Ό φασισμός και ο ναζισμός ως πολιτική και κοινωνική συμπεριφορά αντιμετωπίζεται στον δρόμο, στις γειτονιές, στα συνδικάτα και στην κοινωνία. Η μαζική, πολύμορφη και ενωτική πάλη όλα τα προηγούμενα χρόνια απέτρεψε τη νομιμοποίησή του σε ευρύτερα κοινωνικά ακροατήρια και υποχρέωσε τις αρμόδιες δυνάμεις της κρατικής εξουσίας να ελέγξουν την εγκληματική δράση της Χρυσής Αυγής σε όλα τα κλιμάκια της ιεραρχίας της και όχι μόνο στα εκτελεστικά όργανα.

Η καταδικαστική απόφαση της 7.10.2020 έθεσε τέλος στην ατιμωρησία της φασιστικής βίας στην Ελλάδα για πρώτη φορά στην ιστορία μετά από πολλές δεκαετίες. Ζητούμενο ήταν όχι η απαγόρευση της πολιτικής δράσης, πράγμα που σε κανένα δικαστήριο δεν πρέπει να δίδεται το δικαίωμα να κάνει, αλλά η αποδοκιμασία και τιμωρία της εγκληματικής δράσης των κατηγορουμένων μελών της Χ.Α, που όπως αποδείχθηκε, εκδηλώθηκε με κίνητρο τη ναζιστική της ιδεολογία.

Το ζήτημα του επιτρεπτού της συμμετοχής η μη των καταδικασθέντων για την υπόθεση της εγκληματικής οργάνωσης «Χρυσή Αυγή» με την υπ’ αριθμόν 2425/2020 Απόφαση του Α΄ Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Αθηνών, ύστερα από μία ιστορική δίκη που διήρκεσε πεντέμισι χρόνια, απασχολεί την επικαιρότητα σήμερα.

Οφείλουμε να επισημάνουμε, καταρχήν, σχετικά με το νομικό πλαίσιο, ότι το Σύνταγμα απαγορεύει ρητά (άρθρο 51 παρ. 2) τον περιορισμό του εκλογικού δικαιώματος, εκτός των περιπτώσεων που δεν έχει συμπληρωθεί κατώτατο όριο ηλικίας ή για την ικανότητα δικαιοπραξίας ή ως συνέπεια αμετάκλητης ποινικής καταδίκης για ορισμένα εγκλήματα. Η στέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων η οποία προβλεπόταν ως παρεπόμενη ποινή από τις διατάξεις του παλαιού Ποινικού Κώδικα προέβλεπε επίσης ως προϋπόθεση για την εφαρμογή της το αμετάκλητο της καταδίκης και, κατά συνέπεια, η κατάργηση της παρεπόμενης αυτής ποινής από το νέο Ποινικό Κώδικα δεν επέφερε οποιαδήποτε τροποποίηση στο νομικό καθεστώς αντιμετώπισης των καταδικασθέντων με βάση την ποινή τους.

Ωστόσο, οι συνταγματικές διατάξεις (άρθρα 55 επ.) επιτρέπουν στον κοινό νομοθέτη να θεσπίζει κωλύματα και ασυμβίβαστα των βουλευτών, όχι με την έννοια της ποινής, αλλά με την έννοια του μέτρου για την εύρυθμη λειτουργία της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας και του πολιτεύματος. Αυτή αντίστοιχα επιβάλλεται και από το άρθρο 29 του Συντάγματος, που προβλέπει την υποχρέωση των πολιτικών κομμάτων να εξυπηρετούν με την οργάνωση και δράση τους (σ.σ.  όχι με την ιδεολογία και τις πεποιθήσεις τους) την ελεύθερη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος, παρότι το τελευταίο δεν υλοποιείται από συγκεκριμένους εκτελεστικούς νόμους, ούτε προβλέπει κυρώσεις. Κωλύματα και ασυμβίβαστα υποψηφίων βουλευτών προβλέπονται ακόμα και σε περιπτώσεις κατά τις οποίες η κοινωνική συμπεριφορά τους δεν ενέχει ηθική και ποινική απαξία όση αποτυπώνεται στο μέγεθος μιας καταδικαστικής απόφασης, ή και καμία απαξία, και γι’ αυτό δεν έχει και τον χαρακτήρα ποινής.

Έχοντας τις σκέψεις αυτές, κάποιοι συνήγοροι πολιτικής αγωγής ήδη από τον Οκτώβριο 2020 είχαμε διατυπώσει την απαίτηση να αντιμετωπισθεί με ανάλογη τροποποίηση της εκλογικής νομοθεσίας το ζήτημα της συμμετοχής των καταδικασμένων για ένταξη και διεύθυνση στην εγκληματική ναζιστική οργάνωση «Χρυσή Αυγή». Δεν υπηρετούσαμε καμμία προεκλογική σκοπιμότητα, το θέσαμε ως συνέπεια της όλης προσπάθειάς μας στη δίκη. Χωρίς να αμφισβητούμε στο παραμικρό το γεγονός ότι ο φασισμός αντιμετωπίζεται στον δρόμο, στις γειτονιές, στα συνδικάτα και στην κοινωνία, κρίναμε  ότι η θέσπιση διάταξης αποκλεισμού συνιστά την αναγκαία, ανάλογη και ισόρροπη αποτύπωση της κατάκτησης της άμυνας του κοινωνικού σώματος και του αντιφασιστικού κινήματος και της θεσμικής του απαίτησης για τη θωράκισή της απέναντι στον κίνδυνο μιας νέας ασυλίας, ανοχής και  νομιμοποίησης της ναζιστικής εγκληματικής βίας, όπως είχε συμβεί την περίοδο 2012-2013.

Επισημάναμε ότι για τη την θεσμική υλοποίηση της πρόβλεψης δεν βοηθά η χρήση των διατάξεων του Ποινικού Κώδικα που είτε στην εκδοχή του νέου (που έχει καταργήσει από 1.7.2019 την στέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων ως παρεπόμενη ποινή), είτε στην εκδοχή του παλιού (που προέβλεπε  την στέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων αλλά απαιτούσε αμετάκλητη απόφαση), παρά μόνο τροποποίηση στην εκλογική νομοθεσία, ώστε να αντιμετωπιστεί ισόρροπα, ανάλογα και οριοθετημένα το ζήτημα της απαγόρευσης συμμετοχής τους στις βουλευτικές εκλογές, αφού η ναζιστική εγκληματική τους δράση συνιστά αυτονόητη απειλή για την δημοκρατία.

Η κυβέρνηση της Ν.Δ. έκλεισε τα μάτια για άλλη μία φορά και σε αυτήν στην δίκαιη απαίτηση του αντιφασιστικού κινήματος και έσπευσε λίγους μήνες μετά, και τότε με την φημολογία της περιρρέουσας ατμόσφαιρας για πρόωρες εκλογές, να νομοθετήσει το ν. 4804/2021, κύριος στόχος του οποίου όμως δεν ήταν παρά  ήταν η επέκταση του ορίου του 3% που ισχύει στις βουλευτικές εκλογές και στις δημοτικές και περιφερειακές, προκειμένου να υπάρξει δικαίωμα εκλογής συμβούλων από αυτοδιοικητική παράταξη, δείχνοντας με αυτόν τον τρόπο ότι τον κύριο αντίπαλο της αποτελεί η εξωκοινοβουλευτική αριστερά, που στις αυτοδιοικητικές εκλογές 2019 είχε κατορθώσει να εκπροσωπηθεί σε όλες τις Περιφέρειες της χώρας και σε εκατοντάδες Δήμους.

Για τις βουλευτικές εκλογές, με το άρθρο 92 του ν. 4804/2021, επιτράπηκε η συμμετοχή σε κόμματα ως υποψηφίων βουλευτών προσώπων τα οποία έχουν καταδικαστεί για ένταξη ή διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης, αρκεί να μην είναι νόμιμοι εκπρόσωποι και αρχηγοί των κομμάτων αυτών. Με άλλα λόγια, δηλαδή, η Ν.Δ. “έκλεισε το μάτι” στα καταδικασμένα μέλη της Χρυσής Αυγής και τους υπέδειξε να βαφτίσουν κάποιον άλλον, αχυράνθρωπο ή μη, ως αρχηγό του κόμματος, και ύστερα από αυτό να συμμετάσχουν ελεύθερα στα ψηφοδέλτια. Καταγγείλαμε επανειλημμένα την ρύθμιση αυτή χωρίς να εισακουστούμε.

Μπροστά στη γενική κατακραυγή  σήμερα η Νέα Δημοκρατία, επιδιώκοντας να δημιουργήσει εντυπώσεις αντιπερισπασμού στην ακροδεξιά και ανελέητη κοινωνικο – οικονομική της πολιτική, πολιτική της, την απροκάλυπτη στήριξη των κατασταλτικών εγκλημάτων, την ανοχή των σεξιστικών εγκλημάτων και την υστερία ενάντια στους πρόσφυγες και μετανάστες, το τείχος, τις επαναπροωθήσεις και τα ψέμματα, και όλα όσα άλλα επιβεβαιώνουν την εμμονή της στην πολιτική ατζέντα της ακροδεξιάς και κάνει τους φασίστες να νοιώθουν ισχυροί και δικαιωμένοι, σπεύδει να ζητήσει διαβούλευση από τα άλλα κόμματα με ποιο τρόπο θα νομοθετηθεί ο αποκλεισμός των καταδικασθέντων της Χ.Α. από τις προσεχείς βουλευτικές εκλογές.

Αλλά και τα στενότερα κίνητρά της Ν.Δ. βέβαια, δεν είναι και τόσο….αντιναζιστικά ! Είναι γνωστό (και πως να μην είναι με την συστηματική πλύσης εγκεφάλου από δημοσκοπήσεις και Μ.Μ.Ε. 😉 ότι οι δημοσκοπικές επιταγές, που εκπορεύονται πάντα από τα ίδια επιτελεία και συμφέροντα που εμπιστεύονται τη Ν.Δ. στη διαχείριση της εξουσίας της χώρας, φαίνονταν μέχρι πρότινος να οδηγούν «σηκωτό» τον Κασιδιάρη στην Βουλή (για τον οποίο μάλιστα φημολογείται ότι είχε και την ευφυή σκέψη να χρίσει αρχηγό του συνδυασμού που πρόκειται να συμμετάσχει στις επικείμενες εκλογές έναν συγγενή του που φέρει ακριβώς το ίδιο όνομα και επώνυμο, γελοιοποιώντας στην πράξη τις διατάξεις του νόμου Βορίδη), οπότε ο κίνδυνος απώλειας ψήφων και  δυσχέρανσης των μετεκλογικών κυβερνητικών της σχεδίων την οδηγεί εσπευσμένα στον προσανατολισμό του αποκλεισμού. Φαίνεται ότι οι τελευταίοι σχεδιασμοί στα επιτελεία της άρχουσας τάξης δεν εκτιμούν σε αυτήν τη φάση ως συμφέρουσα την παραγωγή μιας – παλιά, γνωστή και πολλαχού εκπορευόμενη εκδοχή επίσης – κοινοβουλευτικής “σοβαρής Χ.Α.”.

Η διάταξη την οποία προτείνει η κυβέρνηση είναι πολύ χειρότερη από αυτήν που έχει θεσπίσει ήδη, για τον λόγο ότι διευρύνει ανεπίτρεπτα το εύρος των κομμάτων και προσώπων τα οποία αποκλείει από τις εκλογές και, ακόμα χειρότερα, διότι απεμπολώντας απροκάλυπτα τη νομοθετική της εξουσία, μεταθέτει στην κρίση του Αρείου Πάγου, ενός δικαστικού σώματος δηλαδή που δεν νομιμοποιείται ευθέως από τον λαό, ούτε συγκροτείται από το Σύνταγμα για να νομοθετεί, την κρίση για το αν ένα κόμμα απειλεί ή όχι την δημοκρατία. Δεν ζούμε όμως στις εποχές που οι ιδεολογίες και οι πολιτικές εγκρίνονταν ή απορρίπτονταν από τα δικαστήρια και δεν επιθυμούμε να συμβάλουμε στην επάνοδό της. Και ο Αρειος Πάγος πρέπει να περιορίζεται στον συνταγματικό του ρόλο που είναι ο τυπικός έλεγχος της νομιμότητας των κομμάτων, συνδυασμών και υποψηφίων και όχι ο ουσιαστικός έλεγχος του ιδεολογικοπολιτικού πλαισίου τους και ο αποκλεισμός τους από τη νομιμότητα.

Συνεπώς, η διάταξη που προτείνει η Ν.Δ. είναι παντελώς απαράδεκτη και μόνο για τον λόγο αυτόν.

Απέναντι στο ζήτημα που ανοίγει το αντιφασιστικό κίνημα εύλογα προβληματίζεται (γίνεται λόγος για προβληματισμό και όχι για δίλημμα γιατί καμμία από τις δύο επιλογές δεν υπερτιμά τη σημασία των θεσμών απέναντι στην κινηματική δράση) ανάμεσα σε δύο επιλογές :

1) Την επιλογή της αντίθεσης σε οποιονδήποτε εκλογικό περιορισμό, ακόμα και για τους ναζιστές με το σκεπτικό ότι είναι ανεπίτρεπτη η παραχώρηση στο κράτος οποιασδήποτε εξουσίας απαγόρευσης λειτουργίας κομμάτων η και συμμετοχής τους στις εκλογές με το σκεπτικό ότι αυτή θα χρησιμοποιηθεί και ενάντια σε οποιονδήποτε άλλον σχηματισμό μη αρεστό στο σύστημα. Το σκεπτικό αυτό απορρέει από βαρειά και μακρόχρονη ιστορική εμπειρία, αφού ολόκληρη η πολιτική ιστορία του τόπου είναι ιστορία διώξεων της αριστεράς, ενώ ο αποκλεισμός από τη νομιμότητα κομμουνιστικών κομμάτων τα τελευταία χρόνια είναι γεγονός σε δεκάδες  χώρες, καθώς και η διακηρυκτική καταδίκη του κομμουνισμού από όργανα και φορείς της Ε.Ε.

2) Την επιλογή της απαίτησης να αποκλεισθούν από τη νομιμότητα και τις εκλογές αυτοί που έχουν καταδικασθεί για κακουργήματα που αποδεδειγμένα τελέστηκαν με ναζιστικό κίνητρο. Το σκεπτικό της επιλογής αυτής είναι το γνωστό “Καμμία ελευθερία στους εχθρούς της ελευθερίας”, σε συνδυασμό με την ανάγκη θεσμικής και νομικής αποτύπωσης και κατοχύρωσης των κατακτήσεων της κοινωνίας, ανάμεσα στις οποίες προφανέστατα σημαντική θέση κατέχει η πολιτική απομόνωση του ναζισμού και η προστασία από τη νομιμοποίηση της εγκληματικής του δράσης. Απέναντι στην ανησυχία της επέκτασης των απαγορεύσεων στην αριστερά, η επιλογή αυτή προβάλλει την απάντηση ότι ο κίνδυνος αυτός αποτρέπεται όσο ο συσχετισμός δυνάμεων επιβάλλει τη νομιμότητα της δράσης της και αποκρούει την απαγόρευσή της.

Το “θεσμικό προσωπικό” του αντιφασιστικού κινήματος έχει την υποχρέωση να αναζητήσει λύση στη δεύτερη επιλογή προκειμένου να δοκιμασθεί αν είναι εφικτή κατά τρόπο που να διαψεύδει τους φόβους μια ρύθμιση αποκλεισμού των εχθρών της ελευθερίας. Και αυτό επιχειρεί το κείμενο που διαβάζετε.

Μόνη ικανή ανεκτή συνταγματικά ρύθμιση είναι εκείνη η οποία θα αποκλείει από τις εκλογές πρόσωπα και κόμματα τα οποία συνδέονται με συγκεκριμένα εγκλήματα κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας ή των άρθρων187 ή 187^Α του Ποινικού Κώδικα τα οποία τελέστηκαν με ναζιστικό κίνητρο (εφόσον αυτό προκύπτει από το σκεπτικό της καταδικαστικής απόφασης) και ο αποκλεισμός των κομμάτων και των προσώπων αυτών από το δικαίωμα εκλέγεσθαι σε όλη τη διάρκεια της ποινής που εκτίουν, εφόσον σε αυτήν δεν έχει χορηγηθεί αναστέλλουσα δύναμη ενόψει έφεσης. Και όχι η γενική της εφαρμογή σε καταδικασθέντα για διάφορα ποινικά αδικήματα πρόσωπα η η επέκτασή της σε άλλα κόμματα που να ανοίγει τον δρόμο για τον αποκλεισμό τους στα γνωστά αντιδραστικά πλαίσια εξίσωσης του ναζισμού με τον κομμουνισμό και τη θεωρίας των δυό άκρων.

Χωρίς καμμία θεσμολαγνική αυταπάτη και έχοντας πάντα την επίγνωση ότι ο ναζισμός ως πολιτική και κοινωνική συμπεριφορά αντιμετωπίζεται στην κοινωνία και στο δρόμο (“Τον φασισμό τσακίζουν αγώνες λαϊκοί”) παρά στους θεσμούς, που δεν στάθηκαν ποτέ ικανοί, στο μέτρο που υποτίθεται ότι θέλησαν, να τον ανακόψουν, ο γράφων θα είχε να προτείνει την ακόλουθη διατύπωση διάταξης :

Κόμματα, των οποίων ο αρχηγός ή ο πρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας ή εκείνος που ασκεί την πραγματική διεύθυνση ή περισσότεροι του ενός πέμπτου των βουλευτών ή του ενός πέμπτου των ευρωβουλευτών ή του ενός πέμπτου των μελών του κεντρικού οργάνου διοίκησης έχουν καταδικαστεί με  απόφαση  των άρθρων 187 ή 187Α του Ποινικού Κώδικα ή κατά της ζωής ή κατά της σωματικής ακεραιότητας,  που τελέστηκαν με ναζιστικό κίνητρο όπως προκύπτει από τη δικαστική απόφαση, καθώς και συνασπισμοί κομμάτων στους οποίους συμμετέχει τέτοιο κόμμα, αποκλείονται από τη συμμετοχή στις εκλογές. Τα καταδικασθέντα πρόσωπα αποκλείονται και ως μεμονωμένοι υποψήφιοι η και ως υποψήφιοι κομμάτων και συνασπισμών που δεν εμπίπτουν στο πρώτο εδάφιο.

Ομοίως αποκλείονται από τις εκλογές κόμματα των οποίων ο αρχηγός ή εκείνος που ασκεί την πραγματική διεύθυνση ή οι υποψήφιοι βουλευτές έχουν καταδικαστεί με απόφαση οποιουδήποτε βαθμού δικαιοδοσίας χωρίς αναστολή ή χωρίς αναστέλλουσα δύναμη της έφεσης για κακουργήματα  των άρθρων 187 ή 187Α του Ποινικού Κώδικα, ή κατά της ζωής ή κατά της σωματικής ακεραιότητας, τα οποία τελέστηκαν με ναζιστικό κίνητρο, όπως προκύπτει από τη δικαστική απόφαση.

Η ρύθμιση αυτή ισχύει όσο διαρκεί για τα ως άνω φυσικά πρόσωπα η επιβληθείσα ποινή. Το χρονικό διάστημα αποστέρησης υπολογίζεται από την επομένη της ημέρας της καταδικαστικής απόφασης. Η έκτιση ή μη της ποινής και η υφ όρον απόλυση δεν ασκεί επιρροή στον υπολογισμό του ανωτέρω χρονικού διαστήματος.

Η ρύθμιση αυτή θεσπίζεται μεν εκ των υστέρων σε σχέση με το χρόνο της καταδικαστικής απόφασης για τη Χ.Α, όμως είναι ανεκτή συνταγματικά διότι όπως προαναφέρθηκε δεν αποτελεί ποινή (έστω και παρεπόμενη, που θα προϋπέθετε ποινική πρόβλεψη πριν την τέλεση της πράξης), αλλά μέτρο.

 Τα χαρακτηριστικά της προτεινόμενης από τον γράφοντα παραπάνω ρύθμισης, ότι :

1) Δεν πρόκειται για διάταξη φρονηματική, διότι δεν αποκλείει τους ναζιστές γενικά από τις εκλογές, αλλά αποκλείει μόνο εκείνους οι οποίοι έχουν καταδικαστεί για εγκληματική δράση με ναζιστικό κίνητρο.

2) Δεν θέτει εκτός νόμου κανένα κόμμα με  κριτήριο την ιδεολογία του, ακόμα και τη ναζιστική. Κατά συνέπεια, κρίνει με γνώμονα την πράξη και όχι το φρόνημα.

3) Δεν απολήγει σε πολιτικές διώξεις αντιφρονούντων, όπως συνέβαινε με τα ιδιώνυμα, τους αντιτρομοκρατικούς νόμους κλπ.

4) Δεν προβλέπει μόνιμο αποκλεισμό, αφού η διάρκεια του αποκλεισμού από  δικαίωμα εκλέγεσθαι δεν είναι δια βίου, αλλά μόνο όσο διαρκεί η ποινή που επιβλήθηκε.

5) Δεν αναθέτει σε καμμία κυβερνητική, διοικητική η δικαστική αρχή την υποκειμενική κρίση σχετικά με την επικινδυνότητα των καταδικασθέντων και την τέλεση του αδικήματος από ναζιστικό κίνητρο, αλλά αντλεί στοιχεία μόνο από την ίδια την προηγηθείσα καταδικαστική απόφαση.

6) Συναρτάται με την μη χορήγηση αναστέλλουσας δύναμης στην έφεση, πράγμα που σημαίνει ότι ακολουθεί το σκεπτικό του δικαστηρίου στο μείζον (που είναι η στέρηση της ελευθερίας) και στο έλασσον (που είναι το δικαίωμα εκλέγεσθαι).

Ας σημειωθεί ότι  για τον Η. Κασιδιάρη, εκτός από την απόφαση του Οκτώβρη 2020 που δεν του έδωσε αναστέλλουσα δύναμη στην έφεση (όπως και σε άλλους 39 καταδικασθέντες), μέχρι σήμερα έχουν εκδοθεί δύο ακόμα απορριπτικές αποφάσεις σε αντίστοιχα αιτήματά του, μία στις 19.12.2022 από το Α΄ Πενταμελές Εφετείο Αθηνών που δικάζει από τις 17.6.2022 την υπόθεση στον δεύτερο βαθμό και άλλη μία στις 16.1.2023 από το Πενταμελές Εφετείο Αναστολών Αθηνών.

7) Επικεντρώνεται στα καταδικασθέντα πρόσωπα και αντλεί από τη συμμετοχή τους τις έννομες συνέπειες για ην απαγόρευση συμμετοχής των αντίστοιχων κομμάτων, χωρίς να την επεκτείνει σε κόμματα ακόμα και ναζιστικής ιδεολογίας,που δεν περιλαμβάνουν καταδικασθέντες με ναζιστικό κίνητρο για τα παραπάνω εγκλήματα.

8) Δεν επεκτείνεται σε περισσότερα αδικήματα από εκείνα με τα οποία εκδηλώνεται συνήθως η ναζιστική βία (που οι διαχειριστές της έννομης τάξης αρνούνται ακόμα να την εντάξουν στο ΠΚ 187Α) ούτε σε εγκλήματα με άλλο πλην ναζιστικού κινήτρου. Και έτσι δεν “παίρνει σβάρνα” άλλα μέρη της κοινωνίας, ιδίως σε εποχές άκρατου ποινικού λαϊκισμού και αυστηροποίησης.

9) Προβλέπεται μόνο για κακουργήματα (σοβαρά και δεκτικά φυλάκισης) αδικήματα και όχι μικρότερης κλίμακας αδικήματα π.χ. πλημμελήμματα.

Αν έλειπε οποιαδήποτε από τις παραπάνω προϋποθέσεις, θα ήταν χίλιες φορές προτιμότερο να μην ψηφισθεί τίποτα ή ακόμα και να παραμείνει σε ισχύ  ακόμα και η φαιδρή διάταξη του άρθρου 92 ν. 4804/1992.

Συνεπώς η ανησυχία ότι μία ρύθμιση όπως αυτή που προτείνεται είναι δυνατό να ανοίξει τον δρόμο και για μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας και κυρίως για την Αριστερά, που εύλογα και σωστά εκφράζεται και αμφισβητεί τις καλές προθέσεις των συστημικών κύκλων, αφού ολόκληρη η πολιτική ιστορία του τόπου είναι ιστορία διώξεων της αριστεράς, δεν επιβεβαιώνεται από τα νομικά δεδομένα των εννόμων συνεπειών της διάταξης αυτής, η οποία περιορίζει τον αποκλεισμό στην εγκληματική δράση με ναζιστικό κίνητρο, χωρίς να τη διευρύνει κατά τρόπο που να είναι δυνατόν να υπαχθούν και άλλοι. Αλλά ούτε και τα πολιτικά δεδομένα της περιόδου καθιστούν ρεαλιστική την πρόβλεψη ότι μία τέτοια διάταξη είναι δυνατό να αποκλείσει την Αριστερά ή να τη θέσει εκτός νόμου. Αφενός διότι η Ελλάδα (ευτυχώς) δεν είναι ……Εσθονία, αλλά και αφετέρου διότι οι ένοπλες αντικαπιταλιστικές οργανώσεις που δραστηριοποιήθηκαν ή δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα δεν διακατέχονται από την στόχευση να υποδυθούν το πολιτικό κόμμα και να συμμετάσχουν στις κοινοβουλευτικές διαδικασίες διατηρώντας την όποια παράνομη δράση τους.

Χωρίς να αμφισβητείται και πάλι στο παραμικρό το γεγονός ότι ο φασισμός αντιμετωπίζεται στον δρόμο, στις γειτονιές, στα συνδικάτα και στην κοινωνία, η θέσπιση της παραπάνω διάταξης αποκλεισμού συνιστά την αναγκαία αποτύπωση της άμυνας του κοινωνικού σώματος και του αντιφασιστικού κινήματος και της θεσμικής του απαίτησης για κατάκτηση της θωράκισης της άμυνας αυτής απέναντι στον κίνδυνο μιας νέας ασυλίας και ανοχής και κατ’ ουσίαν νομιμοποίησης της ναζιστικής εγκληματικής βίας, όπως είχε συμβεί την περίοδο 2012-2013. Ανάλογη θεσμική αποτύπωση αποτέλεσε ο ν. 4203/2013 για την αναστολή της χρηματοδότησης της Χ.Α, που μάλιστα κρίθηκε ανεκτός συνταγματικά με δύο αποφάσεις του ΣτΕ, αρχικά με την 83/2014 Συμβ. Αναστολών και οριστικά με την 518/2015 ΟλομΣτΕ, που απέρριψε σχετική αίτηση ακύρωσης της Χ.Α. Το ίδιο και οι αποφάσεις σε Δήμους και Περιφέρειες που έθεσαν σε αργία από τις θέσεις των συμβούλων καταδικασθέντα πρόσωπα (άρθρο 236α ν. 3852/2010). Και δεν μίλησε κανείς για κίνδυνο επέκτασης. Ούτε και υπήρξε.

Αλλιώς θα πρέπει να δεχθούμε τό άτοπο ότι το κίνημα δεν πρέπει να διεκδικεί  τη θεσμική και νομική αποτύπωση και κατοχύρωση των κατακτήσεών του.

Και πέρα από την προτεινόμενη διάταξη σχετικά με τις εκλογές, η δίκη της Χρυσής Αυγής και η αντιμετώπιση της ναζιστικής, ρατσιστικής και φασιστικής εγκληματικής βίας υπάρχουν και άλλες διεκδικήσεις, που βαρύνουν με αντίστοιχες υποχρεώσεις την κυβέρνηση και τις κοινοβουλευτικές δυνάμεις.

1) Η αποτελεσματική και άμεση αντιμετώπιση κάθε προσπάθειας αναβίωσης τραμπούκικων, φασιστικών και ναζιστικών πρακτικών, που αν και χωρίς την έκταση των Ταγμάτων Εφόδου της Χρυσής Αυγής επιχειρούν κατά καιρούς  την επανεμφάνιση τους και είναι βέβαιο ότι, όσο αντιμετωπίζονται με ανοχή, θα την επαυξάνουν.

2) Η αποζημίωση με νομοθετική πράξη των θυμάτων της Χρυσής Αυγής, των οικογενειών τους και των συνηγόρων πολιτικής αγωγής, που εργάζονται απλήρωτοι επί οχτώ χρόνια στην υπόθεση αυτή, με διάθεση του ποσού της παρακρατημένης κοινοβουλευτικής χρηματοδότησης της Χρυσής Αυγής.

Το κράτος  είναι υπόχρεο, αφού ανέχθηκε, αν όχι υπέθαλψε, τα ναζιστικά αυτά εγκλήματα να αποζημιώσει τα θύματα τους όπως συμβαίνει στις περισσότερες χώρες και να απαλλάξει τα θύματα από ατελέσφορους και δαπανηρούς αγώνες στα αστικά δικαστήρια. Το γεγονός ότι οι υπόδικοι της Χρυσής Αυγής οδηγήθηκαν στο ακροατήριο χωρίς την κατηγορία του ΠΚ 187Α (αφού ο σημερινός Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου και τότε Εισαγγελέας Εφετών, δεν άσκησε ποινική δίωξη και για το αδίκημα αυτό, παρότι βοούσαν τα πραγματικά περιστατικά που διαπίστωνε ακόμα και ο ίδιος) είχε ως έννομη συνέπεια, πέρα απ’ όλα τα άλλα, και την απαλλαγή του κράτους από την παροχή αποζημιώσεων στα θύματα της ως θύματα τρομοκρατίας, όπως γίνεται για κάθε τζάμι που σπάει ύστερα από γκαζάκια ή μολότοφ στα γραφεία οποιουδήποτε πολιτικού ή αναγραφή συνθημάτων κλπ.

Ο αγώνας ενάντια σε κάθε προσπάθεια αναβίωσης του φασισμού, στην ανοχή των ρατσιστικών εγκλημάτων και τη νομιμοποίηση της ναζιστικής εγκληματικής βίας δεν σταματάει, ούτε “εμπιστεύεται” περισσότερο από τις δυνάμεις του τους θεσμούς, που είναι πάντα υπηρέτες της εξουσίας. Αλλά όταν οι αγώνες αποκτούν νίκες και κατακτήσεις, είναι προς όφελός τους να  νομιμοποιούνται.

Καμμία ελευθερία στους εχθρούς της ελευθερίας. Οχι στη συμμετοχή των καταδικασθέντων για ναζιστικά εγκλήματα στις εκλογές. Αποζημιώσεις στα θύματα της ΧΑ και τις οικογένειές τους. Καμμία ανοχή στη φασιστική, ρατσιστική και ναζιστική εγκληματική δράση και τη νομιμοποίησή της.

Κώστας Παπαδάκης

Ο Κώστας Παπαδάκης είναι μαχόμενος δικηγόρος, μέλος της ΑΝΤΑΡΣΥΑ.

Η άγρια χαρά που νιώσαμε όλοι την Τετάρτη, στα ελάχιστα λεπτά πριν την πνίξει σε δακρυγόνα ο Χρυσοχοΐδης και σε νέφη συναίνεσης το μιντιακό συνονθύλευμα που για πεντέμισι χρόνια είχε πνίξει στη σιωπή την ελληνική Νυρεμβέργη, έχει ήδη δώσει τη θέση της σε περίσκεψη και συνοφρύωση. Οσο κι αν αδικεί τον Μπρεχτ να τον τσιτάρουμε ακατάσχετα κι απλουστευτικά, μου είναι αδύνατο να αποφύγω τη μυριοστή του επανάληψη: «Μη χαίρεστε που σκοτώσατε το κτήνος. H σκύλα που το γέννησε ζει και είναι πάλι σε οργασμό». Το είπε την κατάλληλη στιγμή, ακριβώς πάνω στην άγρια χαρά της αντιφασιστικής νίκης, στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, που ήταν η αρχή του Ψυχρού Πολέμου. Τον άγριο οίστρο της σκύλας τον ένιωσε προσωπικά, περνώντας από τις μακαρθικές διώξεις στις ΗΠΑ, όπου ο τρόμος και η αθλιότητα του Τρίτου Ράιχ είχαν δώσει τη θέση τους στην υστερία και στη βαρβαρότητα του αντικομμουνισμού.

Επ’ ευκαιρία, η μοναδική “χολιγουντιανή” ταινία του Μπέργκαν, παραμένει ό,τι καλύτερο έχει γυριστεί ως μυθοπλασία, ως κοινωνικό ψυχογράφημα του ναζισμού στο λυκαυγές του…

Ο Μπρεχτ μάς συνιστά την επαγρύπνηση, μας καρφώνει στο μυαλό το ερώτημα «και μετά, τι;», καλώντας μας να θυμηθούμε το: «και πριν, πώς;». Τώρα, που «όλοι δικοί μας είμαστε», τώρα που οι χαζοχαρούμενοι συνομιλητές ή παρ’ ολίγον συνεργάτες των νεοναζί επιδίδονται σε χαρακίρια ειλικρίνειας και καλούν «να ξεριζώσουμε τους χρυσαυγίτες που έχουμε μέσα μας» (τι λες τώρα!), τώρα που η κυβερνώσα Δεξιά προσπαθεί να απαλλοτριώσει τη νίκη του αντιφασιστικού κινήματος, τώρα είναι η στιγμή να θυμηθούμε τα στοιχειώδη για να προλάβουμε τα επόμενα τερατώδη. Γιατί όλες οι πρώτες ύλες για μια επανάληψη του φασιστικού φαινομένου, στην απροσδιόριστη και ιστορικά μοναδική εκδοχή που έχει κάθε φορά, είναι ήδη εδώ.

Το γεγονός ότι ακόμα και σήμερα ένα ποσοστό πολιτών (έως 20%, σύμφωνα με τη δημοσκόπηση της Prorata) αισθάνεται οικείες τις «ιδέες» της Χρυσής Αυγής, αν «καθαριστούν» από εγκληματικές δραστηριότητες, είναι η πιο πρόσφατη επιβεβαίωση ότι η σκύλα δεν είναι απλώς σε οίστρο, αλλά είναι ήδη γκαστρωμένη. Ή -για να συνεχίσουμε την κατάχρηση των σχημάτων λόγου που αδικούν το ζωικό βασίλειο- ότι τα αυγά του φιδιού είναι έτοιμα να ξανασκάσουν.

Τι ακριβώς έγινε το 2010, όταν οι «φασίστες που έκρυβαν κάποιοι μέσα τους» βγήκαν έξω κι έγιναν η πρώτη εκλογική έκπληξη στην Αθήνα; Τι μεσολάβησε μέχρι το 2012, στο πρώτο πανελλαδικό εκλογικό άλμα, και μέχρι το 2014, στον φασιστικό θρίαμβο των ευρωεκλογών; Τι γέννησε τα ακροδεξιά και ρατσιστικά μορφώματα που διέτρεξαν την Ευρώπη την προηγούμενη δεκαετία, στις εκδοχές του «φασισμού των πλουσίων» του Βορρά, που πίστεψαν ότι απειλούνται από τους τεμπέληδες του Νότου, και του «φασισμού των φτωχών» του Νότου, που τους έφταιξαν οι ακόμα φτωχότεροι, οι «εισβολείς» της εξαθλιωμένης Αφρικής και της διαλυμένης Μέσης Ασίας;

Για να μην ξεχνιόμαστε: το υλικό υπόστρωμα, ο παγκόσμιος κοινωνικο-οικονομικός καμβάς της ναζιστικής ή φασίζουσας αναγέννησης ήταν η χρηματοπιστωτική κρίση, η κρίση χρέους στην Ευρώπη, η ανοιχτά ρατσιστική διαχείρισή της από το γερμανικό ράιχ στην Ε.Ε., η μετατροπή της Ελλάδας σε ζώνη οικονομικής καραντίνας για την προστασία της ευρωζώνης και των τραπεζών της, η βίαιη επιβολή των μνημονίων, η μαζική φτωχοποίηση του πληθυσμού, η προλεταριοποίηση μικροαστικών στρωμάτων που έπεσαν απότομα από τα σύννεφα της δανεικής ευημερίας τους, η εκτίναξη της ανεργίας, η επιβολή καθεστώτος πολιτικής επιτροπείας στη χώρα, η τοκογλυφική συμπεριφορά των δανειστών, η παντελής αδυναμία του πολιτικού συστήματος να διαχειριστεί την κρίση και η συνακόλουθη χρεοκοπία του, η κονιορτοποίηση και ανασύνθεση του κομματικού συστήματος, τα κρυφά και φανερά φλερτ μέρους της ελληνικής επιχειρηματικής ελίτ με τους νεοναζί, των οποίων η πολιτική εκτίναξη προφανώς δεν συντελέστηκε χωρίς χρηματοδότηση.

Το πώς όλα αυτά μετασχηματίστηκαν σε σκέψη, κουλτούρα και συμπεριφορά των ανοήτων που έγιναν εκτελεστές, πραιτοριανοί, ακόλουθοι, μέλη ή απλοί οπαδοί και ψηφοφόροι των νεοναζί είναι υπόθεση πολλών επιστημών, συμπεριλαμβανομένης της ψυχιατρικής. Ομως, το βέβαιο είναι ότι το φαινόμενο που ως μετά Χριστόν προφήτες όλοι σήμερα αποδοκιμάζουν έχει συνενόχους και χορηγούς: τις ευρωπαϊκές ηγεσίες που διαχειρίστηκαν με κυνισμό και βαρβαρότητα την κρίση της προηγούμενης δεκαετίας, την πολιτική γραφειοκρατία που θεσμοποίησε τη λιτότητα, την τραπεζοκρατία και τη χρεοκρατία, το χρηματοπιστωτικό σύστημα που ενθυλάκωσε τους ποταμούς χρήματος που τύπωναν οι κεντρικές τράπεζες, τους υπερπλούσιους που μετέτρεψαν σε ακόμα περισσότερο πλούτο τα κρατικά χρέη και την εξαθλίωση των ήδη φτωχών. Γι’ αυτούς δικαστήριο δεν έγινε, ούτε προβλέπεται.

Δεν ξέρω αν το αισθάνεστε, αλλά είμαστε ακριβώς στην επανεκκίνηση του φαινομένου, με τους ιστορικά μοναδικούς όρους που δημιουργεί η πανδημία του κορονοϊού. Τα κρατικά χρέη αυξάνονται ξανά – είναι μονόδρομος για τις κυβερνήσεις, έστω κι αν είναι βέβαιο ότι σε ένα-δυο χρόνια από μας θα ζητήσουν τον λογαριασμό. Η ύφεση που προκαλεί η πανδημία καταστρέφει μια ώρα αρχύτερα μεγάλο μέρος της «παλιάς οικονομίας», αλλά απογειώνει τη «νέα», ετοιμάζοντας έναν βαθύτατο, ευρύτατο και παγκόσμιο μετασχηματισμό του καπιταλισμού. Κι ενώ κατά εκατομμύρια εργαζόμενοι και φτωχά μεσαία στρώματα χάνουν εισόδημα, θέσεις εργασίας και τζίρους, οι δισεκατομμυριούχοι του πλανήτη (τα γράφει καθημερινά σ’ αυτή την εφημερίδα ο Μπάμπης Μ.) μπαζώνουν μερικά ακόμα τρισεκατομμύρια στα χαρτοφυλάκιά τους, καθιστώντας την πανδημία μηχανισμό αβυσσαλέας διεύρυνσης των ανισοτήτων. Η αγαπησιάρικη ρητορεία των ελίτ για «την πανδημία που θα μας βοηθήσει να χτίσουμε έναν πιο δίκαιο κόσμο» δίνει και παίρνει, αλλά δουλεύουν ακάματα ακριβώς για το αντίθετο. Οι ανισότητες, η επισφάλεια, η αποξένωση, η εισοδηματική υποβάθμιση, ο ανταγωνισμός της επιβίωσης σε έναν κόσμο που όχι απλά δεν τον ελέγχεις, αλλά δυσκολεύεσαι ακόμη και να τον κατανοήσεις, αποτελούν το υπόστρωμα των εκρήξεων του μέλλοντος. Καλοδεχούμενες, όταν υπάρχει δεξαμενή δημιουργικής εκτόνωσής τους στον δρόμο της ουτοπίας. Ολέθριες, όταν εγκλωβίζονται στην ολοκληρωτική δυστοπία, στον αυταρχισμό, στους «σωτήρες», στον φασισμό. Ο φασισμός δεν είναι απλά ξενιστής στο άσπιλο σώμα του φιλελεύθερου καπιταλισμού. Είναι η βαρβαρότητα στην οποία προσφεύγει ένα πλέγμα οικονομικής κυριαρχίας όταν το μονοπώλιό του δεν μπορεί πια να προστατευτεί παρά μονάχα με την ανοιχτή βία. Κι είναι και ο εκβαρβαρισμός των ανθρώπων που αδυνατούν να καταλάβουν τι και ποιος φταίει για την εξαθλίωσή τους. Ο Μπρεχτ είχε απόλυτο δίκιο.

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών

Γιάννης Κιμπουρόπουλος

Ο Γιάννης Κιμπουρόπουλος είναι δημοσιογράφος. Αρθρογραφεί στην Εφημερίδα των Συντακτών και στην Αυγή.

Η 7η Οκτώβρη σίγουρα θα καταγραφεί ως μια ιστορική μέρα νίκης στον διαχρονικό αγώνα απέναντι στον φασισμό τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς. Η πρόταση της εισαγγελέως κατέπεσε και η απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων δεν αφήνει κανένα περιθώριο αμφισβήτησης για τον ρόλο της Χρυσής Αυγής ως εγκληματικής οργάνωσης. Απομένει η απονομή των ποινών (που οι προβλεπόμενες με τον νέο Ποινικό Κώδικα Παρασκευόπουλου είναι αισθητά μειωμένες) για την ολοκληρωτική καταδίκη των νεοναζί. Οι δολοφόνοι του Παύλου Φύσσα, του Σαχζάτ Λουκμάν, οι πρωτοστάτες των επιθέσεων σε συνδικαλιστές, αντιφασίστες, πρόσφυγες και μετανάστες δεν είναι αθώοι, ποτέ δεν ήταν, είναι εγκληματική οργάνωση. Πρέπει να οδηγηθούν στη φυλακή χωρίς κανένα ελαφρυντικό, μέχρι να οδηγηθούν εκεί που πραγματικά ανήκουν, στο χρονοντούλαπο της ιστορίας.

Η μεγαλειώδης συγκέντρωση στην Αθήνα και οι μεγάλες συγκεντρώσεις σε διάφορες πόλεις έδειξαν ότι το πραγματικό τείχος υπεράσπισης της δημοκρατίας και των δικαιωμάτων μας είναι το ίδιο το εργατικό και λαϊκό κίνημα, το κίνημα της νεολαίας, το πολύπλευρο και πολύμορφο αντιφασιστικό κίνημα, οι δημοκρατικοί άνθρωποι. Είναι οι δυνάμεις της μαχόμενης ριζοσπαστικής και κομμουνιστικής αριστεράς που μετά από χρόνια εμφανίστηκαν και έδρασαν από κοινού.

Η νίκη και απονομή δικαιοσύνης δεν μπορεί και δεν πρέπει να γίνει κτήμα της κυβέρνησης της ΝΔ, της αντιμεταναστευτικής και ακροδεξιάς ρητορικής και  της θεωρίας των δυο άκρων που κάθε φορά που σπείρεται θερίζεται φασισμός.  Δεν μπορεί και δεν πρέπει να γίνει κτήμα του ΣΥΡΙΖΑ που έπαιξε καθοριστικό ρόλο τόσο στην καθυστέρηση της ίδιας της δίκης όσο και σε διάφορα «ξεπλύματα» των νεοναζί (στάση στη Βουλή, επίσκεψη με Κασιδιάρη στο Καστελόριζο κλπ.)

Η απόφαση του δικαστηρίου και η ανάσα δικαίωσης και αισιοδοξίας που μας δημιούργησε δεν μπορεί να οδηγήσει σε εφησυχασμό ότι ξεμπερδέψαμε με το φασιστικό φαινόμενο.  Δεν είναι μόνο η αναμονή των ποινών, είναι η ίδια η φύση του σύγχρονου καπιταλισμού που μπροστά στην κρίση και τις αντιφάσεις του επιστρατεύει και αξιοποιεί την ακροδεξιά και τον φασισμό. Ειδικά στην Ελλάδα που οι δεσμοί δεξιάς και ακροδεξιάς, κράτους και παρακράτους είναι χρόνιοι και ισχυροί ξέρουμε καλά ότι έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας.  Δεν ξεμπερδέψαμε ούτε με τους φασίστες ούτε με όσους τους στήριξαν και τους ανέδειξαν,  έστω και αν τώρα εμφανίζονται με γερές δόσεις όψιμου και ψεύτικου αντιφασισμού. Η ίδια η απρόκλητη καταστολή της μεγαλειώδους διαδήλωσης έξω από το εφετείο με τη χρήση χημικών και αύρας, λίγες στιγμές μόλις μετά την ανακοίνωση της απόφασης και εν μέσω των πανηγυρισμών από τους διαδηλωτές, δείχνει ένα νέο γύρο κλιμάκωσης της επίθεσης στα δημοκρατικά δικαιώματα και τις λαϊκές ελευθερίες. Για αυτό απαιτούμε την εκκαθάριση των σωμάτων ασφαλείας και γενικά του κρατικού μηχανισμού από φασιστικά εγκληματικά στοιχεία, για αυτό παλεύουμε για την κατάργηση του πρόσφατου αντιδημοκρατικού νόμου για τις διαδηλώσεις και ζητάμε κατάργηση του Π.Δ.171/1991 που δίνει τη δυνατότητα στην αστυνομία να αυθαιρετεί.

Συνεχίζουμε στο δρόμο του αγώνα απέναντι στον φασισμό και το σύστημα που τον γεννά, για ζωή, ελευθερία και υπεράσπιση των δημοκρατικών μας δικαιωμάτων.

Συντονισμός Δράσης και Διαλόγου Κομμουνιστικών Δυνάμεων

Οι πολιτικές οργανώσεις που συγκροτούν τον Συντονισμό Δράσης και Διαλόγου Κομμουνιστικών Δυνάμεων κινούνται από την κοινή πεποίθηση ότι το εργατικό και λαϊκό κίνημα, η ριζοσπαστική Αριστερά και οι κομμουνιστικές δυνάμεις βρίσκονται μπροστά σε κρίσιμα και δύσκολα σταυροδρόμια, στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς. Στο Συντονισμό συμμετέχουν οι οργανώσεις ΑΡΙΣΤΕΡΗ ΑΝΑΣΥΝΘΕΣΗ, κίνηση κομμουνιστών ΕΡΓΑΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ, ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ, ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ, σύλλογος Γ. ΚΟΡΔΑΤΟΣ.

Φίλες και Φίλοι,

Στοιχειώδης ανάληψη κοινωνικής ευθύνης μετά τις τελευταίες εξελίξεις και τα μέτρα για την αντιμετώπιση της εξάπλωσης του κορονοϊού, οδηγεί όσο εμένα, όσο και τον εκδοτικό οίκο «ΤΟΠΟΣ Α.Ε.» στην απόφαση για τη ματαίωση της εκδήλωσης παρουσίασης του βιβλίου μου «Το άλλο άκρο στο εδώλιο – Δικαιοσύνη ή ατιμωρησία ξανά» (Αγόρευση στην δίκη της Χρυσής Αυγής 20 & 21/1/2020).

Μετά τη λήξη των έκτακτων μέτρων θα εκτιμηθεί εάν και πότε θα προγραμματισθεί εκ νέου η εκδήλωση παρουσίασης.

Οσον αφορά το βιβλίο είναι ήδη διαθέσιμο. Οσοι επιθυμούν να το προμηθευτούν, παρακαλώ να επικοινωνήσουν μαζί μου στα παρακάτω τηλέφωνα.

Κώστας Παπαδάκης δικηγόρος

Κυρ. Λουκάρεως 11 & Λ. Αλεξάνδρας, Αθήνα 11471

Τηλ : 210 3834545 – Φαξ : 210 3300690

Κιν : 6937068612, e – mail : kopapad@otenet.gr

Εισαγωγή: Γιατί η έκδοση αυτού του βιβλίου

Το ξέσπασμα των αντιφασιστικών διαδηλώσεων σε όλη την Ελλάδα, που ακολούθησε την δολοφονία του Παύλου Φύσσα είχε ως αποτέλεσμα να υποχρεώσει την κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου και τους μηχανισμούς της δικαστικής εξουσίας, που μέχρι τότε για ενάμιση χρόνο μαζί με όλο το πολιτικό σύστημα παρατηρούσαν χωρίς καμία παρέμβαση την καθημερινή, κλιμακούμενη, εγκληματική, βία της ναζιστικής Χρυσής Αυγής και των «Ταγμάτων Εφόδου» της, να προχωρήσει στην ποινική της καταστολή, έστω και κουτσουρεμένα.

Ο τότε Υπουργός Δημόσιας Τάξης Νίκος Δένδιας με επιστολή του στον Εισαγγελέα Αρείου Πάγου ζήτησε να ερευνηθεί ποινικά η δραστηριότητα της Χρυσής Αυγής στο σύνολό της ως εγκληματική οργάνωση. Ανατέθηκε κατεπείγουσα σχετική προκαταρκτική εξέταση στον αντιεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Χαράλαμπο Βουρλιώτη στις 19/9/2013, ο οποίος στις 28/9/2013 ολοκλήρωσε και διαβίβασε την αναφορά του και την ημέρα εκείνη έγιναν οι πρώτες συλλήψεις ηγετικών στελεχών της Χρυσής Αυγής, έρευνες κατασχέσεις κλπ.

Η διεξαγωγή κύρια ανάκρισης ανατέθηκε αρχικά σε δύο «ανακριτές διαφθοράς» του Πρωτοδικείου Αθηνών και λίγο αργότερα, ύστερα από σύγκληση της Ολομέλειας Εφετών σε δύο Εφέτες Ανακρίτριες (Ιωάννα Κλάππα και Μαρία Δημητροπούλου) υπό την εποπτεία του Αντιεισαγγελέα Εφετών Ισίδωρου Ντογιάκου. Η ανάκριση ολοκληρώθηκε στις 31/7/2014, οπότε και η δικογραφία διαβιβάστηκε στο εποπτεύοντα εισαγγελέα, ο οποίος στις 15/10/2014 υπέβαλε την σχετική παραπεμπτική πρόταση του στο Συμβούλιο Εφετών Αθηνών.

Η πρότασή του περιελάμβανε διώξεις μόνο για το ΠΚ 187 (εγκληματική οργάνωση), όχι όμως και για το ΠΚ 187Α (τρομοκρατική οργάνωση), ενώ παρά τα πάμπολλα περιστατικά ηθικών αυτουργιών, που δέχεται το παραπεμπτικό βούλευμα (βλ. αναλυτικά στην αγόρευση) τα ηγετικά στελέχη της Χρυσής Αυγής παραπέμφθηκαν μόνο για το αδίκημα της διεύθυνσης εγκληματικής οργάνωσης και όχι και για ηθικές αυτουργίες στις επιμέρους πράξεις. Τελικά, στις 4/2/2015 εκδόθηκε το υπ’ αριθμ. 215/2015 παραπεμπτικό βούλευμα του Συμβουλίου Εφετών Αθηνών, το οποίο αποφάσισε κατά πλειοψηφία σύμφωνα με την πρόταση Ντογιάκου με μειοψηφία ενός εφέτη, που έκρινε ότι δεν έπρεπε να υπάρξει παραπομπή για το αδίκημα της εγκληματικής οργάνωσης, επειδή δεν είχε αποδοθεί οικονομικό κίνητρο στην Χρυσή Αυγή. Ήταν η πρώτη και η τελευταία φορά από το 2001, που ισχύει το ΠΚ 187, που Έλληνας δικαστής το έκρινε αντισυνταγματικό για οποιονδήποτε λόγο.

Η δίκη της Χ.Α. προσδιορίστηκε στο Α΄ Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων Αθηνών για τις 20/4/2015, οπότε και ξεκίνησε, ενώ ως τόπος διεξαγωγής της μεθοδεύθηκε από την τότε διοίκηση του Εφετείου Αθηνών και την ανοχή του Υπουργείου Δικαιοσύνης να είναι η αίθουσα γυναικείων φυλακών του Κορυδαλλού αντί της αίθουσας εκδηλώσεων του Εφετείου που βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας και είναι πολύ μεγαλύτερη σε χωρητικότητα. Υστερα από μεγάλο αγώνα η δίκη μεταφέρθηκε τμηματικά και μόλις τους τελευταίους μήνες ολικά στο Εφετείο. Δυστυχώς όμως διεξήχθη κάτω από συνθήκες αφόρητης και πολλαπλής υποβάθμισης με ευθύνη της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ που συντηρούσε το σχετικό νομικό καθεστώς, όπως έλλειψη ραδιοτηλεοπτικής κάλυψης, έλλειψη τήρησης ηχογραφημένων πρακτικών της δίκης και διανομής απομαγνητοφωνημένου κειμένου την επόμενη μέρα, σοβαροί περιορισμοί στην κάλυψη της από φωτογράφους και με πλήρη σχεδόν αποχή των περισσότερων Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, ιδίως κατά τις ημέρες διεξαγωγής στον Κορυδαλλό με εξαίρεση τις καθημερινές εφημερίδες της αριστεράς (ΕφΣυντ, Αυγή, Ριζοσπάστης). Αν δεν υπήρχε η καθημερινή καταγραφή από το παρατηρητήριο «Golden Dawn Watch», το εβδομαδιαίο «βιντεοχρονολόγιο» του «Omnia TV» στους συνεργάτες των οποίων οφείλονται πολλές ευχαριστίες, αλλά και η ακούραστη και συνεπέστατη καθημερινή παρουσία συντακτών από τις εβδομαδιαίες εφημερίδες της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς όπως, η Εργατική Αλληλεγγύη πάντα με υλικό μιας ολόκληρης σελίδας, Κόντρα με συχνά αποκαλυπτικά άρθρα, ως ένα σημείο και η Νέα Προοπτική, το ΠΡΙΝ και άλλες εφημερίδες), και ελάχιστοι ραδιοφωνικοί σταθμοί (Κόκκινο, ΕΡΤ, 984) και ιστοσελίδες, η δίκη θα βρίσκονταν κυριολεκτικά στο σκοτάδι. Ενώ σημαντικό ρόλο διαδραμάτισαν και οι σχετικές ενημερωτικές εκδηλώσεις που οργανώθηκαν σε διάφορες πόλεις από κοινωνικούς και αντιφασιστικούς φορείς.

Οι κατηγορούμενοι στη δίκη είναι 68, από τους οποίους οι 39 αντιμετωπίζουν κυρίως το αδίκημα της ένταξης ή διεύθυνσης (20 + 19) σε εγκληματική οργάνωση, ενώ οι υπόλοιποι βαρύνονται επιπλέον και με άλλα κακουργήματα (συνέργεια στην ανθρωποκτονία Παύλου Φύσσα 18/9/2013, απόπειρα ανθρωποκτονίας κατά των Αιγυπτίων ψαράδων 12/6/2012 και απόπειρα ανθρωποκτονίας κατά των συνδικαλιστών μελών του Π.Α.Μ.Ε. 13/9/2013). Όλα τα στελέχη της ηγεσίας παραπέμπονται μόνο ως διευθυντές εγκληματικής οργάνωσης χωρίς να τους αποδίδεται καμμία ηθική αυτουργία για τις πράξεις της !

Οι παραπάνω τρείς αποτελούν τις κύριες υποθέσεις της δίκης ενώ εκτός από τους κατηγορουμένους των υποθέσεων αυτών, στο εδώλιο κάθονται μόνο με την κατηγορία της ένταξης σε εγκληματική οργάνωση δράστες άλλων εγκληματικών ενεργειών (π.χ. ανθρωποκτονία Σαχτζάτ Λουκμάν, απόπειρα ανθρωποκτονίας στο στέκι Αντίπνοια κ.α.), που έχουν δικαστεί ή εκκρεμοδικούν αυτοτελώς χωρίς όμως στις δίκες εκείνες να έχει αποδοθεί το αδίκημα της ένταξης σε εγκληματική οργάνωση, για το οποίο δικάζονται αποκλειστικά στην παρούσα δίκη.

Στην διάρκεια των συνεδριάσεων αυτών εξετάσθηκαν 153 μάρτυρες κατηγορίας και πολιτικής αγωγής, 61 μάρτυρες υπεράσπισης, ενώ αναγνώσθηκαν εκατοντάδες έγγραφα και προβλήθηκαν, ακροάσθηκαν ή επισκοπήθηκαν χιλιάδες ψηφιακά πειστήρια (ηχητικά, συνομιλίες, βίντεο, φωτογραφίες, SMS κ.α.) προερχόμενα κατά κύριο λόγο από κατασχέσεις υλικών φορέων (Η/Υ, κινητά τηλέφωνα κατηγορουμένων και άλλων μελών της Χρυσής Αυγής).

Αναγνώσθηκαν  επίσης με αίτημα των κατηγορουμένων επί πολλούς μήνες ατέρμονες κοινοβουλευτικές ερωτήσεις βουλευτών της Χρυσής Αυγής, οι οποίοι με τον τρόπο αυτό ήθελαν να δείξουν το τεράστιο κοινοβουλευτικό τους έργο, προκειμένου να τεκμηριώσουν, ότι διώκονται εξαιτίας του φιλολαϊκού του χαρακτήρα. Και βέβαια απολογήθηκαν σχεδόν όλοι οι κατηγορούμενοι. Για τους περισσότερους η μέρα απολογίας ήταν η μόνη που εμφανίστηκαν στη δίκη, τουλάχιστον εκούσια. Η αποδεικτική διαδικασία ολοκληρώθηκε στις 7/11/2019 με την απολογία Μιχαλολιάκου, ενώ στις 18/12/2019 διατυπώθηκε η πρόταση της εισαγγελέως της έδρας, η οποία εισηγήθηκε όπως είναι γνωστό την αθώωση όλων όσων κατηγορούνται, είτε για ένταξη είτε για διεύθυνση σε εγκληματική οργάνωση με το σκεπτικό, ότι η Χρυσή Αυγή δεν είναι εγκληματική οργάνωση.

Η εικόνα του ακροατηρίου περιελάμβανε σε όλη σχεδόν τη διάρκεια της δίκης άδεια τα εδώλια των κατηγορουμένων, που εκπροσωπούνται καθημερινά από έναν πυρήνα επιμελών συνηγόρων υπεράσπισης. Αδεια σχεδόν πάντα και γεμάτα λίγες μόνο φορές όταν υπήρχε σχέδιο τραμπουκισμών τα έδρανα των οπαδών των κατηγορουμένων. Το αντιφασιστικό ακροατήριο είχε πιο σταθερή παρουσία αν και όχι αυτή που θα έπρεπε. Αντιφασίστες, μετανάστες θύματα της Χ.Α. και εκπρόσωποι συλλόγων, στελέχη του Κ.Κ.Ε., του ΣΥ.ΡΙΖ.Α., μέλη οργανώσεων της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς, της Κ.Ε.Ε.Ρ.Φ.Α., αντιπροσωπείες της Α.Δ.Ε.Δ.Υ, σωματείων αλλά και διεθνών ενώσεων για τα δικαιώματα, βουλευτές κ.α. Ανάμεσα στις συχνές παρουσίες – σίγουρα πολλούς παραλείπω και ζητώ εκ των προτέρων συγνώμη –  ο Ναίμ Ελγαντούρ και η Αννα Στάμου από τη Μουσουλμανική Κοινότητα, ο πρόεδρος της Πακιστανικής Κοινότητας Τζαβέντ Ασλάμ και ο πατέρας του Σαχτζάτ Λουκμάν, ο παλαίμαχος αγωνιστής και αυτόπτης μάρτυρας στη δολοφονία Λαμπράκη Λεωνίδας Κοντουδάκης. Κορυφαία και σχεδόν καθημερινή παρουσία και όχι μόνο σε όσες συνεδριάσεις αφορούσαν τη δολοφονία του γιού της η συγκλονιστική μορφή της Μάγδας Φύσσα, συμπαραστάτριας, οδηγήτριας και πηγής έμπνευσης για όλους μας. Τίμησε τη μνήμη του Παύλου της και τον παρέδωσε στην ιστορία ως «λευτεριάς λίπασμα».

Ακολούθησαν, μετά την διακοπή των Χριστουγέννων, από 8/1/2020 οι αγορεύσεις των συνηγόρων πολιτικής αγωγής. Αγόρευσαν κατά σειρά οι συνήγοροι Χρύσα Παπαδοπούλου (οικογένεια Φύσσα), Κώστας Σκαρμέας, Θανάσης Καμπαγιάννης και Κώστας Παπαδάκης (Αιγύπτιων ψαράδων), Χάρης Στρατής, Παναγιώτης Σαπουντζάκης, Μάνος Μαλαγάρης, Θόδωρος Θεοδωρόπουλος, Αντώνης Αντανασιώτης και Αγγελος Βρεττός (συνδικαλιστών μελών Π.Α.Μ.Ε). Η δίκη μέχρι την ολοκλήρωση των αγορεύσεων των συνηγόρων πολιτικής αγωγής (13/2/2020) είχε πραγματοποιήσει 416 συνεδριάσεις. Μετά την ολοκλήρωση τους ξεκίνησαν οι αγορεύσεις των συνηγόρων υπεράσπισης. Δεν είναι γνωστό πόσοι από όσους έχουν δηλωθεί στην δίκη θα ασκήσουν το δικαίωμα αυτό. Σίγουρα πάντως αρκετές δεκάδες. Οι ολοκλήρωση των αγορεύσεων τους στην δίκη, η οποία πλέον διεξάγεται αποκλειστικά στο Εφετείο, αναμένεται στους επόμενους δύο μήνες και η έκδοση της απόφασης εκτός απροόπτου τους καλοκαιρινούς μήνες 2020. Έως τότε η δίκη θα έχει υπερβεί τα 5 χρόνια από την έναρξη της και ο αριθμός των συνεδριάσεων, που θα πραγματοποιήσει θα πλησιάζει τις 500. Αγνωστο πόσοι μήνες (δεν τολμώ να πω χρόνια) θα περάσουν μέχρι να καθαρογραφούν και να είναι διαθέσιμα τα πρακτικά της δίκης μαζί με το σκεπτικό της απόφασης. Και ας μην μιλήσω για την κατ έφεση δίκη.

Δεν είναι ωστόσο μόνο ο όγκος (αναπόφευκτος λόγω της προφανούς ανάγκης συνεκδίκασης με ενιαία κριτήρια όλων των υποθέσεων για τη συναγωγή των στοιχείων της εγκληματικής οργάνωσης) και η διάρκειά της το στοιχείο, που την καθιστά μοναδική. Είναι αναμφισβήτητη η ελληνική και διεθνής ιστορική της βαρύτητα και η απαίτηση του αντιφασιστικού κινήματος και των θυμάτων της Χρυσής Αυγής για την καταδίκη της ναζιστικής εγκληματικής βίας, ενώ εκδηλώνεται καθημερινά από πολλούς και με κάθε τρόπο η έντονη αγανάκτηση για την εισαγγελική πρόταση, που κινδυνεύει για άλλη μια φορά στην ιστορία να αφήσει τη  φασιστική εγκληματική βία στο απυρόβλητο. Που πιθανότατα θα είναι και τελεσίδικο καθώς η πολιτική αγωγή δεν έχει δικαίωμα να προσβάλει με ένδικα μέσα αθωωτική απόφαση.

Η ελλιπής δημοσιότητα όλα τα χρόνια της διεξαγωγής της δίκης κατέστησε αναγκαία κατά την γνώμη μας την δημοσιοποίηση των αγορεύσεων των συνηγόρων πολιτικής αγωγής, προκειμένου η επιχειρηματολογία, η τεκμηρίωση και τα στοιχεία τους να γίνουν ευρύτερα γνωστές. Εξ άλλου δεν είμαστε δικηγόροι μόνο για τα έδρανα των δικαστηρίων. Είμαστε μέρος του αντιφασιστικού κινήματος που μας ανέθεσε τιμητικά την έκφραση της φωνής του. Από αυτό πηγάζουν οι αρμοδιότητές μας και σε αυτό επιστρέφει και αναφέρεται η αποστολή μας μέσα και έξω από τη δίκη. Χρέος μας να σταθούμε άξιοι για να τιμήσουμε αυτή την αποστολή με βαθειά επίγνωση του μεγέθους της ευθύνης που την περιβάλλει. Το χρωστάμε στα θύματα του φασισμού και του ναζισμού στη χώρα μας και όχι μόνο, το χρωστάμε στη γενιά της αντίστασης, το χρωστάμε στη γενιά του αντιδικτατορικού αγώνα και του Πολυτεχνείου, το χρωστάμε σε όλους όσους αγωνίζονται τις μέρες αυτές για την αλληλεγγύη στους πρόσφυγες και μετανάστες, ενάντια στα υπολείμματα της ρατσιστικού δηλητήριου της Χ.Α, όπου και αν αυτό βρίσκει φιλοξενία. Και φυσικά το χρωστάμε στις επόμενες γενιές για να ζήσουν και εκείνες με τις ελευθερίες που κατέκτησαν και μας προσέφεραν οι προηγούμενες.

Και δεν θα κάνουμε τη χάρη σε κανένα να πνίξουμε την αλήθεια στη σιωπή και στην αστική υποκρισία.

Μάρτιος 2020

Κώστας Παπαδάκης

Κώστας Παπαδάκης

Ο Κώστας Παπαδάκης είναι μαχόμενος δικηγόρος, μέλος της ΑΝΤΑΡΣΥΑ.