Άρθρα

4 ερωτήματα και 4 αλήθειες σε σχέση με το Ε.Σ.Υ.

14 Φεβρουαρίου 2022/0 Comments/in Κοινωνία, Υγεία /by Μιχάλης Τερζάκης

Στις 8/2/2022 το υπουργείο υγείας εκδίδει προπαγανδιστικό βίντεο για τον αριθμό των ΜΕΘ στην Ελλάδα και τις προσλήψεις προσωπικού στο Ε.Σ.Υ που έγιναν στην διετία της πανδημίας. Παρόλο που η διαχείριση της πανδημίας από την ΝΔ και το υπουργείο δεν διαθέτει ούτε ψήγμα αξιοπιστίας, είπαμε αρχικά να δούμε τα στοιχεία που παρουσιάζονται με καλή την πίστη. Έτσι λοιπόν προκύπτουν 4 βασικά ερωτήματα:

1. Εδώ και 2 χρόνια πανδημίας η ενημέρωση για τον αριθμό κρεβατιών ΜΕΘ αποτελούνταν από προφορικά διαγγέλματα από παράγοντες του υπουργείου – διαγγέλματα που συνήθως αποτελούσαν αντικρουόμενες εκτιμήσεις που ανεβοκατέβαζαν τους αριθμούς ανάλογα με τις επικοινωνιακές ανάγκες της ΝΔ. Μαθαίνουμε λοιπόν ότι υπάρχουν 1347 κρεβάτια ΜΕΘ από τα οποία τα 1105 είναι στο Ε.Σ.Υ. Όπως όμως μας ενημερώνουν καθημερινά υγειονομικοί, και όπως ξέρουμε από την εντατικολογία, η ΜΕΘ δεν είναι απλώς ένα κρεβάτι με έναν αναπνευστήρα. Στηρίζεται κατά βάση σε εξειδικευμένο προσωπικό (ιατρούς και νοσηλευτές). Ποια είναι η αναλογία γιατρών και νοσηλευτών σε σχέση με τα κρεβάτια ΜΕΘ;

2. Από τον αριθμό ΜΕΘ που δίνει το υπουργείο ποιες είναι οι πραγματικά λειτουργικές ΜΕΘ; Η μελέτη Λύτρα – Τσιόδρα ανέδειξε ότι το Ε.Σ.Υ μπλοκάρει όταν οι διασωληνώσεις ξεπερνάνε τις 400, με την θνητότητα να εκτοξεύεται όσο αυξάνονται οι διασωληνωμένοι, ή όσο απομακρυνόμαστε από την Αττική, έχοντας δυστυχώς περιπτώσεις όπου η θνητότητα σε ΜΕΘ της επαρχίας να αγγίζει το 100%. Το υπουργείο από την άλλη, μιλάει για 702 ΜΕΘ που διατίθενται για τα περιστατικά COVID 19. Η πραγματικότητα των ίδιων των ανακοινώσεων του Υπουργείου Υγείας έδειχνε ότι ο μέγιστος αριθμός κλινών ΜΕΘ που διατέθηκε για covid περιστατικά δεν ξεπέρασε τις 680. Οι σχεδόν διπλάσιες κλίνες που κατά την κυβέρνηση «λειτουργούν», πώς προκύπτουν;

3. Το υπουργείο αναδεικνύει την ενίσχυση του Ε.Σ.Υ σε ανθρώπινο δυναμικό με 3.729 μόνιμο και 15.732 επικουρικό προσωπικό μέσα στην διετία. Αλήθεια ποιο είναι το συνολικό ισοζύγιο σε σχέση με το προσωπικό του ΕΣΥ μέσα στην διετία; Αν λάβουμε υπόψη τις συνταξιοδοτήσεις και παραιτήσεις λόγω burn out σε ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, ποια είναι η πραγματική αύξηση των απασχολούμενων στο ΕΣΥ; Μόνο οι υγειονομικοί που τέθηκαν σε αναστολή ξεπερνάνε τις 4.500 θέσεις σε μόνιμο προσωπικό, που στην συντριπτική πλειοψηφία παραμένουν ακάλυπτες.

4. Τέλος το Υπουργείο Υγείας επιχειρεί με περίσσια κουτοπονηριά να στοιχειοθετήσει την επάρκεια της Ελλάδας σε ΜΕΘ μέσα στην πανδημία με το να συγκρίνει τον ελληνικό με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, αλλά …προ πανδημίας, Δηλαδή στοιχεία για το 2021 συγκρίνονται με αυτά του 2018, προ πανδημίας, ώστε να προκύψει το μαγικό νούμερο που χρειάζεται το υπουργείο για να μας πείσει ότι ‘’πάμε καλά’’. Μήπως η πανδημία δεν αύξησε τις ανάγκες υγείας ή μήπως μιλάμε για προχωρημένη στατιστική του στυλ ‘’Στα 15 παιδιά ανά τάξη κολλάει περισσότερο από ότι στα 25’’; Οι άριστοι της κυβέρνησης ΝΔ οφείλουν να μας διαφωτίσουν σχετικά.

Και 4 αλήθειες…

1. Η αλήθεια για τα κρεβάτια ΜΕΘ αποτυπώνεται από την ζοφερή πραγματικότητα που βιώνει το υγειονομικό προσωπικό του ΕΣΥ και ο ελληνικός λαός. Όπως αποτυπώνεται από έρευνες και δεδομένα (χαρακτηριστικό παράδειγμα η μελέτη Τσιόδρα – Λύτρα) αλλά και η πραγματική κλινική εμπειρία που δείχνει ότι σχεδόν η πλειοψηφία των θανάτων λόγω covid ήρθε εκτός ΜΕΘ. Κοινές κλίνες βαφτίζονται ΜΕΘ με ελάχιστο και μη εκπαιδευμένο προσωπικό. Τα κρεβάτια δεν επαρκούν ούτε στο ελάχιστο με δεκάδες και εκατοντάδες ασθενείς να περιμένουν διασωληνωμένοι σε κοινό κρεβάτι (ή ακόμα να μην αποκτούν καν πρόσβαση σε κοινή κλίνη) για να αδειάσει κάποιο κρεβάτι ΜΕΘ. Όλα αυτά, πριν φτάσουμε στους 702 διασωληνωμένους. Οι θάνατοι έξω από τις ΜΕΘ και η υψηλή θνητότητα εντός των μονάδων είναι αποκλειστική ευθύνη της κυβέρνησης ΝΔ και της διαχείρισης της πανδημίας.

2. Το Ε.Σ.Υ είναι υπό κατάρρευση. Το προσωπικό στα νοσοκομεία και στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας είναι εξαντλημένο και υπό κατάρρευση. Μαζικά συνάδελφοι που για χρόνια δούλευαν στο Ε.Σ.Υ οδηγούνται σε παραίτηση ή πρόωρη συνταξιοδότηση ενώ νέοι συνάδελφοι ειδικευόμενοι οδηγούνται μαζικά στην μετανάστευση. Δεν πρόκειται για γιατρούς που «λύγισαν» από το φόρτο ή λιποψύχησαν στη μάχη. Οι γιατροί που σήμερα μεταναστεύουν ή παραιτούνται από τα νοσοκομεία μετρούν δύο ολόκληρα χρόνια υπερ-εργασίας στο κόκκινο, χωρίς σταματημό. Η φυγή από το ΕΣΥ έχει τη σφραγίδα της κυβερνητικής αδιαφορίας ή ακόμα χειρότερα της πολιτικής πρόθεσης να αποδυναμωθεί σκόπιμα το δημόσιο νοσοκομείο για να γιγαντωθούν τα κέρδη του ιδιωτικού. Σήμερα μετράμε πολύ λιγότερους συναδέλφους, σε ένα Ε.Σ.Υ που ήδη πριν την πανδημία λειτουργούσε με χιλιάδες κενά.

3. Το Ε.Σ.Υ έχει γίνει σύστημα μίας νόσου. Όσο και αν βαυκαλίζεται το υπουργείο για το αντίθετο τα στοιχεία είναι ενδεικτικά. Μόνο για τον Γενάρη – Οκτώβρη 2020 χάθηκαν πάνω από 2,5 εκατομμύρια επισκέψεις στα Κέντρα Υγείας, σε σχέση με τον αντίστοιχο μέσο όρο της περιόδου 2017 – 2019, ενώ άλλα 3,4 εκατομμύρια επισκέψεις στα τακτικά εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων. Τα χειρουργεία τακτικά χειρουργεία έχουν μειωθεί πάνω από 50%. Αντίστοιχα είναι και τα στοιχεία για το 2021. Το Ε.Σ.Υ φέρει ακέραιο το βάρος της πανδημίας χωρίς την παραμικρή ενίσχυση από τον ιδιωτικό τομέα υγείας (κλινικές και νοσοκομεία).

4. Το ιδιωτικό κεφάλαιο στο υγεία συνεχίζει ανενόχλητο να κερδοσκοπεί σε βάρος του ελληνικού δημοσίου και του ελληνικού λαού. Οι ιδιωτικές κλινικές στην συντριπτική πλειοψηφία έχουν μείνει στο απυρόβλητο μέσα στην πανδημία ενώ στις λίγες περιπτώσεις που καλούνται να συνδράμουν – το κάνουν ζητώντας τουλάχιστον διπλάσια ρήτρα από τα προβλεπόμενα. Βλέπε ΦΕΚ Β’ 4181/2021 για αποζημιώσεις με συντελεστή 2,09 επί της αρχικής τιμής. Όχι όμως μόνο αυτό: Ο εξοβελισμός της λοιπής νοσηρότητας από τα δημόσια νοσοκομεία (και κυρίως των χειρουργικών επεμβάσεων), πέρα από ένα σημαντικό κόστος υπερβάλλουσας θνητότητας (η οποία στην Ελλάδα έχει εκτοξευτεί), οδηγεί όσους μπορούν να στρίψουν τον οικογενειακό κουμπαρά, στον ιδιωτικό τομέα. Από τη μια τα ιδιωτικά νοσοκομεία λειτούργησαν με κυβερνητικό προστατευτικό κλοιό για να μην «μολυνθεί» από τον covid, από την άλλη, με το ΕΣΥ αποκλειστικής νόσου, σπρώχτηκαν δεκάδες χιλιάδες νέοι πελάτες στα ιδιωτικά κέντρα υγείας.

Η πανδημία ανέδειξε παγκόσμια ότι μόνο ισχυρά δημόσια συστήματα υγείας μπορούν να εγγυηθούν την υγεία του λαού. Στην Ελλάδα όμως, έχοντας μια κυβέρνηση ορκισμένη αντίπαλο των δημόσιων αγαθών, το σύστημα υγείας σκόπιμα, συστηματικά και εμμονικά διαλύεται για να οδηγηθούν οι πολίτες στα ιδιωτικά νοσοκομεία. Το τσάκισμα του Ε.Σ.Υ. είναι το μεγάλο στοίχημα της κυβέρνησης. Η υπεράσπισή του και η ανάδειξη της δημόσιας υγείας ως αναντικατάστατη κρατική υποχρέωση, είναι το μεγάλο στοίχημα του λαού και του προοδευτικού κινήματος.

Μιχάλης Τερζάκης

Ο Μιχάλης Τερζάκης είναι ειδικευόμενος Γενικής ιατρικής στο Γ.Ν.Θ Παπανικολάου και απόφοιτος μεταπτυχιακού Πολιτικής Υγείας και Δημόσιας Υγείας ΑΠΘ.

Έκθεση ΟΟΣΑ 2021: Η κατάρρευση της υγείας στην Ελλάδα

5 Ιανουαρίου 2022/0 Comments/in Κοινωνία, Υγεία /by Μιχάλης Τερζάκης

Στις 13/12 δημοσιοποιήθηκε η έκθεση του ΟΟΣΑ για την ‘’Κατάσταση της Υγείας στην Ελλάδα του 2021’’[i]. Αυτή η έκθεση δημοσιοποιείται κάθε δυο έτη για όλες τις χώρες μέλη του ΟΟΣΑ. Σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί αντικειμενικό ανάγνωσμα, καθώς προέρχεται από τα παγκόσμια think tank της εμπορευματοποίησης και διάλυσης των δημόσιων Εθνικών Συστημάτων Υγείας. Παρόλα αυτά τα ευρήματά της μαρτυρούν την εγκληματική διαχείριση της πανδημίας στην Ελλάδα. Μιας και συνηθίζουν να χάνονται τελευταία οι επιστημονικές εκθέσεις που διαλύουν το κυβερνητικό αφήγημα της επιτυχούς διαχείρισης της πανδημίας, ας σταθούμε στα βασικά συμπεράσματα από την έκθεση του ΟΟΣΑ:

Η Πλεονάζουσα Θνησιμότητα στην Ελλάδα εκτοξεύθηκε στα χρόνια της πανδημίας – Το μέσο προσδόκιμο επιβίωσης μειώθηκε κατά 6 μήνες

Ήδη ο μέσος όρος ζωής στην Ελλάδα έχει μειωθεί κατά 6 μήνες στα έτη 2019 – 2020 σαν αποτέλεσμα της πανδημίας. Βρίσκεται πλέον στα 81,7 έτη, λίγο πιο πάνω από το μέσο όρων των χωρών του ΟΟΣΑ.

Ο Π.Ο.Υ ορίζει την πλεονάζουσα θνησιμότητα ως «οι επιπρόσθετοι συνολικοί θάνατοι που καταγράφονται μέσα σε μία κρίση (όπως η Πανδημία Covid) σε σχέση με τους αναμενόμενους θανάτους υπό φυσιολογικές συνθήκες». Με αυτόν τον τρόπο υπολογίζονται όχι μόνο οι θάνατοι από COVID – 19, αλλά και από το σύνολο των άλλων ασθενειών (καρδιαγγειακά, καρκίνοι, λοιμώξεις κτλ). Πρόκειται δηλαδή για τους θανάτους που οφείλονται στην πανδημία, αλλά δεν προκαλούνται από τον ίδιο τον ιό. Προκαλούνται από την «παράλληλη πανδημία» της «λοιπής νοσηρότητας». Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Π.Ο.Υ υπολογίζεται ότι οι συνολικοί επιπρόσθετοι θάνατοι το 2020 είναι 1,11 έως 1,21 εκατομμύρια μόνο για την Ευρώπη, την ίδια στιγμή που οι θάνατοι από COVID ήταν 600 χιλιάδες! Δηλαδή από το σύνολο της πλεονάζουσας θνησιμότητας οι μισοί θάνατοι οφείλονται στην νόσο COVID και οι άλλοι μισοί στα υπόλοιπα νοσήματα[ii].

Η έκθεση του ΟΟΣΑ εκτιμάει ότι η Πλεονάζουσα Θνησιμότητα στην Ελλάδα μεταξύ Μαρτίου 2020 και Δεκεμβρίου 2020 άγγιζε τις 8.500 χιλιάδες. Αντίστοιχα δεδομένα καταγράφει το ‘’Κέντρο Έρευνας και Εκπαίδευσης στην Δημόσια Υγεία, Την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας και την Πολιτική Υγείας’’ (ΚΕΠΥ) για την περίοδο 22 Φεβρουαρίου-31 Δεκεμβρίου 2020 που αφορά το 1^ο και το 2^ο Κύμα της Πανδημίας. Στην Ελλάδα καταγράφηκαν 8.405 θάνατοι περισσότεροι, δηλαδή +8,4% σε σχέση με τους αναμενόμενους βάσει της πενταετίας 2015-2019 πριν την πανδημία. Σχεδόν οι μισοί (3.799) από αυτούς τους θανάτους δεν μπορούν να αποδοθούν στην COVID-19[iii]. Όπως μας ενημερώνει ο καθηγητής Η. Κονδύλης η δραματική αυτή κατάσταση οφείλεται:

Α) Στην αδυναμία ελέγχου της πανδημίας. Στην απροθυμία επένδυσης σε μόνιμες δομές δημόσιας υγείας, δομές επιδημιολογικής επιτήρησης και υγειονομικού προσωπικού. Στην πριμοδότηση του ιδιωτικού τομέα σε βάρος του δημοσίου. Στην αντιεπιστημονική επένδυση στην ατομική ευθύνη έναντι της κοινωνικής και κρατικής ευθύνης.

Β) Στην έκρηξη της μη COVID – 19 θνησιμότητας στην Ελλάδα. Η μετατροπή του ΕΣΥ σε ‘’μονοθεματικό’’ σύστημα φροντίδας υγείας οδήγησε στην μειωμένη διάγνωση, θεραπεία και αποκατάσταση χρόνιων ασθενών[iv].

Γράφημα 1.

Πηγή: ΚΕΠΥ 2020

Όσον αφορά το 3^ο Κύμα της Πανδημίας, αντλούμε στοιχεία από την βάση δεδομένων της Eurostat όπως περιγράφεται από το Γράφημα 2.

Γράφημα 2: Στοιχεία για την Πλεονάζουσα Θνησιμότητα στην Ελλάδα Γενάρης 2020 έως Σεπτέμβρη 2021

Πηγή: Eurostat (πρόσβαση 22/12/2021)[v]

Παραπάνω βλέπουμε πως κυμάνθηκε η πλεονάζουσα θνησιμότητα στην Ελλάδα σε σχέση με την Ευρώπη. Ήδη από το τρίτο κύμα της Πανδημίας και έπειτα η Ελλάδα βρίσκεται κατά πολύ πάνω από τον Μ.Ο της Ευρώπης σε σχέση με το ποσοστό της Πλεονάζουσας θνησιμότητας παρουσιάζοντας ραγδαία αύξηση από τον Ιούλιο και μετά. Βέβαια, τα διαθέσιμα στοιχεία σταματάνε στα τέλη Σεπτεμβρίου, δηλαδή πριν από την αρχή του τέταρτου και φονικότερου κύματος της Πανδημίας.

Μία εικόνα του μεγέθους της καταστροφής που προκάλεσε το τέταρτο κύμα της πανδημίας μας δείχνουν τα στοιχεία από το John Hopkins στο παρακάτω γράφημα 3. Απεικονίζονται οι εβδομαδιαίοι θάνατοι ανά εκατομμύριο πληθυσμό από COVID – 19. Βλέπουμε ότι από το καλοκαίρι του 2021 η Ελλάδα όχι απλώς είναι πρώτη σε θανάτους ανά εκατομμύριο πληθυσμού, αλλά έχει διπλάσιους σε σχέση με τον Μ.Ο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Γράφημα 3: Εβδομαδιαίοι Θάνατοι από COVID – 19 ανά εκατομμύριο πληθυσμό.

Πηγή: Our World in Data (πρόσβαση 22/12/2021)[vi]

Τα Γραφήματα 2 και 3 δείχνουν την ζοφερή κατάσταση της υγείας του Ελληνικού πληθυσμού για τα έτη 2020 και 2021.

Γενικά, η πλεονάζουσα θνησιμότητα μειώνεται όταν αυξάνονται οι δαπάνες για την υγεία, τα διαθέσιμα τεστ ανίχνευσης. Καθώς και όταν αυξάνεται ο αριθμός γιατρών, νοσηλευτών και νοσοκομειακών κρεβατιών. Αντίθετα η πλεονάζουσα θνησιμότητα εντείνεται με την υποχρηματοδότηση του συστήματος υγείας, την ανεπαρκή και αργοπορημένη εφαρμογή μέτρων συγκράτησης και περιορισμού της πανδημίας καθώς και με τις πολιτικές ιδιωτικοποίησης στην Υγεία[vii].

Έτσι χιλιάδες θάνατοι θα μπορούσαν να είχαν αποτραπεί (πολλοί περισσότεροι από τους 1535 της μελέτης Τσιόδρα – Λύτρα[viii]), αν είχε ακολουθηθεί διαφορετική πολιτική σε σχέση με την χρηματοδότηση του Ε.Σ.Υ, τις προσλήψεις υγειονομικού προσωπικού, νοσοκομειακών κλινών, την ενίσχυση της Π.Φ.Υ, την έγκαιρη εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού και την ενίσχυση δομών δημόσιας υγείας και επιδημιολογικής επιτήρησης. Αντί αυτού το υπουργείο υγείας και η κυβέρνηση Μητσοτάκη επέλεξαν την πριμοδότηση του ιδιωτικού τομέα υγείας και την διάλυση του Εθνικού Συστήματος Υγείας όπως θα αναδειχθεί παρακάτω.

Η κρατική χρηματοδότηση του Ε.Σ.Υ πριν την έναρξη της πανδημίας ήταν και παρέμεινε από τις χαμηλότερες στην Ευρώπη

Σύμφωνα με την έκθεση του ΟΟΣΑ η Ελλάδα το 2019 η δαπάνησε το 7,8% (μεικτές δαπάνες, δημόσιες και ιδιωτικές) του Α.Ε.Π για την υγεία, σε σύγκριση με το 9.9% που αποτελεί τον Μ.Ο στην Ευρώπη. Θυμίζουμε ότι από το 2009 και μετά συστηματικά οι δαπάνες για την υγεία βρίσκονται πολύ κάτω από τον Μ.Ο της Ευρώπης με τις κρατικές δαπάνες υγείας να μειώνονται σωρευτικά πάνω από 40% στα χρόνια της μνημονιακής επέλασης. Η Ελλάδα δαπανά μόλις 1.603 ευρώ κατά κεφαλήν, ποσό από τα χαμηλότερα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και υποδιπλάσιο από το Μ.Ο των 3.523 ευρώ όπως φαίνεται και στο γράφημα 4.

Γράφημα 4: Δαπάνες Υγείας κατά κεφαλή και σαν ποσοστό επί του ΑΕΠ για την Ελλάδα και τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Πηγή: ΟΟΣΑ 2021

Από το σύνολο των δαπανών για την υγεία που διατίθεται μόλις το 1,7% από αυτά πάνε στην μακροχρόνια φροντίδα (έναντι 16,3% στην Ε.Ε) και μόλις το 1,4% για την πρόληψη (έναντι 2,9% στην Ε.Ε). Αντίθετα το 44% διατίθεται για νοσηλευόμενους ασθενείς – ποσοστό 2^ο υψηλότερο στην Ε.Ε – που αντανακλά τον Νοσοκομειοκεντρικό χαρακτήρα του ελληνικού συστήματος υγείας. Κάτι τέτοιο υποστηρίζεται και από το γεγονός ότι οι γενικοί γιατροί (General practitioners) αποτελούν μόλις το 7% των ιατρών σε σχέση με το αντίστοιχο 26% στην Ε.Ε.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει το σημείο της έκθεσης που καταρρίπτει ευθέως τις πρωθυπουργικές αιτιάσεις για πλεονάζοντα νοσοκομεία που πρέπει να κλείσουν. Το 2019 αντιστοιχούσαν 4,2 νοσοκομειακές κλίνες ανά 1000 κατοίκους σε σχέση με τις 5,3 ανά 1000 κατοίκους της Ε.Ε.

Από το σύνολο της χρηματοδότησης μόλις το 60% προέρχεται από πηγές δημόσιας χρηματοδότησης (δηλαδή Κρατικές δαπάνες και Ασφαλιστικά ταμεία) σε σχέση με το 80% που είναι ο μέσος όρος της Ευρώπης. Από το υπόλοιπο 40% , οι απευθείας πληρωμές των πολιτών (out-of-pocket) για την υγεία αντιστοιχούν στο 35% ενώ το άλλο 5% αποτελεί την ιδιωτική ασφάλιση που σημειώνει σταδιακή αύξηση. Η Ελλάδα παραμένει στην κορυφή της λίστας των ιδιωτικών δαπανών για την Υγεία

Γράφημα 5: Οι απευθείας πληρωμές για την Υγεία στην Ελλάδα είναι από τις υψηλότερες στην Ευρώπη.

Πηγή: ΟΟΣΑ 2021

Η εικόνα του συστήματος υγείας το 2019 δείχνει την συστηματική υποχρηματοδότηση που ακολούθησε τον οδοστρωτήρα των μνημονίων. Ουσιαστικά μιλάμε για ένα σύστημα υγείας διαλυμένο, με υποβαθμισμένες δημόσιες υποδομές και μεγάλο βαθμό ιδιωτικοποίησης πριν καν το χτυπήσει η πανδημία.

Το ποσοστό των ακάλυπτων υγειονομικών αναγκών στην Ελλάδα αυξήθηκε από 18 στο 24% μέσα στην πανδημία

Πολύ ενδιαφέροντα ευρήματα παρουσιάζει η έκθεση του ΟΟΣΑ σε σχέση με την πρόσβαση των πολιτών στην υγεία. Σύμφωνα με την έκθεση η Ελλάδα έχει το 2^ο μεγαλύτερο ποσοστό σε ανικανοποίητες ανάγκες υγείας στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2019, με το ποσοστό αυτό να αγγίζει το 8,1% του γενικού πληθυσμού. Το ποσοστό αυτό παρουσιάζει μεγάλη διακύμανση σε σχέση με την οικονομική διαστρωμάτωση του πληθυσμού, καθώς αγγίζει το 18,1% στα χαμηλότερα εισοδήματα ενώ συρρικνώνεται στο 0,9% για τα υψηλότερα εισοδήματα. Το χάσμα μεταξύ φτωχών και πλουσίων στην πρόσβαση σε υγεία είναι το μεγαλύτερο στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Γράφημα 6: Το Χάσμα σε αναφερόμενες ανικανοποίητες ανάγκες υγείας μεταξύ των χαμηλότερων και των υψηλότερων εισοδημάτων

Πηγή: ΟΟΣΑ 2021

Η κυρίαρχη αιτία των ανικανοποίητων αναγκών υγεία στην Ελλάδα είναι το κόστος των υπηρεσιών υγείας. Οι ακραίες διαφορές ανάμεσα στην κάλυψη των αναγκών υγείας μεταξύ φτωχών και πλουσίων αναδεικνύουν την εμπορευματοποίηση του συστήματος υγείας, την παντελή έλλειψη κοινωνικού κράτους και κράτους πρόνοιας (που θα άμβλυνε τέτοιες αντιθέσεις) καθώς και τον βαθμό ιδιωτικοποίησης του συστήματος υγείας – όπου ολόκληροι τομείς ‘’φιλέτα’’ έχουν παραχωρηθεί αποκλειστικά στον ιδιωτικό τομέα για εκμετάλλευση (διαγνωστικές εξετάσεις, φάρμακο, οδοντιατρική περίθαλψη).

Οι απευθείας πληρωμές στην Ελλάδα (out-of-pocket) ξεπερνούν το 35% των συνολικών δαπανών για την υγεία, 3^ο υψηλότερο στην Ε.Ε. Το νούμερο δε, είναι υπερδιπλάσιο από τον Μ.Ο της ΕΕ (15,4%). Σαν αποτέλεσμα η Ελλάδα έχει το 8^ο υψηλότερο ποσοστό καταστροφικών δαπανών για την υγεία στο 8,9% σε σχέση με το 6,5% μ.ο. της Ε.Ε. Ποσοστό που βρίσκεται σε συνεχή αύξηση από το 2010. Επηρεάζει ελάχιστα τα υψηλότερα οικονομικά στρώματα ενώ πάνω από τις μισές περιπτώσεις αφορούν τα χαμηλότερα εισοδήματα.

Γράφημα 7: Καταστροφικές δαπάνες υγείας στην Ελλάδα

Πηγή: ΟΟΣΑ 2021

Τα παραπάνω γραφήματα αναδεικνύουν μια σκληρή αλήθεια, ότι η πρόσβαση σε υγεία στην Ελλάδα διέπετε από σκληρούς ταξικούς φραγμούς. Χαρακτηριστικά, τα χαμηλότερα εισοδήματα – τα οποία κατά τεκμήριο έχουν τις περισσότερες ανάγκες υγείας – πληρώνουν δυσανάλογα πολλά χρήματα (μέσω απευθείας πληρωμών), ενώ τους παρέχονται οι λιγότερες υπηρεσίες υγείας. Η κατάσταση δε είναι ακόμα χειρότερη για ειδικούς πληθυσμούς όπως είναι οι πρόσφυγες και μετανάστες.

Μέσα στην πανδημία, το χάσμα των ανικανοποίητων αναγκών διευρύνθηκε. Τους πρώτους 12 μήνες της πανδημίας το 24% του Ελληνικού πληθυσμού δηλώνει ανικανοποίητες ανάγκες υγείας συγκριτικά με το 21% Μ.Ο στην Ε.Ε. Με κυβερνητική παρέμβαση, όχι απλώς δεν αυξήθηκαν οι υπηρεσίες υγείας , πράγμα που αποτελεί την μόνη απάντηση σε υγειονομικές κρίσεις, αλλά μειώθηκαν! Το ΕΣΥ μετατράπηκε σε σύστημα μιας νόσου, τα χειρουργεία μειώθηκαν, τα εξωτερικά ιατρεία έκλεισαν. Το ΚΕΠΥ υπολογίζει ότι στο 1^ο και 2^ο κύμα της πανδημίας (Φεβρουάριος – Νοέμβριος 2020) «χάθηκαν 3,9 εκατ. επισκέψεις στα επείγοντα, τα τακτικά και τα απογευματινά ιατρεία των νοσοκομείων του ΕΣΥ, πραγματοποιήθηκαν 253.000 λιγότερες νοσηλείες και 108.000 λιγότερες χειρουργικές επεμβάσεις στα δημόσια νοσοκομεία σε σχέση με τις αναμενόμενες βάσει του μέσου όρου χρήσης των υπηρεσιών του ΕΣΥ κατά την τριετία 2017-2019».

Η ταξικότητα στην πρόσβαση υπηρεσιών υγείας μέσα στην πανδημία διογκώθηκε με επιλογή της κυβέρνησης. Το ΕΣΥ δεν εξυπηρετούσε (με όποιες δυνάμεις είχε) τους πλούσιους, αλλά τον απλό λαό. Το κλείσιμο των υποδομών του και η διάλυση του στοχεύει να δημιουργήσει περισσότερους πελάτες για τους ιδιωτικούς ομίλους υγείας. Τι γίνεται όμως με αυτούς που δεν έχουν; Ποιο το ποσοστό ανικανοποίητων αναγκών υγείας των χαμηλότερων εισοδημάτων μέσα στην πανδημία; Όταν το 2019 τα ποσοστά ανικανοποίητων αναγκών για τους χαμηλοεισοδηματίες άγγιζαν το 18,1% ενώ ο γενικός μέσος όρος ήταν στο 8,1%, τώρα μέσα στην πανδημία όπου ο γενικός μέσος όρος εκτοξεύθηκε στο 24%, τι ποσοστό άραγε φτωχών μένουν χωρίς πρόσβαση σε υπηρεσίες για ανάγκες υγείας;

Η συνολική ετοιμότητα του συστήματος Υγείας στην Ελλάδα ήταν κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ σε όλα τα επίπεδα

Το Ελληνικό Σύστημα υγείας ξεκίνησε την μάχη με την πανδημία το 2020 ήδη από πολύ κακές θέσεις και με κακούς οιωνούς, όπως φαίνεται παρακάτω, καθώς σε επίπεδο κανονισμών υστερούσε σχεδόν σε όλους τους τομείς.

Γράφημα 8: Διεθνείς υγειονομικοί κανονισμοί και Ελλάδα πριν την Πανδημία

Πηγή: ΟΟΣΑ 2021

Η αυταπάρνηση του υγειονομικού προσωπικού του ΕΣΥ που ρίχτηκε στην μάχη της πανδημίας δεν συνοδεύτηκε από αντίστοιχες κινήσεις από το υπουργείο υγείας και την κυβέρνηση. Μέσα στην θύελλα της υγειονομικής και οικονομικής κρίσης η κυβέρνηση έπρεπε να:

Α) Να ενισχύσει το ΕΣΥ

Β) Να προσλάβει μόνιμο προσωπικό

Γ) Να αυξήσει τις δομές δημόσιας υγείας και την επιδημιολογική επιτήρηση της χώρας

Δ) Να συγκροτήσει σχέδιο και να ενισχύσει την Π.Φ.Υ

Ε) Να υποστηρίξει και να προστατεύσει την εργασία

Αντί αυτού, δέσμια στις εμμονές της περί ιδιωτικού τομέα επέλεξε την μείωση των προϋπολογισμών για την υγεία, την διάλυση του ΕΣΥ, την εξόντωση του υγειονομικού προσωπικού, την περαιτέρω υποβάθμιση της Π.Φ.Υ και την πριμοδότηση του ιδιωτικού τομέα – που κερδοσκοπεί στις πλάτες του λαού. Ζητήματα δημόσιας υγείας, ζωής και θανάτου υποτάχτηκαν στις ιδεοληψίες και τις κομματικές σκοπιμότητες στης κυβέρνησης. Ακόμα και ένα από τα βασικότερα όπλα ενάντια στην πανδημία, το εμβόλιο – κατάφερε να το μετατρέψει σε όχημα μικροπολιτικής. Η εμβολιαστική καμπάνια πήγε περίπατο με αποτέλεσμα η Ελλάδα να είναι ουραγός στην κάλυψη του πληθυσμού της με βάση τα στοιχεία του ECDC[ix]. Σαν αποτέλεσμα ο λαός να μετράει εκατόμβες νεκρούς και ο σύστημα υγείας να έχει καταρρεύσει υπό το βάρος του τέταρτου κύματος. Η πλεονάζουσα θνησιμότητα αποτελεί βασικό δείκτη για την διαχείριση της πανδημίας. Η κυβέρνηση φέρει ακέραια την ευθύνη όχι μόνο για τους 1535 νεκρούς της μελέτης Λύτρα – Τσιόδρα, αλλά για πολλούς περισσότερους;

Θα λογοδοτήσει η κυβέρνηση Μητσοτάκη κανείς για τη δολοφονική της πολιτική;

Θα ανατραπεί ο εγκληματικός για τη δημόσια υγεία νεοφιλελευθερισμός;

Θα αμφισβητηθεί το κοινωνικό και οικονομικό σύστημα που βλέπει την υγεία ως χώρο κερδοφορίας του κεφαλαίου και όχι ως αναφαίρετο κοινωνικό δικαίωμα;

[i] OECD, State of Health in Europe – Country Health Profiles: Greece, 13 December 2021, Retrieved from https://www.oecd.org/health/country-health-profiles-eu.htm

[ii] World Health Organization, The true death toll of COVID-19: Estimating global excess mortality, Retrieved from https://www.mendeley.com/guides/web-citation-guide/

[iii] Συλλογικό Έργο, Πανδημία και Σύγχρονες απειλές στη Δημόσια Υγεία, Ιούνιος 2021, Εκδόσεις Τόπος, Επιμέλεια Κονδύλης Η. Μπένος Α.

[iv] Κονδύλης Η. Μάιος 2021, Θανατηφόρα η εγκατάλειψη του δημόσιου συστήματος υγείας, Πρόσβαση από https://www.efsyn.gr/ellada/ygeia/296104_thanatifora-i-egkataleipsi-toy-dimosioy-systimatos-ygeias

[v] Eurostat, November 2021, Excess mortality increased again in September 2021, Retrieved from https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-eurostat-news/-/ddn-20211116-2

[vi] Our World in Data, Biweekly confirmed COVID-19 deaths per million people, Retrieved from https://ourworldindata.org/grapher/biweekly-covid-deaths-per-million-people Accessed 22-12-2021

[vii] Kapitsinis, N. The underlying factors of excess mortality in 2020: a cross-country analysis of pre-pandemic healthcare conditions and strategies to cope with Covid-19. BMC Health Serv Res 21, 1197 (2021). https://doi.org/10.1186/s12913-021-07169-7

[viii] Lytras T, Tsiodras S. Total patient load, regional disparities and in-hospital mortality of intubated COVID-19 patients in Greece, from September 2020 to May 2021. Scand J Public Health. 2021, Retrieved from https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34903101/

[ix] European Centre for Disease Prevention and Control, Covid – 19 Vaccine Tracker, Retrieved from https://vaccinetracker.ecdc.europa.eu/public/extensions/COVID-19/vaccine-tracker.html#uptake-tab Accessed 22/12/2021

Μιχάλης Τερζάκης

Κάθε μέρα συντελείται έγκλημα ενάντια στην Υγεία. Θα λογοδοτήσει κανείς;

29 Νοεμβρίου 2021/0 Comments/in Κοινωνία, Υγεία /by antapoΚΡΙΤΗΣ

Μια ακόμα μέρα ξημέρωσε με αριθμό νεκρών κοντά στους 100. Το ΕΣΥ έχει καταρρεύσει. Δεν ωφελεί να το αρνούμαστε, ούτε να κρυβόμαστε πίσω από τις υπεράνθρωπες προσπάθειες του υγειονομικού προσωπικού. Τα νοσοκομεία δεν είναι απλώς στο όριο. Η κατάσταση έχει γίνει επικίνδυνη για την κοινωνία και τους ασθενείς. Ας το παραδεχτούμε ανοιχτά, μήπως και γίνει κάτι. Γιατί ο κόσμος πεθαίνει άδικα (αχρείαστα, θα έλεγε ο γόνος που κυβερνά τη χώρα), αλλά δεν κουνιέται φύλλο.

Οι αναφορές από τους γιατρούς πρώτης γραμμής πληθαίνουν και όλες λένε το ίδιο πράγμα: Απόγνωση και απελπισία. Μάχη χωρίς στρατό και χωρίς όπλα που μετατρέπεται σε σφαγή. Κόσμος πεθαίνει εκτός ΜΕΘ, οι διασωληνώσεις σε κοινούς θαλάμους είναι πλέον καθεστώς, σε κάθε εφημερία τα ράντσα γεμίζουν τους διαδρόμους, επείγοντα περιστατικά αναζητούν ΜΕΘ χωρίς αποτέλεσμα, οι διακομιδές αργούν, το οξυγόνο δεν επαρκεί, πολλοί ασθενείς είτε δεν προσέρχονται στα νοσοκομεία, είτε προσέρχονται και αποχωρούν. Διευθυντής ΜΕΘ παραδέχεται ότι η αναβολή των προγραμματισμένων χειρουργείων κόστισε σε πολλούς μη covid ασθενείς τη ζωή τους.

Κάθε μέρα χάνονται σταθερά πολλές δεκάδες ζωές, αλλά για την κυβέρνηση και τα ΜΜΕ που ελέγχει, όλα βαίνουν καλώς.

Η Ελλάδα είναι δεύτερη σε υπερβάλλουσα θνητότητα σε όλη την Ευρώπη και αυτό σημαίνει ότι έχει αποτύχει τραγικά στη διαχείριση της πανδημίας. Σύμφωνα με τη Eurostat, η υπερβάλλουσα θνητότητα είναι ο πιο έγκυρος τρόπος για να συγκριθούν οι επιδόσεις των χωρών στην αντιμετώπιση του κορωνοϊού, καθώς καταγράφονται όχι μόνο οι θάνατοι λόγω covid, αλλά συνολικά και όσοι χάθηκαν από άλλη πάθηση.

Το έγκλημα είναι ακριβώς αυτό: Η κατάρρευση του ΕΣΥ δεν αφορά μόνο τους θανάτους από κορωνοϊό, αλλά όλη τη λοιπή νοσηρότητα (καρδιοπάθειες, καρκίνοι κλπ) η οποία γίνεται όλο και περισσότερο θανατηφόρα καθώς το σύστημα υγείας δεν μπορεί πλέον να ανταποκριθεί στις ανάγκες.

Το ΕΣΥ παραβιάζει πλέον την καταστατική του αρχή: Ισότιμη και καθολική πρόσβαση όλων των πολιτών στις υπηρεσίες υγείας, ανεξάρτητα από την κοινωνική και οικονομική τους κατάσταση. Όχι επειδή δεν μπορούν οι γιατροί και οι νοσηλευτές να προσφέρουν ποιοτικές υπηρεσίες υγείας, αλλά επειδή η κυβέρνηση και η πολιτική της, δεν τους το επιτρέπει.

Η κατάρρευση των ΜΕΘ με 640 διασωληνωμένους αποδεικνύει ότι οι κυβερνητικοί πανηγυρισμοί για διπλασιασμό των κλινών εντατικής θεραπείας, ήταν θέατρο. Η θνητότητα στις ΜΕΘ, ειδικά σε μικρότερα επαρχιακά νοσοκομεία αποδεικνύει ότι ΜΕΘ δεν είναι ένα κρεβάτι αλλά κυρίως προσωπικό, εξειδικευμένο και επαρκές, που λειτουργεί ως ομάδα γύρω από τον ασθενή. Οι χυδαιότητες του βουλευτή της ΝΔ Παπαδημητρίου για τις ΜΕΘ που είναι νεκροθάλαμοι και την εκτός ΜΕΘ διασωλήνωση που είναι ψευδοπρόβλημα δεν είναι τίποτα άλλο από την κυνική απόπειρα να δικαιολογηθούν οι εγκληματικές ευθύνες της κυβερνητικής διαχείρισης. Βρίσκονται σε πλήρη στοίχιση με τις παλιότερες δηλώσεις Γεραπετρίτη (“αν είχαμε περισσότερες ΜΕΘ, θα πέθαινε περισσότερος κόσμος”) και τις πρόσφατες δηλώσεις Σκέρτσου (“δεν υπάρχει λόγος για πολυτελές σύστημα υγείας”).

Η οδηγία της Γκάγκα για μείωση των χειρουργείων κατά 80% αποτελεί ευθεία προσβολή της δυνατότητας των Ελλήνων πολιτών να μείνουν υγιείς με έγκαιρες επεμβάσεις σε προβλήματα που τυχόν καθυστερήσεις αποβαίνουν μοιραίες. Την ίδια στιγμή, τα χειρουργεία στον ιδιωτικό τομέα φουλάρουν, καθώς τα ιδιωτικά νοσοκομεία κρατιούνται αμόλυντα και ανεπηρέαστα από τον covid για να γεμίζουν οι τσέπες των ιδιοκτητών τους από την ολοένα αυξανόμενη ιδιωτική δαπάνη υγείας. Αυτοί που πρέπει να χειρουργηθούν είτε θα πάνε στα ιδιωτικά υποθηκεύοντας το εισόδημα το δικό τους και των οικογενειών τους, είτε θα πεθάνουν.

Τα δημόσια νοσοκομεία, η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, το Εθνικό Σύστημα Υγείας καταρρέει, με τους γιατρούς να φεύγουν όλο και περισσότεροι για το εξωτερικό. Να δραπετεύουν από ένα σύστημα που δεν τους υπολογίζει, τους χρωστά εφημερίες, τους αφήνει ολιγάριθμους ανά κλινική και μονάδα, τους στίβει χωρίς αντίκρισμα.

Νέοι νοσηλευτές, ακούγοντας το τι γίνεται και ξέροντας ότι το κράτος τους θέλει μόνο προσωρινά, για επικουρικούς, προτιμούν να αλλάξουν επάγγελμα και να στραφούν αλλού. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, ενάμισι και πλέον χρόνο μετά το ξέσπασμα της πανδημίας, έχει φέρει τα νοσοκομεία και τον υγειονομικό κόσμο της χώρας σε πολύ χειρότερη κατάσταση.

Ειδικά η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, ο αποφασιστικός κρίκος που θα επέτρεπε την έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση, δίνοντας έτσι ανάσες στα νοσοκομεία, έχει τιναχτεί στον αέρα με τους γιατρούς και τους νοσηλευτές να μην επαρκούν καθώς το ήδη λειψό αριθμητικά δυναμικό φορτώθηκε και με το καθήκον του εμβολιασμού.

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, αντί να ενισχύσει το ΕΣΥ που έδινε τη μάχη, ενίσχυσε τις ιδιωτικές κλινικές που λιποτάκτησαν, θησαυρίζοντας μάλιστα από την λοιπή νοσηρότητα. Αντί να προχωρήσει γρήγορα τις εκκρεμούσες προσλήψεις γιατρών και να προκηρύξει επειγόντως νέες προσλήψεις, ανακοίνωνε κάθε τρεις και λίγο προσλήψεις αστυνομικών και αγορές περιπολικών. Αντί να ενισχύσει το δημόσιο σύστημα υγείας, διαφήμιζε τις δωρεές ιδιωτών, προσπαθώντας να εμπεδώσει στην κοινωνία κλίμα αποδοχής του κερδοσκοπικού κεφαλαίου στην υγεία.

Αυτή είναι όμως η πολιτική των εμμονικών, των φανατισμένων νεοφιλελεύθερων: Να στραγγίξουν το κράτος στις πιο απαραίτητες λειτουργίες του (κοινωνικά δικαιώματα) και να λειτουργεί ως ντήλερ του ιδιωτικού κεφαλαίου.

Η εμβολιαστική εκστρατεία ναρκοθετήθηκε από την πρώτη στιγμή, τότε που η κυβέρνηση καλλιέργησε φρούδες ελπίδες για εύκολη και γρήγορη εντός μηνών “ελευθερία” και τινάχτηκε στον αέρα όταν λίγο αργότερα, με αήθη κυνισμό και μικροπολιτική σκοπιμότητα, έστησε το ρεύμα του αντιεμβολιασμού. Πονηρά και σκόπιμα ανέθεσε τον εμβολιασμό και πάλι στην ατομική ευθύνη των πολιτών, βάφτισε την πανδημία ως πανδημία των ανεμβολίαστων. Αντιμετώπισε τους εμβολιασμένους ως ασφαλείς και αμέτοχους της πανδημίας και τους ανεμβολίαστους ως ρεύμα παραδοξολόγων και συνωμοσιολόγων, παρουσιάζοντας τον εαυτό της ως φωνή της λογικής. Ο στόχος του Μητσοτάκη δεν ήταν να πετύχει η εμβολιαστική εκστρατεία, αλλά να κυριαρχήσει πολιτικά στο μεσαίο χώρο με το ΠΑΣΟΚ σε αποδρομή και τον ΣΥΡΙΖΑ ανίκανο να ανακάμψει. Η Ελλάδα είναι στις τελευταίες πλέον θέσεις της Ευρώπης στην εμβολιαστική κάλυψη και με αυτή την κυβερνητική διαχείριση είναι πλέον σχεδόν αδύνατο να ανακάμψει.

Η πανδημία βρήκε την Ελλάδα με μια κυβέρνηση που εκμεταλλεύτηκε χυδαία την καλή τύχη της χώρας στο πρώτο κύμα για να στήσει ένα παρανοϊκό σκηνικό αποθέωσης του Μητσοτάκη και των ικανοτήτων του. Το σύστημα άλλωστε που υπηρετεί, δεν βλέπει την υγεία ως κοινωνικό δικαίωμα, αλλά ως ευκαιρία πλουτισμού του ιδιωτικού κεφαλαίου που δραστηριοποιείται στο χώρο.

Με δεκάδες νεκρούς καθημερινά, αντί να προβληματιστούν, να σκύψουν το κεφάλι, να πάρουν μέτρα, να αλλάξουν δρόμο στο ζήτημα του εμβολιασμού, ξιφουλκούν αναίσχυντα εναντίον της ενίσχυσης του ΕΣΥ και περιμένουν να ηρεμήσουν τα πράγματα για να εκχωρήσουν ολοκληρωτικά την υγεία στο ιδιωτικό κεφάλαιο, με ΣΔΙΤ, είσοδο των ιδιωτών στα νοσοκομεία, με έμμεση ή άμεση ιδιωτικοποίηση.

Εγκληματούν κάθε μέρα σε βάρος της υγείας των πολιτών και της κοινωνίας και έχουν και ύφος χιλίων πιθήκων χαρακτηρίζοντας τις ΜΕΘ, τα νοσοκομεία, το ΕΣΥ, την ενίσχυσή του, “αχρείαστες πολυτέλειες”.

Νομίζουν ότι δεν θα λογοδοτήσουν γιατί δεν νιώθουν να απειλούνται από καμιά αντιπολίτευση. Νομίζουν ότι θα εγκληματούν σε βάρος της δημόσιας υγείας χωρίς συνέπειες.

Θα λογοδοτήσουν; Θα υπάρξει αντιπολίτευση, Αριστερά, κόμμα της εργατικής τάξης, συνδικαλιστικό κίνημα, που θα επιβάλει να λογοδοτήσουν;

Ή θα συνεχίσουν να χορεύουν το χορό της Θάτσερ πάνω από τους τάφους για τους οποίους οι ίδιοι ευθύνονται;

antapoΚΡΙΤΗΣ

Ο antapoΚΡΙΤΗΣ κρίνει και σχολιάζει σκωπτικά την επικαιρότητα στο antapocrisis.

Η Φώφη, ο καρκίνος και οι ελλείψεις του ΕΣΥ

27 Οκτωβρίου 2021/0 Comments/in Κοινωνία, Υγεία /by Γιάννης Αλμπάνης

Ο θάνατος της Φώφης Γεννηματά έχει προκαλέσει πανελλήνια συγκίνηση. Η πρόεδρος του ΚΙΝΑΛ υπήρξε μια προσωπικότητα η οποία είχε συμπάθειες πέρα από τα όρια του κομματικού χώρου της. Ωστόσο, η συγκίνηση που εκδηλώνεται, έχει να κάνει και με τον τρόπο που αντιμετώπισε τον καρκίνο. Η Φώφη Γεννηματά έμεινε αξιοπρεπής και πιστή στις επιλογές της ως το τέλος. Η στάση της ας αποτελέσει παράδειγμα για όλες και όλους μας.

Ο καρκίνος είναι μια διαρκής επιδημία. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Στατιστική Καρκίνου 2020 της Διεθνούς Υπηρεσίας Έρευνας για τον Καρκίνο (IARC) και της Αμερικανικής Εταιρείας Καρκίνου, 1 στους 5 ανθρώπους παγκοσμίως θα νοσήσει από καρκίνο σε κάποια φάση της ζωής του. Το στοιχείο ότι 1 στους 8 άντρες και 1 στις 11 γυναίκες θα πεθάνουν εντέλει από καρκίνο, δείχνει με μεγαλύτερη ενάργεια την απειλή που συνιστά η ασθένεια. Ωστόσο, μια πιο προσεκτική ανάγνωση των στατιστικών αναδεικνύει την τεράστια πρόοδο που έχει κάνει η επιστήμη στη αντιμετώπιση του. Ο καρκίνος δεν είναι πια η ανίατη “επάρατος νόσος”, τόσο τρομακτική που δεν την ονοματίζουμε καν. Αν διαγνωστούν εγκαίρως, πολλές μορφές καρκίνου μπορούν να θεραπευτούν.

Παρ’ όλο που στη σχετική δημόσια συζήτηση το (απολύτως απαραίτητο) ψυχικό σθένος του ασθενούς καταλαμβάνει δυσανάλογα μεγάλο χώρο, στην πραγματικότητα η αποτελεσματική αντιμετώπιση του καρκίνου (όπως και κάθε ασθένειας) είναι πρωτίστως θέμα της επιστήμης και της πολιτικής Υγείας.

Ο κορονοϊός

Στην τρέχουσα συγκυρία το μεγαλύτερο πρόβλημα για μια αποτελεσματική αντιμετώπιση του καρκίνου είναι το ότι το ΕΣΥ έχει αφοσιωθεί σχεδόν ολοκληρωτικά στην αντιμετώπιση του κορονοϊού. Σύμφωνα με την Ελληνική Ομοσπονδία Καρκίνου, στην Ελλάδα το 2020 έγιναν 40% λιγότερες διαγνώσεις νέων κρουσμάτων καρκίνου. Ανάλογη είναι η τάση διεθνώς. Η μη έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου σημαίνει πολύ μικρότερες πιθανότητες επιβίωσης. Σημαίνει επίσης χαμηλότερη ποιότητα ζωής για τον ασθενή που θα επιβιώσει εντέλει.

Πέρα από την πρόληψη, προβλήματα προκύπτουν και για τη θεραπεία. Στη μελέτη “COVID-19 Πανδημία και οι σύγχρονες απειλές για τη δημόσια υγεία” που επιμελήθηκαν οι καθηγητές Ιατρικής Ηλ. Κονδύλης και Αλ. Μπένος (Εκδόσεις Τόπος και ΚΕΠΥ) αναφέρεται ότι την περίοδο Φεβρουαρίου-Νοεμβρίου 2020 πραγματοποιήθηκαν 253.000 λιγότερες νοσηλείες και 108.000 λιγότερες χειρουργικές επεμβάσεις από τον μέσο όρο της τριετίας 2017-19. Επισημαίνονται δε σημαντικές καθυστερήσεις στη χρήση κρίσιμων για τη ζωή των ασθενών υπηρεσιών, όπως οι χειρουργικές επεμβάσεις για καρκίνο του πνεύμονα.

Εν ολίγοις ο κορονοϊός και η ανεπάρκεια του ΕΣΥ βλάπτουν σοβαρά και την αντιμετώπιση του καρκίνου, όπως και άλλων σοβαρών ασθενειών.

Τα διαχρονικά προβλήματα

Εκτός από τον κορονοϊό, υπάρχουν τα διαχρονικά προβλήματα στην αντιμετώπιση του καρκίνου στο πλαίσιο του ΕΣΥ. Συγκεκριμένα:

Παρότι αρκετές προληπτικές διαγνωστικές εξετάσεις είναι δωρεάν, μεγάλος αριθμός πολιτών δεν τις κάνει. Η Πολιτεία δεν κάνει συνεχείς καμπάνιες ενημέρωσης/προτροπής και δεν καλλιεργεί την κουλτούρα της πρόληψης.
Οι καρκινοπαθείς αντιμετωπίζουν μεγάλα προβλήματα στο να βρουν ραντεβού στα δημόσια νοσοκομεία για τις αναγκαίες εξετάσεις τους. Ορισμένες δε σύγχρονες εξειδικευμένες εξετάσεις (όπως η μαγνητική με πρωτόκολλο Ορθού) δεν είναι δωρεάν.
Όπως όλοι οι ασθενείς του ΕΣΥ, οι καρκινοπαθείς που νοσηλεύονται, βρίσκονται αντιμέτωποι με τις μεγάλες ελλείψεις του συστήματος σε νοσηλευτικό προσωπικό, κάτι που επηρεάζει τόσο την εξέλιξη της θεραπείας τους όσο και το ηθικό τους.
Δεν έχει εξασφαλιστεί η καθολική πρόσβαση στις γονιδιακές θεραπείες.
Το Εθνικό Ινστιτούτο Νεοπλασιών που θα μπορούσε να συμβάλει στη μάχη κατά του καρκίνου, έχει μείνει στα χαρτιά.
Δεδομένου ότι οι χημειοθεραπείες και οι ακτινοθεραπείες είναι μακροχρόνιες κι επίπονες, οι ασθενείς πρέπει να λείψουν μεγάλα διαστήματα από την εργασία τους. Το επίδομα ασθενείας (μισό του τεκμαρτού ημερομισθίου της ασφαλιστικής κλάσης στην οποία κατατάσσεται ο ασφαλισμένος) είναι ανεπαρκές, ιδιαίτερα αν ληφθούν τα αναπόφευκτα έξτρα έξοδα που συνεπάγεται η νοσηλεία. Στην πραγματικότητα, στην Ελλάδα όποιος αντιμετωπίζει μακροχρόνια ασθένεια, δύσκολα τα βγάζει πέρα χωρίς τη στήριξη των οικείων του.
Αν και οι έρευνες δείχνουν ότι το υποστηρικτικό περιβάλλον ανεβάζει τις πιθανότητες ίασης, εντούτοις, η Πολιτεία δεν έχει διαμορφώσει πλαίσιο ψυχολογικής και υλικής στήριξης των ασθενών που δεν έχουν οικείους να τους συνδράμουν. Ας αναλογιστούμε ότι τις μέρες που ακολουθούν η λήψη της χημειοθεραπείας, ο ασθενής μπορεί να δυσκολεύεται ακόμα και να σηκωθεί από το κρεβάτι -ενώ βρίσκεται σπίτι του. Στο πεδίο της κατ’ οίκον νοσηλείας/στήριξης σημειώνονται μερικές από τις πιο χτυπητές ελλείψεις του κράτους πρόνοιας στη χώρα μας.

Σε σχέση με το που βρισκόμασταν πριν κάποια χρόνια, αναντίρρητα έχει γίνει τεράστια πρόοδος στην αντιμετώπιση του καρκίνου. Ωστόσο, υπάρχουν αρκετά που μπορούν άμεσα να γίνουν για να σώσουμε πολλές ζωές και να εξασφαλίσουμε ποιότητα σε ακόμα περισσότερες.

Πηγή: news247

Γιάννης Αλμπάνης

Πολιτικός συντάκτης. Αρθρογραφεί στο news247.

Συγκροτήθηκε η Πρωτοβουλία για Δημόσια Υγεία – Λαϊκό Δικαίωμα – Κοινωνικό Αγαθό

30 Μαρτίου 2021/0 Comments/in Κοινωνία, Υγεία /by antapocrisis

Συγκροτήθηκε και έδωσε Συνέντευξη Τύπου η Πρωτοβουλία για Δημόσια Υγεία – Λαϊκό Δικαίωμα – Κοινωνικό Αγαθό από εργαζόμενους στην υγεία. Το κείμενο συγκρότησης είναι το παρακάτω, το οποίο υπογράφεται από δεκάδες υγειονομικούς.

Εμείς που υπογράφουμε το παρόν κείμενο καλούμε στη συγκρότηση ενός δικτύου εργαζομένων στην Υγεία και την Πρόνοια, που θα αγωνιστεί μαζί με εργαζόμενους και πολίτες για την υπεράσπιση και ενίσχυση του δημόσιου συστήματος υγείας, για να αποτελεί η υγεία λαϊκό δικαίωμα και κοινωνικό αγαθό.

Γιατί η κυβέρνηση, με τη συνενοχή της «Επιτροπής Ειδικών», έναν χρόνο μετά την εμφάνιση της πανδημίας, όχι μόνο δεν ενισχύει ουσιαστικά, αλλά υπονομεύει το δημόσιο σύστημα υγείας. Συνεχίζει χωρίς αποτελεσματική επιδημιολογική επιτήρηση και συνεκτικό σχέδιο περιορισμού της μετάδοσης. Επιρρίπτει τις δικές της ευθύνες στην «ατομική ευθύνη». Καταφεύγει στη στρατηγική των ατελέσφορων λοκντάουν – ακορντεόν με μεγάλο κόστος για τους εργαζόμενους, τους αυτοαπασχολούμενους και τους μικρομεσαίους, βαθαίνοντας την οικονομική ύφεση. Χρησιμοποιεί την αστυνομική καταστολή ως κύριο μέτρο για την πανδημία. Αυξάνει τις δαπάνες για την αστυνομία στον προϋπολογισμό για το 2021, ενώ τις μειώνει για τη δημόσια Υγεία κατά μισό δισεκατομμύριο ευρώ. Από την άλλη, ο ιδιωτικός τομέας χρηματοδοτείται απλόχερα.

Παρουσιάζει επικοινωνιακά ως θαύμα το εμβόλιο, ενώ γνωρίζει ότι ο εμβολιασμός απαιτεί χρόνο, κρατική οργάνωση, πειθώ και κοινωνικό σχέδιο και ενώ οι πατέντες των πολυεθνικών φαρμάκου και ο ανταγωνισμός τους οδηγούν σε επικίνδυνες καθυστερήσεις στην ΕΕ και την Ελλάδα.

Η υγεία εμπορευματοποιήθηκε πλήρως, οικοδομήθηκε ένα υγειονομικό σύστημα με πυρήνα τα κέρδη των επιχειρηματικών ομίλων υγείας.

Αυτή η πολιτική ενισχύει τα ανορθολογικά και αντιεπιστημονικά ρεύματα. Η εμπειρία όμως καταρρίπτει τις απόψεις τους. Μέσα σε 12 μήνες από την εμφάνιση του νέου κορωνοϊού, διαθέτουμε εμβόλια, διαγνωστικές μεθόδους και θεραπευτικές στρατηγικές, επειδή η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα δεν ακολούθησε τη «συνομωσιολογία» των σκοταδιστών και ακροδεξιών.

Το τίμημα από αυτή την άδικη και ταξική πολιτική είναι οι δεκάδες χιλιάδες ασθενείς, οι χιλιάδες ανάπηροι και οι νεκροί από τη νόσο COVID-19, που γίνεται ακόμη πιο βαρύ, εάν προστεθεί ο αριθμός ασθενών και θανάτων από τη μετατροπή όλου του υγειονομικού συστήματος σε σύστημα αντιμετώπισης του SARS-COV-2 και από την οικονομική κρίση.

Η κατάσταση αυτή δεν ήρθε ξαφνικά. Κάτω από τα νεοφιλελεύθερα δόγματα, επί δεκαετίες υποβαθμίστηκε σκόπιμα το ΕΣΥ και ενισχύθηκαν οι μεγάλες ιδιωτικές επιχειρήσεις υγείας. Η κατάσταση χειροτέρευσε δραματικά με τις μνημονιακές πολιτικές που εφαρμόστηκαν από όλες τις προηγούμενες κυβερνήσεις. Και τώρα, η κυβέρνηση ετοιμάζει τη χαριστική βολή με την καταστροφική «Σύμπραξη» Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα. Η ίδια πολιτική εφαρμόστηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση και σχεδόν σε όλες τις χώρες του κόσμου, με λίγες φωτεινές εξαιρέσεις.

Αντιλαμβανόμενοι όλα τα παραπάνω, καλούμε στη συγκρότηση ενός δικτύου εργαζομένων στην Υγεία και την Πρόνοια γιατί πιστεύουμε ότι υπάρχει άλλος δρόμος.

Καταρχήν για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Με ένα εθνικό σχέδιο που να στηρίζεται:

– Στην πρόληψη της διάδοσης του SARS-COV-2 με μέτρα κατά της υπερσυγκέντρωσης στους χώρους εργασίας, εκπαίδευσης και μεταφορών, στις δομές ηλικιωμένων, προσφύγων και μεταναστών, στα σωφρονιστικά ιδρύματα.

– Στην πρόληψη της διασποράς, με ένα εθνικό σχέδιο μαζικών και δωρεάν τεστ για τον εντοπισμό των μολύνσεων, την ιχνηλάτηση των επαφών τους, τη στοχευμένη απομόνωση σε ειδικές δομές και την ιατρική παρακολούθηση, με ορθολογική χρήση μέτρων καραντίνας όπου είναι αναγκαίο, ενάντια στην καταπάτηση των δημοκρατικών ελευθεριών.

– Στην έγκαιρη διάγνωση & αντιμετώπιση της νόσου Covid-19 και στην ταχεία εφαρμογή των συνιστώμενων θεραπευτικών στρατηγικών με στενή ιατρική παρακολούθηση, ώστε να νοσηλεύονται έγκαιρα οι ασθενείς που παρουσιάζουν σοβαρό Cοvid-19, με αύξηση των ΜΑΦ και ΜΕΘ.

– Στην ισότιμη, δωρεάν διανομή των εμβολίων με σπάσιμο των πατεντών, διεθνή συνεργασία και εθνική παραγωγή, με ταχύτητα και προτεραιότητα στους πληθυσμούς που βρίσκονται σε κίνδυνο, από ένα ενιαίο κέντρο εμβολιασμών, με ευθύνη της Πολιτείας.

Για να πραγματοποιηθεί αυτό το σχέδιο χρειάζεται άμεσα να κινητοποιηθεί το κίνημα των υγειονομικών δυνάμεων της χώρας, να οργανωθεί η δημόσια πρωτοβάθμια περίθαλψη με κέντρο τον SARS-COV-2 και όχι σε βάρος των άλλων αναγκών. Με ένα κεντρικό κρατικό σχέδιο που θα επιτάσσει τις μεγάλες επιχειρήσεις υγείας και θα οργανώνει το συντονισμό με τα ιδιωτικά ιατρεία, με όρους δημοσίου συμφέροντος. Παράλληλα, απέναντι στην αντιλαϊκή πολιτική των κυβερνήσεων που προωθεί την «ατομική ευθύνη», μπορεί και πρέπει να οργανωθεί η αγωνιστική δράση και η αλληλεγγύη των δυνάμεων της εργασίας.

Η πανδημία ανέδειξε ότι απαιτείται να τεθούν τα θεμέλια μιας άλλης κοινωνικής πολιτικής για την Υγεία που να απαντά στο σήμερα και το αύριο του ελληνικού λαού και της χώρας. Για ένα ριζικά νέο, σύγχρονο, δημόσιο και δωρεάν εθνικό σύστημα υγείας, που θα αντιμετωπίζει την υγεία ως λαϊκό δικαίωμα και κοινωνικό αγαθό:

– Με μια διαφορετική πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας με κέντρο την πρόληψη πρώτα από όλα στους εργαζόμενους και τα λαϊκά, φτωχά στρώματα. Δικτυωμένη στους χώρους εργασίας, σπουδών, μεταφορών και κοινωνικών δομών. Σε αντιπαράθεση με τις μνημονιακές πολιτικές και δεσμεύσεις, καθώς και με το σημερινό, νεοφιλελεύθερο, ιδιωτικο-οικονομικό μοντέλο της νοσοκομειοκεντρικής και ιατροκεντρικής υγείας.

– Με τη μεγάλη αύξηση των δαπανών για τη δημόσια υγεία και πρόνοια με αναπροσανατολισμό της οικονομικής πολιτικής στο «κοινωνικό κράτος», δηλαδή, στις κοινωνικές και λαϊκές ανάγκες, σε αντιπαράθεση με τον προσανατολισμό στην εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους, στους επιχειρηματικούς ομίλους, την αστυνομία και τους πολεμικούς εξοπλισμούς. Με την αντίστοιχη υποστήριξη του ΕΣΥ με μόνιμο υγειονομικό προσωπικό και εξοπλισμό, ώστε να καλύπτει πραγματικά τόσο τις έκτακτες, όσο και τις διαρκείς ανάγκες του λαού για περίθαλψη. Με εθνικοποιήσεις και κοινωνικό έλεγχο στη φαρμακοβιομηχανία και τη βιομηχανία παραγωγής υγειονομικών υλικών.

– Με την πρόληψη απέναντι στη συνεχή επανεμφάνιση επιδημιών, νέων ή και παλαιότερων ασθενειών, σωματικών και ψυχικών, με μέτρα προστασίας της εργασίας, της διατροφής, της λαϊκής στέγης, των πόλεων, αλλά και της φύσης, των άγριων και οικόσιτων ζώων, ενάντια στην ανεξέλεγκτη και καταστροφική δράση των πολυεθνικών, που γεννούν τις επιδημίες και τις μαζικές ασθένειες. Με ουσιαστική εκπαίδευση του λαού για την υγεία σε ρήξη με τις συνωμοσιολογικές προκαταλήψεις και την άκριτη αποδοχή των διαφόρων «ειδικών».

Καλούμε στη δημιουργία ενός δικτύου που θα μπορεί:

– Να γίνει ο πόλος έλξης και συσπείρωσης ευρύτερων, έντιμων, μαχόμενων υγειονομικών και εργαζόμενων στην υγεία και την πρόνοια.

– Να δικτυωθεί σε νοσοκομεία, Κέντρα Υγείας, στους χώρους δουλειάς ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, στο επιστημονικό δυναμικό και ιδιαίτερα στους νοσηλευτές και νοσηλεύτριες, στο τεχνικό, διοικητικό προσωπικό, που αποτελούν και την σπονδυλική στήλη του συστήματος υγείας.

– Να αποτελέσει το συνεκτικό κρίκο μεταξύ των υγειονομικών και του ευρύτερου συνδικαλιστικού κινήματος και των φορέων της κοινωνίας, ιδιαίτερα στους δήμους, δρώντας συμπληρωματικά και όχι αντιπαραθετικά με υπάρχουσες συνδικαλιστικές συλλογικότητες.

– Να συνδεθεί με τους πολίτες που έχουν ανάγκη τις υπηρεσίες υγείας και ιδιαίτερα τις πιο ευπαθείς και ευάλωτες ομάδες, όπως οι χρόνια πάσχοντες.

– Να έρθει σε συνεργασία με ανεξάρτητους και έντιμους επιστήμονες άλλων κλάδων, όπως οικονομολόγους και κοινωνιολόγους, καθώς και με δημοσιογράφους.

– Να έρθει σε συνεργασία με διεθνή κινήματα, προάγοντας τη συνεργασία των λαών απέναντι στους ανταγωνισμούς των πολυεθνικών και των κρατών.

– Να χρησιμοποιεί την επιστήμη, να συζητά, να προκαλεί, να αρνείται, να εκπονεί, να προτείνει, να διεκδικεί. Να παρέμβει στη δημόσια συζήτηση, πρώτα από όλα στα κινήματα, αλλά και να ακουστεί στους θεσμούς και τη Βουλή.

– Να λειτουργεί στη βάση της ισότιμης προσωπικής συμμετοχής, της δημοκρατικής λειτουργίας των συμμετεχόντων, της πλατιάς συναίνεσης.

– Να δρα με το βλέμμα στην ενίσχυση του μαζικού κινήματος, την ενίσχυση του αγώνα των εργαζομένων, της νεολαίας και του λαού.

Τι “ξέχασε” να μας πει ο κ. Τσίπρας;

4 Μαρτίου 2021/0 Comments/in Κοινωνία, Υγεία /by Δημήτρης Ζιαζιάς

Αν έχεις τέτοιους φίλους (αντιπολίτευση), τι τους θέλεις τους εχθρούς (κυβέρνηση)

Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης παρουσίασε το πρόγραμμα για το Νέο ΕΣΥ σε διαδικτυακή εκδήλωση σε μια προσπάθεια να βγάλει τον ΣΥΡΙΖΑ από την αντιπολιτευτική ανυποληψία στην οποία έχει περιέλθει εδώ και ένα χρόνο. Παράλληλα, σα να μην κυβέρνησε ποτέ, σαν όλα τα αδιέξοδα και οι ελλείψεις στο ΕΣΥ να προέκυψαν μόλις τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, δεν έκανε καμιά στοιχειώδη αυτοκριτική για τη διάρκεια της δικής του διακυβέρνησης. Με ευχολόγια, αναμάσημα τετριμμένων τσιτάτων και εκθέσεις ιδεών επιχειρεί να στήσει ένα δίπολο ανάμεσα στην «κακιά ΝΔ» και τον καλό ΣΥΡΙΖΑ, στη λογική του ώριμου φρούτου.

«Ένα Νέο Κοινωνικό Συμβόλαιο με τους εργαζόμενους στο χώρο της Δημόσιας Υγεία» είναι ο πρώτος άξονας του προγράμματος. «Αυτή η μεταξύ μας συμφωνία θεωρεί τους εργαζόμενους θεμέλιο λίθο του νέου ΕΣΥ. Χωρίς αυτούς δεν υπάρχει μεταρρύθμιση… Προϋπόθεση για την ενίσχυση του συστήματος αποτελεί η γενναία αύξηση των απολαβών των εργαζόμενων στο χώρο της δημόσιας υγείας.» Δεσμεύτηκε ότι θα προχωρήσει σε προσλήψεις γιατρών κα νοσηλευτών με «άμεση πρόσληψη 5.500 μόνιμων υγειονομικών» και για «πρόσληψη επιπλέον 10.000 μόνιμων υγειονομικών σε βάθος τριετίας». Επίσης υποσχέθηκε αναδιαμόρφωση του μισθολογίου του ιατρικού προσωπικού, ώστε ο εισαγωγικός μισθός για τον πρωτοδιόριστο γιατρό να είναι τα 2.000 €.

Ξέχασε να μας πει ότι επί δικής του τετραετίας προσλήφθηκαν ελάχιστοι μόνιμοι γιατροί και νοσηλευτές (κάτω από 1.000 γιατροί, τη στιγμή που οι συνταξιοδοτήσεις την αντίστοιχη περίοδο ήταν περίπου 2.500).

Ξέχασε να μας πει ότι «παρέδωσε» στη ΝΔ 30.000 κενές οργανικές θέσεις νοσηλευτικού και λοιπού προσωπικού και 10.000 ειδικευμένων γιατρών σε Κέντρα Υγείας- Νοσοκομεία- ΕΚΑΒ.

Ξέχασε να μας πει ότι επί ΣΥΡΙΖΑ η αναλογία συμβασιούχων γιατρών : μόνιμων γιατρών έφτασε στο υψηλότερο σημείο 2:5, με το 40% του συνόλου των εργαζόμενων στο ΕΣΥ να είναι συμβασιούχοι, τη στιγμή που προεκλογικά είχε υποσχεθεί την κατάργηση αυτού του «απαράδεκτου και ντροπιαστικού θεσμού ομηρίας».

Ξέχασε να μας πει ότι επί 4,5 ολόκληρα χρόνια, ακόμα και μετά την «έξοδο από τα Μνημόνια» τον Αύγουστο του 2018, που άρθηκε ο κανόνας για τις προσλήψεις στο δημόσιο από 1:5 και έγινε 1:1, παρέμεινε πιστός στις Μνημονιακές δεσμεύσεις που αποψιλώνουν την Δημόσια Περίθαλψη.

Ξέχασε να μας πει ότι δεν πήρε κανένα ουσιαστικό μέτρο για την αντιστροφή του brain drain. Ενδεικτικά, ο Ιατρικός Σύλλογος Αθήνας, από τον Ιανουάριο του 2015 έως τον Δεκέμβριο του 2019, εξέδωσε συνολικά 6.270 πιστοποιητικά για εύρεση εργασίας στο εξωτερικό, εξ αυτών 4.522 για ειδικευμένους και 1.748 για ανειδίκευτους γιατρούς.

Ξέχασε να μας πει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν που δεν εφάρμοσε την δεσμευτική για την πολιτεία απόφαση του ΣτΕ για επαναφορά του ιατρικού μισθολογίου -το οποίο υπέστη αθροιστικές περικοπές έως 50% – στα προΜνημονίων επίπεδα, παραπέμποντάς την στη δεύτερη-φορά-αριστερά.

Ξέχασε να μας πει αν στη δεύτερη φορά αριστερά θα συνεχίσει να νομιμοποιεί τον ευρωμνημονιακό βρόγχο που σφίγγει έως ασφυξίας τα δημόσια κοινωνικά αγαθά, μέσω της καταδίκης στην υποστελέχωση και τον περιορισμό των προσλήψεων.

«Η γενναία αύξηση των οικονομικών πόρων του συστήματος, ώστε αυτοί σε βάθος τετραετίας να εναρμονιστούν με τον Ευρωπαϊκό Μ.Ο. Πριν όμως από αυτά, κατά το πρώτο έτος του νέου ΕΣΥ, προβλέπεται μία ένεση ζωής ύψους περίπου 2 δισ. ευρώ από τον εθνικό προϋπολογισμό και επιπλέον 1 δισ. από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, έτσι ώστε να δημιουργηθεί ο απαραίτητος οικονομικός ‘χώρος’ για τη μεγάλη αυτή μεταρρύθμιση». Ο δεύτερος άξονας του προγράμματος.

Ξέχασε να μας πει ότι επί ΣΥΡΙΖΑ η δημόσια δαπάνη για την υγεία συρρικνώθηκε ακόμα περισσότερο φτάνοντας στο ιστορικό χαμηλό 5% του ΑΕΠ το 2019, από τα χαμηλότερα ποσοστά στην ΕΕ. Την ίδια στιγμή οι μεικτές δαπάνες υγείας έφτασαν να σημειώνουν αθροιστική πτώση στο 30% σε σύγκριση με την προ-μνημονιακή περίοδο, κατατάσσοντας τη χώρα στην 21η θέση της σχετικής λίστας.

Ξέχασε να μας πει ότι επί της δικής του τετραετίας οι ιδιωτικές δαπάνες για την υγεία (απευθείας από την τσέπη των νοικοκυριών) έφτασαν στο 3% του ΑΕΠ, το τέταρτο μεγαλύτερο ποσοστό στην ΕΕ.

Ξέχασε να μας πει ότι πήρε συγχαρητήρια από την ίδια την Ευρωπαϊκή Επιτροπή γι’ αυτή τη χρηστή διαχείριση: Στο πλαίσιο του προγράμματος οικονομικής προσαρμογής, από το οποίο η χώρα εξήλθε τον Αύγουστο του 2018, τέθηκαν σε εφαρμογή πολιτικές για τη συγκράτηση του κόστους και τη μείωση της σπατάλης. Η κυβέρνηση διατήρησε το ανώτατο όριο των δημόσιων δαπανών για την υγεία στο 6% του ΑΕΠ και επέβαλε περικοπές δαπανών σε ολόκληρο τον τομέα της υγείας. Ως εκ τούτου, οι δημόσιες δαπάνες για την υγεία κατ’ άτομο μειώθηκαν σημαντικά. Πιο πρόσφατα, η μετέπειτα ανάπτυξη περιορίστηκε και ο κρατικός προϋπολογισμός για την υγεία το 2019 έφτασε στα 9,1 δισ. ΕΥΡΩ ή λίγο κάτω από το 5% του ΑΕΠ.

Ξέχασε να μας πει ότι δέσμευσε την Δημόσια Υγεία σε διαρκή οικονομικό στραγγαλισμό με το Μνημόνια διαρκείας και σφιχτά πρωτογενή πλεονάσματα: Οι υποχρεώσεις που συνεχίζει να έχει η Ελλάδα μετά την έξοδό της από το πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής απαιτούν τη διατήρηση του πλεονάσματος του προϋπολογισμού στο 3,5% τουλάχιστον έως το 2022. Αυτό σημαίνει ότι η αύξηση των δημόσιων δαπανών για την υγεία θα συνεχίσει πιθανότατα (Σ.τ.Μ. εδώ γελάμε) να δεσμεύεται από δημοσιονομικούς περιορισμούς(Ευρωπαϊκή Επιτροπή).

Ξέχασε να μιλήσει για τις δικές του ευθύνες, για το «προοδευτικό» λιθαράκι που έβαλε στο αθωράκιστο και ανοχύρωτο απέναντι στην πανδημία ΕΣΥ.

«Δεν είναι απλά μια προγραμματική δέσμευση. Είναι εθνική επιταγή. Είναι η κορυφαία μας πολιτική προτεραιότητα για τα επόμενα χρόνια. Ένα νέο ΕΣΥ με αξία τη ζωή, που θα εμπνέει σιγουριά, αξιοπιστία και κύρος. Που θα σέβεται τις προτεραιότητες και τα όρια κάθε πολίτη. Που θα αντιμετωπίζει κάθε ασθενή ανάλογα με τις ανάγκες του και όχι ανάλογα με το πορτοφόλι του.»

Ξέχασε να μας πει ότι επί ΣΥΡΙΖΑ η χώρα μας είχε το δεύτερο υψηλότερο επίπεδο μη καλυπτόμενων αναγκών ιατρικής περίθαλψης –κυρίως λόγω κόστους- στην ΕΕ (μετά την Εσθονία), με το ποσοστό να διπλασιάζεται για τα φτωχότερα νοικοκυριά. Ένα στα δέκα νοικοκυριά ανέφερε ότι δεν είχε δυνατότητα πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας όταν τις χρειαζόταν. Μη καλυπτόμενες ανάγκες αναφέρθηκαν επίσης από σχεδόν ένα στα πέντε νοικοκυριά στο φτωχότερο πεμπτημόριο εισοδήματος, αλλά μόλις από το 3 % των πλουσιότερων νοικοκυριών, γεγονός που αποκαλύπτει το μεγαλύτερο χάσμα όσον αφορά την εισοδηματική ανισότητα στην Ευρώπη. Τα στοιχεία αναφέρονται σε μη καλυπτόμενες ανάγκες για ιατρική εξέταση ή αγωγή λόγω κόστους, απόστασης που πρέπει να διανυθεί ή χρόνου αναμονής. Το κόστος αποτελεί το κυριότερο εμπόδιο στην πρόσβαση στην περίθαλψη, ιδίως για τα άτομα με χαμηλό εισόδημα. (Έυρωπαϊκή Επιτροπή).

Ξέχασε να μας πει πώς από τη «μεροληψία υπέρ της δημόσιας υγείας», αναγκάστηκε να εφαρμόζει την ουσία του νεοφιλελευθερισμού στην υγεία, έστω με διαφορετικές προθέσεις, διαφορετική εκκίνηση και περίβλημα από τη ΝΔ.

Η ευθύνη για τη σημερινή κατάσταση του δημόσιου συστήματος Υγείας είναι διακομματική και διαχρονική. ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΣΥΡΙΖΑ έβαλαν και συνεχίζουν να βάζουν, ο καθένας το δικό του λιθαράκι στο συνεχιζόμενο έγκλημα της διάλυσης. Οι πολιτικές είναι όμοιες, η κατεύθυνση είναι κοινή, ο ένας έστρωσε το δρόμο για τον άλλον.

Το σερβίρισμα του ξαναζεσταμένου προεκλογικού προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ προ εξαετίας ως κάτι φρέσκο και ρηξικέλευθο, τη στιγμή που η χώρα βιώνει τη μεγαλύτερη υγειονομική κρίση του τελευταίου αιώνα και βρίσκεται στα πρόθυρα βαθιάς οικονομικής, δεν απέχει απλά από τις πραγματικές λαϊκές ανάγκες, αλλά δεν αντιστοιχεί καν στο επίπεδο μιας αξιοπρεπούς εναλλακτικής σοσιαλδημοκρατικής πρότασης εξουσίας.

Οι συμβολισμοί και οι αναλογίες με το ΕΣΥ του Γεννηματά μόνο γέλιο μπορούν να προκαλέσουν. Ο ιδρυτικός νόμος και η γέννηση του ΕΣΥ ήταν όντως μια «μικρή επανάσταση» για τα δεδομένα της εποχής, μια σημαντική παραχώρηση και κατάκτηση κάτω από το βάρος των λαϊκών αγώνων και του μεταπολιτευτικού κλίματος, σε έναν διαφορετικό παγκόσμιο συσχετισμό δύναμης για τις δυνάμεις της εργασίας. Το νέο ΕΣΥ του ΣΥΡΙΖΑ δεν τολμά καν διακηρυκτικά, έστω σε επίπεδο εκφώνησης ή ανέξοδης προεκλογικής υπόσχεσης, να αρθρώσει μια κεντρική ιδέα που έστω στα λόγια να μοιάζει ριζοσπαστική. Δεν εκμεταλλεύεται καν την «άνεση» που του δίνει η θέση της αντιπολίτευσης, αλλά αντιπολιτεύεται σαν να κυβερνά ο ίδιος. Φοβάται μην ξεφύγει από την «υπεύθυνη στάση», σημείο των καιρών ή πλήρης προσαρμογή και μετατόπιση του πολιτικού συστήματος προς τα δεξιότερα;

Όμως, ακόμα και η «Μικρή επανάσταση στο ΕΣΥ» που υποσχέθηκε προϋποθέτει συγκρούσεις και ρήξεις. Οι αυταπάτες, συνειδητές ή μη, περί περιθωρίων διαπραγμάτευσης, προσαρμογών, μικρών προοδευτικών μεταρρυθμίσεων, εκμετάλλευσης της χαλάρωσης και των περιθωρίων, εντός μεταΜνημονιακού, ευρωζωνικού και ευρω-ενωσιακού πλαισίου, έχουν διαψευστεί πανηγυρικά, με ανυπολόγιστο κόστος για τον ελληνικό λαό. Ειδικά στη διάρκεια της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, κυρίως όμως μέσα στον τελευταίο χρόνο που το (μετα)Μνημονιακό πλαίσιο αποδείχτηκε η βασική αιτίας υπονόμευσης της υγειονομικής θωράκισης της χώρας και η Ε.Ε έδειξε το πραγματικό πρόσωπο του ιμπεριαλισμού απέναντι σε μια υγειονομική απειλή.

Το δίλημμα είναι ξεκάθαρο: Ή με την δημόσια υγεία και την υπεράσπιση του λαού ή με τα συμφέροντα των υπερεθνικών οργανισμών και των μεγάλων ιδιωτικών συμφερόντων. Και το γεγονός ότι απέναντί μας έχουμε μια κυβέρνηση που μισεί το δημόσιο σύστημα, δεν μας κάνει να ξεχνάμε ότι η αξιωματική αντιπολίτευση έχει το δικό της μερίδιο ευθύνης στην απαξίωση της δημόσιας υγείας.

Δημήτρης Ζιαζιάς

Ο Δημήτρης Ζιαζιάς είναι γιατρός στο ΠΓΝΠ, πρόεδρος της Ένωσης Ιατρών Νοσοκομείων Αχαΐας.

Εμβόλια: σκάνδαλο του καπιταλισμού, χρεοκοπία της Ε.Ε.

2 Φεβρουαρίου 2021/0 Comments/in Πολιτική /by ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ

Η αποτυχία της καπιταλιστικής Δύσης να αντιμετωπίσει την πανδημία του κορωνοϊού ήταν παροιμιώδης. Η αποτυχία της όμως να διαχειριστεί τη διάθεση των εμβολίων είναι σκανδαλώδης. Εμβόλια που ακριβοπληρώθηκαν πριν καν υπάρξουν, έρευνα που χρηματοδοτήθηκε από κρατικούς προϋπολογισμούς, ρυθμοί εμβολιασμού που υποτάσσονται στον κυνισμό του κέρδους και του χρήματος, τεράστια ενίσχυση των πολυεθνικών φαρμακευτικών χωρίς άμεσο αντίκρισμα για τους λαούς: Όλα αυτά συνθέτουν την εικόνα της αποτυχίας του συστήματος και της χρεοκοπίας της Ε.Ε.

Οι ισχυρές καπιταλιστικές χώρες της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής αποδείχθηκαν ανίκανες να σταματήσουν την πανδημία, δέσμιες της ελεύθερης αγοράς, της παγκοσμιοποίησης, της ατομικής και μόνο ευθύνης, της διάλυσης των κοινωνικών πολιτικών, της υποτίμησης της δημόσιας υγείας στο βαθμό που αυτή δεν φέρνει άμεσα κέρδη για το κεφάλαιο. Παρά την οικονομική, πολιτική και ιδεολογική υπεροπλία τους, οι μητροπόλεις του καπιταλισμού φανέρωσαν ότι το σύστημα που υπηρετούν, έχει ανυπέρβλητα όρια. Όρια που κοστίζουν σε ανθρώπινες ζωές. Μέσα από την τραγωδία της πανδημίας, ξεπροβάλει επιτακτικά, το όραμα και η αναγκαιότητα ενός άλλου κόσμου. Ένας κόσμος που θα ιεραρχεί ψηλότερα τον άνθρωπο, την υγεία του και τις κοινωνικές ανάγκες, δεν είναι ούτε ανεπίστρεπτο παρελθόν του εικοστού αιώνα, ούτε μελλοντική ουτοπία. Είναι αναγκαιότητα.

Η αποτυχία στην αντιμετώπιση της πανδημίας επιχειρήθηκε να διασκεδαστεί με τον αγώνα δρόμου για τα εμβόλια. Η προπαγάνδα της κυρίαρχης τάξης δεν έχανε την ευκαιρία να αποθεώνει την υπεροχή του καπιταλισμού, τα θετικά του συστήματος της αγοράς, τις επιτυχίες των ερευνών, την πρόοδο των μεγάλων φαρμακοβιομηχανιών. Πράγματι, η έρευνα επιταχύνθηκε σε πρωτόγνωρο βαθμό. Ωστόσο σε πρωτόγνωρο βαθμό υπήρξαν και τέτοιες χρηματοδοτήσεις. Τα κράτη προαγόρασαν τα εμβόλια σε τεράστιες ποσότητες, η έρευνα τέθηκε στην υπηρεσία των πολυεθνικών του φαρμάκου, τα κορυφαία Πανεπιστήμια του κόσμου διέθεσαν τις δυνάμεις τους στη γρήγορη παραγωγή του εμβολίου.

Να καταργηθούν οι πατέντες – Η υγεία είναι δικαίωμα

Τα εμβόλια πράγματι παρήχθησαν σε χρόνο ρεκόρ. Η επιστημονική κοινότητα έβαλε στοίχημα με το χρόνο και το κέρδισε για λογαριασμό της ανθρωπότητας. Το αποτέλεσμά της ωστόσο, δεν το γεύτηκε η ανθρωπότητα. Προς το παρόν το γεύονται οι μεγαλομέτοχοι των πολυεθνικών του φαρμάκου. Η έρευνα που στηρίχθηκε με πρωτοφανή τρόπο και τρομακτικά ποσά από τα κράτη και τους δημόσιους προϋπολογισμούς οδήγησε σε ιδιόκτητες πατέντες. Ακόμα περισσότερο, προκάλεσε τεράστιες δυσαναλογίες στην κατανομή και διάθεση των εμβολίων, στο ρυθμό του εμβολιασμού, ενώ καταδίκασε τους λαούς του Τρίτου Κόσμου σε επ’ αόριστον αναμονή μέχρις ότου εμβολιαστεί η «πολιτισμένη» Δύση.

Η επιστήμη και η έρευνα είναι υπό το ζυγό του κεφαλαίου, παρόλο που η ανάπτυξή τους έγινε δυνατή μέσα από τη δουλειά, τους πόρους, τη γνώση και τη χρηματοδότηση των κοινωνιών. Η υγεία, τα φάρμακα και τα εμβόλια είναι πεδίο κερδοφορίας των εταιρειών και όχι δημόσιο αγαθό, αναφαίρετο δικαίωμα των λαών.

Τα εμβόλια, η έρευνα για την παραγωγή τους, οι πατέντες που περιορίζουν την ανεμπόδιστη διάθεσή τους για να σωθούν ζωές, η διαίρεση της ανθρωπότητας σε ζώνες πολλών ταχυτήτων, προνομιούχων και καταδικασμένων, είναι απόδειξη ότι μια επιστήμη – δούλα του κεφαλαίου δεν προσφέρει στην ανθρωπότητα αυτά που η ανθρωπότητα δικαιούται. Η επιστήμη έχει υποκύψει ολοκληρωτικά στο κεφάλαιο. Η άρχουσα τάξη υποστηρίζει ότι μόνο έτσι μπορούν τα πράγματα να προχωρήσουν. Η πραγματικότητα είναι ότι με αυτόν τον τρόπο παράγονται τεράστια κέρδη για την ολιγαρχία του πλούτου.

Η ιστορία των εμβολίων για την πανδημία και του εμβολιαστικού εγχειρήματος ανά τον κόσμο, δείχνει ότι αυτό που ζούμε δεν είναι πρόοδος, αλλά οπισθοδρόμηση. Δεν είναι κάτι νέο που γεννιέται, αλλά κάτι παλιό που σαπίζει.

Θα ισχυριστούν οι απολογητές του καπιταλισμού ότι ακόμα κι έτσι, εκατομμύρια άνθρωποι θα σωθούν κάποια στιγμή και θα κάνουν το εμβόλιο. Θα προσπαθούν να κρύψουν το γεγονός ότι θα υπάρξουν εκατοντάδες ίσως χιλιάδες θύματα του κορωνοϊού μέχρι να ολοκληρωθεί η εμβολιαστική κάλυψη, εξαιτίας της ασυδοσίας των πολυεθνικών του φαρμάκου, της αδυναμίας των κρατών να εξασφαλίσουν εμβόλια, της κατοχύρωσης κρατών και λαών πολλών ταχυτήτων ανάλογα με τον πλούτο και τη δύναμη, αλλά και των αισχρών πολιτικών πατέντας που εμποδίζουν την πρόσβαση των φτωχότερων στα εμβόλια.

Μνημόνια για τους λαούς – υποταγή στις πολυεθνικές

Ειδικά η Ε.Ε. απέτυχε παταγωδώς να εξασφαλίσει την κάλυψη των κρατών μελών της με ικανές ποσότητες δόσεων ώστε να επιτευχθεί μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2021 η ανοσία του πληθυσμού.

Η Ε.Ε. μπορεί να επιβάλει εξοντωτικά μνημόνια, να διαλύει οικονομίες και κοινωνίες, να στραγγαλίζει χώρες και λαούς, αλλά είναι παντελώς ανίκανη να επιβάλει την τήρηση των συμφωνιών που υπογράφει με τις πολυεθνικές φαρμακευτικές εταιρείες. H σύμβαση της Ε.Ε. με την πολυεθνική AstraZeneca, σύμφωνα με την οποία οι Βρυξέλλες αγόρασαν εμβόλια τα οποία η εταιρεία δεν παραδίδει, θα ήταν περίγελος αν δεν ήταν τραγική απόδειξη ότι το πολιτικό προσωπικό των κρατών και ειδικά της Ε.Ε. υπηρετεί σκανδαλωδώς τις αδηφάγες ανάγκες του κεφαλαίου.

Η Ε.Ε. χρεοκόπησε για μια ακόμα φορά καθώς καταγράφει τα μακράν χαμηλότερα ποσοστά εμβολιασμού συγκριτικά με χώρες ίδιου βιοτικού επιπέδου. Αποδεικνύει ότι δεν προσφέρει προστασία, δεν αποτελεί πλεονέκτημα. Οι μηχανισμοί προπαγάνδας λένε ότι ευτυχώς που είμαστε στην Ε.Ε. και μπορούμε να προμηθευτούμε εμβόλια με το κύρος μιας παγκόσμιας δύναμης. Οι αριθμοί αποδεικνύουν ότι χώρες που δεν είναι στην Ε.Ε. και βρίσκονται σε οικονομικά και πολιτικά δυσχερέστερη θέση από τη δική μας, έχουν πολλαπλάσια ποσοστά εμβολιασμού από εμάς.

Δεν είναι ρεαλιστικό να εμβολιαστεί ο γενικός πληθυσμός σε ποσοστά ικανά να προκαλέσουν ανοσία στον ιό εντός του 2021. Είναι αντίθετα ρεαλιστικό να απεμπλακεί η Ελλάδα από τις συμφωνίες της Ε.Ε. για τα εμβόλια και να διαμορφώσει και στο υγειονομικό πεδίο μια πολυδιάστατη και ανεξάρτητη πολιτική. Είναι επίσης ρεαλιστικό να διεκδικηθεί όχι απλά η πρόσκαιρη εξαίρεση των εμβολίων για τον κορωνοϊό από τους περιορισμούς των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, αλλά η κατάργηση της πατέντας σε φάρμακα και εμβόλια. Είναι τέλος ρεαλιστικό και αναγκαίο να ανασυσταθεί η ελληνική φαρμακοβιομηχανία με εθνικοποίηση των δομών της, φέρνοντας το φάρμακο στην υπηρεσία του λαού.

Τόσο η πανδημία, όσο και το αίσχος που εξελίσσεται με τα εμβόλια και τον εμβολιασμό, δείχνουν την αναγκαιότητα ενός άλλου δρόμου για τους λαούς και τις εργαζόμενες τάξεις. Δείχνουν την παταγώδη χρεοκοπία της Ε.Ε. σε ένα ακόμα κορυφαίο για τους λαούς και τα κράτη ζήτημα. Δείχνουν πολύ περισσότερο ότι ο σημερινός κόσμος σαπίζει μέσα στο ξέφρενο κυνήγι και ακόμα και αν δεν έχει αναδειχθεί αντίπαλο δέος, ένας άλλος κόσμος είναι περισσότερο από ποτέ αναγκαίος.

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ

Η ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ είναι πολιτική οργάνωση της Κομμουνιστικής Αριστεράς.

Ανάσχεση της πανδημίας, χωρίς Δημόσια Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, ΔΕΝ γίνεται!

4 Ιανουαρίου 2021/0 Comments/in Κοινωνία, Υγεία /by Μιχάλης Τερζάκης

Η γέννηση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας

Η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας αναδύθηκε ως ανάγκη την δεκαετία του 70, ενώ πήρε σάρκα και οστά στην διεθνή συνδιάσκεψη του Π.Ο.Υ το 1978 στην ‘Αλμα Άτα. Αποτελούσε το επιστέγασμα αγώνων όλο και μεγαλύτερου μέρους του κόσμου για ποιοτική πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας και για συστήματα υγείας στραμμένα προς την κοινότητα. Σε αντίθεση με το νοσοκομειοκεντρικό μοντέλο δίνει έμφαση:

Α) Στην πρόληψη και στην προαγωγή της υγείας του πληθυσμού.

Β) Στην παρέμβαση σε επίπεδο κοινότητας με την ενεργό συμμετοχή της ίδιας.

Γ) Στην καθολική πρόσβαση του πληθυσμού στο αγαθό της υγείας.

Δ) Στην ολιστική προσέγγιση μέσω της δι-επιστημονικής ομάδας υγείας.

Ε) Στη συνέχεια στην θεραπεία, την αποκατάσταση και την επανένταξη.

Η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, ως μοντέλο και ως λογική, έχει κοινωνικό και ταξικό πρόσημο, καθώς εστιάζει στη δημόσια υγεία του γενικού πληθυσμού, κυρίως στην πρόληψη, με την ενεργοποίηση της τοπικής κοινότητας, για την προαγωγή της υγείας και της ποιότητας ζωής των πολιτών. Οι κοινωνίες που δίνουν έμφαση στη δημόσια υγεία και στην καθολική πρόσβαση στο υγειονομικό αγαθό προσανατολίζονται στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας. Η έμφαση στην ΠΦΥ συνιστά έναν άλλον προσανατολισμό για τη δημόσια υγεία, πλήρως ανταγωνιστικό με την επικρατούσα καπιταλιστική αντίληψη της υγείας – εμπόρευμα που πωλείται ως νοσοκομειακή θεραπεία ή φάρμακο. Δεν είναι λοιπόν καθόλου τυχαίο που η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας αποτελεί γέννημα των ριζοσπαστικών ιδεών της κοινωνικής δικαιοσύνης και προόδου, ενώ σήμερα, υποβαθμίζεται σε σημείο απαξίωσης από τον κυρίαρχο σύγχρονο νεοφιλελευθερισμό.

Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας στην Ελλάδα

Η δημιουργία της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ) στην Ελλάδα ξεκινάει παράλληλα με την δημιουργία του Εθνικού Συστήματος υγείας (ΕΣΥ) με αφετηρία τον νόμο 1397 του 1983. Παρόλα αυτά από την γέννηση του το σύστημα ΠΦΥ θα βρίσκεται διαρκώς και συνειδητά σε δεύτερη μοίρα, καθώς η χρηματοδότησή του βασίζεται στους προϋπολογισμούς των νοσοκομείων και όχι σε ανεξάρτητους κρατικούς πόρους. Η ανάπτυξή της υποτασσόταν στο νοσοκομειοκεντρικό μοντέλο, ως φτωχός συγγενής, χωρίς ανεξάρτητο συγκροτημένο σχέδιο λειτουργίας και ανάπτυξης, χωρίς αντιμετώπισή της ως βασικού πυλώνα του ΕΣΥ. Επίσης προσέκρουσε στην οργανωμένη αντίσταση του ιατρικού κατεστημένου και στους συμβιβασμούς που προχώρησε το ΠΑΣΟΚ με τους εκπροσώπους του.

Με τη διαδικασία αυτή απαξιώθηκαν δομές και άνθρωποι. Δεν είναι καθόλου αμελητέο το γεγονός ότι δαπανήθηκαν πολλά χρήματα για κτιριακό και ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό, με το 80% αυτών να μην λειτουργούν ποτέ και να αποσύρονται τα τελευταία χρόνια ολόκληρα ακτινολογικά, μικροβιολογικά εργαστήρια και οδοντιατρεία από τα Κ.Υ υπαίθρου.

Με αυτά δεδομένα, οικοδομήθηκε και η λανθασμένη αντίληψη που ταυτίζει το σύστημα της πρωτοβάθμιας, με τους ιδιώτες γιατρούς που είναι συμβεβλημένοι με το ασφαλιστικό ταμείο του ασθενή. Τα κέντρα υγείας υπαίθρου και τα αγροτικά ιατρεία εκπίπτουν σε κέντρα συνταγογράφησης βιβλιαρίων. Σαν αποτέλεσμα έχουμε την ασυνεχή και αποσπασματική φροντίδα, με τους ασθενείς να πηγαίνουν από ειδικότητα σε ειδικότητα μέχρι να βρουν την σωστή, την κατακερματισμένη και υποβαθμισμένη παροχή υπηρεσιών υγείας, την εμφάνιση ακόμα και φαινομένων καταναλωτισμού. Εκ διαμέτρου αντίθετη δηλαδή κατεύθυνση με τις αρχές της Άλμα Άτα.

Η επέλαση των Μνημονίων χειροτέρευσε ακόμα περισσότερο την κατάσταση στην ΠΦΥ, με τις κρατικές δαπάνες υγείας να μειώνονται σωρευτικά πάνω από 40%, φτάνοντας το 2017 κάτω από το 5% του ΑΕΠ, το προσωπικό σε ολόκληρο το ΕΣΥ να συρρικνώνεται κατά χιλιάδες και την ΠΦΥ να βρίσκεται σε πλήρη παρακμή. Το 2017 ήρθε ο νόμος 4486/2017 για την δημιουργία των ΤΟΜΥ. Λόγω του Μνημονιακού πλαισίου, της αβέβαιης βάσης χρηματοδότησης (βασιζόμενη σε ευρωπαϊκή αξιολόγηση και πόρους), του brain drain και της έλλειψης γενικών γιατρών, έως σήμερα λειτουργεί μόλις το 50% των αρχικά προβλεπόμενων ΤΟΜΥ (το καλοκαίρι του 2019 μόλις οι 127 από τις 239 σχεδιαζόμενες τοπικές μονάδες υγείας λειτουργούσαν σε όλη τη χώρα, καλύπτοντας μόνο 2 εκατομμύρια κατοίκους, ήτοι το ένα πέμπτο του συνολικού πληθυσμού).

Ο στόχος της μεταρρύθμισης στην Πρωτοβάθμια Υγεία αποτυπώνεται ξεκάθαρα στο Μνημόνιο που ψηφίστηκε από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ: EOPYY will adjust the way it provides primary health care by implementing compulsory registration with a GP, to act as a gatekeeper in charge of referrals to specialists. Δεν είναι άλλος δηλαδή από την αντιγραφή του νεοφιλελεύθερου μοντέλου που εφαρμόζεται σε μια σειρά ευρωπαϊκές χώρες, που μετατρέπει τους γενικούς – οικογενειακούς γιατρούς σε πορτιέρηδες, που ρεγουλάρουν την πρόσβαση του πληθυσμού σε ειδικούς γιατρούς, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια περίθαλψη, με ένα και μοναδικό κριτήριο. Την περαιτέρω μείωση των κρατικών δαπανών.

Τα παραπάνω αποτυπώνονται σε μια σειρά έρευνες που διαπιστώνουν – πέραν της συνολικής υποβάθμισης και υποχρηματοδότησης της Δημόσιας Περίθαλψης – ότι η χώρα μας έχει το πιο στρεβλό, ανισόμετρα ανεπτυγμένο και νοσοκομειο-κεντρικό σύστημα περίθαλψης στην Ευρώπη. Η κατανομή των δαπανών δηλώνει τις προτεραιότητες που θέτει μια χώρα στη διαμόρφωση της πολιτικής υγείας.

Διαθέτει το χαμηλότερο ποσοστό δαπανών υγείας για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, μόλις το 25%, σε σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης (35%). Συγκριτικά, οι δαπάνες για νοσοκομειακή περίθαλψη είναι διπλάσιες στην Ελλάδα (40%) σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ (25%). Συγκριτικά, η Πορτογαλία, που υπήρξε επίσης μνημονική χώρα, με παρόμοιες κοινωνικοοικονομικές δομές, παρουσιάζει ποσοστά εντελώς διαφορετικά, διαθέτοντας 48% για πρωτοβάθμια περίθαλψη και 26% για νοσοκομειακή.

Επίσης, δαπανά ελάχιστους πόρους για προληπτική φροντίδα (μόλις 20 € ανά άτομο, έναντι 89 € που είναι ο μέσος όρος της ΕΕ ή 1,3 % των δαπανών υγείας, ποσοστό που την κατατάσσει, μαζί με την Κύπρο και τη Σλοβακία, μεταξύ των τελευταίων τριών κρατών μελών) και καταγράφει τη μεγαλύτερη έλλειψη γενικών- οικογενειακών γιατρών στην Ε.Ε (μόλις 1 στους 16 γιατρούς στην Ελλάδα είναι ειδικός γενικός γιατρός).

Συμπερασματικά, έχει ένα από τα πιο αδύναμα συστήματα Π.Φ.Υ. στην Ευρώπη (κατάταξη του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου για τα Συστήματα Υγείας και του Π.Ο.Υ.):

Πηγή: Kringos et al

Αδιάψευστες αποδείξεις που επιβεβαιώνουν την ανυπαρξία Δημόσιας ΠΦΥ και τις κοινωνικές της επιπτώσεις αποτελούν τα σχετικά ευρήματα από την έκθεση Ελλάδα-Προφίλ Υγείας 2019, Η Κατάσταση της Υγείας στην ΕΕ από τον ΟΟΣΑ και το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για τα Συστήματα και τις Πολιτικές Υγείας (Κομισιόν). Σύμφωνα με αυτήν, η Ελλάδα έχει το δεύτερο υψηλότερο επίπεδο μη καλυπτόμενων αναγκών ιατρικής περίθαλψης –κυρίως λόγω κόστους- στην ΕΕ (μετά την Εσθονία), με το ποσοστό να διπλασιάζεται για τα φτωχότερα νοικοκυριά.

Πάνω από το ένα τρίτο των δαπανών υγείας προέρχεται από τα νοικοκυριά, το τέταρτο μεγαλύτερο ποσοστό στην ΕΕ. Συνολικά, στην Ελλάδα μόνο το 61 % των δαπανών για την υγειονομική περίθαλψη προέρχεται από δημόσιες πηγές, ενώ το 35 % χρηματοδοτείται απευθείας από τα νοικοκυριά. Τα υψηλά επίπεδα επιμερισμού του κόστους οφείλονται κυρίως στις συμμετοχές των ασφαλισμένων για τα φάρμακα και στις άμεσες πληρωμές για υπηρεσίες που δεν περιλαμβάνονται στη δέσμη παροχών, επισκέψεις σε ειδικούς ιατρούς, νοσηλευτική περίθαλψη, καθώς και οδοντιατρική περίθαλψη.

Ο ρόλος της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας στην πανδημία

Ήδη από τον Μάρτιο του 2020 ο Π.Ο.Υ έχει εκδώσει οδηγίες για την διάρθρωση και το ρόλο της ΠΦΥ στην πανδημία σε τρία επίπεδα δράσης:

Στο επίπεδο της πρόληψης. Με ενεργητικές παρεμβάσεις στην κοινότητα γίνεται ενημέρωση για τον ιό, δίνονται οδηγίες για αποστασιοποίηση, προφύλαξη και υγιεινή.
Στο επίπεδο της διαχείρισης των περιστατικών, με σκοπό την ταχύτατη ανίχνευση, την ιχνηλάτηση και την απομόνωση. Παράλληλα αναλαμβάνει το ρόλο της μαζικής διαλογής των νοσούντων από COVID 19 και παρακολουθεί όσους δεν χρήζουν νοσηλείας. Όσοι χρήζουν παραπέμπονται με τακτικό τρόπο στα κατάλληλα κέντρα. Βοηθά έτσι στην αποσυμφόρηση των νοσοκομείων.
Στο επίπεδο διατήρησης των αναγκαίων υπηρεσιών υγείας, με την παρακολούθηση χρόνιων νοσημάτων και υπηρεσίες αποκατάστασης και επανένταξης.

Είναι προφανές πως βασική προϋπόθεση για τα παραπάνω αποτελεί η ύπαρξη αναγκαίων υποδομών και προσωπικού καθώς και η κατάρτιση σχεδίου δράσης που να βάζει στην αιχμή του δόρατος τις υπηρεσίες ΠΦΥ. Ακόμα βασικότερη προϋπόθεση αποτελεί η ύπαρξη πολιτικής με στόχο την υπεράσπιση της υγείας του λαού.

Χώρες οι οποίες αξιοποίησαν την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας σαν μέρος ενός συνολικότερου σχεδιασμού απέναντι στην πανδημία είχαν πολύ καλύτερα αποτελέσματα για τους λαούς τους, όπως δείχνουν τα παραδείγματα χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας και Ευρώπης καθώς και το παράδειγμα της Κούβας (μιας χώρας με υποδιπλάσιο ΑΕΠ από το Ελληνικό).

Μέσα στην πανδημία η Κυβέρνηση όφειλε να πράξει άμεσα για την αναβάθμιση και ενίσχυση των υπηρεσιών της ΠΦΥ:

Α) Με την κατάρτιση σχεδίου για την ενημέρωση και εκπαίδευση του προσωπικού και κατ’ επέκταση των τοπικών κοινοτήτων σε σχέση με τον ιό, μέτρα προφύλαξης, αποστασιοποίησης και υγιεινής.

Β) Με έκτακτη οικονομική ενίσχυση της Π.Φ.Υ, έκτακτες προσλήψεις προσωπικού και ενίσχυση του εξοπλισμού, ώστε να μπορέσει να αναλάβει ενεργό ρόλο στην μάχη. Χαρακτηριστική είναι έρευνα του Ερευνητικού Δικτύου Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης που αποτυπώνει τους προβληματισμούς εργαζομένων στην ΠΦΥ σε σχέση με το πρώτο κύμα. Το 79% αναφέρει προβληματισμό σχετικά με την επάρκεια του προσωπικού, το 90% έλλειψη σε μέσα ατομικής προστασίας, ενώ το 75% προβληματίζεται σε σχέση με τον κίνδυνο νόσησης του ίδιου.

Γ) Εκπόνηση σχεδίου για την άμεση αναδιοργάνωση των υπηρεσιών υγείας με βάση την εκτίμηση του επιπέδου υγείας της κοινότητας. Εδώ θα μπορούσε να βοηθήσει η επανεκκίνηση συστημάτων παρατήρησης της νοσηρότητας τύπου Sentinel για τον ιό. Ταυτόχρονα η κατηγοριοποίηση και κατάταξη του τοπικού πληθυσμού ανάλογα με την υπαρκτή συν-νοσηρότητα και ευαλωτότητα θα δημιουργούσε προϋποθέσεις για άμεση στοχευμένη παρέμβαση στο περιβάλλον τους και θα διευκόλυνε και την εξατομικευμένη περίθαλψη των ίδιων.

Δ) Αντίστοιχη μέριμνα για την λειτουργία των εξωτερικών ιατρείων και την διαχείριση χρόνιων νοσημάτων. Υπολογίζεται ότι την περίοδο Γενάρη – Οκτώβρη 2020 χάθηκαν πάνω από 2,5 εκατομμύρια επισκέψεις στα Κέντρα Υγείας, σε σχέση με τον αντίστοιχο μέσο όρο της περιόδου 2017 – 2019, ενώ άλλα 3,4 εκατομμύρια επισκέψεις στα τακτικά εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων.

Ε) Διασύνδεση των υπηρεσιών δημόσιας υγείας με στόχο την ενεργό διερεύνηση του πληθυσμού για συμπτώματα, με σκοπό την ιχνηλάτηση, απομόνωση, παρακολούθηση και επανένταξη του. Η πλειοψηφία των ασθενών, που δεν χρήζει νοσηλείας μπορεί να εντοπιστεί έγκαιρα και να έχει πρόσβαση σε ιατρική παρακολούθηση και οδηγίες ενώ ταυτόχρονα σταματάει η αλυσίδα μετάδοσης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Κούβα που σύμφωνα με το Commonwealth Foundation έως τις 30 Απριλίου το 85% των περιπτώσεων Covid 19 είχε διαγνωστεί στην Πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Παρόμοια πρακτική θα έδινε ανάσα στα Ελληνικά νοσοκομεία.

Η κυβερνητική πολιτική για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας μέσα στην πανδημία

Παρόλη την δύσκολη κατάσταση η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας θα μπορούσε να συμβάλει καθοριστικά στην καταπολέμηση της πανδημίας στη χώρα μας και να απέτρεπε σε σημαντικό βαθμό την εκτίναξη της νοσηρότητας και της θνητότητας, παίζοντας κεντρικό ρόλο τόσο στην επιδημιολογική επιτήρηση-ιχνηλάτηση-διενέργεια μαζικών τεστ, στην παρακολούθηση, αντιμετώπιση και αποθεραπεία ασθενών με COVID 19, καθώς και τον έλεγχο της λοιπής νοσηρότητας. Αν τα Νοσοκομεία και οι ΜΕΘ αποτελούν την αναγκαία άμυνα απέναντι στην πανδημία, τότε οι μονάδες της ΠΦΥ, με την δυνατότητα για ενεργητική παρέμβαση στην κοινότητα, θα έπρεπε να έχουν τον ρόλο της επίθεσης. Ένας απ’ τους καθοριστικούς -μεταξύ πολλών άλλων- λόγους που η πανδημία έχει ακολουθήσει καταστροφική έως τώρα πορεία, είναι ότι τα παραπάνω δεν υπήρχαν καν ως σκέψη στην πολιτική ηγεσία του Υπ.Υγείας και την κυβέρνηση.

Εν μέσω πανδημίας η κυβέρνηση επέτεινε την απαξίωση και υποβάθμιση της Δημόσιας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, με μετακινήσεις προσωπικού προς τα νοσοκομεία, αναστολή των ιατρείων παρακολούθησης χρόνιων νοσημάτων, ακόμα και αναστολή λειτουργίας των αγροτικών ιατρείων (στις περιπτώσεις της 3ης και της 4ης Υ.Π.Ε). Σαν αποτέλεσμα, η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας βγήκε πρακτικά εκτός μάχης στο πρώτο κύμα της πανδημίας ενώ η λοιπή νοσηρότητα στον πληθυσμό παρέμενε ανεξέλεγκτη με το κλείσιμο των εξωτερικών ιατρείων.

Αν στο πρώτο κύμα η αιτία ήταν ο «αιφνιδιασμός», στο δεύτερο κύμα ήταν καθαρά ζήτημα πολιτικής επιλογής. Ελάχιστα Κ.Υ πανελλαδικά κυριολεκτικά βαφτίστηκαν «Κέντρα Covid», με μόνο καθήκον τη λήψη μοριακών τεστ, χωρίς την αναγκαία διασύνδεση με τα νοσοκομεία αναφοράς, τις αναγκαίες υποδομές, υλικό και εξοπλισμό, με έλλειψη συστηματικής ενημέρωσης και εκπαίδευσης του υγειονομικού προσωπικού ώστε να μπορέσει με την σειρά του να παρέμβει στις κοινότητες, να παρακολουθήσει και να δώσει οδηγίες δια ζώσης και τηλεφωνικά.

Ελάχιστα μόνο Κ.Υ πανελλαδικά, με πρωτοβουλία των εργαζόμενων και των επιστημονικών υπευθύνων, αποτέλεσαν την εξαίρεση, ουσιαστικά κόντρα στο επίσημο επιχειρησιακό σχέδιο και χωρίς βοήθεια, πραγματοποιώντας ενημερωτικές παρεμβάσεις και ομιλίες σε σχολεία, χώρους δουλειάς, παρακολουθώντας μεγάλο αριθμό ασθενών με COVID 19, παρεμβαίνοντας έγκαιρα όταν εντόπιζαν εστίες υπερμετάδοσης μέσα στον πληθυσμό αναφοράς τους, κρατώντας ανοιχτά τα τακτικά τους ιατρεία.

Εμβόλιο και Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας

Ο εμβολιασμός του πληθυσμού για λοιμώδη νοσήματα αποτελούσε διαχρονικά όπλο στην φαρέτρα της πρωτογενούς πρόληψης. Όμως, υπάρχει προχειρότητα και έλλειψη σοβαρού σχεδίου, για ένα φιλόδοξο εγχείρημα που δεν έχει ξανα-επιχειρηθεί τις τελευταίες δεκαετίες, τον εμβολιασμό δηλαδή περίπου επτά εκατομμυρίων πολιτών. Πέρα από το βασικό ζητούμενο που είναι η επάρκεια και ο ρυθμός διάθεσης των εμβολίων, ένα τέτοιο εγχείρημα απαιτεί ένα στιβαρό, εκτεταμένο Δημόσιο Σύστημα ΠΦΥ.

Απαιτούνται ενίσχυση με προσωπικό και εξοπλισμό, πόροι, ταχύρρυθμη ενημέρωση και εκπαίδευση από κρατικούς επιστημονικούς φορείς. Το κύριο καθήκον είναι η παρέμβαση στην κοινότητα, τους τοπικούς πληθυσμούς αναφοράς προκειμένου να ενημερωθούν έγκυρα και επίσημα, να πειστούν για την αναγκαιότητα, να αρθούν οι όποιες επιφυλάξεις. Τα δεκάδες εκατομμύρια που δίνει το Υπ.Υγείας θα μπορούσαν να διατεθούν στην ΠΦΥ και όχι στα ΜΜΕ, για μια μαζική καμπάνια λαϊκής ενημέρωσης, που θα έφτανε μέχρι και στο πιο απομακρυσμένο χωριό.

Εμβολιασμός δεν σημαίνει μια ένεση. Ειδικά, η διαδικασία εμβολιασμού για τον SARS-CoV-2, με νέα εμβόλια για μια νέα νόσο, προϋποθέτει τη συστηματική μετα-εμβολιαστική παρακολούθηση του πληθυσμού, για την έγκαιρη επέμβαση όπου εντοπιστούν τυχόν προβλήματα, για την απόκτηση επιστημονικής γνώσης για κρίσιμα ζητήματα, όπως είναι η ανταπόκριση σε διαφορετικές κατηγορίες του πληθυσμού, το κατά πόσο οι εμβολιασμένοι μεταδίδουν ή όχι κ.ά. Επιπλέον, απαιτείται ξεχωριστή φροντίδα και προστασία για εκείνες τις ειδικές κατηγορίες που ο εμβολιασμός αντενδείκνυται ή δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα από τη μέχρι τώρα έρευνα.

Ανάγκη οικοδόμησης Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας

Η πανδημία ανέδειξε τη γύμνια των σύγχρονων συστημάτων υγείας, με εξέχον παράδειγμα τον αναπτυγμένο οικονομικά δυτικό κόσμο. Η συστηματική υποχρηματοδότηση, εμπορευματοποίηση και ιδιωτικοποίηση της δημόσιας περίθαλψης από τις κυβερνήσεις άφησε πολύ λίγα περιθώρια αποτελεσματικής απάντησης.

Ανέδειξε και τον στρεβλό τρόπο ανάπτυξης των συστημάτων υγείας μέσα στα πλαίσια του καπιταλισμού. Το νοσοκομειοκεντρικό μοντέλο επικεντρώνει στην ύπαρξη νόσου, λειτουργώντας από την φύση του με τρόπο παθητικό και αμυντικό. Αν δεν αρρωστήσεις, δεν επισκέπτεσαι το νοσοκομείο. Η επικέντρωση του βρίσκεται στο άτομο και την συγκεκριμένη πάθηση. Φυσικά οι υπηρεσίες που προσφέρει είναι αναγκαίες και αναντικατάστατες παρόλα αυτά μπορεί να προσφέρει πολύ λίγα σε σχέση με την πρωτογενή πρόληψη, τις παρεμβάσεις σε επίπεδο πληθυσμού, την αντιμετώπιση κοινωνικών και περιβαλλοντικών παραμέτρων που προσδίδουν ευαλωτότητα στους πληθυσμούς. Αδυνατεί να προσφέρει ολιστική αντίληψη στις ανάγκες υγείας, κάτι που φάνηκε αναγκαίο μέσα στην δύνη της πανδημίας.

Άλλωστε, η υγεία σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ αποτελεί μια κατάσταση πλήρους σωματικής, ψυχικής, κοινωνικής ευεξίας και όχι απλά η απουσία νόσου.

Εύρος υπηρεσιών σε επίπεδο πρωτοβάθμιας φροντίδας.

Πηγή : Αντωνιάδου et al.

Η αντιμετώπιση της πανδημίας χωρίς ενίσχυση του Δημόσιου Συστήματος Περίθαλψης είναι αδύνατη.

Ειδικά χωρίς αξιόπιστο και ενδυναμωμένο Δημόσιο Σύστημα Πρωτοβάθμιας, θα έχει ανυπολόγιστες συνέπειες για την υγεία και τη ζωή του λαού μας.

Μόνο όταν οι ίδιες οι τοπικές κοινωνίες κάνουν δική τους υπόθεση την διεκδίκησή της, θα βρεθεί διέξοδος από το σημερινό ζοφερό τοπίο.

Με στόχευση στο σήμερα αλλά και την επόμενη μέρα.

Για ακύρωση των αντιδραστικών σχεδίων που θέλουν να αποκόψουν την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας από το σώμα του ΕΣΥ, παραδίνοντάς τη στην τοπική αυτοδιοίκηση, επιταχύνοντας την διάλυση και ιδιωτικοποίησή της.

Για μια Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας ενισχυμένη από άποψη σχεδιασμού, πόρων, υλικών και ανθρώπινου δυναμικού, που να μπορεί να εγγυηθεί την υγεία ως δημόσιο αγαθό, προσβάσιμο σε όλους, ειδικά τους ολοένα και αυξανόμενους φτωχούς, ανέργους και ανασφάλιστους αυτής της χώρας.

Παραπομπές

Kringos DS, Boerma WGW, Hutchinson A, Saltman RD, Saltman RB. Building primary care in a changing Europe. Copenhagen; 2015. Available at: https://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0018/271170/BuildingPrimaryCareChangingEurope.pdf
World Health Organization. Role of Primary Care in the COVID-19 Response – Interim Guidance. Available at: https://apps.who.int/iris/handle/10665/331921
Aγοραστίδου Μ., Βλαχόπουλος Ν., Κωνσταντά Ζ., Νικολή Α., Παγκοζίδης Η., Τσιτσάνη Α., Σμυρνάκης Ε., Ο ρόλος της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας στην Πανδημία SARS-CoV2: μια ποιοτική έρευνα με συνεντεύξεις σε επαγγελματίες υγείας που εργάζονται σε Κέντρα Υγείας και ΤΟΜΥ της Ελλάδας από φοιτητές του Τμήματος Ιατρικής ΑΠΘ, Μελέτη 2020.10. Θεσσαλονίκη: Εργαστήριο Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, Γενικής Ιατρικής και Έρευνας Υπηρεσιών Υγείας, Τμήμα Ιατρικής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. 2020
Aguilar T, Reed G. Mobilizing Primary Health Care: Cuba’s powerful weapon against COVID-19. MEDICC Rev. 2020 Apr;22(2):53–7. Available at: http://mediccreview.org/mobilizing-primary-health-care:-cuba’s-powerful-weapon-against-covid-19
Αντωνιάδου Ι, Κούτης Α, Λιονής Χ, Μυλωνέρος Θ, Παναγιωτόπουλος Τ, Μπένος Α. ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. Αθήνα; 2015.
15 διαπιστώσεις και 10 συμπεράσματα από την έκθεση του ΟΟΣΑ για την υγεία στην Ελλάδα,
Τι αποκαλύπτει για την Ελλάδα η έκθεση του ΟΟΣΑ για την πανδημία και τα συστήματα υγείας

Μιχάλης Τερζάκης

Το δράμα που ζει ο λαός στην Βόρεια Ελλάδα μπορούσε να αποφευχθεί

21 Νοεμβρίου 2020/2 Comments/in Κοινωνία, Υγεία /by Γρηγόρης Γεροτζιάφας

Τον Μάρτη ζητούσαμε να “κλείσει” νωρίς η χώρα “κόντρα σε ανέμους και θύελλες” που προερχόταν από την αγορά, τους επαγγελματίες μεθοδολόγους, τους πολιτικούς του business as usual, τους ιδεοληπτικούς ψευδοδιανοούμενους και τους χρήσιμους ηλίθιους κάθε εξουσίας.

Το κάναμε γιατί γνωρίζαμε πολύ καλά οτι δεδομένης της κατάστασης του ελληνικού συστήματος υγείας, της “υγειονομικής κούρασης” του Ελληνικού πληθυσμού (μετά από 10 χρόνια μνημονίων), της μεταδοτικότητας του ιου SARS-CoV-2, της επικινδυνότητας της νόσου COVID-19 (για την οποία δεν γνωρίζαμε απολύτως τίποτα) και της ανεπάρκειας των test που υπήρχαν τότε, στην Ελλάδα θα γινόταν σφαγή.

Πιστεύαμε οτι θα κερδίζαμε χρόνο για να ενσωματωθεί στην χώρα η γνώση, η θεραπευτική και οργανωτική εμπειρία που με ταχύτατους ρυθμούς κερδιζόταν στις Ευρωπαϊκές χώρες που βρέθηκαν από τον Φλεβάρη στο μάτι του κυκλώνα.

Πως οργανώθηκε το σύστημα της περίθαλψης και η ένταξη του ιδιωτικού τομέα στην Γαλλία περιγράφεται με ακρίβεια στο post της Χρυσούλας Παπαγεωργίου.

Σήμερα στην Βόρειο Ελλάδα μετράν τους νεκρούς ανά ώρα. Στα νοσοκομεία η αναλογία είναι ένας γιατρός ανά πενήντα ασθενείς με βαρύ COVID-19. Δύο νοσοκόμες ανά πενήντα ασθενείς με βαρύ COVID-19. Οι άρρωστοι μένουν νηστικοί και διψασμενοι.

Το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό του ΕΣΥ παθαίνει burn out και συνεχίζει να τρέχει. Οι γιατροί, οι νοσηλευτές οι νοσηλεύτριες οι καθαριστριες οι τραυτιοφορείς αρρωσταίνουν και πέφτουν σαν τις μύγες γιατί τους έστειλαν να αντιμετωπίσουν ασθενείς με αερομεταδιδόμενη μολυσματική νόσο χωρίς να τους εκπαιδεύσουν σοβαρά.

Στα χωριά των Σερρών, της Πιερίας, της υπαίθρου Θεσσαλονίκης, ο ιός θερίζει και οι άνθρωποι δεν έχουν από ποιον να ζητήσουν ιατρική βοήθεια και συμβουλή. Το τελευταίο που άκουσα είναι οτι μεταφέρουν γιατρούς από τα Κέντρα Υγείας στα νοσοκομεία.

Οι ανίδεοι πάνε και φυτεύουν ανεκπαίδευτους γιατρούς στις μονάδες COVID και το μόνο που καταφέρνουν είναι να διαλύσουν ότι υπάρχει όρθιο.

Και προβληματίζονται δημόσια οι προύχοντες, γιατί, ενω εφαρμόζεται lockdown δεν πέφτει η καμπύλη. Και να οι επιστημονικές αντιπαραθέσεις (βγήκε ένας χθές και έλεγε οτι πρέπει να γίνει αυστηρό lockdown όπως στην Κινα).

Το δράμα που ζει ο λαός στην Βόρεια Ελλάδα μπορούσε να αποφευχθεί. Αρκεί οι κυβερνήτες, από τον Ιούνιο που τελείωσε το πρώτο κύμα – όλοι ξέραμε οτι έρχεται το δεύτερο – να μην ήταν στην διαχείριση State of Mind (SoM) και να μην αυτοπαραμυθιάζονται με τις μπούρδες Covid free country, να μην εφάρμοζαν μόνο τις εντολές της Μερκελ αλλά να έκαναν και καμιά εποικοδομητική ερώτηση (πχ. πείτε μας κ Αγκέλα πώς εκπαιδεύετε του γιατρούς σας για την επιδημία,? Πες μου ρε Μανώλη πώς το έκανες εσύ με τους Γάλλους κλινικάρχες).

Αρκεί οι τσανακογλύφτες των υπουργών που στοχοποιούν μονίμως τους πολίτες και έγιναν διδάκτορες στο θέμα της ατομικής ευθύνης να σήκωναν κανένα τηλέφωνο και να ρωτούσαν “ρε παιδιά πώς οργανώσατε το προσωπικό σας στο Pitié μετά το πρώτο κύμα?”, “πώς έγιναν τα νοσοκομεία της Μαδρίτης μετά το πρώτο κύμα?”.

Αν δεν είχαν τις επαφές και ντρεπόντουσαν να τηλεφωνήσου (γιατί αμα είσαι Αιλυνας τα ξέρεις όλα) ας παρακολουθούσαν κανένα διεθνές σεμινάριο από τα εκατοντάδες που γίνανε από τότε, και κάτι θα πιάναν (αγγλικά ξέρουν, αυτό είναι σίγουρο).

Σήμερα οι SoM γίνονται περισσότερο επικίνδυνοι γιατί διαχειρίζονται μια τεράστια κρίση και είναι πανικόβλητοι. Και όπως μου λέει ένας καλός μου φίλος “δεν υπάρχει χειρότερη κατάσταση από το να πανικοβάλλεται ο πιλότος του αεροπλάνου ανεξάρτητα αν είναι ο χειρότερος πιλότος που υπάρχει”. Το πρόβλημα είναι οτι μέσα στην δίνη της καταιγίδας δεν μπορείς να αλλάξεις τον πιλότο.

Οι SoM κυβερνήτες, μέσα στον πανικό τους αγκαλιάζουν την εικόνα του εμβολίου και γονυπετείς παρακαλούν για το θαύμα (ελπίζουν ίσως οτι επειδή ο Μπουρλά είναι Θεσσαλονικιός θα στείλει λίγα εμβόλια παραπάνω και γρήγορα πρώτα στα καρντάσια από το χωριό). Δεν έμαθαν ακόμη ούτε το στοιχειώδες, θαύματα δεν γίνονται και ούτε η Θεια Κοινωνία προστατεύει (το απέδειξε άλλωστε και το μεγάλο πείραμα της λιτανείας του Αγ Δημητρίου).

Είναι μοιραίοι και παρακολουθούν το σφαγείο να εξελίσσεται.

Σήμερα οι δυνάμεις της κοινωνίας αναγκαστικά θα μπουν μπροστά. Η αλληλεγγύη μεταξύ των πολιτών είναι η μοναδική δύναμη που θα σταματήσει το σφαγείο στην χώρα.

Γρηγόρης Γεροτζιάφας

Αναπληρωτής καθηγητής Αιματολογίας-Αιμόστασης στο Πανεπιστήμιο Pierre et Marie Curie (Paris VI), διευθυντής του τομέα Θρόμβωσης – Αιμόστασης του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Tenon.

Τι αποκαλύπτει για την Ελλάδα η έκθεση του ΟΟΣΑ για την πανδημία και τα συστήματα υγείας

20 Νοεμβρίου 2020/7 Comments/in Κοινωνία, Υγεία /by Παρατηρητήριο Γιατρών και Νοσηλευτών για τη Δημόσια Υγεία

Δημοσιεύθηκε πριν λίγες μέρες η Έκθεση του ΟΟΣΑ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την κατάσταση της υγείας και των συστημάτων υγείας στην Ευρώπη με τίτλο “Health at a glance: Europe 2020. The state of Health in the EU cycle”. Το πρώτο μέρος της έκθεσης εστιάζει στην ανθεκτικότητα που έδειξαν τα συστήματα υγείας στην Ευρώπη κατά την κρίση της πανδημίας. Τα στοιχεία της έκθεσης επιβεβαιώνουν ότι η Ελλάδα βρίσκεται κυριολεκτικά στις τελευταίες θέσεις από πλευράς προετοιμασίας αλλά και απόκρισης στις αυξημένες ανάγκες της δημόσιας υγείας και συνιστούν ηχηρό ράπισμα στις διαβεβαιώσεις της κυβέρνησης ότι βάζει πάνω από όλα την υγεία των πολιτών.

Ο πιο κομβικός δείκτης είναι οι επιπλέον δαπάνες για το σύστημα υγείας από το ξέσπασμα της πανδημίας και μετά. Η Ελλάδα βρίσκεται στην προτελευταία θέση στην Ευρώπη των 27, πάνω μόνο από τη Λετονία. Ο δείκτης αυτός έχει και τη μεγαλύτερη σημασία καθώς αποδεικνύει με ατράνταχτο τρόπο τις ιεραρχήσεις που έθεσε κάθε κυβέρνηση καθώς και την προθυμία της να βάλει τη Δημόσια Υγεία πάνω από τις πολιτικές λιτότητας.

Ενδιαφέρον έχει και η κατανομή των επιπλέον δαπανών ανά χώρα. Ο παρακάτω πίνακας δείχνει σε ποιον τομέα δαπανήθηκε το επιπλέον ποσό που διατέθηκε από τα κράτη μέλη. Η Ελλάδα το πενιχρό επιπλέον ποσό που διέθεσε για την αντιμετώπιση της πανδημίας, το διέθεσε για πρόσληψη (επικουρικού) προσωπικού, αποδεικνύοντας έτσι τη βαθιά πληγή του ΕΣΥ που είναι η υποστελέχωση. Οι περισσότερες χώρες, ή τουλάχιστον όσες δεν αντιμετώπισαν τρομακτική πίεση από το πρώτο κύμα της πανδημίας, διέθεσαν τους επιπλέον πόρους στην αύξηση της χωρητικότητας των συστημάτων υγείας. Η Ελλάδα δυστυχώς, είχε να καλύψει (προσωρινά) μικρό μόνο μέρος από τα χιλιάδες οργανικά κενά γιατρών και νοσηλευτών. Το γεγονός ότι οι επιπλέον προσλήψεις αφορούν σχεδόν αποκλειστικά συμβασιούχους είναι μια άλλη μεγάλη συζήτηση.

Οι δραματικές ελλείψεις στη στελέχωση του ΕΣΥ φαίνονται και από τον παρακάτω πίνακα που δείχνει την αναλογία γιατρών/νοσηλευτών στον πληθυσμό κάθε χώρας. Η Ελλάδα βρίσκεται μακράν κάτω δεξιά, δηλαδή έχει δραματικό έλλειμμα σε νοσηλευτές και θεωρητικά μεγάλο πλεόνασμα σε γιατρούς. Το πλεόνασμα όμως σε γιατρούς είναι πλασματικό, καθώς αφορά το σύνολο των γιατρών που έχουν άδεια άσκησης επαγγέλματος και όχι τον αριθμό των γιατρών που υπηρετούν σε νοσοκομεία και πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Η πλασματική υπερ-καταγραφή για παράδειγμα δεν περιλαμβάνει μόνο τους ιδιώτες (στους οποίους η Ελλάδα έχει όντως μεγάλη αναλογία), αλλά και τους νέους κυρίως γιατρούς που ενώ έχουν άδεια άσκησης επαγγέλματος, έχουν φύγει κατά πολλές χιλιάδες στο εξωτερικό.

Ακόμα ένα χαρακτηριστικό μέγεθος στο οποίο η Ελλάδα βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις είναι ο αριθμός των τεστ ανά κάτοικο.

Στην προτελευταία θέση βρίσκεται η Ελλάδα και στον αριθμό των κλινών ΜΕΘ ανά κάτοικο, πριν την πανδημία.

Ένα ακόμα ενδιαφέρον στοιχείο είναι το γεγονός ότι σε αντίθεση με την κυβέρνηση που αρνείται να καταλάβει το πρόβλημα και να πάρει τα αναγκαία μέτρα ενίσχυσης του ΕΣΥ, έστω και αντίθετα με την ιδεολογία της, έχουμε μια κοινωνία που κατάλαβε απολύτως τον κίνδυνο και συμμορφώθηκε στα υγειονομικά μέτρα. Οι δείκτες κατά τον Μάρτιο – Μάιο δείχνουν ότι στην Ελλάδα μειώθηκε πολύ η κινητικότητα των πολιτών, ενώ μάλιστα δεν χτυπήθηκε σοβαρά από το πρώτο κύμα της πανδημίας. Η Ελλάδα βρέθηκε χαμηλότερα στη μείωση της κινητικότητας μόνο από τις χώρες στις οποίες η πανδημία την άνοιξη προκάλεσε δεκάδες χιλιάδες θανάτων. Αυτός ο δείκτης, που αφορά βεβαίως την κοινωνική συμπεριφορά και όχι την κυβερνητική πολιτική είναι και ο μοναδικός στον οποίο η Ελλάδα έχει θετικά αποτελέσματα.

Ένα τελευταίο στοιχείο είναι η πτώση στο ΑΕΠ από το πρώτο στο δεύτερο τρίμηνο του 2020. Και εδώ η Ελλάδα είναι στις χειρότερες θέσεις (5η χειρότερη), με την πτώση του ΑΕΠ σε δύο διαδοχικά τρίμηνα να φτάνει το 14%. Η πτώση θα ήταν μεγαλύτερη αν η Ελλάδα δεν κατέγραφε σημαντικό φρενάρισμα των ρυθμών ανάπτυξης και σημάδια νέας ύφεσης ήδη από τα τέλη του 2019, πριν το ξέσπασμα της κρίσης του κορωνοϊού.

Το σύνολο των στοιχείων της εκθεσης του ΟΟΣΑ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οργανισμών καθόλα “συστημικών” αποδεικνύει ότι η χώρα μπήκε στην πανδημία με τη μικρότερη δυνατή προετοιμασία, με τεράστιες ελλείψεις και κενά, με χαμηλές δαπάνες στην υγεία και -ακόμα χειρότερα- παρέμεινε έτσι. Ακόμα και μετά την έκρηξη της πανδημίας η ελληνική κυβέρνηση παρέμεινε στο έδαφος που ορίζει η λογική “οι δαπάνες στην υγεία είναι πεταμένα λεφτά”.

Τα επίχειρα που σήμερα ζει η χώρα, τέσσερις μόλις μήνες από τότε που πρακτικά είχε μηδενίσει την εξάπλωση του ιού στο εσωτερικό της, είναι εν πολλοίς απότοκο αυτής της λογικής.

Παρατηρητήριο Γιατρών και Νοσηλευτών για τη Δημόσια Υγεία

Γιατροί και νοσηλευτές στη μάχη για τη Δημόσια Υγεία. Γιατί “μόνο ο λαός σώζει τον λαό”.

Άρθρα

Και 4 αλήθειες…

Να καταργηθούν οι πατέντες – Η υγεία είναι δικαίωμα

Μνημόνια για τους λαούς – υποταγή στις πολυεθνικές

Η γέννηση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας

Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας στην Ελλάδα

Ο ρόλος της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας στην πανδημία

Η κυβερνητική πολιτική για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας μέσα στην πανδημία

Εμβόλιο και Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας

Ανάγκη οικοδόμησης Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας

Ετικέτες

Εγγραφή στο newsletter