων της Ουκρανίας, Σεργκέι Τομιλένκο, οι κυρώσεις αυτές είναι πολιτικές, ενώ η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων εξέδωσε ανακοίνωση με την οποία καταδικάζει τις ενέργειες αυτές ως “απειλή για τον Τύπο, την ελευθερία και τον πλουραλισμό των μέσων ενημέρωσης στη χώρα”.

Δημοσιογράφοι παίρνουν συνεντεύξεις από στρατιώτες της ουκρανικής κυβέρνησης. © Scott Peterson / Getty Images

Αλλά δεν κατάφεραν όλοι οι Ουκρανοί δημοσιογράφοι να μεταναστεύσουν, ακόμη και έχοντας επιβιώσει από τη φυλακή. Τον Απρίλιο του 2015, ο διάσημος Ουκρανός συγγραφέας-ιστορικός και δημοσιογράφος Oles Buzina πέθανε στα χέρια των “Πατριωτών της Ουκρανίας”, αφού δέχθηκε απειλές και επιθέσεις λόγω των απόψεών του. Παρά τις εκκλήσεις του ΟΗΕ, οι αρχές παρεμπόδισαν την έρευνα με κάθε δυνατό τρόπο και οι ύποπτοι για τη δολοφονία εξακολουθούν να κυκλοφορούν ελεύθεροι, παρά τα στοιχεία. Τον Ιούλιο του 2016, ένας άλλος δημοσιογράφος, ο Pavel Sheremet, δολοφονήθηκε από συμμετέχοντες στην “Αντιτρομοκρατική Επιχείρηση” (ATO) του Κιέβου και υποστηρικτές της “καθαρότητας της λευκής φυλής”.

“Οι επικριτές της κυβέρνησης, οι δημοσιογράφοι και οι μη κερδοσκοπικές οργανώσεις δέχονται όλο και μεγαλύτερη πίεση από τις αρχές και τις ακροδεξιές ομάδες, οι οποίες έχουν ξεκινήσει την πορεία παραβίασης της ελευθερίας του λόγου και της ελευθερίας του συνεταιρίζεσθαι με το πρόσχημα της αντιμετώπισης της ρωσικής επιθετικότητας”, ανέφερε η Διεθνής Αμνηστία σε έκθεσή της το 2017.

Δεν υπάρχει χώρος για αλλοδαπούς

Από το πρώτο εξάμηνο του 2014, ακόμη και η έκκληση για ειρηνική διευθέτηση της σύγκρουσης στα ανατολικά της χώρας θεωρείται έγκλημα στην Ουκρανία. Συγκεκριμένα, ο Ruslan Kotsaba, ένας δημοσιογράφος που αρνήθηκε να επιστρατευτεί λόγω των συνεπειών ενός εγκεφαλικού επεισοδίου, φυλακίστηκε για τον λόγο αυτό. Για να είμαστε δίκαιοι, πρέπει να σημειωθεί ότι αθωώθηκε από το Εφετείο μετά από ενάμιση χρόνο φυλάκισης.

Λίγα χρόνια πριν από την έναρξη της στρατιωτικής επιχείρησης της Ρωσίας, οι δημοσιογράφοι των οποίων το υλικό δημοσιεύτηκε στα ρωσικά μέσα ενημέρωσης υπέστησαν ποινική δίωξη. Έτσι, την 1η Αυγούστου 2017, ένας δημοσιογράφος του Zhytomyr, ο Vasily Muravitsky, συνελήφθη με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας και πέρασε σχεδόν ένα χρόνο στη φυλακή. Το αδίκημά του ήταν ότι έγραφε για τις κοινωνικές διεργασίες στην Ουκρανία και τις δραστηριότητες της μαφίας του Κεχριμπαριού, οι πάτρωνες της οποίας κατοικούν στα υψηλότερα κλιμάκια της ουκρανικής κυβέρνησης. Το δικαστήριο θεώρησε ότι η ύπαρξη συμβολαίων με ρωσικά πρακτορεία ειδήσεων αποτελεί “απόδειξη εσχάτης προδοσίας”.

Ο δημοσιογράφος Vasil Muravitsky βρίσκεται στο περιφερειακό δικαστήριο Korolevsky στο Zhitomir με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας για τις αναφορές του στα μέσα ενημέρωσης. © Sputnik / Stringer

Η πολιτική δίωξη του δημοσιογράφου έχει επισημανθεί από πολλές διεθνείς οργανώσεις, όπως η Επιτροπή για την Προστασία των Δημοσιογράφων (ΗΠΑ), οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα, το Δίκτυο Αλληλεγγύης της Διεθνούς Οργάνωσης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η Διεθνής Αμνηστία, το Τμήμα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ και η Ειδική Αποστολή Παρακολούθησης του ΟΑΣΕ.

Η δίωξη των δημοσιογράφων έχει επηρεάσει ακόμη και Αμερικανούς πολίτες. Τον Αύγουστο του 2014, η Alina Yepremyan, δημοσιογράφος του πρακτορείου βίντεο Ruptly, συνελήφθη και απελάθηκε από τη χώρα αφού Ουκρανοί συνάδελφοί της την κατήγγειλαν στην Υπηρεσία Ασφαλείας της Ουκρανίας. Το παράπτωμά της ήταν τα γυρίσματα ενός ρεπορτάζ για τις διαδηλώσεις για την επιστράτευση στην περιοχή Transcarpathian.

Ο ΟΑΣΕ είναι ενήμερος, αλλά οι αρχές της Ουκρανίας δεν ενδιαφέρονται

Το 2018 δημοσιεύθηκε έκθεση του εκπροσώπου του ΟΑΣΕ για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης Harlem Desir, στην οποία ισχυρίζεται ότι παρέδωσε στις ουκρανικές αρχές περισσότερες από 20 δηλώσεις και εκκλήσεις που συγκεντρώθηκαν από τις 6 Ιουλίου έως τις 21 Νοεμβρίου 2018, σχετικά με την ελευθερία του λόγου και τα δικαιώματα των δημοσιογράφων στην Ουκρανία. Οι “λιγότερο σοβαρές” από αυτές περιλάμβαναν την υποκλοπή των τηλεφώνων της Natalia Sedletskaya, δημοσιογράφου του προγράμματος “Skhema”, και της Kristina Berdinsky, ανταποκρίτριας της Novoye Vremya, καθώς και μια εκστρατεία παρενόχλησης που στρεφόταν κατά της Oksana Romanyuk, επικεφαλής του Ινστιτούτου Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, λόγω κάποιων γλωσσικών ολισθήσεων.

Μια πολύ πιο σοβαρή παραβίαση ήταν η κράτηση του Yusuf Inan, ενός Τούρκου δημοσιογράφου της αντιπολίτευσης με άδεια παραμονής στην Ουκρανία, ο οποίος απελάθηκε πίσω στην Τουρκία από την SBU. Τον Αύγουστο του 2018, ο φωτογράφος του Associated Press Efrem Lukatsky έπεσε θύμα αστυνομικής επίθεσης με τη χρήση αερίου. Ο Desir επέστησε επίσης την προσοχή των αρχών στον εμπρησμό του σπιτιού του Artur Zhurbenko, ενός δημοσιογράφου που ασχολείται με έρευνες κατά της διαφθοράς. Στη συνέχεια σημείωσε πώς η δημοσιογράφος του ICTV Yulia Gunko δέχθηκε επίθεση κατά τη διάρκεια κινηματογράφησης, πώς η δημοσιογράφος του “Stop Corruption” Kristina Krishiha παρεμποδίστηκε στις βιντεοσκοπημένες αναφορές της και πώς νεοναζί επιτέθηκαν στην ανταποκρίτρια του Newsone Darina Biler σε ζωντανή μετάδοση. Η έκθεση επεσήμανε επίσης ότι οι αρχές δεν ερευνούσαν την απόπειρα δολοφονίας ενός άλλου δημοσιογράφου, του Grigory Kozma.

Κλείνοντας, η έκθεση αναφέρει την τύχη του Kirill Vyshinsky, του αρχισυντάκτη του ουκρανικού παραρτήματος του RIA Novosti, ο οποίος κατηγορήθηκε για “εσχάτη προδοσία” επειδή εργαζόταν για “επιθετικά” μέσα ενημέρωσης. Ο Vyshinsky πέρασε ένα χρόνο και τρεις μήνες στη φυλακή πριν τελικά ανταλλαγεί με Ουκρανούς αιχμαλώτους πολέμου. Καμία έρευνα δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ για τη δολοφονία της ακτιβίστριας κατά της διαφθοράς Ekaterina Gadziuk από ακτιβιστές της “ATO”.

Ο επικεφαλής της ειδησεογραφικής πύλης RIA Novosti Ukraine Kirill Vyshinsky
αντιδρά στην αίθουσα του δικαστηρίου στο Κίεβο, Ουκρανία.
© Sputnik / Stringer

Η έκθεση του Desir υπογραμμίζει επίσης τον ρόλο της Υπηρεσίας Ασφαλείας της Ουκρανίας στην άσκηση πίεσης και δίωξης δημοσιογράφων. Συγκεκριμένα, πράκτορες της ουκρανικής αντικατασκοπείας ανάγκασαν τον Vyacheslav Seleznev, δημοσιογράφο της ηλεκτρονικής εφημερίδας Strana.ua, να καταδώσει τον ήδη αναφερθέντα αρχισυντάκτη της έκδοσης, Guzhva.

Ο Desir επέστησε επίσης την προσοχή σε μια απόφαση που έλαβε το περιφερειακό συμβούλιο του Lviv να απαγορεύσει οποιοδήποτε περιεχόμενο στη ρωσική γλώσσα. Ακριβώς τα ίδια μέτρα έχουν ήδη ληφθεί στις περιφέρειες Ternopil και Zhytomyr. Ο εκπρόσωπος του ΟΑΣΕ εξέφρασε την αγανάκτησή του για την επιβολή κυρώσεων στα τηλεοπτικά κανάλια NewsOne και 112 Ukraine και εξέφρασε επίσης την ανησυχία του για το γεγονός ότι η αναλογική μετάδοση του τηλεοπτικού καναλιού UA:First έχει τερματιστεί σε ορισμένες περιοχές, γεγονός που, κατά τη γνώμη του, θα μπορούσε να περιορίσει σημαντικά την πρόσβαση των πληθυσμών των περιοχών αυτών στην ενημέρωση.

Κανένα περιθώριο για την ελευθερία του λόγου στην Ουκρανία

Επιλέξαμε συγκεκριμένα την έκθεση του εκπροσώπου του ΟΑΣΕ για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης, η οποία δημοσιεύθηκε πριν από αρκετό καιρό, για να καταδείξουμε ότι η στάση των ουκρανικών αρχών απέναντι στην ελευθερία του λόγου και το δικαίωμα των δημοσιογράφων να εκφράζουν ελεύθερα τις απόψεις τους έχει μακρόχρονες ρίζες και η δίωξή τους είναι συστηματική. Οποιαδήποτε παρόμοια έκθεση που θα κάλυπτε οποιαδήποτε περίοδο από το 2014 έως σήμερα θα περιείχε όχι λιγότερες περιπτώσεις παραβιάσεων αυτών των δικαιωμάτων και ελευθεριών. Ολόκληρος ο κατάλογος θα απαιτούσε ένα βιβλίο αξιοπρεπούς μεγέθους για να καταγραφεί.

Ειδικότερα, η δίωξη του ουκρανικού τηλεοπτικού καναλιού Inter, το οποίο υποστήριξε πολύ ενεργά το Euromaidan και την “ATO”, αλλά ξαφνικά έγινε ανεπιθύμητο για τις ουκρανικές αρχές και τους νεοναζί, δεν χωράει στο χρονικό πλαίσιο της έκθεσης του Desir. Το δεύτερο εξάμηνο του 2016, οι εγκαταστάσεις του τηλεοπτικού καναλιού υπέστησαν δύο φορές λεηλασίες και εμπρησμούς, ενώ το κανάλι μπλοκαρίστηκε για δύο ημέρες όταν οι επιτιθέμενοι έφεραν σε αυτό μια αντιαρματική νάρκη. Παρ’ όλα αυτά, η αστυνομία δεν έκανε τίποτα. Έξι κρατούμενοι [για την επίθεση] αφέθηκαν αμέσως ελεύθεροι αφού προσκόμισαν έγγραφα που πιστοποιούσαν τη συμμετοχή τους στις επιχειρήσεις της “ATO” [Antiterrorist Operation Zone] στην ανατολική Ουκρανία. Αν και κινήθηκε ποινική διαδικασία, κανένας από τους δράστες δεν συνελήφθη ποτέ και η επίθεση δεν διερευνήθηκε ποτέ, παρά την καταδίκη από τον ΟΑΣΕ.

Το γεγονός ότι η Verkhovna Rada της Ουκρανίας υποστήριξε το νομοσχέδιο “Για τα μέσα ενημέρωσης” προκαλεί φόβους ότι η κατάσταση για τους δημοσιογράφους της χώρας θα γίνει ακόμη χειρότερη. Για άλλη μια φορά, το καθεστώς Ζελένσκι επιβεβαίωσε ότι δεν οικοδομεί ένα δημοκρατικό, αλλά ένα αυταρχικό ή και ολοκληρωτικό κράτος, το οποίο δεν έχει χώρο για έννοιες όπως η ελευθερία του λόγου και του Τύπου.

Πηγή: RT

Μετάφραση: Κωστής Μηλολιδάκης

Tο νομοσχέδιο του υπουργείου Δημόσιας Τάξης για τις «Δημόσιες Υπαίθριες Συναθροίσεις», δηλαδή τις πορείες και τις συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας βρισκόταν στην προεκλογική ατζέντα της Κυβέρνηση και υπέρ αυτού τάχθηκαν οι βουλευτές της ΝΔ, κατά οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, του ΚΚΕ και του ΜέΡΑ25, ενώ επιφυλάχθηκαν οι βουλευτές του Κινήματος Αλλαγής και της Ελληνικής Λύσης. Το νομοσχέδιο προγραμματίζεται να εισαχθεί για συζήτηση στην Ολομέλεια της Βουλής την Τετάρτη 8 Ιουλίου, και να τεθεί προς ψήφιση την Πέμπτη 9 Ιουλίου. Διακηρυγμένοι σκοποί του νομοσχεδίου είναι δύο: ο πρώτος είναι ο περιορισμός της «όχλησης» που προκαλούν οι μικρές σε συμμετοχή συγκεντρώσεις, καθώς «δεν μπορεί να κλείνει ο δρόμος για 50 άτομα» (βλ. σχετικές δηλώσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη στο Υπουργικό Συμβούλιο της 23-12-2019). Δεύτερος διακηρυγμένος σκοπός του νομοσχεδίου (βλ. σχετική αιτιολογική έκθεση) είναι να εκμεταλλευτεί η Κυβέρνηση την «ειδική επιφύλαξη του νόμου» που υπάρχει στο άρθρο 11 παρ. 2 του Συντάγματος, αφού από το Σύνταγμα καταλείπονται στον κοινό νομοθέτη στενά περιθώρια για ρύθμιση της άσκησης του συγκεκριμένου δικαιώματος και για τον περιορισμό του. Επιχειρείται, λοιπόν, να περισταλεί το δικαίωμα του συνέρχεσθαι που προβλέπεται στο άρθρο 11 του Συντάγματος.

Το δικαίωμα του συνέρχεσθαι «αόπλως και ησύχως» είναι ένα από τα αρχαιότερα δικαιώματα συλλογικής δράσης που αναγνωρίζει η συνταγματική τάξη (ήδη από το 1864), καθώς και η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (άρθρο 11). Τα δικαιώματα συλλογικής δράσης που αναγνωρίζει το Σύνταγμά μας (δικαίωμα στην απεργία, συνδικαλιστική ελευθερία κ.ά.) έχουν το κοινό χαρακτηριστικό ότι η άσκηση και η δυναμική τους στηρίζονται στη σύμπραξη περισσότερων ατόμων -και από κοινού με τα κοινωνικά δικαιώματα- απευθύνονται «όχι στον απογυμνωμένο από κάθε κοινωνικό προσδιορισμό, αλλά και στον άνθρωπο όπως υπάρχει και ζει στην κοινωνική πραγματικότητα, μαζί με άλλους ανθρώπους, ενταγμένος σε κοινωνικές ομάδες» (βλ. Α. Μανιτάκης, Το υποκείμενο των συνταγματικών δικαιωμάτων, 1981, σελ. 245-246). Αναγνωρίζεται επίσης από τους αστούς θεωρητικούς του συνταγματικού δικαίου ότι η άσκηση του δικαιώματος του συνέρχεσθαι «μεταφράζεται σε δημόσια συμμετοχή στις διαδικασίες σχηματισμού της πολιτικής βούλησης της εξουσίας» (Κ Χρυσόγονος, Ατομικά και Κοινωνικά Δικαιώματα, έκδοση 2006, σελίδα 480) και συνιστά έτσι «ένα κομμάτι αυθεντικής, μη τυποποιημένης άμεσης δημοκρατίας που είναι κατάλληλο για να αποτρέψει την αποστέωση της πολιτικής ζωής μέσα σε μία διαχειριστική ρουτίνα» (βλ. K. Hesse, Grundzuge des Verfassungsrechts der BRD, 1991, σελ. 166-167). Με λίγα λόγια, ακόμη και το Σύνταγμα του αστικού κράτους, αναγνωρίζει ρητά ότι δημοκρατία δεν είναι μόνο οι εκλογές, ο κοινοβουλευτισμός και οι τηλεοπτικές αντιπαραθέσεις. Ο ρόλος του λαού δεν είναι απλώς να εκλέγει αντιπροσώπους, αλλά και να διαφωνεί με αυτούς όταν το κρίνει, να ελέγχει τη δράση τους, να εμποδίζει αντιλαϊκά μέτρα με τα οποία συμφωνεί η όποια κοινοβουλευτική πλειοψηφία χωρίς πολλές φορές να τα έχει καν διαβάσει (πχ μνημόνια).

Αν και με βάση την αφήγηση της ΝΔ, η απαγόρευση συγκεντρώσεων και διαδηλώσεων μπορεί, σύμφωνα με το άρθρο 11 του Συντάγματος, να είναι νόμιμη μόνο εάν δεν απειλείται σοβαρή διατάραξη της κοινωνικοοικονομικής ζωής ή σοβαρός κίνδυνος για τη δημόσια ασφάλεια, γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι οι πορείες των λίγων ατόμων που προκαλούν ολιγόλεπτο μποτιλιάρισμα στο κέντρο δεν δύνανται να θεωρηθούν ως σοβαρός κίνδυνος για τη δημόσια ασφάλεια. Άλλωστε, όπως δέχεται η συνταγματική θεωρία, «η ενόχληση, σε ορισμένο μέτρο, του γενικού πληθυσμού εντάσσεται στην ίδια την ratio (:αιτία) της συνάθροισης προκειμένου να γίνει αισθητή η ύπαρξη ενός κοινωνικού, πολιτικού θέματος που απασχολεί τους συναθροισμένους» (βλ. Κ Χρυσόγονος, Ατομικά και Κοινωνικά Δικαιώματα, έκδοση 2006, σελίδα 486).

Στο ίδιο άρθρο προβλέπεται ότι η απαγόρευση των διαδηλώσεων γίνεται «όπως νόμος ορίζει», απαιτείται δηλαδή σχετικός νόμος που να εξειδικεύει την από την φύση της ελλειπτική συνταγματική διάταξη. Στην χώρα μας ισχύει μέχρι και σήμερα το χουντικό ν.δ. 794/1971, το οποίο δεν έχει μεν καταργηθεί στο σύνολό του, ωστόσο έχει εν πολλοίς παραμεριστεί στην πράξη και μεγάλο μέρος των ρυθμίσεών του έχουν κριθεί αντισυναγματικές βάσει του άρθρου 111 του Συντάγματος. Από μία απλή ανάγνωση του χουντικού νομοθετήματος αντιλαμβάνεται κανείς ότι το σχέδιο νόμου της κυβέρνησης Μητσοτάκη επί της ουσίας επαναφέρει -μεταφρασμένες στη δημοτική- τις χουντικές ρυθμίσεις, ενώ σε αρκετά σημεία τις αυστηροποιεί κιόλας. Οποίος… εκσυγχρονισμός. Πέρα από τους ιστορικούς παραλληλισμούς, το σχέδιο νόμου δεν εξειδικεύει τη συνταγματική διάταξη στην κατεύθυνση της κατοχύρωσης και προστασίας του δικαιώματος, όπως απαιτεί το Σύνταγμα, αντιθέτως την «ξεχειλώνει», εισάγοντας ακόμη περισσότερες αόριστες νομικές έννοιες που δύνανται να δικαιολογήσουν περιορισμούς και απαγορεύσεις και καταλείποντας ευρύτατη διακριτική ευχέρεια στα όργανα της αστυνομίας, ενώ μέχρι πρότινος για την απαγόρευση διαδήλωσης απαιτούνταν και η σύμπραξη εισαγγελικής αρχής.

Τι συγκεκριμένα προβλέπεται στο νέο Νομοσχέδιο;

Πέρα από τη δυνατότητα που δίνεται στο άρθρο 7 παρ. 4 να απαγορεύονται από την αστυνομία συναθροίσεις χωρίς η απαγόρευση αυτή να βασίζεται σε συγκεκριμένα κριτήρια, γεγονός που δίνει πάτημα στην αστυνομική αυθαιρεσία, το σχέδιο Νόμου προβλέπει στο άρθρο 3 την υποχρέωση έγγραφης ή ηλεκτρονικής γνωστοποίησης της πρόθεσης συμμετοχής σε δημόσια συνάθροιση. Επιπλέον, προβλέπει (όπως και το χουντικό διάταγμα) το θεσμό του οργανωτή, ο οποίος κατά το άρθρο 4 του σχεδίου νόμου «υποχρεούται να μεριμνά για την ομαλή διεξαγωγή της (ενν. συνάθροισης) λαμβάνοντας κάθε αναγκαίο και πρόσφορο μέτρο. Ο οργανωτής της συνάθροισης υποχρεούται ιδίως να α) συνεργάζεται άμεσα με την αρμόδια αστυνομική αρχή (…), β) ενημερώνει τους μετέχοντες για την υποχρέωσή τους να μη φέρουν αντικείμενα πρόσφορα για την άσκηση βίας (…) γ) ορίζει επαρκή αριθμό ατόμων, τα οποία παρέχουν συνδρομή στην περιφρούρηση της συνάθροισης». Ο οργανωτής αυτός, κατά το άρθρο 14 παρ.4 «ευθύνεται για την αποζημίωση όσων υπέστησαν βλάβη της ζωής, της σωματικής ακεραιότητας και της ιδιοκτησίας από τους συμμετέχοντες στη δημόσια υπαίθρια συνάθροιση. Από την ευθύνη αυτή απαλλάσσεται, εάν είχε γνωστοποιήσει εγκαίρως τη διεξαγωγή της συνάθροισης και αποδεικνύει ότι είχε λάβει όλα τα πρόσφορα αναγκαία μέτρα για την πρόληψη και αποτροπή της ζημίας, σύμφωνα με το άρθρο 4 του παρόντος νόμου».

Η μη τήρηση της υποχρέωσης προγενέστερης γνωστοποίησης του άρθρου 3, δίνει κατά το νομοσχέδιο (άρθρο 9 περ.ε’) τη δυνατότητα να διαλυθεί η συνάθροιση. Το ζήτημα της συνταγματικότητας του παρόντος άρθρου είναι προφανές καθώς «το δικαίωμα στη συνάθροιση δεν υπόκειται σε καθεστώς άδειας, αναγγελίας, ή προληπτικού ελέγχου από τις αστυνομικές αρχές, όπως γινόταν σε ανώμαλες περιόδους παλαιότερα» (βλ. Κατ’ άρθρο Ερμηνεία του Συντάγματος στο συλλογικό έργο των Φ. Σπυρόπουλου, Ξ. Κοντιάδη, Χ. Ανθόπουλου, Γ. Γεραπετρίτη, Εκδόσεις Σάκκουλα 2017, σελ. 259). «Το Σύνταγμα εξάλλου προστατεύει και τις αυθόρμητες συναθροίσεις, εφόσον το 11 Σ δεν διακρίνει» (βλ. όπως προηγουμένως, σελ. 260). Το σχέδιο νόμου, ωστόσο, στην παράγραφο 3 του άρθρου 3 έχει αρνητική αφετηρία ως προς το δικαίωμα του συνέρχεσθαι καθώς δίνει τη δυνατότητα «να επιτραπεί από την αστυνομική αρχή δημόσια υπαίθρια συνάθροιση που δε γνωστοποιήθηκε». Έχουμε δηλαδή μία αντιστροφή του δικαιώματος: Αντί η απαγόρευση να αποτελεί την εξαίρεση και η άσκησή του τον κανόνα, η αστυνομία μπορεί κατά τη διακριτική της ευχέρεια «να επιτρέψει» τη διαδήλωση που δεν γνωστοποιήθηκε.

Ως προς την υποχρέωση μέριμνας του διοργανωτή για την ομαλή διεξαγωγή της συνάθροισης, φαίνεται να μετακυλίεται η ευθύνη τήρησης της τάξης στον οργανωτή αντί για τις αστυνομικές δυνάμεις ενώ ως προς την υποχρέωση άμεσης συνεργασίας του διοργανωτή με την αστυνομία απορία προκαλεί πώς ενώ συνήθως η ratio μιας δημόσιας συνάθροισης είναι η αντίθεση στην εξουσία ή την κυβερνητική πολιτική απαιτείται η άμεση κιόλας συνεργασία με τις αστυνομικές αρχές.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα όμως εντοπίζεται στο άρθρο 14 του σχεδίου, που προβλέπει ποινικές κυρώσεις στους συμμετέχοντες σε συνάθροιση που έχει απαγορευθεί νόμιμα. Η διάταξη αυτή είναι αυστηρότερη ακόμη και από την αντίστοιχη της Χούντας, που περιόριζε την ποινική ευθύνη μόνο στον «διοργανωτή» κι όχι σε κάθε συμμετέχοντα. Στο ίδιο άρθρο προβλέπεται και η αστική ευθύνη του οργανωτή για τη βλάβη προσώπων και περιουσιών που προκαλούνται από μία πορεία. Ο κανόνας είναι η ευθύνη του οργανωτή ενώ η εξαίρεση της απαλλαγής του κατά την παρ.4εδ.β’ του ίδιου άρθρου επέρχεται μόνο σε περίπτωση προηγούμενη ενημέρωσης για τη διεξαγωγή της συνάθροισης και απόδειξης ότι έλαβε τα πρόσφορα και αναγκαία μέτρα του προαναφερθέντος άρθρου 4. Ευθύνεται, λοιπόν, βάσει του σχεδίου νόμου για την αποκατάσταση των ζημιών εκτός αν καταφέρει και αποδείξει πλήρως ότι συνεργάστηκε σωστά με την αστυνομία, ενημέρωσε τους μετέχοντες για τη μη χρήση αντικειμένων πρόσφορων για την άσκηση βίας και όρισε επαρκή αριθμό ατόμων για περιφρούρηση. Με τέτοιες προβλέψεις σίγουρο είναι ότι όλοι οι πολιτικά δραστήριοι χώροι θα εξοντωθούν οικονομικά αφού οι απαιτήσεις του νόμου μετακυλίουν όλο το βάρος στους οργανωτές και ως εκ τούτου το δικαίωμα του συνέρχεσθαι θα μείνει άνευ περιεχομένου.

Ποιους αφορά πραγματικά το νομοσχέδιο;

Το σχέδιο νόμου δεν αφορά τις «μικρές διαδηλώσεις», όπως υποστηρίζει η κυβέρνηση, αλλά όλες τις διαδηλώσεις, με πολλές από τις διατάξεις του να οδηγούν εύκολα στο συμπέρασμα ότι είναι ακριβώς το μεγάλο μέγεθος μίας διαδήλωσης αυτό που πρέπει να λάβει υπόψιν της η αστυνομία για να την απαγορεύσει (άρθρο 7 παρ. 4 ΣχΝ). Η εξέλιξη αυτή δεν έρχεται σε μία τυχαία περίοδο: βρισκόμαστε ενόψει μίας νέας και πρωτοφανούς σε βάθος και ένταση οικονομικής κρίσης. Οι μνήμες των Αγανακτισμένων είναι ακόμη νωπές στο μυαλό της άρχουσας τάξης της χώρας. Άλλωστε, στο πολύ πρόσφατο παρελθόν, ξεπήδησαν τα Κίτρινα Γιλέκα στη Γαλλία, ενώ σήμερα στην καρδιά του δυτικού καπιταλισμού, τις ΗΠΑ, εκτιλίσσεται ένα δυναμικό κίνημα κατά της αστυνομικής βίας που υφίστανται οι μαύροι. Όσο κι αν οι διάφοροι φιλοκυβερνητικοί δημοσιογράφοι επιχειρούν να μας πείσουν ότι οι πορείες και οι διαδηλώσεις είναι «κάτι που ανήκει στο παρελθόν» και αποτελούν «εμμονή της ελληνικής αριστεράς», η ίδια η πραγματικότητα τους διαψεύδει. Ο Μητσοτάκης σπεύδει, λοιπόν, να ενισχύσει το νομικό οπλοστάσιο που θα τον βοηθήσει να καταστείλει πιθανά κινήματα και αντιδράσεις των εργαζομένων, των νέων, των ανέργων κ.λ.π. στη δύσκολη νέα κατάσταση. Έχει άλλωστε ήδη ενισχύει το «πραγματικό» οπλοστάσιο, με νέες προσλήψεις στα σώματα ασφαλείας και μαζικές αγορές εξοπλισμού καταστολής.

Εάν, άλλωστε, το πρόβλημα της κυβέρνησης είναι οι πορείες των «50 ατόμων», υπάρχει ήδη και το Π.Δ. 120/2013 (Διάταγμα Δένδια) που θέτει περιορισμούς ως προς το χώρο που «καταλαμβάνουν» οι «ιδιαίτερα μικρές συγκεντρώσεις». Εξάλλου, οι διαδηλώσεις κατά κανόνα αυτοπεριορίζονται ανάλογα με το μέγεθος της δυναμικής τους και δεν κλείνουν οι δρόμοι για διαδηλώσεις τέτοιου μεγέθους. Πρόσφατα παραδείγματα αποτελούν οι διαδηλώσεις των εκπαιδευτικών, οι οποίες είχαν πολύ μεγαλύτερο μέγεθος και στη Θεσσαλονίκη, για παράδειγμα, ήταν κλειστό το μισό ρεύμα της Εγνατίας οδού ενώ το  ίδιο συμβαίνει και στην Αθήνα που διαδηλώσεις που δεν ξεπερνούν τα 100-200 άτομα παραμένουν στην πλατεία και όχι στο δρόμο πχ μπροστά στη Βουλή. Ποιος είναι λοιπόν ο λόγος που καθιστά «αναγκαίο» και «εκσυγχρονιστικό» το νέο νόμο, ενώ ήδη υπάρχει πλαίσιο για τις «ιδιαίτερα μικρές συναθροίσεις»;

Πέρα από τις προφανείς σκοπιμότητες, το νομοσχέδιο έχει και μία έντονα ιδεολογική διάσταση: προσπαθεί να καλλιεργήσει  ένα κλίμα στοχοποίησης των «κακών διαδηλωτών» που δυσκολεύουν (από βίτσιο;) τους συμπολίτες τους. Αυτοί οι κακοί διαδηλωτές που ανερυθρίαστα αναδεικνύουν τα προβλήματα της κοινωνίας, την φτωχοποίηση του λαού, την ανεργία, το ρατσισμό, στοχοποιούν τα νομοσχέδια που απολύουν εκπαιδευτικούς, που καταστρέφουν το περιβάλλον, που κλείνουν βιομηχανίες κ.λ.π. ενοχλούν την κυβέρνηση όχι γιατί προκαλούν … μποτιλιάρισμα, αλλά γιατί διαφωνεί ιδεολογικά με την ίδια τους την ύπαρξη. Ο νεοφιλελευθερισμός που καταργεί τις κοινωνίες και αποθεώνει αυτόν ακριβώς τον «απογυμνωμένο άνθρωπο» που αναφέραμε παραπάνω δεν τα πάει καθόλου καλά με τις συλλογικές κοινωνικές διεκδικήσεις από θέση αρχής. Προτιμά τον κοινωνικό αυτοματισμό και την αλληλοσφαγή των υποτελών, προκειμένου να περνά άνευ αντίδρασης κάθε αντικοινωνικό μέτρο.

Κάπως έτσι στοχεύει η Κυβέρνηση να λειτουργούν όλα στον αυτόματο που η ίδια ορίζει. Χωρίς έλεγχο, χωρίς πίεση από  τους υποτελείς προς την εξουσία (:κράτος, ΜΜΕ, πολυεθνικές), χωρίς έκφραση αντιθέσεων, χωρίς πραγματική δημοκρατία. Με πρόσχημα το να πηγαίνει ο συμπολίτης ανενόχλητος στη δουλειά του οδηγούμαστε στο να μην μπορεί να διαμαρτυρηθεί επειδή δεν έχει δουλειά. Θα αφαιρεθεί στην πράξη η δυνατότητα των υγειονομικών να διαμαρτυρηθούν για τις συνθήκες που επικρατούν στα Νοσοκομεία, των οικολόγων για την οικολογική καταστροφή, των  καλλιτεχνών για την σημασία της Τέχνης στην εκπαίδευση, των εκπαιδευτικών που επιθυμούν να μην παρακολουθούνται με κάμερες κλπ. Το νομοσχέδιο δεν αφορά στην αφαίρεση δικαιωμάτων από κάποιους αριστερούς και τις οργανώσεις τους  αλλά στην αφαίρεση του δικαιώματος να συναθροιστείς και να εκφραστείς συλλογικά και δημοκρατικά, όταν υπάρχει η συλλογική κοινωνική πεποίθηση (ή τουλάχιστον η πεποίθηση κάποιας ομάδας) ότι κάτι δεν πάει καλά. Το νομοσχέδιο μας αφορά όλους και όλες.

Σωτήρης Αδαμίδης, δικηγόρος ΔΣΘ
Ειρήνη Τσαλουχίδη, ασκούμενη δικηγόρος
Μέλη της Κίνησης Ασκουμένων και Νέων Δικηγόρων