Άρθρα

H στρατηγική ισορροπία άλλαξε μετά τις πρόσφατες ρωσικές πρωτοβουλίες

Το άρθρο που ακολουθεί, γραμμένο από τον γνωστό Ρώσο ακαδημαϊκό ειδικό στις διεθνείς σχέσεις Νμίτρι Τρένιν, παρουσιάζει ενδιαφέρον για δύο λόγους: Ο πρώτος είναι ότι περιέχει μια εκτίμηση των αλλαγών που επιφέρει στις στρατηγικές αντιλήψεις το νέο πυρηνικό δόγμα της Ρωσίας. Από τις αντιδράσεις και τα σχόλια που ακολούθησαν την ανακοίνωσή του, είναι μάλλον δύσκολο να γίνει πιστευτό, τουλάχιστον από πρώτη άποψη, ότι έχει καθόλου ιδρώσει το αυτί εκείνων που λαμβάνουν αποφάσεις στη Δύση. Αυτό επειδή εδώ και καιρό οι ελίτ της Δύσης ποντάρουν και λένε ανοικτά ότι αποτελεί πεποίθησή τους πως η Ρωσία δεν θα χρησιμοποιήσει σε καμία περίπτωση πυρηνικά όσο η Δύση πραγματοποιεί ελεγχόμενα και στοχευμένα πλήγματα στις ρωσικές στρατιωτικές υποδομές, ακόμη και σε εκείνες που θα δικαιολογούσαν πυρηνική απάντηση σύμφωνα και με το προηγούμενο δόγμα (π.χ. η καταστροφή του ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης στο Αρμαβίρ, για την οποία έχουμε γράψει αναλυτικά).

Δηλαδή, στην Δύση (λέγε με ΗΠΑ), πιστεύουν ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει ανοίξει ένα παράθυρο ευκαιρίας για απευθείας επιθέσεις στη Ρωσία χωρίς τον κίνδυνο τιμωρητικής απάντησης. Με άλλα λόγια, πιστεύουν ότι οι δυνατότητες αποτροπής της Ρωσίας έχουν καταπέσει καθώς η μόνη απάντηση που διαθέτει είναι η χρήση πυρηνικών, που ποτέ δεν θα αποτολμήσει.

Η ιδέα εδώ είναι ότι εάν η Ρωσία απαντήσει με χρήση πυρηνικών στις επιθέσεις που οι ΗΠΑ, η Βρετανία και η Γαλλία διεξάγουν βαθιά στα εδάφη της, τότε (το στοίχημά τους είναι ότι) αυτή θα απαντήσει με περιορισμένο πλήγμα σε δευτερεύοντα στόχο, καθώς αυτή είναι η λογική της κλιμάκωσης—η χρήση περιορισμένου πυρηνικού πλήγματος θα αποτελεί προειδοποίηση για να σταματήσει ο κατήφορος προκειμένου να αποφευχθεί η ολοκληρωτική καταστροφή της ανθρωπότητας που θα ακολουθήσει, εάν η Δύση κλιμακώσει ακόμη παραπέρα. Κατά κάποιο τρόπο οι αμερικανοΝΑΤΟϊκοί ποντάρουν σε μια τέτοια εξέλιξη προσδοκώντας τεράστια τακτικά και στρατηγικά οφέλη από αυτήν.

Αν συμβεί, τότε η Ρωσία θα απομονωθεί από βασικούς της συμμάχους, οι οποίοι προκαταβολικά έχουν καταδικάσει απερίφραστα οποιαδήποτε χρήση πυρηνικών. Αλλά είναι χάρη σε αυτούς τους συμμάχους, συχνά ασταθείς και ταλαντευόμενους στον ένα ή στον άλλο βαθμό, που η Ρωσία έχει επιτύχει να ανατρέψει τον πόλεμο των κυρώσεων που η Δύση εκτιμούσε ότι θα διέλυε με ραγδαία ταχύτητα την ρωσική οικονομία αναγκάζοντας τον Πούτιν—στην καλύτερη γι’ αυτόν περίπτωση—σε άτακτη συνθηκολόγηση.

Ας θυμηθούμε τον Γάλλο υπουργό οικονομικών χρηματο-οικονομικών Bruno Le Maire ο οποίος στις αρχές Μαρτίου του 2022 δήλωνε ότι: «Διεξάγουμε έναν ολοκληρωτικό οικονομικό και χρηματοπιστωτικό πόλεμο κατά της Ρωσίας. Θα προκαλέσουμε την κατάρρευση της ρωσικής οικονομίας» ενώ ο Μπάιντεν στο τέλος του ίδιου μήνα έγραφε εξυπνακίστικα ότι: «Ως αποτέλεσμα των κυρώσεων που δεν έχουν προηγούμενο το ρούβλι σχεδόν αμέσως κατέρρευσε σε συντρίμμια [rubble reduced to rubble]. Η ρωσική οικονομία είναι στον δρόμο για να περιοριστεί κατά το ήμισυ. Πριν την εισβολή κατατασσόταν στην 11η θέση στον κόσμο—σύντομα δεν θα βρίσκεται καν ανάμεσα στις 20 πρώτες».

Όμως, σήμερα η ρωσική οικονομία παραμένει 11η στην παγκόσμια κατάταξη όσο αφορά την ονομαστική τιμή του παραγόμενου ΑΕΠ ενώ με το πολύ πιο αναγνωρισμένο κριτήριο του κανονικοποιημένου ΑΕΠ λαμβάνοντας υπόψη την ισοτιμία της αγοραστικής δύναμης (PPP GDP), η Ρωσία είναι η 4η οικονομία στον κόσμο. Το ρούβλι δεν έχει μετατραπεί σε συντρίμμια και οι ρυθμοί ανάπτυξης της ρωσικής οικονομίας, παρά κάποιες ελεγχόμενες ενδείξεις υπερθέρμανσης, παραμένουν υψηλότεροι από αυτούς των ιμπεριαλιστικών δυτικών δυνάμεων.

Το μήνυμα στο X του αποχωρούντος κακήν κακώς 46ου προέδρου των ΗΠΑ με τις εξυπνάδες περί ‘reducing the ruble to rubble’.

Αυτά όλα συμβαίνουν επειδή η Ρωσία κατάφερε να επαναπροσανατολίσει τις εξαγωγικές της ροές προς την Ασία και τον παγκόσμιο νότο, με κύριες χώρες προορισμού την Ινδία και την Κίνα. Ακριβώς αυτές οι χώρες, όπως και οι υπόλοιπες των BRICS, έχουν ξεκαθαρίσει ότι θα καταδικάσουν αυστηρά οποιαδήποτε χρήση πυρηνικού όπλου από τη Ρωσία.

Επομένως, οι ΗΠΑ και οι δορυφόροι τους (Βρετανία, Γαλλία, κ.λπ.) έχουν επιλέξει την στρατηγική της σταδιακής κλιμάκωσης—με τελευταίο τους ‘κατόρθωμα’ τα πλήγματα στα βαθιά ρωσικά μετόπισθεν με πυραύλους μεγαλύτερου βεληνεκούς από τις ρουκέτες που χρησιμοποιούνται στο πεδίο της μάχης—με στόχο να εξαναγκάσουν σε κάποιο στάδιο τη Ρωσία να πραγματοποιήσει περιορισμένη χρήση πυρηνικών προκειμένου να εξασφαλίσει την «αποτροπή» (deterrence) . Η επιτυχής πραγματοποίηση αυτού του στόχου—υπολογίζουν οι σχεδιαστές της δυτικής στρατηγικής—θα οδηγήσει στην απομόνωση της Ρωσίας από τους οικονομικούς της συμμάχους και συνακόλουθα στην κατάρρευση της ρωσικής οικονομίας και επομένως, στην ήττα στον πόλεμο με τη Δύση που διεξάγεται δι’ αντιπροσώπου στην Ουκρανία.

Με άλλα λόγια, η ιδέα των ΑμερικανοΝΑΤΟϊκών ήταν μέχρι σήμερα ότι έχουν καταφέρει να στριμώξουν τη Ρωσία καθώς στο παιχνίδι που παίζεται την έχουν φέρει σε μια θέση η οποία περιγράφεται από το γνωστό «μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα». Αν η Ρωσία δεν απαντήσει, τότε θα την τσιτσιρίζουν με άνεση και ίσως προχωρήσουν ακόμη παραπέρα. Αν απαντήσει, δεδομένου ότι θα αναγκαστεί να κάνει περιορισμένη χρήση πυρηνικών—έτσι πίστευαν μέχρι σήμερα, θα την οδηγήσουν σε πλήρη απομόνωση και θα επιτύχουν την επιδιωκόμενη και πολυπόθητη ήττα της.

*          *          *

Και φτάνουμε έτσι στον δεύτερο λόγο για τον οποίο το άρθρο παρουσιάζει ενδιαφέρον, ο οποίος είναι πολύ πιο σημαντικός από τον πρώτο. Διότι η ανάλυση του Τρένιν περιγράφει με γλαφυρό τρόπο πώς η Ρωσία πέτυχε να εμφανίσει ένα ενδιάμεσο στάδιο ΠΡΙΝ την χρήση πυρηνικών, που μπορεί να επακολουθήσει μετά από τις δυτικές προκλήσεις εντός της Ρωσίας, μέσω της χρήσης του νέου υπερηχητικού πυραύλου Oreshnik (“Φουντουκιά”).

Καρέ από βίντεο του πλήγματος με πύραυλο Oreshnik του εργοστασίου Yuzhmash στην πόλη Ντνιεπροπετρόφσκ της Ουκρανίας. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των “ειδικών” το όχημα εισόδου έφερε 6 κεφαλές από τις οποίες η κάθε μία έφερε 6 υπο-κεφαλές. Αυτές δεν είχαν εκρηκτικό φορτίο και έφεραν όργανα τηλεμετρίας, επειδή ουσιαστικά επρόκειτο για δοκιμαστική χρήση του νέου πυραύλου. Στη φωτογραφία βλέπουμε το πλήγμα από μία κεφαλή.

Οπλισμένος με συμβατικές κεφαλές αλλά με μεγάλη καταστροφική ικανότητα που, αν συνδυαστεί με περισσότερους από έναν πυραύλους, οδηγεί σε αποτελέσματα παρόμοια με αυτά της χρήσης τακτικού πυρηνικού όπλου, ο Oreshnik μπορεί να χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά ως τιμωρητική απάντηση χωρίς να παραβιαστεί το “ταμπού” της χρήσης πυρηνικών.

Η νέα αυτή δυνατότητα των ρωσικών δυνάμεων φέρνει τώρα το δίλημμα στην πλευρά της Δύσης: Αν συνεχίσει τις επιθέσεις κατά της Ρωσίας και η Ρωσία απαντήσει κατά δυτικών στόχων μέσω του Oreshnik, τότε το δίλημμα θα το έχει η δυτική πλευρά: Θα κλιμακώσει παραπέρα περνώντας στην χρήση πυρηνικών ή θα υποχωρήσει; Με δυο λόγια, από στρατηγική άποψη, η Ρωσία πέτυχε να φέρει τη Δύση στη θέση που η ίδια είχε προηγουμένως βρεθεί.

Η συζήτηση αυτών των αλλαγών στην στρατηγική ισορροπία είναι το θέμα που ενδιαφέρει κυρίως στο άρθρο του Νμίτρι Τρένιν. Ακολουθεί η μετάφρασή του.

Πώς η επικαιροποίηση του πυρηνικού δόγματος και η χρήση του Oreshnik θα επηρεάσουν την ουκρανική σύγκρουση

Η στρατιωτική επιχείρηση της Ρωσίας στην Ουκρανία κατέρριψε πολλές προκαταλήψεις για τον σύγχρονο πόλεμο. Η «επανάσταση των μη επανδρωμένων αεροσκαφών» έχει συγκεντρώσει σημαντική προσοχή, αλλά υπάρχει κάτι πολύ πιο κρίσιμο στο παιχνίδι. Η σύγκρουση αντιπροσωπεύει μια άμεση, αν και δι’ αντιπροσώπου, σύγκρουση μεταξύ δύο πυρηνικών υπερδυνάμεων σε μια περιοχή ζωτικής σημασίας για τη μία από αυτές.

Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, αυτού του είδους οι πόλεμοι διεξάγονταν στην περιφέρεια των αντιπαραθέσεων των μεγάλων δυνάμεων, με σημαντικά μικρότερο διακύβευμα. Σήμερα, στην Ουκρανία, όπως και πριν από έξι δεκαετίες κατά τη διάρκεια της κρίσης των πυραύλων της Κούβας, ο κόσμος ακροβατεί και πάλι στο χείλος μιας πυρηνικής καταστροφής.

*          *          *

Η αποτυχία της στρατηγικής αποτροπής

Η ουκρανική κρίση αποκάλυψε μια ανησυχητική πραγματικότητα για τη Ρωσία: η έννοια της στρατηγικής αποτροπής αποδείχθηκε ανίκανη να αποτρέψει την εχθρική επιθετικότητα. Ενώ έχει αποτρέψει με επιτυχία μια μαζική πυρηνική επίθεση από τις Ηνωμένες Πολιτείες ή μια μεγάλης κλίμακας συμβατική επίθεση από το ΝΑΤΟ, απέτυχε να αντιμετωπίσει μια νέα και ύπουλη μορφή σύγκρουσης. Η Ουάσινγκτον και οι σύμμαχοί της έχουν ποντάρει στο να προκαλέσουν μια στρατηγική ήττα στη Ρωσία μέσω ενός πελατειακού κράτους—ενός κράτους που ελέγχουν, εξοπλίζουν και κατευθύνουν.

©Pavel Lisitsyn/RIA Novosti

Το πυρηνικό δόγμα της Μόσχας, σχεδιασμένο για ένα πολύ διαφορετικό σύνολο συνθηκών, αποδείχθηκε ανεπαρκές. Απέτυχε εξ αρχής να αποτρέψει τη δυτική επέμβαση και επέτρεψε την κλιμάκωσή της [κατά τη διάρκεια της “Ειδικής Στρατιωτικής Επιχείρησης”]. Ως απάντηση, το Κρεμλίνο αναγνώρισε την ανάγκη προσαρμογής. Στον τρίτο χρόνο της επιχείρησης, ανακοινώθηκε μια καθυστερημένη επικαιροποίηση του δόγματος [αποτροπής]. Αυτό το καλοκαίρι, ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν περιέγραψε τις απαραίτητες αλλαγές. Μέχρι τον Νοέμβριο, το νέο έγγραφο -με τίτλο «Βασικές αρχές της κρατικής πολιτικής της Ρωσικής Ομοσπονδίας στον τομέα της πυρηνικής αποτροπής»- είχε τεθεί σε εφαρμογή.

Το επικαιροποιημένο δόγμα αντιπροσωπεύει μια βαθιά αλλαγή στην πυρηνική πολιτική της Ρωσίας, μετατρέποντάς την σε προληπτική αποτροπή. Προηγουμένως, τα πυρηνικά όπλα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν μόνο σε συμβατικές συγκρούσεις όταν κινδύνευε η ίδια η ύπαρξη του κράτους. Το όριο είχε τεθεί τόσο υψηλά που ουσιαστικά επέτρεπε στους αντιπάλους να το εκμεταλλευτούν. Τώρα, οι προϋποθέσεις έχουν διευρυνθεί σημαντικά.

Μια βασική προσθήκη είναι η αναγνώριση της «από κοινού επιθετικότητας». Εάν ένα μη πυρηνικό κράτος που βρίσκεται σε πόλεμο με τη Ρωσία ενεργεί με την άμεση υποστήριξη μιας πυρηνικής δύναμης, η Μόσχα διατηρεί το δικαίωμα να απαντήσει, ακόμη και με πυρηνικά όπλα. Αυτό στέλνει ένα σαφές και αδιαμφισβήτητο μήνυμα στις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Βρετανία και τη Γαλλία: οι εγκαταστάσεις και τα εδάφη τους δεν έχουν πλέον ανοσία στα αντίποινα.

Το δόγμα λαμβάνει επίσης ρητά υπόψη του σενάρια που περιλαμβάνουν μαζικές αεροδιαστημικές επιθέσεις, συμπεριλαμβανομένων των μη επανδρωμένων αεροσκαφών και των πυραύλων κρουζ, καθώς και επίθεση κατά της Λευκορωσίας. Μια άλλη σημαντική αλλαγή είναι ο διευρυμένος κατάλογος των απειλών που θεωρούνται απαράδεκτες για την ασφάλεια της Ρωσίας. Αυτές οι αλλαγές σηματοδοτούν συλλογικά μια πιο αποφασιστική στάση, που αντανακλά την πραγματικότητα της σημερινής σύγκρουσης και αποτρέπει ενδεχόμενους δυτικούς λανθασμένους υπολογισμούς.

*          *          *

Η απάντηση της Δύσης

Οι δυτικές αντιδράσεις σε αυτές τις επικαιροποιήσεις ήταν προβλέψιμες. Η υστερία των μέσων ενημέρωσης περιέγραψε τον Πούτιν ως απερίσκεπτο, ενώ οι πολιτικοί προσποιήθηκαν ότι είναι ψύχραιμοι, ισχυριζόμενοι ότι «δεν θα εκφοβιστούν». Η στρατιωτική κοινότητα και οι μυστικές υπηρεσίες παρέμειναν σε μεγάλο βαθμό σιωπηλές, βγάζοντας αθόρυβα τα δικά τους συμπεράσματα.

Αυτές οι επικαιροποιήσεις εμφανίζονται ενώ στη Δύση επικρατεί ένα όλο και πιο ζοφερό σκηνικό. Οι ρεαλιστές εντός του ΝΑΤΟ κατανοούν ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει ουσιαστικά χαθεί. Ο ρωσικός στρατός κατέχει την πρωτοβουλία σε όλο το μέτωπο και προελαύνει σταθερά στο Ντονμπάς. Οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις είναι απίθανο να αντιστρέψουν την κατάσταση στο ορατό μέλλον, αν ποτέ μπορέσουν. Κατά συνέπεια, οι δυτικοί στρατηγοί εξετάζουν τώρα μια κατάπαυση του πυρός κατά μήκος των γραμμών μάχης ως τη μόνη βιώσιμη επιλογή.

Αξίζει να σημειωθεί ότι υπήρξε μια λεπτή μετατόπιση στην αφήγηση. Άρθρα στο Reuters και σε άλλα δυτικά πρακτορεία υποδηλώνουν ότι και η Μόσχα μπορεί να εξετάσει το ενδεχόμενο να παγώσει η σύγκρουση. Ωστόσο, ένα τέτοιο σενάριο θα πρέπει να ευθυγραμμιστεί με τα ρωσικά συμφέροντα. Για τη Μόσχα, οτιδήποτε λιγότερο από την πλήρη νίκη ισοδυναμεί με ήττα, και ένα τέτοιο αποτέλεσμα απλά δεν αποτελεί επιλογή.

Η κυβέρνηση του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, παρά τη συντριπτική εκλογική ήττα των Δημοκρατικών, αποφάσισε προφανώς να “βοηθήσει” τον Ντόναλντ Τραμπ να παραμείνει στην ίδια πορεία. Η εξουσιοδότηση για τη χρήση αμερικανικών και βρετανικών πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς για να πλήξουν στόχους στις περιοχές του Κουρσκ και του Μπριάνσκ είναι ταυτόχρονα μια περιφρονητική πρόκληση προς τον Πούτιν και ένα “δώρο” προς τον εκλεγμένο πρόεδρο. Παρόμοια ισχύουν και για τη μεταφορά στο Κίεβο ναρκών κατά προσωπικού που απαγορεύονται από τη Σύμβαση της Οτάβα, τη νέα δέσμη αντιρωσικών κυρώσεων (μεταξύ άλλων κατά της Gazprombank) και την προσπάθεια να ‘περάσει’ από το Κογκρέσο το τελευταίο πακέτο βοήθειας του Μπάιντεν προς τον Ζελένσκι.

*          *          *

Ο ρόλος του ‘Oreshnik’

Η απάντηση της Ρωσίας στην κλιμάκωση δεν περιορίστηκε στην επικαιροποίηση του δόγματός της. Η πρόσφατη δοκιμή του υπερηχητικού πυραύλου μεσαίου βεληνεκούς «Oreshnik» σε συνθήκες μάχης αποτέλεσε κομβική στιγμή. Χτυπώντας το εργοστάσιο πυραύλων Yuzhmash στο Dnepropetrovsk, η Μόσχα έστειλε μήνυμα στο ΝΑΤΟ ότι η συντριπτική πλειονότητα των ευρωπαϊκών πρωτευουσών του βρίσκεται εντός της εμβέλειας αυτού του νέου όπλου.

Ο «Oreshnik» μπορεί να φέρει τόσο συμβατικές όσο και πυρηνικές κεφαλές και η ταχύτητά του—που φέρεται να φτάνει μέχρι και τα 10 Mach—καθιστά αναποτελεσματικά τα υπάρχοντα συστήματα αντιπυραυλικής άμυνας. Αν και είναι ακόμη σε πειραματικό στάδιο, η επιτυχής χρήση του ανοίγει το δρόμο για τη μαζική παραγωγή. Το μήνυμα είναι σαφές: η Μόσχα δεν μπλοφάρει.

Αυτή η μετάβαση από τις προφορικές προειδοποιήσεις σε αποφασιστικές ενέργειες υπογραμμίζει τη σοβαρότητα της αποφασιστικότητας του Κρεμλίνου. Η Δύση έχει από καιρό πειστεί ότι ο Πούτιν δεν θα χτυπούσε ποτέ χώρες του ΝΑΤΟ. Με την έλευση του «Oreshnik», αυτή η πεποίθηση έχει καταρρεύσει.

Γραφική απεικόνιση της ιδέας του Oreshnik, Anadolu μέσω Getty Images. Από τις 21 Νοεμβρίου, που έγινε η χρήση του, τα Δυτικά ΜΜΕ συνεχίζουν να είναι ‘εντυπωσιασμένα’ από το γεγονός, ενώ τις τελευταίες δύο εβδομάδες μοιάζει να έχει σταματήσει η χρήση αμερικανικών ATACMS και Γαλλο-Βρετανικών Scalp/Storm Shadows κατά των ρωσικών μετόπισθεν.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους συνεχίζουν να κλιμακώνουν απερίσκεπτα, ποντάροντας στην πρόκληση μιας ρωσικής υπεραντίδρασης. Η έγκριση πυραυλικών πληγμάτων μεγάλου βεληνεκούς σε ρωσικά εδάφη όπως το Κουρσκ και το Μπριάνσκ, σε συνδυασμό με τη μεταφορά απαγορευμένων όπλων και τη συνεχή τυμπανοκρουσία των κυρώσεων, αντανακλά την απελπισία τους. Πιο επικίνδυνα, υπάρχουν ψίθυροι για πιθανή ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ ή ακόμη και για τη μεταφορά πυρηνικών όπλων στο Κίεβο. Ενώ το τελευταίο παραμένει απίθανο, ο κίνδυνος μιας “βρώμικης βόμβας” δεν μπορεί να αποκλειστεί.

Η ελπίδα της Δύσης, ωστόσο, είναι ότι η Ρωσία μπορεί να χτυπήσει πρώτη με ατομικά όπλα, παραδίδοντας στο ΝΑΤΟ το ηθικό πλεονέκτημα. Ένα τέτοιο αποτέλεσμα θα επέτρεπε στην Ουάσινγκτον να απομονώσει τη Μόσχα σε παγκόσμιο επίπεδο, υπονομεύοντας τις σχέσεις της με βασικούς παίκτες όπως η Κίνα, η Ινδία και η Βραζιλία. Ωστόσο, η Μόσχα έχει αντιμετωπίσει αυτές τις προκλήσεις με μελετημένη ακρίβεια, αρνούμενη να τσιμπήσει το δόλωμα.

*          *          *

Τι μέλλει γενέσθαι

Η ανάπτυξη του «Oreshnik» και το επικαιροποιημένο πυρηνικό δόγμα επιβεβαιώνουν τη δέσμευση της Μόσχας να επιτύχει την ειρήνη με τους δικούς της όρους. Δεν θα υπάρξει επιστροφή στις πραγματικότητες πριν από το 2022 ή σε μια νέα συμφωνία του Μινσκ. Αντίθετα, το ζήτημα αφορά τη διασφάλιση της μακροπρόθεσμης ασφάλειας της Ρωσίας και την αναδιαμόρφωση της γεωπολιτικής τάξης υπέρ της.

Καθώς η σύγκρουση συνεχίζεται, πολλά εξαρτώνται από το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών [που έγιναν] στις ΗΠΑ το 2024. Η προοπτική επιστροφής του Ντόναλντ Τραμπ στην εξουσία προσφέρει μια ευκαιρία για διάλογο, αν και το Κρεμλίνο παραμένει επιφυλακτικό. Ανεξάρτητα από το ποιος κατέχει τον Λευκό Οίκο, η Ρωσία δεν θα θέσει σε κίνδυνο τους στόχους της.

Το διακύβευμα είναι τεράστιο. Για τη Δύση, μια ρωσική νίκη απειλεί την παγκόσμια ηγεμονία των Ηνωμένων Πολιτειών, τη συνοχή του ΝΑΤΟ και το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για τη Ρωσία, οτιδήποτε λιγότερο από την πλήρη νίκη είναι ανεπίτρεπτο. Όπως δήλωσε πρόσφατα ο Πούτιν, «η Ρωσία μάχεται για την ειρήνη, αλλά δεν θα συμβιβαστεί με μια δυσμενή ειρήνη».

Σε αυτή την αντιπαράθεση υψηλού κινδύνου, οι πράξεις της Ρωσίας, όχι τα λόγια της, είναι αυτές που θα διαμορφώσουν το μέλλον. Ο στρατός συνεχίζει να μάχεται—όχι για την Ουκρανία του χθες, αλλά για την ειρήνη του αύριο.

——————————

Αυτό το άρθρο δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά από το Profile.ru, και μεταφράστηκε και επιμελήθηκε από την ομάδα του RT. H μετάφραση στα ελληνικά έγινε από την εκδοχή που παρουσίασε στα αγγλικά το RT.

Μετάφραση – επιμέλεια: Κ. Μηλολιδάκης

Μήπως ο Μπάιντεν κήρυξε πόλεμο στη Ρωσία;

Η απόφαση των ΗΠΑ να επιτρέψουν στην Ουκρανία να χρησιμοποιήσει πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς του ΝΑΤΟ για να πλήξει τη Ρωσία σηματοδοτεί την αρχή ενός άμεσου πολέμου ΝΑΤΟ-Ρωσίας. Ο γνωστός αρθρογράφος Thomas Fazi γράφει για την έμμεση κήρυξη πολέμου στη Ρωσία από την απερχόμενη διακυβέρνηση Μπάιντεν και τις πιθανές απαντήσεις που θα ετοιμάσει η Ρωσία και ο Πούτιν.

Η απόφαση του Μπάιντεν να επιτρέψει στην Ουκρανία να χρησιμοποιήσει πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς ATACMS του ΝΑΤΟ για να χτυπήσει επίσημα τη Ρωσία θα μείνει πιθανώς στην ιστορία ως η πιο απερίσκεπτη πράξη μιας κυβέρνησης που έχει συγκεντρώσει έναν πολύ μακρύ κατάλογο ανόητων, αποτρόπαιων, εγκληματικών πράξεων, από την Ουκρανία μέχρι τη Γάζα. Για να είμαστε ξεκάθαροι: ο Μπάιντεν – ένας πρόεδρος με εμφανή άνοια, ένας αποδοκιμασθείς πρόεδρος του οποίου το κόμμα μόλις καταψηφίστηκε σε μια σαρωτική εκλογική αναμέτρηση –  μόλις κήρυξε πόλεμο στη Ρωσία.

Ναι, οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ έχουν φυσικά εμπλακεί σε έναν έμμεσο ή πληρεξούσιο πόλεμο τα τελευταία τρία χρόνια (ή δέκα χρόνια, ανάλογα με την οπτική γωνία του καθενός). Αλλά μέχρι στιγμής η Ρωσία έχει αποδεχτεί να συμβαδίζει με το παραμύθι ότι βρίσκεται σε πόλεμο μόνο με την Ουκρανία – παρά το γεγονός ότι η Ουκρανία εξαρτάται εξ ολοκλήρου από τη στήριξη του ΝΑΤΟ και έχει χτυπήσει επανειλημμένα ρωσικό έδαφος με όπλα και τεχνικο-λογιστική υποστήριξη του ΝΑΤΟ.

Αλλά πριν από δύο μήνες ο Πούτιν κατέστησε σαφές ότι το να επιτραπεί στην Ουκρανία να χτυπήσει τη Ρωσία με πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς που προμηθεύει το ΝΑΤΟ θα ισοδυναμούσε με απευθείας είσοδο της Συμμαχίας στον πόλεμο. Αυτό είπε:

Ο ουκρανικός στρατός δεν είναι σε θέση να χτυπήσει με σύγχρονα συστήματα ακριβείας μεγάλου βεληνεκούς δυτικής κατασκευής. Δεν μπορεί να το κάνει αυτό. Μπορεί να το κάνει μόνο χρησιμοποιώντας πληροφορίες από δορυφόρους, τις οποίες η Ουκρανία δεν διαθέτει. Πρόκειται για δεδομένα από δορυφόρους [της Ευρωπαϊκής Ένωσης] ή από τις Ηνωμένες Πολιτείες, γενικά από το ΝΑΤΟ.

Πρόσθεσε επίσης ότι μόνο οι στρατιώτες του ΝΑΤΟ μπορούν να προγραμματίσουν τις πτήσεις των πυραυλικών συστημάτων, καταλήγοντας:

Πρόκειται για την απόφαση εάν οι χώρες του ΝΑΤΟ [θέλουν να] εμπλακούν άμεσα σε μια στρατιωτική σύγκρουση [με τη Ρωσία] ή όχι. Αυτό θα σήμαινε τη συμμετοχή τους προς την κατεύθυνση. Και αυτό αλλάζει την ίδια την ουσία, την ίδια τη φύση της σύγκρουσης. Αυτό θα σήμαινε ότι οι χώρες του ΝΑΤΟ – οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι ευρωπαϊκές χώρες – βρίσκονται σε πόλεμο με τη Ρωσία. Και αν αυτό συμβαίνει, θα λάβουμε τις κατάλληλες αποφάσεις, με βάση τον κίνδυνο που θα μας απειλήσει.

Με λίγα λόγια, ο Μπάιντεν – και κατ’ επέκταση το ΝΑΤΟ – μόλις αποφάσισε να κηρύξει πόλεμο στη Ρωσία. Αυτό είναι ακόμη πιο τρομακτικό αν αναλογιστεί κανείς τις πρόσφατες αλλαγές στο πυρηνικό δόγμα της Ρωσίας που ανακοίνωσε ο Πούτιν, όπου είπε ότι η δυτική υποστήριξη για μια συμβατική επίθεση της Ουκρανίας κατά της Ρωσίας -αναφερόμενος συγκεκριμένα στο αίτημα της Ουκρανίας να χρησιμοποιήσει δυτικά όπλα για να χτυπήσει βαθύτερα στο ρωσικό έδαφος- θα πρέπει να θεωρηθεί κοινή επίθεση και θα μπορούσε, υπό ορισμένες συνθήκες, να αξίζει μια πυρηνική απάντηση. Ο ίδιος είπε:

Αν πρόκειται η επίθεση κατά της Ρωσίας να γίνει από οποιοδήποτε μη πυρηνικό κράτος, αλλά να διαθέτει τη συμμετοχή ή την υποστήριξη ενός πυρηνικού κράτους, τότε θα θεωρείται ως κοινή τους επίθεση κατά της Ρωσικής Ομοσπονδίας.

Το διακύβευμα δεν ήταν ποτέ τόσο υψηλό. Ο Μπάιντεν και οι χώρες του ΝΑΤΟ κάνουν ό,τι μπορούν για να παρασύρουν τους πολίτες τους σε μια δυνητικά πυρηνική σύγκρουση με τη Ρωσία. Και αυτό συμβαίνει μετά τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ, οι οποίες ήταν σαφώς και μια ψήφος κατά του απερίσκεπτου πολέμου δι’ αντιπροσώπων του Μπάιντεν κατά της Ρωσίας, ένα συναίσθημα που συμμερίζεται και η πλειοψηφία των δυτικοευρωπαίων πολιτών. Προτιμούν να βάλουν φωτιά στον κόσμο παρά να παραδώσουν την εξουσία τους – και να παραδεχτούν την ήττα τους στην Ουκρανία. Η ιδέα είναι να κλιμακωθεί η σύγκρουση τους επόμενους δύο μήνες που θα οδηγήσουν στην ορκωμοσία του Τραμπ, δημιουργώντας μια σημαντικά πιο δύσκολη κατάσταση για να την κληρονομήσει. Η στρατηγική αυτή αποσκοπεί στο να τον πιέσει να υιοθετήσει μια πιο γερακίσια στάση στη σύγκρουση.

Το τι θα συμβεί στη συνέχεια είναι μια υπόθεση που μπορεί να κανείς μόνο να εικάσει. Πολλά θα εξαρτηθούν, φυσικά, από το σε ποιους στόχους θα χρησιμοποιηθούν αυτοί οι πύραυλοι και πόσο βαθιά στο ρωσικό έδαφος θα αναπτυχθούν. Ενδεχομένως μπορούν να φτάσουν πολύ μακριά.

Σε αυτό το σημείο, μπορούμε μόνο να ελπίζουμε ότι η Ρωσία θα συνεχίσει να επιδεικνύει αυτοσυγκράτηση απέναντι στη δυτική επιθετικότητα και θα επιλέξει να μην ανταποδώσει – τουλάχιστον όχι σε είδος, δηλαδή να επιτρέψει, ας πούμε, στη Λευκορωσία να πλήξει στόχους του ΝΑΤΟ στη Δυτική Ευρώπη. Αλλά η Ρωσία αντιμετωπίζει ένα στρατηγικό αίνιγμα: από τη μία πλευρά, θέλει να αποφύγει μια ολοκληρωτική σύγκρουση με το ΝΑΤΟ, η οποία θα μπορούσε εύκολα να εξελιχθεί σε πυρηνικό πόλεμο με σκηνές Αποκάλυψης, από την άλλη πλευρά, αν συνεχίσει να μην απαντά στις επιθέσεις του ΝΑΤΟ, θα τροφοδοτήσει έμμεσα την κλιμάκωση της σύγκρουσης, στέλνοντας το μήνυμα ότι δεν υπάρχει ουσιαστικά τίποτα που μπορεί να κάνει το ΝΑΤΟ που θα προσκαλέσει αντίποινα από τη Ρωσία. Δηλαδή, θα αποδυναμώσει περαιτέρω την πυρηνική αποτροπή – την αντίληψη ότι οι πυρηνικά εξοπλισμένες υπερδυνάμεις δεν πρέπει ποτέ να εμπλακούν σε μια άμεση στρατιωτική σύγκρουση.

Πώς μπορεί λοιπόν να αντιδράσει η Ρωσία; Να τι γράφει ο Glenn Diesen:

Η Ρωσία μπορεί να επιδιώξει είτε οριζόντια είτε κάθετη κλιμάκωση. Η οριζόντια κλιμάκωση είναι πιο συγκρατημένη με αντίποινα σε άλλους τομείς, προμηθεύοντας για παράδειγμα αεράμυνα στο Ιράν, κάνοντας συμφωνίες για όπλα με τη Βόρεια Κορέα, στέλνοντας ρωσικά πολεμικά πλοία στην Καραϊβική, στέλνοντας προηγμένο οπλισμό σε αντιπάλους του ΝΑΤΟ, ή ακόμη και παρέχοντας πληροφορίες για πλήγματα, για παράδειγμα, κατά των αμερικανικών στρατευμάτων κατοχής στη Συρία και το Ιράκ.

Ωστόσο, μια άμεση επίθεση του ΝΑΤΟ στη Ρωσία πιθανότατα θα πιέσει τους Ρώσους να απαντήσουν άμεσα με κάθετη κλιμάκωση, ανεξάρτητα από τον κίνδυνο μιας πυρηνικής ανταλλαγής. Τα F16 και άλλα όπλα που θα χρησιμοποιηθούν εναντίον της Ρωσίας έχουν τοποθετηθεί στην Πολωνία και τη Ρουμανία, καθώς θεωρούνται «ασφαλείς χώροι» όσο το ΝΑΤΟ δεν εμπλέκεται άμεσα στον πόλεμο. Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη του ΝΑΤΟ που επιχειρούν πάνω από τη Μαύρη Θάλασσα και παρέχουν δεδομένα στόχευσης στην Ουκρανία φαίνονται ως προφανής στόχος. Οι δορυφόροι του ΝΑΤΟ που χρησιμοποιούνται για την καθοδήγηση πυραυλικών επιθέσεων κατά της Ρωσίας μπορούν επίσης να καταστραφούν. Επιθέσεις με τακτικά πυρηνικά όπλα στη Δυτική Ουκρανία θα ήταν επίσης ένα ισχυρό αντίποινο που θα έστελνε ένα ισχυρό μήνυμα χωρίς να επιτεθεί άμεσα στο ΝΑΤΟ.

Ο Andrew Korybko έχει μια διαφορετική άποψη:

Ωστόσο, ρεαλιστικά μιλώντας, το μόνο που πιθανότατα θα συμβεί είναι ότι η Ρωσία θα πραγματοποιήσει περισσότερα πυραυλικά πλήγματα κατά στρατιωτικών στόχων στην Ουκρανία. Δεν αναμένεται κάτι εξαιρετικό όπως η παραδειγματική χρήση τακτικών πυρηνικών ή ο βομβαρδισμός χωρών του ΝΑΤΟ, και οι δύο πιθανότητες των οποίων εξετάστηκαν σε προηγούμενες αναλύσεις σχετικά με το επικαιροποιημένο πυρηνικό δόγμα της Ρωσίας. Το πολύ-πολύ να καταστρέψει μια σημαντική γέφυρα στον Δνείπερο ή να πραγματοποιήσει πλήγματα αποκεφαλισμού της Ουκρανίας, αλλά ακόμη και αυτά είναι απίθανα.

Ο Πούτιν αποστρέφεται την κλιμάκωση, καθώς φοβάται πραγματικά ότι όλα θα ξεφύγουν από τον έλεγχο και θα καταλήξουν σε Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ξανά και ξανά, αυτό αποδεικνύει ότι θα κάνει τα πάντα για να αποφύγει το χειρότερο δυνατό σενάριο, όπως αποδεικνύεται από την άρνησή του να κλιμακώσει, μετά μάλιστα από τον βομβαρδισμό από την Ουκρανία του Κρεμλίνου, των συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης της Ρωσίας, των στρατηγικών αεροδρομίων, της γέφυρας της Κριμαίας, των διυλιστηρίων πετρελαίου και κατοικημένων περιοχών, μεταξύ πολλών άλλων στόχων του. Κατά συνέπεια, δεν υπάρχει κανένας λόγος να περιμένουμε ότι θα ξεφύγει από τον χαρακτήρα του και θα κλιμακώσει σημαντικά μετά από αυτό.

Τούτου λεχθέντος, μερικές φορές ακόμη και οι πιο υπομονετικοί άνθρωποι ξεσπούν, και είναι πάντα πιθανό ο Πούτιν να χορτάσει και να αποφασίσει να κάνει αυτό που πολλοί από τους υποστηρικτές του ήθελαν από την αρχή.

Οι επόμενοι δύο μήνες μπορεί να αποδειχθούν οι πιο επικίνδυνοι που έχει δει ποτέ ο κόσμος.

Πηγή: Thomas Fazi

Μετάφραση: antapocrisis

Για την πέμπτη φάλαγγα του ΝΑΤΟ εντός της Ρωσίας

Το ακόλουθο άρθρο του βραβευμένου Ρώσου στρατιωτικού ανταποκριτή και δημοσιογράφου Μαράτ Χαϊρουλίν δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα του στο Substack. Αναφέρεται στην πρόσφατη ενεργοποίηση της πέμπτης φάλαγγας που εργάζεται για λογαριασμό της Δύσης εντός της Ρωσίας και ειδικότερα στον ρόλο του ολιγάρχη Όλεγκ Ντεριπάσκα καθώς και της ‘Οικογένειας’ Γιέλτσιν.

Ο Ντεριπάσκα και το Κενό

Με φόντο την τρομοκρατική επίθεση των ουκρανικών Ενόπλων Δυνάμεων στην περιοχή του Κουρσκ, ο επιχειρηματίας Όλεγκ Ντεριπάσκα ζήτησε κατάπαυση του πυρός, στην οποία αρκετοί σχολιαστές απάντησαν αμέσως με έναν παραλληλισμό με το Χασαβιούρτ.

Ο Όλεγκ Ντεριπάσκα είναι ένας από του πλουσιότερους Ρώσους ολιγάρχες
που ‘φτιάχτηκε’ από την αρπαγή κρατικών πόρων της ΕΣΣΔ
κατά την περίοδο Γιέλτσιν, κυρίως στον τομέα του αλουμινίου

Πράγματι, η σύγκριση είναι προφανής—οι ειρηνευτικές συμφωνίες με τους αυτονομιστές συνήφθησαν αμέσως μετά την επίθεση των μαχητών στο Γκρόζνι, και πριν από αυτό, όλες οι πιο ετοιμοπόλεμες μονάδες μας είχαν αποσυρθεί από την πόλη, κάτι που εκμεταλλεύτηκαν αμέσως οι μαχητές. Σήμερα, το γεγονός αυτό αξιολογείται ως προφανής προδοσία από τη ρωσική ελίτ και μέρος των στρατηγών, η οποία οδήγησε στη σύναψη των συμφωνιών Khasavyurt, οι οποίες ήταν δυσμενείς για τη χώρα μας. Οι ιστορικοί αποκαλούν αυτές τις συμφωνίες ένα αναγκαστικό λάθος που η νέα ρωσική ηγεσία έπρεπε αργότερα να διορθώσει.

Χάρη στο Khasavyurt, η χώρα μας αναγκάστηκε να ζήσει πλάι-πλάι με μια τρομοκρατική οντότητα για περισσότερα από πέντε χρόνια. Επιτρέψτε μου να σας θυμίσω πώς ήταν εκείνα τα χρόνια: απαγωγές, συνεχείς τρομοκρατικές επιθέσεις, διαμετακόμιση κάθε τι απαγορευμένου στο έδαφός μας—από όπλα μέχρι ναρκωτικά. Αλλά οι άνθρωποι που υπέφεραν περισσότερο ήταν ο Τσετσενικός λαός, ο οποίος έγινε όμηρος για πολλά χρόνια απροκάλυπτων ληστών που μετέτρεψαν τη δημοκρατία σε φυτώριο της διεθνούς τρομοκρατίας και του εγκλήματος.

Αν το συγκρίνουμε με το σήμερα, η αναλογία με την Ουκρανία είναι πλήρης. Πρόκειται για μια «δημοκρατική και ανεξάρτητη» Ιτσκερία[1] νούμερο δύο, έναν βρωμερό καρκινικό όγκο στα σύνορά μας, μόνο που αυτό συμβαίνει σε μεγαλύτερη κλίμακα. Πρόκειται για άλλο ένα θύμα της καταραμένης δυτικής φιλίας.

Ωστόσο, εκτός από την επιφανειακή ομοιότητα, υπάρχει και μια εσωτερική σύγκριση, και είναι η εξής: οι [τότε] συμφωνίες συνήφθησαν από τον στρατηγό Lebed – ένα άμεσο δημιούργημα του ολιγάρχη Berezovsky.

Εκείνα τα χρόνια, ο Μπερεζόφσκι ήταν ο επικεφαλής της λεγόμενης Οικογένειας Γιέλτσιν – εκπροσωπούσε ανοιχτά τα πολιτικά και οικονομικά της συμφέροντα. Σήμερα, δεν είναι μυστικό ότι η πιο παρανοϊκή ρωσική αντιπολίτευση, από τον Κασιάνοφ[2] και τον Κασπάροφ[3] μέχρι τον Ναβάλνι, ανατράφηκε κάτω από την ομπρέλα της Οικογένειας. Από το 2012, η Οικογένεια προσπαθεί ανοιχτά να αντικαταστήσει τον Βλαντιμίρ Βλαντιμίροβιτς Πούτιν με οποιονδήποτε άλλο πολιτικό που υπόκειται σε άμεση χειραγώγηση. Οι εξωγενείς δυνάμεις που ενδιαφέρονται γι’ αυτό δρουν στο εσωτερικό πολιτικό πεδίο της Ρωσίας ακριβώς μέσω της Οικογένειας.

O Μπόρις Μπερεζόφσκι ήταν Ρώσος ολιγάρχης
που επίσης έκανε την περιουσία του επί Γιέλτσιν
μέσω της αρπαγής κρατικής περιουσίας

Γιατί; Επειδή υπάρχει ένας μύθος, που επιβεβαιώνεται από την πραγματικότητα, ότι κάποτε ο Πούτιν έδωσε το λόγο του στον Γιέλτσιν ότι δεν θα καταδιώξει την Οικογένεια—πρώτα απ’ όλα τη Νάινα Λοσίφοβνα και την κόρη της Τατιάνα[4]. Τώρα ο υπερ-ευγενής VVP [ΣΗΜ. Τα αρχικά του πλήρους ονόματος του Πούτιν] τηρεί το λόγο του, παρά το ολοφάνερο σαμποτάζ.

Η Naina Losifovna θεωρείται ότι διαθέτει ένα είδος απόλυτης ασυλίας στο θέμα αυτό. Για παράδειγμα, τώρα η Πουγκάτσεβα και ο ηλίθιος σύζυγός της περιμένουν ένα τηλεφώνημά της στη Βαλτική[5]—υποτίθεται ότι μόνο η Naina Losifovna μπορεί να διευθετήσει την ατίμωση της δημοφιλούς οικογένειας, ο Vladimir Vladimirovich μπορεί πολύ σπάνια να της αρνηθεί [χάρη]. Για να μην αναφέρουμε το γεγονός ότι ο VVP απαντά πάντα στις κλήσεις της.

Σήμερα, ο Oleg Vladimirovich Deripaska εξακολουθεί να είναι μέλος της Οικογένειας. Επισήμως, χώρισε την κόρη του Valentin Yumashev (του συζύγου της Tatyana Dyachenko, της μικρότερης κόρης του Boris Nikolayevich)[6], μετά τα γεγονότα στην πλατεία Bolotnaya[7], προκειμένου να απομακρύνει την επιχείρηση από τον κίνδυνο. Ωστόσο, στην κοινότητα των ειδημόνων, πιστεύεται ότι η Russian Aluminum, και προηγουμένως η εκμετάλλευση Basic Element, παραμένουν μέρος της οικονομικής και βιομηχανικής αυτοκρατορίας της Οικογένειας.

Η χήρα του Μπόρις Γιέλτσιν, Αναστασία (Νάινα) Λοσίφοβνα Γιέλτσινα

Η Οικογένεια δεν τις ελέγχει άμεσα, αλλά οι πόροι της γιγαντιαίας επιχείρησης του Oleg Vladimirovich είναι πάντα στη διάθεση της Οικογένειας. Συμβατικά μιλώντας, αυτό μέχρι να έρθει μια ορισμένη ώρα Χ, και τώρα, προφανώς, αυτή η ώρα Χ πλησιάζει. Οι εξωγενείς δυνάμεις έχουν στραφεί άμεσα στην Οικογένεια για υποστήριξη, ως τη μόνη πραγματική αντιπολιτευτική δύναμη εντός της Ρωσίας που έχει εκπροσώπηση στην εξουσία. Επιτρέψτε μου να σας υπενθυμίσω ότι de facto θεωρείται ότι ορισμένοι επικεφαλής τμημάτων της Προεδρικής Διοίκησης, καθώς και οι επικεφαλής ορισμένων κρατικών επιχειρήσεων (για παράδειγμα, της VGTRK) παρέμειναν πιστοί στην Οικογένεια.

Τα λόγια του Ντεριπάσκα (αν και, μέχρι στιγμής, αρκετά προσεκτικά) με φόντο την τρομοκρατική επίθεση των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων στην περιοχή του Κουρσκ μπορούν να αξιολογηθούν ακριβώς έτσι—η Οικογένεια μας θυμίζει τον εαυτό της και ότι είναι έτοιμη να χρησιμοποιήσει όλους τους πόρους της.

Όμως, και αυτό είναι κάτι άλλο, σήμερα στη Ρωσία η κατάσταση είναι εντελώς διαφορετική.

Επιτρέψτε μου να σας υπενθυμίσω ότι ο πόλεμος στην Τσετσενία ήταν τρομερά αντιδημοφιλής μεταξύ του λαού—ο οποιοσδήποτε τερματισμός του (υπό οιεσδήποτε συνθήκες) θεωρούνταν από τον ρωσικό λαό, βυθισμένο στην απελπισία της δεκαετίας του ’90, ως μια ανάσα—τουλάχιστον ένα πρόβλημα λιγότερο, έστω για λίγο. Σήμερα, αντίθετα, οι άνθρωποι που βρίσκονται σε επαφή με το μέτωπο γνωρίζουν πολύ καλά ότι μια ολόκληρη γενιά νέων αξιωματικών έχει ενταχθεί στα στρατεύματα. Είναι τριάντα πέντε ετών και άνω και είναι ήδη μάχιμοι συνταγματάρχες και στρατηγοί—είναι έξυπνοι, εξοργισμένοι, έχουν καταφέρει να περάσουν μέσα από ήττες και έχουν πετύχει τις σημερινές δύσκολες νίκες με το αίμα τους, έχοντας χάσει φίλους και αγαπημένους σε αυτό το καμίνι. Μισούν ειλικρινά τους UKROPs[8] και ό,τι βρίσκεται πίσω από αυτούς και είναι πεπεισμένοι ότι έχουν δικαίωμα να εισακουστούν. Και η φωνή τους είναι η εξής: ο πόλεμος πρέπει επιτέλους να γίνει λαϊκός πόλεμος, για να μη συντρίβεται ο εχθρός με ένα κουταλάκι του γλυκού κάθε φορά. Αυτοί σήμερα διοικούν συντάγματα και ταξιαρχίες, και αύριο θα είναι οι διοικητές στρατιών και μετώπων, οι μελλοντικοί Ζούκοφ και Βατούτιν—αυτοί είναι ακόμα πολύ νέοι, υπέροχοι και λαμπροί.

Δεν πρόκειται για τύπους σαν τον λεπτεπίλεπτο Yashin, ο οποίος ζευγάρωσε με την Sobchak για να τον σώσει από τις γαλάζιες αμαρτίες της νιότης του, αλλά δεν βοήθησε—οι αμαρτίες κέρδισαν.[9]

Έχοντας επιβάλει το Khasavyurt σε βάρος των πιστών και ποδοπατημένων αξιωματικών της δεκαετίας του ’90, η Οικογένεια πιστεύει ότι [με παρόμοιο τρόπο σήμερα] θα μπορέσει να σπρώξει αυτούς τους ήρωες πίσω από το παραβάν. Αλλά δεν είναι τυχαίο ότι ο Πούτιν στηρίζεται σε αυτούς, ανοίγοντας τους τις θύρες όλων των ανελκυστήρων—αυτό είναι μια εξασφάλιση απέναντι στις προδοτικές ενέργειες αυτής της ίδιας της αντι-ελίτ, που είναι έτοιμη να ξεπουλήσει τα συμφέροντα της χώρας όταν η νίκη βρίσκεται προ των πυλών. Από αυτή την άποψη, το κάλεσμα του Ντεριπάσκα έπεσε στο κενό—ο λαός βλέπει τη νίκη, διψάει γι’ αυτήν, και το να σταματήσεις τη στρατιωτική δράση τώρα είναι σαν να υπογράφεις την ίδια σου την πολιτική θανατική καταδίκη.

Από αυτή την άποψη, ο Πούτιν είναι περισσότερο ένας παράγοντας συγκράτησης, διότι εκτός από τη στρατιωτική ελίτ, επιτρέψτε μου να σας θυμίσω, υπάρχει μια ομάδα βιομηχάνων με μεγάλη επιρροή (ιδίως εκείνων που σχετίζονται με την παραγωγή όπλων και τον δημόσιο τομέα εν γένει). Αυτοί δεν ενδιαφέρονται καθόλου για έναν πλανήτη όπου οι εξελίξεις θα ερμηνεύονται ως άμεση ήττα τόσο εντός όσο και εκτός της Ρωσίας. Ενδιαφέρονται για έναν κόσμο όπου και τα πράγματα θα δείχνουν και αυτοί θα τα αισθάνονται σαν νίκη. Ο Πούτιν, ως σύστημα εξουσίας, έχει στηριχθεί πάνω τους σε αυτή τη δύσκολη περίοδο και, κατά συνέπεια, το ρωσικό βιομηχανικό κεφάλαιο αναμένει να λάβει καλά ανταλλάγματα από αυτό.

Επιπλέον, εδώ που φτάσαμε η Νίκη είναι ήδη πολύ κοντά, και αν συνάψουμε μια άμεση ειρήνη σύμφωνα με τις συμβουλές του Oleg Deripaska, τότε όλα αυτά τα οφέλη θα πάνε και πάλι στο ευρωπαϊκό και αμερικανικό χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο. Ως εκ τούτου, όταν ο Oleg Vladimirovich αρχίζει να μιλάει με αυτόν τον τρόπο, προκύπτουν αμέσως ερωτήματα: είναι το Ρωσικό Αλουμίνιο πραγματικά Ρωσικό ή μήπως απλά ονομάζεται έτσι; Μήπως αξίζει να ευθυγραμμιστεί το περιεχόμενό της [επιχείρησης] με την επίσημη ονομασία της; Για καλό και για κακό, για να στερήσουμε από την αντι-ελίτ δυνητικούς πόρους, καθώς είναι έτοιμη να παραδώσει τη Νίκη, που έχει ήδη κερδηθεί με σημαντικό αίμα του λαού μας, στην καταραμένη Δύση;


[1] Η Τσετσενική Δημοκρατία της Ιτσκερίας ήταν ένα τεχνητό ‘κράτος’ που διαδέχθηκε την Τσετσενο-Ινγκουσετική Αυτόνομη Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία και που η λειτουργία του προκάλεσε τον πρώτο και τον δεύτερο πόλεμο της Τσετσενίας.

[2] Ο Μιχαήλ Κασιάνοφ ήταν στέλεχος των κυβερνήσεων Γιέλτσιν, υπουργός Οικονομικών (1999-2000) και πρωθυπουργός της Ρωσικής Ομοσπονδίας (2000-2004), Το 2004 απολύθηκε από το τότε πρόεδρο Πούτιν λόγω διαφωνίας τους για την μελλοντική πορεία της χώρας. Έκτοτε πέρασε στην αντιπολίτευση επιχειρώντας να δημιουργήσει διάφορα ‘φιλελεύθερα’ κόμματα, όπως το κόμμα “Για την Ελευθερία του Λαού”. Τον Μάιο του 2022 συμμετείχε σε σύναξη που οργάνωσαν οι αμερικανικές υπηρεσίες στο Βίλνιους (“8ο Ρωσικό Φόρουμ”) με τη συμμετοχή ακραίων αντικαθεστωτικών (όπως ο χρηματοδότης του Atlantic Council, Mr. Yukos—Xοντορκόφσκι) και Αμερικανών πρακτόρων (όπως ο επικεφαλής του ‘Οίκου Ελευθερίας’ και ο επικεφαλής του Radio Free Europe) με θέμα την κατάστρωση στρατηγικής για την «από-Πουτινοποίηση» της Ρωσίας και τον «φόνο της Ρωσικής αρκούδας». Έχει κατηγορηθεί με επισταμένα στοιχεία για δωροληψία κατά την άσκηση των καθηκόντων του στη Ρωσική κυβέρνηση (“O Μίσα—χαϊδευτικό του Μιχαήλ—του 2%”), γεγονός που επίσης αναφέρεται ως ακριβές στο άρθρο «Η εξέλιξη της Ρωσίας ως αρπακτικό κράτος» της συλλογής «Το αβέβαιο οικονομικό μέλλον της Ρωσίας» (2003) που συντάχθηκε για λογαριασμό της “Κοινής Οικονομικής Επιτροπής του Αμερικανικού Κογκρέσου”.

[3] O Γκάρι Κασπάροφ είναι ο πρώην παγκόσμιος πρωταθλητής σκακιού που έχει εξελιχθεί σε ημι-παράφρονα αντιπολιτευόμενο καθώς ζητά από τη Δύση να πολεμήσει μέχρις εσχάτων στρατιωτικά και οικονομικά τη Ρωσία: «Η Ρωσία πρέπει να πεταχτεί πίσω στη Λίθινη Εποχή για να διασφαλιστεί ότι η βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου και κάθε άλλη ευαίσθητη βιομηχανία που είναι ζωτικής σημασίας για την επιβίωση του καθεστώτος δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς δυτική τεχνολογική υποστήριξη» είπε σε συνέντευξή του στο Reuters στις αρχές Μαρτίου του 2022. Από τον Μάρτιο του 2024 καταγράφεται ως «τρομοκράτης και εξτρεμιστής» και έχει εκδοθεί ένταλμα σύλληψης εναντίον του.

[4] Η χήρα και η κόρη του Γιέλτσιν, οι οποίες εμπλέκονται σε μύρια όσα σκάνδαλα και διαφθορά.

[5] Η Άλλα Πουγκατσιόβα είναι μια δημοφιλής ποπ μουσικός από το 1965 ήδη, η οποία μαζί με τον τελευταίο σύζυγό της έχουν καταγγείλει τη Ρωσία για την επιχείρηση στην Ουκρανία και σήμερα ζουν μεταξύ Ισραήλ και Λετονίας.

[6] Για όποιον μπερδεύεται από τα γενεαλογικά δένδρα, ο Ντεριπάσκα παντρεύτηκε και χώρισε μια εγγονή του Γιέλτσιν.

[7] ταραχές του 2012

[8] UKROP (Ουκρανικά: УКРОП, κυριολεκτικά ‘άνηθος’ στα ρωσικά), είναι συντομογραφία του ‘Ουκρανικού Συνδέσμου Πατριωτών’ ενός ουκρανικού κόμματος που ιδρύθηκε λίγους μήνες μετά το πραξικόπημα του Euromaidan τον Φεβρουάριο του 2014 από ‘ακτιβιστές’ καθώς και μέλη των ουκρανικών ταγμάτων εδαφικής άμυνας. Το κόμμα προοδευτικά διαλύθηκε. Ο όρος παραμένει ως υποτιμητικός των ουκρανών εθνικιστών.

[9] Πρόκειται για ειρωνεία σε σχέση με ένα διάσημο για τις σκανδαλοθηρικές περιπέτειές του ζευγάρι Ρώσων διαφωνούντων, τον Ilya Yashin, πρόεδρο της επιτροπής Μόσχας του ανενεργού πλέον ‘κόμματος’ της “Ελευθερίας του Λαού” και της πάμπλουτης κόρης του πρώην δημάρχου της Αγ. Πετρούπολης, Anatoly Sobchak—σημειώνουμε ότι αντιδήμαρχος επί Sobchak ήταν ο Βλ. Πούτιν και αυτή η σχέση βοήθησε τον τελευταίο στην ανέλιξή του.

Πηγή: maratkhairullin.substack.com

Μετάφραση – επιμέλεια: Κ. Μηλολιδάκης

Η ΑμερικανοΝΑΤΟϊκή επίθεση κατά του συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης της Ρωσίας έχει ως στόχο την ανατροπή της ‘κυριαρχίας κατά την κλιμάκωση’ που απολαμβάνει η Ρωσία

Εισαγωγή

Στόχος αυτού του άρθρου είναι να ερμηνεύσει τη σημασία του πρόσφατου πλήγματος κατά των δύο—από τα δέκα—σημαντικών ραντάρ του συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης πυρηνικής επίθεσης κατά της Ρωσίας. Αρχικά παρουσιάζονται τα εν πολλοίς άγνωστα γεγονότα, η σημασία τους από τεχνική άποψη και το ενδεχόμενο η βλάβη στο ρωσικό δίκτυο έγκαιρης προειδοποίησης να έχει ιδιαίτερα σοβαρές επιπτώσεις στη δυνατότητα απάντησης της Ρωσίας στην περίπτωση που δεχτεί πυρηνικό πρώτο πλήγμα. Εξετάζεται το ερώτημα του αυτουργού της επίθεσης και παρατίθενται οι απόψεις γνωστών αναλυτών για τα επακόλουθα αυτής της επίθεσης και τις επιδιώξεις των εμπνευστών της—είναι η αλήθεια ότι οι αναλύσεις τους επικεντρώνονται κυρίως στο πρώτο.

Πυρήνας του άρθρου είναι η δική μας απάντηση στο ερώτημα της αποσαφήνισης της σημασίας της επίθεσης από τακτική άποψη και στις επιδιώξεις που αυτή εξυπηρετεί. Για τον σκοπό αυτό αναπτύσσεται ένα απλό μοντέλο στρατηγικής ανάλυσης που, κατά τη γνώμη μας, δίνει αρκετά καλή απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα καθώς ερμηνεύει τις προθέσεις των εμπνευστών της. Το βασικό μας συμπέρασμα είναι ότι η επίθεση κατά του δικτύου έγκαιρης προειδοποίησης της Ρωσίας δεν έχει κατ’ ανάγκην ως στόχο την μετέπειτα πραγματοποίηση πρώτου πλήγματος, αλλά επιδιώκει να καταστήσει βάσιμη αυτήν την απειλή και έτσι να αναιρέσει το πλεονέκτημα της κυριαρχίας κατά την κλιμάκωση που απολαμβάνει η Ρωσία. Με άλλα λόγια, επιδιώκει να αποτρέψει τη Ρωσία από το να κλιμακώσει τη σύγκρουση με το ΝΑΤΟ απαντώντας στην τελευταία κλιμάκωση που αυτό πραγματοποιεί αυτές τις μέρες (βαθιά πλήγματα στο ρωσικό έδαφος, παράδοση F-16 και εγκατάσταση ΝΑΤΟϊκών δυνάμεων στο έδαφος της Ουκρανίας).

Το μοντέλο αυτό μπορεί να περιλάβει (και να ερμηνεύσει) επίσης τις ΑμερικανοΝΑΤΟϊκές κινήσεις: την γνωστή πρόσφατη έγκριση πραγματοποίησης πληγμάτων μακρού βεληνεκούς κατά στρατηγικών στόχων εντός της ‘παλαιάς’ Ρωσίας (των συνόρων του 1991) είτε μέσω πυραυλικών συστημάτων εδάφους-εδάφους είτε μέσω πυραύλων εξαπολυόμενων από εναέριες πλατφόρμες (π.χ. F-16). Επιλέξαμε να μην επεκταθούμε σε αυτά τα ζητήματα λόγω έκτασης, αλλά ο αναγνώστης ενδεχομένως να μπορέσει να εντάξει μόνος του αυτές τις εξελίξεις ως ενδιάμεσα στάδια στο μοντέλο μας.

Το μοντέλο, παρά την απλότητά του, βοηθά επίσης στην κατανόηση του προβλήματος που παρουσιάζει η συνήθεια της Ρωσικής πλευράς να διατυμπανίζει ‘κόκκινες γραμμές’ τις οποίες το ΝΑΤΟ συνεχώς παραβιάζει με μικρά ενδιάμεσα βήματα. Ως υστερόγραφο, στο τέλος του άρθρου επιχειρείται η ερμηνεία της ΑμερικανοΝΑΤΟϊκής τακτικής καθώς και η ανάδειξη του σφάλματος της διατύπωσης μη πραγματοποιούμενων ‘απειλών’ (οι λαστιχένιες ‘κόκκινες γραμμές’) από την πλευρά της Ρωσίας.

*          *          *

Το παρόν είναι το δεύτερο από δύο άρθρα που επιχειρούν να προσεγγίσουν μέσω της βασικής στρατηγικής θεωρίας—και ιδιαίτερα μέσω της έννοιας ‘κυριαρχία κατά την κλιμάκωση’—τη διαδικασία κλιμάκωσης που παρακολουθούμε στον πόλεμο ΝΑΤΟ-Ρωσίας, μια έννοια καθοριστική στην κατανόηση των κινήσεων των αντιπάλων κατά την εξέλιξη μιας σύγκρουσης.

Στο πρώτο άρθρο—που είχε γραφτεί πριν την επίθεση κατά των ρωσικών ραντάρ και που καλό θα ήταν να διαβαστεί από τον επιμελή αναγνώστη—επιμείναμε στην έννοια ‘κυριαρχία κατά την κλιμάκωση’  ως καθοριστική στην κατανόηση των κινήσεων των αντιπάλων κατά την εξέλιξη μιας σύγκρουσης. Ασχοληθήκαμε κυρίως με την ευκολία με την οποία η ΝΑΤΟϊκή πλευρά της σύγκρουσης, στις απειλές που διατυπώνει, παραβλέπει την εξέταση της κλιμάκωσης που επιχειρεί υπό το πρίσμα της στρατηγικής θεωρίας. Το συμπέρασμα στο οποίο είχαμε καταλήξει ήταν:

«…προσπαθήσαμε να υπογραμμίσουμε ένα στοιχειώδες σημείο της στρατηγικής ανάλυσης που όλο και συχνότερα αγνοείται από τους Αμερικανο-ΝΑΤΟϊκούς υπεύθυνους στην λήψη αποφάσεων: Ότι, στην διαδικασία κλιμάκωσης μιας σύγκρουσης έχει απόλυτη σημασία ο εντοπισμός της πλευράς που κυριαρχεί στο ενδεχόμενο επόμενο βήμα, δηλαδή στο ποιος έχει τη δυνατότητα να πραγματοποιήσει κινήσεις που θα φέρουν την αντίπαλη πλευρά στο δίλημμα ή να κλιμακώσει παραπέρα προκαλώντας βλάβη στη θέση της ή να υποχωρήσει για να αποφύγει αυτήν την χειροτέρευση. Δυστυχώς για όλο τον κόσμο, μοιάζει ως εάν η Αμερικανο-ΝΑΤΟϊκή πλευρά να παραμελεί πλήρως αυτή την θεώρηση στον πόλεμο που διεξάγει στην Ουκρανία. Ενδεχομένως αυτό να γίνεται επίτηδες ώστε να δοθεί η εντύπωση ότι η Δύση δεν είναι ‘λογικός παίκτης’ στη σύγκρουση και επομένως να προκαλέσει μεγαλύτερα όρια ανοχής από τον αντίπαλο. Το πρόβλημα—αν όντως αυτός είναι ο υπολογισμός που κάνει η Δύση—είναι ότι οι ‘παράλογοι παίκτες’ στις συγκρούσεις συνήθως οδηγούνται στην αυτοκτονία.»

Στο παρόν άρθρο επισημαίνουμε ότι οι τελευταίες κινήσεις, και ιδιαίτερα το πλήγμα κατά των ρωσικών ραντάρ, αποκαλύπτουν ότι τελικά οι Αμερικανοί όντως παίρνουν υπόψη τους τη στρατηγική θεωρία, καθώς επιδιώκουν να ανατρέψουν το πλεονέκτημα της ‘κυριαρχίας κατά την κλιμάκωση’ της σύγκρουσης στην Ουκρανία που διαθέτουν οι Ρώσοι.

Οι προσπάθειες αυτές των ΑμερικανοΝΑΤΟϊκών ενδεχομένως να είναι “πολύ λίγες και πολύ καθυστερημένες”. Αλλά το κυριότερο πρόβλημα από στρατηγική άποψη είναι ότι τους αυτοπεριορίζουν στα στενά πλαίσια μιας διαδικασίας (σκάλας) κλιμάκωσης. Δηλαδή, αυτοί, καθώς επικεντρώνονται στην απόκτηση τακτικών πλεονεκτημάτων μέσω της ‘κυριαρχίας κατά την κλιμάκωση’, αποκόπτουν τις δυνατότητές τους για στρατηγικούς ελιγμούς μεγαλύτερης εμβέλειας από τις κινήσεις κλιμάκωσης στα πλαίσια του—αναγκαστικά—περιοριστικού μοντέλου μας. Είναι ως εάν οι ΑμερικανοΝΑΤΟϊκοί να έχουν στρέψει όλο το μυαλό και τις ενέργειές τους ακριβώς πάνω στο απλό αυτό μοντέλο της ‘σκάλας της κλιμάκωσης’, πράγμα που, εκτός από τρομερά αυτοπεριοριστικό, τους καθιστά και απολύτως προβλέψιμους.

*          *          *

(α) Τα γεγονότα

Για την περιγραφή των γεγονότων θα χρησιμοποιήσουμε αποσπάσματα από ενημερωτικό σημείωμα που απέστειλε ο Stephen Bryen, πρώην αναπληρωτής υφυπουργός Άμυνας των ΗΠΑ και εμπειρογνώμονας σε θέματα στρατηγικής και τεχνολογίας στον τομέα της ασφάλειας, στις 28 Μαΐου.  Προκαταβολικά να πούμε ότι τίποτα από όσα αναφέρει ο Bryen δεν είναι σίγουρο, απλά αυτός συλλέγει τις δημόσια αναφερόμενες πληροφορίες και ήδη έχουν διατυπωθεί πολλές αντιρρήσεις στα λεγόμενά του. Το πρόβλημα της ασάφειας προκύπτει από την τακτική της πλήρους σιωπής που κρατά η ρωσική πλευρά—ορθώς όπως θα δούμε.

Γράφει λοιπόν ο Bryen:

Στις 23 Μαΐου μη επανδρωμένα αεροσκάφη που εκτοξεύτηκαν από την Ουκρανία έπληξαν ρωσικό στρατηγικό σταθμό ραντάρ στο Αρμαβίρ της Ρωσίας. Η επίθεση αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που πυρηνικές εγκαταστάσεις στη Ρωσία στοχοποιούνται και πλήττονται, αλλά αποτελεί μια σημαντική κλιμάκωση που θα μπορούσε να προκαλέσει ρωσικά αντίποινα σε ΝΑΤΟϊκούς παρόχους [του Κιέβου] ή ακόμη και μια πυρηνική απάντηση από τη Ρωσία. Ο πυρήνας της ρωσικής ανησυχίας για την Ουκρανία είναι ότι η χώρα θα γίνει βάση του ΝΑΤΟ για πυρηνικούς πυραύλους…

Εικόνα 2. Αριστερά το ραντάρ στο Armavir μετά το πλήγμα. Δεξιά κατ’ άλλους είναι το κέντρο ελέγχου και κατ’ άλλους είναι το δεύτερο ραντάρ, τοποθετημένο σε γωνία ως προς το πρώτο. Η φωτογραφία έχει δοθεί στη δημοσιότητα από το καθεστώς του Κιέβου που είναι άγνωστο πώς την προμηθεύτηκε. Δεν έχει δοθεί καμία πληροφορία από την Ρωσική πλευρά

… Το Armavir αποτελείται από δύο ραντάρ μεγάλης εμβέλειας με σύστημα συμφασικών κεραιών για την προειδοποίηση μιας πυρηνικής επίθεσης. Η τοποθεσία αυτή βρίσκεται στη νότια Ρωσία στο Κρασνοντάρ Κράι και στους χώρους της αεροπορικής βάσης Μπαρανόφσκι που βρίσκεται εκεί. Το ένα από τα ραντάρ στρέφεται προς τα ΝΔ και το άλλο προς τα ΝΑ. Αυτή η τοποθεσία ραντάρ αντικαθιστά προηγούμενες τοποθεσίες στρατηγικών ραντάρ στην Ουκρανία που εγκαταλείφθηκαν γύρω στο 2012, καθώς και μια άλλη που δεν λειτουργεί πλέον στο Αζερμπαϊτζάν.

Εικόνα 3. Δορυφορική φωτογραφία των ραντάρ στο Αρμαβίρ. Slide του ομότιμου καθηγητή του ΜΙΤ Theodore Postol. Αυτό και τα επόμενα αντίστοιχα slides δόθηκαν μετά από αίτημά προς τον καθηγητή.

Επισήμως το ραντάρ αναφέρεται ως UHF που σημαίνει 1 GHz η χαμηλότερα σε συχνότητα, η οποία περιλαμβάνει τη ζώνη L στο 1 GHz. [ΣΗΜ. Κατά τον ομότιμο καθηγητή του ΜΙΤ Ted Apostol, η συχνότητα λειτουργίας είναι τα 450 MHz] Τα ραντάρ της ζώνης L προσφέρουν ένα μέσο ανίχνευσης αεροσκαφών stealth. Οι πλατφόρμες stealth είναι βελτιστοποιημένες ώστε να έχουν μειωμένη υπογραφή ραντάρ στην περιοχή συχνοτήτων της ζώνης Χ. Αυτά τα ραντάρ μπορούν επίσης να ανιχνεύσουν μικρά αντικείμενα που πετούν χαμηλά για να αποφύγουν την ανίχνευση από τα ραντάρ, όπως οι πύραυλοι κρουζ των ΗΠΑ-Tomahawk. [ΣΗΜ. Η άποψη για δυνατότητα εντοπισμού αντικειμένων χαμηλής πτήσης αφορά περιοχές σχετικά κοντινές στα ραντάρ λόγω της καμπυλότητας της Γης. Σχετικά, βλ. και παρακάτω]. Τα αμερικανικά βομβαρδιστικά B-2, τα αεροσκάφη F-22 και F-35 και το νέο βομβαρδιστικό κρούσης μεγάλου βεληνεκούς B-3 είναι πλατφόρμες stealth και όλα είναι ικανά για πυρηνικές αποστολές.

Η Ρωσία διαθέτει 10 στρατηγικά ραντάρ για την προστασία της χώρας. Τα ραντάρ αυτά χρονολογούνται από το 2017. Έχουν εμβέλεια 6.000 χιλιομέτρων και είναι γνωστά ως Voronezh-DM [ΣΗΜ. Δεν είναι όλα Voronezh-DM, βλ. πιο κάτω] Τα ραντάρ έχουν σχεδιαστεί για να ανιχνεύουν πυραύλους κρουζ, βαλλιστικούς πυραύλους και επιθέσεις από το διάστημα. Τα ραντάρ συνδέονται με το νέο σύστημα αεράμυνας S-500 και με άλλα συστήματα αεράμυνας.

Εικόνα 4. Η αίθουσα ελέγχου επιχειρήσεων ενός ραντάρ Voronezh έγκαιρης προειδοποίησης, © Sputnik.

Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη που εκτοξεύτηκαν εναντίον του ραντάρ πέταξαν 1.800 χιλιόμετρα (1.118 μίλια). [ΣΗΜ. Για σύγκριση, αυτή είναι η απόσταση Αθήνα-Μινσκ]. Αυτό υπερβαίνει κατά πολύ τις δυνατότητες της Ουκρανίας να τα καθοδηγήσει…

… Αρχικά ουκρανικές πηγές ισχυρίστηκαν ότι τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη που εκτοξεύτηκαν στο Αρμαβίρ ήταν τύπου HUR, δηλαδή ουκρανικής κατασκευής. Ωστόσο, οι Ρώσοι έχουν ανακτήσει μερικώς κατεστραμμένα μη επανδρωμένα αεροσκάφη που δεν είναι τοπικά, ουκρανικά προϊόντα. Τα ανακτηθέντα μη επανδρωμένα αεροσκάφη είναι πορτογαλικής κατασκευής μη επανδρωμένα αεροσκάφη Tekever AR3. Η Πορτογαλία είχε ανακοινώσει την προμήθεια [στο Κίεβο] αυτών των μη επανδρωμένων αεροσκαφών τον περασμένο Ιούνιο, αφού το Ηνωμένο Βασίλειο συμφώνησε να τα πληρώσει. Το γεγονός ότι στην επίθεση χρησιμοποιήθηκαν όπλα του ΝΑΤΟ είναι βαθιά ανησυχητικό σε περίπτωση που οι Ρώσοι αποφασίσουν να προβούν σε αντίποινα.

Εικόνα 5. Τα υπολείμματα ενός Πορτογαλικής κατασκευής Tekever AR3 που φέρεται να καταρρίφθηκε στο Αρμαβίρ. Σύμφωνα με άλλες αναφορές, η φωτογραφία είναι από την δεύτερη επίθεση στο ραντάρ του Ορσκ. Πηγή: ρωσικά κανάλια στο T/G.

Μέχρι στιγμής η Ρωσία έχει πει πολύ λίγα πράγματα για την επίθεση. Δημοσιογραφικές αναφορές και πληροφορίες που παρέχονται από το Telegram λένε ότι ένα μη επανδρωμένο αεροσκάφος συνετρίβη σε ένα κτίριο δίπλα στο ραντάρ. Οι φωτογραφίες δείχνουν ζημιές σε αυτό το κτίριο, το οποίο στεγάζει το προσωπικό λειτουργίας του ραντάρ που πιθανότατα περιλαμβάνει τις επικοινωνίες του για την αεράμυνα της Ρωσίας. Το ραντάρ φαίνεται επίσης να έχει υποστεί ζημιές. [ΣΗΜ. Από άλλες πηγές αμφισβητείται τόσο ο αναφερόμενος εδώ ρόλος του δεύτερου κτιρίου, που μοιάζει να είναι το δεύτερο ραντάρ και όχι κτίριο ελέγχου, όπως λέει ο Bryen, όσο και το σημείο στο οποίο πάρθηκε η φωτογραφία του Tekever AR3, που μπορεί να είναι από την επίθεση στο Orsk].

Δεν είναι γνωστό πόσα μη επανδρωμένα αεροσκάφη χρησιμοποιήθηκαν στην επίθεση και πόσα καταρρίφθηκαν. Φαίνεται ότι τουλάχιστον ένα ή δύο από τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη χτυπήθηκαν, κρίνοντας από τις φωτογραφίες που εμφανίζονται τώρα σε ρωσικό αμυντικό κανάλι στο Telegram.

Ο Stephen Bryen γράφει τα παραπάνω στις 28 Μαΐου, αλλά προφανώς δεν έχει λάβει υπόψη του νεότερα στοιχεία που διέρρευσε πηγή των μυστικών υπηρεσιών του καθεστώτος του Κιέβου την προηγουμένη σύμφωνα με το Reuters. Κατ’ αυτήν, την προηγουμένη είχε πραγματοποιηθεί επίθεση και σε δεύτερο ραντάρ (μετρώντας ως ‘ένα’ τα δύο ραντάρ στο Αρμαβίρ). Κατά το πρακτορείο: «Η πηγή ανέφερε ότι το χτύπημα στόχευε ένα ραντάρ ‘Voronezh M’ κοντά στην πόλη Orsk στην περιοχή Orenburg, περίπου 1.500 χιλιόμετρα από το πλησιέστερο έδαφος που κατέχουν οι δυνάμεις του Κιέβου. Η πηγή, η οποία αρνήθηκε να κατονομαστεί, δεν είπε αν υπήρξαν ζημιές…». [ΣΗΜ. Το Orsk απέχει μακρύτερα από το Armavir και επομένως κάποια από τις δύο αναφερόμενες χιλιομετρικές αποστάσεις είναι λανθασμένη].

Στη συζήτηση που επακολούθησε στο διαδίκτυο, η επικρατούσα άποψη είναι ότι η επίθεση πράγματι έγινε αλλά δεν είχε κανένα αποτέλεσμα. Όπως και στην προηγούμενη επίθεση, η ρωσική πλευρά τήρησε σιγή ιχθύος.

Εικόνα 6. Δορυφορική φωτογραφία του ραντάρ VoronezhM στο Orsk.

*          *          *

(β) Η τεχνική σημασία των ραντάρ που τέθηκαν στο στόχαστρο

Τόσο τα δύο ραντάρ στο Αρμαβίρ όσο και το ραντάρ στο Ορσκ αποτελούν μέρος του σύγχρονου δικτύου έγκαιρης προειδοποίησης της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Αναφέρεται η ύπαρξη συνολικά 10 τέτοιων ραντάρ αλλά, κατά άλλες πηγές, μεγάλα ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης λειτουργούν συνολικά σε 13 τοποθεσίες ενώ σε μία ακόμη τοποθεσία θα λειτουργήσει ένα νέο εντός του 2024—από αυτά σε δύο τοποθεσίες (η μία είναι το Αρμαβίρ) τα ραντάρ είναι διπλά. Όμως, τα 3 από τα 13 είναι παλαιότερης τεχνολογίας.

Η νεότερη γενιά των μεγάλων ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης της Ρωσίας ονομάζεται Βορονέζ και αυτά χωρίζονται σε εκείνα που λειτουργούν σε συχνότητες UHF (τα λεγόμενα Voronezh-DM, όπως αυτά του Αρμαβίρ) και σε εκείνα που λειτουργούν σε συχνότητες VHF (τα λεγόμενα Voronezh-M, όπως αυτό του Orsk).

Παρόλο που τα ραντάρ αυτά αναφέρθηκαν ως τύπου ‘πάνω από τον ορίζοντα’ (Over The Horizon—OTH) από πολλά δημοσιεύματα (π.χ. από το Russia Today ή από τον γνωστό αναλυτή διεθνών σχέσεων και ασφάλειας Μαρκ Σλομπόντα ή από τον συνταγματάρχη/εμπειρογνώμονα του αυστριακού γενικού επιτελείου Μάρκους Ράισνερ ή από τον αναλυτή του The WarZone Joseph Trevithick , εν τούτοις—και ο καθηγητής του ΜΙΤ Ted Postol επιμένει σε αυτό—τα ραντάρ τύπου Βορονέζ βλέπουν σε ευθεία δέσμη και επομένως, παρόλο που έχουν βεληνεκές πολλών χιλιάδων χιλιομέτρων, δεν χαρακτηρίζονται ως OTH. (Ένα ραντάρ OTH, συχνά αποκαλούμενο και ‘ραντάρ πέρα από τον ορίζοντα’, ‘βλέπει’ περιστατικά πέρα από την καμπυλότητα της Γης).

Εικόνα 7. Σε μαύρη έλλειψη έχουν κυκλωθεί τα δύο ραντάρ που επλήγησαν. Σε κόκκινο τετράγωνο η έδρα του αμερικανικού 5ου Στόλου στο Μπαχρέιν

Αυτό έχει μεγάλη σημασία καθώς αποδεικνύει ότι η επίθεση κατά των ραντάρ δεν προσφέρει καμία ωφέλεια στο καθεστώς του Κιέβου όσο αφορά το θέατρο των επιχειρήσεων στην Ουκρανία καθώς τα εντοπιζόμενα από αυτά τα ραντάρ αντικείμενα—αν η δέσμη τους υποτεθεί ότι καλύπτει τον ουκρανικό εναέριο χώρο—οφείλουν να πετούν σε πολύ μεγάλο ύψος. Σχετικά βλ. και Εικόνα 8.

Παρόλο που τα ραντάρ αυτά δεν είναι χρήσιμα για τις επιχειρήσεις στην Ουκρανία, εν τούτοις θεωρούνται κεντρικά για τον έγκαιρο εντοπισμό εκτόξευσης βαλλιστικών πυραύλων ή πυραύλων κρουζ κατά της Ρωσίας. Ειδικά η τυχόν αχρήστευση των ραντάρ στο Αρμαβίρ και στο Ορσκ, μειώνει δραματικά τους χρόνους έγκαιρης προειδοποίησης της Ρωσίας για εκτοξεύσεις των πλέον σύγχρονων αμερικανικών πυραύλων Trident από αμερικανικά ή βρετανικά υποβρύχια στον Ινδικό ωκεανό και την Α. Μεσόγειο ή για εκτοξεύσεις πυραύλων κρουζ (Tomahawk) από πλοία και εγκαταστάσεις  είτε του 6ου είτε του 5ου Αμερικανικού στόλου, του οποίου η κύρια ναυτική βάση βρίσκεται στο Bahrain (σχετικά βλ. Εικόνες 7, 8 και κυρίως 9).

Είναι αξιοσημείωτο ότι κανένα από αυτά τα ραντάρ δεν είναι σε θέση να εντοπίσει πυραύλους ή αεροσκάφη που χρησιμοποιεί το καθεστώς του Κιέβου στις πολεμικές επιχειρήσεις (Su 24, MiG 29, HIMARS, ATACMS, Storm Shadows, Scalp και μελλοντικά F-16) ούτε η περιοχή σάρωσης έχει σχέση με την Ουκρανία. Επομένως, τυχόν καταστροφή τους δεν θα έχει καμία επίδραση στην εξέλιξη του πολέμου στην Ουκρανία. Οι επιπτώσεις αφορούν αποκλειστικά επίθεση με φορείς πυρηνικών όπλων κατά της μητροπολιτικής Ρωσίας.

Εικόνα 8: Οι ζώνες εντοπισμού των δύο ραντάρ στο Αρμαβίρ και του ραντάρ του Ορσκ. Η πλάγια όψη της δέσμης του ραντάρ δείχνει ότι η σάρωση γίνεται σε ευθεία γραμμή, δηλαδή δεν καλύπτει την καμπυλότητα της Γης, και δεν μπορεί να εντοπίσει αντικείμενα ‘πέρα από τον ορίζοντα’. Επομένως, δεν μπορεί να δει αεροσκάφη ή drones ή Storm Shadows ή ακόμη και ATACMS, αφού το ύψος στο οποίο πετούν είναι σχετικά κοντά στην επιφάνεια της Γης, δηλαδή δεν έχει κάποια χρησιμότητα για τις επιχειρήσεις στην Ουκρανία. Slide του ομότιμου καθηγητή του ΜΙΤ Theodore Postol.

Όμως, για την στρατηγική ισορροπία και την αποτροπή της διολίσθησης σε πυρηνικό πόλεμο έχει τεράστια σημασία η έγκαιρη προειδοποίηση της εκτόξευσης εχθρικών πυραύλων για την κάθε μία από τις δύο πλευρές. Η έγκαιρη προειδοποίηση ελαχιστοποιεί τη δυνατότητα αποκεφαλισμού της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας και δίνει χρόνο για την επιλογή απάντησης πριν καταστραφούν τα διαθέσιμα μέσα από την επερχόμενη επίθεση. Επομένως, η έγκαιρη προειδοποίηση λειτουργεί αποτρεπτικά κατά της κλιμάκωσης μίας σύγκρουσης σε πυρηνικό πόλεμο. Η μείωση ή η απαλοιφή των λίγων (έτσι κι αλλιώς) λεπτών που η κάθε πλευρά έχει στη διάθεσή της για να αντιδράσει αφενός αυξάνει τον πειρασμό πρώτου πλήγματος (και από τις δύο πλευρές) και αφετέρου μπορεί να οδηγήσει σε μοιραία λάθη καθώς η θιγόμενη πλευρά έχει την έφεση να χρησιμοποιήσει αυτόματες διαδικασίες απάντησης ώστε να μειώσει τους αναγκαίους χρόνους. Δηλαδή, η καταστροφή των συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης λειτουργεί ιδιαίτερα αποσταθεροποιητικά για τις ισορροπίες τρόμου που πάνω τους έχει στηριχτεί η συνέχιση της ανθρώπινης ζωής στον πλανήτη.

Στην επόμενη εικόνα, από slide του ομότιμου καθηγητή του MIT Theodore Postol, βλέπουμε ότι ενδεχόμενη αχρήστευση του δεξιού ραντάρ στο Αρμαβίρ συνεπάγεται τη συνταρακτική μείωση των χρόνων έγκαιρης προειδοποίησης της Ρωσικής ηγεσίας σε περίπτωση εξαπόλυσης πυρηνικής επίθεσης κατά της Μόσχας μέσω πυραύλων Trident από υποβρύχια στον Ινδικό ωκεανό.

Εικόνα 9. Ο αρχικός χρόνος προειδοποίησης στην περίπτωση πλήγματος αποκεφαλισμού της ρωσικής ηγεσίας στην Μόσχα από υποβρύχια στον Ινδικό ωκεανό, σύμφωνα με τον καθηγητή Ted Postol, ποικίλει από 10 έως 16 λεπτά. Όμως, εάν καταστραφεί το ραντάρ επιτήρησης αυτής της ζώνης που βρίσκεται στο Armavir, τότε οι χρόνοι αυτοί μειώνονται κατά 3 με 4 λεπτά, δηλαδή κατά 25% έως και 40%.

Όπως θα δούμε στη συνέχεια, σύμφωνα με τον ίδιο, η σημασία των ρωσικών ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης είναι πολύ μεγαλύτερη από την σημασία των αντίστοιχων επίγειων αμερικανικών συστημάτων. Αλλά πριν τελειώσουμε το παρόν εδάφιο, ας δούμε πρακτικά τι σημαίνει αυτή η μείωση των 3-4 λεπτών στην έγκαιρη προειδοποίηση της ρωσικής ηγεσίας όσο αφορά την ‘ισορροπία του τρόμου’ και τελικά την ασφάλεια του πλανήτη.

Στο επόμενο slide του καθηγητή βλέπουμε τους ελάχιστους αναγκαίους χρόνους που απαιτούνται για την πραγματοποίηση των απαραίτητων ενεργειών απάντησης σε επερχόμενο πρώτο πλήγμα από την στιγμή που αυτό θα εξαπολυθεί.

Εικόνα 10. Οι χρόνοι εκτέλεσης των απαραίτητων τεχνικών εργασιών προκειμένου να απαντηθεί πρώτο πλήγμα κατά της Ρωσίας από τις επίγειες στρατηγικές δυνάμεις της χώρας (ICBM). Η διαφορά μεταξύ του χρόνου πρόσκρουσης του επερχόμενου κύματος και του χρόνου που απαιτούν οι απαραίτητες τεχνικές εργασίες είναι ο χρόνος που διαθέτει η ρωσική ηγεσία για να αποφασίσει εάν θα εκτοξεύσει τους χερσαίους διηπειρωτικούς πυραύλους της χώρας. Ο χρόνος μετρά από την στιγμή εντοπισμού του επερχόμενου κύματος.

Όπως βλέπουμε ο διαθέσιμος χρόνος για να αποφασίσει η ρωσική ανώτατη ηγεσία (αυτό είναι άλλο από την αναφερόμενη στο slide εκτίμηση της στρατιωτικής/πολιτικής διοίκησης) αν θα εκτοξεύσει τα χερσαία ICBM της προκειμένου να μην καταστραφούν είναι ακριβώς όσο είναι το περιθώριο χρόνου που προσφέρει το προωθημένο ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης—τα ραντάρ στο Αρμαβίρ και στο Ορσκ κάτω από το σενάριο επίθεσης από τον Ινδικό. Αν τα παραπάνω είναι ακριβή, τότε η καταστροφή των ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης ακυρώνει τον χρόνο πολιτικής εκτίμησης και μεταθέτει την εκτίμηση αυτή σε συστήματα τεχνητής νοημοσύνης. Ως συνέπεια, το όλο σύστημα καθίσταται εξαιρετικά ασταθές και οι πιθανότητες σφάλματος αυξάνονται δραματικά. Αλλά σφάλμα εδώ σημαίνει την εξάλειψη της ανθρωπότητας.

Αλλά εν τούτοις οι δυνατότητες των αμερικανών να πραγματοποιήσουν ένα πλήγμα αποκεφαλισμού της ρωσικής ηγεσίας καθόλου δεν σημαίνει ότι οι ΗΠΑ δεν θα υποστούν τις συνέπειες καθώς υπάρχουν πολλές ακόμη παράμετροι προς εξέταση. Πρώτον, η ρωσική επικράτεια είναι τεράστια και μια επίθεση ‘αποκεφαλισμού’ δεν σημαίνει ότι θα εξαλειφθεί όλη η ιεραρχία που είναι αρμόδια για την πυρηνική ανταπόδοση της Ρωσίας, η οποία ασφαλώς θα έχει προβλέψει αυτό το ενδεχόμενο. Δεύτερον, ο καθηγητής Postol αναφέρεται μόνο στα ICBM που είναι τοποθετημένα σε σιλό. Όμως, εκτός από αυτά, γνωρίζουμε ότι η Ρωσία διαθέτει κινούμενα ICBM των οποίων η θέση δεν είναι βέβαιο ότι θα είναι γνωστή στους Αμερικανούς. Τρίτον, υπάρχει η στρατηγική αεροπορία, της οποίας τα αεροσκάφη θα απογειωθούν—θεωρητικά τουλάχιστον—σε περίπτωση προειδοποίησης και θα είναι έτσι σε θέση να απαντήσουν κάτω από πρωτόκολλα που ασφαλώς υπάρχουν. Τέταρτον, και μάλλον πιο σημαντικό, η Ρωσία διαθέτει έναν ισχυρότατο στόλο υποβρυχίων εξοπλισμένων με νεότερης τεχνολογίας πυραύλους καθώς και πιο εξωτικά υποβρύχια πυρηνικά όπλα (π.χ. σύστημα ‘Ποσειδών’) και προφανώς θα έχει πάρει μέτρα για την χρήση τους σε περίπτωση επίγειας—ακόμη και ολοκληρωτικής—καταστροφής.

Αλλά όλα τα παραπάνω προϋποθέτουν ότι η Ρωσία στηρίζεται αποκλειστικά σε επίγειους σταθμούς ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης και ότι το δορυφορικό της σύστημα προειδοποίησης, που γνωρίζουμε ότι υπάρχει, είναι άχρηστο. Αυτός είναι ο (αμφισβητούμενος) ισχυρισμός του καθηγητή Postol, που θα εξετάσουμε στο επόμενο εδάφιο.

Παρόλ’ αυτά, η καταστροφή των ρωσικών ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης θα μπορούσε να λειτουργεί ως ‘απειλή’ των ΗΠΑ κατά της Ρωσίας κατά τη διαδικασία κλιμάκωσης της επέμβασης του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία ανατρέποντας την παρούσα ρωσική κυριαρχία κατά την κλιμάκωση. Η ιδέα είναι ότι οι Ρώσοι απειλούνται ότι αν απαντήσουν με κλιμάκωση στην κλιμάκωση του ΝΑΤΟ, τότε οι αμερικανοΝΑΤΟϊκοί θα κλιμακώσουν και πάλι κ.ο.κ. μέχρι να φτάσουμε στην ολική πυρηνική σύγκρουση, όπου οι ΗΠΑ απολαμβάνουν πλεονέκτημα λόγω της αχρήστευσης τους συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης της Ρωσίας. Αυτή η απειλή σκοπεύει να συγκρατήσει τους Ρώσους κατά το τωρινό στάδιο της σκάλας κλιμάκωσης.

Όλα αυτά, που θα τα εξετάσουμε στο μεθεπόμενο εδάφιο, ισχύουν ιδιαίτερα αν η ακόλουθη τοποθέτηση του καθηγητή Postol είναι ακριβής.

*          *          *

(γ) Υστερεί η Ρωσία στο δορυφορικό της σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης;

Σε άρθρο του στις 5 Ιουνίου στο Responsible Statecraft o ομότιμος καθηγητής Επιστήμης, Τεχνολογίας και Πολιτικών Εθνικής Ασφάλειας του διάσημου πολυτεχνείου ΜΙΤ Theodore Postol αναφέρεται εκτεταμένα στη σημασία του συστήματος των επίγειων ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης της Ρωσίας κάτω από την βασική—στην ανάπτυξη των επιχειρημάτων του—εκτίμηση ότι η Ρωσία δεν διαθέτει τεχνολογίες αναγνώρισης από το διάστημα και ότι το δορυφορικό της σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης είναι ουσιαστικά άχρηστο καθώς παρακολουθεί αποκλειστικά τα χερσαία ICBM των ΗΠΑ—που ομολογουμένως είναι απαρχαιωμένα, με χαρακτηριστικότερη πρόσφατη ομολογία αμερικανών επισήμων ότι είτε τα σχέδια των πυραύλων φορέων Minutemen 3 δεν υπάρχουν πλέον είτε αυτά που υπάρχουν είναι μη αξιοποιήσιμα καθώς όλοι όσοι ήξεραν να τα διαβάζουν έχουν πεθάνει.

Κατά τον Postol, η προειδοποίηση για επίθεση μέσω των νεότερων,  εκτοξευόμενων από υποβρύχια, Trident έχει αφεθεί αποκλειστικά στο σύστημα ραντάρ Voronezh, για το οποίο έχουμε ήδη μιλήσει. Επιπρόσθετα, κατά τον ίδιο, η Ρωσία υπολείπεται δραματικά στις δορυφορικές τεχνολογίες εντοπισμού, γεγονός που καθιστά θεμελιακή την εξάρτησή της από τα ραντάρ τύπου Voronezh.

Τις εκτιμήσεις αυτές παρουσίασε αναλυτικά και σε εκπομπή της σειράς Deep Dive του απόστρατου συνταγματάρχη Daniel Davis στις 8 Ιουνίου. H εκπομπή είχε μεγάλο αριθμό θεάσεων σε σχέση με τον αριθμό συνδρομητών του καναλιού και προκάλεσε άμεσα μεγάλο αριθμό παρατηρήσεων, πολλές από αυτές με έντονο κριτικό χαρακτήρα. Θα αναφερθούμε στη συζήτηση αυτή και στα συμπεράσματά μας μετά την παρουσίαση της τοποθέτησης του.

Εικόνα11. Ένα επιτυχές σύστημα δορυφορικής κατόπτευσης, σύμφωνα με τον καθηγητή Postol, απαιτεί κατακόρυφη εποπτεία από ένα τεράστιο πλήθος υπέρυθρων αισθητήρων ειδικής κατασκευής εγκατεστημένων σε δορυφόρους που κινούνται σε γεωσύγχρονες/γεωστατικές τροχιές. Το δύσκολο μέρος της όλης διάταξης, κατά τον ίδιο, είναι τα ειδικά ηλεκτρονικά κυκλώματα που απαιτούνται για την αφαίρεση του ‘θορύβου’ που προκαλούν οι αντανακλάσεις του ηλίου σε σύννεφα και άλλες επιφάνειες. Slide του ομότιμου καθηγητή του ΜΙΤ Theodore Postol.

Στη συνέχεια παρουσιάζουμε κάπως διεξοδικά στην εκτίμηση του καθηγητή Postol, όπως εκφράστηκε στο άρθρο του Responsible Statecraft. Κατ’ αυτόν,

Ακόμη και μετά από δεκαετίες δαπανηρών ρωσικών προσπαθειών για την κατασκευή ενός διαστημικού συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης που θα μπορούσε να παρέχει παγκόσμια επιτήρηση των εκτοξεύσεων υποβρυχίων πυραύλων των ΗΠΑ, η Ρωσία δεν μπόρεσε να επιστρατεύσει τις εξαιρετικά εξειδικευμένες προηγμένες τεχνολογίες που απαιτούνται για την κατασκευή ενός τέτοιου συστήματος.

Για να αντιμετωπίσει εν μέρει αυτή τη σοβαρή έλλειψη στις δυνατότητες πυρηνικής έγκαιρης προειδοποίησης της Ρωσίας, ο ίδιος ο Βλαντιμίρ Πούτιν ξεκίνησε και υποστήριξε δημοσίως μια ιδιαίτερα ορατή εθνική προσπάθεια για την κατασκευή ενός πυκνού και ικανού συστήματος πυρηνικής στρατηγικής έγκαιρης προειδοποίησης που χρησιμοποιεί πολυάριθμα γιγαντιαία ραντάρ (συνήθως ύψους περίπου 30 έως 35 μέτρων).

Δεδομένου ότι αυτά τα ραντάρ αποτελούν ουσιαστικά το μοναδικό θεμέλιο των στρατηγικών πυρηνικών δυνατοτήτων έγκαιρης προειδοποίησης της Ρωσίας, οποιαδήποτε αλλοίωση των λειτουργιών τους σε οποιαδήποτε απρόβλεπτη παγκόσμια κατάσταση συνοδεύεται από πολύ σοβαρούς κινδύνους παρερμηνείας των προθέσεων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μαζική εκτόξευση των ρωσικών πυρηνικών δυνάμεων.

Στη συνέχεια ο καθηγητής Postol υπολογίζει ότι εάν έχουν καταστραφεί τα ραντάρ σε Αρμαβίρ και Ορσκ, ο χρόνος προειδοποίησης που θα διαθέτει η Ρωσία σε περίπτωση επίθεσης από υποβρύχια των ΗΠΑ στον Ινδικό ωκεανό έιναι έξι με επτά λεπτά—ή οκτώ με εννέα, ανάλογα με τα τεχνικά στοιχεία της εκτόξευσης—για να συμπεράνει:

Εάν οι Ρώσοι διέθεταν ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης στο διάστημα, θα γνώριζαν ότι δέχονταν επίθεση περίπου 19 λεπτά πριν φτάσουν οι επιθετικές κεφαλές και καταστρέψουν τη Μόσχα. Θα γνώριζαν επίσης αμέσως αν εκτοξεύονταν βαλλιστικοί πύραυλοι από άλλα μέρη του κόσμου.

Παρόλο που όλοι αυτοί οι χρόνοι προειδοποίησης είναι τρομακτικά σύντομοι, είναι σαφές ότι ένας χρόνος προειδοποίησης 19 λεπτών έναντι ενός χρόνου προειδοποίησης οκτώ ή εννέα λεπτών θα μπορούσε να κάνει τη διαφορά μεταξύ του να αναγκαστεί η Ρωσία να βασιστεί σε μια αυτοματοποιημένη απόφαση που θα μπορούσε να οδηγήσει στην τυχαία καταστροφή των Ηνωμένων Πολιτειών και της Δυτικής Ευρώπης, ή αντίθετα σε μια πιο αιτιολογημένη εκτίμηση από πολιτικούς ηγέτες και άκρως επαγγελματίες στρατιωτικούς διοικητές.

Και ο καθηγητής συνεχίζει:

Οι Ρώσοι διαθέτουν σήμερα ένα εξαιρετικά περιορισμένο σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης με βάση το διάστημα. Το σύστημα παρατηρεί μόνο τα χερσαία πεδία ICBM των ΗΠΑ κοντά στα βόρεια σύνορά τους και δεν μπορεί να πολλαπλασιαστεί ώστε να παρέχει παγκόσμια κάλυψη κατά των αμερικανικών υποβρυχίων πυραύλων. Δεν έχει καν 24ωρη κάλυψη των πεδίων ICBM των ΗΠΑ, δεδομένου ότι απαιτούνται εννέα δορυφόροι για την παροχή αυτής της κάλυψης και μόνο τέσσερις είναι ενεργοί αυτή τη στιγμή.

Έχω προσπαθήσει να προειδοποιήσω την ηγεσία της αμερικανικής κυβέρνησης για το σοβαρό αυτό πρόβλημα, το οποίο θα μπορούσε να είχε λυθεί πριν από 30 χρόνια με το να «δανείσουν» οι ΗΠΑ ορισμένες τεχνολογίες στους Ρώσους. Οι προτάσεις μου περιελάμβαναν την παροχή στους Ρώσους εξειδικευμένων διαστημικών διατάξεων υπέρυθρων [αισθητήρων] καθώς και ηλεκτρονικών [ημιαγωγών] που θα τους επέτρεπαν να κατασκευάσουν τα δικά τους συστήματα.

Αυτή η τεχνολογία δεν θα έδινε στους Ρώσους ευαίσθητα στρατιωτικά μυστικά. Οι Ρώσοι δεν θα μπορούσαν με κανένα τρόπο μέσω «αντίστροφης μηχανικής» να κατασκευάσουν αυτά τα εξαρτήματα εφαρμογής. Ακριβώς όπως με τα πιο προηγμένα τσιπ υπολογιστών, μόνο μια τεραστίων διαστάσεων τεχνική επιχείρηση θα μπορούσε να επιτύχει έναν τέτοιο σκοπό.

Αντί να αναγνωρίσει ότι είναι προς το συμφέρον ολόκληρου του κόσμου τόσο η Ρωσία όσο και οι Ηνωμένες Πολιτείες να διαθέτουν αξιόπιστα και ικανά συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης, εκείνη την εποχή, η κυβέρνηση Κλίντον αγνόησε σε μεγάλο βαθμό αυτό το σοβαρό πρόβλημα, το οποίο πιστεύω ότι απειλεί την επιβίωση του πολιτισμού ακόμη και σήμερα. Άλλες διοικήσεις που ακολούθησαν δεν τα πήγαν καλύτερα.

Το συμπέρασμα είναι ότι αυτός ο σοβαρός κίνδυνος για τον ανθρώπινο πολιτισμό, και ενδεχομένως για την επιβίωση της ανθρωπότητας, θα μπορούσε να είχε επιλυθεί από μια ικανή πολιτική ηγεσία πριν από σχεδόν 30 χρόνια, προς όφελος ολόκληρου του κόσμου. Αλλά αυτό δεν έγινε, γεγονός που καθιστά την επίθεση στα ραντάρ τώρα μια εν δυνάμει κρίση.

O Postol επεκτάθηκε προφορικά για να στηρίξει τις παραπάνω απόψεις στην εκπομπή Deep Dive στην οποία ήδη παραπέμψαμε. Αναφέρθηκε αναλυτικότερα στο πρόβλημα ηλεκτρονικής επεξεργασίας των δεδομένων που αποτυπώνουν οι δορυφόροι μέσω υπέρυθρων αισθητήρων, το οποίο, όπως λέει, οι ΗΠΑ έχουν επιλύσει (ενώ η Ρωσία όχι), επιτρέποντάς στους Αμερικανούς σταθερές παρατηρήσεις όλης της υδρογείου καθ’ όλο το 24ωρο με τρεις δορυφόρους σε γεωσύγχρονη τροχιά..

Εικόνα 12. Οι θέσεις κατά προσέγγιση των αμερικανικών δορυφόρων έγκαιρης προειδοποίησης, οι οποίοι παρατηρούν κατακόρυφα. Slide του ομότιμου καθηγητή του ΜΙΤ Theodore Postol.

Πολλοί ακροατές της εκπομπής σχολίασαν αρνητικά τις απόψεις περί Ρωσικής τεχνολογικής καθυστέρησης του καθηγητή Postol είτε με άσχετα με το θέμα επιχειρήματα (π.χ. πώς μπορεί να συμβαίνει κάτι τέτοιο αφού είναι η Ρωσία—τότε ΕΣΣΔ—που πρώτη εκτόξευσε δορυφόρο) είτε με σχετικά. Το κυριότερο από τα τελευταία ήταν ότι η Ρωσία έχει αντικαταστήσει το παλαιό—και όντως απαρχαιωμένο, δεδομένου ότι άρχισε να αναπτύσσεται την δεκαετία του 1970—σύστημα δορυφορικής κατόπτευσης ΟΚΟ με το νεότερο EKS, που επίσης ονομάζεται και Kupol, και απαρτίζεται από νέου τύπου δορυφόρους με την ονομασία Tundra. Ο καθηγητής Postol δεν μοιάζει να το παίρνει αυτό υπόψη του, ειδικά στο σημείο που λέει ότι το ρωσικό δορυφορικό σύστημα «δεν έχει καν 24ωρη κάλυψη των πεδίων ICBM των ΗΠΑ, δεδομένου ότι απαιτούνται εννέα δορυφόροι για την παροχή αυτής της κάλυψης και μόνο τέσσερις είναι ενεργοί αυτή τη στιγμή». Αυτό ίσχυε για το παλαιό δορυφορικό σύστημα OKO και όχι για το νέο EKS.

Εικόνα 13. Αυτό το slide του καθηγητή Postol είναι φανερό ότι φτιάχτηκε πριν από το 2000 και στην συνέχεια προστέθηκαν πρόσφατα τα κόκκινα γράμματα με την κίτρινη υπογράμμιση. Η απαίτηση της ύπαρξης εννέα δορυφόρων έκκεντρης (αυτό σημαίνει το Molniya, και δεν είναι όνομα δορυφόρου) τροχιάς, στην οποία αναφέρεται ο καθηγητής, αφορά το παλαιό σύστημα. Το νέο σύστημα με δορυφόρους Tundra απαιτεί τουλάχιστον τέσσερις δορυφόρους για να έχει πλήρη κατόπτευση. Ο τέταρτος εκτοξεύτηκε στις 22 Μαΐου 2020 και έκτοτε έχουν εκτοξευτεί δύο ακόμη.

Η αναφορά επικαιροποίησης στο παραπάνω παλαιό slide: «Τέσσερις [δορυφόροι] βρίσκονται σε λειτουργία κατά τον Ιούνιο του 2024» μοιάζει να προέρχεται από την έρευνα του Ρώσου ανεξάρτητου ερευνητή με έδρα τη Γενεύη  Pavel Podvig, ο οποίος διατηρεί το project/site «Ρωσικές Στρατηγικές Πυρηνικές Δυνάμεις» (Russian Strategic Nuclear Forces) ενώ ταυτόχρονα συνδέεται με τα αμερικανικά πανεπιστήμια MIT, Princeton και Stanford—ειδικά στο MIT δούλεψε στο Security Studies Program μάλλον σε στενή συνεργασία με τον καθηγητή Postol. Κατά τον Podvig: «Με τέσσερις δορυφόρους σε τροχιά, το σύστημα [EKS] πιστεύεται ότι μπορεί να παρέχει συνεχή κάλυψη όλων των πιθανών περιοχών εκτόξευσης πυραύλων. Η αξιόπιστη ανίχνευση θα απαιτούσε πιθανότατα την ανάπτυξη ενός πλήρους αστερισμού δέκα δορυφόρων, ορισμένοι από τους οποίους θα αναπτυχθούν σε γεωσύγχρονες τροχιές». Παρεμπιπτόντως, ο Podvig δεν θεωρεί ότι τα ραντάρ του Αρμαβίρ έχουν οποιαδήποτε χρησιμότητα για τις δυνάμεις του Κιέβου (βλ. Εικόνα 14).

Εικόνα 14. Κατά τον Pavel Podvig, η ΝΔ δέσμη των ραντάρ του Αρμαβίρ καλύπτει μόνο την περιοχή της Οδησσού και της Κριμαίας, αλλά λόγω της απόστασης δεν μπορεί να διακρίνει αντικείμενα χαμηλότερα από τα 20 km ενώ επίσης δεν συνδέεται με συστήματα αεράμυνας της Κριμαίας.

Ειδικά για τις δυνατότητες του συστήματος EKS αξίζει να παραθέσουμε ένα ρεπορτάζ του TASS από το 2020, όταν εκτοξεύτηκε ο τέταρτος δορυφόρος Tundra:

Το ολοκληρωμένο διαστημικό σύστημα Kupol, το οποίο δημιουργήθηκε για την παρακολούθηση των εκτοξεύσεων βαλλιστικών πυραύλων, έχει φτάσει στην ελάχιστη τυπική ισχύ, δήλωσε την Τετάρτη ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας διαστημικών πυραύλων Energia, Ιγκόρ Οζάρ.

«Με την εκτόξευση ενός τέταρτου διαστημικού δορυφόρου Tundra το διαστημικό σύστημα Kupol έχει φθάσει στην ελάχιστη τυπική ισχύ», δήλωσε.

Εξήγησε ότι οι δορυφόροι σε εξαιρετικά ελλειπτικές τροχιές παρακολουθούν τις περιοχές εκτόξευσης βαλλιστικών πυραύλων από ηπειρωτικά εδάφη και από τον παγκόσμιο ωκεανό. Ο τέταρτος δορυφόρος Tundra τέθηκε σε τροχιά στις 22 Μαΐου.

Τον Ιούνιο, μια πηγή στο αμυντικό και βιομηχανικό σύμπλεγμα δήλωσε στο TASS ότι με την εκτόξευση ενός τέταρτου τέτοιου δορυφόρου η Ρωσία δημιούργησε ένα βασικό διαστημικό τμήμα ενός συστήματος προειδοποίησης πυραυλικών επιθέσεων που επιτρέπει την παρακολούθηση της αμερικανικής επικράτειας για πιθανές εκτοξεύσεις βαλλιστικών πυραύλων. Οι δορυφόροι Tundra, εξοπλισμένοι με όργανα παρακολούθησης υπέρυθρων νέας γενιάς, επιτρέπουν τον ακριβή εντοπισμό εκτοξεύσεων πυραύλων από την επιφάνεια της Γης, την παρακολούθηση των πυραύλων κατά την πτήση και την αυτόματη πρόβλεψη των περιοχών στις οποίες ενδέχεται να πέσουν οι πολεμικές κεφαλές.

Μια άλλη πηγή στο αμυντικό και βιομηχανικό σύμπλεγμα δήλωσε στο TASS ότι το σύμπλεγμα Kupol θα διαθέτει συνολικά εννέα δορυφόρους. Το Kupol πρόκειται να αντικαταστήσει τα προηγούμενης γενιάς διαστημικά συστήματα Oko και Oko-1.

Το σύστημα προειδοποίησης πυραυλικών επιθέσεων της Ρωσίας έχει δύο επίπεδα: το διαστημικό στοιχείο, που επί του παρόντος αποτελείται από τέσσερις δορυφόρους Tundra, και το επίγειο δίκτυο των ραντάρ Voronezh που κρατούν υπό έλεγχο όλες τις κατευθύνσεις πυραυλικής απειλής. Το κύριο καθήκον του συστήματος είναι ο άμεσος εντοπισμός και η παρακολούθηση βαλλιστικών πυραύλων που ενδέχεται να εκτοξευθούν κατά της Ρωσίας ή των συμμάχων της.

Παρατηρούμε ότι μέσα στο ρεπορτάζ υπάρχουν δύο αντιφατικές πληροφορίες: Η μία λέει ότι το σύμπλεγμα Kupol (EKS) παρακολουθεί και θαλάσσιες εκτοξεύσεις ενώ η άλλη αναφέρεται όντως σε παρακολούθηση μόνο «της αμερικανικής επικράτειας για πιθανές εκτοξεύσεις βαλλιστικών πυραύλων». Τείνουμε να πιστέψουμε τη δεύτερη, όχι μόνο λόγω της επίμονης τοποθέτησης του καθηγητή Postol, αλλά και λόγω της ειδικής αναφοράς στους χερσαίους ICBM των ΗΠΑ από την πηγή του TASS. Αν το σύστημα κατόπτευε και θαλάσσιες εκτοξεύσεις δεν υπήρχε κανένας λόγος να διατυπώσει κατ’ αυτόν τον τρόπο η ‘πηγή’ την πληροφόρηση που έδωσε στο TASS.

Πάντως, στο ρεπορτάζ του TASS γίνεται σαφής αναφορά για όργανα παρακολούθησης υπέρυθρων νέας γενιάς, που είναι το άλλο σοβαρό ζήτημα που έθεσε η παρουσίαση του καθηγητή. Και παρεμπιπτόντως, ο Postol δίνει μόνο μία αναφορά για να στηρίξει τον ισχυρισμό του περί μη κατοχής της απαιτούμενης τεχνολογίας εντοπισμού από τους Ρώσους και αυτή είναι από άρθρο του 2000, προφανώς απαρχαιωμένο σε σχέση με τις εξελίξεις.

Συμπερασματικά, και παίρνοντας υπόψη ότι ο καθηγητής Postol είναι μεν πολύ ηλικιωμένος, αλλά επίσης είναι αυθεντία στο συζητούμενο ζήτημα, και συνεκτιμώντας και τα υπόλοιπα στοιχεία, καταλήγουμε ότι όντως υπάρχει σοβαρός λόγος ανησυχίας για την δυνατότητα έγκαιρου εντοπισμού επίθεσης από τον Ινδικό ωκεανό σε περίπτωση μη λειτουργίας των ραντάρ Voronezh του Αρμαβίρ και του Ορσκ. Ιδιαίτερα αν ισχύει ότι τα ρωσικά δορυφορικά συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης είναι ατελή και αναποτελεσματικά και ότι η ρωσική ηγεσία βασίζεται κυρίως στο σύστημα επίγειων ραντάρ Βορονέζ, τότε αντιλαμβανόμαστε ότι η βλάβη στη λειτουργία του μπορεί να αποτελέσει σοβαρότατο λόγο ανησυχίας για την ρωσική ηγεσία.

Τελειώνουμε το μακροσκελές—αλλά απαραίτητο για την εκτίμηση της πραγματικότητας—παρόν εδάφιο με ένα slide του καθηγητή Postol, το οποίο συγκρίνει τις δυνατότητες κατόπτευσης της υδρογείου από το διάστημα για τους δορυφόρους έγκαιρης προειδοποίησης Ρωσίας και ΗΠΑ. Δεν έχουμε ιδέα για το αν αυτό το slide είναι επικαιροποιημένο σύμφωνα με τα σύγχρονα δεδομένα, αλλά, αν είναι όντως έτσι, τότε η κατάσταση μετά την επίθεση στο Αρμαβίρ θέτει σοβαρά στρατηγικά ερωτήματα που εξετάζουμε σε επόμενο εδάφιο.

Εικόνα 15. Σύγκριση των πεδίων επιτήρησης των συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης Ρωσίας και ΗΠΑ κατά τον καθηγητή Postol. Η κόκκινη έλλειψη δείχνει την περιοχή επιτήρησης των ρωσικών δορυφόρων ενώ τα όρθια τετράγωνα δείχνουν τις περιοχές επιτήρησης των τριών αμερικανικών δορυφόρων σε γεωστατική τροχιά.

*          *          *

(δ) Ποιος έκανε την επίθεση κατά των ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης της Ρωσίας;

Καταρχήν θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι η επίθεση έγινε από τις ΗΠΑ, οι οποίες είναι και ο ενδιαφερόμενος για τη λειτουργία του συγκεκριμένου συστήματος, και όχι από το καθεστώς του Κιέβου. Αν και θα αρκούσε η απλή παρατήρηση ότι διαδρομή 1500/1800 χιλιομέτρων μέσα στον ισχυρά προστατευόμενο ρωσικό εναέριο χώρο δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί χωρίς δορυφορική κατόπτευση και καθοδήγηση σε πραγματικό χρόνο, τόσο για τους ελιγμούς αποφυγής των μετακινούμενων συστημάτων αεράμυνας όσο και για την ακριβή στοχοθέτηση, για να αποδείξουμε αυτόν τον ισχυρισμό αρκεί να δούμε ότι για πολύ κοντινότερες επιθέσεις μέσω προηγμένων οπλικών συστημάτων, η έγκριση και η καθοδήγηση των ΗΠΑ είναι απολύτως απαραίτητη.

Πραγματικά, σε άρθρο της Washington Post της 9ης Φεβρουαρίου του 2023 με τίτλο «Η πυραυλική εκστρατεία της Ουκρανίας εξαρτάται από την αμερικανική στόχευση ακριβείας, λένε αξιωματούχοι» και υπότιτλο «Ουκρανοί αξιωματούχοι λένε ότι σχεδόν ποτέ δεν εκτοξεύουν βλήματα HIMARS χωρίς λεπτομερείς συντεταγμένες που παρέχονται από το στρατιωτικό προσωπικό των ΗΠΑ που βρίσκεται σε άλλο σημείο της Ευρώπης» διαβάζουμε ότι κάθε πλήγμα μέσω HIMARS γίνεται βάσει συντεταγμένων που παρέχουν οι ΗΠΑ, πράγμα που οδήγησε έναν διοικητή μονάδας HIMARS των δυνάμεων του Κιέβου να απονείμει στρατιωτικό μετάλλιο «για ευδόκιμες υπηρεσίες» στον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπάιντεν.

Το άρθρο έχει γραφτεί για να συνηγορήσει υπέρ της παροχής ATACMS στο Κίεβο από τις ΗΠΑ (που τώρα πλέον έχουν παραδοθεί). Για να διασκεδάσει τον τότε φόβο της κυβέρνησης Μπάιντεν ότι τα ATACMS θα χρησιμοποιηθούν για ‘μη επιτρεπτά’ πλήγματα κατά των Ρωσικών μετόπισθεν, η έγκριτη εφημερίδα ανέφερε ένα συντριπτικό επιχείρημα ανώτερου αξιωματούχου του Κιέβου:

«Ο ανώτερος Ουκρανός αξιωματούχος υποστήριξε ότι ο ουκρανικός στρατός θα αντιμετώπιζε τους ίδιους περιορισμούς που αντιμετωπίζει τώρα με τα συμβατικά βλήματα HIMARS εάν λάμβανε ATACMS, με την Ουκρανία να εξακολουθεί να εξαρτάται από τις συντεταγμένες στόχευσης των ΗΠΑ. «Έτσι κι αλλιώς ελέγχετε κάθε βολή, οπότε όταν λέτε, “Φοβόμαστε ότι θα τα χρησιμοποιήσετε για κάποιους άλλους σκοπούς”, λοιπόν, δεν μπορούμε να το κάνουμε ακόμη και αν το θέλουμε», δήλωσε ο ανώτερος Ουκρανός αξιωματούχος.»

Αλλά και πολύ πρόσφατα, σε πολύ εκτεταμένο ρεπορτάζ των New York Times για τον ενεργό και άμεσο ρόλο της CIA στην καθοδήγηση των επιχειρήσεων των ομόλογων δυνάμεων του Κιέβου—των οποίων την ιστορία της εκ του μηδενός συγκρότησής τους από τις ΗΠΑ το ρεπορτάζ περιγράφει εξαντλητικά—όχι μόνο σε υπονομευτική δράση, σαμποτάζ, δολοφονίες, κ.λπ. αλλά και σε στρατιωτικό επίπεδο, αναφέρεται η ύπαρξη τουλάχιστον δώδεκα μεγάλων (αυτή που επισκέφθηκαν οι NYT είχε προσωπικό άνω των 800 ατόμων) υπόγειων βάσεων της CIA/GUR εγκατεστημένων περιμετρικά κοντά στα σύνορα με τη Ρωσία. Μεταφράζω αποσπάσματα (η υπογράμμιση με πλάγια γράμματα δική μας):

Φωλιασμένη σε ένα πυκνό δάσος, η ουκρανική στρατιωτική βάση φαίνεται εγκαταλελειμμένη και κατεστραμμένη, με το κέντρο διοίκησης να είναι ένα καμένο κουφάρι, θύμα ρωσικού πυραυλικού πυρός στις αρχές του πολέμου.

Αλλά αυτά είναι πάνω από το έδαφος.

Όχι πολύ μακριά, ένα δυσδιάκριτο πέρασμα κατεβαίνει σε ένα υπόγειο καταφύγιο, όπου ομάδες Ουκρανών στρατιωτών παρακολουθούν ρωσικούς κατασκοπευτικούς δορυφόρους και κρυφακούν συνομιλίες μεταξύ Ρώσων διοικητών. Σε μια οθόνη, μια κόκκινη γραμμή ακολουθούσε τη διαδρομή ενός μη επανδρωμένου αεροσκάφους φορτωμένου με εκρηκτικά που διαπερνούσε τη ρωσική αεράμυνα από ένα σημείο στην κεντρική Ουκρανία προς έναν στόχο στη ρωσική πόλη Ροστόφ.

Το υπόγειο καταφύγιο, που χτίστηκε για να αντικαταστήσει το κατεστραμμένο κέντρο διοίκησης τους μήνες μετά τη ρωσική εισβολή, είναι το μυστικό νευραλγικό κέντρο του στρατού της Ουκρανίας.

Υπάρχει επίσης ένα ακόμη μυστικό: Η βάση χρηματοδοτείται σχεδόν εξ ολοκλήρου, και εν μέρει εξοπλίζεται, από την C.I.A.

«Εκατό δέκα τοις εκατό», [μας] δήλωσε ο στρατηγός Serhii Dvoretskiy, ανώτατος διοικητής των μυστικών υπηρεσιών, σε συνέντευξή που έδωσε στη βάση.

Εικόνα 16. Η προμετωπίδα του μνημειώδους άρθρου των NYT για την πλήρη συγκρότηση των μυστικών υπηρεσιών του Κιέβου ‘εκ του μηδενός’ και την πλήρη εξάρτησή τους από τη CIA. CIA και GUR έχουν αναλάβει τη λειτουργία τουλάχιστον δώδεκα μυστικών βάσεων κοντά στα σύνορα με τη Ρωσία από όπου κατευθύνονται οι επιθέσεις κατά των Ρωσικών μετόπισθεν.

Η χρήση αυτών των βάσεων της CIA για την αντιμετώπιση των ρωσικών συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης τυχόν αμερικανικής πυρηνικής επίθεσης κατά της Ρωσίας φαίνεται και από το παρακάτω απόσπασμα του ρεπορτάζ των ΝΥΤ—και ας υπενθυμίσουμε ξανά ότι η Ουκρανία δεν έχει κανένα λόγο ούτε κανένα κίνητρο για να εμπλέκεται στα ρωσικά συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης πυρηνικής επίθεσης, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ που, όπως θα δούμε αναλυτικά στη συνέχεια, έχουν κάθε λόγο να το κάνουν:

Ένας άλλος αξιωματικός τοποθέτησε δύο χάρτες που παρήχθησαν πρόσφατα σε ένα τραπέζι, ως απόδειξη του τρόπου με τον οποίο η Ουκρανία παρακολουθεί τη ρωσική δραστηριότητα σε όλο τον κόσμο.

Ο πρώτος έδειχνε τις εναέριες διαδρομές των ρωσικών κατασκοπευτικών δορυφόρων που ταξιδεύουν πάνω από την κεντρική Ουκρανία. Ο δεύτερος έδειχνε πώς οι ρωσικοί κατασκοπευτικοί δορυφόροι περνούν πάνω από στρατηγικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις -συμπεριλαμβανομένης μιας εγκατάστασης πυρηνικών όπλων- στις ανατολικές και κεντρικές Ηνωμένες Πολιτείες.

Τέλος, αν και πραγματικά μόνο απολύτως προκατειλημμένοι αναγνώστες δεν θα έχουν πειστεί από τα στοιχεία που παραθέσαμε, να επισημάνουμε ότι σχετικά απλούστερες επιχειρήσεις από την παράκαμψη του δικτύου αεράμυνας της Ρωσίας σε βάθος 1800 χλμ., όπως π.χ. η χρήση των πυραύλων ATACMS, των Storm Shadows και Scalp ή των γαλλικών αντιαεροπορικών συστημάτων και των συστημάτων Patriot εξαρτάται από ΑμερικανοΝΑΤΟϊκό προσωπικό.

Περί αυτών είχαν την καλοσύνη να μας πληροφορήσουν ο καγκελάριος Scholtz σε μια τοποθέτηση στην οποία, κατά τους Βρετανούς, έγινε «κατάφωρη κατάχρηση πληροφοριών» καθώς προδόθηκε ο ρόλος των Βρετανών και Γάλλων υπεύθυνων για τη χρήση των Storm Shadows και Scalp κατά ρωσικών στόχων (ο Scholz είπε ότι «αυτό που γίνεται σε επίπεδο ελέγχου στόχων και συνοδευτικού ελέγχου στόχων από την πλευρά των Βρετανών και των Γάλλων δεν θα επιτραπεί να γίνει» για τους πυραύλους Taurus που ζητά το Κίεβο από την Γερμανία επειδή η τελευταία έχει αποκλείσει το να καταστεί άμεσο μέλος της σύρραξης).

Εικόνα 17. Ο Γερμανός καγκελάριος Olaf Scholz κατηγορήθηκε από τους Βρετανούς για προδοσία επειδή αποκάλυψε την άμεση εμπλοκή Βρετανών και Γάλλων στην χρήση των πυραύλων Storm Shadow και Scalp από το Κίεβο.

Επίσης, οι Γερμανοί ανώτατοι αξιωματικοί στην υποκλαπείσα συζήτησή τους για επίθεση με πυραύλους Taurus κατά της γέφυρας της Κριμαίας και άλλων ρωσικών στόχων συζητούν ανοιχτά για την παρουσία Βρετανών και Γάλλων χειριστών για τους πυραύλους που αυτοί έχουν προμηθεύσει στο Κίεβο, ενώ σε κάποιο σημείο της συζήτησης λένε ότι τον ρόλο αυτό για τους γερμανικούς Taurus ενδεχομένως θα μπορούσαν να αναλάβουν «οι άνθρωποι με πολιτικά και αμερικανική προφορά» που ήδη βρίσκονται και παίζουν αυτόν τον ρόλο στην Ουκρανία.

Και τέλος, πρόσφατα οι New York Times παραδέχτηκαν ανοιχτά ότι τα αντιαεροπορικά συστήματα Patriot στην Ουκρανία, τα οποία σε άλλες χώρες έχουν δοθεί πολύ νωρίτερα από ό,τι στο Κίεβο χωρίς ακόμη τα ντόπια πληρώματα να έχουν προλάβει να μάθουν τον χειρισμό τους (π.χ. Ρουμανία), τα χειρίζεται ξένο προσωπικό. Όπως διαβάζουμε:

Άλλοι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ, συμπεριλαμβανομένης της Βρετανίας, της Γερμανίας και της Γαλλίας, εργάζονται για να εγκαταστήσουν αμυντικούς εργολάβους στην Ουκρανία οι οποίοι θα αναλάβουν να βοηθούν στην κατασκευή και επισκευή οπλικών συστημάτων πιο κοντά στη ζώνη μάχης – αυτό που στρατιωτικοί αξιωματούχοι έχουν περιγράψει ως προσέγγιση “fix it forward”. Σημερινοί και πρώην αξιωματούχοι της αμερικανικής άμυνας δήλωσαν ότι ο Λευκός Οίκος επανεξετάζει τώρα την απαγόρευσή του όσον αφορά την παροχή άδειας σε Αμερικανούς εργολάβους άμυνας στην Ουκρανία, αν και ένας μικρός αριθμός τους έχει ήδη επιτραπεί, με βάση τις εξουσίες του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, να εργάζονται σε συγκεκριμένα οπλικά συστήματα εκεί, όπως τα αντιαεροπορικά συστήματα Patriot.

*          *          *

(ε) Σε ποια διαδικασία εντάσσεται και τι επιδιώκει η επίθεση κατά των ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης της Ρωσίας;–Οι απόψεις γνωστών αναλυτών

Πριν διατυπώσουμε τη δική μας εκτίμηση για τον λόγο που οι Αμερικανοί πραγματοποίησαν την επίθεση κατά των ρωσικών ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης, θα δώσουμε ορισμένες εκτιμήσεις τρίτων.

Εικόνα 18. Δορυφορική φωτογραφία που τραβήχτηκε στις 23 Μαΐου και παρατίθεται στο άρθρο του J. Trevithick, στο οποίο αναφερόμαστε στη συνέχεια. Διακρίνονται σημαντικές ζημιές στο ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης Voronezh-DM με νοτιοδυτικό προσανατολισμό και τα σχετικά συντρίμμια διασκορπισμένα σε αρκετή έκταση στο έδαφος. PHOTO © 2024 PLANET LABS INC.

Ο αναλυτής του ιστότοπου στρατιωτικής επικαιρότητας “The War Zone” Joseph Trevithick σε άρθρο του της 24ης Μαΐου με τίτλο «Το χτύπημα στο ρωσικό στρατηγικό ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης είναι μεγάλη υπόθεση» και υπότιτλο «Η απώλεια ενός στρατηγικού συστήματος ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης από τη Ρωσία αποτελεί μια νέα τροπή στη σύγκρουση στην Ουκρανία, η οποία θα μπορούσε να έχει απώτερες επιπτώσεις», αφού αναφερθεί αναλυτικά στο περιστατικό της επίθεσης προσθέτοντας και νέα πειστήρια για την πραγματοποίησή της, εκτιμά ότι η επίθεση «έχει πολύ ευρύτερες προεκτάσεις. Τα δύο Voronezh-DM της εγκατάστασης αποτελούν βασικό τμήμα του ευρύτερου στρατηγικού δικτύου έγκαιρης προειδοποίησης της Ρωσίας και η απώλειά τους, έστω και προσωρινά, θα μπορούσε να υποβαθμίσει την ικανότητα της χώρας να εντοπίζει εισερχόμενες πυρηνικές απειλές» ενώ ταυτόχρονα ανεβάζει τον κίνδυνο λανθασμένων συναγερμών από την πλευρά των ρωσικών πυρηνικών δυνάμεων, οι οποίες αυξάνουν τον κίνδυνο λάθους.

Στο άρθρο επίσης επισημαίνεται ότι η επίθεση ουσιαστικά ενεργοποιεί το πυρηνικό δόγμα της Ρωσίας (επ’ αυτού περισσότερα σε επόμενο εδάφιο). Αν και ο Trevithick αποφεύγει να εκτιμήσει τον σκοπό για τον οποίο συνέβη η επίθεση—που είναι αυτό που εμάς ενδιαφέρει—καταλήγει ότι ό,τι κι αν συμβαίνει, «το Armavir θα έχει σημαντικές επιπτώσεις και θα μπορούσε να είναι μια ένδειξη ότι η διάχυση [στο εξωτερικό] από τον πόλεμο που συμβαίνει στο εσωτερικό της Ουκρανίας παίρνει μια νέα ανησυχητική μορφή».

*          *          *

Παρόμοιες εκτιμήσεις—ίσως περισσότερο ανησυχητικές καθώς απερίφραστα εκτιμάται, και μάλιστα από στρατιωτικούς, ότι οι ΗΠΑ επιτίθενται στο σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης της Ρωσίας στην κατεύθυνση προετοιμασίας πυρηνικού πλήγματος—παρατίθενται από πολλούς ειδικούς σε έκτακτη έκδοση (“Red Alert”) δελτίου τύπου του Ινστιτούτου Schiller (μετάφραση στα ελληνικά εδώ). Έχει ενδιαφέρον ότι κάποιοι από αυτούς χρησιμοποιούν έννοιες της στρατηγικής θεωρίας για να εκτιμήσουν την κατάσταση (π.χ. το παιχνίδι chicken της θεωρίας παιγνίων).

To ίδιο Ινστιτούτο οργάνωσε επείγουσα συνέντευξη τύπου στις 12 Ιουνίου με τέσσερις ειδικούς, ανάμεσά τους και ο γνωστός πρώην επιθεωρητής όπλων του ΟΗΕ Scott Ritter, με θέμα «Ο κίνδυνος πυρηνικού πολέμου είναι πραγματικός και πρέπει να ανακοπεί». Στο δελτίο τύπου της εκδήλωσης διαβάζουμε:

Η επίθεση της 22ας Μαΐου σε ένα κρίσιμο ρωσικό σύστημα ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης στο Αρμαβίρ, δήθεν από “ουκρανικά” μη επανδρωμένα αεροσκάφη, θα μπορούσε να είναι το γεγονός που έγειρε την πλάστιγγα προς τον πόλεμο – επειδή θα μπορούσε να επιβεβαιώσει για τη Ρωσία τη δηλωμένη τους άποψη ότι το ΝΑΤΟ και η Δύση σκοπεύουν να “τυφλώσουν” το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης της Ρωσίας, προετοιμάζοντας ένα πιθανό “προληπτικό χτύπημα αποκεφαλισμού” από τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ εναντίον τους. Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν έχει επανειλημμένα δηλώσει ακριβώς αυτή την ανησυχία, δημοσίως, και είναι το αποκορύφωμα της αλαζονικής ανοησίας της Δύσης να το απορρίπτει ως “μπλόφα”, όπως κάνουν τώρα τόσοι πολλοί στην Ουάσιγκτον, το Λονδίνο και άλλες πρωτεύουσες του ΝΑΤΟ.

Εξίσου επικίνδυνες με την προσπάθεια να τυφλωθεί το ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης της Ρωσίας, είναι και οι προσπάθειες να φιμωθούν οι φωνές όσων αντιδρούν, οι οποίες λειτουργούν ως ένα είδος συστήματος “έγκαιρης προειδοποίησης” στον τομέα της πολιτικής διαβούλευσης – εκείνων που προειδοποιούν για τον κίνδυνο πυρηνικού πολέμου και παρουσιάζουν εναλλακτικές λύσεις στην πολιτική της αντιπαράθεσης.

Εικόνα 19. Σύνδεσμος στην συνέντευξη τύπου των Scott Ritter (πρώην επιθεωρητή όπλων του ΟΗΕ και αξιωματικού πληροφοριών των πεζοναυτών των ΗΠΑ), Συνταγματάρχη ε.α. Richard H. Black (πρώην επικεφαλής του Τμήματος Ποινικού Δικαίου του αμερικανικού στρατού στο Πεντάγωνο- πρώην πολιτειακού γερουσιαστή της Βιρτζίνια, Ray McGovern (πρώην αναλυτή της CIA και συνιδρυτή της οργάνωσης Veteran Intelligence Professionals for Sanity—VIPS) και Helga Zepp-LaRouche (ιδρύτρια του Ινστιτούτου Schiller).

Στην συνέντευξη τύπου, όπως την παρουσιάζει ο ανταποκριτή του RT στη Νέα Υόρκη Caleb Maupin, ο Scott Ritter εκτίμησε ότι «σε αυτό το σημείο οι ΗΠΑ παρελαύνουν ακάθεκτες προς το να στριμωχτούν σε μια γωνία. Προσπαθούν να φτάσουν όσο πιο κοντά γίνεται σε μια κατάσταση όπου η Ρωσία θα αισθανθεί ότι δεν έχει άλλη επιλογή και θα υπάρξει κάποιο είδος πυρηνικής αντιπαράθεσης. Και αυτό είναι απολύτως καταστροφικό». Σύμφωνα με τον Caleb Maupin, μια άλλη βασική διαπίστωση της συζήτησης ήταν ότι το κοινό στη Δύση, και ιδιαίτερα στην Αμερική, έχει πλήρη άγνοια αυτών που συμβαίνουν καθώς τα καθεστωτικά ΜΜΕ δεν αναφέρουν απολύτως τίποτα όσον αφορά τις δραματικές εξελίξεις.

*          *          *

Σύμφωνα με τον πρώην αναπληρωτή υφυπουργό άμυνας των ΗΠΑ και νυν εμπειρογνώμονα σε θέματα τεχνολογίας και ασφάλειας Stephen Bryen, η επίθεση κατά των ραντάρ συνιστά σημαντική πολεμική κλιμάκωση η οποία διακινδυνεύει πυρηνική ανταπόδοση της Ρωσίας. Ο Bryen έγραψε δύο άρθρα. Στο πρώτο, γραμμένο αμέσως μόλις έγινε γνωστή η επίθεση και στο οποίο έχουμε ήδη αναφερθεί, θεωρεί—λανθασμένα—ότι αυτή πραγματοποιήθηκε από το καθεστώς του Κιέβου και όχι από τις ΗΠΑ. Γράφει ότι «παραμένει σκοτεινό γιατί η Ουκρανία επιτέθηκε στα στρατηγικά ραντάρ της Ρωσίας» αλλά εικάζει ότι αν τελικά επιτραπεί η πραγματοποίηση βαθιών πληγμάτων στα ρωσικά μετόπισθεν με ATACMS ή με Taurus, τότε ίσως η καταστροφή των ραντάρ να βοηθά το Κίεβο. Όμως, λέει, «τέτοιες επιθέσεις αυξάνουν επίσης τα επίπεδα ανησυχίας στη Ρωσία και θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε επιθέσεις σε εγκαταστάσεις του ΝΑΤΟ ή ακόμη και σε χρήση τακτικών πυρηνικών όπλων». Παρόλ’ αυτά, σε εικόνα που παραθέτει είναι σαφές ότι η δέσμη των ραντάρ δεν καλύπτει το έδαφος της Ουκρανίας, γεγονός στο οποίο ήδη έχουμε αναφερθεί.

Όμως, σε νεότερο άρθρο του με τίτλο «Το ΝΑΤΟ φλερτάρει με τον πόλεμο και τον αφανισμό», ο Stephen Bryen αποσαφηνίζει ότι η επίθεση πραγματοποιήθηκε από τις ΗΠΑ/ΝΑΤΟ και εικάζει ότι ο στόχος της ήταν να ‘τυφλώσει’ το ρωσικό σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης από επιθέσεις με αεροπλάνα ή πυραύλους τεχνολογίας stealth:

Το αμερικανικό πλεονέκτημα είναι στην τακτική αεροπορία, αλλά και πάλι οι Αμερικανοί πιλότοι θα πρέπει να επιχειρούν σε ένα πυκνό περιβάλλον άρνησης περιοχής, όπου η ρωσική αεράμυνα θα μπορούσε να μειώσει την αποτελεσματικότητα της τακτικής αεροπορίας των ΗΠΑ.  Είναι πράγματι αληθές ότι οι ΗΠΑ διαθέτουν συστήματα stealth, αλλά οι Ρώσοι εργάζονται πάνω σε τρόπους αντιμετώπισης των αμερικανικών μαχητικών stealth, όπως τα F-22 και F-35.  Κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα πόσο προχωρημένη είναι η Ρωσία στο να είναι σε θέση να στοχεύει αμερικανικές πλατφόρμες stealth, αλλά οι ρωσικές στρατηγικές άμυνες χρησιμοποιούν ραντάρ UHF και L band για να βεβαιωθούν ότι ούτε θα αιφνιδιαστούν ούτε θα είναι ανήμπορες να χειριστούν τις απειλές stealth.  Αυτό εξηγεί γιατί δύο ρωσικά στρατηγικά ραντάρ έγιναν στόχος μη επανδρωμένων αεροσκαφών την περασμένη εβδομάδα.  Ήταν η επίθεση στα στρατηγικά ραντάρ της Ρωσίας μια προετοιμασία για την εισαγωγή στρατηγικών βομβαρδιστικών και τακτικής αεροπορίας των ΗΠΑ στον πόλεμο της Ουκρανίας;

*          *          *

Εικόνα 20. Το στέλεχος της Θηρεσιανής στρατιωτικής ακαδημίας της Αυστρίας, συνταγματάρχης Reisner σε μία από τις τακτικές αναλύσεις του για την κατάσταση στα Ουκρανικά μέτωπα.

Ο επικεφαλής του πρώτου Ινστιτούτου βασικής εκπαίδευσης αξιωματικών της Θηρεσιανής Στρατιωτικής Ακαδημίας της Αυστρίας και τακτικός αναλυτής της κατάστασης στα Ουκρανικά μέτωπα συνταγματάρχης Markus Reisner σε σύντομη αλλά περιεκτική ανάλυση που ανέβασε στο site του Αυστριακού στρατού επισημαίνει:

2. Ποιο όφελος θα είχε η Ουκρανία από μια τέτοια επίθεση στα ρωσικά συστήματα ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης;

Η Ουκρανία διαθέτει τώρα μόνο πυραυλικά όπλα περιορισμένου βεληνεκούς. Τα δικά τους συστήματα όπως το Tochka-U έχουν εξαντληθεί και το σύστημα Army Tactical Missile System (ATACMS) από τις ΗΠΑ ξεχωρίζει μεταξύ των συστημάτων που προμηθεύτηκαν από τη Δύση. Αυτό έχει βεληνεκές 300 χιλιομέτρων με ύψος διαδρομής πτήσης έως και 60 χιλιόμετρα. Θα μπορούσε κανείς τώρα να εικάσει ότι οι ουκρανικές δυνάμεις μπορεί να έχουν στοχεύσει το Armavir επειδή φοβόντουσαν ότι η τοποθεσία θα μπορούσε να βοηθήσει στην παροχή προειδοποίησης για τις επιθέσεις τους με βαλλιστικά ATACMS που προμηθεύονται από τις ΗΠΑ. Ωστόσο, το Armavir απέχει σχεδόν 700 χιλιόμετρα από τις πιθανές θέσεις εκτόξευσης ATACMS κοντά στη Χερσώνα. Δηλαδή, λόγω του ορίζοντα του ραντάρ Voronezh-DM, είναι δύσκολο να εντοπιστούν πύραυλοι ATACMS που πετούν σε χαμηλό ύψος κορυφής σε αυτή την απόσταση. Για ακριβή μέτρηση, ο στοχευόμενος εισερχόμενος πύραυλος θα πρέπει να βρίσκεται τουλάχιστον σε ύψος άνω των χιλίων χιλιομέτρων. Οι διηπειρωτικοί βαλλιστικοί πύραυλοι πετούν συνήθως σε ύψος έως και 2.000 χιλιομέτρων – δηλαδή εντός της βέλτιστης εμβέλειας ανίχνευσης του ραντάρ Voronezh-DM. Είναι άλλα τα συστήματα ραντάρ που προορίζονται για τακτικούς πυραύλους μικρού βεληνεκούς, όπως τα ATACMS.

3. Υπάρχει άλλο μοντέλο για την εξήγηση της επίθεσης και γιατί είναι σημαντικό;

Τα δύο ρωσικά DM του Voronezh στην εγκατάσταση Armavir αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του στρατηγικού συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης της Ρωσίας και η αποτυχία τους θα μπορούσε να επηρεάσει την ικανότητα της χώρας να εντοπίζει εισερχόμενες πυρηνικές απειλές. Προς το παρόν, οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις στην Ουκρανία έχουν την πρωτοβουλία. Αυτό υποστηρίζεται ή διασφαλίζεται και από τις συνεχιζόμενες ρωσικές απειλές σχετικά με τη χρήση μέσων του δικού της πυρηνικού δυναμικού.

Το φθινόπωρο του 2022, λίγο πριν από την αιφνιδιαστική απόσυρση των ρωσικών στρατευμάτων που αντιμετώπιζαν εγκλωβισμό από το προγεφύρωμα κοντά στη Χερσώνα, οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών ανέφεραν πιθανές προετοιμασίες για μια ρωσική τακτική πυρηνική ανάπτυξη. Τέλος, τέτοια γεγονότα εξηγούν την μελετημένη, αλλά όχι υπερβολική, προσέγγιση των ΗΠΑ («στρατηγική του βρασμού του βατράχου») έναντι της Ρωσίας. Είναι επομένως απολύτως λογικό ότι με την επίθεση που πραγματοποίησε η Ουκρανία στα Voronezh DM στο Αρμαβίρ, οι ΗΠΑ επιθυμούν να δείξουν στη Ρωσία ότι πλέον δεν θέλουν να αποδέχονται την απαράδεκτη κατάσταση των ρωσικών απειλών χρήσης πυρηνικών όπλων.

Αν αυτό ισχύει, δύο ακόμη συμπεράσματα μπορούν να εξαχθούν: πρώτον, η κατάσταση στην Ουκρανία είναι εξαιρετικά σοβαρή και δεύτερον, ο πόλεμος για την Ουκρανία έχει κλιμακωθεί ξανά. Μένει τώρα να δούμε πώς ή αν η Ρωσία θα απαντήσει σε αυτή την επίθεση στην πυρηνική αποτρεπτική της ικανότητα. Το ρωσικό σύστημα ανίχνευσης και έγκαιρης προειδοποίησης αποτελεί μέρος της στρατηγικής πυρηνικής αποτροπής της χώρας. Η επίθεση στο Armavir θα μπορούσε να πληροί τις προϋποθέσεις που η Ρωσία έθεσε δημοσίως το 2020 για εχθρικές επιθέσεις που θα μπορούσαν να προκαλέσουν πυρηνικά αντίποινα.

Η πολύ περιεκτική τοποθέτηση του συνταγματάρχη Reisner, και ιδιαίτερα το σημείο όπου σχετίζει την επίθεση στα ραντάρ με την προσπάθεια των ΗΠΑ να άρουν την φερεγγυότητα της ρωσικής απειλής πυρηνικής κλιμάκωσης, σχεδόν συμπίπτει και με τη δική μας ανάλυση των λόγων που οδήγησαν στην πραγματοποίηση αυτής της επίθεσης.

*          *          *

Κρατήσαμε τελευταία την σημαντικότερη, από τη δική μας άποψη, εκτίμηση του τακτικού αναλυτή σε εκπομπές του Radio Sputnik, ειδικού σε θέματα διεθνών υποθέσεων και ασφάλειας, Mark Sleboda. Ο Σλομπόντα, ο οποίος έχει επίσης υπηρετήσει ως διδάσκων και ερευνητής στη Σχολή Κοινωνιολογίας του πανεπιστημίου Λομονόσοφ της Μόσχας, ουσιαστικά βάζει “τὸν δάκτυλόν του εἰς τὸν τύπον τῶν ἥλων” καθώς χρησιμοποιεί τη στρατηγική θεωρία για να εκτιμήσει με ψυχραιμία τη διαδικασία στην οποία εντάσσεται και τον σκοπό της επίθεσης των ΗΠΑ κατά του ρωσικού συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης. Σύνδεσμοι στις αναλύσεις του από τις εκπομπές στις οποίες συμμετέχει αναρτώνται στις σελίδες του στο Substack, στο X και στο Facebook. Θα χρησιμοποιήσουμε δύο εκπομπές. Οι αναλύσεις είναι προφορικές με ό,τι αυτό συνεπάγεται κατά τη μεταφορά τους σε γραπτό λόγο εδώ.

Στην πρώτη ο Sleboda αναφέρει:

Σε αυτό που θεωρώ ότι αποτελεί μια πολύ λίγο αναφερόμενη κλιμάκωση [στα ΜΜΕ], η οποία έλαβε χώρα την προηγούμενη βδομάδα, υπήρξαν πολλαπλές επιθέσεις, τέσσερις επιθέσεις ή απόπειρες επίθεσης εναντίον μεγάλων ραντάρ της Ρωσίας τα οποία αποτελούν μέρος του Συστήματός της για την έγκαιρη αναγνώριση εκτόξευσης πυρηνικών [όπλων] εναντίον της. Τώρα, αυτά δεν έχουν σχέση με την σύγκρουση [στην Ουκρανία] καθώς η Ρωσία δεν εκτοξεύει πυρηνικά κατά της Ουκρανίας και η Ουκρανία δεν εκτοξεύει πυρηνικά κατά της Ρωσίας. Το γεγονός [είναι] ότι τώρα γνωρίζουμε ότι το χτύπημα σε μία τουλάχιστον από τις επιθέσεις έγινε μέσω εξελιγμένων Πορτογαλο-Βρετανικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών—επιτέθηκαν τρία και τα συντρίμμια ενός από αυτά ανακτήθηκαν και αναγνωρίστηκαν πέρα από κάθε αμφιβολία—και, ξανά, οι επιθέσεις δεν μπορεί να συνέβησαν δίχως τη Δυτική υποστήριξη. Άλλωστε έχουμε δημοσιεύσεις σε Αυστραλιανά ΜΜΕ ότι οι ΗΠΑ γνώριζαν και είχαν εγκρίνει αυτές τις επιθέσεις. Τώρα, εδώ πρόκειται για μια επίθεση εναντίον της ικανότητας της Ρωσίας να ανιχνεύει πυρηνικές εκτοξεύσεις κατά της χώρας της και να απαντά με τρόπο αρκετά γρήγορο ώστε να προλάβει να χτυπήσει την αντίπαλη πλευρά, πράγμα που λειτουργεί ως αποτροπή της πραγματοποίησης επίθεσης πρώτου πλήγματος [κατά της Ρωσίας].

Εικόνα 21. Ο Μαρκ Σλομπόντα σε εκπομπή του

Εδώ έχουμε ζήτημα μεγάλης στρατηγικής σημασίας, αυτό δεν είναι κάτι με το οποίο μπορεί κάποιος να ‘παίζει’. Στην πραγματικότητα υπάρχει πρόβλεψη στο δόγμα χρήσης πυρηνικών όπλων της Ρωσίας ότι μια επίθεση στις ρωσικές στρατηγικές υποδομές η οποία παρεμβαίνει στην ικανότητα της Ρωσίας να ανταποκριθεί στην περίπτωση πυρηνικής επίθεσης αποτελεί καθεαυτή επαρκή αιτιολογία για την εξαπόλυση πυρηνικού πλήγματος από την Ρωσία. Τόσο σοβαρό είναι αυτό που συνέβη.

Τώρα, δεν λέω ότι η Ρωσία πρόκειται να απαντήσει σε αυτό με πυρηνικό πλήγμα. Είμαι σχεδόν σίγουρος ότι δεν θα το κάνει. Αλλά θάπρεπε να είναι μια ένδειξη ότι αυτό δεν είναι… Μου φαίνεται ότι η Δύση παίζει παιχνίδια με πράγματα με τα οποία δεν παίζεις παιχνίδια.

Για να το καταλάβουμε, ας αναποδογυρίσουμε το περιστατικό και ας φανταστούμε ότι η Ρωσία με την Κίνα έχουν εμπλακεί σε έναν πόλεμο δια πληρεξουσίων κατά των ΗΠΑ και ότι τα [αμερικανικά] συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης για εκτοξεύσεις πυρηνικών κατά των ΗΠΑ γίνονται αντικείμενο επίθεσης και εξουδετερώνονται επανειλημμένα, ως μέρος κατά τα φαινόμενα μιας διαδικασίας. Στο μεταξύ [ας φανταστούμε ότι] η άλλη πλευρά πετά τα βομβαρδιστικά της πάνω-κάτω εξασκούμενη σε πυρηνικές επιθέσεις, πράγμα που οι ΗΠΑ κάνουν αυτήν τη στιγμή πάνω από τις Βαλτικές χώρες με χρήση στρατηγικών βομβαρδιστικών B-52.

[Λοιπόν] οι ΗΠΑ θα ούρλιαζαν ότι Ρωσία και Κίνα είναι στα πρόθυρα της εξαπόλυσης πυρηνικού πολέμου εναντίον τους, και το γεγονός ότι η Ρωσία αυτή την στιγμή δεν αντιδρά μου λέει ότι ή αποφάσισαν να μην απαντήσουν σε αυτή την πρόκληση, ανεξάρτητα από το αν κάτι τέτοιο είναι σωστό ή λάθος, ή ότι δεν έχουν ακόμη αποφασίσει πώς θα απαντήσουν. Και για μένα αυτό είναι μια τεράστια υπόθεση από στρατηγική άποψη.

Όταν κάνεις τον σχεδιασμό των ενεργειών σου από άποψη στρατηγικής, δεν μπορείς να κάνεις την υπόθεση ότι ο αντίπαλος δεν πρόκειται να εξαπολύσει ένα πυρηνικό πρώτο πλήγμα. Σωστά; Αυτό είναι το ζήτημα—δεν επιτρέπεται να κάνεις αυτήν την υπόθεση, λόγω της παιγνιοθεωρητικής αντιμετώπισης των πυρηνικών [συγκρούσεων]. Δεν μπορείς, επειδή διακυβεύεται η ύπαρξη του κράτους σου και όλων όσων βρίσκονται σε αυτό. Είσαι υποχρεωμένος, έξω από τα δυνητικά κίνητρα τους [ΣΗΜ. εννοεί των ενδεχόμενων υποκειμενικών ερμηνειών των ενεργειών του αντιπάλου], είσαι υποχρεωμένος να κάνεις την υπόθεση ότι η Δύση μπορεί να—όσο απίθανο κι αν φαίνεται—τα κάνει αυτά ως μέρος των βημάτων ενός πρώτου πυρηνικού πλήγματος κατά της Ρωσίας. Αυτό είναι, απλά, εκείνο που πρέπει να υποθέσεις.

Εδώ ο Σλομπόντα αναφέρεται στο αφετηριακό αίτημα της στρατηγικής ανάλυσης (θεωρίας παιγνίων) σύμφωνα με το οποίο σε μία σύγκρουση οι παίκτες είναι ‘λογικοί και ευφυείς’. Αυτό σημαίνει ότι η συμπεριφορά τους διέπεται από παραπλήσιους τρόπους σκέψης και επομένως ότι ο κάθε παίκτης δέχεται ότι όσα εκείνος μπορεί να σκεφτεί και να υπολογίσει, τα ίδια μπορεί να σκεφτεί και να υπολογίσει και κάθε ένας από τους υπόλοιπους παίκτες. Ως συνέπεια, οι παίκτες δεν στηρίζουν τις ελπίδες τους στα ενδεχόμενα λάθη των αντιπάλων τους, αλλά στις στρατηγικές που οι ίδιοι ακολουθούν στηριγμένοι στους πραγματικούς κανόνες του παιχνιδιού. Σύμφωνα με τον νομπελίστα Roger Myerson «η σημασία της θεωρίας παιγνίων για τις κοινωνικές επιστήμες συνάγεται κυρίως από αυτό το γεγονός».

Αλλά ας επιστρέψουμε στο προκείμενο. Η αντιμετώπιση της καταστροφής των ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης, λέει ο Σλομπόντα, υποχρεωτικά θα αντιμετωπιστεί από την ρωσική πλευρά σύμφωνα με τα αντικειμενικά δεδομένα και όχι σύμφωνα με κάποιες υποκειμενικές απόψεις, με εκτιμήσεις των προθέσεων των ΗΠΑ, με ‘εάν έτσι και εάν αλλιώς’. Η ρωσική πλευρά είναι υποχρεωμένη να μετρήσει τα πραγματικά δεδομένα και να τοποθετηθεί απέναντι σε αυτά.

Και τα πραγματικά δεδομένα είναι ότι έχει ανοίξει ο δρόμος για την πραγματοποίηση πρώτου πλήγματος από τις ΗΠΑ κατά της Ρωσίας, που σημαίνει ότι αντικειμενικά η Ρωσία οφείλει να απαντήσει θεωρώντας το αυτό ως δεδομένο. Δεν χρειάζεται να επεκταθούμε στην αστάθεια που εισάγεται στο σύστημα ‘ισορροπίας του τρόμου’ από αυτή την αναγκαστική λήψη μέτρων από τη Ρωσία μετά την τύφλωση του συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης—μετακίνηση οπλικών συστημάτων κοντά στις ΗΠΑ, μείωση των χρόνων αντίδρασης με την εισαγωγή ενδεχομένως τεχνητής νοημοσύνης στη λήψη της απόφασης ανταπόδοσης, αυτονόμηση των στρατηγικών μονάδων από την πολιτική ηγεσία ώστε να είναι βέβαιη η αντίδρασή τους σε περίπτωση αποκεφαλισμού της ρωσικής ηγεσίας μετά από πρώτο χτύπημα, κ.λπ.

Αλλά το ερώτημα παραμένει: Βρισκόμαστε όντως σε μια διαδικασία προετοιμασίας πρώτου χτυπήματος από τις ΗΠΑ κατά της Ρωσίας; Είναι αυτή η εξήγηση της επίθεσης κατά του συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης της χώρας;

Στη δεύτερή του, μεταγενέστερη, προσέγγιση ο Σλομπόντα εμβαθύνει περισσότερο από στρατηγική άποψη (βλ. από το 21:06 και εξής), αν και δεν καταφέρνει να ολοκληρώσει το συμπέρασμά του σε πραγματικά παιγνιοθεωρητική κατεύθυνση. Μεταφράζω:

Η άλλη πιθανή περίπτωση είναι κάτι που η Ρωσία οφείλει να υπολογίσει: Ότι αυτή [η επίθεση] ήταν μια εκ προμελέτης αποσάθρωση της ικανότητας της Ρωσίας να ανιχνεύει εκτοξεύσεις πυρηνικών από τις ΗΠΑ, από το ΝΑΤΟ, κατά την εκτέλεση ενός πυρηνικού πρώτου πλήγματος.

Κάτω από την παιγνιοθεωρητική λογική, οι ΗΠΑ και οι άλλοι του ΝΑΤΟ ‘έχουν τρέξει’ τα σενάρια σύμφωνα με τα οποία οι ΗΠΑ δεν υποχωρούν, η Ρωσία δεν υποχωρεί, τελικά το ΝΑΤΟ στέλνει στρατεύματα κι αυτά τα στρατεύματα κατασπαράσσονται από τις ρωσικές δυνάμεις λόγω της κατωτερότητας των Ευρωπαϊκών χωρών του ΝΑΤΟ σε συμβατικά όπλα και της υπερέκτασης του αμερικανικού ιμπέριουμ ανά την υφήλιο, το οποίο δεν είναι σε θέση να εκτρέψει αρκετές δυνάμεις ώστε να νικήσει τη Ρωσία στα πεδία μαχών της Ουκρανίας. [Σύμφωνα με αυτά τα σενάρια] κανένας δεν θα έχει αρκετές οβίδες πυροβολικού ή [εν πάσει περιπτώσει] όσες θα χρειάζονταν για να πετύχουν [οι ΗΠΑ] κάτι τέτοιο.

Και επομένως, η ανάλυση ακολουθεί τα διάφορα στάδια εξέλιξης των γεγονότων και καταλήγει ότι σε κάποιο σημείο η σύγκρουση θα περάσει σε πυρηνικές ανταλλαγές. Άρα, γιατί αυτό να μη συμβεί τώρα; Σωστά;

Αυτή είναι η πραγματικά παράφρων παιγνιοθεωρητική λογική των νεοσυντηρητικών που μπορεί να τους οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι σε κάποιο σημείο η λογική αλληλουχία γεγονότων σε αυτήν την κλιμάκωση και σε αυτό το σπιράλ θα οδηγηθεί σε πυρηνικές ανταλλαγές. Επομένως, ας το κάνουμε τώρα, πρώτοι και ανοιχτά: Να τους αφαιρέσουμε την ικανότητα να ανιχνεύσουν την εξαπόλυση ενός πρώτου πλήγματος.

Ακούγεται ως σχέδιο παραφρόνων, αλλά όσα έχει πράξει η Δύση κατά τα τελευταία δύο έτη δεν χαρακτηρίζονται από παραφροσύνη; Σωστά; Εγώ δεν ισχυρίζομαι ότι αυτά είναι που θα συμβούν. Αλλά οι Ρώσοι στρατιωτικοί, αυτοί που ασχολούνται με την στρατηγική αποτροπή, αυτοί οφείλουν να πάρουν στα σοβαρά υπόψη τους αυτή την εκδοχή και να την συνυπολογίσουν. Επειδή αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί η στρατηγική αποτροπή.

Θέλω να σταθώ εδώ σε αυτό που εννοεί ο Σλομπόντα όταν μιλά για «λογική αλληλουχία γεγονότων» κατά την ανάλυση, επειδή θα είναι χρήσιμο στη συνέχεια κατά την εξήγηση της—κατά τη γνώμη μου απολύτως λογικής, αν όχι ακόμη και ευφυούς στη σύλληψή της από τακτική άποψη—επίθεσης των ΗΠΑ κατά του συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης της Ρωσίας. Για να συνεχίσουμε τη συζήτηση, περνάμε εδώ στο επόμενο εδάφιο.

*          *          *

(στ) Σε ποια διαδικασία εντάσσεται και τι επιδιώκει η επίθεση κατά των ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης της Ρωσίας;–Η άποψή μας

Ας θεωρήσουμε επομένως μια κατάσταση σύγκρουσης η οποία εξελίσσεται σε στάδια και ας θεωρήσουμε για λόγους απλούστευσης ότι σε κάθε στάδιο ο κάθε αντίπαλος έχει δύο επιλογές: Ή να σταματήσει την αντιπαράθεση και να υποστεί κάποιες συνέπειες (απόφαση “σ”) ή να κλιμακώσει την αντιπαράθεση περνώντας στο επόμενο στάδιο (απόφαση “κ”).

Εικόνα 22. Η παραπάνω αλληλουχία αποφάσεων περιγράφει ένα παιχνίδι σε στάδια. Οι δύο παίκτες κινούνται εναλλάξ. Οι μη τερματικές κορυφές του γράφου αποτελούν σημεία απόφασης και ο παίκτης που καλείται να αποφασίσει εναλλάσσεται σε κάθε στάδιο. Τα ερωτηματικά στις τερματικές κορυφές εκφράζουν την πληρωμή των δύο παικτών σύμφωνα με την συνάρτηση ωφέλειας του καθενός.

Σύμφωνα με την θεωρία παιγνίων (για την ακρίβεια, σύμφωνα με τη θεωρία της ωφέλειας ή κατ’ άλλους ‘ωφελιμότητας’), αν οι αντίπαλοι είναι ‘λογικοί’, που σημαίνει ότι το σύστημα προτιμήσεών τους υπακούει σε κάποια εύλογα αξιώματα, τότε υπάρχει μια συνάρτηση—η συνάρτηση ‘ωφέλειας’—που εκφράζει πλήρως τις προτιμήσεις τους και η συμπεριφορά τους καθορίζεται από την προσπάθειά τους να μεγιστοποιήσουν τις αναμενόμενες τιμές αυτής της συνάρτησης. Με απλά λόγια, ο κάθε αντίπαλος έχει ένα ΄προσωπικό χρήμα’ που εκφράζει με ακρίβεια τις προτιμήσεις του—‘όσο πιο πολλά τόσο πιο καλά’—και παίζοντας το παιχνίδι (δηλαδή την κατάσταση σύγκρουσης στην οποία βρίσκεται) προσπαθεί να μεγιστοποιήσει το ποσό που αναμένει να λάβει σε μονάδες αυτού του χρήματος.

Αποτελεί χωριστό πρόβλημα ο υπολογισμός της συνάρτησης ωφέλειας του κάθε παίκτη σε ένα παιχνίδι και ακόμη πιο χωριστό (και πιο δύσκολο) πρόβλημα η απάντηση στο ερώτημα αν οι παίκτες γνωρίζουν τις συναρτήσεις ωφέλειας των αντιπάλων τους και αν όχι πώς πρέπει τότε να παίξουν για να μεγιστοποιήσουν την αναμενόμενη ωφέλειά τους. Και επίσης, σημαντικές επιπτώσεις για την ορθή συμπεριφορά των παικτών προκύπτουν από το αν τα παραπάνω αποτελούν ‘κοινή γνώση’ ή όχι, όπως ονομάζεται στη θεωρία παιγνίων η γνώση ότι ο κάθε παίκτης γνωρίζει όχι μόνο την συνάρτηση ωφέλειας του αντιπάλου του, αλλά επίσης γνωρίζει ότι και ο αντίπαλός του γνωρίζει, κ.ο.κ. επ’ άπειρον (δεν επεκτεινόμαστε άλλο εδώ).

Οι κόμβοι αποφάσεων στο παραπάνω παιχνίδι (βλ. Εικόνα 22) είναι οι κορυφές του γράφου που βρίσκονται στην επάνω οριζόντια γραμμή και οι παίκτες παίζουν εναλλάξ, δηλαδή στην πρώτη κορυφή η κίνηση ανήκει στον παίκτη I, στην επόμενη (αν το παιχνίδι δεν τελειώσει με απόφαση “σ”) η κίνηση ανήκει στον παίκτη ΙΙ, κ.ο.κ. Στο κάθε στάδιο ο παίκτης που έχει την κίνηση πρέπει να αποφασίσει αν θα κλιμακώσει την σύγκρουση (“κ”) και θα δώσει έτσι την κίνηση στον άλλο παίκτη ή αν θα σταματήσει τη σύγκρουση (με την έννοια ότι δεν θα κλιμακώσει) και θα υποστεί τις συνέπειες.

Το παιχνίδι δεν διαρκεί επ’ άπειρον καθώς η συνεχής κλιμάκωση—εφαρμόζοντας τα παραπάνω στον πόλεμο στην Ουκρανία με παίκτες το ΝΑΤΟ και την Ρωσία—οδηγεί στην πυρηνική αντιπαράθεση και στο οριστικό τέλος των πάντων. Αυτό εκφράζει η απόφαση στον τελευταίο κόμβο όπου κλιμάκωση σημαίνει ότι ο παίκτης που κινείται πραγματοποιεί πρώτο πλήγμα κατά του αντιπάλου του σε πυρηνικό πόλεμο.

Για να εκτιμήσουμε πώς θα παίξουν λογικοί παίκτες αυτό το παιχνίδι, απαιτείται ο προσδιορισμός των πληρωμών τους στις τερματικές κορυφές, δηλαδή εκεί που βρίσκονται τα ερωτηματικά. Η λύση είναι από το τέλος προς την αρχή, αν υποθέσουμε (α) ότι οι τιμές των ερωτηματικών αποτελούν κοινή γνώση των παικτών και (β) ότι ο κάθε παίκτης γνωρίζει σε κάθε στάδιο του παιχνιδιού ακριβώς πού βρίσκεται. Η πρώτη υπόθεση αποτελεί σοβαρό πρόβλημα για το μοντέλο της σύγκρουσης ΝΑΤΟ-Ρωσίας στην Ουκρανία, όπως θα δούμε. Η δεύτερη υπόθεση μπορεί να γίνει σε μια αρχική προσέγγιση.

Κάτω από αυτές τις δύο υποθέσεις, είναι προφανές ότι ο τελευταίος στην ακολουθία των αποφάσεων παίκτης θα συγκρίνει την ωφέλειά του αν ‘κλιμακώσει’ με την ωφέλειά του αν ‘σταματήσει’ (αυτές οι τιμές θα είναι κατά πάσα πιθανότητα αρνητικές, αλλά αυτό δεν μας ενοχλεί). Αν χάνει λιγότερα με το να σταματήσει από όσα χάνει αν κλιμακώσει, τότε θα σταματήσει. Αλλιώς, θα κλιμακώσει.

Ως συνέπεια, ο παίκτης που έχει την κίνηση ένα στάδιο πριν από το τέλος και τα γνωρίζει όλα αυτά, αφού και αυτός μπορεί να κάνει την παραπάνω ανάλυση (είπαμε ότι οι παίκτες θεωρούνται ευφυείς και λογικοί), θα συγκρίνει τις τιμές της ωφέλειάς του για κάθε μία από τις δύο διαθέσιμες αποφάσεις του, καθώς πλέον είναι βέβαιος για το τι θα συμβεί αν κλιμακώσει. Ισοδύναμα, είναι ως εάν το μήκος του παιχνιδιού να έχει περικοπεί κατά ένα στάδιο, η κορυφή όπου καλείται να κινηθεί ο τελευταίος παίκτης να έχει καταστεί τώρα τερματική με πληρωμές σύμφωνα με την απόφαση που εκ των προτέρων γνωρίζουμε ότι αυτός θα πάρει και πλέον τον ρόλο του τελευταίου παίκτη να παίζει ο προτελευταίος. Η διαδικασία αυτή συνεχίζεται επαγωγικά από το τέλος προς την αρχή και πλέον γνωρίζουμε εκ των προτέρων τι θα συμβεί εάν αυτό το παιχνίδι τελικά παιχτεί.

Αλλά ακόμη και σε αυτό το πολύ απλουστευτικό μοντέλο, τα πάντα εξαρτώνται από τις πραγματικές τιμές των συναρτήσεων ωφέλειας στις τερματικές κορυφές.

Η πρώτη περιπλοκή είναι όταν οι τιμές στα ερωτηματικά δεν αποτελούν αμοιβαία γνώση, οπότε θα απαιτηθεί κάποια διαδικασία ‘μάθησης’ προκειμένου ο κάθε παίκτης να εκτιμήσει τις τιμές της συνάρτησης ωφέλειας του αντιπάλου του στις τερματικές κορυφές—θα πρέπει να είναι σαφές στον αναγνώστη ότι οι τιμές της συνάρτησης ωφέλειας του αντιπάλου επηρεάζουν την δική μας συμπεριφορά, καθώς αυτή εξαρτάται από την ανάλυση των μελλοντικών κινήσεων του αντιπάλου.

Στην περίπτωση της σύγκρουσης στην Ουκρανία, το ΝΑΤΟ χρειάζεται να εκτιμήσει τις τιμές της συνάρτησης ωφέλειας της Ρωσίας. Αυτό ακριβώς εξυπηρετεί από στρατηγική άποψη η σταδιακή κλιμάκωση, όπου αρχικά προσφερόταν ως βοήθεια κράνη και σφαίρες στο Κίεβο, για να περάσουμε στη συνέχεια στα φορητά αντιαρματικά και αντιαεροπορικά, και στη συνέχεια στο βαρύ πυροβολικό, μετά στα HIMARS, έπειτα στα υπερσύγχρονα αντιαεροπορικά συστήματα, στη συνέχεια σε εξελιγμένα τανκς και οχήματα μάχης πεζικού, μετά στα Storm Shadows, στα Scalp και στα ATACMS, και τώρα στα F-16. Έχουμε εδώ μια πειραματική διαδικασία μάθησης της συνάρτησης ωφέλειας της Ρωσίας.

Με τη σειρά της η Ρωσία έχει πρόβλημα να εκτιμήσει τον βαθμό σοβαρότητας που αποδίδει στη σύγκρουση το ΝΑΤΟ. Το τελευταίο ισχυρίζεται ότι τυχόν νίκη της Ρωσίας θα έχει υπαρξιακές συνέπειες για το ΝΑΤΟ καθώς θα οδηγήσει σε παραπέρα προέλαση της Ρωσίας στην Ευρώπη. Η Ρωσία δεν το πιστεύει αυτό, δηλαδή δεν πιστεύει ότι το ΝΑΤΟ πιστεύει ότι η Ρωσία θα επιτεθεί παραπέρα αν αυτή νικήσει στην Ουκρανία. Όμως, δεν είναι σαφείς για τη Ρωσία οι μονάδες ωφέλειας που θα χάσει το ΝΑΤΟ αν αυτή κερδίσει, πράγμα απαραίτητο για να υπολογίσει τις μελλοντικές του κινήσεις.

Η δεύτερη περιπλοκή προκύπτει από τις προσπάθειές των παικτών να επηρεάσουν την έκβαση του παιχνιδιού (δηλαδή της σύγκρουσης), αλλάζοντας τις τιμές των συναρτήσεων ωφέλειάς του αντιπάλου τους ή και τις δικές τους στα μελλοντικά στάδια του παιχνιδιού. Αυτό γίνεται είτε με παρεμβάσεις στην υλικοτεχνική υποδομή της σύγκρουσης είτε με ανακοινώσεις που αποσαφηνίζουν την αξία που αυτοί αποδίδουν στις τερματικές κορυφές. Οι ανακοινώσεις αυτές μπορεί να είναι είτε ειλικρινείς είτε μπλόφες.

Για παράδειγμα, έχουμε την ρητή δήλωση του προέδρου της Ρωσικής Ομοσπονδίας Πούτιν ότι για αυτούς η σύγκρουση στην Ουκρανία έχει «υπαρξιακό χαρακτήρα» ενώ για το ΝΑΤΟ έχει «τακτικό χαρακτήρα». Συγκεκριμένα, σε συνέντευξή του στον Pavel Zarubin στις 18 Φεβρουαρίου 2024, ο Ρώσος πρόεδρος είπε ότι για τη Δύση είναι σημαντικό «να καταλάβουν πώς σκεφτόμαστε… να καταλάβουν πόσο ευαίσθητο και σημαντικό είναι αυτό [το θέμα της Ουκρανίας] για τη χώρα μας». Και συμπλήρωσε: «Γι’ αυτούς, πρόκειται για τη βελτίωση των τακτικών τους θέσεων. Αλλά για εμάς, αυτό είναι το πεπρωμένο. Είναι ζήτημα ζωής και θανάτου».

Εικόνα 23. Πούτιν: «Για εμάς το Ουκρανικό είναι ζήτημα ζωής και θανάτου. Για το ΝΑΤΟ πρόκειται απλά για βελτίωση των τακτικών του θέσεων»

Αυτό είναι μια δήλωση αποσαφήνισης όσον αφορά τις συναρτήσεις ωφέλειας από πλευράς της Ρωσίας—πώς δηλαδή αυτή βλέπει τόσο την δική της συνάρτηση ωφέλειας όσο και αυτήν του αντιπάλου της (του ΝΑΤΟ). Η λογική συνέπεια αυτής της δήλωσης είναι ότι η Ρωσία δεν μπορεί να κάνει πίσω και αν υποχρεωθεί, τότε θα κλιμακώσει. Το ΝΑΤΟ μπορεί να εκτιμήσει αυτή τη δήλωση ως ειλικρινή ή ως μπλόφα, και η κάθε μία από τις δύο εκτιμήσεις μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγές στη συμπεριφορά του.

Παρεμπιπτόντως, ‘μπλόφα’ ή αλλιώς ‘κούφια απειλή’ ονομάζεται μια αυτοδέσμευση της κίνησης ενός παίκτη σε κάποια μελλοντική κορυφή—αυτή η αυτοδέσμευση ονομάζεται ‘απειλή’—η οποία τελικά δεν ανταποκρίνεται στην πραγματική επίλυση του παιχνιδιού όταν οι συναρτήσεις ωφέλειας και η γνώση του κάθε παίκτη στο κάθε στάδιο έχουν αποσαφηνιστεί.

Για παράδειγμα, θα θεωρήσουμε ότι ο Πούτιν μπλοφάρει εάν στην πραγματικότητα η σύγκρουση στην Ουκρανία δεν έχει ‘υπαρξιακό χαρακτήρα’ για τη Ρωσία και επομένως, εάν αποκαταστήσουμε τις ορθές τιμές της συνάρτηση ωφέλειας της Ρωσίας, τότε σε κάποιο μελλοντικό στάδιο η Ρωσία θα επιλέξει να σταματήσει αντί να κλιμακώσει. Ομοίως, και η σημασία που το ΝΑΤΟ αποδίδει στη σύγκρουση στην Ουκρανία και η ‘λύσσα’ με την οποία μάχεται κατά της Ρωσίας ενδεχομένως να αποτελούν μπλόφα η οποία στηρίζεται στην άγνοια από τη Ρωσία της τιμής που αποδίδει το ΝΑΤΟ στο ενδεχόμενο απώλειας του ελέγχου του καθεστώτος του Κιέβου.

Οι μπλόφες παρουσιάζονται λόγω των περιπλοκών στην αμοιβαία γνώση των συναρτήσεων ωφέλειας από τους παίκτες, γι’ αυτό και η απόκτηση πληροφόρησης είτε μέσω μυστικών υπηρεσιών είτε μέσω πειραματικών διαδικασιών μάθησης βοηθά στην αποκάλυψή τους ως ‘κούφιων απειλών’.

*          *          *

Με βάση αυτό το πολύ απλό παιγνιοθεωρητικό μοντέλο, είμαστε σε θέση να εκτιμήσουμε τους λόγους της αμερικανικής επίθεσης κατά του συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης της Ρωσίας. Εξ αρχής να πούμε ότι την εκτιμούμε ως ευφυή κίνηση που αποσκοπεί να αλλάξει την λύση του παιχνιδιού αλλάζοντας την τιμή της τερματικής κορυφής του τελευταίου παίκτη—εάν αυτός είναι είτε οι ΗΠΑ είτε η Ρωσία—όταν και εάν αυτός κληθεί να σταματήσει ή να κλιμακώσει. Αλλά, όπως επισημαίνουμε και παρακάτω, η πραγματικότητα του πολέμου στην Ουκρανία και της αντιπαράθεσης ΝΑΤΟ-Ρωσίας ξεπερνά κατά πολύ το περιοριστικό μας μοντέλο και ο εστιασμός που φαίνεται να κάνουν οι ΗΠΑ σε αυτό μπορεί να τις οδηγήσει σε αδυναμία χρήσης όλων των διαθέσιμων στρατηγικών τους επιλογών στην σύγκρουση.

Επίσης εδώ ισχύει μια πολύ ενδιαφέρουσα παρατήρηση σχετικά με την Βρετανία: Ενδεχομένως η επίθεση των ΗΠΑ κατά του συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης της Ρωσίας να αποτελεί ‘εξυπηρέτηση’ των ΗΠΑ προς την Βρετανία, πάντα με σκοπό να αλλάξει τις τιμές της συνάρτησης ωφέλειας για το ΝΑΤΟ. Στην περίπτωση που αυτό ισχύει και η επίθεση αφορά την Βρετανία, η αλλαγή λειτουργεί σωρευτικά (ΗΠΑ + Βρετανία) για την τερματική κορυφή κατά την τελευταία κίνηση.

Στο εξής θα θεωρήσουμε ότι ο τελευταίος παίκτης στην αλληλουχία κινήσεων θα είναι οι ΗΠΑ καθώς οι αλλεπάλληλες κλιμακώσεις θα φτάσουν στο σημείο που οι ΗΠΑ θα πρέπει να αποφασίσουν αν θα πραγματοποιήσουν πρώτο πλήγμα κατά της Ρωσίας. Αυτό το υποστηρίζουμε επειδή η Ρωσία νικά στα στρατιωτικά μέτωπα και σταθερά μέχρι σήμερα τις αλλεπάλληλες κλιμακώσεις πραγματοποιούν οι ΑμερικανοΝΑΤΟϊκοί. Για να βρεθεί η Ρωσία στην ανάγκη πραγματοποίησης πυρηνικής επίθεσης κατά των ΗΠΑ—προσοχή, όχι κατά Ευρωπαϊκών χωρών όπως είναι η Βρετανία ή η Γαλλία—θα πρέπει να έχει βρεθεί σε κατάσταση επικείμενης καταστροφής της, και αυτό κατ’ αρχήν δεν φαίνεται πιθανό ακόμη και αν πραγματοποιηθούν πυρηνικές ανταλλαγές με Ευρωπαϊκές χώρες.

Προσέχουμε ότι αλλάζοντας την τερματική πληρωμή στην επιλογή της κλιμάκωσης από τον  τελευταίο παίκτη  στην αλληλουχία κινήσεων, αυτό καθόλου δεν σημαίνει ότι το παιχνίδι θα φτάσει ποτέ σε αυτήν την κορυφή—και εδώ είναι ένα σημείο όπου ο Μαρκ Σλομπόντα κάνει λάθος όπως διατυπώνει την ανάλυσή του.

Για την ακρίβεια, ισχύει ακριβώς το αντίθετο: Η αλλαγή αυτή επηρεάζει την εξ αρχής γνωστή έκβαση του παιχνιδιού και άρα αποτρέπει τον παίκτη που θα χάσει τα περισσότερα από την κλιμάκωση να την πραγματοποιήσει. Και αυτό οδηγεί σε ενδεχόμενη υποχώρηση (“σ”) πολλά στάδια πριν από το τέλος.

Με βάση την ορολογία του προηγούμενου άρθρου μας, ο ισχυρισμός μας είναι ότι οι ΗΠΑ, μέσω της επίθεσης στο σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης της Ρωσίας, επιχειρούν να ανατρέψουν την ‘κυριαρχία κατά την κλιμάκωση’ που απολαμβάνει η Ρωσία σε αυτή την σύγκρουση. Γράφαμε τότε:

Αυτές οι προειδοποιήσεις [ΣΗΜ. των Ρώσων ιθυνόντων] ρίχνουν φως στις ενδεχόμενες διαδικασίες κλιμάκωσης που μπορεί να παρακολουθήσουμε στο άμεσο μέλλον. Σε μια τέτοια διαδικασία, οι ρωσικές δυνάμεις, εφόσον χτυπηθούν στρατιωτικοί στόχοι εντός της Ρωσίας από ATACMS, Storm Shadows, Scalp, κ.λπ., θα μπορούσαν να πλήξουν στρατιωτικούς στόχους των ΝΑΤΟικών δυνάμεων—των ΗΠΑ συμπεριλαμβανομένων, αλλά πιθανότατα όχι πρώτων στην ακολουθία των χτυπημάτων—στις διπλανές χώρες. Το ερώτημα λοιπόν είναι τι θα πράξουν τότε ως απάντηση οι ΗΠΑ; Από την πλευρά της στρατηγικής θεωρίας, θα πρέπει να μη χάνουν περισσότερα από την απάντησή τους από όσα χάνουν αν δεν απαντήσουν. Θα είναι, για παράδειγμα, διατεθειμένες οι ΗΠΑ να διακινδυνεύσουν πλήγματα κατά των δικών τους δυνάμεων (π.χ. στην Ρουμανία) χάριν της ανταπόδοσης πληγμάτων που δέχθηκαν οι Πολωνοί ή οι Βαλτικές χώρες;

Βεβαίως, η ίδια ανάλυση ισχύει και για την Ρωσία: Πότε αυτή χάνει περισσότερα—αν επιτρέψει πλήγματα κατά σοβαρών στρατιωτικών στόχων από Αμερικανο-ΝΑΤΟϊκά όπλα στα μετόπισθέν της χωρίς ανταπόδοση ή αν ανταποδώσει πλήττοντας π.χ. το αεροδρόμιο στην Πολωνία από όπου φορτώνονται αυτά τα όπλα—που σημειωτέον πλέον είναι παγκοίνως γνωστό ότι τα διαχειρίζονται Αμερικανο-ΝΑΤΟϊκά πληρώματα; Ποιος διατηρεί το πλεονέκτημα στην στρατηγική κλιμάκωση, δηλαδή ποιος πλεονεκτεί κατά το ότι στα επόμενα βήματα κερδίζει περισσότερα παρά αν δεν είχε κινηθεί προηγουμένως;

Η Ρωσία δείχνει ότι γνωρίζει ότι απολαμβάνει το πλεονέκτημα της κυριαρχίας κατά την κλιμάκωση, γεγονός που της επιτρέπει να αναγνωρίζει ως ‘μπλόφες’ της απειλές των ΑμερικανοΝΑΤΟϊκών για χρήση πυρηνικών από το ΝΑΤΟ αν η Ρωσία αντιδράσει πλήττοντας ΝΑΤΟϊκές χώρες οι οποίες χρησιμοποιούν όπλα μακρού βεληνεκούς για να περάσουν την σύγκρουση στην ρωσική ενδοχώρα.

Για παράδειγμα, ο πρόεδρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας, μιλώντας στους δημοσιογράφους κατά το πέρας διήμερης επίσκεψης του στο Ουζμπεκιστάν στις 28 Μαΐου ρωτήθηκε για την προτροπή του ΓΓ του ΝΑΤΟ Γ. Στόλτενμπεργκ προς τις χώρες μέλη να επιτρέψουν τα πλήγματα μακρού βεληνεκούς προς τα ρωσικά μετόπισθεν. Απαντώντας παρατήρησε ότι η συνεχής κλιμάκωση της σύγκρουσης στην Ουκρανία «μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές συνέπειες… Εάν αυτές οι σοβαρές συνέπειες συμβούν στην Ευρώπη, πώς θα συμπεριφερθούν οι ΗΠΑ, λαμβάνοντας υπόψη την ισοτιμία μας στον τομέα των στρατηγικών όπλων; Δύσκολο να πω. Θέλουν παγκόσμια σύγκρουση;», αναρωτήθηκε.

Χρησιμοποιώντας το απλό παιγνιοθεωρητικό μας μοντέλο, αυτό που πρακτικά λέει εδώ ο Ρώσος πρόεδρος είναι ότι αν οι ΗΠΑ βρεθούν στον τελευταίο κόμβο απόφασης μετά την ανταλλαγή πυρηνικών πληγμάτων στην Ευρώπη, τότε αμφιβάλλει εάν οι ΗΠΑ θα κλιμακώσουν σύμφωνα με την συνάρτηση ωφέλειάς τους, αφού η ισοτιμία Ρωσίας-ΗΠΑ στον τομέα των στρατηγικών όπλων εγγυάται την καταστροφή όλων, άρα και των ΗΠΑ.

Την εκτίμηση αυτή επιβεβαίωσε και πάλι κατά τη συζήτηση στο Διεθνές Οικονομικό Φόρουμ του St. Petersburg (SPIEF) στις 7 Ιουνίου, όταν ρωτήθηκε σχετικά με την ολοένα και πιο επιθετική ρητορική από ορισμένες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Απαντώντας και αναφερόμενος στο ενδεχόμενο ανταλλαγής πυρηνικών πληγμάτων με ευρωπαϊκές χώρες, ο Πούτιν παρατήρησε ότι ενώ οι ΗΠΑ και η Ρωσία διαθέτουν ανεπτυγμένα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης για τον εντοπισμό εισερχόμενων πυραύλων, τα ευρωπαϊκά μέλη του ΝΑΤΟ δεν διαθέτουν. «Υπό αυτή την έννοια, είναι λίγο-πολύ ανυπεράσπιστοι» είπε και συνέχισε με μια παρατήρηση που συμβαδίζει απόλυτα με την ανάλυση σχετικά με την ‘κυριαρχία κατά την κλιμάκωση‘ που απολαμβάνει η Ρωσία: «Οι Ευρωπαίοι πρέπει να σκεφτούν: αν αυτοί με τους οποίους θα ανταλλάξουμε τέτοια [πυρηνικά] πλήγματα εξαλειφθούν, άραγε θα εμπλακούν οι Αμερικανοί σε μια τέτοια ανταλλαγή, σε επίπεδο στρατηγικών όπλων, ή όχι; Πολύ αμφιβάλλω”.

*          *          *

Ας συνοψίσουμε: ‘Τυφλώνοντας’ το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης της Ρωσίας για επιθέσεις με πυρηνικά όπλα από τον Ινδικό ωκεανό, και συγκεκριμένα για επιθέσεις μέσω πυραύλων Trident που εκτοξεύονται από υποβρύχια, οι ΗΠΑ αλλάζουν την τιμή της συνάρτησης ωφέλειας της Ρωσίας σε περίπτωση που ο τελευταίος στην αλληλουχία κινήσεων παίκτης (οι ΗΠΑ) προχωρήσει σε κλιμάκωση, δηλαδή σε πρώτο πλήγμα με στόχο τον αποκεφαλισμό της Ρωσικής ηγεσίας. Καθιστώντας την Ρωσία ευάλωτη, την αναγκάζουν—τουλάχιστον αυτή είναι η στρατηγική επιδίωξη—να μην κλιμακώσει κατά το σημερινό στάδιο της σύγκρουσης ή, με άλλα λόγια, να αποδεχτεί την ΑμερικανοΝΑΤΟϊκή κλιμάκωση χωρίς να αντιδράσει, επειδή αν κλιμακώσει θα βρεθεί σε δυσμενέστερη θέση σύμφωνα με την επαγωγική διαδικασία επίλυσης του παιχνιδιού.

Όταν μιλάμε για σημερινό στάδιο της σύγκρουσης, η τρέχουσα κλιμάκωση στην οποία προχώρησαν οι ΑμερικανοΝΑΤΟϊκοί και στην οποία καλείται να απαντήσει η Ρωσία είναι τα πλήγματα βαθιά μέσα στη Ρωσική ενδοχώρα με όπλα που χειρίζεται το ΝΑΤΟ. Όπως λέει στις 17 Ιουνίου ο Alastair Crooke: «Φυσικά όλα όσα συμβαίνουν με την αποστολή πυραύλων βαθιά μέσα στη Ρωσία απαιτούν [τη συμμετοχή] τεχνικών του ΝΑΤΟ, ειδικών του ΝΑΤΟ που επιμελούνται τη μηχανή, προετοιμάζουν τους πυραύλους, εισάγουν τα δεδομένα του στόχου, τους καθοδηγούν κατά την πτήση για να κάνουν ελιγμούς αποφυγής των [ρωσικών] συστημάτων ραντάρ και τους πηγαίνουν κατευθείαν πάνω στον στόχο. Αυτά όλα τα κάνει το ΝΑΤΟ, δεν έχει τίποτα να κάνει με την Ουκρανία. Ξέρετε, όταν λένε ότι “η Ουκρανία πλήττει τα στρατηγικά μετόπισθεν της Ρωσίας” θάπρεπε να γίνει διόρθωση και να διαβάζουμε για το ΝΑΤΟ που πλήττει τα στρατηγικά μετόπισθεν της Ρωσίας. Και τώρα θα υπάρξει ρωσική απάντηση πιστεύω».

Κατά τον έμπειρο πρώην ανώτατο Βρετανό διπλωμάτη ο ΝΑΤΟ δεν αντιλαμβάνεται ότι η πρόταση ειρήνευσης που έκανε ο Πούτιν εντάσσεται σε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο απάντησης στις ΑμερικανοΝΑΤΟϊκές προκλήσεις σύμφωνα με το οποίο, εάν αυτή δεν γίνει αποδεκτή, τότε ακολουθείται από “κάτι πολύ σοβαρό” από πλευράς της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Συγκρίνει την στάση της ρωσικής ηγεσίας με όσα προηγήθηκαν τον Δεκέμβριο και τον Ιανουάριο το 2022 πριν την έναρξη της “Ειδικής Στρατιωτικής Επιχείρησης” της Ρωσίας–πρώτα δημόσιες προτάσεις για μια συμφωνία πάνω στα επίμαχα σημεία και μετά έναρξη στρατιωτικής δράσης. Κατά τον Crooke, πρόκειται εδώ για την αντίληψη διεξαγωγής ενός ‘δίκαιου πολέμου’, όπως αυτός είναι διαχρονικά αντιληπτός από τον ανατολικό τρόπο σκέψης.

Χωρίς να γνωρίζουμε τι πρόκειται να συμβεί στις εξελίξεις που τρέχουν με ραγδαίους ρυθμούς—π.χ. αν θα υπάρξει απαγόρευση των πτήσεων του ΝΑΤΟ που καθοδηγούν τις επιθέσεις στην Κριμαία και ανατολικά της στη Μαύρη Θάλασσα;—να επισημάνουμε ότι οι ΗΠΑ έχουν διαρρεύσει ότι το επόμενο δικό τους βήμα κλιμάκωσης (ή έστω κάποιο κοντινό, από τα επόμενα βήματα) θα είναι η αποστολή μεγάλου αριθμού αμερικανικών στρατευμάτων στην Ουκρανία. Με δεδομένο ότι για την εισβολή στο Ιράκ χρειάστηκαν σχεδόν ένα έτος προετοιμασιών, η απειλή της αποστολής στρατευμάτων μάλλον έχει φαιδρά χαρακτηριστικά.

Αν όντως η Ρωσία κλιμακώσει ως απάντηση στην τρέχουσα ΑμερικανοΝΑΤΟϊκή πρόκληση, τότε αυτό θα σημαίνει ότι ή η επίθεση στα ραντάρ δεν είχε το προσδοκώμενο από τις ΗΠΑ αποτέλεσμα (τα ραντάρ εξακολουθούν να λειτουργούν είτε το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης έχει εφεδρείες—π.χ. η δορυφορική προειδοποίηση είναι αξιόπιστη, κ.λπ.) ή ότι η Ρωσία ‘μπλοφάρει’. Το θέμα όμως είναι τόσο σοβαρό και η Ρωσία τόσο συγκρατημένη, που μάλλον ισχύει το πρώτο. Η Ρωσία έχει στο παρελθόν μπλοφάρει—όπως θα δούμε στο επόμενο εδάφιο—αλλά αυτό πάντα έχει γίνει με ‘κούφιες απειλές’ που τελικά δεν υλοποιεί και όχι με απτές στρατιωτικές κινήσεις.

Εικόνα 24. Σύμφωνα με την Βρετανική Telegraph το ΝΑΤΟ ήδη προετοιμάζει την μεταφορά μεγάλου αριθμού Αμερικανικών στρατευμάτων στην Ουκρανία ως ένα σημαντικό βήμα μελλοντικής κλιμάκωσης καθώς φαίνεται ότι το παρόν βήμα κλιμάκωσης (πλήγματα εντός της Ρωσίας με ATACMS και F-16) δεν θα αποτρέψει την επερχόμενη αποσάθρωση των δυνάμεων του Κιέβου. Στην εικόνα βλέπουμε τους κόμβους αποβίβασης των Αμερικανών—με την Ελλάδα να αποτελεί ζωτικό κόμβο. Στους σχεδιασμούς προβλέπεται ότι ο κόμβος (1) θα δεχτεί ρωσικό πλήγμα και η μεταφορά θα συνεχιστεί μέσω των υπολοίπων κόμβων. Δεν εξηγείται γιατί αυτοί δεν θα δεχτούν επίσης ρωσικό πλήγμα.

*          *          *

Μια παρατήρηση που πρέπει να γίνει είναι ότι η επίθεση κατά των ραντάρ επίσης επιδιώκει να ανοίξει ένα παράθυρο για να κάνει και η Βρετανία στρατηγικό παιχνίδι. Αυτό προκύπτει από την παρατήρηση ότι τα μοναδικά πυρηνικά όπλα που διαθέτει η Βρετανία είναι αμερικανικοί πύραυλοι Trident ΙΙ D-5 τοποθετημένοι σε τέσσερα υποβρύχια της κλάσης Vanguard. Αν και η τελευταία επιτυχής δοκιμή εκτόξευσης πυραύλου Τrident από Βρετανικό υποβρύχιο έγινε το 2012, και αν και οι δύο επέμενες δοκιμές (2016 και Φεβρουάριος του 2024) κατέληξαν σε πλήρη αποτυχία, με τη φετινή δοκιμή παρά λίγο να βυθίσει το ίδιο το υποβρύχιο που εκτόξευσε τον πύραυλο σε ένα περιστατικό που το BBC αποκάλεσε «εξαιρετικά ντροπιαστικό τόσο για το Ηνωμένο Βασίλειο όσο και για τον αμερικανικό κατασκευαστή του πυραύλου Trident», εν τούτοις είναι σαφές ότι η Ρωσία θα πρέπει να υπολογίσει ότι σε περίπτωση που ανταλλαγούν πλήγματα με τη Βρετανία, η τελευταία θα χρησιμοποιήσει τον ‘διάδρομο’ που άνοιξαν οι ΗΠΑ στο σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης της Ρωσίας για επίθεση μέσω του Ινδικού ωκεανού.

Αυτό το νέο δεδομένο ενδεχομένως να αλλάζει την κυριαρχία κατά την κλιμάκωση που απολαμβάνει η Ρωσία απέναντι στις Ευρωπαϊκές δυναμεις (Βρετανία, Γαλλία) οι οποίες τελευταία αποδεικνύονται πρωταθλητές των ιαχών κλιμάκωσης και μπορεί να ανατρέπει, έστω και εν μέρει, τους υπολογισμούς της Ρωσίας που παραθέσαμε πιο πάνω.

Εικόνα 25. Η τελευταία επιτυχής δοκιμή εκτόξευσης πυραύλου Trident από βρετανικό υποβρύχιο κλάσης Vanguard που πραγματοποιήθηκε το 2012. Φωτογραφία του βρετανικού υπουργείου άμυνας.

*          *          *

Επομένως, από την άποψη της στρατηγικής θεωρίας το πλήγμα κατά του ρωσικού συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης κάνει πλήρες νόημα και αποσκοπεί όχι κατ’ ανάγκην στην πραγματοποίηση πρώτου πλήγματος κατά της Ρωσίας, αλλά κυρίως στην αποτροπή της Ρωσίας από το να απαντήσει στις κλιμακώσεις του ΝΑΤΟ με δική της κλιμάκωση, καθώς αν το πράξει, στην πορεία, θα βρεθεί σε μειονεκτική θέση. Άρα, το πλήγμα αυτό αποτελεί ορθολογική κίνηση και αναιρεί την εκτίμησή μας του πρώτου άρθρου σύμφωνα με την οποία «μοιάζει ως εάν η Αμερικανο-ΝΑΤΟϊκή πλευρά να παραμελεί πλήρως αυτή τη [στρατηγική] θεώρηση στον πόλεμο που διεξάγει στην Ουκρανία».

*          *          *

Προχωράμε τώρα σε μια παρατήρηση σε σχέση με τη στάση της Ρωσίας στο περιστατικό του πλήγματος κατά των ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης.

Η Ρωσία δεν έχει αναφερθεί καθόλου στο περιστατικό ούτε το υπουργείο άμυνας εξέδωσε κάποια ανακοίνωση (π.χ. ισχυριζόμενο ότι η επίθεση δεν είχε συνέπειες κ.λπ.) όπως συχνά κάνει για άλλες επιθέσεις κατά στρατιωτικών στόχων. Από την επίσημη ρωσική πλευρά είναι ως εάν η επίθεση κατά των ραντάρ ποτέ να μη συνέβη. Ούτε υπήρξαν οποιασδήποτε τάξης απειλές ή αντίποινα από πλευράς της Ρωσίας για το περιστατικό αυτό.

Όσα γνωρίζουμε προέρχονται τόσο από ρωσικές όσο και από ουκρανικές/ΝΑΤΟϊκές πηγές, αλλά ουδείς τα αμφισβητεί ενώ έχουν αναφερθεί και από το Russia Today, το Ράδιο Sputnik κ.λπ. Και επίσης το θέμα αναφέρθηκε με ιδιαίτερα έντονη φρασεολογία από τον πρώην επικεφαλής της Roscosmos και νυν γερουσιαστή στην Άνω Βουλή της Ρωσικής Ομοσπονδίας,  Dmitry Rogozin, ο οποίος μιλά για επίθεση σε σημείο κλειδί των δυνάμεων πυρηνικής αποτροπής της Ρωσίας.

Τι σημαίνει η πλήρης έλλειψη επίσημης αντίδρασης από την Ρωσική ηγεσία σε ένα τόσο σοβαρό περιστατικό;

Κατά τη γνώμη μου η ρωσική αντίδραση είναι απολύτως σωστή. Αποσκοπεί στην απόκρυψη, στον μέγιστο δυνατό βαθμό, της ζημιάς που (ενδεχομένως) έχει υποστεί το ρωσικό σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης. Από την άποψη της στρατηγικής θεωρίας, η στάση αυτή είναι η αναμενόμενη καθώς αποκρύβει την όποια αλλαγή των τιμών της συνάρτησης ωφέλειας της Ρωσίας στις τερματικές κορυφές και επιτρέπει μεγαλύτερη άνεση κινήσεων της Ρωσίας κατά τη συνέχιση του παιχνιδιού.

Αν όμως η ζημιά που έχει γίνει είναι σοβαρή, τότε η αλλαγή των τιμών της συνάρτησης ωφέλειας της Ρωσίας αποτελεί αντικειμενικό γεγονός το οποίο η Ρωσία θα είναι υποχρεωμένη να παίρνει υπόψη της στις μελλοντικές της κινήσεις, έστω και για το (ενδεχομένως) μικρό χρονικό διάστημα που θα απαιτηθεί για την αποκατάσταση των ραντάρ—η κατασκευή αυτών των ραντάρ είναι modular που σημαίνει ότι ενδέχεται, με γρήγορη αντικατάσταση των κομματιών που καταστράφηκαν (modules), αυτά να επαναλειτουργήσουν με πλήρη δυναμικότητα σχετικά σύντομα.

Και επίσης παραμένουν—τουλάχιστον από την πληροφόρηση που παρέχεται μέσω ανοιχτών πηγών—ασαφείς οι δυνατότητες της Ρωσίας για δορυφορικό εντοπισμό εκτοξεύσεων πυραύλων από υποβρύχια, που ενδεχομένως να υπάρχουν και να αναιρούν όλη την αμερικανική επιχείρηση.

Ένα άλλο σημαντικό σημείο είναι η σημασία που προκαταβολικά αποδίδει το επίσημα δημοσιευμένο πυρηνικό δόγμα της Ρωσικής Ομοσπονδίας για επιθέσεις όπως αυτή. Σύμφωνα με το καθοριστικό άρθρο 19, στο σημείο (γ), η πραγματοποιηθείσα επίθεση επιτρέπει την χρήση πυρηνικών όπλων από τη Ρωσία ως απάντηση. Αυτό μοιάζει υπερβολικό αυτή τη στιγμή, αλλά ενδεχομένως να πάψει να μοιάζει έτσι, αν οι επιθέσεις συνεχιστούν. Και οπωσδήποτε, δείχνει τη σημασία που αποδίδει η ρωσική ηγεσία σε επιθέσεις αυτού του τύπου. Με άλλα λόγια, η σιωπή του ρωσικού υπουργείου άμυνας για το περιστατικό είναι εκκωφαντική.

Παραθέτουμε εδώ το άρθρο 19 της ‘Εκτελεστικής Εντολής’ του προέδρου της Ρωσικής Ομοσπονδίας (2020) που επιγράφεται «Βασικές αρχές της κρατικής πολιτικής της Ρωσικής Ομοσπονδίας για την πυρηνική αποτροπή».

19. Οι όροι που προσδιορίζουν τη δυνατότητα χρήσης πυρηνικών όπλων από τη Ρωσική Ομοσπονδία είναι οι εξής:

α) άφιξη αξιόπιστων στοιχείων για την εκτόξευση βαλλιστικών πυραύλων που επιτίθενται στο έδαφος της Ρωσικής Ομοσπονδίας ή/και των συμμάχων της,

β) χρήση πυρηνικών όπλων ή άλλων τύπων όπλων μαζικής καταστροφής από αντίπαλο εναντίον της Ρωσικής Ομοσπονδίας ή/και των συμμάχων της,

γ) επίθεση αντιπάλου κατά κρίσιμων κυβερνητικών ή στρατιωτικών εγκαταστάσεων της Ρωσικής Ομοσπονδίας, η διατάραξη των οποίων θα υπονόμευε τις ενέργειες απόκρισης των πυρηνικών δυνάμεων,

δ) επίθεση κατά της Ρωσικής Ομοσπονδίας με τη χρήση συμβατικών όπλων, όταν κινδυνεύει η ίδια η ύπαρξη του κράτους.

Εικόνα 26. Το εξώφυλλο της παράθεσης του ρωσικού πυρηνικού δόγματος

*          *          *

Τέτοια περιστατικά μπορεί να προσφέρουν ένα περιορισμένο χρονικά τακτικής φύσης πλεονέκτημα στο ΝΑΤΟ, αλλά χειροτερεύουν σημαντικά την όλη εικόνα καθώς αφενός λειτουργούν αποσταθεροποιητικά—όπως εξηγήσαμε—και αφετέρου πείθουν όλη την κλίμακα της Ρωσικής ελίτ για τον χαρακτήρα υπαρξιακής επίθεσης που δέχεται η Ρωσία από το ΝΑΤΟ, οδηγώντας σε ανάλογα αντίμετρα.

Με άλλα λόγια, από συνολικότερη άποψη τέτοιες ενέργειες ανατροπής των πλαισίων της αντιπαράθεσης χειροτερεύουν τις στρατηγικές δυνατότητες των ΑμερικανοΝΑΤΟϊκών καθώς τους θέτουν αντιμέτωπους με κλιμακώσεις που—πάντα κάτω από συνολική άποψη—περιορίζουν τις επιλογές τους. Δηλαδή, το συγκεκριμένο παιχνίδι της κλιμάκωσης που εξετάσαμε, εκτός από απλουστευτικό, αποτελεί καθεαυτό πολύ περιοριστικό πλαίσιο για την ανάλυση των συνολικών σχέσεων ΝΑΤΟ-Ρωσίας. Το να αναγκαστεί το ΝΑΤΟ να εμπλακεί στη σκάλα της κλιμάκωσης αυτού του παιχνιδιού δεν είναι καλό για το ίδιο το ΝΑΤΟ καθώς το περιορίζει στις επιλογές που διαθέτει στο ‘ολικό παιχνίδι’ των σχέσεών του με τη Ρωσία, το οποίο ασφαλώς δεν περιγράφεται από το απλουστευτικό μας μοντέλο.

*          *          *

(ζ) Υστερόγραφο: Περί Ρωσικών κόκκινων γραμμών

Είναι ευκαιρία, λόγω της οπτικής γωνίας που αναπτύξαμε για την ανάλυση των διαδικασιών κλιμάκωσης της σύγκρουσης στην Ουκρανία, να συζητήσουμε το θέμα των λεγόμενων ‘ρωσικών κόκκινων γραμμών’. Όσοι παρακολουθούμε τα γεγονότα θυμόμαστε ότι σχεδόν από την έναρξη της σύγκρουσης Ρώσοι επίσημοι εκτοξεύουν απειλές κατά της εκάστοτε επιχειρούμενης ΑμερικανοΝΑΤΟϊκής κλιμάκωσης (με πρωταθλητή σε αυτό το σπορ τον αντιπρόεδρο του ρωσικού συμβουλίου ασφαλείας Νμίτρι Μεντβέντεφ).

Το πρόβλημα είναι ότι όταν διατυπώνονται απειλές—με την έννοια που τις ορίσαμε πριν—στο παιχνίδι της κλιμάκωσης και αυτές δεν πραγματοποιούνται, τότε εκλαμβάνονται ως μπλόφες, δηλαδή ‘κούφιες’ απειλές. Αυτή η διαδικασία χρησιμοποιείται ως διαδικασία μάθησης των τιμών της συνάρτησης ωφέλειας της Ρωσίας από τους αμερικανοΝΑΤΟϊκούς—έστω και θέτοντας αλλεπάλληλα φράγματα στην (άγνωστη) άνω τιμή αυτής της συνάρτησης στις διάφορες τερματικές κορυφές—και επομένως διευκολύνει (και ανατροφοδοτεί) αυτό που έχει αποκληθεί ως σιγανό βράσιμο του βατράχου στην κατσαρόλα, δηλαδή ενθαρρύνει την επόμενη κάθε φορά κλιμάκωση σε βαθμιαία βήματα.

Αλλά το χειρότερο δεν είναι ότι η συνεχής παραβίαση των κόκκινων γραμμών που θέτουν οι Ρώσοι, χωρίς μετά αυτοί να πραγματοποιούν τις απειλές τους, βοηθά την απόκτηση πληροφόρησης από τους αντιπάλους τους. Το χειρότερο είναι ότι οδηγεί τους αντιπάλους τους σε ενδεχόμενα λάθη υποτίμησης κατά τον υπολογισμό των ανοχών, δηλαδή της συνάρτησης ωφέλειας, της Ρωσίας, πράγμα που αποθρασύνει τους Δυτικούς πειραματιστές και επιταχύνει τις διαδικασίες κλιμάκωσης. Δηλαδή, ο χειρισμός των ‘κόκκινων γραμμών’ όπως γίνεται από τη Ρωσία ουσιαστικά επιταχύνει τη διολίσθηση προς την πυρηνική αντιπαράθεση αντί να την φρενάρει. Και δυστυχώς ο Νμίτρι Μεντβέντεφ, που κάθε τόσο επισείει τον πυρηνικό μπαμπούλα, πρωτοστατεί σε αυτό το σοβαρό σφάλμα στον χειρισμό από τη Ρωσία της δυναμικής της στρατηγικής κλιμάκωσης.

Ότι πλέον τα πράγματα ξεφεύγουν βλέπουμε ότι το διαπιστώνουν τώρα και σοβαροί Ρώσοι παράγοντες, και θα παραθέσουμε κάποια χαρακτηριστικά συμπεράσματα από αυτούς.

Έτσι, ο Ρώσος αναπληρωτής υπουργός εξωτερικών Sergei Ryabkov σχολιάζοντας τα περί πληγμάτων στα βαθιά ρωσικά μετόπισθεν με δυτικά όπλα επισήμανε στις 3 Ιουνίου ότι: ««Θα ήθελα να προειδοποιήσω τους Αμερικανούς παράγοντες κατά των λανθασμένων υπολογισμών που μπορεί να οδηγήσουν σε μοιραίες συνέπειες. Για κάποιον ασαφή λόγο υποτιμούν τη σοβαρότητα της απάντησης [μας] που ενδέχεται να αντιμετωπίσουν».

Εικόνα 27. Fyodor Lukyanov: Ο χρόνος της επίκλησης ασαφών κόκκινων γραμμών έληξε. Η ασάφειά μας ενθαρρύνει την αίσθηση ατιμωρησίας της Δύσης.

Έντονη και σοβαρή κριτική στον τρόπο χειρισμού από τους Ρώσους υπεύθυνους της εκφοράς στρατηγικών απειλών, δηλαδή των λεγόμενων ‘κόκκινων γραμμών’, άσκησε ένας κεντρικός παράγων των συμβούλων της Ρωσικής πολιτικής, ο Fyodor Lukyanov, επικεφαλής εκδότης του Russia in Global Affairs, πρόεδρος του Προεδρείου του Συμβουλίου Εξωτερικής και Αμυντικής Πολιτικής και διευθυντής ερευνών της Διεθνούς Λέσχης Συζητήσεων Valdai (του κατεξοχήν think tank της κυρίαρχης ρωσικής ελίτ). Σε άρθρο του στην Rossiyskaya Gazeta που μετέφρασε στα αγγλικά και αναδημοσίευσε το Russia Today καταλήγει:

Η ιστορία της οξείας φάσης της στρατιωτικής σύγκρουσης στην Ουκρανία έχει δει μια συνεχή αύξηση των άνω ορίων της δυνατής [Δυτικής κλιμάκωσης] με ταυτόχρονη υποβάθμιση του κατωφλίου  κινδύνου από τη Δύση. Αν την άνοιξη του 2022 έλεγαν στους Δυτικούς στρατηγούς ποια θα ήταν η έκταση της εμπλοκής τους μέχρι την άνοιξη του 2024, μάλλον δεν θα το πίστευαν. Αλλά η πορεία είναι γραμμική, πράγμα που σημαίνει ότι δεν υπάρχει λόγος να περιμένουμε μια διαφορετική δυναμική. Με άλλα λόγια, ό,τι συζητείται αρχικά ως υποθετική κλιμάκωση θα γίνει τελικά πραγματικότητα. Τόσο όσον αφορά τη χρήση όπλων όσο και την ανάπτυξη στρατευμάτων.

Τι να κάνουμε σε μια τέτοια κατάσταση; Ο χρόνος για τη στρατηγική ασάφεια έχει λήξει, όπως και η ολοένα και περισσότερο τελετουργική συζήτηση περί “κόκκινων γραμμών”. Τουλάχιστον, η Ρωσία πρέπει να είναι πολύ σαφής σχετικά με τα βήματα που θα ακολουθήσει ως απάντηση στις ενέργειες του ΝΑΤΟ. Η ασάφεια ενθαρρύνει μόνο τις παλινωδίες και καλλιεργεί την αίσθηση της ατιμωρησίας.

O Ivan Timofeev, διευθυντής προγραμμάτων του Valdai Club, προειδοποιεί σε άρθρο του στα πλαίσια του Valdai Club που μετέφρασε και αναδημοσίευσε επίσης το Russia Today:

Η άμεση συμμετοχή μεμονωμένων χωρών του ΝΑΤΟ ή ολόκληρου του μπλοκ σε εχθροπραξίες θα μπορούσε σταδιακά να ξεφύγει από τον έλεγχο. Η υπέρβαση των κόκκινων γραμμών μπορεί να οδηγήσει στην πεποίθηση ότι δεν θα υπάρξουν συνέπειες για την εμπλοκή σε πόλεμο. Το αποτέλεσμα τέτοιων κινήσεων μπορεί να εκδηλωθεί σε μια απροσδόκητη στιγμή και να οδηγήσει σε μια πολύ πιο επικίνδυνη κατάσταση από την τρέχουσα.

O Dmitry Suslov, μέλος του Ρωσικού Συμβουλίου για την Εξωτερική και Αμυντική Πολιτική, αναπληρωτής διευθυντής της κατεύθυνσης Παγκόσμιας Οικονομίας και Διεθνούς Πολιτικής στην Ανώτατη Σχολή Οικονομικών της Μόσχας και εμπειρογνώμονας του Valdai Club αναφέρει σε άρθρο του στο  Profile.ru που μετέφρασε και αναδημοσίευσε επίσης το Russia Today:

Υπάρχουν τουλάχιστον δύο λόγοι για τους οποίους η Δύση συζητά τώρα την εγκατάλειψη αυτής της αρχής [ΣΗΜ. Της μη άμεσης εμπλοκής στις εχθροπραξίες]. Ο πρώτος και κυριότερος είναι η όλο και πιο δύσκολη θέση του ουκρανικού στρατού στο πεδίο της μάχης…….

……… Ο δεύτερος λόγος είναι η απροθυμία της Ρωσίας να κλιμακώσει την αντιπαράθεσή της με τη Δύση κάθε φορά που εκείνη ξεπερνά μια “κόκκινη γραμμή” και εμπλέκεται περισσότερο στη σύγκρουση (προμηθεύοντας το Κίεβο με άρματα μάχης, αεροσκάφη και, τελικά, πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς). Ως αποτέλεσμα, ο φόβος της κλιμάκωσης, ο οποίος ήταν σχετικά υψηλός στην αρχή της στρατιωτικής επιχείρησης, σταδιακά μειώθηκε, όπως έχουν επανειλημμένα επισημάνει δυτικά δημοσιεύματα.

Έτσι, η Δύση έχει καταλήξει να πιστεύει ότι το κόστος της ήττας του Κιέβου είναι πολύ μεγαλύτερο από τους κινδύνους μιας άμεσης στρατιωτικής σύγκρουσης με τη Ρωσία, εξαιτίας του ότι επιτρέπει στα δυτικά όπλα να χτυπήσουν βαθιά στο “παλιό” έδαφός της. Οι φωνές εκείνων που υποστηρίζουν ότι ακόμη και αυτή τη φορά η Μόσχα δεν θα προκαλέσει άμεση στρατιωτική ζημιά στις δυτικές χώρες γίνονται όλο και πιο δυνατές.

Αυτή η λογική μπορεί αναπόφευκτα να οδηγήσει στον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Και αν η περαιτέρω εμπλοκή της Δύσης στη σύγκρουση στην Ουκρανία δεν σταματήσει τώρα, ένας πλήρους κλίμακας “θερμός” πόλεμος μεταξύ της Ρωσίας και του ΝΑΤΟ θα καταστεί αναπόφευκτος. Επιπλέον, λόγω της υπεροχής των ΗΠΑ και των 31 μελών του ΝΑΤΟ στον τομέα των συμβατικών όπλων, αυτός ο πόλεμος θα περάσει αναπόφευκτα στο πυρηνικό επίπεδο.

Θεωρώ ότι τα παραπάνω χαρακτηριστικά αποσπάσματα των Ρώσων στελεχών σε θέματα στρατηγικής αποκτούν πολύ σαφέστερο νόημα μετά την παρουσίαση του απλουστευτικού ίσως, αλλά βοηθητικού στην κατανόηση της κατάστασης, μοντέλου της σκάλας της κλιμάκωσης που παρουσιάσαμε εδώ.

Όποιος παρακολουθεί τις αλλεπάλληλες δηλώσεις Δυτικών παραγόντων δεν μπορεί παρά να έχει διαπιστώσει τον χλευασμό με τον οποίο αντιμετωπίζουν τις ρωσικές προειδοποιήσεις, κάτι που κατηγορηματικά δεν συνέβαινε προ δύο ετών, Και η κατάσταση διολισθαίνει συνεχώς προς το χειρότερο καθώς στους συνήθεις αποθρασυμένους των Βαλτικών χωρών και της Πολωνίας τώρα έχουν προστεθεί Γάλλοι, Βρετανοί, Ολλανδοί, Τσέχοι, Δανοί, Φιλανδοί, Σουηδοί, Καναδοί—ακόμη και Αμερικανοί επίσημοι.

Και όσο αφορά το καθεστώς του Κιέβου, αυτό πλέει σε πελάγη ευτυχίας καθώς, όπως είπε σε δημοσιογράφους ο επικεφαλής της GUR και γνωστός για την οργάνωση δολοφονιών σε ρωσικά εδάφη (ακόμη και μέσα στη Μόσχα) Κύριλλος Μπουντάνοφ, αυτοί έχουν ήδη οργανώσει πλήγματα με τα παρεχόμενα Δυτικά όπλα (που να μην ξεχνάμε χειρίζονται Δυτικά πληρώματα) στα Ρωσικά μετόπισθεν. ‘Όταν ρωτήθηκε πώς η Ρωσία θα μπορούσε να αντιληφθεί την υπέρβαση μιας πιθανής “κόκκινης γραμμής”, ο Μπουντάνοφ υποστήριξε ότι στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν τέτοιες γραμμές, καθώς, όπως είπε, οι υποτιθέμενες ‘κόκκινες γραμμές’ έχουν ήδη παραβιαστεί πολλές φορές.

Αυτή η αποθράσυνση δεν οδηγεί μόνο με μαθηματικά βέβαια βήματα στην θερμή σύγκρουση ΝΑΤΟ-Ρωσίας, αλλά διευκολύνεται επίσης από την ρωσική ανοχή. Δεν υποστηρίζουμε με κανένα τρόπο την σύρραξη ΝΑΤΟ-Ρωσίας, το αντίθετο μάλιστα. Αλλά, αν θέλουμε να την αποφύγουμε, θα πρέπει η Ρωσία να σοβαρευτεί με τη διατύπωση των κόκκινων γραμμών της και εάν αποφασίσει να τις θέσει ως απειλή κλιμάκωσης, τότε η στοιχειώδης στρατηγική θεωρία λέει ότι θα πρέπει, εάν αυτές παραβιαστούν, να είναι η Ρωσία σε θέση να πραγματοποιήσει την απειλή της. Διαφορετικά είναι καλύτερα να μην εκφέρει κούφιες απειλές και να απειλεί με λαστιχένιες ‘κόκκινες γραμμές’, διότι κάνει πολύ περισσότερο κακό παρά καλό.

17/6/1024

Η έννοια της ‘Κυριαρχίας κατά την Κλιμάκωση’ και η (μη) χρήση της στη συζήτηση που γίνεται αυτές τις μέρες όσο αφορά την πραγματοποίηση πληγμάτων στα ρωσικά μετόπισθεν με Αμερικανο-ΝΑΤΟϊκά όπλα

Οι ‘ηδονικοί Ελπήνορες’: Η υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας, Annalena Baerbock, στο κέντρο,
φιλοξενεί τη συνάντηση του τριγώνου της Βαϊμάρης με τον Radoslaw Sikorski, δεξιά,
και τον υπουργό Εξωτερικών της Γαλλίας, Stéphane Séjourné, στη Βαϊμάρη της Γερμανίας.
Φωτ: Lisi Niesner/Reuters

Στη συζήτηση που τελευταία γίνεται με ένταση στους ηγετικούς κύκλους της Δύσης—ιδιαίτερα καθώς τα νέα από το Κίεβο είναι «απογοητευτικά», όπως το έθεσε ο Αμερικανός υπουργός εξωτερικών Μπλίνκεν—δεν παύει να προκαλεί τεράστια εντύπωση η παράβλεψη στοιχειωδών κατακτήσεων (‘θεωρήματα’ τα λένε οι μαθηματικοί) της Στρατηγικής Ανάλυσης.

Είναι αλήθεια ότι οι θεματοφύλακες αυτών των κατακτήσεων στο βαθύ κράτος των ΗΠΑ—μιλάω για την Rand Corporation—δεν ακούγονται καθόλου τελευταία, κι αυτό μάλλον είναι ανησυχητικό. Εννοώ ότι όταν ο αντίπαλός σου χρησιμοποιεί τη λογική για να αναλύει την κατάσταση, οι κινήσεις του—όπως και οι δικές σου—είναι λίγο πολύ προβλέψιμες και αυτό προσδίδει ευστάθεια στο σύστημα περιορίζοντας σημαντικά τον κίνδυνο απρόοπτων κινήσεων, συνήθως αυτοκτονικών. Άρα, η έλλειψη νέων από τον κατεξοχήν στρατηγικό αναλυτή των ΗΠΑ, την Rand Corporation, είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό φαινόμενο.

Βέβαια θα μπορούσε κάποιος να υποστηρίξει ότι οι ΗΠΑ, μπροστά στη δεινή θέση στην οποία έχουν περιέλθει, παριστάνουν τώρα τον ‘παράλογο’ παίκτη, που οι κινήσεις του μπορεί να είναι παράδοξες και αυτοκτονικές, αλλά στον οποίο, ακριβώς για αυτόν τον λόγο, ο αντίπαλος οφείλει να ‘δώσει χώρο’. Ίσως μάλιστα η συνεχής αποδοχή από την Ρωσία της παραβίασης των κόκκινων γραμμών της να ενθαρρύνει μια τέτοια μπλόφα από τις ΗΠΑ.

Το πρόβλημα όμως είναι, μας λέει η Στρατηγική Θεωρία, ότι όταν κάποιος διατυπώνει μια απειλή—στην προκειμένη περίπτωση ότι οι ΗΠΑ θα επιτρέψουν την χρήση ATACMS για πλήγματα βαθιά στο εσωτερικό της Ρωσίας—πρέπει να διαθέτει την λεγόμενη ‘κυριαρχία στην κλιμάκωση’, δηλαδή θα πρέπει, αν ο αντίπαλός του αποφασίσει να ‘δει’ την απειλή, αυτός να είναι σε θέση να την πραγματοποιήσει χωρίς να βλάψει τα συμφέροντά του περισσότερο από όσο αν δεν την πραγματοποιήσει.

Για να δούμε λοιπόν, στην παρούσα περίπτωση, ποιος διαθέτει την ‘κυριαρχία στην κλιμάκωση’;

Το Ρωσικό υπουργείο εξωτερικών μας έχει δώσει σημαντική πληροφόρηση για τις περαιτέρω εξελίξεις στην περίπτωση που πυροδοτηθεί η διαδικασία κλιμάκωσης. Σε προειδοποίηση που έγινε («τελεσίγραφο» την αποκάλεσε το Russia Today) στον Βρετανό πρέσβη όταν κλήθηκε στις 6 Μαΐου στο υπουργείο εξωτερικών στην Μόσχα, του λέχθηκε καθαρά ότι εάν πύραυλοι που προμηθεύσει η Βρετανία πλήξουν τα ρωσικά μετόπισθεν, τότε κάθε Βρετανικός στόχος είτε εντός είτε εκτός της Ουκρανίας είναι νόμιμος. Και επίσης, ο πρόεδρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας Βλ. Πούτιν έχει προειδοποιήσει ότι εάν F-16 που θα παραδοθούν στο Κίεβο (και τα οποία καταφανώς θα χειρίζονται πιλότοι ΑμερικανοΝΑΤΟικών χωρών) χρησιμοποιούν αεροδρόμια γειτονικών χωρών (Πολωνία, Ρουμανία, Βαλτικές χώρες), τότε αυτά τα αεροδρόμια θα πληγούν.

Αυτές οι προειδοποιήσεις ρίχνουν φως στις ενδεχόμενες διαδικασίες κλιμάκωσης που μπορεί να παρακολουθήσουμε στο άμεσο μέλλον. Σε μια τέτοια διαδικασία, οι ρωσικές δυνάμεις, εφόσον χτυπηθούν στρατιωτικοί στόχοι εντός της Ρωσίας από ATACMS, Storm Shadows, Scalp, κ.λπ., θα μπορούσαν να πλήξουν στρατιωτικούς στόχους των ΝΑΤΟικών δυνάμεων—των ΗΠΑ συμπεριλαμβανομένων, αλλά πιθανότατα όχι πρώτων στην ακολουθία των χτυπημάτων—στις διπλανές χώρες. Το ερώτημα λοιπόν είναι τι θα πράξουν τότε ως απάντηση οι ΗΠΑ; Από την πλευρά της στρατηγικής θεωρίας, θα πρέπει να μην χάνουν περισσότερα από την απάντησή τους από όσα χάνουν αν δεν απαντήσουν. Θα είναι, για παράδειγμα, διατεθειμένες οι ΗΠΑ να διακινδυνεύσουν πλήγματα κατά των δικών τους δυνάμεων (π.χ. στην Ρουμανία) χάριν της ανταπόδοσης πληγμάτων που δέχθηκαν οι Πολωνοί ή οι Βαλτικές χώρες;

Ο πρέσβης του Ηνωμένου Βασιλείου στη Ρωσία Nigel Casey, μετά την παράδοση «τελεσιγράφου»
αποχωρεί από το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών, στη Μόσχα, Ρωσία © Sputnik / Ilya Pitalev

Βεβαίως, η ίδια ανάλυση ισχύει και για την Ρωσία: Πότε αυτή χάνει περισσότερα—αν επιτρέψει πλήγματα κατά σοβαρών στρατιωτικών στόχων από Αμερικανο-ΝΑΤΟϊκά όπλα στα μετόπισθέν της χωρίς ανταπόδοση ή αν ανταποδώσει πλήττοντας π.χ. το αεροδρόμιο στην Πολωνία από όπου φορτώνονται αυτά τα όπλα—που σημειωτέον πλέον είναι παγκοίνως γνωστό ότι τα διαχειρίζονται Αμερικανο-ΝΑΤΟϊκά πληρώματα; Ποιος διατηρεί το πλεονέκτημα στην στρατηγική κλιμάκωση, δηλαδή ποιος πλεονεκτεί κατά το ότι στα επόμενα βήματα κερδίζει περισσότερα παρά αν δεν είχε κινηθεί προηγουμένως;

Από την άποψη της λογικής που σκιαγραφήσαμε παραπάνω, εντύπωση προκαλεί η πλήρης αγνόηση της έννοιας της ‘κυριαρχίας στην κλιμάκωση’ κυρίως από τους Πολωνούς πολιτικούς, αλλά φυσικά και από τους ερασιτέχνες που διοικούν τις Βαλτικές χώρες. Και, κατά τη γνώμη μου, επίσης ο πρώην Ρώσος πρόεδρος και νυν αντιπρόεδρος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας της χώρας του—θέση βασικά διακοσμητική—Νμίτρι Μεντβέντεφ, και αυτός συμβάλλει όσο μπορεί στο θόλωμα των νερών πάνω σε αυτό το ζήτημα, καθώς κάθε τόσο επισείει τον κίνδυνο πυρηνικής σύγκρουσης στην σκάλα της κλιμάκωσης των δύο αντιπάλων, παρόλο που κάτι τέτοιο θα μπει στην ημερήσια διάταξη σε μεταγενέστερο στάδιο. Βέβαια, προς υπεράσπιση του Μεντβέντεφ, αν οι Αμερικανο-ΝΑΤΟϊκοί δεν κάνουν τώρα πίσω, οι εξελίξεις όντως θα μπορούσαν να επιταχυνθούν προς το χείλος της αβύσσου σε σύντομο χρονικό διάστημα. Αλλά όμως, αν θέλουμε να διακρίνουμε πού ακριβώς βρισκόμαστε τώρα στην σκάλα της κλιμάκωσης, οι απειλές Μεντβέντεφ περί πυρηνικών μπορεί ακόμη και να θολώνουν την πραγματική εικόνα και να οδηγούν τη συζήτηση σε λάθος δρόμο.

Οι Πολωνοί πολιτικοί και οι ερασιτέχνες ομόλογοί τους των Βαλτικών χωρών πρέπει να απαντήσουν όχι στις απειλές του Μεντβέντεφ περί πυρηνικών πληγμάτων, αλλά στο βασικό ερώτημα: Θα διακινδυνεύσουν οι ΗΠΑ τις πόλεις τους προκειμένου να απαντήσουν π.χ. στην καταστροφή του αεροδρομίου Rzeszow-Jasionka στα σύνορα Ουκρανίας-Πολωνίας; Ενδεχόμενη καταστροφή των ΝΑΤΟικών στρατευμάτων στα σύνορα των Βαλτικών χωρών με τη Ρωσία, θα προκαλούσε πλήγματα των ΗΠΑ κατά της Ρωσίας;

Έτσι, στις 25 Μαΐου, σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Guardian, ο Πολωνός υπουργός Εξωτερικών Radoslaw Sikorski, μετά από συνάντησή του με τους ομολόγους του της Γαλλίας και της Γερμανίας (το λεγόμενο τρίγωνο της Βαϊμάρης που επιδιώκει να ελέγξει τις κινήσεις εντός της ΕΕ), μέσα στην καλή χαρά υποστήριξε ότι η ΕΕ (και ευρύτερα η Δύση) δεν θα πρέπει να φοβάται την κλιμάκωση της κατάστασης και ότι δεν πρέπει να θέτει όρια στον εαυτό της όσον αφορά τη σύγκρουση στην Ουκρανία, έτσι ώστε η Μόσχα να αναγκάζεται να μαντέψει ποιο θα είναι το επόμενο βήμα της Δύσης κάθε φορά. Ταυτόχρονα, απαντώντας στις προειδοποιήσεις του Μεντβέντεφ για κίνδυνο πυρηνικής κλιμάκωσης, ο Sikorski με περισσή αυταρέσκεια επισήμανε ότι οι Αμερικανοί θα καταστρέψουν οτιδήποτε ρωσικό στο έδαφος της Ουκρανίας σε περίπτωση χρήσης τακτικών πυρηνικών εκεί.

Βλέπουμε δηλαδή εδώ την πλήρη αντιστροφή (και διαστροφή) της ανάλυσης των πραγμάτων κάτω από την οπτική του Πολωνού υπουργού εξωτερικών, όπου καν δεν τον ενδιαφέρει η εξέταση της ‘κυριαρχίας κατά την κλιμάκωση’ ούτε το γεγονός ότι η χώρα που έτσι βάζει το κεφάλι της ‘στον ντορβά’ είναι η δική του. Ο Νμίτρι Μεντβέντεφ επισήμανε ειρωνικά ότι «Το να χτυπήσουν οι Αμερικανοί τους στόχους μας σημαίνει ότι θα ξεκινήσουν έναν παγκόσμιο πόλεμο και ένας υπουργός Εξωτερικών, ακόμη και μιας χώρας όπως η Πολωνία, θα έπρεπε να το αντιλαμβάνεται».

Όμως, να επισημάνουμε και πάλι ότι στην σκάλα της κλιμάκωσης αυτή τη στιγμή ΔΕΝ μπαίνει κανένα ζήτημα χρήσης τακτικών ή άλλων πυρηνικών, καθώς πριν από κάτι τέτοιο θα πληγούν στρατιωτικοί στόχοι του ΝΑΤΟ που σχετίζονται με τον πόλεμο στην Ουκρανία—οι περισσότερο αν όχι όλοι από αυτούς στην Πολωνία. Και πάντα το βασικό ερώτημα που παραμένει είναι αν οι ΗΠΑ θα διακινδυνεύσουν πλήγματα στο δικό τους έδαφος—που δεν είναι ανάγκη να πραγματοποιηθούν με πυρηνικά όπλα—σε απάντηση των πληγμάτων με αμερικανικά όπλα στο Ρωσικό έδαφος (σημειωτέον ότι από την άποψη του διεθνούς δικαίου μια τέτοια ρωσική απάντηση καλύπτεται πλήρως).

ΝΥΤ: Ο υπουργός εξωτερικών Μπλίνκεν ξεκίνησε εκστρατεία για να πείσει τον πρόεδρο των ΗΠΑ
να επιτρέψει βαθιά πλήγματα με αμερικανικά όπλα στη Ρωσία μετά την «αποκαρδιωτική» επίσκεψή του στο Κίεβο.

Αξίζει τον κόπο να μελετηθεί κάποτε από πού μας έχει προκύψει αυτή η στρατιά ευρωπαίων αξιωματούχων που κάνουν τόσο βαθιές υποκλίσεις στις ΗΠΑ, μετατρεπόμενοι σε ‘βασιλικότερους του βασιλέως’ και αγνοώντας τα εντελώς στοιχειώδη της στρατηγικής ανάλυσης. Υποψιαζόμαστε ότι μια τέτοια μελέτη θα αποκαλύψει ένα κοινό για όλους αυτούς υπόβαθρο κατάρτισής σε προς τούτο ιδρυθείσες σχολές στις ΗΠΑ και την Βρετανία, οι οποίες αναλαμβάνουν εδώ και κάμποσα χρόνια την κατάρτιση των μελλοντικών ηγετών των ευρω-ατλαντικών χωρών. Και όπως φαίνεται, στις σχολές αυτές οι ευρωατλαντικές ελίτ δεν διδάσκονται Στρατηγική Ανάλυση, παρόλο που οι αμερικανοί είναι (ή έστω ήταν) πρωτοπόροι επιστημονικά σε αυτόν τον τομέα—άλλο ένα σημείο όπου η κυριαρχία των νέο-συντηρητικών στο σύμπλεγμα των ‘δεξαμενών σκέψης’ των ΗΠΑ καταρρακώνει τις ηγετικές δυνατότητες αυτής της χώρας.

Στόλτενμπεργκ στον Economist: Πρέπει να επιτραπεί η χρήση συμμαχικών όπλων σε πλήγματα στα ρωσικά μετόπισθεν

Το ιδιαίτερα ανησυχητικό για τις εξελίξεις ζήτημα είναι ότι επιφανείς Αμερικανο-ΝΑΤΟϊκοί αξιωματούχοι έχουν πάρει φόρα τελευταία και ρίχνουν το βάρος τους στην επιλογή των πληγμάτων με Αμερικανο-ΝΑΤΟϊκά όπλα στα βαθιά μετόπισθεν της Ρωσίας αγνοώντας τα ερωτήματα που θα έπρεπε να απαντούν σύμφωνα με την θεωρία της στρατηγικής. Έτσι, ο υπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ Μπλίνκεν, σύμφωνα με ρεπορτάζ των New York Times στις 22 Μαΐου, μετά από το τελευταίο ταξίδι του στο Κίεβο που η εφημερίδα χαρακτηρίζει «αποκαρδιωτικό» όσο αφορά την εκτίμηση της στρατιωτικής κατάστασης για το εκεί καθεστώς, έχει αποχαλινωθεί στην εκστρατεία του να πείσει τον στενό κύκλο του Μπάιντεν να επιτρέψει την χρήση αμερικανικών όπλων για πλήγματα βαθιά στα ρωσικά μετόπισθεν. Και ομοίως, ο ΓΓ του ΝΑΤΟ Στόλτενμπεργκ, σε συνέντευξή του στον Economist στις 25 Μαΐου, υποστηρίζει ότι τα ρωσικά μετόπισθεν μπορούν να αρχίσουν να πλήττονται με αμερικανικά όπλα, χωρίς φυσικά να ασχοληθεί με το τι θα πράξει η συμμαχία σε περίπτωση κλιμάκωσης.

*          *          *

Στο παρόν σημείωμα προσπαθήσαμε να υπογραμμίσουμε ένα στοιχειώδες σημείο της στρατηγικής ανάλυσης που όλο και συχνότερα αγνοείται από τους Αμερικανο-ΝΑΤΟϊκούς υπεύθυνους στην λήψη αποφάσεων: Ότι, στην διαδικασία κλιμάκωσης μιας σύγκρουσης έχει απόλυτη σημασία ο εντοπισμός της πλευράς που κυριαρχεί στο ενδεχόμενο επόμενο βήμα, δηλαδή στο ποιος έχει τη δυνατότητα να πραγματοποιήσει κινήσεις που θα φέρουν την αντίπαλη πλευρά στο δίλημμα ή να κλιμακώσει παραπέρα προκαλώντας βλάβη στη θέση της ή να υποχωρήσει για να αποφύγει αυτήν την χειροτέρευση. Δυστυχώς για όλο τον κόσμο, μοιάζει ως εάν η Αμερικανο-ΝΑΤΟϊκή πλευρά να παραμελεί πλήρως αυτή την θεώρηση στον πόλεμο που διεξάγει στην Ουκρανία. Ενδεχομένως αυτό να γίνεται επίτηδες ώστε να δοθεί η εντύπωση ότι η Δύση δεν είναι ‘λογικός παίκτης’ στη σύγκρουση και επομένως να προκαλέσει μεγαλύτερα όρια ανοχής από τον αντίπαλο. Το πρόβλημα—αν όντως αυτός είναι ο υπολογισμός που κάνει η Δύση—είναι ότι οι ‘παράλογοι παίκτες’ στις συγκρούσεις συνήθως οδηγούνται στην αυτοκτονία.

Το θέμα είναι όμως πώς δεν θα συμπαρασύρουν μαζί τους και την υπόλοιπη ανθρωπότητα.

Η φρικαλεότητα του Crocus Concert Hall: Χωρίς επιστροφή

Μια ενδεχομένως ανεξέλεγκτη διαδικασία με τεράστιες επιπτώσεις.

Στο άρθρο που ακολουθεί ο βετεράνος ανώτατος Βρετανός διπλωμάτης Alastair Crooke στηριγμένος τόσο στη δική του βαθύτατη εμπειρία, καθώς ο τομέας δραστηριότητάς του ως ανώτατου διπλωμάτη ήταν η Μέση Ανατολή και η Κεντρική Ασία, όσο και στις απόψεις του παλαίμαχου πολεμικού ανταποκριτή, πολιτικού αναλυτή και ειδικού σε θέματα των ίδιων περιοχών, Elijah J. Magnier, επιχειρηματολογεί ότι η σφαγή στο Crocus Concert Hall πιθανότατα αποτελούσε επιχείρηση ειδικών υπηρεσιών της Ουκρανίας και των ΑμερικανοΝΑΤΟικών.

Στη συνέχεια, θέτει το ερώτημα για ποιο λόγο οι ευρωπαϊκές ελίτ να υποστηρίζουν με τέτοια λυσσασμένη εμμονή τη συνέχιση του πολέμου στην Ουκρανία, καταφεύγοντας ενδεχομένως ΄στον ‘ασύμμετρο’ πόλεμο και στην τρομοκρατία, παρά την εμφανή επερχόμενη ήττα του καθεστώτος του Κιέβου. Η απάντησή του στηρίζεται και σε ένα αξιοσημείωτο, και άξιο να διαβαστεί αφ’ εαυτού, άρθρο της Arta Moeini, σύμφωνα με το οποίο «…η δέσμευση των ελίτ της ΕΕ στην Ουκρανία, ανεξαρτήτως κόστους, είναι πολύ σκόπιμη και συστηματική για να απορριφθεί ως τρέλα ή καθαρή ανικανότητα».

Κατά τους Arta Moeini και Alastair Crooke, η όξυνση χρησιμοποιείται από τις άρχουσες τάξεις της Ευρώπης για να επιταχύνουν το πέρασμα της εξουσίας από τις ‘ανεξάρτητες’ χώρες μέλη προς τις Βρυξέλλες, δηλαδή για να υλοποιήσουν το όνειρο μιας ‘Ευρώπης’ ανεξέλεγκτα κεντροποιημένης κάτω από την εξουσία τους. Το πρόβλημα είναι ότι καθώς οι διαδικασίες του ‘ασύμμετρου πολέμου’ επί της Ρωσίας μοιάζουν να έχουν ξεφύγει, οι επιπτώσεις θα είναι τεράστιες.

Τα στοιχεία των συλληφθέντων δραστών της σφαγής στο Crocus Concert Hall και ο τρόπος δράσης τους δεν συνάδουν με την άποψη ότι πρόκειται για ιδεολογικούς υποστηρικτές του ISIS.

Γιατί η ΕΕ και οι ΗΠΑ είναι τόσο ανένδοτες σχετικά με το ποιος κρύβεται πίσω από τη φρικαλεότητα στο Crocus Concert Hall, ώστε δεν θέλουν να περιμένουν να ολοκληρωθεί η έρευνα; Μόλις 55 λεπτά μετά την επίθεση, ο εκπρόσωπος των ΗΠΑ δήλωσε ότι «η Ουκρανία δεν εμπλέκεται». Τώρα οι ΗΠΑ λένε—τελεσίδικα—ότι μόνο το ISIS[1] εμπλέκεται.

«Καμία συγκεκριμένη προειδοποίηση εκ των προτέρων—τίποτα δεν μας μεταφέρθηκε», επιμένει ο πρεσβευτής της Ρωσίας στην Ουάσιγκτον.

Γιατί τα δυτικά κράτη είναι τόσο σίγουρα;  Είναι πολύ ασυνήθιστο για τις υπηρεσίες πληροφοριών να διατυπώνουν δηλώσεις μέσα σε μια ώρα. Αν και οι φυσικοί δράστες είναι πλέον γνωστοί, το βασικό ερώτημα παραμένει: Ποιος βρίσκεται πίσω από την επίθεση; Τα πράγματα δεν είναι πάντα όπως φαίνονται.

Προς το παρόν, δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για να πούμε—πόσο μάλλον για να δηλώσουμε με απόλυτη βεβαιότητα—ότι η επίθεση που διαπράχθηκε στη Μόσχα σχεδιάστηκε, προετοιμάστηκε και εκτελέστηκε σύμφωνα με κάποιο master plan του Ισλαμικού Κράτους.

Το ISIS-K λειτουργεί εδώ και μερικά χρόνια, περισσότερο ως ‘παράδρομος’ που εκτείνεται από την Τουρκία στη Συρία- στο Αφγανιστάν και το Ιράν. Είναι ένα franchise για λογαριασμό του οποίου διαπράττονται τρομοκρατικές πράξεις, συγκεντρώνονται κεφάλαια και προετοιμάζονται πόροι.

Το ISIS-K, το οποίο ξεκίνησε από αντιφρονούντες Τατζίκους στο βόρειο Αφγανιστάν, ενώνει ορισμένες ομάδες και διεξάγει ενεργές επιχειρήσεις κυρίως κατά του κινήματος των Ταλιμπάν. Παρέχει ομπρέλα για τρομοκρατικές ενέργειες και στο βόρειο Ιράν. Δεν ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για τη Ρωσία.

Πίσω από το ISIS έχουν σταθεί ορισμένα μουσουλμανικά κράτη – και οι δυτικοί υποστηρικτές τους.

Ωστόσο, τα στοιχεία των συλληφθέντων δραστών και ο τρόπος δράσης τους δεν συνάδουν με την άποψη ότι πρόκειται για ιδεολογικούς υποστηρικτές του ISIS. Μπορεί, κατά τα φαινόμενα, να ήταν ισλαμιστές υπό την ευρύτερη έννοια, αλλά στην πραγματικότητα ήταν μισθοφόροι με κίνητρο το δέλεαρ του χρήματος. Οι στρατολογημένοι από το ISIS προσδοκούν και κερδίζουν τον μαρτυρικό θάνατο. Αυτοί οι άνδρες απλά μπήκαν σε ένα αυτοκίνητο, θέλοντας να ξεφύγουν. Σε μια επιχείρηση του ISIS, θα συνέχιζαν τη σφαγή—μέχρι να σκοτωθούν.

Υπάρχουν πολλές άλλες ανακολουθίες στον ισχυρισμό περί ISIS. Οι επιτιθέμενοι ίσως και να ήταν ευσεβείς ισλαμιστές, αλλά πιθανότατα όχι του ISIS. Ακόμα και ο όρκος τους με το αριστερό χέρι υψωμένο ήταν λάθος. Η ανάληψη ευθύνης μέσω του [πρακτορείου ειδήσεων] Amaq είναι επίσης προβληματική από πολλές απόψεις[2]. Στο παρελθόν το Amaq έχει αναρτήσει δηλώσεις για επιθέσεις στο Ιράν, με επακόλουθες ανακοινώσεις του να κάνουν αναγκαστικές αλλαγές για να τις ‘διορθώσουν’. Η κάλυψη μιας επίθεσης μέσω ζωντανής ροής είναι ανήκουστο φαινόμενο.

Μια φωτογραφία-χίλιες λέξεις. Οι τέσσερις ‘τρομοκράτες’ όχι μόνο έχουν καλυμμένα τα πρόσωπά τους,
αλλά απαγγέλλουν και τον καθιερωμένο όρκο (
shahada)
δείχνοντας με το αριστερό χέρι προς τον ουρανό.
Αυτό ισοδυναμεί με κάποιον φανατικό χριστιανό να κάνει
τον σταυρό του με το αριστερό χέρι.

Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ επιμένει ότι, αν και η Ρωσία γνωρίζει ποιος πραγματοποίησε την επίθεση, είναι πολύ νωρίς για εικασίες σχετικά με το «ποιος έδωσε την τελική εντολή» (το αναπάντητο, ακόμη, ερώτημα του προέδρου Πούτιν).

Όλα αυτά επιστρέφουν στο ερώτημα, γιατί η Δύση ήταν υπερβολικά ανένδοτη σχετικά με την αποκλειστική απόδοση της ευθύνης στον ISIS; Γιατί επιθυμεί να προκαταλάβει τη ρωσική έρευνα;

Η εφημερίδα Global Times του Πεκίνου αναφέρει ότι είναι απίθανο το ΙΚ να έχει οργανώσει την επίθεση, επειδή η κατάσταση στη Συρία έχει ήδη σταθεροποιηθεί.

Αλλά φτάνει στην ουσία όταν προειδοποιεί ότι η υποστήριξη προς το Κίεβο θα μειωνόταν, αν αποδεικνυόταν η εμπλοκή της Ουκρανίας στην τρομοκρατική επίθεση.

Η δέσμευση των ελίτ της ΕΕ στην Ουκρανία αντιπροσωπεύει την μη ομολογημένη καταστροφή που εξανεμίζει τις όποιες εναπομείνασες φιλοδοξίες για την επίτευξη της πραγματικής στρατηγικής αυτονομίας της Ευρώπης—υποδουλώνει την Ευρώπη στις Ηνωμένες Πολιτείες και αφήνει την ήπειρο στην πιο αδύναμη κατάσταση από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.  Η Ευρώπη έχει υποστεί μεγάλη ήττα.

Ο φόβος του Μακρόν ότι μια ρωσική νίκη στην Ουκρανία θα εξαλείψει την ‘αξιοπιστία’ της Ευρώπης βγάζει νόημα μόνο αν το αυτοκρατορικό σχέδιο της άρχουσας τάξης για μια από πάνω προς τα κάτω, συγκεντρωτικά οργανωμένη από γεωπολιτική άποψη, ΕΕ μοχλεύεται ακριβώς επί του ουκρανικού δράματος.

Ωστόσο, παρά την πραγματικότητα της αποτυχημένης ουκρανικής στρατιωτικής επίθεσης του περασμένου καλοκαιριού, η εμμονή στο «Σχέδιο Ουκρανία» παραμένει – και αψηφά όλες τις άλλες θεωρήσεις.

Γιατί;

Επειδή το παν-γλωσσογενές “κυνήγι” της ΕΕ για στρατηγική αυτονομία (που συμπυκνώνεται στο μάντρα της για την οικοδόμηση μιας γεωπολιτικής ΕΕ) είναι συνυφασμένο με την Ουκρανία[3].

«Αναγνωρίζοντας τη συναισθηματική δύναμη του αγώνα της Ουκρανίας ενάντια στη ρωσική κυριαρχία», γράφει η Arta Moeini, «οι ευρωπαϊκές ελίτ οικειοποιήθηκαν αυτόν τον αγώνα για να κηρύξουν τα ιδεολογικά κελεύσματα της ‘ευρωπαϊκότητας’ και, μάλιστα, του ίδιου του πολιτισμού».

«Φαινομενικά εν μια νυκτί, η Ουκρανία έφτασε να αντιπροσωπεύει τις φωτισμένες ‘ευρωπαϊκές αξίες’ -ελευθερία, δημοκρατία, ανεκτικότητα, χρηστή διακυβέρνηση και ούτω καθεξής- με τη Ρωσία να μετατρέπεται στο αντίθετο της ‘πολιτισμένης’ Ευρώπης, τη βάρβαρη ορδή προ των πυλών».

«Όπως πρώτος το αντιλήφθηκε ο Νίτσε, η νεωτερικότητα είναι μια εποχή στην οποία ο κόσμος βιώνεται κυρίως μέσα από τον φακό της καταπίεσης με ταυτότητες που διαμορφώνονται από την ‘ηθική της βαθιάς πικρίας’: Οι καταπιεσμένοι θεωρούνται εγγενώς δίκαιοι και τους αποδίδεται η απόλυτη ηθική αξία. Στο πλαίσιο αυτής της ρύθμισης, η υπεράσπιση των ‘καταπιεσμένων’ – γίνεται το … όχημα για την άρχουσα τάξη να αποκτήσει και να εδραιώσει την εξουσία [της] – καθαγιάζοντας την υπεροχή της και φυτεύοντας το σπόρο για τη μελλοντική της εξουσία παριστάνοντας τους μεγάλους απελευθερωτές».

Τελικά, οι κυρίαρχες ελίτ της ΕΕ επιδιώκουν να ‘υπερεθνικοποιήσουν’ την εξουσία από τα κράτη μέλη προς τα πάνω, προς τις Βρυξέλλες.

Εδώ βρίσκεται ο σπόρος του σημερινού ‘και καλά’ πανικού: Όταν έγινε φανερό ότι οι συμβατικές στρατιωτικές προσπάθειες της Ουκρανίας ήταν σκέτη αποτυχία, ορισμένα γεράκια στις ΗΠΑ και την Ευρώπη άρχισαν γρήγορα να υμνούν τον ασύμμετρο πόλεμο – κατά της Ρωσίας και του ίδιου του άμαχου πληθυσμού της.

Αυτή η ασυμμετρία ξεκίνησε αργά: μερικές αδέσποτες επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη που προκάλεσαν μικρή ζημιά.  Στη συνέχεια εντάθηκε με πυραυλικές επιθέσεις στα αστικά κέντρα του Μπέλγκοροντ με αποτέλεσμα να σκοτωθούν άμαχοι, στη συνέχεια εξελίχθηκε σε επίθεση σε ρωσικό μεταγωγικό αεροπλάνο Ilyushin που μετέφερε αιχμαλώτους και στη συνέχεια μεταφέρθηκε σε επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη σε ρωσικά διυλιστήρια και σε ναυτικό πόλεμο με μη επανδρωμένα σκάφη στην Κριμαία.

Η διαδικασία επιταχύνθηκε. Και την παραμονή των ρωσικών εκλογών της περασμένης εβδομάδας, υπήρξε η απόπειρα δήθεν αντιφρονούντων να διαταράξουν τις εκλογές εισβάλλοντας στη Ρωσία με σκοπό να καταλάβουν μικρές πόλεις και να κρατήσουν Ρώσους πολίτες ως ομήρους. (Απέτυχε—η Ρωσία γνώριζε εκ των προτέρων το σχέδιο).

Ισλαμιστές μαχητές συμμετείχαν στις πρόσφατες επιδρομές που επιχείρησε η GUR του Κιέβου κατά μεθοριακών ρωσικών χωριών. Δεξιά βλέπουμε τον  Abd al-Hakim al-Shishani σε μια τέτοια επιδρομή. Ο Shishani πέρασε στην Τουρκία μετά τη λήξη των Τσετσενικών πολέμων και απο εκεί στη Συρία όπου ηγήθηκε της ομάδας Ajnad Al-Caucas πολεμώντας στα πλαίσια του λεγόμενου “Εμιράτου του Καυκάσου”. Με την ομάδα του πολέμησε στην Λατάκια, στο Χαλέπι, στο Ιντλίμπ και στη Χάμα συνεργαζόμενος με την οργάνωση Jabhat Al-Nusra η οποία ανήκει στην ομπρέλα του ISIS και της Αλ Κάιντα. Μαζί με αυτήν την οργάνωση και άλλες ομοειδείς κατέλαβαν το Ιντλίμπ και χαίρουν προστασίας από την Τουρκία. Από το 2019 οι τζιχαντιστές της “Ajnad Al-Caucas” του Shishani παραμένουν εκεί. Το φθινόπωρο του 2022, ο Azhiev έφτασε στην Ουκρανία και αργότερα επέστρεψε στην Ιντλίμπ πολλές φορές για να στρατολογήσει μαχητές για τη νέα του μονάδα στο πλαίσιο της Διεθνούς Λεγεώνας, η οποία λειτουργεί υπό την Κρατική Διεύθυνση Πληροφοριών (GUR) της Ουκρανίας. Από το καθεστώς Ζελένσκι του έχει απονεμηθεί η ουκρανική υπηκοότητα.

Το ερώτημα που πρέπει να απασχολεί τώρα τις ευρω-ελίτ είναι: Έχει ξεφύγει αυτή η ουκρανική προσπάθεια ασύμμετρου πολέμου από τον έλεγχο της Ουάσινγκτον και της Ευρώπης;  Ποιος είναι επικεφαλής, αν είναι κανείς;  Είναι αναπόδεικτο ακόμη, αλλά ο φόβος που στοιχειώνει τη Δύση πρέπει να είναι ότι είτε άμεσα είτε ακόμη και πολύ έμμεσα, θα προκύψει ότι μπορεί να βρεθούν συνένοχοι στην άσκηση μαζικής τρομοκρατίας—βρίσκοντας καταφύγιο κάτω από το franchise του ISIS Κ…

Οι επιπτώσεις: Τεράστιες.

[1] Οι όροι ISIS και ΙΚ (Ισλαμικό Κράτος) χρησιμοποιούνται ως ταυτόσημοι στο κείμενο.

[2] Ο Alastair Crooke εδώ παραπέμπει σε τουΐτ του παλαίμαχου πολεμικού ανταποκριτή, πολιτικού αναλυτή και ειδικού σε θέματα δυτικής Ασίας και τρομοκρατίας, Elijah J. Magnier, ο οποίος στις 25 Μαρτίου έγραψε στο Χ:

«Έχω παρακολουθήσει στενά τον #ISIS από την ίδρυσή του στο Αφγανιστάν, το Ιράκ, τη Συρία και τον Λίβανο, αξιοποιώντας την επιτόπια έρευνα και τις σπουδές μου ως ειδικός και ακαδημαϊκός σε θέματα τρομοκρατίας και αντιτρομοκρατίας και ως πολεμικός συντάκτης. Με αυτό το υπόβαθρο, αμφισβητώ τον ισχυρισμό ότι το Ισλαμικό Κράτος ευθύνεται για την επίθεση στη Μόσχα. Ο σκεπτικισμός μου βασίζεται σε διάφορες ανωμαλίες και ασυνήθιστες πτυχές που υπονομεύουν την αυθεντικότητα του ισχυρισμού του ISIS:

  1. Η χρήση του όρου “Muqatileen” στην ανακοίνωση είναι μη τυπική- σε προηγούμενες ανακοινώσεις προτιμήθηκαν οι όροι “Mujahideen” ή “Fursan” ή “Istishadeyeen”.
  2. Η δήλωση του Amaq ότι οι επιτιθέμενοι “αποσύρθηκαν με ασφάλεια” έρχεται σε αντίθεση με τις αναφορές για τη σύλληψή τους. Το Amaq συνήθως περιμένει να ανακοινώσει τα αποτελέσματα των επιθέσεων μέχρι να συγκεντρωθούν όλα τα στοιχεία, αλλά σε αυτή την περίπτωση ισχυρίστηκε πρόωρα την επιτυχία, παρόλο που οι τρομοκράτες είχαν συλληφθεί.
  3. Το ISIS δεν έχει χρησιμοποιήσει ποτέ μετατροπείς φωνής στις ανακοινώσεις του. Συγκεκριμένα, ακόμη και όταν ο “Τζιχάντι Τζον” άλλαξε τη φωνή του λόγω της βρετανικής του υπηκοότητας και της αναγνώρισής του, δεν χρησιμοποιήθηκαν μετατροπείς φωνής. Οι επιτιθέμενοι σε αυτή την περίπτωση δεν ήταν δυτικοί και είναι πρωτοφανές για μη δυτικά μέλη να χρησιμοποιούν μετατροπείς φωνής, ακόμη και όταν φωνάζουν “Allahu Akbar” ή απαγγέλλουν ρητά που σχετίζονται με το Κοράνι.
  4. Η ζωντανή διαδικτυακή μετάδοση των επιθέσεων δεν αποτελεί μέθοδο που χρησιμοποιεί το ISIS. Αν και στο παρελθόν έχουν χρησιμοποιηθεί κάμερες Go-Pro, δεν έχουν συνδεθεί ποτέ σε ζωντανή διαδικτυακή τροφοδοσία για να αποφευχθεί ο κίνδυνος υποκλοπής, εκτός εάν υπάρχει προηγμένη δυνατότητα κρυπτογράφησης του σήματος μετά τη μετάδοση.
  5. Το Amaq δημοσιεύει πάντοτε το όνομα του ως πρακτορείου ειδήσεων τόσο στα αραβικά όσο και στα αγγλικά, όταν οι επιθέσεις σημειώνονται εκτός της Μέσης Ανατολής, μια λεπτομέρεια που λείπει από αυτόν τον ισχυρισμό.

Για τους λόγους που περιγράφονται παραπάνω, σε συνδυασμό με την επαγγελματική μου επιφυλακτικότητα που βασίζεται στην προηγούμενη εμπειρία από ισχυρισμούς για επιθέσεις στο Ιράν, όπου οι μεταγενέστερες ανακοινώσεις είχαν διορθωθεί, τείνω να απορρίψω τον ισχυρισμό περί ανάμειξης του ISIS στην επίθεση στη Μόσχα.

Δεν δημοσιοποιώ περαιτέρω και άλλες ανακολουθίες [που υπάρχουν] για να αποφύγω να δώσω πληροφορίες που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να διορθωθούν οι μελλοντικοί ισχυρισμοί.»

[3] «Παν-γλωσσογενές»: Μη υπάρχουσα λέξη στα Ελληνικά. Μεταφράζω έτσι τον αγγλικό ασυνήθιστο όρο Panglossian που έχει προέλθει από το σατυρικό μυθιστόρημα «Ο Αγαθούλης» (Candide) του Βολταίρου, όπου ο Pangloss ήταν ο σχολαστικός γεροδάσκαλος, αθεράπευτα αισιόδοξος χωρίς επαφή με την πραγματικότητα, που υποστήριζε με επιμονή ότι «όλα είναι για το καλύτερο σε αυτόν τον καλύτερο από όλους τους δυνατούς κόσμους». Οι ρίζες του ονόματος είναι όντως οι ελληνικές ‘παν’ και ‘γλώσσα’.

Πηγή: Al Mayadeen

Μετάφραση – σχόλια: Κ. Μηλολιδάκης

Ένα σύντομο ιστορικό των συνεχώς διαψευδομένων αλλά με επιμονή επαναλαμβανομένων ‘προβλέψεων’ περί κατάρρευσης της Ρωσικής Οικονομίας

Το ακόλουθο άρθρο γνώμης περιγράφει τις προβλέψεις περί κατάρρευσης της Ρωσικής οικονομίας (ως αποτέλεσμα των κυρώσεων) που με σοβαρότητα λανσάρονται επί δύο έτη τώρα από–υποτίθεται–σοβαρούς δυτικούς αναλυτές, πολιτικούς, ειδικούς και κάθε είδους ‘σοφούς’. Η κατάσταση αποδεικνύει αυτό που λένε οι μαρξιστές εδώ και διακόσια χρόνια: οι οικονομικές θεωρήσεις και αναλύσεις των αστών επιστημόνων πάντα περνούσαν μέσα από το κόσκινο της ταξικής τους θέσης καταντώντας μια άσκηση πάνω στην προπαγάνδα παρά μια νηφάλια επιστημονική προσέγγιση. Πολύ περισσότερο που στη δεδομένη περίπτωση κάθε ‘επιστημονική’ ανάλυση πρέπει πρώτα να δώσει αποδείξεις ‘πολιτικά ορθής’ οπτικής γωνίας, αλλιώς ‘μαύρο φίδι που έφαγε’ τον διεκπεραιωτή της.

Οι φωτογραφίες, οι λεζάντες τους, όπως επίσης όλες οι παραπομπές τεκμηρίωσης καθώς και τα σχόλια, είναι από τον μεταφραστή.

«Οι κυρώσεις λειτουργούν»: Για δύο χρόνια πολιτικοί και αναλυτές προσφέρουν ζοφερές προβλέψεις που δεν φαίνεται να υλοποιούνται ποτέ

Του Henry Johnston[1], συντάκτη του RT.

Από τότε που ξεκίνησε η στρατιωτική επιχείρηση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας τον Φεβρουάριο του 2022, υπάρχει μια σταθερή ροή προβλέψεων από δυτικούς πολιτικούς, αναλυτές και σχολιαστές σχετικά με την επικείμενη κατάρρευση της ρωσικής οικονομίας.

Στην πραγματικότητα, οι προβλέψεις ξεκίνησαν ακόμη και πριν από εκείνες τις μοιραίες ημέρες του Φεβρουαρίου. Λίγες εβδομάδες νωρίτερα, όταν η συγκέντρωση ρωσικών στρατευμάτων στα σύνορα με την Ουκρανία προκαλούσε μια αισθητή ανησυχία στους κόλπους της χρηματοοικονομικής κοινότητας, θυμάμαι να συναντώ στη Μόσχα έναν εκπατρισμένο στη Δύση οικονομικό αναλυτή.

«Αν η Ρωσία ‘εισβάλει’», μου είπε ο συνομιλητής μου, «θα γυρίσουν πίσω στη Σοβιετική Ένωση της δεκαετίας του 1980 – μια πρωτόγονη, εξαθλιωμένη οικονομία με δυτικά αγαθά διαθέσιμα κυρίως στη μαύρη αγορά».

Μιλούσε ως εάν το δυτικό χρηματοπιστωτικό σύστημα να ήταν ο ομφάλιος λώρος από τον οποίο εξαρτιόταν η οικονομία της Ρωσίας για να διατηρηθεί. Δεν ήταν καθόλου μόνος του σε αυτή την άποψη.

Το αρχικό κύμα των προβλέψεων (αν μπορεί κανείς να αποκαλέσει ‘προβλέψεις’ τις υπερβολικές εξαγγελίες που προέρχονταν από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη εκείνη την εποχή) ήταν θριαμβευτικό και γεμάτο αυτοπεποίθηση σε τόνο—αλλά και εντελώς αποκαλυπτικό. Η δυτική ελίτ πίστευε πραγματικά ότι είχε στο οπλοστάσιό της ένα οικονομικό όπλο μαζικής καταστροφής και ότι το είχε αναπτύξει με καταστροφικά αποτελέσματα κατά της Ρωσίας.

«Θα προκαλέσουμε την κατάρρευση της ρωσικής οικονομίας», δήλωσε ωμά ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών Bruno Le Maire σε τοπικό ειδησεογραφικό κανάλι λιγότερο από μία εβδομάδα μετά την έναρξη της σύγκρουσης.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν πέτυχε να διατυπώσει μια ακόμη πιο δυσοίωνη νότα. «Οι κυρώσεις μας αναμένεται να εξαλείψουν τα οικονομικά επιτεύγματα της Ρωσίας των τελευταίων 15 ετών», δήλωσε. «Θα καταπνίξουμε την ικανότητα της Ρωσίας να αναπτύξει την οικονομία της για πολλά χρόνια». Τα σχόλια αυτά ήρθαν μετά τη διάσημη πλέον ειρωνεία του για το ρούβλι ότι έχει μετατραπεί σε “ερείπια”.[2]

Οι σοβαρές ιστορικές συγκρίσεις ήταν πολλές και όχι μόνο από τους πολιτικούς. Η JPMorgan παρομοίασε αυτό που αντιμετώπιζε η Ρωσία με την κρίση του 1998, όταν το ρούβλι έχασε τα δύο τρίτα της αξίας του, οι αποταμιεύσεις εξανεμίστηκαν και η χώρα αθέτησε το χρέος της. Η τράπεζα προέβλεψε πτώση του ΑΕΠ κατά 11% το 2022.

O εικονιζόμενος Γάλλος υπουργός Οικονομικών Bruno Le Maire στις 1 Μαρτίου του 2022 σε συνέντευξή του στο Γαλλικό δημόσιο ραδιοφωνικό δίκτυο France Info δήλωνε: «Θα προκαλέσουμε την κατάρρευση της ρωσικής οικονομίας. Διεξάγουμε ολοκληρωτικό οικονομικό και χρηματοπιστωτικό πόλεμο κατά της Ρωσίας, του Πούτιν και της κυβέρνησής του, και ας είμαστε σαφείς, ο ρωσικός λαός θα πληρώσει επίσης τις συνέπειες». Όσα είπε συμπληρώθηκαν με μια δήλωση η οποία αποδεικνύει το μέγεθος του διαζυγίου των ευρωπαϊκών ελίτ από την πραγματικότητα: «Η οικονομική και χρηματοπιστωτική ισορροπία δυνάμεων είναι απολύτως υπέρ της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία βρίσκεται στη διαδικασία ανακάλυψης της δικής της οικονομικής δύναμης», δήλωσε.

Στη φωτογραφία βλέπουμε τον Τζο Μπάιντεν καθώς προβλέπει, κάτω από τις επευφημίες των συνέδρων, ότι μέσα σε ένα χρόνο οι κυρώσεις θα πνίξουν τόσο τις κατακτήσεις της Ρωσικής οικονομίας κατά τα προηγούμενα 15 έτη όσο και την ανάπτυξή της στο μέλλον. «Μόνο μέσα σε ένα χρόνο, οι κυρώσεις μας πιθανότατα θα εξαλείψουν τα οικονομικά κέρδη της Ρωσίας των τελευταίων 15 ετών. Επειδή έχουμε αποκόψει τη Ρωσία από την εισαγωγή τεχνολογιών… θα καταπνίξουμε την ικανότητα της Ρωσίας να αναπτύξει την οικονομία της για πολλά από τα επόμενα χρόνια». Αυτή η ομιλία δόθηκε στο North Americas Building Trades Unions [NABTU] Legislative Conference, Washington, DC, April 6, 2022. Φωτογραφία © Getty Images / Drew Angerer

Προκειμένου να μην μείνει πίσω, ο πολιτικός αναλυτής Maximilian Hess προχώρησε ακόμη περισσότερο, λέγοντας ότι η Ρωσία οδεύει «όχι μόνο πίσω στο χάος της δεκαετίας του 1990, αλλά σε μια ακόμη πιο βαριά κατάσταση που μοιάζει περισσότερο με το 1918».

Η Ρωσία αντιμετώπιζε επίσης αυτό που ένας καθηγητής οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Λος Άντζελες αποκάλεσε «πλήρη απομόνωση από τον υπόλοιπο κόσμο, η οποία αποτελεί πράγματι καταστροφή με πολλούς διαφορετικούς τρόπους». Δεν είναι, βέβαια, σαφές πώς αυτός ο ισχυρισμός συμβάδιζε με το γεγονός ότι χώρες που αντιπροσωπεύουν τα δύο τρίτα του παγκόσμιου πληθυσμού δεν έχουν επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία.

Ήδη από τις αρχές Απριλίου, ωστόσο, λίγο περισσότερο από ένα μήνα μετά την έναρξη της σύγκρουσης, μπορούσε να εντοπιστεί κάποια μετρίαση της υπερβολής. Η Ρωσία, άλλωστε, δεν είχε ακριβώς καταρρεύσει και μάλιστα ο αρχικός οξύς πανικός είχε υποχωρήσει πολύ γρήγορα. Μεταξύ των πρώτων που σημείωσαν την εκκολαπτόμενη ανθεκτικότητα της Ρωσίας ήταν ο Economist, ο οποίος έγραψε ένα άρθρο στο οποίο έθετε το ερώτημα: «Η στρατηγική της Δύσης εξακολουθεί άραγε να πηγαίνει σύμφωνα με το σχέδιο;»”. Ήταν, προς τιμήν του εντύπου, μια αρκετά ισορροπημένη απεικόνιση του πώς εξελίχθηκαν τα πράγματα κατά τη διάρκεια του πρώτου μήνα.

Ο εικονιζόμενος, διακεκριμένος οικονομικός αναλυτής, ανώτερος συνεργάτης (fellow) του Foreign Policy Research Institute  και περιζήτητος ‘Ρωσολόγος’ Maximilian Hess, του οποίου το βιβλίο «Οικονομικός πόλεμος: Η Ουκρανία και η παγκόσμια σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και Δύσης» επιλέχτηκε από τους Financial Times ως ένα από τα «βιβλία που πρέπει να διαβάσετε» κατά το 2023, θεωρούσε ως εξαιρετικά ήπιες τις προβλέψεις του Τζο Μπάιντεν για το είδος της καταστροφής που θα επέφεραν οι οικονομικές κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσία. Κατά τον Hess, σε άρθρο του της 4ης Μαρτίου 2022: «Η Ρωσία βρίσκεται τώρα αντιμέτωπη με την επιλογή μεταξύ μιας νέας οικονομικής κρίσης τύπου 1918, 1991 ή 1998. Αν ο Πούτιν δεν αποσυρθεί από την Ουκρανία ή αν ο ρωσικός λαός δεν μπορέσει με άλλο τρόπο να επιβάλει αλλαγή στη στρατηγική του Κρεμλίνου, μια κατάρρευση τύπου 1918 είναι το βασικό σενάριο και οι εκδοχές [κατάρρευσης] όπως αυτές της δεκαετίας του 1990 είναι αισιόδοξες».

Περίπου με την εμφάνιση αυτού του άρθρου σημειώνεται η απαρχή μιας αλλαγής στον τόνο του αφηγήματος «Η—Ρωσία—Καταρρέει» κατά τους επόμενους μήνες. Πλέον οι τέσσερις καβαλάρηδες της αποκάλυψης δεν καλπάζουν προς το Κρεμλίνο. Οι εξωφρενικές ιστορικές συγκρίσεις υποχώρησαν. ‘Αλλά μην τυχόν και κάνετε κανένα λάθος’, διαβεβαίωναν οι δυτικοί αναλυτές, ‘η ρωσική οικονομία βρίσκεται σε κακή κατάσταση—απλώς η κάθοδος αποδείχθηκε λίγο πιο αργή και λιγότερο δραματική από ό,τι αναμενόταν’.

Ένα άρθρο του Atlantic Council από τον Ιούνιο του 2022 ενσαρκώνει αυτή τη μετατόπιση, με τίτλο: «Η επιβολή κυρώσεων στη Ρωσία είναι ένα μακροχρόνιο παιχνίδι. Να πώς θα κερδίσουμε». Το περιοδικό Foreign Policy συνέχισε να επιμένει στο θέμα της [επικείμενης] κατάρρευσης, αλλά ο τίτλος ενός άρθρου από τον Ιούλιο του 2022 «Κατά βάση, η Ρωσική Οικονομία καταρρέει εκ των έσω» [“Actually, the Russian Economy Is Imploding”] έχει προσθέσει αυτή την πολύ χαρακτηριστική λέξη «κατά βάση» [“actually”]. Μεταφράζεται περίπου ως: ‘υπάρχουν πολλά στοιχεία για το αντίθετο, αλλά εμείς εξακολουθούμε να το υποστηρίζουμε’[3].

Μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2022, η ευφορία των πρώτων εβδομάδων είχε δώσει τη θέση της σε μια υφέρπουσα δυσφορία. Το CNN δημοσίευσε ένα άρθρο με τίτλο «Οι ρωσικές κυρώσεις αργούν να δαγκώσουν, καθώς Αμερικανοί αξιωματούχοι παραδέχονται την δυσαρέσκειά τους για τον ρυθμό του πόνου που αυτές προκαλούν στη Μόσχα».

Στο άρθρο, «ανώτεροι αξιωματούχοι των ΗΠΑ» δήλωσαν στο CNN ότι υπήρχε απογοήτευση για το γεγονός ότι οι περιορισμοί δεν είχαν μεγαλύτερο αντίκτυπο μέχρι στιγμής, αλλά πίστευαν ότι οι πιο σκληρές επιπτώσεις πιθανώς δεν θα υλοποιούνταν μέχρι τις αρχές του 2023. Οι αρχές του 2023, φυσικά, ήρθαν και παρήλθαν.

Εν τω μεταξύ, μια επιχείρηση διάσωσης των προσχημάτων σχετικά με τον πραγματικό στόχο των κυρώσεων είχε ήδη μπει μπροστά και μπορούσε να γίνει αντιληπτή σε αυτό το άρθρο όπως και σε πολλά άλλα. Ένας άλλος αξιωματούχος δήλωσε στο μέσο ότι εκείνοι που επεξεργάζονταν τις κυρώσεις στην πραγματικότητα «πάντα πίστευαν ότι οι πιο δραστικές επιπτώσεις δεν θα ήταν απαραίτητα και άμεσες», προσθέτοντας ότι «πάντα το βλέπαμε αυτό ως ένα μακροπρόθεσμο παιχνίδι». Με άλλα λόγια, ήξεραν από την αρχή ότι τίποτα δεν επρόκειτο να συμβεί σύντομα. Ίσως κάποιος θα μπορούσε να το είχε πει αυτό στον Μπάιντεν και να τον γλιτώσει από την αμηχανία να μιλάει με λυρισμό για τη διαγραφή των οικονομικών κατακτήσεων των τελευταίων 15 ετών.

Τον Φεβρουάριο του 2023, κυκλοφόρησε μια σειρά από δημοσιεύματα του τύπου ‘οι κυρώσεις ένα χρόνο μετά’. Το γενικό ύφος τους ήταν καθαρά αυτό της αποτροπής της απογοήτευσης μέσω της εστίασης στο μακροπρόθεσμο παιχνίδι. Ο συγγραφέας[4] μιας έκθεσης του Martens Centre για τις κυρώσεις έγραψε: «Μην κοιτάτε το ρολόι κάθε πέντε λεπτά για να δείτε αν οι κυρώσεις λειτουργούν. Ασκήστε στρατηγική υπομονή».

Πράγματι, για το πρώτο μέρος του 2023, το κυρίαρχο ύφος ήταν σε μεγάλο βαθμό μια απρόθυμη αναγνώριση της ανθεκτικότητας της ρωσικής οικονομίας, αναμεμειγμένη με παραμένουσες χαρωπές εμμονές ότι η μέρα της κρίσης για τη Ρωσίας θα έρθει. Εν τω μεταξύ, κατά περίεργο τρόπο, τα άρθρα που άρχισαν να εμφανίζονται στον δυτικό Τύπο έμοιαζαν να έχουν γραφτεί πάνω στο ίδιο καλούπι: αρχίζουν με μια ευθεία παραδοχή ότι η Ρωσία δεν καταρρέει στην πραγματικότητα, πριν ξεκινήσουν μια συζήτηση για το πώς κάτω από την επιφάνεια συσσωρεύονται κάθε είδους προβλήματα.

Τον Αύγουστο, το αφήγημα ‘η Ρωσία καταρρέει’ πήρε λίγο αέρα στα πανιά του όταν το ρούβλι μπήκε σε μια δύσκολη φάση και έσπασε ακόμη και το ψυχολογικά σημαντικό φράγμα των 100 [ρουβλίων] έναντι του δολαρίου. Εκείνη την εποχή είχε υποχωρήσει περίπου 20% σε ετήσια βάση και ήταν μεταξύ των νομισμάτων με τις χειρότερες επιδόσεις μεταξύ των αναδυόμενων αγορών. Εμφανίστηκε μια πληθώρα άρθρων που συζητούσαν τα δεινά του ρουβλίου και υποστήριζαν ότι η αποδυνάμωση του νομίσματος ήταν ενδεικτική των πολυαναμενόμενων ρωγμών που επιτέλους είχαν αρχίσει να εμφανίζονται.

Ένα άρθρο γνώμης του Bloomberg που συζητούσε αυτό που αποκαλούσε «άρρωστο ρούβλι» είχε τον υπότιτλο: «Οι κυρώσεις δεν έχουν παραβιάσει το οικονομικό φρούριο της Ρωσίας, αλλά έχουν βάλει ωρολογιακή βόμβα κάτω από τα θεμέλιά του». Αλλά η εισαγωγή του άρθρου διατηρούσε το παραπάνω μοτίβο: «Οι δυτικές χώρες έχουν επιβάλει περισσότερες από 13.000 κυρώσεις στη Ρωσία – αλλά η ρωσική οικονομία δεν δείχνει κανένα σημάδι κατάρρευσης»[5].

Την αμέσως επόμενη ημέρα, ο Timothy Ash, ένας σημαίνων βετεράνος αναλυτής αναδυόμενων αγορών, έγραψε ένα άρθρο που επίσης ξεκίνησε με μια μικρή υποχώρηση. «Ένα παράπονο που ακούγεται συχνά… είναι ότι οι δυτικές κυρώσεις δεν αποδίδουν», αρχίζει το άρθρο. «Ας το αναγνωρίσουμε αυτό από την αρχή – η Ρωσία επιδεικνύει μεγάλη οικονομική ανθεκτικότητα και αντοχή»[6].

Αλλά τελικά φτάνει στο κύριο θέμα, το οποίο είναι ότι το εξασθενημένο ρούβλι είναι ένα «κόκκινο φως που αναβοσβήνει και δείχνει ότι οι κυρώσεις όντως λειτουργούν». Ως απόδειξη αναφέρει ότι «σε καμία χώρα δεν αρέσει να βλέπει το νόμισμά της να υποτιμάται, καθώς αυτό συνεπάγεται οικονομικά προβλήματα, ιδίως αποδυνάμωση της θέσης του ισοζυγίου πληρωμών, και προκαλεί υψηλό πληθωρισμό». Η κεντρική τράπεζα, υποστηρίζει, «δεν θα άφηνε το ρούβλι να διολισθήσει αν δεν βρισκόταν σε δυσχερή θέση». Το πώς ακριβώς η κεντρική τράπεζα ήταν ‘σε δυσχέρεια’ δεν εξηγείται, αλλά κάτι απειλητικό πρέπει να παραμόνευε κάτω από τις σανίδες του πατώματος.

Για να στηρίξει το ρούβλι το περασμένο φθινόπωρο, η Ρωσία έκανε αυστηρότερους τους νομισματικούς ελέγχους και αύξησε τα επιτόκια και έκτοτε το νόμισμα σταθεροποιήθηκε. Βεβαίως, πρόκειται για προσωρινά μέτρα που οι αρχές αναγκάστηκαν να λάβουν ως απάντηση σε μια ανισορροπία. Όμως ο Ash και άλλοι χειροκροτητές των κυρώσεων πίστευαν σαφώς ότι θα επιτυγχάνονταν περισσότερα [στην κατεύθυνση της καταστροφής της ρωσικής οικονομίας] από τη μεταβλητότητα του ρουβλίου.

Με το «κόκκινο φως που αναβοσβήνει» να έχει μειωθεί σε μια αμυδρή λάμψη, η αφήγηση προχώρησε παρακάτω. Δεν έχουμε δει πολλές ιστορίες για το ρούβλι πρόσφατα. Το επόμενο και πιο πρόσφατο θέμα στο οποίο προσκολλήθηκαν οι θιασώτες του ‘η Ρωσία καταρρέει’ είναι η ιδέα ότι η ρωσική οικονομία υπερθερμαίνεται. Μια οικονομία θεωρείται ότι υπερθερμαίνεται όταν επεκτείνεται με μη βιώσιμο ρυθμό που φτάνει στα όρια της ικανότητάς της να καλύψει τη ζήτηση.

Το θέμα της υπερθέρμανσης καθιερώθηκε και, όπως ήταν αναμενόμενο, ακολούθησε ένα κύμα άρθρων. Ο Economist δημοσίευσε ένα άρθρο τον Δεκέμβριο, στο οποίο συζητούσε το αυξημένο ποσοστό πληθωρισμού της Ρωσίας, το υψηλό ποσοστό του ΑΕΠ που δαπανάται για την άμυνα και την εκρηκτική έλλειψη εργατικού δυναμικού. Ενώ παραδέχεται ότι «οι προβλέψεις για οικονομική κατάρρευση—που έγιναν σχεδόν ομοιόμορφα από δυτικούς οικονομολόγους και πολιτικούς στην αρχή του πολέμου στην Ουκρανία—αποδείχθηκαν παταγωδώς λανθασμένες»,—το μοτίβο ισχύει!—ισχυρίζεται ότι η ρωσική οικονομία δεν μπορεί να αντέξει τέτοια επίπεδα ανάπτυξης.

Παρόλο που το άρθρο συνεχίζει αναγνωρίζοντας τα μέτρα που μπορούν να ληφθούν για τον μετριασμό των επιπτώσεων αυτής της υπερθέρμανσης, καταλήγει με τις λέξεις: «[αλλά] στη Ρωσία υπάρχουν πιο σημαντικά πράγματα από την οικονομική σταθερότητα», υπονοώντας ότι η ρωσική ηγεσία θυσιάζει την οικονομία για να κερδίσει τη σύγκρουση στην Ουκρανία. Πρόκειται για μια αξιοσημείωτη παρατήρηση καθώς προέρχεται από το δυτικό στρατόπεδο, όπου πολλοί πολιτικοί—σκεφτείτε πρώτα και κύρια τη Γερμανία—έχουν επιδείξει μεγάλη προθυμία να θυσιάσουν την οικονομική σταθερότητα στο βωμό των φαντασιοπληξιών περί Ουκρανίας.

Στον απόηχο του Economist ήρθε ένα μακροσκελές άρθρο στο περιοδικό Foreign Affairs, γραμμένο από την Alexandra Prokopenko, μια ρωσικής καταγωγής ερευνήτρια στο Carnegie Russia Eurasia Center στο Βερολίνο. Με τίτλο “Το μη βιώσιμο όργιο δαπανών του Πούτιν”, ήταν επίσης φτιαγμένο σύμφωνα με το ίδιο πρότυπο, αναγνωρίζοντας ότι η οικονομία της Ρωσίας έχει διαψεύσει τις προβλέψεις πριν προχωρήσει στην ανακοίνωση των κακών ειδήσεων [για τη Ρωσία]. Τα κακά νέα είναι η υπερθέρμανση της οικονομίας. Η άποψή της είναι ότι τα εκπληκτικά ισχυρά στοιχεία ανάπτυξης της Ρωσίας, «αντί να σηματοδοτούν οικονομική υγεία [είναι αντίθετα] σύμπτωμα υπερθέρμανσης».

Παρόμοια με το άρθρο του Economist, η Prokopenko θίγει τις υψηλές κρατικές δαπάνες -ιδιαίτερα για την άμυνα- καθώς και την αύξηση των μισθών λόγω έλλειψης εργατικού δυναμικού και τον υψηλό πληθωρισμό, τα οποία συνθέτουν «μια ψευδαίσθηση ευημερίας». Αναρωτιέται κανείς τι θα είχε να πει η Prokopenko με έδρα το Βερολίνο για τη νέα της υιοθετημένη χώρα, όπου όλα τα ίχνη ευημερίας—απατηλής ή μη—ξεθωριάζουν γρήγορα.

Παρόλο που η Prokopenko επιδίδεται στη συνήθη ρωσοφοβική ρητορική και στις φθαρμένες δυτικές εμμονές, ορισμένες από τις ανησυχίες της για την υπερθέρμανση έχουν εκφραστεί από τις ίδιες τις ρωσικές αρχές. Με άλλα λόγια, ο κίνδυνος υπερθέρμανσης είναι ένα αναγνωρισμένο ως υπαρκτό πρόβλημα. Τον Σεπτέμβριο, για παράδειγμα, η κεντρική τράπεζα προειδοποίησε ότι η οικονομία μπορεί να έχει αναπτυχθεί πέραν του παραγωγικού της δυναμικού. Ιστορικά, μια ιδιαίτερα επικίνδυνη πτυχή της υπερθέρμανσης αποτελούν οι φούσκες περιουσιακών στοιχείων, οι οποίες τείνουν να προκαλούν καταστροφές σε μια οικονομία όταν σκάσουν. Η Ρωσία έχει γίνει μάρτυρας μιας πρωτοφανούς ανόδου των τιμών των ακινήτων—γεγονός που, και πάλι, δεν έχει διαφύγει της προσοχής της Κεντρικής Τράπεζας, η οποία έχει ζητήσει να τερματιστεί ένα γενναιόδωρο κρατικά επιδοτούμενο πρόγραμμα ενυπόθηκων δανείων, ώστε να μην δημιουργηθεί φούσκα.

Πέρα από τις συζητήσεις σχετικά με την υπερθέρμανση, αξίζει να σταματήσουμε για μια στιγμή για να αναλογιστούμε από πού ξεκινήσαμε και πού φτάσαμε. Αυτό που ξεκίνησε ως προβλέψεις για άμεση οικονομική κατάρρευση έχει εξελιχθεί σε συλλογισμούς ότι η ρωσική οικονομία αναπτύσσεται υπερβολικά γρήγορα! Ίσως η τελευταία ελπίδα του κοινού που υποστηρίζει ότι ‘η Ρωσία καταρρέει’ να είναι η ιδέα ότι η ταχέως αναπτυσσόμενη οικονομία θα υπερθερμανθεί και θα πέσει στον γκρεμό.

Μένει να δούμε πού θα πάει η ρωσική οικονομία από εδώ και πέρα, αλλά αν τα τελευταία (σχεδόν) δύο χρόνια είναι ενδεικτικά, θα συνεχίσει να αναπτύσσεται και να προσαρμόζεται. Εν τω μεταξύ, οι εκπατρισμένοι τραπεζίτες έχουν ως επί το πλείστον περάσει στην ασημαντότητα και εγώ δεν βρέθηκα σε καμία μαύρη αγορά. Παρατηρώντας τους πολυσύχναστους δρόμους από ένα πολύβουο καφέ της Μόσχας, αυτό που μου κάνει εντύπωση είναι πόσο πεζή είναι η σκηνή. Οι άνθρωποι περνούν μόνοι και σε ομάδες, συνομιλούν, κοιτάζουν τα τηλέφωνά τους, πίνουν καφέ και δεν ακούω καμία κουβέντα για την οικονομία ή το ρούβλι.

Οι δυτικοί ειδήμονες και οι αξιωματούχοι που απαρέγκλιτα ξεφουρνίζουν το τελευταίο αφήγημα περί οικονομικής κατάρρευσης θα συνεχίσουν να γαβγίζουν, αλλά το καραβάνι προχωράει.

Πηγή: RT.com

Μετάφραση – επιμέλεια: Κ. Μηλολιδάκης

[1] Ο Henry Johnston είναι στέλεχος του αγγλόφωνου Russia Today.  Έχει εργαστεί για πάνω από μια δεκαετία στον χρηματοπιστωτικό τομέα και είναι κάτοχος άδειας FINRA Series 7 και Series 24.

[2] Είναι η γνωστή ‘εξυπνάδα/λογοπαίγνιο’ του Μπάιντεν που αναπαράχθηκε ευρύτατα από τα καθεστωτικά δυτικά ΜΜΕ, καθώς ruble=ρούβλι, rubble=ερείπια.

[3] «Οι διεθνείς κυρώσεις και η εθελοντική αποχώρηση των επιχειρήσεων δεν είναι καθόλου αναποτελεσματικές ή απογοητευτικές, όπως πολλοί έχουν υποστηρίξει, αλλά αντίθετα έχουν ασκήσει καταστροφική επίδραση στη ρωσική οικονομία. Η επιδείνωση της οικονομίας λειτουργεί ως ισχυρό, αν και παραγνωρισμένο, συμπλήρωμα του επιδεινούμενου πολιτικού τοπίου που αντιμετωπίζει ο Πούτιν» παρατηρεί το άρθρο.

[4] Συγγραφέας της έκθεσης με τίτλο «Πέρα από τις επικεφαλίδες: Οι πραγματικές συνέπειες των Δυτικών κυρώσεων στη Ρωσία» είναι ο Ρώσος εμιγκρές Vladimir Milov, υποστηρικτής του μακαρίτη ακροδεξιού Αλ. Ναβάλνι, που διετέλεσε μάλιστα και αναπληρωτής υπουργός ενέργειας της Ρωσίας κατά το 2002.

[5] Και σ’ αυτό το άρθρο συγγραφέας είναι μια ακροδεξιά εμιγκρέ, η πρώην σύμβουλος της Ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας  Alexandra Prokopenko, νυν περιπλανώμενη ανά τα think tanks της Γερμανίας και της Δύσης γενικότερα. Στο άρθρο δίνει πλήθος συμβουλών προς τη Δύση ώστε οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας να καταστούν πιο αποτελεσματικές.

[6] Ο τίτλος του άρθρου είναι χαρακτηριστικός: «Να εγκαταλειφθεί η ελπίδα για τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας; Μην το κάνετε», με υπότιτλο: «Δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζουμε πότε οι δυτικές κυρώσεις θα πλήξουν τη ρωσική οικονομία, αλλά υπάρχουν ελπιδοφόρα σημάδια».

Ιράν-Ρωσία έστησαν στην Παλαιστίνη παγίδα για τη Δύση

Το antapocrisis αναδημοσιεύει άρθρο του δημοσιογράφου – σχολιαστή Pepe Escobar ο οποίος εκτιμά ότι οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους βαδίζουν σε μια παγίδα στρατηγικής σημασίας γιατί θεωρούν ότι μπορούν να ισοφαρίσουν την ήττα στην Ουκρανία με μια νίκη στη Μέση Ανατολή, πράγμα όμως που ο άξονας Ρωσίας – Ιράν δεν θα το επιτρέψει. Ανεξάρτητα από ίσως υπέρ του δέοντος κατηγορηματικές εκτιμήσεις, η οπτική του Pepe Escobar έχει σημασία γιατί παραπέμπει στη μεγαλύτερη εικόνα από αυτή που προκύπτει από τα πεδία των μαχών.

Η στρατηγική σύμπραξη Ρωσίας-Ιράν – με την Κίνα να στηρίζει από τα παρασκήνια – στήνει μια περίτεχνη παγίδα στη Δυτική Ασία, με ολίγη γεύση από Σουν Τζου, για τον Παγκόσμιο Ηγεμόνα.

Εκτός από το Ισραήλ, δεν υπάρχει καμία οντότητα στον πλανήτη ικανή να στρέψει το επίκεντρο της προσοχής, αστραπιαία, μακριά από τη θεαματική πανωλεθρία της Δύσης στην Ουκρανία.

Οι πολεμοκάπηλοι που είναι υπεύθυνοι για την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, όχι ακριβώς μαθητές του Μπίσμαρκ, πιστεύουν ότι αν το Σχέδιο Ουκρανία είναι ανέφικτο, το Σχέδιο Τελική Λύση στην Παλαιστίνη θα μπορούσε αντίθετα να είναι ένας περίπατος (με μπόλικη εθνοκάθαρση).

Ένα πιο αληθοφανές σενάριο, όμως, είναι ότι Ιράν-Ρωσία – και ο νέος “άξονας του κακού” Ρωσία-Κίνα-Ιράν – έχουν όλα όσα χρειάζονται για να σύρουν τον Ηγεμόνα σε ένα δεύτερο τέλμα. Το μόνο που έχουν να κάνουν είναι να χρησιμοποιήσουν προς όφειλός τους τον ακατάστατο αποπροσανατολισμό του εχθρού και να τον παρασύρουν σε λάθη.

Ο ευσεβής πόθος του Λευκού Οίκου ότι οι διαρκείς πόλεμοι στην Ουκρανία και στο Ισραήλ είναι εγγεγραμμένοι στην ίδια μεγαλεπίβολη εκστρατεία “δημοκρατίας” και σημαντικοί για τα εθνικά συμφέροντα των ΗΠΑ, έχει ήδη γυρίσει μπούμερανγκ – ακόμη και στην αμερικανική κοινή γνώμη.

Αυτό δεν εμποδίζει τις κραυγές και τους ψιθύρους στο κέντρο της Ουάσινγκτον που αποκαλύπτουν ότι οι προσκείμενοι στο Ισραήλ νεοσυντηρητικοί των ΗΠΑ επιταχύνουν για να προκαλέσουν το Ιράν – μέσω ενός ψευδούς συναγερμού που θα οδηγούσε σε αμερικανική επίθεση. Αυτό το σενάριο του Αρμαγεδδώνα ταιριάζει απόλυτα με τη βιβλική ψυχοπάθεια του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου.

Οι υποτελείς θα αναγκαστούν να συμμορφωθούν χωρίς εντάσεις. Οι αρχηγοί κρατών του ΝΑΤΟ έχουν σπεύσει να επισκεφθούν το Ισραήλ για να επιδείξουν την άνευ όρων υποστήριξή τους προς το Τελ Αβίβ – μεταξύ των οποίων ο Κυριάκος Μητσοτάκης της Ελλάδας, η Τζόρτζια Μελόνι της Ιταλίας, ο Ρίσι Σουνάκ της Βρετανίας, ο Όλαφ Σολτς της Γερμανίας, ο ηλικιωμένος ένοικος του Λευκού Οίκου, και ο Εμανουέλ Μακρόν της Γαλλίας.

Εκδίκηση για τον αραβικό “αιώνα της ταπείνωσης”

Μέχρι στιγμής, το λιβανέζικο κίνημα αντίστασης Χεζμπολάχ έχει επιδείξει εξαιρετική αυτοσυγκράτηση, χωρίς να τσιμπά κανένα δόλωμα. Η Χεζμπολάχ υποστηρίζει την παλαιστινιακή αντίσταση στο σύνολό της – ενώ μέχρι πριν από λίγα χρόνια είχε σοβαρά προβλήματα με τη Χαμάς, με την οποία συγκρούστηκε στη Συρία. Η Χαμάς, παρεμπιπτόντως, ενώ χρηματοδοτείται εν μέρει από το Ιράν, δεν διοικείται από το Ιράν. Όσο κι αν η Τεχεράνη υποστηρίζει την παλαιστινιακή υπόθεση, οι παλαιστινιακές ομάδες αντίστασης λαμβάνουν τις δικές τους αποφάσεις.

Τα μεγάλα νέα είναι ότι όλες αυτές οι διαφορές, τώρα σταδιακά εξασθενούν. Τόσο η Χαμάς όσο και η Παλαιστινιακή Ισλαμική Τζιχάντ (PIJ) πήγαν στον Λίβανο για να επισκεφθούν προσωπικά τον Γενικό Γραμματέα της Χεζμπολάχ Χασάν Νασράλα αυτή την εβδομάδα. Αυτό δηλώνει την ενότητα του σκοπού – ή αυτό που ο Άξονας Αντίστασης της περιοχής αποκαλεί “Ενότητα των Μετώπων”.

Ακόμη πιο εντυπωσιακή ήταν η επίσκεψη της Χαμάς στη Μόσχα αυτή την εβδομάδα, η οποία αντιμετωπίστηκε με ανίσχυρη ισραηλινή οργή. Επικεφαλής της αντιπροσωπείας της Χαμάς ήταν ένα μέλος του Πολιτικού Γραφείου της, ο Αμπού Μαρζούκ. Ο Ιρανός αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Ali Bagheri ήρθε ειδικά από την Τεχεράνη και συναντήθηκε με δύο από τους βασικούς αναπληρωτές του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών Lavrov, τον Sergei Ryabkov και τον Mikhail Galuzin.

Αυτό σημαίνει ότι η Χαμάς, το Ιράν και η Ρωσία διαπραγματεύονται στο ίδιο τραπέζι.

Η Χαμάς έχει καλέσει τα εκατομμύρια των Παλαιστινίων στη διασπορά, καθώς και ολόκληρο τον αραβικό κόσμο και όλες τις χώρες του Ισλάμ, να ενωθούν. Αργά αλλά σταθερά, μπορεί να διακρίνει κανείς ένα μοτίβο: μήπως ο αραβικός κόσμος – και μεγάλες εκτάσεις του Ισλάμ – βρίσκονται στα πρόθυρα μιας σημαντικής ένωσης για να εκδικηθούν τον δικό τους “εικοστό αιώνα της ταπείνωσης” – όπως έκαναν οι Κινέζοι μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο με τον Μάο Τσετούνγκ και τον Ντενγκ Σιαοπίνγκ;

Το Πεκίνο, μέσω της εκλεπτυσμένης διπλωματίας του, σίγουρα το υπαινίσσεται σε βασικούς παράγοντες, ακόμη και πριν από την πρωτοποριακή -με τη μεσολάβηση Ρωσίας και Κίνας- προσέγγιση ανέμεσα στο Ιράν και στη Σαουδική Αραβία που επετεύχθη νωρίτερα φέτος.

Αυτό από μόνο του δεν θα ανατρέψει τη διαρκή εμμονή της αμερικανικής Νέας Τάξης να βομβαρδίζει κρίσιμες υποδομές στο Ιράν. Έχοντας αξία μικρότερη του μηδενός όταν πρόκειται για στρατιωτική επιστήμη, αυτοί οι νεοσυντηρητικοί αγνοούν πώς τα ιρανικά αντίποινα θα στόχευαν -με ακρίβεια- κάθε αμερικανική βάση στο Ιράκ και τη Συρία, με τον Περσικό Κόλπο να αποτελεί ανοιχτή υπόθεση.

Ο εξαιρετικός Ρώσος στρατιωτικός αναλυτής Αντρέι Μαρτιάνοφ έχει δείξει τι θα μπορούσε να συμβεί σε αυτά τα ακριβά αμερικανικά σιδερένια καράβια στην Ανατολική Μεσόγειο σε περίπτωση επίθεσης του Ισραήλ κατά του Ιράν.

Επιπλέον, υπάρχουν τουλάχιστον 1.000 αμερικανικοί στρατιώτες στη βόρεια Συρία που κλέβουν το πετρέλαιο της χώρας – οι οποίοι θα γίνονταν επίσης άμεσος στόχος.

Ο Ali Fadavi, αναπληρωτής αρχιστράτηγος του IRGC (σ.μ. Φρουροί της Επανάστασης), μπήκε στο ψητό: “Έχουμε τεχνολογίες στον στρατιωτικό τομέα που κανείς δεν γνωρίζει και οι Αμερικανοί θα τις μάθουν όταν τις χρησιμοποιήσουμε”.

Εννοεί τους ιρανικούς υπερηχητικούς πυραύλους Fattah – ξαδέλφια των Khinzal και DF-27 – που ταξιδεύουν με ταχύτητα 15 Mach και μπορούν να φτάσουν σε οποιονδήποτε στόχο στο Ισραήλ σε 400 δευτερόλεπτα.

Και προσθέστε σε αυτό, τον εξελιγμένο ρωσικό ηλεκτρονικό πόλεμο (EW). Όπως επιβεβαιώθηκε στη Μόσχα πριν από έξι μήνες, όταν πρόκειται για στρατιωτική διασύνδεση, οι Ιρανοί είπαν στους Ρώσους στο ίδιο τραπέζι, “ό,τι χρειαστείτε, απλά ζητήστε”. Το ίδιο ισχύει και αντίστροφα, διότι ο κοινός εχθρός είναι ένας και ο ίδιος.

Όλα αφορούν τα Στενά του Ορμούζ

Η καρδιά του θέματος σε οποιαδήποτε στρατηγική Ρωσίας-Ιράν είναι το Στενό του Ορμούζ, μέσω του οποίου διακινείται τουλάχιστον το 20% του παγκόσμιου πετρελαίου (σχεδόν 17 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως) και το 18% του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), το οποίο ανέρχεται σε τουλάχιστον 3,5 δισεκατομμύρια κυβικά πόδια ημερησίως.

Το Ιράν είναι σε θέση να μπλοκάρει το Στενό του Ορμούζ εν ριπή οφθαλμού. Για αρχή, αυτό θα ήταν ένα είδος ποιητικής τιμωρίας της δικαιοσύνης για το Ισραήλ που στοχεύει να υφαρπάξει, παράνομα, όλο το φυσικό αέριο αξίας πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων που ανακαλύφθηκε στα ανοιχτά της Γάζας: αυτός είναι, παρεμπιπτόντως, ένας από τους απολύτως βασικούς λόγους για την εθνοκάθαρση της Παλαιστίνης.

Ωστόσο, η πραγματική διαπραγμάτευση θα είναι να καταρρεύσει η δομή χρηματιστηριακών παραγώγων της Wall Street ύψους 618 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, όπως επιβεβαιώνουν εδώ και χρόνια οι αναλυτές της Goldman Sachs και της JP Morgan, καθώς και ανεξάρτητοι έμποροι ενέργειας του Περσικού Κόλπου.

Έτσι, όταν έρθει η ώρα της πίεσης – και πολύ πέρα από την υπεράσπιση της Παλαιστίνης και σε ένα σενάριο ολοκληρωτικού πολέμου – όχι μόνο η Ρωσία-Ιράν αλλά και οι βασικοί παίκτες του αραβικού κόσμου που πρόκειται να γίνουν μέλη των BRICS 11 – όπως η Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ – έχουν ό,τι χρειάζεται για να καταρρίψουν το χρηματοπιστωτικό σύστημα των ΗΠΑ όποτε το επιλέξουν.

Ένας ανώτερος υπάλληλος του Βαθέως Κράτους της παλιάς σχολής, που τώρα δραστηριοποιείται στην Κεντρική Ευρώπη, τονίζει:

“Τα ισλαμικά έθνη έχουν το οικονομικό πλεονέκτημα. Μπορούν να ανατινάξουν το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα κόβοντας το πετρέλαιο. Δεν χρειάζεται να ρίξουν ούτε έναν πυροβολισμό. Το Ιράν και η Σαουδική Αραβία συμμαχούν μεταξύ τους. Η κρίση του 2008 χρειάστηκε 29 τρισεκατομμύρια δολάρια για να επιλυθεί, αλλά αυτή, αν συμβεί, δεν θα μπορούσε να επιλυθεί ούτε με 100 τρισεκατομμύρια δολάρια”.

Όπως μου είπαν έμποροι του Περσικού Κόλπου, ένα πιθανό σενάριο είναι ο ΟΠΕΚ να αρχίσει να επιβάλλει κυρώσεις στην Ευρώπη, πρώτα από το Κουβέιτ, και στη συνέχεια να εξαπλωθεί από τη μια χώρα του ΟΠΕΚ στην άλλη, και σε όλες τις χώρες που αντιμετωπίζουν τον μουσουλμανικό κόσμο ως εχθρούς και τους μουσουλμάνους ως τροφή για κανόνια.

Ο Ιρακινός πρωθυπουργός Μοχάμεντ Σία αλ-Σουντανί έχει ήδη προειδοποιήσει ότι το πετρέλαιο προς τις δυτικές αγορές θα μπορούσε να περιοριστεί εξαιτίας των όσων διαπράττει το Ισραήλ στη Γάζα. Ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Χοσεΐν Αμίρ-Αμπντολαχιάν έχει ήδη ζητήσει, επισήμως, ένα συνολικό εμπάργκο πετρελαίου και φυσικού αερίου από τις ισλαμικές χώρες κατά των εθνών – ουσιαστικά υποτελών του ΝΑΤΟ – που υποστηρίζουν το Ισραήλ.

Έτσι, οι χριστιανοί σιωνιστές στις ΗΠΑ που συμμαχούν με τον Νετανιάχου και απειλούν να επιτεθούν στο Ιράν έχουν την πιθανότητα να καταρρίψουν ολόκληρο το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Πόλεμος στη Συρία για πάντα – remixed

Μέσα στις σημερινές ηφαιστειακές συνθήκες, η στρατηγική εταιρική σχέση Ρωσίας-Κίνας υπήρξε εξαιρετικά προσεκτική. Για τον έξω κόσμο, η κοινή επίσημη θέση τους είναι ότι αρνούνται να πάρουν το μέρος είτε της Παλαιστίνης είτε του Ισραήλ, ζητούν κατάπαυση του πυρός για ανθρωπιστικούς λόγους, ζητούν λύση δύο κρατών που να σέβεται το διεθνές δίκαιο. Όλες οι πρωτοβουλίες τους στον ΟΗΕ έχουν σαμποταριστεί δεόντως από τον Ηγεμόνα (σ.μ. ΗΠΑ).

Ως έχει, η Ουάσιγκτον αρνήθηκε το πράσινο φως για την ισραηλινή χερσαία εισβολή στη Γάζα. Ο κύριος λόγος είναι η άμεση προτεραιότητα των ΗΠΑ: να κερδίσουν λίγο χρόνο για να επεκτείνουν τον πόλεμο στη Συρία, που “κατηγορείται” ότι είναι το βασικό σημείο διέλευσης ιρανικών όπλων προς τη Χεζμπολάχ. Αυτό το ζήτημα πολλαπλασιάζεται, καθώς επανέρχεται το παλιό πολεμικό μέτωπο εναντίον της Ρωσίας.

Δεν υπάρχουν αυταπάτες στη Μόσχα. Ο μηχανισμός πληροφοριών γνωρίζει καλά ότι πράκτορες της ισραηλινής Μοσάντ συμβούλευαν το Κίεβο, ενώ το Τελ Αβίβ προμήθευε όπλα στην Ουκρανία κατόπιν σοβαρής πίεσης των ΗΠΑ. Αυτό εξόργισε τους Ρώσους και μπορεί να αποτέλεσε ένα μοιραίο ισραηλινό λάθος.

Οι νεοσυντηρητικοί, από την πλευρά τους, δεν σταματούν ποτέ. Προωθούν μια παράλληλη απειλή: αν η Χεζμπολάχ επιτεθεί στο Ισραήλ με κάτι άλλο εκτός από μερικές ρουκέτες αραιά και πού – και αυτό απλά δεν πρόκειται να συμβεί – η ρωσική αεροπορική βάση Χμεϊμίμ στη Λατάκεια θα “εξαλειφθεί” ως “προειδοποίηση” προς το Ιράν.

Αυτό δεν μπορεί να χαρακτηριστεί καν ως παιδικό παιχνίδι στην άμμο. Μετά τις κατά συρροή ισραηλινές επιθέσεις στα πολιτικά αεροδρόμια της Δαμασκού και του Χαλεπιού, η Μόσχα δεν καθυστέρησε ούτε δευτερόλεπτο πριν προσφέρει τις εγκαταστάσεις της Χμεϊμίμ στη Συρία – με πλήρη άδεια για τις εμπορευματικές πτήσεις του Σώματος των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης του Ιράν (IRGC), σύμφωνα με ορισμένες ρωσικές πηγές πληροφοριών. Ο Νετανιάχου δεν θα εκφράσει απλώς μια επιθυμία αυτοκτονίας βομβαρδίζοντας μια πλήρως προστατευμένη και υπό εναέρια απαγόρευση από τη Ρωσία, ρωσική αεροπορική βάση.

Η Μόσχα βλέπει επίσης ξεκάθαρα τι μπορεί να ετοιμάζουν αυτά τα ακριβά αμερικανικά σιδερένια καράβια στην Ανατολική Μεσόγειο. Η απάντηση ήταν άμεση: Τα Mig-31K περιπολούν τον ουδέτερο εναέριο χώρο πάνω από τη Μαύρη Θάλασσα 24 ώρες το 24ωρο, εξοπλισμένα με υπερηχητικά Khinzals, τα οποία θα χρειάζονταν μόνο έξι λεπτά για να επισκεφθούν τη Μεσόγειο.

Μέσα σε όλη αυτή τη νεοταξική τρέλα, με το Πεντάγωνο να αναπτύσσει μια τρομερή σειρά από “αδιευκρίνιστα” όπλα μέσα στην Ανατολική Μεσόγειο, είτε ο στόχος είναι η Χεζμπολάχ, η Συρία, το Ιράν, η Ρωσία ή όλοι οι παραπάνω, τόσο η Κίνα όσο και η Βόρεια Κορέα – μέρος του νέου αμερικανικού “άξονα του κακού” – έχουν δηλώσει ότι δεν θα είναι απλοί θεατές.

Το κινεζικό ναυτικό προστατεύει πρακτικά το Ιράν από απόσταση. Ωστόσο, ακόμη πιο έντονη ήταν η δήλωση του πρωθυπουργού Li Qiang – κάτι ασυνήθιστα ωμό και σπάνιο στην κινεζική διπλωματία:

“Η Κίνα θα συνεχίσει να υποστηρίζει σταθερά το Ιράν στη διαφύλαξη της εθνικής κυριαρχίας, της εδαφικής ακεραιότητας και της εθνικής αξιοπρέπειας και θα αντιταχθεί σθεναρά σε οποιεσδήποτε εξωτερικές δυνάμεις που παρεμβαίνουν στις εσωτερικές υποθέσεις του Ιράν”.

Μην ξεχνάτε ποτέ ότι η Κίνα και το Ιράν συνδέονται με μια συνολική στρατηγική εταιρική σχέση. Εν τω μεταξύ, ο Ρώσος πρωθυπουργός Μιχαήλ Μισούστιν ενίσχυσε τη στρατηγική εταιρική σχέση Ρωσίας-Ιράν σε συνάντηση που είχε με τον πρώτο αντιπρόεδρο του Ιράν Μοχάμαντ Μοχμπέρ.

Θυμηθείτε αυτούς από την Κορέα

Οι φιλοϊρανικές πολιτοφυλακές σε όλο τον Άξονα της Αντίστασης, διατηρούν έναν προσεκτικά μετριασμένο βαθμό αντιπαράθεσης με το Ισραήλ, που παραπέμπει σε αντάρτικο χτύπημα και υποχώρηση. Δεν θα εμπλακούν ακόμα σε μαζικές επιθέσεις. Αλλά όλα τα στοιχήματα είναι ανοιχτά αν το Ισραήλ εισβάλει στη Γάζα. Είναι σαφές ότι ο αραβικός κόσμος, παρ’ όλες τις τεράστιες εσωτερικές του αντιφάσεις, απλά δεν θα ανεχθεί τη σφαγή αμάχων.

Ευθέως, στη σημερινή εμπρηστική συγκυρία, ο Ηγεμόνας έχει βρει την διέξοδο από την ταπείνωση που υπέστη στο πρότζεκτ της Ουκρανίας. Πιστεύουν λανθασμένα ότι ο ίδιος παλιός συνεχής πόλεμος που αναζωπυρώνεται στη Δυτική Ασία μπορεί να “διαμορφωθεί” κατά βούληση. Και αν δύο πόλεμοι μετατραπούν σε ένα τεράστιο πολιτικό βρόγχο, όπως θα γίνει, τι άλλο θα συμβεί; Απλώς θα ξεκινήσουν έναν νέο πόλεμο στον “Ινδο-Ειρηνικό”.

Τίποτα από όλα αυτά δεν ξεγελάει τον άξονα Ρωσία-Ιράν και την ψύχραιμη παρακολούθηση του αναστατωμένου και χτυπημένου Ηγεμόνα σε κάθε βήμα του. Είναι διαφωτιστικό να θυμηθούμε τι προέβλεπε ο Μάλκολμ Χ ήδη από το 1964:

“Κάποιοι ρυζοφάγοι τον έδιωξαν από την Κορέα. Ναι, τον έδιωξαν από την Κορέα. Ρυζοφάγοι με τίποτα άλλο παρά με αθλητικά παπούτσια, ένα τουφέκι και ένα μπολ ρύζι πήραν αυτόν και τα τανκς του και τις ναπάλμ του και όλη την άλλη δράση που υποτίθεται ότι είχε και τον έκναν να τρέξει πέρα από τον ποταμό Γιαλού (σ.μ. σύνορα Κίνας – Β.Κορέας). Και γιατί αυτό; Γιατί η μέρα που μπορεί να νικήσει στο έδαφος, έχει περάσει”.

Πηγή: The Cradle

Μετάφραση: antapocrisis

Έχει ελεγχθεί η πτώση του ρουβλίου;

Τον τελευταίο καιρό παρακολουθούμε μια παρατεταμένη πτώση του εθνικού νομίσματος της Ρωσίας, του ρουβλίου, έναντι του δολαρίου. Παρόλου που, ιδιαίτερα κατά το τελευταίο διάστημα, στις διαδικασίες της κίνησης κεφαλαίων έχουν εμπλακεί και τα γνωστά (σε τέτοιες περιπτώσεις) κερδοσκοπικά κεφάλαια, εν τούτοις η πτώση δεν μπορεί να εξηγηθεί από τις βραχυπρόθεσμες κερδοσκοπικές κινήσεις τους και αποκαλύπτει μια έξοδο κεφαλαίων από τη Ρωσία που συνδυάζεται με δυσμενείς εξελίξεις στο εμπορικό ισοζύγιο—αν και το πρόβλημα του εμπορικού ισοζυγίου δείχνει να μετριάζεται κατά το τελευταίο διάστημα.

Διάγραμμα της ισοτιμίας δολαρίου-ρουβλίου κατά το διάστημα Σεπτ. 2022-Αύγ. 2023.
Παρατηρούμε την έναρξη ανοδικής τάσης για το δολάριο από τον Δεκέμβριο του 2022.
Πηγή: tradingview.com

Τη Δευτέρα, 14 Αυγούστου η ισοτιμία δολαρίου ΗΠΑ/ρουβλίου έσπασε το θεωρούμενο ως ψυχολογικό φράγμα των 100 ρουβλίων ανά δολάριο (δηλαδή 1 ρούβλι = 1 σεντ) σημειώνοντας χαμηλό 16 μηνών. Βέβαια, από την έναρξη της Ειδικής Στρατιωτικής Επιχείρησης (ΕΣΕ) της Ρωσίας στην Ουκρανία δεν είναι αυτή η χειρότερη τιμή στην ισοτιμία των δύο νομισμάτων. Την Τρίτη 8 Μαρτίου του 2022 το δολάριο είχε φτάσει τα 138.25 ρούβλια σημειώνοντας και ενδοσυνεδριακό υψηλό στα 154.25 ρούβλια. Η τότε άνοδος του δολαρίου (που μάλιστα από την άποψη της τεχνικής ανάλυσης είχε ξεκινήσει από τις 23 Φεβρουαρίου, δηλαδή μία ημέρα πριν την έναρξη της ΕΣΕ) οφειλόταν στα πρωτοφανή μέτρα των κυρώσεων που οδηγούσαν τη Ρωσική οικονομία σε αχαρτογράφητα νερά.

Η άνοδος αυτή ελέγχθηκε με συνδυασμένα μέτρα νομισματικής πολιτικής (ραγδαία αύξηση του επιτοκίου βάσης από το 8.5% στο 20%) και ελέγχου κεφαλαιακών ροών. Ειδικότερα επιβλήθηκε η υποχρεωτική μετατροπή του 80% των κερδών των Ρωσικών εξαγωγικών επιχειρήσεων σε ρούβλια, δηλαδή η υποχρεωτική επανεισαγωγή αυτών των κερδών στη χώρα. Επιπλέον απαγορεύτηκε η πώληση Ρωσικών αξιογράφων (ομόλογα, μετοχές, κ.λπ.) από τους ξένους κατόχους τους και ταυτόχρονα επιβλήθηκαν περιορισμοί στην εξαγωγή συναλλάγματος από Ρώσους πολίτες. Και τέλος είχαμε τη γνωστή υποχρέωση της αγοράς πετρελαίου και φυσικού αερίου σε ρούβλια από τους Δυτικούς πελάτες της Ρωσίας, στην οποία οι περισσότεροι υποχρεώθηκαν να πειθαρχήσουν εκόντες άκοντες.

Σαν αποτέλεσμα των επιτυχημένων αυτών μέτρων το δολάριο σταδιακά κατέρρευσε κάτω από τα 52 ρούβλια, με αυτό το χαμηλό να σημειώνεται στις 29 Ιουνίου του 2022. Η Ρωσική Κεντρική Τράπεζα (ΡΚΤ) σε συνεργασία με τα αρμόδια υπουργεία σταδιακά ήραν τις περισσότερες από αυτές τις απαγορεύσεις και περιορισμούς ενώ και το βασικό επιτόκιο τον Σεπτέμβριο του 2022 είχε πέσει στο 7.5%, δηλαδή χαμηλότερα από το σημείο που βρισκόταν όταν ξεκίνησε η ΕΣΕ, και μάλιστα παρέμεινε σταθερό σε αυτό το επίπεδο μέχρι πριν από ένα μήνα που ανέβηκε στο 8.5%.

Η κίνηση της ισοτιμίας δολαρίου-ρουβλίου κατά το διάστημα Ιαν. 2022-Νοε. 2022.
Πηγή: tradingview.com

Όμως, σταδιακά άρχισε να παρατηρείται μια εκ νέου άνοδος του δολαρίου στην ισοτιμία του με το ρούβλι, γεγονός που πιστοποιεί την συνισταμένη έξοδο κεφαλαίων από τη Ρωσία. Η ΡΚΤ έδειξε να μην ενοχλείται, για να μην πούμε ότι έμμεσα ενθάρρυνε κιόλας αυτήν τη τάση (βλ. παρακάτω). Από την άλλη, τα οικονομικά υπουργεία δεν έδειξαν να ενοχλούνται καθώς η υποτίμηση του νομίσματος βοηθούσε την αντιμετώπιση του προβλήματος του προϋπολογισμού που έχει πέσει έξω.

Αλλά ο θεσμός που ενοχλήθηκε ήταν, κατά τα φαινόμενα, η Ρωσική προεδρία—ενδεχομένως λόγω της αύξησης των πληθωριστικών πιέσεων που οπωσδήποτε δημιουργούν προβλήματα στα λαϊκά εισοδήματα και άρα και στην αποδοχή του προέδρου Πούτιν που εξακολουθεί να κινείται στην περιοχή τους εντυπωσιακού 80%.

Έτσι τη Δευτέρα 14 Αυγούστου, ο Maxim Oreshkin σύμβουλος σε οικονομικά θέματα του προέδρου της Ρωσικής Ομοσπονδίας δημοσίευσε ένα άρθρο γνώμης στο ρωσικό TASS που αναμεταδόθηκε πλατιά στα υπόλοιπα Ρωσικά ΜΜΕ (μετάφραση στα Ελληνικά εδώ). Ο τίτλος του άρθρου ήταν: «Ένα ισχυρό ρούβλι είναι προς το συμφέρον της ρωσικής οικονομίας» και ο υπότιτλος: «Ο Maxim Oreshkin σχετικά με τον διαρθρωτικό μετασχηματισμό της οικονομίας και την αναγκαία συναλλαγματική ισοτιμία του ρουβλίου».

Την ίδια μέρα η ΡΚΤ ανακοίνωσε έκτακτη σύγκλιση του Συμβουλίου των Διοικητών της την επομένη, πράγμα που οι αγορές ορθώς εξέλαβαν ως επικείμενη άμεση άνοδο του ρωσικού βασικού επιτοκίου. Δεν είναι γνωστό (αν και κάποιος εύκολα μπορεί να το εικάσει) ποια ακριβώς ήταν η σχέση του ‘άρθρου γνώμης’ του συμβούλου του Ρώσου προέδρου με την αιφνίδια σύγκλιση του ΔΣ της ΡΚΤ.

Προσωπικά, διαβάζοντάς το άρθρο, δεν διαπίστωσα κάποια αλλαγή στην ακολουθούμενη πολιτική στήριξης της οικονομίας της χώρας στην παραγωγή πρώτων υλών ούτε διέκρινα κάποια έμφαση σε “διαρθρωτικές αλλαγές” όπως υποσχόταν ο υπότιτλος. Έγραψα τότε:

«Αν διαβάζω τελικά σωστά μέσα από τις γραμμές αυτού του άρθρου, πρόκειται για μια κλήση προς τις αρχές της ΡΚΤ να σκληρύνουν την επιτοκιακή πολιτική–άλλωστε αύριο συγκαλείται έκτακτα επί τούτου, για να εξετάσει το θέμα, το συμβούλιο των διοικητών της ΡΚΤ, οπότε το σημείο αυτό θα αποσαφηνιστεί.

»Συμπερασματικά, δεν βλέπω κάποια αλλαγή πολιτικής στο θέμα της φορολογικής πολιτικής ούτε διάβασα κάτι για την αλλαγή προσανατολισμού της χώρας όσο αφορά την έμφαση στην παραγωγή και εξαγωγή πρώτων υλών. Απλά, μια συγκυριακή αύξηση των τιμών σε ενέργεια, αγροτικά προϊόντα και μέταλλα, που είναι τα βασικά εξαγωγικά προϊόντα της Ρωσίας, δείχνει να διασώζει την παρτίδα κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2023, προκαλώντας ανακούφιση στον συγγραφέα του άρθρου γνώμης (και υποθέτω και στους υπεύθυνους χάραξης της ρωσικής οικονομικής πολιτικής).»

Την Τρίτη 15 Αυγούστου η ΡΚΤ αύξησε το βασικό επιτόκιο κατά 350 μονάδες βάσης από 8.5% στο 12% ενώ ταυτόχρονα ανακοίνωσε την ετοιμότητά της για νέες αυξήσεις αν δεν ελεγχθεί η πτώση του ρουβλίου. Η απότομη αύξηση αιφνιδίασε τις αγορές και τους κερδοσκόπους, που περίμεναν κάτι αρκετά ηπιότερο και δείχνει (μέχρι την Παρασκευή 18 Αυγούστου) έναν τουλάχιστον βραχυπρόθεσμο έλεγχο της πτώσης του ρουβλίου, με το δολάριο να πέφτει από το ενδοσυνεδριακό υψηλό των 102.355 ρουβλίων την Δευτέρα 14 Αυγούστου στο κλείσιμο των 92.98 ρουβλίων την Παρασκευή 18 Αυγούστου.

Όμως το εργαλείο των επιτοκίων είναι αμφίβολο αν μακροπρόθεσμα θα σταματήσει την πτώση του ρουβλίου αφού δεν ελέγχει βασικές αιτίες που προκαλούν την φυγή κεφαλαίων από τη Ρωσία. Δημιουργούνται εύλογα ερωτηματικά αν τέτοια τεχνικά μέτρα, χωρίς συμπληρωματικά πολιτικά μέτρα, μπορούν να αλλάξουν τη μεσοπρόθεσμη τάση.

Είναι αλήθεια ότι αυτή τη στιγμή συζητούνται συμπληρωματικά μέτρα, με κυριότερα (α) την υποχρεωτική μετατροπή μέρους ή και του συνόλου των κερδών των Ρώσων εξαγωγέων σε ρούβλια όπως είχε συμβεί και πέρυσι, αμέσως μετά την έναρξη της ΕΣΕ και τη μεγάλη (τότε) πίεση στο ρούβλι, και (β) τον έλεγχο στην εξαγωγή κεφαλαίων από τη Ρωσία (βλ. και σχετικό άρθρο του Reuters εδώ, πάντα με την προαίρεση της κριτικής ανάγνωσής του). Εκτός από τη μεγάλη αύξηση του βασικού επιτοκίου και οι παραπάνω ‘διαρροές’ για τα πρόσθετα μέτρα που συζητούνται έχουν βοηθήσει στον έλεγχο της ακατάσχετης πτώση του ρουβλίου από τις 15 Αυγούστου κ.ε. Το ερώτημα είναι αν βλέπουμε μια μεταστροφή της πτωτικής τάσης του ρουβλίου ή απλώς μια προσωρινή ανάπαυλα.

Το πρόβλημα περιπλέκεται επειδή, όπως έχω ξαναγράψει, υπάρχουν σοβαρά προβλήματα στην εκτέλεση του προϋπολογισμού του Ρωσικού κράτους παρά την ανακούφιση που προκάλεσε τελευταία η άνοδος της τιμής του πετρελαίου Urals. Τα τελευταία στοιχεία που γνωρίζαμε (Ιουνίου) ανέφεραν για πτώση των εσόδων του κράτους κατά 19% και αύξηση των εξόδων κατά 27%, γεγονός που έκανε αναγκαία τη λήψη μέτρων—ήδη από όσο φαίνεται (βλ. την ομιλία του προέδρου της ΚΕ του ΚΚΡΟ Γκ. Ζιουγκάνοφ στο κλείσιμο της εαρινής συνόδου της Κρατικής Δούμας καθώς και άρθρο του αντιπροέδρου της ΚΕ του ΚΚΡΟ I. Μελνίκοφ) προγραμματίζεται μείωση της κρατικής επενδυτικής δραστηριότητας για το 2024, που σημαίνει απολύσεις κ.λπ. Η υποτίμηση του εθνικού νομίσματος αποτελεί έναν παραδοσιακό τρόπο κάλυψης ελλειμμάτων και επομένως, παρά την ενόχληση της Ρωσικής προεδρίας από την πτώση του ρουβλίου, τα οικονομικά υπουργεία δεν θα ενοχληθούν ιδιαίτερα από αυτήν–εφόσον είναι ελεγχόμενη, και αυτό είναι ένα μεγάλο “εφόσον”.

Σχετικό με την προσπάθεια ελέγχου της πτώσης του ρουβλίου έγραψε και η οικονομολόγος του ΚΚΡΟ Τατιάνα Κουλίκοβα στην Πράβδα της 17ης Αυγούστου. Το αρκετά διαφωτιστικό της άρθρο έχει ως εξής:

*          *          *

Σχετικά με την κατάρρευση του ρουβλίου και το επιτόκιο της Κεντρικής Τράπεζας

ΠΡΑΒΔΑ, Αριθ. 87 (31436) 17 Αυγούστου 2023, 2 σελίδα

Συγγραφέας: Tatyana KULIKOVA, οικονομολόγος.

Τη Δευτέρα 14 Αυγούστου, η ισοτιμία δολαρίου ΗΠΑ/ρουβλίου έσπασε το ψυχολογικά σημαντικό όριο των 100 μονάδων του ρωσικού νομίσματος για ένα δολάριο ΗΠΑ. Αυτό ανάγκασε τελικά την Κεντρική μας Τράπεζα να δράσει: σε έκτακτη συνεδρίαση το πρωί της 15ης Αυγούστου, η Κεντρική Τράπεζα αύξησε απότομα το βασικό επιτόκιο κατά 3,5 ποσοστιαίες μονάδες, το οποίο ήταν υψηλότερο από τις προσδοκίες της συντριπτικής πλειοψηφίας των συμμετεχόντων στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Ωστόσο, ακόμη και μια τόσο απότομη αύξηση του επιτοκίου δεν θα συμβάλει στη σταθεροποίηση του ρουβλίου αν δεν ληφθούν μέτρα για την εξισορρόπηση της προσφοράς και της ζήτησης στην αγορά συναλλάγματος, όπως η απαίτηση υποχρεωτικής πώλησης των κερδών σε ξένο νόμισμα από τους εξαγωγείς και ο περιορισμός των διασυνοριακών ροών κεφαλαίων.

* * *

Η αποδυνάμωση του ρωσικού ρουβλίου συνεχίζεται εδώ και πολλούς μήνες. Γράψαμε λεπτομερώς για τα αίτια και τις πιθανές αρνητικές συνέπειές της στο πρόσφατο άρθρο μας “Πού θα οδηγήσει η υποτίμηση;” (“Pravda”, αριθ. 72, 13.07.2023). Εν ολίγοις, ο κύριος λόγος για την πτώση του ρουβλίου είναι η απότομη συρρίκνωση του εμπορικού ισοζυγίου, η οποία επιδεινώνεται από τη σημαντική εκροή κεφαλαίων.

Από τα μέσα Ιουνίου περίπου, το ρούβλι εξασθενούσε σταθερά αλλά σχετικά αργά, αλλά τις τελευταίες ημέρες του μήνα η διαδικασία αυτή επιταχύνθηκε αισθητά: σε οκτώ ημέρες διαπραγμάτευσης από τις 28 Ιουνίου έως τις 6 Ιουλίου, η ισοτιμία του δολαρίου αυξήθηκε από 85 σε 92 ρούβλια (κάποια στιγμή έφτασε σχεδόν τα 94 ρούβλια ανά δολάριο). Αυτή η κατάρρευση του ρωσικού νομίσματος ήταν η αφορμή για τη συγγραφή εκείνου του άρθρου.

Ωστόσο, τώρα βλέπουμε ότι τα γεγονότα του τέλους Ιουνίου – αρχών Ιουλίου ήταν μόνο μια προθέρμανση και η πραγματική κατάρρευση του ρουβλίου συνέβη τον Αύγουστο, μόλις έληξε η φορολογική περίοδος του Ιουλίου (στις είκοσι του κάθε μήνα, το ρούβλι συνήθως ενισχύεται προσωρινά επειδή οι εξαγωγείς πωλούν συνάλλαγμα για να πληρώσουν τους φόρους ). Να πώς συνέβη.

Για εννέα ημέρες διαπραγμάτευσης από την 1η έως τις 11 Αυγούστου, το ρωσικό νόμισμα υποτιμήθηκε από τα 91,6 στα 99,4 ρούβλια ανά δολάριο, πλησιάζοντας το ψυχολογικά σημαντικό όριο των 100 ρουβλίων ανά δολάριο. Φαίνεται ότι η ρυθμιστική αρχή θα έπρεπε να είχε ξυπνήσει ήδη από τότε και να αρχίσει να σταθεροποιεί με κάποιο τρόπο την κατάσταση.

Για να είμαστε δίκαιοι, πρέπει να σημειωθεί ότι η Κεντρική μας Τράπεζα έκανε ένα βήμα για τη σταθεροποίηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας την περασμένη εβδομάδα: την Τετάρτη 9 Αυγούστου (όταν το δολάριο έφτασε τα 98 RUB για πρώτη φορά από την περασμένη άνοιξη), η ρυθμιστική αρχή ανακοίνωσε την αναστολή των αγορών συναλλάγματος στο πλαίσιο του δημοσιονομικού κανόνα μέχρι το τέλος του έτους. Ο όγκος των αγορών αυτών επρόκειτο να είναι ούτως ή άλλως ασήμαντος (σε ρούβλια ισοδυναμεί με 1,8 δισεκατομμύρια ρούβλια την ημέρα), οπότε επρόκειτο περισσότερο για μια συμβολική χειρονομία που υποτίθεται ότι θα σηματοδοτούσε στις αγορές ότι η ρυθμιστική αρχή ανησυχούσε για την υποτίμηση του εθνικού νομίσματος. Ωστόσο, το αποτέλεσμα αυτού του μέτρου ήταν αρκετό για μία ακριβώς ημέρα: μετά την ανακοίνωσή του, το ρούβλι ενισχύθηκε κάπως και παρέμεινε στο εύρος των 97-98 ρουβλίων ανά δολάριο κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης της Πέμπτης, αλλά το πρωί της Παρασκευής η κατάρρευση της συναλλαγματικής του ισοτιμίας συνεχίστηκε.

Ένας πρόσθετος παράγοντας που έπαιξε εναντίον του ρουβλίου την Παρασκευή 11 Αυγούστου ήταν, παραδόξως, οι ενέργειες της ίδιας της Κεντρικής Τράπεζας. Δημοσιεύθηκε το προγραμματικό έγγραφο “Σχετικά με τις κύριες κατευθύνσεις της ενιαίας νομισματικής πολιτικής” για τα επόμενα τρία χρόνια, όπου τονίστηκε για άλλη μια φορά ότι, εφόσον η υποτίμηση δεν απειλεί τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, η Κεντρική Τράπεζα δεν προτίθεται να παρέμβει στη διαδικασία διαμόρφωσης της συναλλαγματικής ισοτιμίας. Επιπλέον, κατά την παρουσίαση του εν λόγω εγγράφου, ο αναπληρωτής πρόεδρος της Κεντρικής Τράπεζας Alexei Zabotkin τόνισε για άλλη μια φορά ότι η ρυθμιστική αρχή δεν βλέπει κινδύνους για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα στην τρέχουσα κατάρρευση του ρουβλίου.

Με αφορμή αυτή την είδηση, η ισοτιμία πλησίασε τα 100 ρούβλια ανά δολάριο στο κλείσιμο της εβδομάδας συναλλαγών. Ως αποτέλεσμα, ο πανικός άρχισε να επιταχύνεται- το θέμα της συναλλαγματικής ισοτιμίας του ρουβλίου συζητήθηκε σε όλα τα μέσα ενημέρωσης κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου και οι περισσότεροι αναλυτές ανέμεναν (ή μάλλον ήλπιζαν) ότι τώρα η Κεντρική Τράπεζα θα παρενέβαινε οριστικά: θα ανακοίνωνε σκληρά μέτρα είτε τη Δευτέρα το πρωί, είτε ακόμη και ακριβώς το Σαββατοκύριακο.

Ωστόσο, ήρθε το πρωί της Δευτέρας και η Κεντρική Τράπεζα δεν έλαβε κανένα μέτρο. Επιπλέον, η αδράνεια της ρυθμιστικής αρχής υποστηρίχθηκε ουσιαστικά από τον Anatoly Aksakov, τον επικεφαλής της επιτροπής της Δούμας για τις χρηματοπιστωτικές αγορές. Το πρωί της Δευτέρας, τα μέσα ενημέρωσης δημοσίευσαν τη δήλωση του Aksakov σχετικά με τη στάση του πληθυσμού της εκλογικής του περιφέρειας απέναντι στην κατάρρευση του ρουβλίου: “Η Δημοκρατία [της Τσουβασίας. – Τ.Κ.] ζει μια γεμάτη ζωή, υπάρχουν χαμόγελα στα πρόσωπά τους και δεν υπάρχει άγχος που η ισοτιμία του δολαρίου έχει πλησιάσει τα 100 ρούβλια”.

Από όλα αυτά, οι συμμετέχοντες στην αγορά έβγαλαν το λογικό συμπέρασμα ότι οι χρηματοπιστωτικές αρχές δεν πρόκειται να στηρίξουν το εθνικό νόμισμα και αυτό έπεσε σε ελεύθερη πτώση, φθάνοντας στο επίπεδο των 101,74 ρουβλίων ανά δολάριο μέχρι το μεσημέρι.

Και μόνο μετά από αυτό η ρυθμιστική αρχή “ξύπνησε” τελικά και ανακοίνωσε ότι θα πραγματοποιηθεί έκτακτη συνεδρίαση το πρωί της 15ης Αυγούστου. Η είδηση αυτή οδήγησε σε απότομη ενίσχυση του ρουβλίου: μέχρι να ανακοινωθούν τα αποτελέσματα της συνεδρίασης, είχε ενισχυθεί σε σχεδόν 95 ρούβλια ανά δολάριο, δηλαδή το ρωσικό νόμισμα κέρδισε πίσω περίπου 7 μονάδες σε λίγες ώρες διαπραγμάτευσης. Αυτό δεν αποτελεί έκπληξη, διότι οι κεντρικές τράπεζες πραγματοποιούν έκτακτες συνεδριάσεις μόνο στις πιο εξαιρετικές περιπτώσεις (η Κεντρική μας Τράπεζα έχει πραγματοποιήσει μόνο τέσσερις τέτοιες συνεδριάσεις τα τελευταία δέκα χρόνια), οπότε η αγορά περίμενε να ανακοινωθούν σκληρά και αποφασιστικά μέτρα.

Η απόφαση της Κεντρικής Τράπεζας αποδείχθηκε πραγματικά σκληρή: το βασικό επιτόκιο αυξήθηκε κατά 3,5 ποσοστιαίες μονάδες (π.μ.) στο 12%. Αυτό είναι περισσότερο από ό,τι είχε προβλέψει η πλειονότητα των αναλυτών και των συμμετεχόντων στις χρηματοπιστωτικές αγορές: ανέμεναν αύξηση της τάξης των 1-2 ποσοστιαίων μονάδων.

Παρ’ όλα αυτά, το ρούβλι υποχώρησε και πάλι μετά την ανακοίνωση της απόφασης της Κεντρικής Τράπεζας: έπεσε από τα 95 στα σχεδόν 99 ρούβλια ανά δολάριο. Τι συνέβη;

Το θέμα είναι ότι η Κεντρική Τράπεζα περιορίστηκε μόνο στην αύξηση του βασικού επιτοκίου και δεν ανακοίνωσε πρόσθετα μέτρα που θα βοηθούσαν στην αποκατάσταση της ισορροπίας προσφοράς και ζήτησης. Ας εξηγήσουμε αναλυτικότερα τι εννοούμε εδώ.

Η αύξηση του βασικού επιτοκίου συμβάλλει πραγματικά στη μείωση του πανικού στην αγορά συναλλάγματος, καθώς γίνεται πιο δαπανηρό για τους κερδοσκόπους να παίζουν εναντίον του ρουβλίου (συνήθως παίζουν με μόχλευση, δηλαδή τα περισσότερα από τα ρούβλια που χρησιμοποιούν για να αγοράσουν ξένο νόμισμα είναι δανεικά κεφάλαια). Είναι σαφές ότι ο μηχανισμός αυτός λειτουργεί μόνο εάν η ισοτιμία αυξάνεται αρκετά έντονα, και η τρέχουσα [αύξηση του επιτοκίου κατά] 3,5 π.μ. – αυτό είναι, φυσικά, πολύ, αλλά όχι απαγορευτικό για ένα κερδοσκοπικό παιχνίδι. [ΣΗΜ. Δηλαδή, για να κερδίσουν οι κερδοσκόποι θα πρέπει η αύξηση της τιμής του δολαρίου σε ρούβλια να υπερκαλύπτει το κόστος δανεισμού τους σε ρούβλια].

Ως εκ τούτου, αυτή η αύξηση των επιτοκίων πιθανότατα συνέβαλε στη μείωση της πίεσης που ασκείται στο ρούβλι από τους κερδοσκόπους βραχυπρόθεσμα, αλλά δεν την αφαίρεσε εντελώς. Επιπλέον, στις τρέχουσες ρωσικές συνθήκες η κερδοσκοπία απέχει πολύ από το να είναι ο κύριος παράγοντας της πτώσης του ρουβλίου: σε γενικές γραμμές, οι κερδοσκόποι μπήκαν στο παιχνίδι κατά του ρουβλίου σε σημαντικούς όγκους μόνο τις τελευταίες δύο ή τρεις εβδομάδες.

Ο κύριος μηχανισμός με τον οποίο μια αύξηση των επιτοκίων οδηγεί στην ενίσχυση του εθνικού νομίσματος, ακόμη και βραχυπρόθεσμα, είναι η τόνωση της εισροής κερδοσκοπικών κεφαλαίων από το εξωτερικό: οι ξένοι προσελκύονται από την υψηλή απόδοση των περιουσιακών στοιχείων της χώρας στην οποία αυξάνονται τα επιτόκια, και προκειμένου να επενδύσουν σε αυτά τα περιουσιακά στοιχεία, αγοράζουν το νόμισμα της χώρας αυτής. Ωστόσο, στην περίπτωση της Ρωσίας, για προφανείς λόγους, ο μηχανισμός αυτός είναι πλέον πρακτικά ανύπαρκτος.

Έτσι, βραχυπρόθεσμα, η επίδραση της αύξησης του βασικού επιτοκίου, χωρίς να συνοδεύεται από άλλα μέτρα που θα εξισορροπούσαν την προσφορά και τη ζήτηση στη ρωσική αγορά συναλλάγματος, θα είναι περιορισμένη: η “ελεύθερη πτώση” του ρουβλίου έχει σταματήσει, αλλά οι κίνδυνοι περαιτέρω αποδυνάμωσής του δεν έχουν εξαλειφθεί. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η αγορά “απογοητεύτηκε” στις προσδοκίες της από την απρογραμμάτιστη συνεδρίαση της Κεντρικής Τράπεζας και η συναλλαγματική ισοτιμία του ρουβλίου άρχισε και πάλι να υποχωρεί.

Ποια μέτρα θα έπρεπε να συνοδεύουν την τρέχουσα αύξηση των επιτοκίων; Πρώτα απ’ όλα, είναι η επαναφορά της απαίτησης της υποχρεωτικής πώλησης των συναλλαγματικών εσόδων των εξαγωγέων [καθώς] και οι περιορισμοί στην απόσυρση κεφαλαίων. Έχουμε γράψει γι’ αυτά λεπτομερώς στο προαναφερθέν άρθρο “Πού θα οδηγήσει η υποτίμηση”;

Είναι σαφές ότι όλα αυτά τα μέτρα δεν εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Κεντρικής Τράπεζας, δηλαδή η εισαγωγή τους απαιτεί συνεργασία με την κυβέρνηση, η οποία, προφανώς, δεν λειτουργεί τώρα, καθώς το Υπουργείο Οικονομικών χρειάζεται ένα αδύναμο ρούβλι για να καλύψει τον προϋπολογισμό. Ωστόσο, η κατάσταση είναι σοβαρή και είναι καιρός να το αντιληφθεί η κυβέρνηση. Την περασμένη άνοιξη οι νομισματικές μας αρχές είχαν αρκετή αποφασιστικότητα για να εισαγάγουν σκληρά μη αγοραία μέτρα και λειτούργησαν άριστα. Έτσι, αν υπάρχει πολιτική βούληση, η νομισματική κρίση μπορεί να ξεπεραστεί.

Το συμπέρασμα αυτό επιβεβαιώνεται για άλλη μια φορά από τον τρόπο με τον οποίο αντέδρασε η αγορά στο δημοσίευμα του πρακτορείου Bloomberg το βράδυ της 15ης Αυγούστου. Σύμφωνα με τις αναφορές του πρακτορείου, η θέσπιση απαίτησης για την υποχρεωτική πώληση των κερδών σε ξένο νόμισμα από τους εξαγωγείς και οι περιορισμοί στην απομάκρυνση κεφαλαίων στο εξωτερικό εξακολουθούν να συζητούνται και υπάρχει πιθανότητα να εισαχθούν, αν και δεν έχουν ληφθεί ακόμη συγκεκριμένες αποφάσεις (κατά τη στιγμή της συγγραφής αυτού του άρθρου το πρωί της 16ης Αυγούστου). Το δημοσίευμα του Bloomberg έριξε αμέσως τις τιμές του δολαρίου από τα 99 στα 96,5 ρούβλια, και αυτό παρά το γεγονός ότι αφορούσε μόνο τη συζήτηση αυτών των μέτρων από τις ρωσικές αρχές και όχι αποφάσεις που να έχουν πραγματικά παρθεί.

Γκενάντι Ζιουγκάνοφ: Μια επικίνδυνη δυαρχία στο κυβερνητικό κόμμα της Ρωσίας

Εδώ μεταφράζεται μια σημαντική ομιλία του προέδρου της ΚΕ του ΚΚΡΟ, Γκ. Ζιουγκάνοφ, κατά την πρόσφατη συζήτηση στη Ρωσική Δούμα των συμπερασμάτων από το προηγούμενο ‘πολιτικό έτος’. Όπως θα διαπιστώσετε, ο Ζιουγκάνοφ μιλά για όξυνση των κοινωνικών αντιθέσεων στη Ρωσία και μη εφαρμογή των οδηγιών Πούτιν, με τις οποίες, όπως λέει, συμφωνεί. Ο Ζιουγκάνοφ μιλά για αντιθέσεις και (έμμεσα) για ‘σαμποτάζ’ των κατευθύνσεων Πούτιν από κύκλους του κυβερνώντος κόμματος, το οποίο δείχνει να επιμένει στην πεπατημένη της στήριξης των ολιγαρχών σε βάρος των λαϊκών στρωμάτων. Φτάνει στο σημείο να μιλήσει για μια επικίνδυνη δυαρχία στο κυβερνών κόμμα.

Επίσης, ένα σημαντικό σημείο της κριτικής του είναι η καθαρή απόρριψη των απόψεων που φαίνεται να κυοφορούνται σε ορισμένους ρωσικούς κύκλους του “κόμματος της ειρήνης” για μια συμφωνία ‘Μινσκ 3’.

Σε κάποια επιμέρους ζητήματα (ιδιαίτερα στην εμμονή του Ζιουγκάνοφ να εξιδανικεύει τη Σταλινική περίοδο), μπορεί κάποιος να διαφωνήσει (π.χ. ο μεταφραστής). Επίσης, στην ομιλία διακρίνονται και κάποια χαρακτηριστικά ‘μεγαλορωσικού εθνικισμού’, μια ‘παρέκκλιση’ για την οποία ο Βλ. Ι. Λένιν προειδοποιούσε σταθερά. Αλλά στις κύριες γραμμές της κριτικής του είναι δύσκολο να αντιπαρατεθεί από τα αριστερά άλλη άποψη.

Η ΔΙΑΣΠΑΣΗ ΤΟΥ ‘ΚΟΜΜΑΤΟΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ’ ΕΜΠΟΔΙΖΕΙ ΤΗ ΝΙΚΗ!

ΠΡΑΒΔΑ, Αρ. 79 (31428) 28-31 Ιουλίου 2023, 1η ΣΕΛΙΔΑ

Συγγραφέας: Γκ. Α. Ζιουγκάνοφ.

Στις 26 Ιουλίου, από το βήμα της Κρατικής Δούμας, ο πρόεδρος της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ρωσικής Ομοσπονδίας, επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας των κομμουνιστών Γ.Α. Ζιουγκάνοφ, συνόψισε τα αποτελέσματα του πολιτικού έτους στην ομιλία του, η οποία ακολουθεί.

* * *

Αυτό το πολιτικό έτος πέρασε στις συνθήκες του πολέμου που εξαπολύθηκε εναντίον της Ρωσίας. Έβαλε τη τελεία σε όλα τα “i”, καθόρισε την αξία κάθε θεσμού εξουσίας, κάθε εργατικής συλλογικότητας. Όλες οι υπάρχουσες αντιφάσεις έχουν οξυνθεί, συμπεριλαμβανομένων των επαπειλούμενων κινδύνων στους οποίους έχω επανειλημμένα αναφερθεί. Η εξαθλίωση και ο αφανισμός συνεχίζονται, η διαίρεση της κοινωνίας έχει ενταθεί, η εισαγωγή των τελευταίων τεχνολογιών προχωράει εξαιρετικά δύσκολα.

Δυστυχώς, το μήνυμα του Προέδρου, στο οποίο έθεσε ως στόχο την επίτευξη του παγκόσμιου ρυθμού ανάπτυξης και την επίλυση στρατηγικά σημαντικών καθηκόντων, δεν υλοποιείται. Αυτό φαίνεται από τον κρατικό προϋπολογισμό, ο οποίος δεν επαρκεί για την ανάπτυξη της οικονομίας σε συνθήκες ρήξης.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ένα έθνος χάνεται όταν χάνει την αναπτυξιακή του πορεία. Εμείς την χάσαμε το 1991, όταν μας έσπρωξαν με τη βία σε έναν ξένο, καταστροφικό δρόμο που ευνοούσε τη Δύση. Υπενθυμίζω σε όλους, συμπεριλαμβανομένων των εθνικών στελεχών, ότι από την αρχή της καταστροφικής δεκαετίας του 1990, οι Ρώσοι έχουν μειωθεί κατά 22 εκατομμύρια. Και οι Ρώσοι είναι ο λαός που διαμορφώνει το κράτος και κρατάει ενωμένη την ενότητα της χώρας μας. Η μοίρα του καθενός από εσάς εξαρτάται από την τύχη του.

Πριν από την προδοτική κατάρρευση της ΕΣΣΔ, ο πληθυσμός της Ρωσίας ήταν σχεδόν το 3% του παγκόσμιου πληθυσμού. Τώρα το ποσοστό αυτό έχει μειωθεί στο μισό και συνεχίζουμε να μειωνόμαστε με ρυθμούς που σοκάρουν. Οι λόγοι για την εξαφάνισή μας είναι η κοινωνική αδικία, η έλλειψη προοπτικών και οι κλέφτες που έγιναν μυθικά πλούσιοι από την εκμετάλλευση των πόρων μας, αλλά δεν είναι πρόθυμοι να βοηθήσουν τους εξαθλιωμένους συμπολίτες τους. Πιστεύουμε ότι αυτό είναι απολύτως αφύσικο. Οι ολιγάρχες πρέπει να αναγκαστούν να πληρώνουν κανονικούς φόρους, ειδικά σε συνθήκες πολέμου!

Αυτός ο πόλεμος εξαπολύεται εναντίον ολόκληρου του ρωσικού κόσμου και έχει αποκτήσει έναν ανοιχτά απειλητικό χαρακτήρα. Όταν τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη φτάνουν στο Κρεμλίνο και στα πυρηνικά εργοστάσια, όταν το ναζιστικό καθεστώς Μπαντέρα στο Κίεβο μετατρέπει την τρομοκρατία σε κρατική πολιτική, κανείς δεν μπορεί να αισθάνεται ασφαλής.

Στο πλαίσιο αυτό, αναπόφευκτα τίθεται το ερώτημα: πού είναι η επιτυχία για εμάς και πού η νίκη; Βρισκόμαστε σε πόλεμο για περισσότερες από 500 ημέρες – το ένα τρίτο του χρόνου που χρειάστηκε για να κερδίσουμε τον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο. Και στην παρούσα κατάσταση, μόνο η νίκη μπορεί να μας ικανοποιήσει. Η παράταξή μας και οι αριστερές πατριωτικές δυνάμεις εργάζονται ενεργά για αυτό το έργο όλο αυτό το διάστημα.

Η Δούμα στο σύνολό της έδειξε χαρακτήρα. Ψηφίσαμε μαζί σχεδόν 200 νόμους που βοηθούν στην εκτέλεση της ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης και στην έξοδο της χώρας από την κρίση. Έχουν πραγματοποιηθεί είκοσι τέσσερις “ώρες διακυβέρνησης”. Δεν μπορούμε να παραλείψουμε να σημειώσουμε ότι η σημερινή κυβέρνηση αναφέρεται στη Δούμα πιο επαγγελματικά από την προηγούμενη. Αλλά αυτό από μόνο του δεν είναι αρκετό. Χρειαζόμαστε μια νέα πορεία για να νικήσουμε!

Πραγματοποιήσαμε εννέα στρογγυλά τραπέζια και έξι κοινοβουλευτικές ακροάσεις. Ευχαριστούμε όλους όσοι συμμετείχαν σε αυτές. Κατά τη γνώμη μου, η πιο αποτελεσματική μορφή του έργου μας ήταν οι επισκέψεις των βουλευτών σε εργατικές συλλογικότητες και περιφέρειες. Θα ήθελα ο πρόεδρος της Δούμας, Vyacheslav Volodin, ο οποίος ήταν ο εμπνευστής αυτών των επισκέψεων, να συνεχίσει αυτή την πρακτική. Ελπίζω ότι, βλέποντας πόσο ταλαντούχοι άνθρωποι εργάζονται στη γη και στα εργοστάσια, θα ανταποκριθούμε πιο γρήγορα στα αιτήματα και τις προτάσεις τους και θα υιοθετήσουμε πιο γρήγορα τους νόμους που χρειάζονται οι εργαζόμενοι.

Απευθύνομαι στον πρόεδρο της Δούμας με την πρόταση να γίνουν δύο επισκέψεις βουλευτών στο εργοστάσιο Kirov και στο Rostselmash. Θα δείτε σύγχρονες επιχειρήσεις, επιτυχημένες στις νέες δύσκολες συνθήκες.

Ως άνθρωπο και ως πολιτικό, με ανησυχεί περισσότερο η διχοτόμηση της εξουσίας στις αποφάσεις της και στον καθορισμό της πορείας της. Μια τέτοια δυαδικότητα οδηγεί πάντα όχι στη νίκη, αλλά στην ήττα. Πώς εκδηλώνεται; Όταν ακούω τον πρόεδρο [Πούτιν], είμαι έτοιμος να τον υποστηρίξω σχεδόν σε όλες τις βασικές θέσεις. Αλλά δεν βλέπω σημάδια μιας πραγματικής διόρθωσης της πορείας, ακόμη και αφού ο πρόεδρος δήλωσε επίσημα ότι ο καπιταλισμός έχει φτάσει σε αδιέξοδο και ότι μια νέα πορεία είναι απαραίτητη.

Είναι απολύτως σαφές ότι πρέπει να ασχοληθούμε με την πατριωτική και εργατική εκπαίδευση και να καταπολεμήσουμε επίμονα την “πέμπτη φάλαγγα”. Αυτή έχει γίνει πλέον όσο το δυνατόν πιο ενεργή και περιφέρεται γύρω από τον Πρόεδρο από το πρωί μέχρι το βράδυ. Κατά τη γνώμη μας, οι αποφάσεις για το σύστημα της Μπολόνια και τις Ενιαίες Κρατικές Εξετάσεις πρέπει να ληφθούν χωρίς καθυστέρηση. Αλλά σε αυτά τα θέματα σερνόμαστε, αν δεν κυλάμε προς τα πίσω.

Έχουμε προτείνει διάφορες επιλογές για την επιτυχή επίλυση των στρατηγικών προκλήσεων. Στο Μινσκ, στο Διεθνές Αντιφασιστικό Φόρουμ, το οποίο διοργανώσαμε, 50 χώρες υποστήριξαν τη Ρωσία στον αγώνα κατά του ναζισμού. Απευθύνθηκα σε εσάς και σας προέτρεψα να λάβετε υπόψη αυτή την εμπειρία συνεργασίας με τους συμμάχους μας. Αλλά εσείς εξακολουθείτε να σιωπάτε.

Πραγματοποιήσαμε το III Διεθνές Οικονομικό Φόρουμ Oryol. Συγκέντρωσε κορυφαίους ακαδημαϊκούς και ειδικούς. Υποστήριξαν ομόφωνα το ανανεωμένο πρόγραμμά μας για την αναγέννηση της χώρας και σημείωσαν τη λαμπρή εμπειρία που έχουν συσσωρεύσει οι επιχειρήσεις του λαού μας.

Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα CPRF.ru και διαβάστε τις εκθέσεις των Kashin, Nigmatulin, Babkin, Klychkov, Kolomeitsev, Ostanina, οι οποίες παρουσιάστηκαν σε αυτό το φόρουμ. Θα καταλάβετε ότι υπάρχει ένα απολύτως εποικοδομητικό πρόγραμμα που θα συμβάλει στη διόρθωση της τρέχουσας κατάστασης κρίσης. Με βάση αυτό, μπορούμε να διαμορφώσουμε έναν πλήρη αναπτυξιακό προϋπολογισμό.

Ο πρωθυπουργός Mishustin μιλάει με επάρκεια από αυτό το βήμα. Παραμένει όμως ακόμη στο πλαίσιο του συστήματος που μας επιβλήθηκε πριν από τρεις δεκαετίες, πράγμα που δεν προοιωνίζεται κάτι καλό! Στη συνέχεια, ο υπουργός Οικονομικών Σιλουάνοφ έρχεται στην Κρατική Δούμα και ζητά να προχωρήσουμε μπροστά, να επιτύχουμε τους ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης που προβλέπονται στα διατάγματα και τα μηνύματα του προέδρου. Αλλά αυτές οι εκκλήσεις δεν υποστηρίζονται από μια σωστή οικονομική πολιτική και χωρίς αυτήν δεν έχουν νόημα. Αν το ρούβλι έχει υποχωρήσει στην αξία του κατά 70% φέτος- αν το βασικό τραπεζικό επιτόκιο, από το οποίο εξαρτώνται οι όροι δανεισμού των επιχειρήσεων, αυξάνεται- αν 44.000 επιχειρήσεις που θα μπορούσαν να συνεισφέρουν 5 τρισεκατομμύρια ρούβλια στο δημόσιο ταμείο παραμένουν Offshore- αν δεν είστε σε θέση να φορολογήσετε την ολιγαρχία, από πού μπορεί να προέλθει σημαντική οικονομική ανάπτυξη; Οποιοσδήποτε οικονομολόγος θα σας αποδείξει ότι δεν είναι δυνατόν να προκύψει από το πουθενά μια τέτοια κατάσταση!

Μας αποδεικνύετε ότι ο κατώτατος μισθός των 16.242 ρουβλίων είναι ένα μεγάλο επίτευγμα. Αλλά ακόμη και στην Πολωνία είναι τρεις φορές υψηλότερος, στη Λιθουανία – δύο φορές. Μια αύξηση 18%, στην πραγματικότητα, δεν επιφέρει τίποτα με τις τρέχουσες τιμές. Είναι μόνο 3 χιλιάδες ρούβλια επιπλέον. Και ως αποτέλεσμα, ο κατώτατος μισθός εξακολουθεί να μην φτάνει ούτε τις 20 χιλιάδες. Αυτή είναι μια ζωή πείνας. Στον κόσμο, 800 εκατομμύρια βρίσκονται στα πρόθυρα της πείνας και 2 δισεκατομμύρια 400 εκατομμύρια άνθρωποι υποσιτίζονται τακτικά. Και εμείς συμβάλλουμε σε αυτές τις θλιβερές στατιστικές με τις δημοσιονομικές μας πολιτικές.

Πιστεύω ότι το πρόβλημα της σωτηρίας των ανθρώπων σήμερα είναι το βασικό. Και σας έχουμε προσφέρει τον πιο πειστικό αλγόριθμο για την επίλυσή του. Είναι καιρός να θεσπίσουμε έναν νόμο για τις πολύτεκνες οικογένειες. Η Nina Ostanina έχει αποδείξει επανειλημμένα την αναγκαιότητά του μέσα σε αυτούς τους τοίχους. Αλλά έχει παραμεριστεί. Προτείναμε νόμο για ζεστά γεύματα για όλους τους μαθητές – και μπήκε κάτω από το τραπέζι. Προτείναμε νόμο για τη στήριξη των “παιδιών του πολέμου” – και μπλοκαρίστηκε. Έναν νόμο για τις διακοπές των παιδιών – και μπλοκάρεται. Τότε πώς μπορούμε να σταματήσουμε την εξαφάνιση της χώρας;

Στην ομιλία του στο Οικονομικό Φόρουμ του Oryol, ο Konstantin Babkin, Πρόεδρος της OJSC Rostselmash, δήλωσε: “Με αυτές τις τιμές ενέργειας, με αυτούς τους φόρους, με αυτούς τους δασμούς, θα είναι αδύνατο να εισέλθουμε στις αγορές, επειδή τα προϊόντα μας θα είναι ακριβότερα”. Ας πάρουμε λοιπόν μια απόφαση! Εξάλλου, έχουμε μια θάλασσα από πετρέλαιο, γιγαντιαία αποθέματα φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας.

Ταυτόχρονα, όμως, σχεδόν όλοι οι κατασκευαστές έχουν στραγγαλιστεί. Μόλις χθες μιλούσα με εκπροσώπους επιχειρήσεων. Είναι αγανακτισμένοι: “Κοιτάξτε αυτό: το ντίζελ μας κοστίζει σχεδόν 60 ρούβλια!” Έχουν στρέψει τον αγωγό από τα δυτικά προς τα ανατολικά, αλλά δεν μπορούν να πουλήσουν καύσιμα σε κανονική τιμή στους δικούς τους παραγωγούς. Αυτό το ζήτημα πρέπει να επιλυθεί.

Γιατί στραγγαλίζετε το χωριό με υπέρογκα τιμολόγια ρεύματος; Οι σύντροφοί μας Kharitonov, Kashin και Kolomeitsev έχουν αποδείξει πολλές φορές ότι αυτή η προσέγγιση είναι καταστροφική. Και αυτό δεν είναι ένα οικονομικό πρόβλημα. Είναι ζήτημα πολιτικής βούλησης. Αν την δείξουμε, δεν είναι δύσκολο να λύσουμε αυτό το πρόβλημα.

Μιλάτε για την ανάγκη κοινωνικής συνοχής. Εμείς επιμένουμε επίσης στην αναγκαιότητά της. Δεν μπορείτε να νικήσετε χωρίς συνοχή. Αυτή είναι η βασική προϋπόθεση για τη νίκη. Αλλά για να επιτευχθεί η συνοχή, είναι απαραίτητο να θυμηθούμε τη σοβιετική εμπειρία. Μετά τον Εμφύλιο Πόλεμο, το Raskazachivanie [απο-κοζακοποίηση] και το Raskulachivanie [απο-κουλακοποίηση], η σοβιετική χώρα πέτυχε την ενότητα της κοινωνίας μέσω μιας πολιτικής προς το συμφέρον κάθε πολίτη. Και μπόρεσε να εξασφαλίσει την πραγματική ενότητα του λαού, χάρη στην οποία νικήσαμε τον χιτλερικό φασισμό.

Στο τέλος του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου, ο Στάλιν έκανε την περίφημη πρόποσή του στον ρωσικό λαό. Γιατί ρίχνετε τον ρωσικό λαό και ολόκληρο τον ρωσικό κόσμο για να φαγωθούν; Είμαστε υποχρεωμένοι να τριπλασιάσουμε τις προσπάθειές μας στο μέτωπο!

Υποκλίνομαι στους στρατιώτες και τους αξιωματικούς που πολεμούν. Εγώ ο ίδιος είμαι στρατιωτικός, υπηρέτησα τρεις φορές στον σοβιετικό στρατό. Για να επιτεθείς, πρέπει να έχεις τουλάχιστον τριπλό πλεονέκτημα. Ας ενώσουμε τις προσπάθειές μας για να το πετύχουμε. Δεν μπορούμε να ανεχτούμε μια κατάσταση στην οποία το 80% του εδάφους της Ουκρανίας παραμένει υπό τον έλεγχο των Αγγλοσαξόνων και του ΝΑΤΟ. Αυτό αποτελεί άμεση απειλή για την ασφάλειά μας, για την ύπαρξή μας.

Όταν ακούω ότι κάποιος προσφέρεται να διαπραγματευτεί με το σημερινό καθεστώς του Κιέβου, πάντα ρωτώ: Με ποιον θα διαπραγματευτείς; Έχετε εγγυήσεις ότι το τμήμα της Ουκρανίας που παραμένει υπό τον έλεγχο του Μπαντέρων και των ναζί δεν θα ενταχθεί αύριο στο ΝΑΤΟ και δεν θα ζείτε συνεχώς κάτω από το άμεσο στόχαστρό του; Αν αυτό το ζήτημα δεν επιλυθεί σήμερα, τα παιδιά μας θα πρέπει να το αντιμετωπίσουν αύριο. Ας πάρουμε λοιπόν αυτές τις θεμελιώδεις αποφάσεις.

Μιλώντας για την ανάγκη να ενωθεί ο λαός και να γίνει διάλογος με την κοινωνία, είναι αδύνατο να μην μιλήσουμε για τις εκλογές. Κοιτάξτε τι κάνετε στη Khakassia. Έχω συναντηθεί με τον Kirienko για το θέμα αυτό και το έχω συζητήσει δύο φορές με τον Πρόεδρο.

Ο κυβερνήτης της Khakassia, ο κομμουνιστής Valentin Konovalov, είναι ένας υπεύθυνος ηγέτης, ένας έξυπνος και προικισμένος άνθρωπος. Κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησής του έχει εξελιχθεί σημαντικά ως ειδικός. Οι κύριοι οικονομικοί και κοινωνικοί δείκτες στη δημοκρατία έχουν αυξηθεί δύο ή τρεις φορές υπό την ηγεσία του. Αλλά 80 “μαύροι” πολιτικοί τεχνολόγοι έχουν ήδη σταλεί στη Χακασία για να πολεμήσουν την ομάδα του Κονοβάλοφ με τις πιο βρώμικες μεθόδους κατά τη διάρκεια των εκλογών. Έχουν φέρει τα πάνω κάτω σε ολόκληρη τη δημοκρατία. Έκοψαν τον απερχόμενο κυβερνήτη από όλα τα τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά κανάλια.

Πέρασα πολλά κατά τη διάρκεια της εποχής του Γιέλτσιν. Δικάστηκα 300 φορές, εξέδωσαν την εφημερίδα “Θεός Φυλάξοι!” με συκοφαντίες εναντίον μου και του κόμματος. Αλλά και πάλι συμπεριφερθήκαμε πιο σωστά. Και δεν θέλετε να ακούσετε προσφυγές για εκλογικές παραβιάσεις.

Είμαι πεπεισμένος ότι και εκεί θα κερδίσουμε. Αλλά τα προβλήματα για τα οποία μιλάμε δεν αφορούν μόνο μια περιοχή. Και σας προτρέπω: Επαναφέρετε την κατάσταση στην κανονικότητα! Επιστρέψτε σε έναν ολοκληρωμένο ανθρώπινο διάλογο!

Δουλέψαμε για τη νίκη και θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε γι’ αυτήν. Σήμερα, αυτό είναι το κύριο ζήτημα για την επιβίωση της χώρας.

Πηγή: https://pravda.ru/

Μετάφραση: Κωστής Μηλολιδάκης