Άρθρα

Ω! Τι ωραίο διακομματικό πλιάτσικο! (Σχετικά με τους πλειστηριασμούς ακινήτων)

Ανακοίνωση της ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ.

1. Η οικονομική κρίση, οι περικοπές και η μείωση μισθών και εισοδημάτων επί μνημονίων έφεραν εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες στα πρόθυρα της χρεοκοπίας και της οικονομικής καταστροφής. Το ύψος των μη εξυπηρετούμενων δανείων, έφτασε τον Mάρτιο του 2016, μετά από τρία μνημόνια (επί κυβερνήσεων ΝΔ- ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ), τα 107 δισεκατομμύρια Ευρώ.

2. Οι τράπεζες τιτλοποίησαν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και τα πούλησαν σε ξένα επενδυτικά σχήματα τα οποία ειδικεύονται στην απόκτηση ακινήτων μέσω πλειστηριασμών. Τα ξένα funds εκμεταλλευόμενα τον νόμο 4354/2015 της κυβέρνησης Τσίπρα, μπορούσαν πλέον να προχωρήσουν σε πλειστηριασμούς, αναθέτοντας τις απαιτήσεις τους σε εγχώριες εταιρείες. Ο νόμος θεσμοθέτησε τις Εταιρείες Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις (τους γνωστούς πλέον servicers). Τα funds εντωμεταξύ απέκτησαν κόκκινα δάνεια ιδιωτών, επιχειρήσεων και ελεύθερων επαγγελματιών, ύψους 87 δισ ευρώ. Τα funds μπορεί να είναι επενδυτικά σχήματα του εξωτερικού που αναζητούν ευκαιρίες γρήγορης κερδοσκοπίας, αλλά και οι ίδιες οι τράπεζες μεταμφιεσμένες σε εταιρείες (με ένα μικροσκοπικό γραφείο και μία ταχυδρομική θυρίδα κάπου στην Ιρλανδία), που με μπροστινούς τους servicers (εταιρείες τύπου Πάτσης), επιταχύνουν τους πλειστηριασμούς.

3. Από τα κόκκινα δάνεια, το 49% αφορά επιχειρήσεις και το 51% αφορά ελεύθερους επαγγελματίες, αγρότες και ιδιώτες. Και από το σύνολο των κόκκινων δανείων των ιδιωτών, το 57% αφορά στεγαστικά δάνεια. Πρόκειται δηλαδή για μη εξυπηρετούμενα δάνεια επιχειρήσεων, επαγγελματιών και -κυρίως- οικογενειών που αδυνατούν να εξυπηρετήσουν το στεγαστικό τους δάνειο εξαιτίας της υπερδεκαετούς πτώσης (ή στασιμότητας) των εισοδημάτων τους.

4. Τα funds αγόρασαν πακέτα κόκκινων δανείων από τις τράπεζες σε ένα μικρό έως και εξευτελιστικό ποσοστό της αξίας τους. Για παράδειγμα, για ένα κόκκινο δάνειο στο οποίο η τράπεζα έχει απαίτηση από τον ιδιώτη ή την επιχείρηση 100 ευρώ, ένα fund μπορεί να το αγόρασε 3 ευρώ ή 6 ευρώ. Το συνολικό ποσοστό που πληρώνουν τα funds κυμαίνεται ανάμεσα στο 3% και στο 40% της αξίας των αρχικών απαιτήσεων, ανάλογα με τις προσδοκίες εξυπηρέτησης του κόκκινου δανείου και την αξία των υποθηκευμένων ακινήτων.

5. Προσχηματικά, ο νόμος 4354/2015 της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, προέβλεπε ότι, πριν πουλήσει ένα κόκκινο δάνειο σε fund, η τράπεζα υποχρεούται να καλέσει τον δανειολήπτη για ρύθμιση της οφειλής. Αυτό είναι και το κύριο υπερασπιστικό επιχείρημα της αξιωματικής αντιπολίτευσης για τις βαριές ευθύνες που έχει στο συγκεκριμένο ζήτημα. Ωστόσο, τα funds τα οποία αποκτούν τα κόκκινα δάνεια, δεν έχουν στόχο ούτε να εισπράξουν τις οφειλές, ούτε να κάνουν διακανονισμούς. Ο στόχος τους είναι να αποκτήσουν μερίδιο στην ανερχόμενη αγορά ακινήτων, υφαρπάζοντας τα περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη, έχοντας πληρώσει στις τράπεζες ποσά υποπολλαπλάσια της αξίας των ακινήτων που τελικά έρχονται στην κατοχή τους. Ανεξάρτητα με το αν έπρεπε οι τράπεζες να πουλήσουν τα κόκκινα δάνεια στα funds χωρίς να επιχειρήσουν διακανονισμό με τους δανειολήπτες, από τη στιγμή που τα funds απέκτησαν τα δάνεια, ο νόμος του ΣΥΡΙΖΑ τους δίνει τη δυνατότητα να πλειστηριάσουν τα υποθηκευμένα ακίνητα. Αυτό είναι το νόημα της πρόσφατης απόφασης του Αρείου Πάγου.

6. Εταιρείες όπως οι doValue, Intrum, Davidson Kempner, που κυριαρχούν στην ελληνική αγορά των κόκκινων δανείων, έχουν πλέον συστήσει εταιρείες real estate οι οποίες μεταπωλούν, ανακαινίζουν, ή μισθώνουν βραχυχρόνια τα πλειστηριασμένα ακίνητα. Στόχος δηλαδή της σύστασης των Εταιρειών Διαχείρισης Απαιτήσεων (servicers) και της δυνατότητάς τους να πλειστηριάζουν για λογαριασμό των ξένων εταιρειών, είναι κατά κύριο λόγο η αγορά ακινήτων και όχι η επανεξυπηρέτηση των δανείων από τους δανειολήπτες. Τα funds θα έχουν μεγαλύτερο κέρδος από τον πλειστηριασμό του ακινήτου, παρά από τη ρύθμιση του δανείου με τον καταναλωτή. Αυτό εξηγεί και τον “πυρετό” απόκτησης κόκκινων δανείων που επικράτησε στη χώρα από το 2016. Στο τέλος του 2022 τα ενυπόθηκα ακίνητα που απειλούνται με πλειστηριασμό από τα ξένα funds υπολογίζονταν σε 700.000. Το γεγονός αυτό συμβάλλει περαιτέρω στην οξύτατη ήδη στεγαστική κρίση.

7. Οι τράπεζες, επιδιώκοντας να ξεφορτωθούν τα κόκκινα δάνεια από τα χαρτοφυλάκιά τους, θέλησαν να τα πουλήσουν άμεσα στα funds. Τα funds στηρίχθηκαν στις Εταιρείες Διαχείρισης Απαιτήσεων (νόμος 4354/2015, αλλά η αγορά των δανείων έγινε με βάση τον νόμο 3156/2003 για να αποφύγουν και την υποχρέωση υποβολής πρότασης διακανονισμού στον δανειολήπτη, αλλά και την υψηλή φορολογία (ο νόμος του 2003 προβλέπει φοροαπαλλαγή για τις εταιρείες που αγοράζουν κόκκινα δάνεια). Χρησιμοποιήθηκαν δηλαδή εναλλάξ και ανάλογα με το τι κάθε φορά βολεύει, δύο νόμοι.

8. Το γεγονός αυτό, δημιούργησε νομική αντίφαση, πράγμα που επισήμανε η απόφαση 822/2022 του Αρείου Πάγου με βάση την οποία ο παλιός νόμος (2003) δεν έδινε τη δυνατότητα στις Εταιρείες Διαχείρισης Απαιτήσεων (servicers) να πλειστηριάζουν ακίνητα. Η απόφαση αυτή προσωρινά πάγωνε τις επιθετικές ενέργειες των funds να πλειστηριάσουν ακίνητα. Ωστόσο, η ολομέλεια του Α.Π. προχώρησε πρόσφατα σε ανατροπή της απόφασης 822/2022, επικαλούμενη τον …νόμο του ΣΥΡΙΖΑ που επιτρέπει στους servicers να πλειστηριάζουν. Αυτήν την απόφαση του Α.Π. την είχαν προεξοφλήσει, τόσο η κυβέρνηση Μητσοτάκη, όσο και η Τράπεζα της Ελλάδας, δια του κ. Στουρνάρα, καθώς είχαν θεωρήσει την ευνοϊκή για τους δανειολήπτες απόφαση 822/2022 ως …εμπόδιο στη λεηλασία των ακινήτων που προγραμματίζουν τα funds.

9. Τα funds αγοράζουν τα παλιότερα δάνεια που λόγω μνημονίων και μείωσης μισθών και εισοδημάτων σταμάτησαν να εξυπηρετούνται. Ωστόσο, ένα μεγάλο μέρος των σημερινών εξυπηρετούμενων δανείων πρόκειται να “κοκκινίσει” εξαιτίας της συνεχούς αύξησης των επιτοκίων. Ένα πρόσφατο στεγαστικό δάνειο μπορεί να καταγράψει άνοδο στη μηνιαία δόση έως και 50% καθιστώντας με αυτόν τον τρόπο αδύνατη την κανονική αποπληρωμή του. Ακίνητα και περιουσίες που αποκτήθηκαν με κόπο και αίμα θα αλλάξουν χέρια, ενώ η οργανωμένη είσοδος στην αγορά ακινήτων των μεγάλων εταιρειών real estate θα οξύνει περισσότερο τη στεγαστική κρίση, κάνοντας άπιαστο το όνειρο της στέγης για μια οικογένεια χωρίς ακίνητη περιουσία.

10.  Το πλιάτσικο το οποίο θα γίνει στην αγορά ακινήτων, έχει 4 ηθικούς αυτουργούς:

Πρώτον, την κυβέρνηση Μητσοτάκη και τη διοίκηση της Τράπεζας της Ελλάδας, οι οποίοι αναζήτησαν την ανατροπή της απόφασης 822/2022 από την ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου για να μην αναγκαστούν να προχωρήσουν σε πολιτική πρωτοβουλία υπέρ των funds που θα είχε εκλογικό κόστος. Η κυβέρνηση της ΝΔ είχε ήδη αποδυναμώσει περαιτέρω την προστασία της πρώτης κατοικίας, ενώ ήταν κοινός στρατηγικός στόχος των δύο τελευταίων κυβερνήσεων οι τιτλοποιήσεις και το χρηματοπιστωτικό τζογάρισμα των απαιτήσεων από τα κόκκινα δάνεια στα χρηματιστήρια.

Δεύτερον, την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ που θεσμοθέτησε τη δυνατότητα πλειστηριασμού ακινήτων από τις Εταιρείες Διαχείρισης Απαιτήσεων (servicers), αποδυνάμωσε τον νόμο Κατσέλη, καταργώντας την οριζόντια προστασία της πρώτης κατοικίας και στην πορεία θεσμοθέτησε τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς και έκανε ιδιώνυμο αδίκημα την παρεμπόδιση πλειστηριασμών. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι αυτός που αποδέχθηκε και καλλιέργησε το δόγμα του “κακοπληρωτή” που μετασχηματίστηκε σε “δόλιο δανειολήπτη” στις δικαστικές αποφάσεις, επ’ ονόματι του οποίου δικαιολογήθηκε η κατάργηση της προστασίας της πρώτης κατοικίας.

Τρίτον, τις τράπεζες, που θέλοντας να ξεφορτωθούν εύκολα και γρήγορα τα ενυπόθηκα κόκκινα δάνεια, επικαλέστηκαν τον νόμο 3156/2003 που δεν αναφέρει ως προϋπόθεση της πώλησης των κόκκινων δανείων την πρόταση διακανονισμού προς τους δανειολήπτες. Πρόκειται για τις ίδιες τράπεζες, που χρεοκόπησαν (εξαιτίας τάχα των κόκκινων δανείων) και ανακεφαλαιοποιήθηκαν τρεις φορές, επιβαρύνοντας το δημόσιο ταμείο.

Τέταρτον, την ελληνική δικαιοσύνη, η οποία γνωμοδοτεί δομικά υπέρ των τραπεζών και των funds και εναντίον των δανειοληπτών, ακόμα και αν στο ενδιάμεσο καλλιεργήσει φρούδες ελπίδες για το ανάποδο. Η επίμαχη απόφαση πάρθηκε μέσα σε 10 μέρες από την Ολομέλεια του Αρείου Πάγου, ανατρέποντας μάλιστα απόφαση τμήματός του, με ταχύτητα και αποφασιστικότητα ανεπανάληπτη. Η δικαιοσύνη έδειξε ότι όταν πρόκειται να υπηρετήσει τις τράπεζες και τα funds είναι αποτελεσματικότατη.

Τι σημαίνει η απόφαση του Αρείου Πάγου για την δικαίωση των τραπεζών και funds για τα κόκκινα δάνεια;

Το προφανές ειναι ότι διευκολύνει τις κατασχέσεις κ τους πλειστηριασμούς.

Το πιο σκοτεινό ειναι ότι νομιμοποιεί περαιτέρω την ασυδοσία.

Με το νόμο του 2003 για καθυστερημένα δάνεια , δεν προβλεπόταν η υποχρέωση να προτείνει η τράπεζα ρύθμιση στον δανειολήπτη (κοινώς κούρεμα), τα τραπεζικά κριτηρια ήταν «αυστηρά» και δεν υπήρχαν εταιρίες διαχείρισης δανείων που προέβαιναν σε πράξεις χωρίς να έχουν κατοχή των κόκκινων δανειων. Φυσικα τότε τα κόκκινα δάνεια ανέρχονται στο 3% των συνολικών.

Με το νόμο του ΣΥΡΙΖΑ του 2015 επιτράπηκε η μεταβίβαση των δανείων σε funds κ η διαχείριση τους, περιορίστηκε η προστασία του νόμου Κατσελη για δανειολήπτες και αμέσως μετά διευκολύνθηκαν οι τράπεζες ώστε στους πλειστηριασμούς να μην προηγούνται το Δημόσιο κ οι αποζημιώσεις των εργαζομενων. Το μόνο καλό του νόμου του 2015 ήταν η πρόβλεψη για υποχρέωση υποβολής ρύθμισης στον δανειολήπτη πριν τους πλειστηριασμούς. Ας υπολογίσουμε επιπλεον ότι το 2019 από τους πρώτους νόμους που ψήφισε η ΝΔ ήταν η ασυλία των στελεχών στις τράπεζες κ στα funds.

Με την πρόσφατη απόφαση του Αρείου Πάγου , οι τράπεζες και τα funds έχουν το ελευθερο να κάνουν πλειστηριασμούς οπως γουστάρουν και με οποίους όρους γουστάρουν. Χρησιμοποιούν το πλαίσιο του 2003 για να μην κάνουν πρόταση ρύθμισης και του 2015 για τα υπόλοιπα. Πρακτικά δηλαδή μαζικοί πλειστηριασμοί για τους πολλούς και δυνατότητα ευνοϊκής ρύθμισης στους ημέτερους.

Στο θέμα των κόκκινων δανείων ΣΥΡΙΖΑ , ΝΔ, Δικαστικοί, δουλεύουνε μαζι.

Αν σε λένε Ιωάννα, χρωστάς 15.000 και έχεις ένα σπίτι στο παίρνουν. Αν σε λένε Μητσοτάκη, χρωστάς 1.000.000 και έχεις 18 ακίνητα, κυβερνάς την Ελλάδα.

Αν είσαι στέλεχος ή βουλευτής της ΝΔ, μέλος της συμμορίας των αρίστων, ιδρύεις εταιρεία, δανείζεσαι με ευνοϊκούς όρους ένα εκατομμύριο, αγοράζεις σε σκανδαλώδη τιμή κόκκινα δάνεια και αρχίζεις να πετάς τον κόσμο έξω από τα σπίτια του.

Αν είσαι η ΝΔ και χρωστάς στις τράπεζες 390 εκατομμύρια, δεν πληρώνεις ούτε καν τους τόκους (έστω και αν σου έχουν ρυθμίσει τα δάνειά σου με ευνοϊκότατους όρους), οπότε το χρέος συνεχίζει να αυξάνεται, αλλά δεν τρέχει τίποτα, κυβερνάς την Ελλάδα. 

Αν είσαι κολλητός της εξουσίας, άνθρωπος της ΝΔ και του Μητσοτάκη, με κουμπαριές σε υπουργεία και κολλητηλίκια σε τράπεζες, παίρνεις ευνοϊκά δάνεια χωρίς υποθήκη και άρα χωρίς προσωπικό ρίσκο.

Αν είσαι εφοπλιστής ή επιχειρηματίας με τα σωστά κονέ, παίρνεις δάνεια στο όνομα της εταιρείας σου, τα κάνεις πολυτελή προσωπικό βίο, βαράς πτώχευση την ώρα που διασκεδάζεις με τους κολλητούς στο Ντουμπάι, και η τράπεζα κουρεύει το 90% και πλέον όσων χρωστά η εταιρεία χωρίς να αγγίζει την προσωπική σου περιουσία.   

Αν είσαι όμως κανονικός άνθρωπος, από αυτούς που “ζουν από το μισθό τους”, για να πάρεις επαγγελματικό, στεγαστικό ή προσωπικό δάνειο, υποθηκεύεις ό,τι έχεις και δεν έχεις, γιατί πρέπει να εξασφαλιστεί η τράπεζα, ώστε να μπορεί αυτή να κουρεύει τα δάνεια των ανθρώπων της προηγούμενης κατηγορίας. 

Αν είσαι η τράπεζα, θεωρείς ότι είναι σωστό κάθε δανειζόμενος αναλαμβάνει το ρίσκο του δανεισμού, και αν δεν μπορεί να αποπληρώσει, τότε θα πρέπει να βγει το σπίτι του σε πλειστηριασμό. 

Αν όμως είσαι η παραπάνω τράπεζα θεωρείς ότι είναι λάθος να αναλάβεις το ρίσκο, και σε περίπτωση που φαληρίσεις, το ρίσκο δεν πρέπει να το αναλάβεις εσύ ως τράπεζα, αλλά το δημόσιο, δηλαδή οι πολίτες, οι οποίοι πρέπει να ανακεφαλαιοποιήσουν τις τράπεζες.

Αν είσαι ΣΥΡΙΖΑ και είσαι αντιπολίτευση φωνάζεις “κανένα σπίτι σε χέρια τραπεζίτη”, καλείς σε συγκέντρωση διαμαρτυρίας έξω από το σπίτι της Ιωάννας και παριστάνεις τον αγανακτησμένο με τα κοράκια και την αναλγησία των τραπεζών. 

Αν όμως είσαι ΣΥΡΙΖΑ και είσαι κυβέρνηση, νομοθετείς τους πλειστηριασμούς των ακινήτων για να εξασφαλιστούν οι τράπεζες, κάνεις την παρεμπόδιση των πλειστηριασμών ιδιώνυμο αδίκημα και σέρνεις στα δικαστήρια ακόμα και πρώην στελέχη σου που παρεμπόδιζαν τους πλειστηριασμούς. 

Τέλος, αν είσαι άνθρωπος και έχεις ακόμα φιλότιμο, η μόνη επιλογή που μένει είναι να τους πάρεις με τις πέτρες.