Άρθρα

Γιατί το Facebook – και όχι μόνο αυτό – τελευταία καταδιώκει με πάθος όποιον δεν υποστηρίζει την αμερικανική αφήγηση για το Ουκρανικό;

Τον τελευταίο καιρό έχει αυξηθεί η πίεση που ασκείται από το Facebook πάνω στις αναρτήσεις που αφορούν το Ουκρανικό με συνεχή ‘κατεβάσματα’ άρθρων και σχολίων ως δήθεν αντίθετων με τις «αρχές της κοινότητας», χωρίς περαιτέρω εξηγήσεις. Για παράδειγμα, αν τον Μάρτιο του 2022 είχατε ανεβάσει την φωτογραφία ενός στελέχους του Ουκρανικού νέο-ναζιστικού συντάγματος Αζόφ, όπου αυτός χαιρετά ναζιστικά κάτω από μία σβάστικα και γράψατε ως σχόλιο «δείτε ποιους υποστηρίζει και εκπαιδεύει η Δύση στην Ουκρανία», τον Απρίλιο του 2023, μετά από 13 μήνες, το Facebook θα σας κατεβάσει την ανάρτηση ως προωθητική του …πολιτικού εξτρεμισμού και του ‘λόγου μίσους’ και θα σας απειλήσει με κλείσιμο του λογαριασμού σας. Αφήνοντας κατά μέρος τον προφανή παραλογισμό, το ερώτημα είναι: Γιατί τώρα; Τι έχει μεσολαβήσει;

Αυτό που μεσολάβησε είναι η απόφαση των κυβερνήσεων της ‘δημοκρατικής’ Δύσης που εγγυώνται ‘την ελευθερία του λόγου’ (όχι σαν εκείνον τον ακατανόμαστο Πούτιν) να περιστείλουν την ελεύθερη έκφραση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπου πολλοί απλοί άνθρωποι γράφουν τη γνώμη τους, που συχνά δεν συμπίπτει με την αφήγηση που ομόφωνα προωθούν τα εταιρικά/κρατικά καθεστωτικά ΜΜΕ. Η απόφαση αυτή είναι ειλημμένη και τώρα παρακολουθούμε τα διαδοχικά επεισόδια στην εφαρμογή της. Δυστυχώς, γύρω από το θέμα αυτό μοιάζει να μην υπάρχει η απαιτούμενη ευαισθησία στον Ελληνικό χώρο δημόσιας έκφρασης. Όπως συνηθίζεται στην Ελλάδα, θα αρχίσουμε ‘να τρέχουμε’ εκ των υστέρων…

Βέβαια, από καιρό είναι γνωστό ότι η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης από κρατικές υπηρεσίες της Δύσης για την άσκηση προπαγάνδας και προκλήσεων αποτελεί ‘ψωμοτύρι’. Ο συστηματικός τρόπος με τον οποίο ασκείται αυτή η δραστηριότητα αποδείχτηκε με ακαταμάχητο τρόπο μετά την ανάδυση των λεγόμενων Twitter Files. Όμως, σκοπός του παρόντος άρθρου δεν είναι η δραστηριότητα παραπληροφόρησης, στην οποία ακατάπαυστα και με ζήλο επιδίδονται οι κρατικές υπηρεσίες των ΗΠΑ και των δορυφόρων τους μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης (και φυσικά μέσω των καθεστωτικών ΜΜΕ), αλλά, αντίθετα, οι δραστηριότητες κατάπνιξης κάθε έκφρασης γνώμης ή κυκλοφορίας ειδήσεων που αμφισβητούν τα εκάστοτε καθαγιασμένα καθεστωτικά αφηγήματα.’

Φωτογραφία από ανάρτηση του ερευνητή Αμερικανού δημοσιογράφου Lee Fang σχετικά με τη χρήση ψευδών λογαριασμών στο tweeter από την Αμερικανική Κεντρική Διοίκηση του Πενταγώνου (CENTCOM) για τη διεξαγωγή ψυχολογικού πολέμου. Οι λογαριασμοί εμφανίζονταν ότι δήθεν ανήκαν σε Ιρακινούς και ότι εξέφραζαν την Ιρακινή ‘κοινή γνώμη’. Φυσικά, τέτοιες δραστηριότητες καθόλου δεν κατατάσσονται από τις ΝΑΤΟικές κυβερνήσεις στον τομέα της παραπληροφόρησης. Οι αποκαλύψεις για την χρήση του twitter από το Αμερικανικό Πεντάγωνο για την διοχέτευση παραπληροφόρησης παρουσιάζονται συγκεντρωτικά σε άρθρο του Lee Fang στο The Intercept με τίτλο «Το Twitter βοηθούσε το Πεντάγωνο στη μυστική οn line εκστρατεία του για διοχέτευση προπαγάνδας».

Οι πλέον πρόσφατες σοβαρές εξελίξεις στην κατεύθυνση περιστολής της ελεύθερης έκφρασης εμφανίστηκαν στην ΕΕ και στις ΗΠΑ.

Τα 50 κυριότερα ονόματα οργανισμών που διαπλέκονται κατά την άσκηση λογοκρισίας στην έκφραση απόψεων που διαφωνούν με την καθεστωτική αφήγηση των ΗΠΑ και των δορυφόρων τους. Η εικόνα αποτελεί τo εξώφυλλο μιας πολύ πρόσφατης και διεξοδικής αναφοράς από ομάδα οκτώ ανεξάρτητων δημοσιογράφων με τίτλο: «Αναφορά σχετικά με το λογοκριτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα: Οι 50 κυριότεροι οργανισμοί που χρειάζεται να γνωρίζετε». Η ομάδα αυτή μελέτησε επί πολλούς μήνες τη δομή που έχει πάρει το σύμπλεγμα των οργανισμών παραπληροφόρησης και λογοκρισίας των Δυτικών κυβερνήσεων ακολουθώντας, ανάμεσα στα υπόλοιπα, και νήματα που πήγαζαν από τα Twitter Files.

Στην ΕΕ, είχαμε πριν από λίγο καιρό (δημοσιεύτηκε στις 19 Οκτωβρίου στην επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης) την έκδοση ενός κανονισμού—που αυτόματα καθίσταται εσωτερικός νόμος για όλα τα κράτη μέλη, προσέξτε ότι ένα όργανο που δεν έχει εκλεγεί ασκεί νομοθετική εξουσία στις χώρες μέλη—της λεγόμενης «Πράξης επί των Ψηφιακών Υπηρεσιών» (Digital Services Act). Η εφαρμογή του κανονισμού καθίσταται υποχρεωτική από όλους τους παρόχους ψηφιακών υπηρεσιών από την 1η Ιανουαρίου του 2024 (περιλαμβάνεται ΚΑΘΕ πλατφόρμα που αναρτά on line καθώς και κάθε μηχανή αναζήτησης) με στόχο την καταπολέμηση της ‘παραπληροφόρησης’.

Να θυμίσουμε ότι με βάση το νέο νομικό πλαίσιο της ‘Πράξης’, πρόσφατα ο Έλον Μασκ απειλήθηκε με απαγόρευση του Twitter στην Ευρώπη εάν επιμείνει στην μη άσκηση λογοκρισίας στις αναρτήσεις της πλατφόρμας που αγόρασε πέρυσι. Θυμίζουμε ακόμη την πολύ πρόσφατη διένεξη κυβερνητικά χρηματοδοτούμενων δυτικών καθεστωτικών ΜΜΕ με το Twitter (π.χ. το BBC), τα οποία θίχτηκαν όταν ο Μασκ προσέθεσε την επιγραφή «Κυβερνητικά Χρηματοδοτούμενο» στον τίτλο τους στο Twitter. Η επιγραφή αυτή εφαρμοζόταν από καιρό για τα Ρωσικά ΜΜΕ, σε όσα εν πάσει περιπτώσει το Twitter δεν είχε ήδη κλείσει βιαίως τον λογαριασμό τους—πράγμα που η Δύση αναφανδόν απαιτεί να συμβεί με όλους τους εκ Ρωσίας (και μη) λογαριασμούς που δεν συμφωνούν με την καθεστηκυία αφήγηση.

Με σύνθημα «Ανακτούμε τον Έλεγχο» το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο παρουσιάζει την «Πράξη επί των Ψηφιακών Υπηρεσιών» σε βίντεο και ανάρτηση του Δεκεμβρίου του 2021 που επικαιροποιήθηκε τον Μάιο του 2023.

Αλλά, σε τι συνίσταται η εξοβελιστέα ‘παραπληροφόρηση’; Το θέμα μας έχει απασχολήσει εδώ στο παρελθόν, όπως μας έχει ξανα-απασχολήσει ο τρόπος με τον οποίο υποτίθεται ότι ελέγχεται η ‘παραπληροφόρηση’ από το Facebook.

Να υπενθυμίσουμε ότι απόψεις όπως ότι η Ρωσία στην Ουκρανία αμύνεται έναντι της επέκτασης του ΝΑΤΟ προς ανατολάς χαρακτηρίζονται εξ ορισμού ως “παραπληροφόρηση” (disinformation) και “κήρυγμα μίσους” (hate speech) και κατατάσσονται σε εκείνες απέναντι στις οποίες ‘η δημοκρατία οφείλει να αμυνθεί’ καταπνίγοντάς και ποινικοποιώντας τις. Γενικά, με αφορμή το Ουκρανικό—και αυτό είναι μόνο η αρχή του κακού—ως ‘παραπληροφόρηση’ ορίζεται οτιδήποτε δεν συμφωνεί με την προωθούμενη από το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ αφήγηση. Φυσικά, ποιος από όσους έχουν έστω και ελάχιστη γνώση της ιστορικής εξέλιξης αντίστοιχων ‘μέτρων’ στο παρελθόν μπορεί να αμφιβάλλει ότι αυτή η προσέγγιση και η αποκρυστάλλωσή της στην επακόλουθη «Πράξη επί των Ψηφιακών Υπηρεσιών» δεν θα χρησιμοποιηθεί για την σταδιακή περιστολή της ελευθερίας του λόγου επί παντός θέματος που απασχολεί τις εκάστοτε κρατικές αφηγήσεις;

Η ιδέα ότι η αποκαλούμενη από τις ΝΑΤΟικές κυβερνήσεις ‘παραπληροφόρηση’ δεν περιορίζεται στο Ουκρανικό, αλλά διαπερνά κάθε δημόσια συζήτηση η οποία ως εκ τούτου πρέπει να αστυνομεύεται, παρουσιάστηκε αναλυτικά στις συζητήσεις ενός συνεδρίου (workshop) που διοργάνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο της CERIS (Community of European Research and Innovation for Security). Τίτλος του συνεδρίου ήταν: «Παραπληροφόρηση, Ψευδείς Ειδήσεις και Ομιλίες Μίσους» (Disinformation, Fake News and Hate Speech) και η κεντρική ιδέα του ήταν ότι η σύγχρονη τεχνολογία έχει καταστήσει ‘φτηνή’ την πρόσβαση σε πληροφορίες από ανεξάρτητες πηγές και—επιτέλους—αυτό είναι κάτι που οφείλει να ελεγχθεί από την Ευρωπαϊκή Διοίκηση.

Είναι ενδιαφέρουσα ‘λεπτομέρεια’ ότι το συνέδριο διοργανώθηκε από την Διεύθυνση Μετανάστευσης και Εσωτερικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην οποία προΐσταται η Σουηδή Ylva Johansson. Σύμφωνα με την ίδια την Διεύθυνση, αρμοδιότητές της είναι αφενός η μεταναστευτική πολιτική εστιασμένη στην υπευθυνότητα και στην αλληλεγγύη και αφετέρου, (μετά το 2020) η Εσωτερική Ασφάλεια. Εμάς ενδιαφέρει ειδικά το πώς προσδιορίζεται η «Εσωτερική Ασφάλεια» από τους ίδιους. Γράφουν: «Στόχος είναι η οικοδόμηση μιας ασφαλέστερης Ευρώπης με την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος, την προώθηση της αστυνομικής συνεργασίας και την προετοιμασία για την ταχεία αντιμετώπιση αναδυόμενων κρίσεων. Οι δράσεις μας στους τομείς αυτούς περιλαμβάνουν αυστηρότερους κανόνες κατά της παράνομης διακίνησης πυροβόλων όπλων και της εμπορίας ανθρώπων, καθώς και την αναθεώρηση της νομοθεσίας για την καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών, της σεξουαλικής εκμετάλλευσης και της παιδικής πορνογραφίας».

Το συνέδριο με θέμα την παραπληροφόρηση, τις ψευδείς ειδήσεις και τις ομιλίες μίσους που διοργάνωσε η Γενική Διεύθυνση Μετανάστευσης και Εσωτερικών Υποθέσεων της Κομισιόν. Προσέξτε ότι η προβαλλόμενη διαφάνεια δεν αναφέρει καμία από αυτές τις λέξεις. Επίσης, δεν μοιάζει το μικρό ακροατήριο να είναι και τόσο προσηλωμένο.

Όπως βλέπετε, πουθενά δεν τίθεται ως καθήκον η άσκηση λογοκρισίας και η κατάπνιξη των αντίθετων με τις καθεστωτικές αφηγήσεις γνωμών, που, όπως έχουμε δει αλλού, αποτελούν το περιεχόμενο των όρων με τους οποίους αυτοπαρουσιάζεται το συνέδριο—”παραπληροφόρηση, ψευδείς ειδήσεις, λόγος μίσους”—αλλά εκεί θα κολλήσουμε; Στο εξής, αν ισχυριστείτε ότι το ΝΑΤΟ ευθύνεται για την παρούσα κατάσταση στην Ουκρανία, θα κατατάσσεστε στην ίδια κατηγορία με τους παράνομους διακινητές όπλων, τους μαστροπούς, και εκείνους που κακοποιούν σεξουαλικά παιδιά και διακινούν παιδική πορνογραφία!

Στις ΗΠΑ, μετά την άδοξη απόπειρα να στηθεί αυτό που στιγματίστηκε με τον Οργουελικό χαρακτηρισμό ως ‘Υπουργείο Αλήθειας’—με την αυτοαποκαλούμενη «Μαίρη Πόππινς της παραπληροφόρησης»  Nina Jankowicz, συμβούλου της Ουκρανικής κυβέρνησης, να το αναλαμβάνει—έχουμε και πάλι αντίστοιχη εξέλιξη. Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Russia Today της 7ης Μαΐου:

Οι ΗΠΑ έχουν δημιουργήσει ένα Κέντρο Ξένης Κακοήθους Επιρροής [Foreign Malign Influence Center—FMIC] για την αντιμετώπιση των ξένων απειλών για τις εκλογές καθώς και της “κοινής γνώμης” στο εσωτερικό της χώρας, αποκάλυψε η Διευθύντρια της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών Avril Haines σε ακρόαση της Επιτροπής Ενόπλων Δυνάμεων της Γερουσίας την Πέμπτη.

Λειτουργώντας υπό το Γραφείο του Διευθυντή της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, το FMIC έχει πρόσβαση σε «όλες τις πληροφορίες που κατέχονται ή δημιουργούνται σχετικά με ξένη κακόβουλη πληροφόρηση, συμπεριλαμβανομένης της ασφάλειας των εκλογών». Ο διευθυντής του, Jeffrey Wichman, ήταν πρώην επικεφαλής ανάλυσης του Κέντρου Αποστολής Αντικατασκοπείας της CIA [CIA’s Counterintelligence Mission Center].

Για τους σκοπούς της υπηρεσίας, “ξένη” σημαίνει ότι προέρχεται από τη Ρωσία, το Ιράν, την Κίνα, τη Βόρεια Κορέα ή “οποιαδήποτε άλλη ξένη χώρα που ο διευθυντής του Κέντρου” κρίνει κατάλληλη, ενώ η “ξένη κακόβουλη επιρροή” ορίζεται ως “κάθε εχθρική προσπάθεια που αναλαμβάνεται από, ή υπό την καθοδήγηση, ή εκ μέρους ή με την ουσιαστική υποστήριξη” μιας από τις αναφερόμενες χώρες, προκειμένου να επηρεάσει, κρυφά ή φανερά, την κυβερνητική ή κρατική πολιτική των ΗΠΑ ή την “κοινή γνώμη εντός των Ηνωμένων Πολιτειών”.

Ενώ το FMIC ιδρύθηκε προφανώς τον Σεπτέμβριο σύμφωνα με πρόσφατη νομοθεσία, η ακρόαση της Πέμπτης ήταν η πρώτη δημόσια αναφορά στην ύπαρξή του. Η ίδρυσή του ήταν αμφιλεγόμενη, καθώς ορισμένοι γερουσιαστές και αξιωματικοί των μυστικών υπηρεσιών αμφισβήτησαν την ανάγκη ύπαρξης μιας ακόμη υπηρεσίας με τις ίδιες αρμοδιότητες με το Κέντρο Παγκόσμιας Εμπλοκής [Global Engagement Center—GEC], τη θυγατρική του Στέιτ Ντιπάρτμεντ που έχει αναλάβει τη διάδοση της αμερικανικής προπαγάνδας για την καταπολέμηση της ξένης αντίστοιχης.

H Avril D. Haines, Director of U.S. National Intelligence, καταθέτει ενώπιον της Επιτροπής της Γερουσίας για τις Ένοπλες Δυνάμεις στις 4 Μαΐου 2023, οπότε και αποκάλυψε τη δημιουργία του Κέντρου Κακοήθους Ξένης Επιρροής (FMIC)

Η Haines αντιμετώπισε ορισμένες από αυτές τις ανησυχίες στην ακρόαση της Πέμπτης, επιμένοντας ότι το FMIC εργάζεται για να «υποστηρίξει το Κέντρο Παγκόσμιας Εμπλοκής και άλλους σε όλο το πλάτος της κυβέρνησης των ΗΠΑ, βοηθώντας τους να κατανοήσουν ποια είναι τα σχέδια και οι προθέσεις των βασικών παραγόντων σε αυτόν τον χώρο: Κίνα, Ρωσία, Ιράν κ.λπ.»

Η αντιμετώπιση της “ξένης παραπληροφόρησης” έχει γίνει κάτι σαν εμμονή για τους κυβερνητικούς γραφειοκράτες μετά την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ το 2016, με μισή ντουζίνα υπηρεσίες να έχουν ξεπηδήσει από τότε. Εκτός από το GEC, που ξεκίνησε το 2017, το Πεντάγωνο εγκαινίασε αθόρυβα πέρυσι ένα Γραφείο Διαχείρισης Επιρροής και Αντίληψης, το οποίο προστέθηκε στον Κλάδο Ξένης Επιρροής και Παρεμβολής του Υπουργείου Εσωτερικής Ασφάλειας, στην Ομάδα Εργασίας Αντιμετώπισης Ξένης Επιρροής, στο με άδοξη κατάληξη Συμβούλιο Διακυβέρνησης της Παραπληροφόρησης, καθώς και στην Ομάδα Εργασίας Ξένης Επιρροής του FBI. [ΣΗΜ. Οι αντίστοιχες ονομασίες στα αγγλικά είναι: Influence and Perception Management Office, the Department of Homeland Security’s Foreign Influence and Interference Branch, Countering Foreign Influence Task Force, and the ill-fated Disinformation Governance Board, as well as the FBI’s Foreign Influence Task Force].

Στα πλαίσια της έντασης τελευταία των προσπαθειών επιβολής καθεστώτος λογοκρισίας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το τελευταίο συνέδριο της εταιρείας κυβερνο-ασφάλειας RSA που πραγματοποιήθηκε στις ΗΠΑ (24-27 Απριλίου, Σαν Φρανσίσκο) ασχολήθηκε αναλυτικά με το θέμα αντιμετώπισης της λεγόμενης ‘παραπληροφόρησης’. Τα ετήσια συνέδρια της RSA ξεκίνησαν το 1991 και παρακολουθούνται από εκατοντάδες ενδιαφερομένους, στελέχη εταιριών, κυβερνητικούς αξιωματούχους, μέλη του στρατού και των υπηρεσιών πληροφοριών των ΗΠΑ, κ.ο.κ.

Το κέντρο διεξαγωγής του RSA Conference 2023 στο San Francisco.

Το ενδιαφέρον είναι ότι στο πρόσφατο συνέδριο έδωσε παλμό η από κοινού παρέμβαση της μυστικής αστυνομίας SBU του Κιέβου με το γνωστό FBI των ΗΠΑ. Το ακόλουθο ρεπορτάζ του ερευνητή Αμερικανού δημοσιογράφου Lee Fang, το οποίο μεταφράζουμε κατά λέξη, ασχολείται με το κεντρικό μας θέμα, δηλαδή πώς το Facebook συνεργάζεται με τις Αμερικανικές αστυνομικές (και μυστικές) υπηρεσίες προκειμένου να καταπνίξει την ελεύθερη διατύπωση γνώμης μέσα από τις σελίδες των μελών της ‘κοινότητάς του’. Βεβαίως, το υπόδειγμα αυτής της λογοκρισίας είναι η περίπτωση του Ουκρανικού, όπου με τη σειρά του το FBI διαμεσολαβεί μεταξύ της Ουκρανικής μυστικής αστυνομίας και των στελεχών των εταιριών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης προκειμένου να οριστεί ακριβώς το τι συνιστά ‘παραπληροφόρηση’, η οποία οφείλει να διαγράφεται από τις αναρτήσεις των μελών της ‘κοινότητας’ και να εντοπίζονται οι λογαριασμοί που ‘παραπληροφορούν’.

O πράκτορας του FBI (San Franciso) Alex Kobzanets διηύθυνε τη συζήτηση μεταξύ του εκτελεστικού βοηθού διευθυντή του FBI Timothy Langan and και του Ουκρανού επικεφαλής της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο και στις πληροφορίες Ilya Vitiuk, ©  Twitter / FBI San Francisco

Το αστειότερο (αν δεν ήταν τραγικό) αυτών των εξελίξεων ίσως είναι ο ίδιος ο ορισμός της έννοιας “παραπληροφόρηση” που έδωσαν στο συνέδριο όσον αφορά το Ουκρανικό. Διαβάστε παρακάτω…

 

*          *          *

 

ΠΩΣ ΤΟ FBI ΒΟΗΘΑ ΤΙΣ ΟΥΚΡΑΝΙΚΕΣ ΜΥΣΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΝΑ ΚΑΤΑΔΙΩΚΟΥΝ ΤΗΝ «ΠΑΡΑΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ» ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ

[Όταν με ρωτούν ‘πώς διακρίνετε αν κάτι είναι ψευδές;’ απαντώ: ‘Οτιδήποτε είναι κατά της Ουκρανίας θεωρείται ψευδές, ακόμη και αν δεν είναι’]

Η φωτογραφία είναι μέσω Lee Fang: ο llia Vitiuk, επικεφαλής του τμήματος ασφάλειας στον κυβερνοχώρο της [Ουκρανικής] SBU (αριστερά) ποζάρει με τον Timothy Langen, εκτελεστικό υποδιευθυντή του Criminal, Cyber, Response and Services Branch [Κλάδου Εγκλημάτων, Κυβερνοχώρου, Αντίδρασης και Υυπηρεσιών] του FBI (δεξιά) στο συνέδριο RSA στο Σαν Φρανσίσκο, στις 26 Απριλίου 2023.

Σε συνέντευξή του, ανώτερος Ουκρανός αξιωματούχος όρισε την “παραπληροφόρηση” ως κάθε είδηση που έρχεται σε αντίθεση με το μήνυμα της κυβέρνησής του.

του Lee Fang, 28 Απριλίου 2023

Το Ομοσπονδιακό Γραφείο Ερευνών [FBI] πιέζει το Facebook να κατεβάζει υποτιθέμενη ρωσική “παραπληροφόρηση” κατ’ εντολή των ουκρανικών μυστικών υπηρεσιών, σύμφωνα με ανώτερο Ουκρανό αξιωματούχο που επικοινωνεί τακτικά με το FBI. Ο ίδιος αξιωματούχος δήλωσε ότι οι ουκρανικές αρχές δίνουν έναν ευρύ ορισμό της “παραπληροφόρησης”, επισημαίνοντας ότι πολλοί λογαριασμοί και αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ασκούν παραπληροφόρηση επειδή μπορεί απλώς να έρχονται σε αντίθεση με την αφήγηση της ουκρανικής κυβέρνησης.

«Μόλις έχουμε ένα ίχνος ή αποδείξεις για εκστρατείες παραπληροφόρησης μέσω του Facebook ή άλλων πόρων που προέρχονται από τις ΗΠΑ, διαβιβάζουμε αυτές τις πληροφορίες στο FBI, και ταυτόχρονα γράφουμε απευθείας στο Facebook», δήλωσε ο llia Vitiuk, επικεφαλής του Τμήματος Ασφάλειας Πληροφοριών στον Κυβερνοχώρο στην Υπηρεσία Ασφαλείας της Ουκρανίας.

«Ζητήσαμε από το FBI υποστήριξη για να μας βοηθήσουν με το Meta, να μας βοηθήσουν με άλλους, και μερικές φορές έχουμε καλά αποτελέσματα με αυτό», σημείωσε η Vitiuk. «[Τούς] λέμε: “Εντάξει, αυτό ήταν ένα άτομο που πιθανότατα βρισκόταν υπό την επιρροή της Ρωσίας.”»

Ο Vitiuk, σε συνέντευξή του, δήλωσε ότι είναι υπέρμαχος της ελευθερίας του λόγου και κατανοεί τις ανησυχίες γύρω από τη λογοκρισία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αλλά παραδέχθηκε επίσης ότι ο ίδιος και οι συνάδελφοί του υιοθετούν μια σκόπιμα διασταλτική άποψη για το τι μετράει ως “ρωσική παραπληροφόρηση”.

«Όταν οι άνθρωποι με ρωτούν, “Πώς διακρίνετε αν είναι ψεύτικο ή αληθινό;”. Πράγματι, είναι πολύ δύσκολο σε μια τέτοια ροή πληροφοριών», δήλωσε ο Vitiuk. «Λέω: ‘Οτιδήποτε είναι εναντίον της χώρας μας, θεωρήστε το ψεύτικο, ακόμη και αν δεν είναι. Αυτή τη στιγμή, για τη νίκη μας, είναι σημαντικό να έχουμε αυτού του είδους την αντίληψη, να μην ξεγελιόμαστε».

Τις τελευταίες εβδομάδες, δήλωσε ο Vitiuk, οι ρωσικές δυνάμεις χρησιμοποίησαν διάφορες μορφές παραπληροφόρησης για να κατασκευάσουν ψεύτικες εντάσεις μεταξύ του προέδρου Volodymyr Zelenskyy και του Valerii Zaluzhnyi, του στρατηγού τεσσάρων αστέρων που υπηρετεί ως αρχηγός του στρατού της Ουκρανίας.

Πράγματι, πρόσφατες αναφορές έχουν επικεντρωθεί στη σχέση μεταξύ των δύο Ουκρανών ηγετών. Η γερμανική εφημερίδα Bild ανέφερε ότι ο Zelenskyy και ο Zaluzhnyi είχαν διαφωνήσει σχετικά με τις τακτικές που αναπτύχθηκαν στη μάχη κατά του Μπάχμουτ. Ο Vitiuk δήλωσε ότι οποιαδήποτε άποψη για σύγκρουση μεταξύ του Zelenskyy και του στρατιωτικού του αρχηγού, ωστόσο, είναι ψευδής.

«Προσπαθούν να δημιουργήσουν προβλήματα στην Ουκρανία και προσπαθούν να σπείρουν τους σπόρους της παρεξήγησης μεταξύ της Ουκρανίας και των εταίρων μας που μας υποστηρίζουν», δήλωσε ο Vitiuk.

Ο Vitiuk, ανώτερος αξιωματούχος στην υπηρεσία εσωτερικών πληροφοριών της Ουκρανίας, μου μίλησε αυτή την εβδομάδα στο συνέδριο RSA Convention στο Σαν Φρανσίσκο, μια ετήσια συνάντηση που συγκεντρώνει μια συλλογή από εταιρείες ασφάλειας στον κυβερνοχώρο, τις αρχές επιβολής του νόμου και γίγαντες της τεχνολογίας.

Κατά τον επικεφαλής του Τμήματος Ασφάλειας Πληροφοριών στον Κυβερνοχώρο στην Υπηρεσία Ασφαλείας της Ουκρανίας, Ilia Vitiuk, ο οποίος έχει αναλάβει να υποδεικνύει στο FBI ποιες πληροφορίες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης πρέπει να λογοκρίνονται, οι πληροφορίες για διάσταση απόψεων Ζelensky-Zaluzhnyi αποτελούν τυπικό παράδειγμα παραπληροφόρησης που πρέπει να παταχθεί. Εδώ βλέπουμε ότι οι πληροφορίες αυτές μεταδίδονται από το κεντρικό ΜΜΕ του Κιέβου “The Kyiv Independent”.

Το FBI έχει προσελκύσει τον τελευταίο καιρό την προσοχή του κοινού για την επιρροή που ασκεί στο Twitter, στο Facebook και σε άλλες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης. Μια σειρά από εκθέσεις και ακροάσεις στο Κογκρέσο εξέτασαν τον ρόλο της υπηρεσίας στη διαμόρφωση των αποφάσεων ελέγχου του περιεχομένου [ΣΗΜ. δηλαδή λογοκρισίας των μέσων κοινωνικής δικτύωσης] που αφορούσαν τις εκλογές του 2020.

Τα στοιχεία για την πίεση που ασκεί το FBI στις εταιρείες μέσων κοινωνικής δικτύωσης έρχονται σε μια εποχή που οι εταιρείες αυτές λαμβάνουν ήδη προληπτικά μέτρα για να καταδιώξουν την υποτιθέμενη ξένη προπαγάνδα και το κατασκευασμένο υλικό. Από τότε που ξεκίνησε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, οι εταιρείες μέσων κοινωνικής δικτύωσης βρίσκονται σε επιφυλακή για επιχειρήσεις από χάκερς και διαρροών, ψεύτικες περσόνες και άλλα διαδικτυακά τεχνάσματα που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από τη Μόσχα για να επηρεάσουν την κοινή γνώμη γύρω από τη σύγκρουση. Αλλά οι επικριτές κατηγορούν ότι στην προσπάθεια να επισημάνουν και να αφαιρέσουν περιεχόμενο που έχει φυτέψει η ρωσική κυβέρνηση, το Facebook και άλλες εταιρείες τεχνολογίας καταστέλλουν ανεξάρτητες αναφορές και αποκλίνουσες απόψεις σχετικά με τον πόλεμο.

Την περασμένη εβδομάδα, για παράδειγμα, το Facebook εφάρμοσε ποινές περιορισμού των κοινοποιήσεων και μια ετικέτα περί “ψευδών πληροφοριών” σε συνδέσμους που περιείχαν το ρεπορτάζ που ανάρτησε στο Substack ο δημοσιογράφος Seymour Hersh και το οποίο υποστηρίζει ότι το ΝΑΤΟ εμπλέκεται στην καταστροφή του αγωγού Nord Stream, σύμφωνα με τον Michael Shellenberger, συγγραφέα που καλύπτει εκτενώς τη λογοκρισία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Μετά τη δημόσια κατακραυγή, το Facebook τροποποίησε την ετικέτα σε “εν μέρει ψευδείς”.

Δεν είναι σαφές σε ποιο βαθμό η σκληρή προσέγγιση των εταιρειών κοινωνικής δικτύωσης όσον αφορά τον έλεγχο του υλικού που αναρτάται αποτελεί μια άμεση απάντηση στις κυβερνητικές παροτρύνσεις.

Ωστόσο, υπάρχουν αρκετά στοιχεία για την πίεση που ασκούν το FBI και άλλες υπηρεσίες εθνικής ασφάλειας στις εταιρείες τεχνολογίας, ώστε να συμπεραίνεται ότι οι εν λόγω εταιρείες τεχνολογίας μπορεί να υιοθετούν πρακτικές προληπτικής λογοκρισίας για να αποφύγουν την αποδοκιμασία της ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Τον Οκτώβριο, με βάση έγγραφα που διέρρευσαν από το Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας [των ΗΠΑ], ανέφερα για τα κυβερνητικά σχέδια να στραφούν σε μεγαλύτερο βαθμό προς τις πλατφόρμες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης για να κατεβάσουν την “παραπληροφόρηση” που σχετίζεται με “τη φύση της υποστήριξης των ΗΠΑ προς την Ουκρανία”.

Τα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που αποκαλύφθηκαν μέσω των αρχείων του Twitter δείχνουν επιπλέον ότι ορισμένοι πράκτορες του FBI βρίσκονται σε τακτική αλληλογραφία με στελέχη του Twitter, πιέζοντας για τον εντοπισμό και την αφαίρεση του ρωσικού περιεχομένου. Σε μια ανταλλαγή που αποκάλυψε ο δημοσιογράφος Matt Taibbi, ο Elvis Chan, ειδικός πράκτορας που υπηρετεί στο γραφείο του FBI στο Σαν Φρανσίσκο, εξέφρασε την απογοήτευσή του για το γεγονός ότι οι υπάλληλοι του Twitter «δεν είχαν παρατηρήσει πολύ πρόσφατη δραστηριότητα από επίσημους φορείς προπαγάνδας στην πλατφόρμα σας». Ο Chan ήταν μέλος της ομάδας του FBI που είχε εβδομαδιαίες συναντήσεις με το Twitter για να προειδοποιήσει για τη ρωσική παραπληροφόρηση ενόψει των εκλογών του 2020. Μετά από επανειλημμένες προειδοποιήσεις του FBI για πιθανή ρωσική επιχείρηση επιρροής, το Twitter απαγόρευσε συνδέσμους προς ένα ρεπορτάζ της New York Post σχετικά με το περιεχόμενο του φορητού υπολογιστή του Hunter Biden τις εβδομάδες πριν από τις εκλογές.

O Elvis Chan, Assistant Special Agent in Charge (ASAC), είναι ο επικεφαλής του κλάδου κυβερνοασφάλειας του FBI στο San Francisco. O Chan χρημάτισε μέλος μιας ομάδας επαφής του FBI με το Twitter η οποία σε τακτικές εβδομαδιαίες συναντήσει προειδοποιούσε το Twitter για τις ‘Ρωσικές επιχειρήσεις παραπληροφόρησης» εν όψει των προεδρικών εκλογών του 2020. Κατόπιν των επανειλημμένων προειδοποιήσεων, το Twitter μπλόκαρε την αναμετάδοση της αληθινής ιστορίας που αφορούσε την έμμεση δωροδοκία του γιου του υποψηφίου προέδρου τότε Τζο Μπάιντεν από την Ουκρανία (και από άλλες πηγές), με πιθανή προέκταση προς τον ίδιο τον υποψήφιο πρόεδρο. Ο Elvis Chan συμμετείχε ως κεντρικός συζητητής σε πάνελ του συνεδρίου RSA 2023 με θέμα «Επανεξετάζοντας το Ράγκναροκ: Το έδαφος των απειλών στον κυβερνοχώρο μετά την εισβολή στην Ουκρανία» (24 Απριλίου 2023). [ΣΗΜ. Ράγκναροκ είναι η μάχη του τέλους του κόσμου στην Σκανδιναβική μυθολογία].

 

[ΣΗΜ. Όπως αποκαλύφθηκε πρόσφατα, στην άσκηση λογοκρισίας εναντίον αυτών των αληθινών πληροφοριών–που απεδείκνυαν άμεση εμπλοκή του ίδιου του Μπάιντεν ως αντιπροέδρου στην κυβέρνηση Ομπάμα σε επιχειρήσεις επηρεασμού της Αμερικανικής πολιτικής μέσω του έμμεσου χρηματισμού του γιου του Χάντερ–είχε εμπλακεί το τότε στέλεχος της προεκλογικής εκστρατείας και νυν υπουργός εξωτερικών, νεοσυντηρητικός Άντονι Μπλίνκεν. Η εμπλοκή του Μπλίνκεν συνιστά στην ουσία ποινική υπόθεση που η διερεύνησή της δεν έχει λήξει].

Ο βαθμός στον οποίο ο στρατός και οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ διαμορφώνουν τις εγχώριες συζητήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σχετικά με τον πόλεμο Ουκρανίας-Ρωσίας είναι ακόμη ασαφής. Αυτή την εβδομάδα, ο ερευνητής Jack Poulson αποκάλυψε μια παρουσίαση της Διοίκησης Κυβερνοχώρου του αμερικανικού στρατού λίγο μετά την έναρξη της εισβολής, στην οποία ο αντισυνταγματάρχης David Beskow αναφερόταν σε εργασίες για την υπεράσπιση της “φίρμας” του ΝΑΤΟ σε πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης.

Η Ουκρανία, σίγουρα, ανταποκρίνεται εν μέρει σε μια πραγματική απειλή εθνικής ασφάλειας. Οι ρωσικές εκστρατείες παραπληροφόρησης συνεχίζονται εδώ και χρόνια και έχουν λάβει πολλές μορφές, δήλωσε ο Vitiuk. Το Τμήμα Ασφάλειας Πληροφοριών στον Κυβερνοχώρο της Ουκρανίας έχει κλείσει πολλά δίκτυα bot που χρησιμοποιούνταν από τις ρωσικές δυνάμεις για να δημιουργήσουν σύγχυση και φόβο στο ουκρανικό κοινό, σημείωσε. Οι Ρώσοι χάκερς έχουν βάλει στο στόχαστρο την παραγωγή ενέργειας, τις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας και μεγάλο μέρος της κοινωνίας των πολιτών της Ουκρανίας.

Ο Vitiuk δήλωσε ότι δεν γνώριζε για τον πρόσφατο στραγγαλισμό του άρθρου του Hersh από το Facebook. Ανέφερε όμως ως χαρακτηριστικό παράδειγμα παραπληροφόρησης την ευρέως δημοσιευμένη πλαστογράφηση των λεγόμενων Discord Leaks, κατά την οποία φιλορωσικές φωνές στην πλατφόρμα Telegram είχαν παραποιήσει ένα από τα στρατιωτικά έγγραφα που διέρρευσαν για να ισχυριστούν ψευδώς υψηλότερα ουκρανικά και χαμηλότερα ρωσικά επίπεδα απωλειών κατά τη διάρκεια του πολέμου.

Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου RSA, ο Vitiuk μίλησε σε ένα πάνελ μαζί με τον Bryan Vorndran, τον υποδιευθυντή του τμήματος κυβερνοχώρου του FBI, τον Alex Kobzanets, πράκτορα του FBI στο γραφείο του Σαν Φρανσίσκο, και τη Laura Galante από το γραφείο του διευθυντή της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών.

Κατά τη διάρκεια του πάνελ, ο Vitiuk ευχαρίστησε τους πολλούς συμμάχους της ουκρανικής κυβέρνησης από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα στις Ηνωμένες Πολιτείες, μεταξύ άλλων τις Mandiant, Cisco, CrowdStrike, Clearview, Google, Amazon και Starlink. Η υποστήριξη της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο από τους Αμερικανούς εταίρους έχει βοηθήσει στην αποτροπή των ρωσικών κυβερνοεπιθέσεων σε πολιτικές και στρατιωτικές υποδομές και έχει αποτελέσει “μια αλλαγή του παιχνιδιού στην ψυχολογία”, δήλωσε ο Vitiuk. Τόνισε ότι το FBI υπήρξε ο “κορυφαίος εταίρος” της υπηρεσίας του.

Η πολεμική προσπάθεια έχει επίσης διδάξει στο FBI νέα μαθήματα σχετικά με τις συνεργασίες μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, σύμφωνα με τον Kobzanets. “Κι εγώ δεν ξέρω πόσες φορές έχουμε καλέσει τους διευθύνοντες συμβούλους εδώ, στο Σαν Φρανσίσκο, να πάνε στο γραφείο τους μια Κυριακή απόγευμα και να εμπλακούν πραγματικά με τους Ουκρανούς εταίρους μας”, είπε.

Μετά το ενθουσιώδες κλείσιμο του Vitiuk, αρκετοί πράκτορες του FBI στο ακροατήριο, συμπεριλαμβανομένου του Elvis Chan, σηκώθηκαν όρθιοι για να επευφημίσουν.

Ο Chan και ο Kobzanets αρνήθηκαν να μου μιλήσουν και με παρέπεμψαν στο γραφείο Τύπου του FBI, το οποίο δεν απάντησε στο ηλεκτρονικό μου αίτημα για σχολιασμό των ισχυρισμών του Vitiuk. Το Facebook δεν απάντησε επίσης σε αίτημα για σχολιασμό.

………………………………………………………………………………..

Ο Lee Fang είναι ερευνητής δημοσιογράφος που αρθρογραφεί στο Substack παρακολουθούμενους από χιλιάδες συνδρομητές επί πληρωμή. Πρόσφατα δημιούργησε δικό του ιστότοπο όπου πλέον ανεβάζει τα άρθρα του. O Lee Fang έχει συνυπογράψει ένα σημαντικό ερευνητικό ρεπορτάζ στο The Intercept με τίτλο «Οι Μπάτσοι της Αλήθειας: Τα έγγραφα που διέρρευσαν περιγράφουν τα σχέδια αστυνόμευσης της παραπληροφόρησης από το υπουργείο εσωτερικής ασφάλειας» (31 Οκτωβρίου 2022). Επίσης, έχει ερευνήσει και περιγράψει αναλυτικά (Twitter Files, Part 8) to «Πώς το Twitter Σιωπηρά Βοηθούσε την Μυστική Εκστρατεία Ψυχολογικού Πολέμου του Πενταγώνου» (20 Δεκεμβρίου 2022).

Ποια είναι η κατάσταση της Ουκρανίας σήμερα και πώς φτάσαμε ως εκεί;

Η συγγραφέας και δημοσιογράφος Natylie Baldwin διατηρεί έναν από τους καλύτερους ιστότοπους συζήτησης σε αρκετό βάθος θεμάτων που αφορούν τη Ρωσία και την Ουκρανία, με έμφαση στην τελευταία. Τα άρθρα που αναδημοσιεύει από πολλές πηγές ρίχνουν φως σε μια περίπλοκη πραγματικότητα χωρίς διακρίσεις στις οπτικές γωνίες των συγγραφέων τους.

Εδώ αναρτούμε μια συνέντευξη που ανέβασε αρχικά στις 5 Μαΐου στο Covert Action Magazine του Αυστραλού ‘ειδικού’ σε σχετικά ζητήματα, Renfrey Clarke. Πρόκειται για πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση, ανάμεσα σε δύο γνώστες του θέματος, που πετυχαίνει να διεισδύσει σε βάθος με τρόπο προσιτό και άμεσο, μεταφέροντας σε αδρές γραμμές την ουσία της κοινωνικο-πολιτικής κατάστασης στην Ουκρανία.

*          *          *

Ο καπιταλιστικός δρόμος ήταν η λάθος επιλογή για την Ουκρανία, λέει ειδικός στο Ουκρανικό

Της Natylie Baldwin – 5 Μαΐου, 2023

Ο Renfrey Clarke είναι Αυστραλός δημοσιογράφος. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990 έκανε ρεπορτάζ από τη Μόσχα για το Green Left Weekly του Σίδνεϋ. Τον περασμένο χρόνο, δημοσίευσε το βιβλίο του ‘The Catastrophe of Ukrainian Capitalism: How Privatisation Dispossessed & Impoverished the Ukrainian People’ (Η καταστροφή μέσω του ουκρανικού καπιταλισμού: Πώς η ιδιωτικοποίηση αποστερεί και εξαθλιώνει τον ουκρανικό λαό), μέσω του εκδοτικού οίκου Resistance Books.

Τον Απρίλιο, είχα μια ανταλλαγή ηλεκτρονικού ταχυδρομείου με τον Κλαρκ. Ακολουθεί το κείμενο.

*          *          *
Natylie Baldwin: Επισημαίνετε στην αρχή του βιβλίου σας ότι η οικονομία της Ουκρανίας είχε υποχωρήσει σημαντικά μέχρι το 2018 από τη θέση που βρισκόταν στο τέλος της σοβιετικής εποχής το 1990. Μπορείτε να εξηγήσετε πώς ήταν οι προοπτικές της Ουκρανίας το 1990; Και πώς έμοιαζαν λίγο πριν από την εισβολή της Ρωσίας;

Renfrey Clarke: Κατά την έρευνα για αυτό το βιβλίο βρήκα μια μελέτη της Deutsche Bank του 1992, η οποία υποστήριζε ότι, από όλες τις χώρες στις οποίες είχε μόλις διαιρεθεί η ΕΣΣΔ, η Ουκρανία ήταν αυτή που είχε τις καλύτερες προοπτικές επιτυχίας. Για τους περισσότερους δυτικούς παρατηρητές εκείνη την εποχή, αυτό θα φαινόταν αδιαμφισβήτητο.

Η Ουκρανία ήταν ένα από τα πιο ανεπτυγμένα βιομηχανικά τμήματα της Σοβιετικής Ένωσης. Ήταν ένα από τα βασικά κέντρα της σοβιετικής μεταλλουργίας, της διαστημικής βιομηχανίας και της παραγωγής αεροσκαφών. Είχε μερικές από τις πλουσιότερες γεωργικές εκτάσεις στον κόσμο και ο πληθυσμός της ήταν καλά μορφωμένος, ακόμη και με τα δυτικοευρωπαϊκά πρότυπα.

Προσθέστε την ιδιωτικοποίηση και την ελεύθερη αγορά, ήταν η υπόθεση, και μέσα σε λίγα χρόνια η Ουκρανία θα γινόταν μια οικονομική δύναμη, με τον πληθυσμό της να απολαμβάνει επίπεδα ευημερίας του πρώτου-κόσμου.

Προχωρώντας προς τα εμπρός στο 2021, το τελευταίο έτος πριν από την “Ειδική Στρατιωτική Επιχείρηση” της Ρωσίας, η εικόνα στην Ουκρανία ήταν ριζικά διαφορετική. Η χώρα είχε υποβαθμιστεί δραστικά, με μεγάλες, προηγμένες βιομηχανίες (αεροδιαστημική, αυτοκινητοβιομηχανία, ναυπηγική) να έχουν ουσιαστικά κλείσει.

Τα στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας δείχνουν ότι σε σταθερά δολάρια, το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της Ουκρανίας το 2021 ήταν μειωμένο κατά 38% σε σχέση με το επίπεδο του 1990. Αν χρησιμοποιήσουμε το πιο φιλεύσπλαχνο μέτρο, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε ισοτιμία αγοραστικής δύναμης [ΣΗΜ. Purchasing Power Parity—PPP], η μείωση και πάλι έφτασε το 21%. Αυτό το τελευταίο ποσοστό αντιπαραβάλλεται με μια αντίστοιχη αύξηση για τον κόσμο συνολικά της τάξης του 75 τοις εκατό.

Για να κάνουμε κάποιες συγκεκριμένες διεθνείς συγκρίσεις, το 2021 το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ουκρανίας ήταν περίπου ίσο με τα αντίστοιχα της Παραγουάης, της Γουατεμάλας και της Ινδονησίας.

Πλανόδιοι πωλητές στο Κίεβο. Εκδήλωση της οικονομικής δυσπραγίας. [Πηγή: sott.net]

Τι πήγε στραβά; Οι δυτικοί αναλυτές τείνουν να επικεντρώνονται στις επιπτώσεις των καταλοίπων της σοβιετικής εποχής και, πιο πρόσφατα, στις επιπτώσεις των ρωσικών πολιτικών και δράσεων. Το βιβλίο μου καταπιάνεται με αυτούς τους παράγοντες, αλλά είναι προφανές για μένα ότι εμπλέκονται πολύ βαθύτερα ζητήματα.

Κατά την άποψή μου, οι απώτεροι λόγοι για την καταστροφή της Ουκρανίας βρίσκονται στο ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα, και κυρίως στους οικονομικούς ρόλους και λειτουργίες που το “κέντρο” του ανεπτυγμένου καπιταλιστικού κόσμου επιβάλλει στη λιγότερο ανεπτυγμένη περιφέρεια του συστήματος.

Πολύ απλά, το να πάρει η Ουκρανία τον “καπιταλιστικό δρόμο” ήταν λάθος επιλογή.

ΝΒ: Φαίνεται ότι η Ουκρανία πέρασε από μια διαδικασία παρόμοια με εκείνη της Ρωσίας τη δεκαετία του 1990, όταν μια ομάδα ολιγαρχών εμφανίστηκε για να ελέγξει μεγάλο μέρος του πλούτου και των περιουσιακών στοιχείων της χώρας. Μπορείτε να περιγράψετε πώς πραγματοποιήθηκε αυτή η διαδικασία;

RC: Ως κοινωνικό στρώμα, η ολιγαρχία τόσο στην Ουκρανία όσο και στη Ρωσία έχει τις ρίζες της στη σοβιετική κοινωνία της μεταγενέστερης περιόδου της περεστρόικα, από το 1988 περίπου. Κατά την άποψή μου, η ολιγαρχία προέκυψε από τη συγχώνευση τριών περισσότερο ή λιγότερο διακριτών ρευμάτων που μέχρι τα τελευταία χρόνια της περεστρόικα είχαν όλα καταφέρει να συσσωρεύσουν σημαντικά αποθέματα ιδιωτικού κεφαλαίου. Τα ρεύματα αυτά ήταν ανώτερα στελέχη μεγάλων κρατικών επιχειρήσεων—καλά τοποθετημένα κρατικά πρόσωπα, συμπεριλαμβανομένων πολιτικών, γραφειοκρατών, δικαστών και εισαγγελέων—και, τέλος, ο εγκληματικός υπόκοσμος, η μαφία.

Ένας νόμος του 1988 για τους συνεταιρισμούς επέτρεψε σε ιδιώτες να ιδρύουν και να διευθύνουν μικρές ιδιωτικές επιχειρήσεις. Πολλές δομές αυτού του είδους, μόνο κατ’ όνομα συνεταιρισμοί, δημιουργήθηκαν αμέσως από κορυφαία στελέχη μεγάλων κρατικών επιχειρήσεων, τα οποία τις χρησιμοποίησαν για να κρύψουν κεφάλαια που είχαν αφαιρεθεί παράνομα από τα ταμεία των επιχειρήσεων. Μέχρι τη στιγμή που η Ουκρανία έγινε ανεξάρτητη το 1991, πολλά υψηλόβαθμα στελέχη κρατικών επιχειρήσεων ήταν επίσης σημαντικοί ιδιώτες καπιταλιστές.

Οι νέοι ιδιοκτήτες κεφαλαίου χρειάζονταν πολιτικούς για να φτιάξουν νόμους υπέρ τους και γραφειοκράτες για να λάβουν διοικητικές αποφάσεις προς όφελός τους. Οι καπιταλιστές χρειάζονταν επίσης δικαστές να αποφαίνονται υπέρ τους όταν υπήρχαν διαφορές και εισαγγελείς να κάνουν τα στραβά μάτια όταν, όπως συνέβαινε συχνά, οι επιχειρηματίες λειτουργούσαν εκτός νόμου. Για την εκτέλεση όλων αυτών των υπηρεσιών, οι πολιτικοί και οι αξιωματούχοι χρέωναν δωροδοκίες, οι οποίες τους επέτρεπαν να συσσωρεύουν τα δικά τους κεφάλαια και, σε πολλές περιπτώσεις, να ιδρύουν τις δικές τους επιχειρήσεις.

Τέλος, υπήρχαν και τα εγκληματικά δίκτυα που λειτουργούσαν πάντα μέσα στη σοβιετική κοινωνία, αλλά που τώρα έβρισκαν τις προοπτικές τους πολλαπλασιασμένες. Στα τελευταία χρόνια της ΕΣΣΔ, το κράτος δικαίου κατέστη αδύναμο ή ανύπαρκτο. Αυτό δημιούργησε τεράστιες ευκαιρίες όχι μόνο για κλοπές και απάτες, αλλά και για ανθρώπους που χρησιμοποιούσαν θέσεις επίβλεψης κατά εγκληματικό τρόπο. Αν ήσασταν επιχειρηματίας και χρειαζόσασταν να επιβάλλετε ένα συμβόλαιο, ο τρόπος που το κάνατε ήταν να προσλάβετε μια ομάδα “νεαρών ανδρών με χοντρούς λαιμούς”.

Ουκρανοί διαμαρτύρονται κατά της διαφθοράς στην κυβέρνησή τους. [Πηγή: washingtonpost.com]

Για να παραμείνουν στην αγορά, οι ιδιωτικές επιχειρήσεις χρειάζονταν τη δική τους “στέγη”, τους εκβιαστές προστασίας που θα τις υπερασπίζονταν από τους ανταγωνιστές τους, με τίμημα ένα υπερβολικά μεγάλο μερίδιο από τα κέρδη της επιχείρησης. Μερικές φορές η “στέγη” παρέχονταν από την ίδια την αστυνομία, έναντι κατάλληλης αμοιβής.

Αυτή η εγκληματική δραστηριότητα δεν παρήγαγε τίποτα και κατέπνιγε τις παραγωγικές επενδύσεις. Ήταν όμως εξαιρετικά επικερδής και έδωσε το έναυσμα για μπόλικες μετασοβιετικές επιχειρηματικές αυτοκρατορίες. Ο μεγιστάνας του χάλυβα Rinat Akhmetov, για πολλά χρόνια ο πλουσιότερος ολιγάρχης της Ουκρανίας, ήταν γιος ανθρακωρύχου που ξεκίνησε την καριέρα του ως υπασπιστής ενός αφεντικού του εγκλήματος στο Ντονέτσκ.

Rinat Akhmetov [Πηγή: celebritynetworth123.com]

Μέσα σε λίγα χρόνια από τα τέλη της δεκαετίας του 1980, τα διάφορα ρεύματα διεφθαρμένης και εγκληματικής δραστηριότητας άρχισαν να συγχωνεύονται σε ολιγαρχικές φατρίες με επίκεντρο συγκεκριμένες πόλεις και οικονομικούς τομείς. Όταν οι κρατικές επιχειρήσεις άρχισαν να ιδιωτικοποιούνται τη δεκαετία του 1990, ήταν αυτές οι φατρίες στις οποίες κατά κανόνα κατέληξαν τα [κρατικά] περιουσιακά στοιχεία.

Θα πρέπει να πω κάτι για την επιχειρηματική κουλτούρα που προέκυψε από τα τελευταία σοβιετικά χρόνια και που στην Ουκρανία σήμερα παραμένει έντονα διαφορετική από οτιδήποτε υπάρχει στη Δύση. Λίγοι από τους νέους επικεφαλής επιχειρήσεων γνώριζαν αρκετά για το πώς υποτίθεται ότι λειτουργεί ο καπιταλισμός, και τα μαθήματα που διδάσκονταν από τα βιβλία των σχολών διοίκησης επιχειρήσεων ήταν ως επί το πλείστον άχρηστα σε κάθε περίπτωση.

Ο τρόπος με τον οποίο γινόσουν πλούσιος ήταν πληρώνοντας δωροδοκίες για να επωφεληθείς από τα κρατικά έσοδα ή με το να βάλεις χέρι στις αξίες που είχαν δημιουργηθεί στο σοβιετικό παρελθόν και να τις ρευστοποιήσεις. Η ιδιοκτησία περιουσιακών στοιχείων ήταν εξαιρετικά ανασφαλής—ποτέ δεν ήξερες πότε φτάνοντας στο γραφείο σου θα το έβρισκες γεμάτο από τους ένοπλους φρουρούς ασφαλείας ενός επιχειρηματικού αντιπάλου, ο οποίος είχε δωροδοκήσει έναν δικαστή για να επιτρέψει την εξαγορά της επιχείρησής σου. Υπό αυτές τις συνθήκες, η παραγωγική επένδυση ήταν παράλογη συμπεριφορά.

NB: Έχω ακούσει ότι μια πηγή αντίθεσης στην πολιτική αποκέντρωση – η οποία φαίνεται να ήταν μια ενδεχόμενη λύση στις διαιρέσεις της Ουκρανίας πριν από τον πόλεμο – είναι ότι ο συγκεντρωτισμός ωφελεί τους ολιγάρχες. Πιστεύετε ότι αυτό είναι αλήθεια;

RC: Δεν υπάρχει απλή απάντηση εδώ. Πολιτικά και διοικητικά, η Ουκρανία από την ανεξαρτησία της ήταν ένα σχετικά συγκεντρωτικό κράτος. Οι κυβερνήτες των επαρχιών δεν εκλέγονται αλλά διορίζονται από το Κίεβο. Αυτό αντανακλά τους φόβους στο Κίεβο για την εμφάνιση αποσχιστικών τάσεων στις περιφέρειες. Εδώ, προφανώς, θα πρέπει να έχουμε κατά νου το Ντονμπάς.

Παρά το γεγονός ότι είναι συγκεντρωτική, η ουκρανική κρατική μηχανή είναι αρκετά αδύναμη. Μεγάλο μέρος της πραγματικής εξουσίας βρίσκεται στις περιφερειακές ολιγαρχικές φατρίες. Σε αντίθεση με την κατάσταση στη Ρωσία και τη Λευκορωσία, κανένα μεμονωμένο άτομο ή ολιγαρχική ομάδα δεν μπόρεσε να επιτύχει την αδιαφιλονίκητη κυριαρχία και να περιορίσει τη δύναμη των διαχρονικά αντιμαχόμενων μεγαλοεπιχειρηματιών. Η Ουκρανία δεν είχε ποτέ τον Πούτιν ή τον Λουκασένκο της.

Το σύστημα στην Ουκρανία μπορεί επομένως να περιγραφεί ως ένας εξαιρετικά ρευστός ολιγαρχικός πλουραλισμός, με τον έλεγχο της κυβέρνησης στο Κίεβο να εναλλάσσεται περιοδικά μεταξύ ασταθών ομαδοποιήσεων ατόμων και φατριών. Στο σύνολό τους, οι ολιγάρχες κατά τη διάρκεια των δεκαετιών φαίνεται να ήταν ικανοποιημένοι με αυτό, καθώς απέτρεψε την άνοδο μιας κεντρικής εξουσίας ικανής να τους πειθαρχήσει και να περιορίσει τα προνόμιά τους.

ΝΒ: Συζητάτε για το πώς ο επιβαλλόμενος οικονομικός διαχωρισμός μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας ήταν επιζήμιος για την ουκρανική οικονομία. Μπορείτε να εξηγήσετε γιατί;

RC: Στο πλαίσιο του σοβιετικού κεντρικού σχεδιασμού η Ρωσία και η Ουκρανία αποτελούσαν μια οικονομικά ενιαία περιοχή και οι επιχειρήσεις ήταν συχνά στενά συνδεδεμένες με πελάτες και προμηθευτές στην άλλη δημοκρατία. Πράγματι, ο σοβιετικός σχεδιασμός προέβλεπε συχνά μόνο έναν προμηθευτή ενός συγκεκριμένου αγαθού σε ολόκληρη την ΕΣΣΔ, πράγμα που σημαίνει ότι το διασυνοριακό εμπόριο ήταν απαραίτητο για να μην καταρρεύσουν ολόκληρες αλυσίδες παραγωγής.

Όπως είναι λογικό, η Ρωσία παρέμεινε μακράν ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Ουκρανίας κατά τις πρώτες δεκαετίες της ουκρανικής ανεξαρτησίας. Παρά τα προβλήματα, όπως οι ασταθείς συναλλαγματικές ισοτιμίες, το εμπόριο αυτό είχε αδιάσειστα πλεονεκτήματα. Δεν υπήρχαν τελωνειακά εμπόδια και τα τεχνικά πρότυπα, που κληρονομήθηκαν από την ΕΣΣΔ, ήταν ως επί το πλείστον πανομοιότυπα. Οι τρόποι επιχειρηματικής δραστηριότητας ήταν οικείοι και οι διαπραγματεύσεις μπορούσαν να διεξαχθούν άνετα στα ρωσικά.

Ίσως το σημαντικότερο να ήταν ένας άλλος παράγοντας: Οι δύο χώρες βρίσκονταν σε γενικά παρόμοια επίπεδα τεχνολογικής ανάπτυξης. Η παραγωγικότητα της εργασίας τους δεν διέφερε πολύ. Καμία από τις δύο πλευρές δεν κινδύνευε να δει ολόκληρους βιομηχανικούς κλάδους να εξαφανίζονται από πιο εξελιγμένους ανταγωνιστές με έδρα την άλλη χώρα.

Παρ’ όλα αυτά, μια από τις κοινοτοπίες του φιλελεύθερου λόγου, τόσο στην Ουκρανία όσο και στα σχόλια της Δύσης, ήταν ότι οι στενοί οικονομικοί δεσμοί με τη Ρωσία κρατούσαν την Ουκρανία πίσω. Υπήρχε, λέγεται, η επείγουσα ανάγκη η Ουκρανία να γυρίσει την πλάτη της στη Ρωσία, που είχε ταυτιστεί με το σοβιετικό παρελθόν, και να ανοιχτεί στη Δύση. Το εμπόριο της Ουκρανίας με τη Ρωσία, σύμφωνα με αυτό το σενάριο, έπρεπε να αντικατασταθεί από “βαθύ και ολοκληρωμένο ελεύθερο εμπόριο” με την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η διαμάχη αυτή τελικά είχε ευρείες ιδεολογικές, πολιτικές, ακόμη και στρατιωτικές προεκτάσεις. Αλλά για να συντομεύουμε, μέχρι το 2014, οι αντιδράσεις στο εσωτερικό της Ουκρανίας είχαν υπερνικηθεί και είχε υπογραφεί συμφωνία σύνδεσης με την ΕΕ. Μέχρι το 2016 το εμπόριο μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας είχε συρρικνωθεί δραματικά, σε σημείο που ήταν πολύ μικρότερο από το εμπόριο με την ΕΕ.

Η στροφή προς την ολοκλήρωση με τη Δύση, ωστόσο, δεν έφερε στην Ουκρανία το υποσχόμενο κύμα οικονομικής ανάπτυξης. Μετά από μια σοβαρή κατάρρευση στον απόηχο των γεγονότων του Μαϊντάν το 2014, το ουκρανικό ΑΕΠ είδε μόνο μια ασθενή ανάκαμψη μεταξύ 2016 και 2021. Εν τω μεταξύ, το εμπορικό ισοζύγιο της χώρας με την ΕΕ παρέμεινε έντονα αρνητικό. Η ολοκλήρωση με τη Δύση ωφέλησε πολύ περισσότερο τη Δύση παρά την Ουκρανία.

Η Victoria Nuland μοιράζει μπισκότα στους διαμαρτυρόμενους στην Πλατεία Maidan κατά την εξέγερση. Η ολοκλήρωση με τη Δύση μετά το πραξικόπημα ωφέλησε πολύ περισσότερο τις Δυτικές χώρες από όσο την Ουκρανία, της οποίας η οικονομία τα πήγε άσχημα κάτω από τη νέα τάξη. [Πηγή: twitter.com]

NB: Έχετε κάνει ένα ενδιαφέρον σχόλιο σχετικά με τους φιλοδυτικούς φιλελεύθερους τόσο στη Ρωσία όσο και στην Ουκρανία (συμπεριλαμβανομένων των διαδηλωτών/υποστηρικτών του Μαϊντάν): «Όπως και οι ομόλογοί τους στη Ρωσία, τα μέλη αυτών των “δυτικοποιημένων” μεσαίων στρωμάτων τείνουν να είναι αφελή σχετικά με την πραγματικότητα της δυτικής κοινωνίας και σχετικά με το τι σημαίνει στην πράξη η ενσωμάτωση στις οικονομικές δομές του ανεπτυγμένου κόσμου για χώρες των οποίων οι οικονομίες είναι πολύ φτωχότερες και πιο πρωτόγονες». (σελ. 9) Μπορείτε να περιγράψετε το πραγματικό αποτέλεσμα των πολιτικών που προέκυψαν από το Μαϊντάν και την υπογραφή της Συμφωνίας Σύνδεσης με την ΕΕ; Ακούγεται σαν μια περίπτωση του είδους “πρόσεχε τι εύχεσαι”.

RC: Αν θέλετε να ραγίσετε τις καρδιές της φιλελεύθερης διανόησης της Ουκρανίας, απλώς υπενθυμίστε τους ότι η οικονομική ανάπτυξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι στάσιμη και οι ευρωπαϊκές κοινωνίες μαστίζονται από την κρίση.

Η Ουκρανία έχει τώρα μια συμφωνία οικονομικής ολοκλήρωσης με την ΕΕ, η οποία επιτρέπει εκτεταμένους τομείς ελεύθερου εμπορίου. Αλλά η Ουκρανία δεν ενσωματώνεται στον ευρωπαϊκό καπιταλισμό ως μέρος του “πυρήνα” του συστήματος με υψηλή παραγωγικότητα και υψηλούς μισθούς. Εξάλλου, γιατί οι χώρες της ΕΕ να θέλουν να δώσουν στον εαυτό τους έναν επιπλέον ανταγωνιστή;

Αντ’ αυτού, ο ρόλος που έχει ανατεθεί στην Ουκρανία είναι αυτός της αγοράς για τα προηγμένα δυτικής παραγωγής προϊόντα και του προμηθευτή στην ΕΕ σχετικά χαμηλής τεχνολογίας γενικών αγαθών, όπως χαλυβδόφυλλα και βασικά χημικά προϊόντα. Πρόκειται για προϊόντα χαμηλού κέρδους, από τα οποία οι δυτικοί παραγωγοί τείνουν να απομακρυνθούν ούτως ή άλλως, ιδίως δεδομένου ότι οι εν λόγω βιομηχανίες μπορεί να είναι ιδιαίτερα ρυπογόνες.

Κατά τη σοβιετική εποχή, όπως εξήγησα, η Ουκρανία ήταν ένα κέντρο εξελιγμένης, ενίοτε παγκόσμιας κλάσης, μεταποίησης. Αλλά στο χάος που επικράτησε με τις ιδιωτικοποιήσεις, τα επίπεδα των επενδύσεων κατέρρευσαν, η καινοτομία ουσιαστικά σταμάτησε και τα προϊόντα έγιναν μη ανταγωνιστικά στις αγορές του ανεπτυγμένου κόσμου. Στα όνειρα των φιλελεύθερων θεωρητικών, οι ξένοι καπιταλιστές επρόκειτο να περάσουν τα σύνορα, να αγοράσουν κατεστραμμένες βιομηχανικές επιχειρήσεις, να τις επανεξοπλίσουν και, με βάση τους χαμηλούς μισθούς, να αποκομίσουν ελκυστικά κέρδη από τις εξαγωγές προς τη Δύση. Αλλά η Ουκρανία είχε μια εγκληματική οικονομία που διοικούνταν από ολιγάρχες. Αντί να κολυμπήσουν με καρχαρίες, οι δυνητικοί ξένοι επενδυτές επέλεξαν κατά συντριπτική πλειοψηφία να μείνουν μακριά.

Εργοστάσιο κατασκευής σκακιών κατά τη Σοβιετική περίοδο. [Πηγή: sovtime.com]

Η μείωση των εισαγωγικών δασμών της ΕΕ προβλεπόταν ότι θα ανατρέψει την κατάσταση αυτή, καθιστώντας τα ελκυστικά κίνητρα των επενδύσεων στην Ουκρανία ακαταμάχητα για το δυτικό κεφάλαιο. Εν τω μεταξύ, οι ξένοι επενδυτές υποτίθεται ότι θα ανταγωνίζονταν τους ολιγάρχες και θα επέβαλλαν μεταρρυθμίσεις στη διεφθαρμένη, μη φιλική προς τις επιχειρήσεις, κρατική μηχανή.

Αλλά τίποτα από αυτά δεν συνέβη πραγματικά. Οι ξένες επενδύσεις παρέμειναν ελάχιστες. Ταυτόχρονα, το ελεύθερο εμπόριο με την ΕΕ σήμαινε ότι οι δυτικοί κατασκευαστές, με υψηλότερη παραγωγικότητα και πιο ελκυστική γκάμα προσφορών, μπόρεσαν να καταλάβουν μεγάλα τμήματα της ουκρανικής εγχώριας αγοράς και να εκδιώξουν τους ντόπιους παραγωγούς από την αγορά.

Ως παράδειγμα θα μπορούσα να αναφέρω την ουκρανική αυτοκινητοβιομηχανία. Το 2008 η χώρα παρήγαγε περισσότερα από 400.000 μηχανοκίνητα οχήματα. Το τελευταίο σημαντικό έτος παραγωγής ήταν το 2014. Στη συνέχεια, το 2018, η μείωση των δασμών έφερε τεράστια αύξηση των εισαγωγών μεταχειρισμένων αυτοκινήτων από την ΕΕ και η παραγωγή επιβατικών αυτοκινήτων στην Ουκρανία ουσιαστικά σταμάτησε.

Το εργοστάσιο UkrAutoProm: Η παραγωγή αυτοκινήτων στην Ουκρανία ουσιαστικά έχει σταματήσει. [Πηγή: open4business.com]

NB: Σε μια σχετική επισήμανση, δεν μπορώ να μην παρατηρήσω ότι η Ουκρανία φαίνεται να έχει πέσει θύμα νεοφιλελεύθερων κορπορατιστικών πολιτικών που εξυπηρετούν ισχυρότερες εξωτερικές δυνάμεις – το είδος των πολιτικών που επικρίνονταν και καταπολεμούνταν από το κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησης της δεκαετίας του 1990. Η Αριστερά συνήθιζε να χαρακτηρίζει αυτές τις οικονομικές πολιτικές, όταν επιβάλλονταν σε πιο αδύναμες χώρες, ως μια μορφή νεοαποικιοκρατίας. Τώρα φαίνεται ότι η Αριστερά -τουλάχιστον στις ΗΠΑ- έχει υποβαθμιστεί σε μια τρομαγμένη σκιά του εαυτού της, έμμονα κολλημένη σε καρικατουρίστικες πολιτικές πάνω σε θέματα ταυτότητας που παπαγαλίζει την πιο πρόσφατη πολεμική προπαγάνδα. Τι, κατά τη γνώμη σας, έχει συμβεί στην Αριστερά;

RC: Κατά την άποψή μου, τα περισσότερα τμήματα της δυτικής Αριστεράς απέτυχαν να δώσουν μια επαρκή απάντηση στον πόλεμο στην Ουκρανία. Βασικά, βλέπω ότι το πρόβλημα έχει τις ρίζες του στην υποταγή στις φιλελεύθερες συμπεριφορές και συνήθειες σκέψης και στην αποτυχία να εκπαιδεύσουν μια ολόκληρη γενιά ακτιβιστών στις παραδόσεις που αποτελούσαν το γνώρισμα, συμπεριλαμβανομένων των διανοητικών παραδόσεων, του κινήματος της πάλης των τάξεων.

Σήμερα, πολλά μέλη της Αριστεράς απλά δεν έχουν τον μεθοδολογικό εξοπλισμό για να κατανοήσουν το ζήτημα της Ουκρανίας – το οποίο, για να είμαστε δίκαιοι, είναι φοβερά περίπλοκο. Εδώ θα ήθελα να κάνω δύο επισημάνσεις. Πρώτον, είναι κρίσιμα σημαντικό για την αριστερά να φτάσει σε μια σαφή κατανόηση του αν η σημερινή Ρωσία είναι ή δεν είναι μια ιμπεριαλιστική δύναμη. Δεύτερον, κατά την αντιμετώπιση αυτού του ερωτήματος, δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση η Αριστερά να αφήσει τον εαυτό της να επαναπαυθεί στον τρόπο σκέψης της Guardian και της Washington Post. Η μεθοδολογία μας πρέπει να προέρχεται από την παράδοση αριστερών στοχαστών όπως η Λούξεμπουργκ, ο Λένιν, ο Μπουχάριν και ο Λούκατς.

Ο φιλελεύθερος εμπειρισμός της Guardian θα σας πει ότι η Ρωσία είναι μια ιμπεριαλιστική δύναμη, όπως “αποδεικνύεται” από το γεγονός ότι η Ρωσία εισέβαλε και κατέλαβε το έδαφος μιας άλλης χώρας. Αλλά ακόμη και τις τελευταίες δεκαετίες, διάφορες χώρες που είναι εμφανώς φτωχές και καθυστερημένες έχουν κάνει ακριβώς το ίδιο. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να μιλάμε για “μαροκινό ιμπεριαλισμό” ή “ιρακινό ιμπεριαλισμό”; Αυτό είναι παράλογο.

Σύμφωνα με την κλασική αριστερή ανάλυση, ο σύγχρονος ιμπεριαλισμός είναι μια ιδιότητα του πιο προηγμένου και πλούσιου καπιταλισμού. Οι ιμπεριαλιστικές χώρες εξάγουν κεφάλαιο σε μαζική κλίμακα και αποστραγγίζουν την αξία από τον αναπτυσσόμενο κόσμο μέσω του μηχανισμού της άνισης ανταλλαγής. Εδώ η Ρωσία απλά δεν ανταποκρίνεται στο πρότυπο. Με τη σχετικά καθυστερημένη οικονομία της που βασίζεται στην εξαγωγή πρώτων υλών, η Ρωσία είναι θύμα της άνισης ανταλλαγής σε μεγάλη κλίμακα.

Για την Αριστερά, η συμπόρευση με τον ιμπεριαλισμό στην επίθεση εναντίον ενός από τα θύματα του ιμπεριαλισμού θα έπρεπε να είναι αδιανόητη. Αλλά αυτό ακριβώς κάνουν τώρα πολλοί αριστεροί.

Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, το ΝΑΤΟ έχει επεκταθεί από την κεντρική Γερμανία μέχρι τα σύνορα της Ρωσίας. Η Ουκρανία έχει στρατολογηθεί ως de facto μέλος του δυτικού στρατοπέδου και έχει εξοπλιστεί με έναν μεγάλο, καλά εξοπλισμένο και εκπαιδευμένο από το ΝΑΤΟ στρατό. Οι ιμπεριαλιστικές απειλές και πιέσεις κατά της Ρωσίας έχουν πολλαπλασιαστεί.

Πρέπει να αντισταθούμε στον ιμπεριαλισμό. Αυτό όμως σημαίνει ότι η Αριστερά πρέπει να υποστηρίξει τις ενέργειες του Πούτιν στην Ουκρανία; Εδώ θα πρέπει να σκεφτούμε ότι μια εργατική κυβέρνηση στη Ρωσία θα είχε αντιμετωπίσει τον ιμπεριαλισμό σε πρώτη φάση μέσω μιας εντελώς διαφορετικής στρατηγικής, με επίκεντρο τη διεθνή αλληλεγγύη της εργατικής τάξης και την επαναστατική αντιπολεμική αγκιτάτσια.

Προφανώς, αυτή είναι μια πορεία που ο Πούτιν δεν θα ακολουθήσει ποτέ. Αλλά η απόφαση της Ρωσίας να αντισταθεί στον ιμπεριαλισμό με μεθόδους που δεν είναι οι δικές μας σημαίνει άραγε ότι πρέπει να καταγγείλουμε το ίδιο το γεγονός της ρωσικής αντίστασης;

Και πάλι, αυτό είναι αδιανόητο. Πρέπει να σταθούμε στο πλευρό της Ρωσίας ενάντια στις επιθέσεις που δέχεται από τον ιμπεριαλισμό και την ουκρανική άρχουσα τάξη. Φυσικά, η πολιτική του Πούτιν δεν είναι η δική μας, οπότε η υποστήριξή μας στη ρωσική υπόθεση πρέπει να είναι κριτική και διαφοροποιημένη. Δεν είμαστε υποχρεωμένοι να υποστηρίξουμε συγκεκριμένες πολιτικές και δράσεις της καπιταλιστικής ελίτ της Ρωσίας.

Τούτου λεχθέντος, η αριστεροφιλελεύθερη θέση, της επιδίωξης της νίκης του ιμπεριαλισμού και των συμμάχων του στην Ουκρανία, είναι βαθιά αντιδραστική. Τελικά, μπορεί μόνο να πολλαπλασιάσει τα δεινά μέσω της ενθάρρυνσης των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ να εξαπολύσουν επιθέσεις σε άλλα μέρη του κόσμου.

NB: Ο πόλεμος ήταν επίσης μια καταστροφή για την Ουκρανία από οικονομικής άποψης. Τον Οκτώβριο του περασμένου έτους η Andrea Peters έγραψε ένα εμπεριστατωμένο άρθρο για το πώς η φτώχεια είχε εκτοξευθεί στα ύψη στη χώρα μετά την εισβολή. Μερικά από τα στοιχεία που ανέφερε ήταν τα εξής:

*10-πλάσια αύξηση της φτώχειας

*35% ποσοστό ανεργίας

*50% μείωση των μισθών

*δημόσιο χρέος 85% του ΑΕΠ

Είμαι σίγουρη ότι τώρα τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα. Φαίνεται ότι οι ΗΠΑ/Ευρώπη αυτή τη στιγμή χρηματοδοτούν σχεδόν εξ ολοκλήρου την ουκρανική κυβέρνηση. Μπορείτε να μιλήσετε για όσα γνωρίζετε για τις τρέχουσες οικονομικές συνθήκες της Ουκρανίας;

RC: Η οικονομία της Ουκρανίας έχει καταστραφεί από τον πόλεμο. Τα κυβερνητικά στοιχεία δείχνουν ότι το ΑΕΠ κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2022 μειώθηκε κατά 34% σε σχέση με το επίπεδο του προηγούμενου έτους και η βιομηχανική παραγωγή τον Σεπτέμβριο μειώθηκε κατά παρόμοιο ποσό. Τον Μάρτιο του τρέχοντος έτους το κόστος των άμεσων ζημιών σε κτίρια και υποδομές υπολογίστηκε σε 135 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ πάνω από το 7% των κατοικιών φέρεται να έχει υποστεί ζημιές ή να έχει καταστραφεί. Τεράστιες εκτάσεις καλλιεργήσιμης γης δεν έχουν σπαρθεί, συχνά επειδή τα χωράφια έχουν ναρκοθετηθεί.

Η στρατιωτική επιστράτευση έχει αφαιρέσει μεγάλο αριθμό ειδικευμένων εργαζομένων από τις θέσεις εργασίας τους. Άλλοι άνθρωποι με υψηλά προσόντα βρίσκονται μεταξύ των Ουκρανών, σύμφωνα με πληροφορίες τουλάχιστον 5,5 εκατομμύρια, που έχουν εγκαταλείψει τη χώρα. Υπολογίζεται ότι 6,9 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν εκτοπιστεί εντός της Ουκρανίας, και αυτό έχει επίσης επηρεάσει την παραγωγή.

Πηγή: bbc.com]

Σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών Serhii Marchenko, μόλις το ένα τρίτο των εσόδων του προϋπολογισμού της Ουκρανίας προέρχεται πλέον από εγχώριες πηγές. Η διαφορά πρέπει να καλυφθεί από ξένα δάνεια και επιχορηγήσεις. Αυτή η βοήθεια ήταν αρκετή για να διατηρηθεί ο ετήσιος πληθωρισμός σε σχετικά διαχειρίσιμο επίπεδο, περίπου 25%, αλλά οι εργαζόμενοι σπάνια αποζημιώνονται για τις αυξήσεις των τιμών και το βιοτικό τους επίπεδο έχει καταρρεύσει.

Σε πολλές περιπτώσεις, η δυτική βοήθεια δεν έχει τη μορφή επιχορηγήσεων αλλά δανείων. Σύμφωνα με τον υπολογισμό μου, το εξωτερικό χρέος της Ουκρανίας τον Ιανουάριο ήταν περίπου 95 τοις εκατό του ετήσιου ΑΕΠ. Όταν και αν επιστρέψει η ειρήνη, η Ουκρανία θα πρέπει να θυσιάσει τα συναλλαγματικά της έσοδα επί δεκαετίες για να αποπληρώσει αυτά τα δάνεια.

[Πηγή: dreamstime.com]

NB: Ο πρωθυπουργός της Ουκρανίας Denys Shmyhal δήλωσε ότι μόνο για το 2023 η Ουκρανία θα χρειαστεί 38 δισεκατομμύρια δολάρια για να καλύψει το έλλειμμα του προϋπολογισμού και άλλα 17 δισεκατομμύρια δολάρια για “έργα ταχείας ανασυγκρότησης”. Φαίνεται ότι δεν είναι βιώσιμο (πολιτικά ή οικονομικά) για τη Δύση να παρέχει αυτό το είδος χρημάτων επ’ αόριστον. Εσείς τι πιστεύετε;

RC: Ο αριθμός που έχω για τις συνολικές προγραμματισμένες στρατιωτικές δαπάνες των ΗΠΑ το 2023 είναι 886 δισεκατομμύρια δολάρια, οπότε οι χώρες του ΝΑΤΟ μπορούν να αντέξουν οικονομικά να συντηρήσουν και να ανοικοδομήσουν την Ουκρανία, αν το θέλουν. Το γεγονός ότι διατηρούν την ουκρανική οικονομία ταΐζοντάς την σχετικά με το σταγονόμετρο—και ακόμη χειρότερα, απαιτώντας να επιστραφούν πολλές από τις δαπάνες—είναι μια συνειδητή επιλογή που έχουν κάνει.

Υπάρχει ένα μάθημα σε αυτό για τις ελίτ του αναπτυσσόμενου κόσμου που μπαίνουν στον πειρασμό να λειτουργήσουν ως πληρεξούσιοι του ιμπεριαλισμού, με τον τρόπο που οι ηγέτες της Ουκρανίας μετά το 2014 το έκαναν συνειδητά. Όταν οι συνέπειες σας βάζουν σε βαθιά περιπέτειες, μην περιμένετε από τους ιμπεριαλιστές να αναλάβουν τον λογαριασμό. Σε τελική ανάλυση, αυτοί δεν βρίσκονται στο πλευρό σας.

NB: Το Ινστιτούτο Oakland δημοσίευσε μια έκθεση τον Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους σχετικά με μια συγκεκριμένη πτυχή των νεοφιλελεύθερων πολιτικών που εκπορεύονται από τη Δύση στην Ουκρανία – την αγροτική γη. Ένα από τα πρώτα πράγματα που έκανε ο Ζελένσκι μετά την ανάληψη των καθηκόντων του το 2019 ήταν να επιβάλει την ψήφιση ενός αντιδημοφιλούς νομοσχεδίου για τη μεταρρύθμιση της γης. Μπορείτε να εξηγήσετε τι αφορούσε αυτός ο νόμος και γιατί ήταν τόσο αντιδημοφιλής;

RC: Μέχρι το 2014 οι γεωργικές εκτάσεις της Ουκρανίας είχαν σχεδόν όλες ιδιωτικοποιηθεί και διανεμηθεί μεταξύ εκατομμυρίων πρώην εργαζομένων σε συλλογικές εκμεταλλεύσεις. Μέχρι το 2021 παρέμενε ένα μορατόριουμ για τις πωλήσεις γεωργικής γης. Αυτό το μορατόριουμ ήταν συντριπτικά δημοφιλές μεταξύ του αγροτικού πληθυσμού, ο οποίος δεν εμπιστευόταν τη γραφειοκρατία των κτηματολογικών γραφείων και φοβόταν ότι θα του αρπάξουν τις ιδιοκτησίες του. Με μικρές μόνο εκτάσεις και χωρίς κεφάλαια για να αναπτύξουν τις δραστηριότητές τους, οι περισσότεροι ιδιοκτήτες γης επέλεξαν να μισθώσουν τις εκμεταλλεύσεις τους και να εργάζονται ως υπάλληλοι σε εμπορικές γεωργικές επιχειρήσεις.

Το αποτέλεσμα έχει περιγραφεί ως “επαναφεουδαιοποίηση της ουκρανικής γεωργίας”. Επιχειρηματίες με πρόσβαση σε κεφάλαια, συχνά καταξιωμένοι ολιγάρχες, αλλά συμπεριλαμβανομένων επίσης αμερικανικών και σαουδαραβικών επιχειρηματικών συμφερόντων, συγκέντρωσαν τον έλεγχο τεράστιων μισθωμένων εκμεταλλεύσεων. Με τα ενοίκια της γης φθηνά και τους μισθούς ελάχιστους, οι νέοι βαρόνοι της γης είχαν ελάχιστο λόγο να επενδύσουν στην αύξηση της παραγωγικότητας, η οποία παρέμεινε χαμηλή παρά το πλούσιο έδαφος.

[Πηγή: foreignbrief.com]

Σε αυτή την κατάσταση, που ήταν ήδη βαθιά οπισθοδρομική, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και άλλοι θεσμικοί δανειστές έφεραν τη σοφία του νεοφιλελεύθερου δόγματος. Για πολλά χρόνια, τα προγράμματα διαρθρωτικής προσαρμογής που συνδέονταν με τα δάνεια του ΔΝΤ επέμεναν στην απελευθέρωση της αγοράς όσον αφορά τη γεωργική γη. Οι ουκρανικές κυβερνήσεις, έχοντας επίγνωση της μαζικής εχθρότητας προς την κίνηση αυτή, είχαν καθυστερήσει. Ήταν ο Zelensky εκείνος του οποίου η αντίσταση τελικά έσπασε. Από τα μέσα του 2021 οι Ουκρανοί πολίτες έχουν τη δυνατότητα να αγοράζουν έως και 100 εκτάρια γεωργικής γης, ενώ ο αριθμός αυτός θα αυξηθεί σε 10.000 εκτάρια από τον Ιανουάριο του 2024.

Σύμφωνα με τις διαδιδόμενες θεωρίες, μεγάλος αριθμός μικροϊδιοκτητών γης θα πουλήσει τώρα τη γη του, θα μετακομίσει στις πόλεις και θα ξεκινήσει τη ζωή του ως αστικός εργάτης, ενώ η αύξηση της αξίας της γης θα αναγκάσει τους επιχειρηματίες αγρότες να επενδύσουν στην αύξηση της παραγωγικότητάς τους. Αλλά αυτοί οι υπολογισμοί είναι σχεδόν σίγουρα ουτοπικοί. Η ανεργία στις πόλεις είναι ήδη υψηλή και η στέγαση σφιχτή. Οι μικροί αγρότες είναι απίθανο να διακινδυνεύσουν να υποθηκεύσουν τη γη τους για να βελτιώσουν τις δραστηριότητές τους, ενώ τα κέρδη παραμένουν ισχνά, τα επιτόκια υψηλά, οι τράπεζες ληστρικές και οι υπάλληλοι διεφθαρμένοι σε κάθε επίπεδο.

Η πραγματική λογική αυτής της “μεταρρύθμισης” είναι να ενισχυθεί ο έλεγχος της γεωργίας από τους ολιγάρχες και τις διεθνείς αγροτικές επιχειρήσεις.

NB: Η Παγκόσμια Τράπεζα κυκλοφόρησε πρόσφατα μια έκθεση που αναφέρει ότι η ανοικοδόμηση μετά το τέλος του πολέμου θα κοστίσει τουλάχιστον 411 δισεκατομμύρια δολάρια. Όταν τελειώσουν οι μάχες, τι είδους πολιτικές πιστεύετε ότι θα δώσουν στην Ουκρανία τις καλύτερες πιθανότητες για την οικοδόμηση μιας πιο σταθερής και δίκαιης οικονομίας μακροπρόθεσμα;

RC: Πώς θα τελειώσουν οι μάχες; Προς το παρόν, οι ρωσικές δυνάμεις φαίνεται απίθανο να ηττηθούν, τουλάχιστον από τους Ουκρανούς. Εν τω μεταξύ, όσο πιο κοντά είναι μια ρωσική νίκη, τόσο μεγαλύτερη είναι η προοπτική μιας πλήρους ιμπεριαλιστικής στρατιωτικής επέμβασης.

Ας υποθέσουμε, όμως, ότι ο Ζελένσκι θα καθόταν κάτω με τους Ρώσους διαπραγματευτές και θα σφυρηλατούσαν μια ειρηνευτική συμφωνία. Ρεαλιστικά, αυτό θα απαιτούσε την αναγνώριση από την Ουκρανία ότι το Ντονμπάς και η Κριμαία είχαν χαθεί, μαζί με τις επαρχίες Ζαπορίζια και Χερσώνα. Οι νεοφασίστες θα έπρεπε να εκκαθαριστούν από τον κρατικό μηχανισμό και οι οργανώσεις τους να τεθούν εκτός νόμου. Η Ουκρανία θα έπρεπε να διακόψει τους δεσμούς της με το ΝΑΤΟ και οι ένοπλες δυνάμεις της θα έπρεπε να μειωθούν σε ένα επίπεδο που η χώρα θα μπορούσε να αντέξει οικονομικά.

Αν επιτευχθεί μια τέτοια συμφωνία, φυσικά, οι Ουκρανοί υπερεθνικιστές θα σχημάτιζαν ουρά για να δολοφονήσουν τον Ζελένσκι. Αν, δηλαδή, δεν τον σκότωνε πρώτα η CIA.

Αν υποθέσουμε ότι μπορεί να υπάρξει ένα “μετά τον πόλεμο”, πώς θα μπορούσε να μοιάζει; Πρέπει να θυμόμαστε ότι η Ουκρανία είναι τώρα ένα από τα φτωχότερα μέρη του καπιταλιστικού αναπτυσσόμενου κόσμου. Για χώρες σε αυτή τη γενική κατάσταση, δεν μπορεί να υπάρξει πραγματικά “σταθερό και δίκαιο” οικονομικό μέλλον. Ένα τέτοιο μέλλον είναι νοητό μόνο έξω από τον καπιταλισμό, τις κρίσεις του και το διεθνές σύστημα λεηλασίας του.

Αλλά, ας υποθέσουμε ότι μια ανεξάρτητη Ουκρανία θα μπορούσε με κάποιο τρόπο να αναδυθεί, ότι θα βρισκόταν σε ειρήνη και ότι θα μπορούσε να ακολουθήσει ένα είδος ορθολογικής οικονομικής πορείας. Κατ’ αρχάς, η πορεία αυτή θα περιλάμβανε μια προσεκτική οριοθέτηση της οικονομίας από την προηγμένη Δύση. Ιδανικά, η Ουκρανία θα εξακολουθούσε να έχει εκτεταμένες εμπορικές συναλλαγές με την ΕΕ. Αλλά αυτό δεν θα μπορούσε να γίνει με κόστος το να επιτραπεί σε εισαγωγές χωρίς περιορισμούς να καταπνίξουν βιομηχανίες και τομείς που θα είχαν τη δυνατότητα να φθάσουν σε σύγχρονα επίπεδα πολυπλοκότητας και παραγωγικότητας.

Οι εμπορικές σχέσεις της Ουκρανίας πρέπει να βασίζονται κυρίως σε ανταλλαγές με κράτη που μοιράζονται το γενικό επίπεδο τεχνολογικής ανάπτυξης της χώρας, έτσι ώστε ο εμπορικός ανταγωνισμός να υπόσχεται τόνωση και όχι εξόντωση. Αυτή η στροφή θα συνεπαγόταν την αποκατάσταση ενός πυκνού δικτύου οικονομικών σχέσεων με τη Ρωσία. Θα χαρακτηριζόταν επίσης από την επέκταση του ήδη εκτεταμένου (το 2021) εμπορίου με κράτη όπως η Τουρκία, η Αίγυπτος, η Ινδία και η Κίνα.

Από πολιτικοοικονομική άποψη, το μέλλον της Ουκρανίας δεν έγκειται στην “ενσωμάτωση με τη Δύση” -μια καταστροφική φαντασίωση- αλλά στο να πάρει η χώρα τη θέση της ανάμεσα στα κράτη μέλη οργανισμών όπως οι BRICS, η πρωτοβουλία Belt and Road και ο Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης. Για τις χρηματοδοτικές της ανάγκες, η Ουκρανία πρέπει να αποκηρύξει το ΔΝΤ και να στραφεί σε οργανισμούς όπως η Ασιατική Τράπεζα Επενδύσεων Υποδομών.

Αυτές είναι αναγκαίες αλλαγές και θα βελτίωναν σημαντικά τις προοπτικές της Ουκρανίας. Αλλά τελικά, ένα “σταθερό και δίκαιο” μέλλον χρειάζεται πολύ βαθύτερους μετασχηματισμούς. Θα απαιτήσει την εκδίωξη των εγκληματιών ολιγαρχών της χώρας από τον έλεγχο της οικονομίας.

Σε περίπου τριάντα χρόνια, και παρά τη δυτική βοήθεια, οι φιλελεύθεροι μεταρρυθμιστές της Ουκρανίας έχουν σημειώσει μικρή πρόοδο σε αυτό το μέτωπο. Τα “μεσαία στρώματα” της κοινωνίας της χώρας απλά δεν είναι ικανά ή διατεθειμένα να πραγματοποιήσουν μια τέτοια εκδίωξη. Έχουν μικρό κοινωνικό βάρος και δεν αποτελούν ανεξάρτητη δύναμη. Όσοι από αυτούς δεν εργάζονται απευθείας για τους ολιγάρχες είναι μπλεγμένοι, σε πολλές περιπτώσεις, στη διεφθαρμένη κρατική μηχανή που ελέγχουν οι ολιγάρχες.

[Πηγή: euromaidanpress.com]

Η μόνη κοινωνική δύναμη στην Ουκρανία που έχει τους μαζικούς αριθμούς για να τερματίσει την εξουσία των ολιγαρχών είναι το οργανωμένο προλεταριάτο. Σε αντίθεση με τα “μεσαία στρώματα”, οι εργαζόμενοι της χώρας δεν έχουν κανένα συμφέρον από τη διατήρηση του ολιγαρχισμού και έχουν τη δυνατότητα να δράσουν ανεξάρτητα από αυτόν.

NB:  Στη δεκαετία του 1990 κάνατε ρεπορτάζ από τη Μόσχα για την εφημερίδα ‘Πράσινη Αριστερά’. Πώς προέκυψε αυτό, και τι είναι αυτό που ξεχωρίζετε περισσότερο από τη θητεία σας στη Ρωσία;

RC: Ως ρωσόφωνος, στάλθηκα από την εφημερίδα το 1990 στη Μόσχα -τότε πρωτεύουσα της ΕΣΣΔ- για να κάνω ρεπορτάζ για την πρόοδο της περεστρόικα. Περίμενα να μείνω εκεί για περίπου δύο χρόνια, αλλά απέκτησα μια ρωσική οικογένεια και έμεινα για εννέα χρόνια.

Είχα μόνο ένα μικρό εισόδημα από την εφημερίδα. Η σύζυγός μου και εγώ ζούσαμε καλύτερα από τους γείτονες, αλλά όχι πολύ. Παρακολουθούσα και έκανα ρεπορτάζ καθώς εργαζόμενοι με υψηλά προσόντα βυθίζονταν στην εξαθλίωση. Οι μισθοί τους δεν πληρώνονταν, οι αποταμιεύσεις τους δεκαετιών διαγράφονταν από τον πληθωρισμό, πουλούσαν τα οικιακά τους αντικείμενα έξω από τους σταθμούς του μετρό και ζούσαν με πατάτες που ξέθαβαν από τα χωράφια του κήπου τους.

Πλανόδιο παζάρι στο Rostov-on-Don το 1992. [Source: wikipedia.org]

Η πιο ανατριχιαστική εμπειρία ήταν να παρακολουθώ τους ανθρώπους να προσπαθούν να αντιμετωπίσουν μια δραστική ανατροπή πεποιθήσεων και αξιών. Όπου η σοβιετική κοινωνία είχε βάλει ένα μείον, οι Ρώσοι κλήθηκαν απότομα να βάλουν ένα συν. Συμπεριφορές που προηγουμένως θεωρούνταν περιφρονητικές, όπως η κομπίνα, η κερδοσκοπία, τώρα επαινούνταν από τα μέσα ενημέρωσης.

Μεταξύ των ανθρώπων που γνώρισα, υποψιάζομαι ότι εκείνοι που τραυματίστηκαν περισσότερο ήταν οι διανοούμενοι με δυτικό προσανατολισμό, οι οποίοι για χρόνια επιθυμούσαν να χαθεί η Σοβιετική Ένωση και να την αντικαταστήσει ο καπιταλισμός. Τώρα ο καπιταλισμός είχε έρθει – και ήταν ένας εφιάλτης.

Υπό αυτές τις συνθήκες, δεν ήταν λίγοι οι Ρώσοι που έχασαν εντελώς τον ηθικό τους προσανατολισμό. Τα πάντα έμοιαζαν επιτρεπτά. Θυμάμαι να ξεκινάω ένα πρωί για να πάω το μικρό μου αγόρι στον παιδικό σταθμό. Στο πεζοδρόμιο, όχι μακριά από το κτίριό μας, συναντήσαμε ένα φρεσκοδολοφονημένο πτώμα.

Εν τω μεταξύ, ένας ανεμοστρόβιλος της ιστορίας στροβιλιζόταν γύρω μας. Ως δημοσιογράφος βρισκόμουν στον “Ρωσικό Λευκό Οίκο”, το κτίριο του κοινοβουλίου πάνω από το Κρεμλίνο στον ποταμό της Μόσχας, κατά τη διάρκεια των πραξικοπημάτων του 1991 και του 1993. Το 1998 έκανα ρεπορτάζ όταν η κυβέρνηση ουσιαστικά κήρυξε πτώχευση, αθετώντας τις δανειακές της υποχρεώσεις. Μέχρι τότε, το 40% της οικονομίας είχε εξατμιστεί.

Θυμάμαι, όμως, εκείνα τα χρόνια ως κατά κάποιο τρόπο τα πλουσιότερα και πιο αποδοτικά της ζωής μου.

Πηγή: Convert Action Magazine

Μετάφραση: Κωστής Μηλολιδάκης

Τι μέλλει γεννέσθαι στον πόλεμο στην Ουκρανία

Η ανάλυση του Alex Vershinin, αν και υποστηρίζει τις Αμερικανο-ΝΑΤΟ-Ουκρανικές αφηγήσεις, εν τούτοις είναι εξαιρετικά διεισδυτική σε θέματα στρατηγικής, αναλύοντας με σαφήνεια, αλλά και συντομία, τους λόγους για τους οποίους η Ουκρανία πιθανότατα οδεύει προς την ήττα.

ΕΝΑ ΑΡΘΡΟ ΑΝΑΡΤΗΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟ BELFER CENTER FOR SCIENCE AND INTERNATIONAL AFFAIRS, ΣΧΟΛΗ KENNEDY ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΧΑΡΒΑΡΝΤ

Ο πόλεμος στην Ουκρανία σέρνεται εδώ και σχεδόν 10 μήνες. Μετά από μια αρχική επέλαση του ρωσικού ιππικού που κατέλαβε πάνω από το 20% της Ουκρανίας, οι ρωσικές δυνάμεις στη συνέχεια έπεσαν πάνω στην αποφασισμένη ουκρανική αντίσταση, καταλήγοντας σε μια ντροπιαστική υποχώρηση από το Κίεβο. Από εκεί και μετά, ο πόλεμος μετατράπηκε σε έναν αγώνα φθοράς μεταξύ της Ρωσίας από τη μία πλευρά και της Ουκρανίας που πολεμά επικεφαλής ενός δυτικού συνασπισμού από την άλλη. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, οι ρωσικές επιθέσεις κατέλαβαν τις πόλεις Lyman, Lisichansk και Severo Donetsk. Το φθινόπωρο, οι ουκρανικές επιθέσεις ανακατέλαβαν την επαρχία Χάρκοβο και την πόλη Χερσώνα, συρρικνώνοντας τον ρωσικό έλεγχο στο 50% περίπου των εδαφών που είχαν καταλάβει από τις 24 Φεβρουαρίου, σύμφωνα με μια εκτίμηση. Οι αντιμαχόμενες πλευρές έχουν υιοθετήσει δύο αντίθετες στρατηγικές: Οι Ρώσοι διεξάγουν έναν παραδοσιακό πόλεμο φθοράς με επίκεντρο τη δύναμη πυρός- η Ουκρανία επιδιώκει έναν πόλεμο ελιγμών με επίκεντρο το έδαφος. Αυτές οι αντίθετες στρατηγικές είναι τόσο προϊόν της διαθεσιμότητας εθνικών πόρων όσο και σκόπιμη επιλογή. Καθώς το παγωμένο έδαφος εγκαινιάζει τη χειμερινή περίοδο εκστρατείας, και οι δύο πλευρές θα ακολουθήσουν τις στρατηγικές τους σε επιθέσεις περιορισμένης εμβέλειας.

Μέχρι στιγμής και οι δύο στρατηγικές φαίνεται να λειτουργούν. Η Ουκρανία έχει ανακαταλάβει μεγάλες εδαφικές εκτάσεις, αλλά εξαντλήθηκε κατά τη διάρκεια της επίθεσης του φθινοπώρου. Υπέστη τρομακτικές απώλειες και εξάντλησε βασικά αποθέματα εξοπλισμού και πυρομαχικών. Διαθέτει ακόμη τη δυνατότητα να αντικαθιστά τις απώλειες και να δημιουργεί νέους σχηματισμούς μάχης, αλλά αυτοί εξαντλούνται γρήγορα.

Πιστεύω ότι καμία από τις δύο πλευρές δεν θα επιτύχει θεαματικά εδαφικά κέρδη, αλλά η ρωσική πλευρά είναι πιο πιθανό να επιτύχει τους στόχους της να αποστραγγίσει τους ουκρανικούς πόρους διατηρώντας τους δικούς της.

Η ουκρανική στρατηγική

Ο επικεντρωμένος στο έδαφος πόλεμος ελιγμών των Ουκρανών περιορίζεται από δύο παράγοντες: αφενός από την περιορισμένη παραγωγή πυρομαχικών και εξοπλισμού πυροβολικού και αφετέρου από τις σκέψεις εντός του [δυτικού] συνασπισμού. Η Ουκρανία ξεκίνησε τον πόλεμο με 1.800 πυροβόλα σοβιετικού διαμετρήματος. Αυτά επέτρεπαν ρυθμούς βολής 6.000 έως 7.000 βολών την ημέρα έναντι 40.000 έως 50.000 ρωσικών ημερήσιων βολών. Μέχρι τώρα αυτό το πυροβολικό έχει ως επί το πλείστον ξεμείνει από πυρομαχικά και στη θέση του η Ουκρανία χρησιμοποιεί 350 πυροβόλα δυτικού διαμετρήματος, πολλά από τα οποία έχουν καταστραφεί ή καταρρέουν από την υπερβολική χρήση. Εν τω μεταξύ, τα ίδια τα δυτικά έθνη ξεμένουν από πυρομαχικά– οι ΗΠΑ εκτιμάται ότι παράγουν μόνο 15.000 βλήματα των 155 χιλιοστών το μήνα. Αυτός ο περιορισμός έχει αναγκάσει την Ουκρανία να υιοθετήσει μαζικούς σχηματισμούς πεζικού που επικεντρώνονται στην ανάκτηση εδαφών με οποιοδήποτε κόστος. Η Ουκρανία απλά δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τη Ρωσία στα ίσα σε μάχες πυροβολικού. Αν τα ουκρανικά στρατεύματα δεν προσεγγίσουν τα ρωσικά στρατεύματα σε εκ του σύνεγγυς μάχες με πυρά, υπάρχει σημαντική πιθανότητα να καταστραφούν εξ αποστάσεως από το ρωσικό πυροβολικό.

Ο δεύτερος περιορισμός της Ουκρανίας είναι ο συμμαχικός χαρακτήρας του πολέμου της. Από τότε που εξαντλήθηκαν τα δικά της αποθέματα, η Ουκρανία εξαρτάται όλο και περισσότερο από τα δυτικά όπλα. Η διατήρηση του δυτικού συνασπισμού είναι ζωτικής σημασίας για την ουκρανική πολεμική προσπάθεια. Χωρίς μια συνεχή σειρά από νίκες, οι εσωτερικές οικονομικές δυσκολίες μπορεί να οδηγήσουν τα μέλη του συνασπισμού σε αποστασία. Εάν η δυτική υποστήριξη στεγνώσει λόγω της εξάντλησης των αποθεμάτων ή της πολιτικής βούλησης, η πολεμική προσπάθεια της Ουκρανίας θα καταρρεύσει λόγω της έλλειψης προμηθειών. Κατά κάποιο τρόπο, η Ουκρανία δεν έχει άλλη επιλογή από το να εξαπολύει επιθέσεις, ανεξάρτητα από το ανθρώπινο και υλικό κόστος.

Η Ουκρανία έχτισε έναν στρατό με επίκεντρο το πεζικό, από επίστρατους με υψηλά κίνητρα αλλά περιορισμένη έως καθόλου εκπαίδευση. Υποστηρίζουν τον πυρήνα της μαχητικής δύναμης του προπολεμικού επαγγελματικού στρατού και περίπου 14 νέες ταξιαρχίες εξοπλισμένες με όπλα και οχήματα που δόθηκαν από τη Δύση. Στο πεδίο της μάχης, οι ομάδες κρούσης επιτίθενται με ταχύτητα, διεισδύοντας βαθιά και γρήγορα, και στη συνέχεια παραδίδουν τις κατακτημένες περιοχές στους επιστρατευμένους για να τις υπερασπιστούν. Αυτή η τακτική λειτούργησε καλά σε περιοχές όπου η έλλειψη ρωσικού ανθρώπινου δυναμικού εμπόδιζε τη δημιουργία ενός συμπαγούς μετώπου, όπως στην περιοχή του Χάρκοβο. Στην περιοχή της Χερσώνας, όπου η Ρωσία είχε επαρκή πυκνότητα δυνάμεων, η τακτική αυτή οδήγησε σε μεγάλες απώλειες και μικρή πρόοδο, μέχρι που ζητήματα ανεφοδιασμού ανάγκασαν τη Ρωσία να υποχωρήσει.

Η αχίλλειος πτέρνα αυτής της στρατηγικής είναι το ανθρώπινο δυναμικό. Η Ουκρανία ξεκίνησε τον πόλεμο με 43 εκατομμύρια πολίτες και 5 εκατομμύρια άνδρες σε στρατιωτική ηλικία, αλλά σύμφωνα με τον ΟΗΕ, 14,3 εκατομμύρια Ουκρανοί έχουν διαφύγει από τον πόλεμο και άλλα 9 εκατομμύρια βρίσκονται στην Κριμαία ή σε άλλα κατεχόμενα από τη Ρωσία εδάφη. Αυτό σημαίνει ότι η Ουκρανία έχει μειωθεί σε περίπου 20 έως 27 εκατομμύρια ανθρώπους. Με αυτή την αναλογία, έχει λιγότερους από 3 εκατομμύρια στρατεύσιμους άνδρες. Ένα εκατομμύριο έχει ήδη επιστρατευτεί, και πολλοί από τους υπόλοιπους είτε δεν είναι σωματικά ικανοί να υπηρετήσουν είτε κατέχουν ζωτική θέση στην οικονομία της χώρας. Εν ολίγοις, η Ουκρανία μπορεί να ξεμείνει από άνδρες, κατά την άποψή μου.

Η ρωσική στρατηγική

Οι ρωσικές δυνάμεις είναι περιορισμένες σε ανθρώπινο δυναμικό, αλλά ενισχυμένες από τα τεράστια αποθέματα πυροβολικού και εξοπλισμού που γίνονται δυνατά χάρις σε ένα ισχυρό στρατιωτικό βιομηχανικό σύμπλεγμα. Ενώ έχουν υπάρξει πολυάριθμες αναφορές στα δυτικά μέσα ενημέρωσης ότι ο ρωσικός στρατός ξεμένει από πυρομαχικά πυροβολικού, μέχρι στιγμής δεν έχει υπάρξει ορατή χαλάρωση των ρωσικών πυρών πυροβολικού σε κανένα μέτωπο. Βασιζόμενη σε αυτούς τους παράγοντες, η ρωσική πλευρά έχει επιδοθεί σε έναν παραδοσιακό πόλεμο φθοράς με επίκεντρο τη δύναμη πυρός. Ο στόχος είναι να επιβάλει ένα μη βιώσιμο ποσοστό απωλειών, καταστρέφοντας το ουκρανικό ανθρώπινο δυναμικό και τον εξοπλισμό, διατηρώντας παράλληλα τις δικές της ρωσικές δυνάμεις. Τα εδάφη δεν είναι σημαντικά- η απώλειά τους είναι αποδεκτή προκειμένου να διατηρηθεί η μαχητική ισχύς. Στο Κίεβο, το Χάρκοβο και τη Χερσώνα, ο ρωσικός στρατός αρνήθηκε να πολεμήσει υπό δυσμενείς συνθήκες και αποσύρθηκε, αποδεχόμενος το πολιτικό κόστος για να διατηρήσει τις δυνάμεις του.

Για την εκτέλεση αυτής της στρατηγικής, ο ρωσικός στρατός βασίζεται στη δύναμη πυρός, ιδίως στο πυροβολικό του. Κάθε ρωσική ταξιαρχία διαθέτει τρία τάγματα πυροβολικού σε σύγκριση με μόλις ένα σε κάθε δυτική ταξιαρχία. Σε συνδυασμό με τη διόρθωση [των συντεταγμένων βολής] από μαζικές ποσότητες UAV και τετραπτέρων, το ρωσικό πυροβολικό κονιορτοποιεί τις ουκρανικές δυνάμεις πριν το [Ρωσικό] πεζικό σαρώσει τους [Ουκρανούς] επιζώντες. Πρόκειται για έναν αργό, εξοντωτικό πόλεμο, αλλά με αναλογία απωλειών που είναι σημαντικά υπέρ της Ρωσίας. Η Ρωσία δεν μπορούσε να επιτεθεί επειδή δεν είχε το ανθρώπινο δυναμικό για να εξασφαλίσει τα πλευρά των προελαυνόντων στρατευμάτων. Μέχρι τώρα, οι Ρώσοι μπορούσαν να προελάσουν μόνο στο Ντονμπάς, όπου η προέλαση δεν επέκτεινε τη γραμμή του μετώπου. Ακόμη και εδώ η πρόθεση ήταν περισσότερο να προσελκύσουν τις ουκρανικές δυνάμεις και να τις καταστρέψουν παρά να καταλάβουν την πόλη Bakhmut. Η [Ρωσική] επιστράτευση όμως έχει τη δυνατότητα να ξεπεράσει τις ελλείψεις ανθρώπινου δυναμικού της Ρωσίας και να επιτρέψει επιθετικές επιχειρήσεις, ενώ ο εξοπλισμός των δυνάμεών της είναι εφικτός λόγω της κινητοποίησης της βιομηχανίας. Η παραγωγή πυρομαχικών ακριβείας είναι επίσης αυξημένη, παρά τις συνεχείς αμφιβολίες του δυτικού Τύπου. Τα βίντεο με τα χτυπήματα από τα ρωσικά αεροσκάφη καμικάζι “Lancet 3” που παραμονεύουν είναι αυξημένα κατά 1.000% από τις 13 Οκτωβρίου, σύμφωνα με μια εκτίμηση, γεγονός που υποδηλώνει σημαντική αύξηση της παραγωγής.

Ο επερχόμενος χειμώνας

Αν οι Ουκρανοί αποφασίσουν να εξαπολύσουν μια μεγάλη επίθεση, θα μπορούσαν να το κάνουν σε δύο σημεία, κατά την άποψή μου. Το πρώτο είναι στα βόρεια, στην περιοχή του Χάρκοβο, αλλά οι περιορισμένες δυνατότητες διάβασης του ποταμού Oskil δημιουργούν τις ίδιες υλικοτεχνικές προκλήσεις που αντιμετώπισαν οι Ρώσοι στη Χερσώνα. Το δεύτερο είναι στο νότο, για να αποκόψουν τη ρωσική χερσαία γέφυρα προς την Κριμαία, καταλαμβάνοντας τελικά τη χερσόνησο. Αυτό είναι απίθανο να πετύχει. Ο ουκρανικός στρατός θα επιτεθεί σε έδαφος ιδανικό για το ρωσικό πυροβολικό. Θα μπορούσε να συμβεί μια επανάληψη της μάχης στη Χερσώνα, αλλά αυτή τη φορά χωρίς τις ρωσικές δυσκολίες στην υλικοτεχνική υποδομή, που οφείλονταν στον περιορισμένο αριθμό γεφυρών πάνω από τον ποταμό Δνείπερο, με εξίσου ελάχιστα κέρδη και με τις ίδιες βαριές απώλειες που χαρακτηρίζονται από τον αφανισμό ολόκληρων μηχανοκίνητων λόχων, τις ατελείωτες σκηνές με αυτοκινητοπομπές ασθενοφόρων και τα νέα νεκροταφεία σε όλη την Ουκρανία. Τα επίπεδα εξόντωσης που θα προέκυπταν θα ήταν βούτυρο στο ψωμί των Ρώσων. Η [εσωτερική] πολιτική πίεση που ασκείται προς την ουκρανική κυβέρνηση να ανακαταλάβει εδάφη αλλού προκειμένου να δικαιολογήσει τις απώλειες που υπέστη από το ρωσικό πυροβολικό στο Ντονμπάς[1], καθώς και η πίεση από τον δυτικό συνασπισμό, ενδέχεται παρόλ’ αυτά να οδηγήσουν την Ουκρανία να επιτεθεί έτσι κι αλλιώς.

Για τη ρωσική ηγεσία το ερώτημα είναι: Πότε και πού να επιτεθεί; Ο χρόνος εξαρτάται από τα αποθέματα πυρομαχικών του ρωσικού πυροβολικού. Αν είναι υψηλά, η Ρωσία μπορεί να επιτεθεί το χειμώνα, διαφορετικά μπορεί να αποθηκεύει και να επιτεθεί την άνοιξη μετά την περίοδο της λάσπης. Ο χρονισμός καθορίζεται επίσης από τις απαιτήσεις εκπαίδευσης των επιστρατευμένων εφέδρων. Η μεγαλύτερη διάρκεια της εκπαίδευσης αυξάνει την αποτελεσματικότητα των εφέδρων και μειώνει τις απώλειες, μειώνοντας έτσι το πολιτικό ρίσκο για το Κρεμλίνο. Τελικά, οι πιέσεις που η ρωσική ηγεσία θεωρεί πιο σημαντικές θα καθορίσουν το αποτέλεσμα. Θα επικρατήσει η πίεση της εσωτερικής πολιτικής σκηνής για μια γρήγορη νίκη ή οι στρατιωτικές εκτιμήσεις θα ευνοήσουν την καθυστέρηση μέχρι το τέλος της εαρινής περιόδου λάσπης τον Μάρτιο/Απρίλιο; Μέχρι στιγμής, το Κρεμλίνο έχει προτιμήσει τις στρατιωτικές εκτιμήσεις από τις πολιτικές, γεγονός που υποδηλώνει ότι η Ρωσία θα εξαπολύσει μόνο μια περιορισμένη επίθεση αυτόν τον χειμώνα.

Η τοπογραφία είναι ένας άλλος παράγοντας. Το μέτωπο του Χάρκοβο είναι έντονα δασωμένο, περιορίζοντας την αποτελεσματικότητα της δύναμης πυρός, και μια επίθεση εκεί δεν έχει στρατηγικό νόημα χωρίς να ακολουθήσει επίθεση και κατά της πόλης του Χάρκοβο. Αυτό το μεγάλο αστικό κέντρο θα χρειαζόταν μήνες για να καταληφθεί με ιδιαίτερα υψηλό κόστος. Μια περιορισμένη επίθεση για την ανάκτηση της γραμμής του ποταμού Oskil θα βελτίωνε τη γραμμή άμυνας της Ρωσίας, αλλά δεν θα παρουσίαζε κανένα στρατηγικό κέρδος. Στο Ντονμπάς, ο ρωσικός στρατός διατηρεί ήδη πίεση. Επιπλέον ανθρώπινο δυναμικό και μονάδες πυροβολικού δεν θα επιταχύνουν πολύ αυτή την επίθεση. Για τον ρωσικό στρατό, το μέτωπο της Ζαπορίζια είναι το πιο ελπιδοφόρο. Ο σιδηρόδρομος Pologi – Gulai Polie – Pokrovskoye είναι ιδανικά τοποθετημένος για να τροφοδοτήσει μια ρωσική επίθεση που θα κινείται βόρεια από το Pologi. Στο τέλος, η κατάληψη του Pavlograd θα επέτρεπε την [πλήρη] κατάληψη του Ντονμπάς με την αποκοπή δύο κύριων σιδηροδρομικών γραμμών και αυτοκινητοδρόμων που τροφοδοτούν τον ουκρανικό στρατό στο Ντονμπάς και την επίθεση στον ουκρανικό στρατό εκεί από τα μετόπισθεν. Το ανοιχτό έδαφος είναι ιδανικό για τη ρωσική στρατηγική που επικεντρώνεται στη δύναμη πυρός και η ευκαιρία να προσελκύσει εκεί και να καταστρέψει τις τελευταίες επιχειρησιακές εφεδρείες της Ουκρανίας, μειώνοντας δραστικά το ανθρώπινο δυναμικό της, είναι άμεσα σύμφωνη με τους ρωσικούς στόχους. Τέλος, το σκληρό παγωμένο έδαφος θα καθιστούσε δύσκολη την εκσκαφή νέων αμυντικών θέσεων χωρίς τη χρήση βαρέων μηχανημάτων. Η περιορισμένη επίθεση κοντά στο Ugledar[2] θα μπορούσε να αποτελεί μια επιχείρηση διαμόρφωσης για τη διασφάλιση της ανατολικής πλευράς της μελλοντικής επίθεσης.

Συμπέρασμα

Οι πόλεμοι φθοράς κερδίζονται μέσω της προσεκτικής διαχείρισης των δικών μας πόρων, ενώ ταυτόχρονα καταστρέφουμε τους πόρους του εχθρού. Η Ρωσία εισήλθε στον πόλεμο με τεράστια υλική υπεροχή και μεγαλύτερη βιομηχανική βάση για να διατηρήσει και να αντικαταστήσει τις απώλειες. Διατήρησε προσεκτικά τους πόρους της, υποχωρώντας κάθε φορά που η τακτική κατάσταση στράφηκε εναντίον της. Η Ουκρανία ξεκίνησε τον πόλεμο με μικρότερη δεξαμενή πόρων και στηρίχθηκε στον δυτικό συνασπισμό για να συντηρεί την πολεμική της προσπάθεια. Αυτή η εξάρτηση ώθησε την Ουκρανία σε μια σειρά από τακτικά επιτυχημένες επιθέσεις, οι οποίες κατανάλωσαν στρατηγικούς πόρους που η Ουκρανία θα δυσκολευτεί να αντικαταστήσει πλήρως, κατά την άποψή μου. Το πραγματικό ερώτημα δεν είναι αν η Ουκρανία μπορεί να ανακτήσει όλα τα εδάφη της, αλλά αν μπορεί να προκαλέσει επαρκείς απώλειες στους επιστρατευμένους Ρώσους εφέδρους για να υπονομεύσει την εσωτερική ενότητα της Ρωσίας, αναγκάζοντάς την να προσέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με ουκρανικούς όρους, ή αν η στρατηγική φθοράς που ακολουθούν οι Ρώσοι θα λειτουργήσει οδηγώντας στην προσάρτηση ενός ακόμη μεγαλύτερου τμήματος της Ουκρανίας.

……………………………………………………….

Η ανάλυση αυτή ολοκληρώθηκε στις 30 Νοεμβρίου 2022. Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το άρθρο είναι αποκλειστικά του συγγραφέα και δεν αντικατοπτρίζουν τις τρέχουσες πολιτικές του Υπουργείου Άμυνας. Φωτογραφία από www.dshv.mil.gov.ua που διανέμεται με άδεια Creative Commons.

 

Ο Αμερικανός αντισυνταγματάρχης Alex Vershinin συνταξιοδοτήθηκε μετά από 20 χρόνια υπηρεσίας, εκ των οποίων οκτώ χρόνια ως αξιωματικός τεθωρακισμένων με τέσσερις πολεμικές περιοδείες στο Ιράκ και το Αφγανιστάν και 12 χρόνια εργασίας ως αξιωματικός μοντελοποίησης και προσομοιώσεων στο ΝΑΤΟ και στην ανάπτυξη και τον πειραματισμό ιδεών του αμερικανικού στρατού. Αυτό περιελάμβανε μια περιοδεία με το U.S. Army Sustainment Battle Lab, όπου ήταν επικεφαλής της ομάδας πειραματικών σεναρίων.

[1] ΣτΜ: Μια προσεκτική ανάγνωση των δηλώσεων Ζελένσκι της 9ης Ιανουαρίου δείχνει ότι όντως έτσι είναι: οι τραγικές απώλειες στο Bakhmut δικαιολογούνται ως πολύτιμο κέρδισμα χρόνου για τις επερχόμενες ενέργειες της Ουκρανικής διοίκησης.

[2] ΣτΜ: Η επίθεση αυτή δείχνει να εξελίσσεται όντως.

Η σαπίλα της Ε.Ε. είναι μεγαλύτερη από τη σαπίλα της Εύας Καϊλή

Σχόλιο του antapocrisis, 12/12/2022

Η Ε.Ε. μπορεί να συνταράζεται από το σκάνδαλο χρηματισμού ευρωπαίων αξιωματούχων, ανάμεσά τους και της αντιπροέδρου του Ευρωκοινοβουλίου, Εύας Καϊλή, ωστόσο το μέγα σκάνδαλο των ημερών, αυτό που περνάει ασχολίαστο, είναι η δήλωση της Μέρκελ ότι οι συμφωνίες του Μινσκ έγιναν για να κερδηθεί χρόνος από τη Δύση ώστε αυτή να εξοπλίσει στρατιωτικά την Ουκρανία. 

Τι μας λέει η Μέρκελ; Ότι η Ε.Ε. συμπεριφέρθηκε όπως συμπεριφέρονταν οι Ούννοι, οι Βάνδαλοι και οι Βησιγότθοι, που με το ένα χέρι υπέγραφαν συμφωνίες με την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία για να κερδίσουν χρυσάφι και με το άλλο χέρι κράδαιναν το τσεκούρι για να επιτεθούν.

Η εντελώς προσχηματική συμπεριφορά της ΕΕ στην περίπτωση των συμφωνιών του Μινσκ, η με κάθε τρόπο υπόσκαψη του μοναδικού δρόμου και της μοναδικής δυνατότητας που υπήρξε να επιλυθεί η σύγκρουση στο εσωτερικό της Ουκρανίας ειρηνικά και χωρίς έξωθεν επεμβάσεις, δηλαδή με την εφαρμογή των Συμφωνιών αυτών, αιτιολογεί (και εκ των υστέρων) την επέμβαση της Ρωσίας. 

Το να υπογράφονται διεθνείς συμφωνίες και συνθήκες από τάχα “πολιτισμένα” κράτη, που “πέρασαν διαφωτισμό”, που “τιμούν το διεθνές δίκαιο” κλπ, μόνο και μόνο για να κερδίζουν παρελκυστικά χρόνο, δίχως την παραμικρή πρόθεση να μπουν σε ισχύ όσα προβλέπονται στις υπογραφείσες συμφωνίες, είναι ίδιον των κρατών ληστών, των κρατών πειρατών, των κρατών που εμφανίστηκαν δυστυχώς και στην Ευρώπη τον περασμένο αιώνα και προκάλεσαν το μεγαλύτερο ίσως έγκλημα στην ιστορία της ανθρωπότητας. 

Ανερυθρίαστα, η Μέρκελ (που δεν είναι χειρότερη) από τη σημερινή ηγεσία της Ε.Ε. παραδέχεται ευθέως ότι η Ε.Ε. δεν επεδίωξε ούτε στιγμή την ειρηνική διέξοδο στο ουκρανικό πρόβλημα, που μέχρι την εποχή των συμφωνιών του Μινσκ ήταν κυρίως πρόβλημα διώξεων και καταπίεσης των ρωσικού στοιχείου της Ανατολικής Ουκρανίας από το δυτικόφιλο καθεστώς και την ακροδεξιά κυβέρνηση που προέκυψε από το πραξικόπημα του Μεϊντάν. 

Κατά τα άλλα, η Ρωσία είναι υποκριτική και έλεγε ψέματα όταν δήλωνε ότι δεν επιδιώκει να εισβάλει στην Ουκρανία, ενώ η Ε.Ε. όχι απλά έλεγε ψέματα αλλά έβαζε και την υπογραφή της σε συμφωνίες που έχουν διεθνή, δεσμευτική ισχύ, μόνο και μόνο για να τις τσαλαπατήσει.

Κατά τα άλλα, ο Πούτιν είναι ο βάρβαρος, ο απολυταρχικός, ο ανατολίτης, ο τσάρος. 

Ενώ η ηγεσία της Ευρώπης που έβλεπε τον εμφύλιο στην Ουκρανία να εξελίσσεται με εκατοντάδες χιλιάδες εκτοπισμένους, πολιτικές και εθνοτικές απαγορεύσεις και διωγμούς, χιλιάδες νεκρούς, έστηνε και υπέγραφε διεθνείς Συμφωνίες παρελκυστικές, προσχηματικές, μόνο και μόνο για να προλάβει η Δύση να κάνει προκεχωρημένο στρατιωτικό της φυλάκιο την Ουκρανία. 

Αυτό, είναι ακόμα μεγαλύτερο σκάνδαλο από τις τσάντες με μετρητά που βρέθηκαν στον τελευταίο τροχό της αμάξης του Ευρωκοινοβουλίου, την Εύα την Καϊλή.

Γιατί δεν δείχνει απλώς ότι η Ε.Ε. είναι φυτώριο διαφθοράς και ότι ο πολύς ευρωατλαντισμός και αντιρωσισμός είναι ίδιον των λαμόγιων, αλλά δείχνει πολύ περισσότερο ότι η σαπίλα της Ε.Ε. φτάνει μέχρι το μεδούλι, μέχρι τα θεμέλια της ύπαρξής της.

Οι υπόγειες διαδρομές του χρήματος στην Ουκρανία

Στόχος της παρούσας συζήτησης είναι να παρουσιάσει μία πτυχή του πολέμου στην Ουκρανία: Αυτήν της υπόγειας διαδρομής προς τις πολιτικές ελίτ του Κιέβου και της Ουάσιγκτον μέρους των χρημάτων που αποστέλλονται εκεί ως βοήθεια.

Εννοείται ότι η πτυχή αυτή δεν είναι η πιο σημαντική όσον αφορά τις οικονομικές συνέπειες του πολέμου. Οι σημαντικότερες πλευρές αφορούν την αναδιάταξη του παγκόσμιου ιμπεριαλιστικού συστήματος μέσω της συντριβής της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της αποβιομηχάνισης της Γερμανίας, την επιχειρούμενη ανάδυση ενός πολύ-πολικού κόσμου με το πέρασμα στο προσκήνιο πολλών ανεξάρτητων μεγάλου μεγέθους (Κίνα, Ρωσία, Ινδία), μεσαίου μεγέθους (Ιράν, Τουρκία, Σαουδική Αραβία) ή και μικρότερου μεγέθους (χώρες Β.Α. και Κεντρικής Ασίας) δυνάμεων, και τέλος την μεγάλη οικονομική κρίση προς την οποία φαίνεται ότι οδεύει το παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα, όπου για πρώτη φορά μετά από μισό αιώνα θα συνυπάρχει η ύφεση με τον πληθωρισμό, οδηγώντας στη φτώχεια και την πείνα εκατοντάδες εκατομμυρίων ανθρώπων στον πλανήτη μας.

Όμως, πάντοτε οι λούμπεν πλευρές του καπιταλιστικού συστήματος τραβούσαν το ενδιαφέρον στους παρατηρητές των οικονομικών και πολιτικών διεργασιών του—ας θυμηθούμε και τον Μπέρτολτ Μπρεχτ—λόγω της έξοχης διδακτικής αξίας τους. Μια τέτοια πλευρά εξετάζουμε σήμερα μέσω δύο πολύ πρόσφατων άρθρων και ενός ακόμη, παλαιότερου, που δημοσιεύτηκε προ τριμήνου.

Το πρώτο εξετάζει την πρόσφατη κατάρρευση του ανταλλακτηρίου κρυπτονομισμάτων FTX και τα ίχνη μεταφοράς χρημάτων από ένα λογαριασμό βοήθειας προς την Ουκρανία που διατηρούνταν εκεί προς το κόμμα των Δημοκρατικών στις ΗΠΑ, αλλά και προς τις πολιτικές ελίτ του Κιέβου. Γραμμένο από τον ερευνητή δημοσιογράφο Kit Klarenberg, ο οποίος ασχολείται συστηματικά «με τον ρόλο των μυστικών υπηρεσιών στη διαμόρφωση πολιτικών και αντιλήψεων», έχει αναρτηθεί στο εξαιρετικό, ανεξάρτητο, δημοσιογραφικό site The Grayzone.

Το δεύτερο εξετάζει τις μεγάλης κλίμακας κλοπές της ανθρωπιστικής, αλλά και της στρατιωτικής, βοήθειας που φτάνει στην Ουκρανία από τις Ουκρανικές πολιτικές και οικονομικές ελίτ. Γραμμένο από την πρώην Ουκρανή διπλωμάτη, συγγραφέα, νομικό και δημοσιογράφο Olga Sukharevskaya, η οποία ασχολείται συστηματικά με τη σύγχρονη Ουκρανική πραγματικότητα καθώς και με τη διάδοση των νέο-ναζιστικών ιδεών και οργανώσεων στις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, έχει αναρτηθεί στο Russia Today.

Και τα δύο άρθρα παρουσιάζουν έναν πλούτο παραπομπών στην σχετική αρθρογραφία, στην οποία προτρέπουμε να ανατρέξει ο αναγνώστης που επιθυμεί να εμβαθύνει.

Το τελευταίο άρθρο αποτελεί επιτόπιο ρεπορτάζ δύο Αμερικανών ρεπόρτερ στην Ουκρανία. Περιέχει συζητήσεις με στρατιώτες, δημοσιογράφους και εθελοντές γύρω από το ζήτημα της κλοπής στρατιωτικού υλικού και ανθρωπιστικής βοήθειας από τους αξιωματούχους του Κιέβου, παρουσιάζοντας μια εικόνα γενικευμένης διαφθοράς. Ο βασικός λόγος που το αναρτούμε εδώ είναι η επίκλησή του από το δεύτερο άρθρο (της Sukharevskaya), οπότε θεωρήσαμε ως καλή ιδέα να το παραθέσουμε ακέραιο για να διαμορφώσει τη δική του άποψη ο αναγνώστης. Το υπογράφουν η Lindsey Snell, η οποία κυρίως δημοσιεύει ρεπορτάζ από τις ζώνες συγκρούσεων και κρίσεων στη Μ. Ανατολή και στη Β. Αφρική (Συρία, Ιράκ, Τουρκία και Τυνησία), και ο Cory Popp, εικονολήπτης και φωτορεπόρτερ με παρουσία σε μέσα όπως το HBO, Discovery, Travel Channel, National Geographic, TLC, MTV,  Animal Planet, Fox Sports και PBS. Και αυτό το ρεπορτάζ έχει αναρτηθεί στο The Grayzone.

Επιμέλεια, μετάφραση και σχολιασμός: Κωστής Μηλολιδάκης

*       *       *

Καθώς μπαίνει ο Χειμώνας του 2022-2023 και η Ευρώπη ετοιμάζεται να παγώσει εν μέσω διακοπών ρεύματος και τεραστίων αυξήσεων στην ενέργεια και ενώ ο λεγόμενος Παγκόσμιος Νότος ετοιμάζεται για έναν επερχόμενο λιμό, οι λαοί του κόσμου αναρωτιούνται ποιος και γιατί κερδίζει από αυτήν την κατάσταση. Μια κατάσταση που μόνο θα χειροτερεύει καθώς οι προβλέψεις για τον επόμενο χρόνο είναι ακόμη χειρότερες. Ήδη εκατοντάδες εκατομμυρίων άνθρωποι, ακόμη και στις μητροπόλεις της Δύσης, ζουν στα όρια της φτώχιας, οι Δυτικές οικονομίες εισέρχονται σε ύφεση ενώ ταυτόχρονα ο πληθωρισμός καλπάζει—ένα φαινόμενο που δεν είχαμε δει εδώ και μισό αιώνα—και η Ευρωπαϊκή βιομηχανική βάση δέχεται αλλεπάλληλα πλήγματα. Μεγάλες δυσκολίες, αν και προς το παρόν μικρότερες, μοιάζει να αντιμετωπίζει και η οικονομία των ΗΠΑ.

Οι προσωπικές αποταμιεύσεις στις ΗΠΑ ως ποσοστό του διαθέσιμου προσωπικού εισοδήματος βρίσκονται στο χαμηλότερο σημείο των τελευταίων 17 ετών, και η τάση είναι καθοδική (πηγή: Bloomberg).

Αλλά χάνουν όλοι από αυτή την πλημμυρίδα της δυστυχίας; Η απάντηση είναι: Σαφώς όχι! Εκτός από τις ανακατατάξεις στο παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό οικονομικο-πολιτικό σύστημα, όπου οι ΗΠΑ έχουν πετύχει τον εκμηδενισμό της Ευρώπης ως αυτόνομο και αναπτυσσόμενο οικονομικο και πολιτικό κέντρο, οι μη παραγωγικοί τομείς του μονοπωλιακού καπιταλισμού (λέγε με στρατιωτικο-βιομηχανικό σύμπλεγμα) κερδίζουν αμύθητα ποσά από τον πόλεμο στην Ουκρανία και τους κρουνούς από φρεσκοτυπωμένα δολάρια και ευρώ που ρέουν προς τους προμηθευτές οπλικών συστημάτων.

Αν δούμε το διάγραμμα τιμών της μετοχής της Lockheed Martin, ενός από τους γνωστότερους προμηθευτές όπλων στην Ουκρανία—τα οποία πληρώνονται μέσω της βοήθειας των ΗΠΑ προς αυτήν τη χώρα, δηλαδή μέσω ενός μακροπρόθεσμου δανείου—αντιλαμβανόμαστε αμέσως το μεγάλο πανηγύρι που διαδραματίζεται με εργαλείο τον πόλεμο. Ενώ όλο το μέλλον της Ουκρανίας έχει υποθηκευτεί στους Αμερικανούς, τους οποίους θα πληρώνουν και τα εγγόνια των εγγονών των κατοίκων αυτής της χώρας—αν απομείνουν κάποιοι εκεί—οι μέτοχοι των εταιριών, οι οποίοι και είναι τελικά οι αποδέκτες του δανείου προς την Ουκρανία, τρίβουν τα χέρια τους

Έτσι, η μετοχή της Lockheed Martin, η οποία κυμαινόταν μεταξύ των 70-80 δολαρίων κατά την τριετία 2009-2012, τώρα βρίσκεται στα 480-490 δολάρια. Στις αρχές του 2022 βρισκόταν περί τα $340, που σημαίνει ότι σε συνθήκες γενικής πτώσης των κινητών αξιών κατά το 2022, η μετοχή αυτής της εταιρίας κέρδισε περίπου 41%. H εκτίναξη αυτής της μετοχής άρχισε το 2013, όταν η στρατηγική των ΗΠΑ στην Ανατολική Ευρώπη είχε γίνει απολύτως σαφής καθώς προετοιμαζόταν το Μαϊντάν, οπότε το ράλι της μετοχής ξεκίνησε τότε από τα 90 δολάρια για να φτάσει κοντά στα 500 στις μέρες μας.

Διάγραμμα της μετοχής της Lockheed Martin από το 2010 μέχρι σήμερα. Μέσα στο 2022 η μετοχή έχει κερδίσει 41% ενώ επικρατούν συνθήκες χρηματιστηριακής ύφεσης ή στασιμότητας.

Αλλά όλοι γνωρίζουμε ότι στη ροή των χρημάτων προς κάποιες τσέπες προμηθευτών πάντα παρεμβάλλονται οι μεσάζοντες: πολιτικοί, “γκουρού” των αγορών, στελέχη χρηματοπιστωτικών οργανισμών, διαχειριστές ταμείων και αμοιβαίων κεφαλαίων, άνθρωποι επιφορτισμένοι με την τήρηση του νόμου, κ.ο.κ. Στην περίπτωση ειδικά της Ουκρανίας, ίσως της πλέον διεφθαρμένης χώρας της Ευρώπης, οι “μαύρες τρύπες” πολλαπλασιάζονται καθώς οργανωμένες συμμορίες παρεμβάλλονται τόσο στη ροή του χρήματος όσο και στη ροή του οπλισμού ενώ όλοι ανεξαίρετα οι παρεμβαλλόμενοι απαιτούν τη δική τους μίζα, όταν δεν κλέβουν το σύνολο του φορτίου.

Τα τρία άρθρα που μεταφράζουμε εδώ ιχνηλατούν μερικές μόνο από τις πλευρές της αφαίμαξης της βοήθειας προς την Ουκρανία από τους ενδιάμεσους, νόμιμους και παράνομους. Απολαύστε στη συνέχεια το πρώτο από αυτά.

*          *          *

Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ FTX ΜΕ ΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤΟ ΣΚΟΤΕΙΝΟ ΕΠΟΣ ΤΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΒΟΗΘΕΙΑΣ

του KIT KLARENBERG-15 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ, 2022

Η ουκρανική κυβέρνηση, λίγες ημέρες πριν ξεσπάσει το σκάνδαλο, εξαφάνισε μυστηριωδώς τα διαδικτυακά αρχεία της συμφωνίας της για τη συγκέντρωση κεφαλαίων μέσω του FTX, του σχήματος απάτης στα κρυπτονομίσματα. Η πρωτοβουλία αυτή συγκέντρωσης χρημάτων είχε ισχυριστεί ότι συγκέντρωσε 60 εκατομμύρια δολάρια για την Ουκρανία, αλλά πού πήγαν τα χρήματα;
————

Η κατάρρευση του FTX, του πέμπτου μεγαλύτερου ανταλλακτηρίου κρυπτονομισμάτων με βάση τον όγκο συναλλαγών το 2022 και του δεύτερου μεγαλύτερου με βάση τις συμμετοχές, εξαπέστειλε ένα κύμα χάους στις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές.

Καθώς η αναταραχή μεγαλώνει, η κυβέρνηση της Ουκρανίας διεξάγει μια συνεχιζόμενη επιχείρηση εκκαθάρισης και ξεπλύματος για να σβήσει από τον διαδίκτυο κάθε αναφορά σε μια υψηλού επιπέδου συμφωνία για τη συγκέντρωση κεφαλαίων σε κρυπτονομίσματα που είχε συνάψει με το FTX. Κατά περίεργο τρόπο, αυτή η επιχείρηση φαίνεται να ξεκίνησε μόλις λίγες ημέρες πριν από το ξέσπασμα του σκανδάλου.

Τα διαδικτυακά αρχεία που ανέσυρε η Grayzone δείχνουν ότι η FTX συγκέντρωσε δεκάδες εκατομμύρια για την ουκρανική κυβέρνηση, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για διάφορες πολεμικές χρήσεις. Αλλά με την εταιρεία να έχει πλέον αποκαλυφθεί ως ένα χωριό Ποτέμκιν[1], χωρίς υποκείμενα περιουσιακά στοιχεία, και με μεγάλα ερωτηματικά για το αν οι δραστηριότητές της ήταν από την πρώτη μέρα δόλιες από την κορυφή ως τη βάση, αναρωτιέται κανείς ποια να είναι άραγε η κατάσταση αυτού του δήθεν επιτυχημένου συστήματος δωρεών; Συγκεντρώθηκαν πράγματι αυτά τα ποσά, και αν ναι, για ποιους σκοπούς χρησιμοποιήθηκαν στην πραγματικότητα;

Η καταστροφή της FTX προήλθε από μια μαζική πώληση του μητρικού bitcoin token της εταιρείας, FTT, από το αντίπαλο ανταλλακτήριο Binance. Η αξία του έπεσε κατακόρυφα, προκαλώντας ένα τριήμερο μαζικών αναλήψεων [“run”] κρυπτονομισμάτων αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων, το οποίο με τη σειρά του δημιούργησε -ή εξέθεσε- μια “κρίση ρευστότητας” εντός του [ανταλλακτηρίου] FTX, καθώς αυτό δεν διέθετε τα διαθέσιμα περιουσιακά στοιχεία που απαιτούνταν για την εξόφληση των αναλήψεων των πελατών. Η FTX υπέβαλε αίτηση πτώχευσης στις 11 Νοεμβρίου.

Ο ιδρυτής της FTX και κορυφαίος δωρητής του Δημοκρατικού Κόμματος Sam Bankman-Fried αντιμετωπίζει τώρα ποινικές έρευνες στις Μπαχάμες, όπου είχε την έδρα του το ανταλλακτήριο, και εκκλήσεις για επίσημες έρευνες στη σε μεγάλο βαθμό ανεξέλεγκτη βιομηχανία κρυπτονομισμάτων αντηχούν σε ολόκληρο τον κόσμο.

Ο ξαφνικός θάνατος του FTX έχει συγκριθεί με τη διάλυση της Lehman Brothers το 2008, η οποία προκάλεσε τη μεγάλη χρηματοπιστωτική κρίση.

Μαζικές τοποθετήσεις πελατών έχουν από όσο φαίνεται χαθεί χάρη σε μια μυστική “πίσω πόρτα” στο λογιστικό σύστημα της FTX που επέτρεπε στον Bankman-Fried να αλλάζει τα οικονομικά αρχεία της εταιρείας χωρίς καμία λογοδοσία. Αυτή η πατέντα μπορεί να χρησιμοποιήθηκε για να εξαφανιστούν τουλάχιστον 10 δισεκατομμύρια δολάρια σε κεφάλαια πελατών που ο Bankman-Fried μετέφερε από το ανταλλακτήριο σε μια άλλη εταιρεία που ίδρυσε, την Alameda Research, μια εταιρεία συναλλαγών ψηφιακών περιουσιακών στοιχείων.

Ενώ τα κύρια μέσα ενημέρωσης ασχολήθηκαν με τις λεπτομέρειες της γιγαντιαίας απάτης του Bankman-Fried στα κρυπτονομίσματα, ούτε ένα σημαντικό μέσο ενημέρωσης δεν διερεύνησε ή έστω αναγνώρισε τη σχέση της FTX με την κυβέρνηση της Ουκρανίας.

Μήπως οι τοποθετήσεις των πελατών διοχετεύθηκαν χωρίς έλεγχο και παράνομα στον πόλεμο δι’ αντιπροσώπου που διεξάγει η Δύση; Ή μήπως η υποτιθέμενη βοήθεια που έστειλε η FTX στο Κίεβο βρέθηκε στα χέρια Ουκρανών απατεώνων, διεφθαρμένων πολέμαρχων και παραβατικών μεσαζόντων;

Η αποτυχία των επιχειρηματικών μέσων ενημέρωσης να διερευνήσουν αυτά τα ερωτήματα φαίνεται ακόμη πιο περίεργη, δεδομένης της επιδεικτικής προώθησης από τον Bankman-Fried της στενής οικονομικής σχέσης του με την κυβέρνηση του Ουκρανού προέδρου Volodymyr Zelensky.

Η FTX δεσμεύεται να “μετατρέψει το bitcoin σε σφαίρες, επιδέσμους και άλλα πολεμικά υλικά” για την Ουκρανία

Η συνεργασία μεταξύ της FTX και της ουκρανικής κυβέρνησης δημοσιοποιήθηκε για πρώτη φορά στις 14 Μαρτίου, όταν ο κορυφαίος ιστότοπος κρυπτονομισμάτων CoinDesk ανακοίνωσε ότι το Κίεβο είχε εγκαινιάσει μια ειδική ιστοσελίδα για δωρεές κρυπτονομισμάτων με την ονομασία “Aid for Ukraine” (“Βοήθεια για την Ουκρανία”).

Υπό την αιγίδα της, η FTX δεσμεύτηκε να «μετατρέψει σε συνάλλαγμα για κατάθεση τις συνεισφορές κρυπτονομισμάτων στην πολεμική προσπάθεια της Ουκρανίας» στην Εθνική Τράπεζα του Κιέβου, επιτρέποντας στην εμπόλεμη κυβέρνηση να «μετατρέψει bitcoin σε σφαίρες, επιδέσμους και άλλα πολεμικά υλικά». Το CoinDesk δήλωσε ότι η πρωτοβουλία «εμβαθύνει μια άνευ προηγουμένου σύνδεση μεταξύ των δυνάμεων του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα στα κρυπτονομίσματα».

Ο Oleksandr Bornyakov, αξιωματούχος του Υπουργείου Ψηφιακού Μετασχηματισμού της Ουκρανίας, μίλησε στο CoinDesk για μια «επερχόμενη δημοπρασία μίας συλλογής NFT[2]» που θα δώσει «την επόμενη ώθηση στη διαδικασία συγκέντρωσης κεφαλαίων μέσω κρυπτογράφησης».

(Το Υπουργείο Ψηφιακού Μετασχηματισμού του Bornyakov έπαιξε βασικό ρόλο στην επιτυχημένη, υπό την ηγεσία του Zelensky, εκστρατεία για την ακύρωση της εμφάνισης των Max Blumenthal και Aaron Mate από το The Grayzone στο Web Summit, μια σημαντική διεθνή συγκέντρωση της τεχνολογικής βιομηχανίας στη Λισαβόνα της Πορτογαλίας).

Σε δελτίο τύπου που συνόδευε την ανακοίνωση της συνεργασίας του FTX με την Ουκρανία, ο Bankman-Fried εξήγησε ότι, «κατά την έναρξη των συγκρούσεων στην Ουκρανία, το FTX αισθάνθηκε την ανάγκη να παράσχει βοήθεια με οποιονδήποτε τρόπο μπορούσε». Υποσχέθηκε ότι η συμφωνία παρέχει «τη δυνατότητα να παραδώσουμε βοήθεια και πόρους στους ανθρώπους που τα χρειάζονται περισσότερο».

Το Κίεβο εξαφανίζει τον ιστότοπο “Βοήθεια για την Ουκρανία” λίγες ημέρες πριν δημοσιοποιηθεί το σκάνδαλο της FTX

Η ιστοσελίδα του “Aid for Ukraine” έχει πλέον διαγραφεί, αλλά είναι ακόμη προσβάσιμη μέσω του Internet Archive. Μέχρι πολύ πρόσφατα, ενθάρρυνε τους επισκέπτες να «βοηθήσουν την Ουκρανία με κρυπτονόμισμα» και παρακαλούσε «μην μας αφήνετε μόνους με τον εχθρό».

Ο ιστότοπος περιείχε διαφημιστικά αποσπάσματα από μια ποικιλία Ουκρανών κυβερνητικών αξιωματούχων και bitcoin bros[3] – ανάμεσά τους και ο ιδρυτής της FTX.

Ο Mykhailo Fedorov, αναπληρωτής πρωθυπουργός και υπουργός ψηφιακού μετασχηματισμού της Ουκρανίας, ευχαρίστησε «την κοινότητα κρυπτογράφησης» για τη χρηματοδότηση της αγοράς κρανών, αλεξίσφαιρων γιλέκων και συσκευών νυχτερινής όρασης. Από την πλευρά του, ο Bankman-Fried δήλωσε «απίστευτα ενθουσιασμένος και ταπεινός» που «στηρίζει τις δωρεές κρυπτονομισμάτων στην Ουκρανία».

Η τελευταία διαθέσιμη λήψη από το Internet Archive του “Aid for Ukraine” πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της 26ης Οκτωβρίου. Καθ’ όλη τη διάρκεια της ύπαρξης της ιστοσελίδας, το Internet Archive κατέγραφε στιγμιότυπα της σελίδας σε εβδομαδιαία βάση. Αυτό δείχνει σαφώς ότι η σελίδα αφαιρέθηκε από το Κίεβο στα τέλη Οκτωβρίου, αρκετές ημέρες πριν ξεκινήσει η κρίση του FTX.

Αφού διέγραψε τη σελίδα, η ουκρανική κυβέρνηση δημιούργησε έναν αυτόνομο ιστότοπο την 1η Νοεμβρίου για να προωθήσει το εγχείρημα. Η σελίδα ήταν πανομοιότυπη και τα αποσπάσματα από τον Bankman-Fried, καθώς και οι αναφορές στην εμπλοκή της FTX και το λογότυπό της, παρέμειναν στη θέση τους μέχρι το πρωί της 15ης Νοεμβρίου.

Ήταν η απόρριψη και η διαγραφή της αρχικής ιστοσελίδας και η μετάβαση σε ένα εντελώς νέο περιβάλλον εργασίας εκείνη τη στιγμή απλώς μια τρομακτική σύμπτωση ή μήπως οι Ουκρανοί είχαν προειδοποιηθεί για το τι ερχόταν; Τι είχε μάθει το Κίεβο και πότε το είχε μάθει;

Ο Bankman-Fried διοχέτευσε εκατομμύρια στον Biden μέσω “αόρατου” PAC

Ενώ ορισμένοι έχουν κατηγορήσει την FTX ότι λειτουργούσε ως όχημα ξεπλύματος χρήματος για το Δημοκρατικό Κόμμα των ΗΠΑ, συγκεκριμένα στοιχεία που να υποστηρίζουν αυτόν τον ισχυρισμό δεν έχουν ακόμη προκύψει. Αλλά δεδομένου του ιστορικού του Bankman-Fried ως ενός από τους πιο παραγωγικούς δωρητές των Δημοκρατικών και του ρόλου που διαδραμάτισε ως σύνδεσμος μεταξύ των ισχυρών του κόμματος και της σφαίρας των κρυπτονομισμάτων, οι ισχυρισμοί αυτοί είναι κατανοητοί.

Ο Bankman-Fried είναι γιος της καθηγήτριας νομικής του Στάνφορντ Barbara Friedman, ιδρυτή ενός σκιώδους Super PAC[4] με την ονομασία Mind the Gap, το οποίο διοχέτευε αθόρυβα εκατομμύρια σε υποψήφιους του Δημοκρατικού Κόμματος, κυρίως από ανώνυμους επενδυτές της Silicon Valley.

Η οργάνωση της καθηγήτριας Φρίντμαν δεν έχει ιστότοπο ή αποτύπωμα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και οι ιδρυτές της δεν διαφημίζουν δημόσια τη συμμετοχή τους. Οι αποδέκτες χρημάτων από τα Super PAC, οι οποίοι επιλέγονται μέσω πολύπλοκης ανάλυσης δεδομένων[5], συχνά δεν έχουν ιδέα ποιος ακριβώς δωρίζει στις προεκλογικές τους εκστρατείες.

«Ο λόγος ύπαρξης [του Mind the Gap] είναι η μυστικότητα», δήλωσε ένα άτομο «με δεσμούς με την οργάνωση» στο Vox το 2020.

Η ίδρυση της FTX από τον Bankman-Fried τον Απρίλιο του 2019 – τον ίδιο μήνα που ο Joe Biden ανακοίνωσε την προεδρική του υποψηφιότητα για το 2020 – έχει συμβάλει στην ίντριγκα γύρω από το σκάνδαλο. Μόλις άρχισαν να εισρέουν τεράστια ποσά μέσα και μέσω του ανταλλακτηρίου FTX, ο ιδρυτής του διοχέτευσε τα κέρδη στα ταμεία της προεκλογικής εκστρατείας του Μπάιντεν. Περιέργως, ο Bankman-Fried δεν είχε προηγούμενο ιστορικό οικονομικής δραστηριότητας για πολιτικούς σκοπούς.

Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του 2020, ο Bankman-Fried δώρισε πάνω από 5 εκατομμύρια δολάρια στον Μπάιντεν και σε ομάδες που τον υποστήριζαν. Αυτό φέρεται να βοήθησε να τροφοδοτηθεί ένας δυνητικά καθοριστικός «εννεαψήφιος βομβαρδισμός τηλεοπτικών διαφημίσεων της τελευταίας ώρας» που στόχευε τις πολιτείες που ταλαντεύονταν, και έκανε τον crypto-bro τον δεύτερο μεγαλύτερο δωρητή του προέδρου, ακριβώς πίσω από τον Michael Bloomberg.

Ο Bankman-Fried υποστήριξε ότι αυτή η πηγή γενναιοδωρίας «παρακινήθηκε όχι τόσο από συγκεκριμένα θέματα όσο από μια ‘γενική ευστάθεια και διαδικασία στη λήψη αποφάσεων’ της ομάδας του Μπάιντεν». Μια τέτοια φαινομενική έλλειψη ενθουσιασμού για τον πρόεδρο έρχεται σε αντίθεση με τα ιλιγγιώδη ποσά που έχει διοχετεύσει στα σεντούκια του Δημοκρατικού κόμματος από τότε.

Μόνο το 2022, ο Bankman-Fried έδωσε απλόχερα σχεδόν 40 εκατομμύρια δολάρια σε υποψήφιους, εκστρατείες και PACs των Δημοκρατικών. Το όργιο δωρεών τον κατέστησε τον δεύτερο μεγαλύτερο μεμονωμένο δωρητή για τους σκοπούς των Δημοκρατικών, πίσω από τον φιλελεύθερο κεφαλαιούχο επιχειρηματικών συμμετοχών Τζορτζ Σόρος.

Πιο πρόσφατα, ο Bankman-Fried δεσμεύτηκε να δωρίσει το ιλιγγιώδες ποσό του 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων από φέτος έως το 2024 για να εξασφαλίσει τη νίκη των Δημοκρατικών στις επόμενες προεδρικές εκλογές. Στις 14 Οκτωβρίου, ωστόσο, υπαναχώρησε πλήρως, χαρακτηρίζοντας την εν λόγω επένδυση “ανόητη” κίνηση. Κάτι σκανδαλώδες κυοφορούνταν στο παρασκήνιο.

Μια εβδομάδα αργότερα, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς της Πολιτείας του Τέξας ανακοίνωσε ότι διερευνά την FTX ως ύποπτη για πώληση μη καταχωρημένων κινητών αξιών. Η εξέλιξη πέρασε σε μεγάλο βαθμό απαρατήρητη από τα μέσα ενημέρωσης. Στο βαθμό που προκάλεσε οποιοδήποτε ενδιαφέρον, παρουσιάστηκε ως ένα μόνο από τα πολλά παραδείγματα ελέγχου των παικτών των κρυπτονομισμάτων από τις χρηματοπιστωτικές αρχές.

Τι συνέβη με τα 60 εκατομμύρια δολάρια που συγκεντρώθηκαν από την “Aid for Ukraine”;

Εάν η FTX ξέπλενε όντως κεφάλαια για τον πόλεμο δι’ αντιπροσώπου στην Ουκρανία, η παραμικρή ένδειξη ότι οι ρυθμιστικές αρχές ερευνούσαν τις δραστηριότητές της θα σήμαινε συναγερμό σε όλη την Ουάσινγκτον – και κατ’ επέκταση στο Κίεβο. Αυτός μπορεί να είναι ο λόγος για τον οποίο η ουκρανική κυβέρνηση άλλαξε την ιστοσελίδα του Aid for Ukraine με έναν ειδικό ιστότοπο, και διέγραψε την αρχική [ιστοσελίδα] εξ ολοκλήρου από το διαδίκτυο μόλις λίγες ημέρες μετά την ανακοίνωση.

Περίεργες είναι επίσης οι καταγραφές του Internet Archive της ιστοσελίδας Aid for Ukraine που δείχνουν ότι τα αρχεία των κεφαλαίων που υποτίθεται ότι ρέουν στο Κίεβο μέσω Bitcoin δεν είχαν ενημερωθεί από τον Ιούλιο. Εκείνη την εποχή, η ιστοσελίδα ανέφερε ότι είχαν συγκεντρωθεί πάνω από 60 εκατομμύρια δολάρια από την “κοινότητα”. Το ποσό αυτό αντικατοπτρίζεται στον ενημερωμένο αυτόνομο ιστότοπο συγκέντρωσης χρημάτων του Aid for Ukraine.

Μια ανάλυση των δαπανών στη νέα ιστοσελίδα της Aid for Ukraine αναφέρει ότι το Κίεβο είχε δαπανήσει συνολικά 54.573.622 δολάρια από τις δωρεές κρυπτονομισμάτων μέχρι τις 7 Ιουλίου για μια μεγάλη ποικιλία εξοπλισμού, οχημάτων, μη επανδρωμένων αεροσκαφών, “θανατηφόρου εξοπλισμού” και άλλων πόρων. Μία από τις μεγαλύτερες μεμονωμένες δαπάνες ήταν 5.250.519 δολάρια για μια «παγκόσμια εκστρατεία μέσων ενημέρωσης κατά του πολέμου», οι λεπτομέρειες της οποίας θα «δημοσιευτούν μόνο μετά τη νίκη μας» εξαιτίας «λόγων ασφαλείας».

Ουκρανοί κυβερνητικοί αξιωματούχοι και παράγοντες του ιδιωτικού τομέα που εμπλέκονται στη λειτουργία της Aid for Ukraine έχουν ειρωνευτεί τις αναφορές για ατασθαλίες σχετικά με τη χρήση της.

Ο Oleksandr Bornyakov του Υπουργείου Ψηφιακού Μετασχηματισμού της Ουκρανίας δήλωσε ότι η Aid for Ukraine χρησιμοποίησε απλώς το FTX για να «μετατρέψει τις δωρεές σε συνάλλαγμα τον Μάρτιο». Ο διευθύνων σύμβουλος της Everstake, της εταιρείας “πιστοποίησης” που θεωρητικά εγγυάται ότι τα κεφάλαια κρυπτογράφησης που δωρίστηκαν μέσω της Aid for Ukraine έφτασαν στο Υπουργείο Άμυνας του Κιέβου, ευχαρίστησε επίσης «κάθε κάτοχο κρυπτονομισμάτων για τη δωρεά… εκείνες τις πρώτες ημέρες, όταν κάθε σεντ και κάθε λεπτό [της ώρας] ήταν ζωτικής σημασίας».

Ερμηνευμένα στη διαδοχή τους, αυτά τα σχόλια υποδηλώνουν ότι το Aid for Ukraine δημιουργήθηκε αποκλειστικά για να λαμβάνει δωρεές στα αρχικά στάδια του πολέμου, και το ποσό των 60 εκατομμυρίων δολαρίων αντιπροσωπεύει ποσά που ελήφθησαν και μετατράπηκαν τις εβδομάδες αμέσως μετά την έναρξη της πρωτοβουλίας. Αυτή η ερμηνεία ενισχύεται από την παρουσίαση ενός στελέχους της Everstake σε ένα συνέδριο κρυπτονομισμάτων στο Web Summit την 1η Νοεμβρίου, με θέμα “συγκέντρωση [πάνω από] 60 εκατ. δολάρια σε κρυπτονομίσματα για την Ουκρανία”.

Αλλά μια καταγραφή από το Internet Archive της Aid for Ukraine την 1η Απριλίου επιτείνει τη σύγχυση, δείχνοντας ότι δυόμισι εβδομάδες μετά την έναρξη της πρωτοβουλίας, η ιστοσελίδα ενημερώθηκε για να ισχυριστεί ότι είχαν συγκεντρωθεί “πάνω από 70 εκατομμύρια δολάρια” από δωρητές κρυπτογράφησης. Αυτό αναθεωρήθηκε σε “πάνω από 60 εκατομμύρια δολάρια” πέντε ημέρες αργότερα.

Το πιο περίεργο είναι ότι τα αρχεία της Aid for Ukraine δείχνουν ότι από την έναρξη της πρωτοβουλίας έως τις 14 Απριλίου δαπανήθηκαν συνολικά 45.103.538 δολάρια. Αυτό σημαίνει ότι μόλις 9.470.084 δολάρια δαπανήθηκαν από τις 14 Απριλίου έως τις 7 Ιουλίου, μια περίοδο κατά την οποία ο πόλεμος εξελίχθηκε σε «αιματηρό πόλεμο φθοράς» σύμφωνα με τον Guardian.

Αυτό αφήνει ένα κενό τουλάχιστον 5,5 εκατομμυρίων δολαρίων μεταξύ των χρημάτων που ισχυρίστηκε ότι συγκέντρωσε η Aid for Ukraine τις πρώτες εβδομάδες και των χρημάτων που λέει ότι μοίρασε στην Ουκρανία.

Η διαφορά επιβεβαιώθηκε σε ένα tweet του επίσημου λογαριασμού της Aid for Ukraine στο Twitter, που αναρτήθηκε το βράδυ της 15ης Νοεμβρίου, το οποίο ανέφερε ότι «από τα 60 εκατομμύρια δολάρια που έχουν ληφθεί, τα 54 εκατομμύρια δολάρια έχουν ήδη δαπανηθεί για τις ανθρωπιστικές και στρατιωτικές ανάγκες της Ουκρανίας».

Αυτό σημαίνει ότι δεν ελήφθησαν άλλα κεφάλαια οποιουδήποτε μεγέθους μετά τις αρχές Απριλίου και το συνολικό ποσό παραμένει στάσιμο έκτοτε, παρά το γεγονός ότι ο πόρος είναι ανοιχτός για δωρεές. Κάτι που θα πρέπει να θεωρηθεί ως εξαιρετικά ασυνήθιστο.

Η κυβέρνηση της Ουκρανίας, η FTX και η Everstake, όλοι αυτοί οφείλουν να απαντήσουν τώρα σε σοβαρά ερωτήματα. Συγκεκριμένα: Γιατί τα κεφάλαια που υποτίθεται ότι συγκεντρώθηκαν φαίνεται να μειώθηκαν μέσα σε λίγες ημέρες; Γιατί δεν έχουν ληφθεί από τότε δωρεές στην ιστοσελίδα του Aid for Ukraine ή στον νέο ιστότοπό του; Πόσα έχουν δωρηθεί από την υποτιθέμενη αρχική εισροή και μετά; Και πού πήγαν τα υπόλοιπα χρήματα;

Ουκρανία: μια μαύρη τρύπα για τη δυτική βοήθεια

Οι ιστορίες πιθανών οικονομικών ατασθαλιών από Ουκρανούς αξιωματούχους και τον στρατό της χώρας αποσιωπούνται σταθερά ή θάβονται εντελώς από τα Δυτικά μέσα ενημέρωσης. Ένα αποκαλυπτικό δημοσίευμα του Αυγούστου από την εφημερίδα Kyiv Independent κατέγραψε εκτεταμένες καταχρήσεις από την ηγεσία μιας πτέρυγας της Διεθνούς Λεγεώνας, συμπεριλαμβανομένων σεξουαλικών παρενοχλήσεων, λεηλασιών, απειλών κατά των στρατιωτών με την απειλή όπλων και αποστολής τους απροετοίμαστων σε ανεύθυνες επιχειρήσεις. Παρόλο που η εφημερίδα Kyiv Independent επηρεάζει συχνά την κάλυψη της σύγκρουσης στην Ουκρανία από τα Δυτικά μέσα ενημέρωσης, η συγκεκριμένη ιστορία αγνοήθηκε εντελώς από τα κυρίαρχα μέσα.

Τον ίδιο μήνα, το CBS μετέδωσε ένα ερευνητικό αφιέρωμα που αποκάλυπτε ότι μόνο το 30 τοις εκατό των Δυτικών αποστολών όπλων στην Ουκρανία έφτασε ποτέ στην πρώτη γραμμή του μετώπου. Λόγω των έντονων αντιδράσεων από το Πεντάγωνο και άλλες ισχυρές πηγές, το CBS απέσυρε προσωρινά το δικό του ντοκιμαντέρ καθώς και ένα συνοδευτικό διαφημιστικό τρέιλερ και άρθρο από το διαδίκτυο. Από τότε το αφιέρωμα “επικαιροποιήθηκε” για να ισχυριστεί ότι «η κατάσταση έχει βελτιωθεί σημαντικά» μετά τα γυρίσματα και ότι «μια πολύ μεγαλύτερη ποσότητα φτάνει τώρα εκεί που πρέπει να πάει».

Όταν πρόκειται για την Ουκρανία, οι Δημοκρατικοί στα ανώτατα κλιμάκια είναι επίσης εξαιρετικά ικανοί στο να θάβουν ενοχλητικές ιστορίες. Τον Δεκέμβριο του 2015, ο Τζο Μπάιντεν εξανάγκασε τον τότε ηγέτη του Κιέβου Πέτρο Ποροσένκο να απολύσει τον γενικό εισαγγελέα Βίκτορ Σόκιν ως προϋπόθεση για να αναλάβουν οι ΗΠΑ την εγγύηση ενός δανείου ύψους 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων του ΔΝΤ προς την Ουκρανία.

“Θα φύγω από εδώ σε έξι ώρες. Αν [ο Σόκιν] δεν απολυθεί, δεν θα πάρετε τα χρήματα”, απείλησε ο Μπάιντεν.

Με την απόλυση του Shokin, έληξε και η συνεχιζόμενη έρευνα του έμπειρου δικηγόρου για τον ενεργειακό γίγαντα Burisma. Πράγμα που σήμαινε ότι το πιο διάσημο μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Burisma, ο Χάντερ Μπάιντεν, γιος του τότε αντιπροέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, ξέφυγε από τον επίσημο έλεγχο.

Τώρα, ένας δισεκατομμυριούχος με πολιτικές διασυνδέσεις που χρησιμοποίησε μια μυστική οικονομική “κερκόπορτα” για να απομυζήσει από τους πελάτες του απίστευτα χρηματικά ποσά έχει γίνει ο τελευταίος πρωταγωνιστής στο έπος της σκοτεινής βοήθειας των ΗΠΑ προς την Ουκρανία. Και παρόλο που η κατάρρευση της εταιρίας FTX είναι πρωτοσέλιδο, τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης αποφεύγουν επιμελώς την Ουκρανική οπτική γωνία.

*          *          *

Απολαύστε τώρα και το δεύτερο άρθρο στο θέμα μας: “Οι Υπόγειες Διαδρομές του Χρήματος στην Ουκρανία”.

 

*          *          *

ΜΠΑΪ ΜΠΑΪ ΚΙΕΒΟ, ΧΑΛΟΟΥ ΚΥΑΝΗ ΑΚΤΗ: ΚΑΘΩΣ ΟΙ ΔΥΤΙΚΟΙ ΣΤΕΛΝΟΥΝ ΒΟΗΘΕΙΑ, ΝΑ ΠΩΣ ΟΙ ΔΙΕΦΘΑΡΜΕΝΕΣ ΕΛΙΤ ΤΗΣ ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ ΕΠΩΦΕΛΟΥΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ

Αξιωματούχοι και ολιγάρχες έχουν εκτρέψει μεγάλο μέρος της οικονομικής στήριξης που αποστέλλεται στο Κίεβο.

ΤΗΣ OLGA SUKHAREVSKAYA – 24 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ, 2022

Ο νέο-εκλεγμένος πρόεδρος της Ουκρανίας, Volodymyr Zelensky βαδίζει προς το προεδρικό γραφείο μετά την ορκωμοσία του στο Ουκρανικό κοινοβούλιο. ©  STR / NurPhoto via Getty Images

Από την έναρξη της στρατιωτικής επίθεσης της Ρωσίας στην Ουκρανία, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ευρωπαϊκή Ένωση – και οι σύμμαχοί τους – έχουν παράσχει στο Κίεβο βοήθεια αξίας 126 δισεκατομμυρίων δολαρίων, αριθμός σχεδόν ίσος με ολόκληρο το ΑΕΠ της χώρας. Επιπλέον, εκατομμύρια Ουκρανοί έχουν βρει καταφύγιο στην ΕΕ, όπου τους δόθηκε στέγαση, τρόφιμα, άδειες εργασίας και συναισθηματική υποστήριξη. Το εύρος είναι τεράστιο, ακόμη και για τα δυτικά δεδομένα. Λαμβάνοντας υπόψη ότι το μπλοκ χρηματοδοτεί το Κίεβο ενόσω αντιμετωπίζει τη δική του οικονομική και ενεργειακή κρίση, η βοήθεια είναι ίσως ιδιαίτερα αξιοπρόσεκτη.

Το Κίεβο βασίζει τα ατελείωτα αιτήματά του για χρηματοδότηση στην κατάρρευση της οικονομίας του, λόγω του πολέμου, και στην ανάγκη του να «αντισταθεί στη ρωσική επιθετικότητα». Φτάνει όμως η βοήθεια στον προορισμό της;

Το τάγμα του Μονακό

Ενώ η Ουκρανία έχει προχωρήσει σε μια γενική επιστράτευση που αφορά όλους τους άνδρες κάτω των 60 ετών, πολλοί πρώην και νυν υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι, πολιτικοί, επιχειρηματίες και ολιγάρχες έχουν μετακινηθεί για ασφάλεια στο εξωτερικό – κυρίως στην ΕΕ.

Η μαζική φυγή της ουκρανικής ελίτ ξεκίνησε ακόμη και πριν από την ένοπλη σύγκρουση. Στις 14 Φεβρουαρίου 2022, 37 βουλευτές της κοινοβουλευτικής ομάδας του Ουκρανού προέδρου “Υπηρέτης του Λαού” ξαφνικά “εξαφανίστηκαν“. Αν δεν είχε απαγορευτεί στους βουλευτές να εγκαταλείψουν τη χώρα την επόμενη κιόλας ημέρα, θα τους είχαν σίγουρα ακολουθήσει και άλλοι. Εν τω μεταξύ, οι πρώην αξιωματούχοι και οι ολιγάρχες απολάμβαναν μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων. Σύμφωνα με την ιταλική εφημερίδα La Repubblica, 20 επιχειρηματικά αεροσκάφη απογειώθηκαν από το αεροδρόμιο Boryspol του Κιέβου επίσης στις 14 του μηνός.

Οι μεγιστάνες βρίσκονταν στην κορυφή της ουράς. Ο επιχειρηματίας και βουλευτής Vadim Novinsky, οι επιχειρηματίες Vasily Khmelnitsky και Vadim Stolar, ο Vadim Nesterenko και ο Andrey Stavnitzer αναχώρησαν από τη χώρα με πτήσεις τσάρτερ. Ο εκατομμυριούχος πολιτικός Igor Abramovich έκλεισε ιδιωτική πτήση για την Αυστρία για 50 άτομα – παίρνοντας μαζί του συγγενείς, επιχειρηματικούς εταίρους και συναδέλφους του κόμματος. Οι ολιγάρχες πέταξαν από το Κίεβο προς τη Νίκαια, το Μόναχο, τη Βιέννη, την Κύπρο και άλλους προορισμούς της ΕΕ. Μια άλλη ομάδα επιχειρηματιών απογειώθηκε από την Οδησσό με ιδιωτικά αεροπλάνα. Ο ιδιοκτήτης της Vostok Bank αναχώρησε για το Ισραήλ, ενώ ο επικεφαλής του ομίλου Transship πέταξε για τη Λεμεσό. Ένας πρώην κυβερνήτης της περιοχής της Οδησσού, ο Vladimir Nemirovsky της Stalkanat, εγκατέλειψε επίσης τη χώρα.

Το καλοκαίρι και στις αρχές του φθινοπώρου του 2022, η “Ukrainska Pravda” ετοίμασε αρκετά ερευνητικά ντοκιμαντέρ για τους ικανούς προς στράτευση Ουκρανούς δισεκατομμυριούχους και αξιωματούχους που εντοπίστηκαν να κάνουν διακοπές στην Κυανή Ακτή κατά τη διάρκεια του πολέμου. Μια ταινία με τον ειρωνικό τίτλο “Το τάγμα του Μονακό” δείχνει Ουκρανούς ολιγάρχες να ξεκουράζονται στις βίλες, τα αρχοντικά τους και σε γιοτ. Στο πρώτο μέρος, βλέπουμε τον επιχειρηματία Konstantin Zhevago, ο οποίος περιλαμβάνεται στον κατάλογο καταζητούμενων της Ιντερπόλ, να χαλαρώνει στο ιδιωτικό του γιοτ αξίας 70 εκατομμυρίων δολαρίων. Η θαλαμηγός κοσμεί την ακτογραμμή της Κυανής Ακτής καθώς η οικογένεια του Zhevago αποβιβάζεται. Ο επιχειρηματίας του Χάρκοβο Alexander Yaroslavsky, ο οποίος υποσχέθηκε να πουλήσει το γιοτ του και να μεταφέρει τα χρήματα για την αποκατάσταση του Χάρκοβο, φαίνεται να πλέει δίπλα του.

Screenshot ©  YouTube / Украинская правда

Οι δημοσιογράφοι της “Ukrainska Pravda” έριξαν επίσης μια ματιά στους αδελφούς Surkis στη Γαλλία, οι οποίοι σήμερα νοικιάζουν διαμερίσματα αξίας 2 εκατομμυρίων ευρώ ετησίως. Εν τω μεταξύ, μια Bentley αξίας 300.000 δολαρίων που ανήκει στον Ουκρανό επιχειρηματία Vadim Ermolaev εθεάθη κοντά στο καζίνο του Μονακό και ο Eduard Kohan, συνιδρυτής της Euroenergotrade, εθεάθη σε ένα από τα κομψά ξενοδοχεία του Μόντε Κάρλο.

Όπως φαίνεται, μια ολόκληρη αποικία Ουκρανών ολιγαρχών έχει εγκατασταθεί στη γαλλική κοινότητα Cap-Ferrat των ελίτ. Ο εργολάβος γης Vadim Solar, οι ολιγάρχες Dmitry Firtash, Vitaly Khomutynnik και Sergey Lovochkin είναι μεταξύ αυτών που απολαμβάνουν την υψηλή ζωή εν μέσω πολέμου. Η βίλα στο Cap-Ferrat που ανήκε κάποτε στον βασιλιά Λεοπόλδο Β’ του Βελγίου αγοράστηκε από τον πλουσιότερο Ουκρανό ολιγάρχη Rinat Akhmetov. Γείτονές του είναι ο Alexander Davtyan, πρόεδρος του επενδυτικού ομίλου DAD LLC, και ο Vladislav Gelzin, πρώην βουλευτής του περιφερειακού συμβουλίου του Ντονέτσκ.

Όπως τονίζουν επανειλημμένα οι δημιουργοί της ταινίας, βουλευτές και επιχειρηματίες των “φιλορωσικών” κοινοβουλευτικών ομάδων [επίσης] εγκατέλειψαν τη χώρα κατά τη διάρκεια του πολέμου. Ωστόσο, πολλοί ενεργοί υποστηρικτές της σημερινής κυβέρνησης προτιμούν επίσης να υπερασπίζονται την πατρίδα τους από το εξωτερικό.

Η “Ukrainska Pravda” κατάφερε να πάρει συνέντευξη από τον Andrei Kholodov, βουλευτή της παράταξης “Υπηρέτης του Λαού” του Vladimir Zelensky, από τη σημερινή του κατοικία στη Βιέννη. Την αυστριακή πρωτεύουσα επέλεξαν επίσης ο εθνικιστής Nikita Poturaev και ο Sergei Melnichuk, πρώην επικεφαλής του τάγματος Aidar, γνωστού για εγκλήματα πολέμου που καταγγέλθηκαν από τη Διεθνή Αμνηστία. Ο πρώην επικεφαλής του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Ουκρανίας, ο 59χρονος Alexander Tupitsky, και ο 45χρονος πρώην γενικός εισαγγελέας της Ουκρανίας Ruslan Ryaboshapka προτίμησαν επίσης τα ξένα “χαρακώματα”.

Τα μέλη του ουκρανικού κοινοβουλίου δεν βιάζονται να υιοθετήσουν νόμους ζωτικής σημασίας για τη χώρα σε καιρό πολέμου. Σύμφωνα με το κανάλι Telegram “Volyn News”, από τις 11 Μαρτίου 2022, περισσότεροι από 20 βουλευτές είχαν μετακομίσει στο εξωτερικό για απροσδιόριστους λόγους. Η γεωγραφία είναι εκτεταμένη: Μεγάλη Βρετανία, Πολωνία, Κατάρ, Ισπανία, Γαλλία, Αυστρία, Ρουμανία, Ουγγαρία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Μολδαβία, Ισραήλ κ.λπ. Τον Μάρτιο, η Γενική Εισαγγελία της Ουκρανίας ξεκίνησε έρευνα για τις ενέργειες έξι βουλευτών που παρέμειναν στο εξωτερικό.

Προφανώς, ούτε ο πόλεμος ούτε η τιμωρία μπορούν να βάλουν σε λειτουργία τους Ουκρανούς νομοθέτες. Μόνο 99 βουλευτές από τους 450 παρακολούθησαν τη συνεδρίαση του Κοινοβουλίου στις 20 Ιουλίου. Κατά πάσα πιθανότητα η προσοχή τους είχε αποσπαστεί από το καλοκαίρι, την Κυανή Ακτή, τις Μαλδίβες και τα γιοτ… Όσο για την υπεράσπιση της ίδιας της Ουκρανίας – αφήστε το στους ξένους εθελοντές, λένε.

Πού πηγαίνει όλη η στρατιωτική και ανθρωπιστική βοήθεια;

Περιμένοντας την έναρξη της συνεδρίασης στο Ουκρανικό κοινοβούλιο, ©  Sergii Kharchenko / NurPhoto via Getty Images

Ορισμένοι Δυτικοί ευεργέτες παρατήρησαν πρόσφατα ότι το μεγαλύτερο μέρος της στρατιωτικής και ανθρωπιστικής βοήθειας δεν φτάνει ποτέ στον στρατό της Ουκρανίας ή στους απλούς πολίτες.

Σε ένα αρχικό ντοκιμαντέρ, το CBS ανέφερε ότι περίπου το 70% της στρατιωτικής βοήθειας απέτυχε να βρει το δρόμο του προς τους προβλεπόμενους δικαιούχους και οι χώρες-χορηγοί συχνά δεν είναι σε θέση να ελέγξουν την προβλεπόμενη χρήση της. Σύμφωνα με τους δημιουργούς του ρεπορτάζ, ορισμένα από τα όπλα πωλούνται στη μαύρη αγορά. Όπως δήλωσε ο βετεράνος του Σώματος Πεζοναυτών των ΗΠΑ Andy Milburn, «μπορώ να σας πω ότι χωρίς αμφιβολία ότι αυτά τα πράγματα δεν φτάνουν στις μονάδες της πρώτης γραμμής, Drones, Switchblades, IFAKs. Δεν είναι [στο μέτωπο], εντάξει. Οι πανοπλίες σώματος, τα κράνη, εσείς διαλέγετε».

Το Grayzone γράφει ότι τα όπλα και η ανθρωπιστική βοήθεια που παρέχει η Δύση στον ουκρανικό στρατό κλέβονται στην πορεία και δεν φτάνουν ποτέ στους στρατιώτες. Την ίδια στιγμή, οι Ουκρανοί βουλευτές έδωσαν πρόσφατα στους εαυτούς τους 70% αύξηση μισθού. Ο συντάκτης του άρθρου υποστηρίζει ότι δισεκατομμύρια δολάρια από τις ΗΠΑ και την ΕΕ έχουν εκτραπεί.

Ένας Ουκρανός στρατιώτης ονόματι Ιβάν δήλωσε στους δημοσιογράφους για τα δυτικά κονδύλια που δεν φτάνουν ποτέ στο μέτωπο: «Φανταστείτε να πείτε σε έναν Αμερικανό στρατιώτη ότι εμείς χρησιμοποιούμε τα προσωπικά μας αυτοκίνητα στον πόλεμο και είμαστε επίσης υπεύθυνοι για την πληρωμή των επισκευών και των καυσίμων. Αγοράζουμε μόνοι μας τα δικά μας αλεξίσφαιρα και κράνη. Δεν έχουμε εργαλεία παρατήρησης ή κάμερες, οπότε οι στρατιώτες πρέπει να βγάζουν το κεφάλι τους έξω για να δουν τι έρχεται, πράγμα που σημαίνει ότι ανά πάσα στιγμή μια ρουκέτα ή ένα τανκ μπορεί να τους ξεριζώσει το κεφάλι».

Η Samantha Morris, ιατρός από τις ΗΠΑ, επέστησε την προσοχή στην κλοπή ιατρικών προμηθειών και στη συνολική διαφθορά: «Ο επικεφαλής γιατρός της στρατιωτικής βάσης στο Sumy έχει παραγγείλει ιατρικές προμήθειες από και για τον στρατό σε διαφορετικές χρονικές στιγμές και έχει εξαφανίσει εντελώς 15 φορτηγά με προμήθειες», είπε. Οι γιατροί δεν μπορούσαν καν να οργανώσουν μαθήματα για νοσηλευτές-βοηθούς μέχρι που παρενέβη ένας φίλος του κυβερνήτη της περιοχής του Sumy.

Το CNN μίλησε με έναν συνταξιούχο συνταγματάρχη των ΗΠΑ, ο οποίος δήλωσε ότι τα ουκρανικά στρατεύματα έχουν έλλειψη προμηθειών. Τα φορητά όπλα, ο ιατρικός εξοπλισμός, τα νοσοκομεία πεδίου και πολλά άλλα βρίσκονται υπό τον έλεγχο ιδιωτικών οργανώσεων – που ενδιαφέρονται περισσότερο να κλέψουν χρήματα παρά να σώσουν τις ζωές των συμπατριωτών τους.

Όπως επέμεινε ο Stephen Myers, πρώην μέλος της Συμβουλευτικής Επιτροπής επί της Διεθνούς Οικονομικής Πολιτικής του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ, “Δεν υπάρχουν πολλά που να εμποδίζουν έναν διοικητή στο πεδίο της μάχης να εκτρέψει μέρος του εξοπλισμού σε αγοραστές, δηλαδή στους Ρώσους, τους Κινέζους, τους Ιρανούς ή σε οποιονδήποτε άλλον, ισχυριζόμενος ότι ο εξοπλισμός και τα όπλα καταστράφηκαν…”.

To Κρατικό Γραφείο Αναζητήσεων της Ουκρανίας ανακάλυψε μέσα σε ένα από 133 κοντέινερς που είχαν κρυφτεί για να μην ελεγχθούν στο τελωνείο της Οδησσού ένα κοτζάμ ελικόπτερο Mi-2 πολλαπλών σκοπών.

Χιλιάδες τόνοι ανθρωπιστικής βοήθειας έχουν κλαπεί. Τον Σεπτέμβριο, το Εθνικό Γραφείο Καταπολέμησης της Διαφθοράς της Ουκρανίας (NABU) απέδειξε ότι ο επικεφαλής του Γραφείου του Προέδρου, Andrei Yermak, ο αναπληρωτής του Kirill Tymoshenko, ο επικεφαλής της παράταξης “Ο υπηρέτης του λαού” David Arakhamiya και ο φίλος του Vemir Davityan βρίσκονταν πίσω από τη μεγάλης κλίμακας κλοπή ανθρωπιστικής βοήθειας στην περιοχή Zaporozhye. Οι αξιωματούχοι της Zaporozhye, Starukh, Nekrasova, Sherbina και Kurtev μόνο επιφανειακά διεκπεραίωναν το έργο της διανομής της βοήθειας. Μέσα σε έξι μήνες οργάνωσαν την κλοπή 22 θαλάσσιων εμπορευματοκιβωτίων [containers], 389 σιδηροδρομικών βαγονιών και 220 φορτηγών. Η ανθρωπιστική βοήθεια πωλήθηκε στις αλυσίδες ATB και Selpo – σούπερ μάρκετ που ανήκουν στους Gennady Butkevich και Vladimir Kostelman, αντίστοιχα. Φυσικά, ο Tymoshenko, η Nekrasova και ο Davityan έγιναν “πρόσφυγες” και βρήκαν άσυλο στη Βιέννη.

Ομολογουμένως, δεν είναι όλοι υπό διωγμό. Ο Andrei Yarmolsky, ο σκανδαλώδης πρώην αναπληρωτής επικεφαλής της περιφερειακής διοίκησης της Volyn – που κατηγορείται για κλοπή ανθρωπιστικής βοήθειας, προμήθεια ελαττωματικών αλεξίσφαιρων γιλέκων και παράνομη μετακίνηση ανδρών εκτός της χώρας – προήχθη. Τώρα εργάζεται για το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας και Άμυνας.

Ιατρικές προμήθειες έχουν επίσης κλαπεί. Η Telegraph αναφέρει ότι «ορισμένες από τις δωρεές έφτασαν αργότερα στα ράφια των φαρμακείων των νοσοκομείων: τιμολογήθηκαν και καταχωρήθηκαν προς πώληση». Οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας ιδιοποιούνται φάρμακα, επιδέσμους και ιατρικό εξοπλισμό και τα μεταπωλούν σε ασθενείς για τους οποίους προορίζονταν να είναι δωρεάν, αναφέρει το άρθρο.

Μια παρόμοια ιστορία διηγήθηκε η προαναφερθείσα γιατρός Dr Morris: «Μου τηλεφώνησε μια νοσοκόμα από ένα στρατιωτικό νοσοκομείο στο Ντνίπρο. Είπε ότι ο πρόεδρος του νοσοκομείου είχε κλέψει όλα τα παυσίπονα για να τα μεταπωλήσει και ότι οι τραυματισμένοι στρατιώτες που νοσηλεύονταν εκεί δεν είχαν ανακούφιση από τον πόνο. Μας παρακάλεσε να της παραδώσουμε “χέρι-με-χέρι” τα παυσίπονα φάρμακα. Είπε ότι θα τα έκρυβε από τον πρόεδρο του νοσοκομείου ώστε να φτάσουν στους στρατιώτες. Αλλά ποιον μπορείς να εμπιστευτείς; Έκλεβε όντως ο πρόεδρος του νοσοκομείου τα φάρμακα ή εκείνη προσπαθούσε να μας εξαπατήσει για να της δώσουμε τα παυσίπονα για να τα πουλήσει ή να τα χρησιμοποιήσει; Ποιος ξέρει. Όλοι λένε ψέματα».

Πόλεμος για κάποιους, Gucci για άλλους

Οι τεράστιες ροές μετρητών από τις δυτικές χώρες χρησιμοποιούνται συνεχώς από διεφθαρμένους Ουκρανούς αξιωματούχους για προσωπικό πλουτισμό και για την απόκτηση ειδών πολυτελείας.

Σε ένα πρόσφατο κύκλωμα διαφθοράς που εξαρθρώθηκε, το τελωνείο της Οδησσού εισήγαγε λαθραία πουκάμισα, σακίδια πλάτης, αθλητικά παπούτσια, ζώνες και άλλα είδη πολυτελείας των Givenchy, Gucci, Polo, Dolce & Gabbana, Michael Kors, Chanel, Louis Vuitton και Armani ως δήθεν στρατιωτικό εξοπλισμό. Τα συνοδευτικά έγγραφα, που δήλωναν ότι το φορτίο ήταν «για τις ανάγκες των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας», υπογράφονταν από τον εκτελούντα χρέη επικεφαλής του τελωνείου της Οδησσού Vitaly Zakolodyazhny. Σύμφωνα με τον βουλευτή Alexander Dubinsky, πρόκειται για ένα συνηθισμένο σχέδιο κλοπής. «Το έργο των τελωνείων δεν είναι ικανοποιητικό, διότι ενώ κάποιοι πολεμούν στο μέτωπο, άλλοι κερδίζουν χρήματα με το πρόσχημα της τελωνειακής στολής τους», δήλωσε ο βουλευτής.

Φωτογραφία από το Μουσείο Λαθρεμπορίου της Οδησσού.

Για να πάρουμε ένα άλλο παράδειγμα, τον Μάιο του 2022, οι δυτικές χώρες κατάργησαν τους τελωνειακούς δασμούς για την Ουκρανία. Μέσα σε μια εβδομάδα, εισήχθησαν στη χώρα πάνω από 14.000 επιβατικά αυτοκίνητα. Όπως σχολίασε ο αναπληρωτής υπουργός Υποδομών Mustafa Nayem, «Λαμβάνοντας υπόψη ότι είμαστε μια χώρα σε πόλεμο, οι εταίροι μας στην Πολωνία, τη Σλοβακία και τη Ρουμανία εξεπλάγησαν αρκετά από αυτή την ταχεία αναβάθμιση του στόλου οχημάτων μας».

Καθώς προχωρούν στην απόκτηση πολυτελών ρούχων και αυτοκινήτων, οι κλέφτες φροντίζουν επίσης να αποσύρουν κεφάλαια από την Ουκρανία.

Σύμφωνα με το Γραφείο Οικονομικής Ασφάλειας της Ουκρανίας, από τον προϋπολογισμό της Ουκρανίας απουσιάζουν φόροι αξίας 4,5 δισεκατομμυρίων UAH (Ουκρανικά χρίβνια) [που θα έπρεπε να είχαν εισπραχθεί] από τους γεωργο-κτηνοτρόφους: «Τον Αύγουστο-Σεπτέμβριο του 2022 εξήχθησαν μέσω του τελωνειακού εδάφους της Ουκρανίας σχεδόν 12 εκατομμύρια τόνοι σιτηρών και πετρελαίου που υπολογίζονται σε 137 δισεκατομμύρια UAH. Από αυτούς, σχεδόν 4 εκατομμύρια τόνοι εξήχθησαν από πλαστές εταιρείες που υπάρχουν μόνο στα χαρτιά». Επιπλέον, «οι περισσότερες από τις εξωχώριες εταιρείες στις οποίες εξάγονται σιτηρά είναι υψηλού κινδύνου και εμπλέκονται σε ποινικές έρευνες». Αυτή είναι η “συμφωνία για τα σιτηρά” που η παγκόσμια κοινότητα επευφημεί ενεργά; Φαίνεται ότι οι Ουκρανοί απατεώνες διαφθείρουν όχι μόνο τη χώρα τους, αλλά και ξένα κράτη. Και αυτό είναι μόνο ένα από τα πολλά παραδείγματα.

Όταν οι αδελφοί Surkis έφυγαν από την Ουκρανία, πήραν μαζί τους 17 εκατομμύρια δολάρια. Αλλά αυτό είναι απλώς ένα μικρό ποσό σε σύγκριση με τους “ήρωες του Euromaidan”. Σύμφωνα με τον πρώην βουλευτή της Ουκρανίας Oleg Tsarev, μετά το ξέσπασμα των εχθροπραξιών κορυφαίοι Ουκρανοί πολιτικοί έστειλαν τόσο τα κεφάλαιά τους όσο και τις οικογένειές τους στο εξωτερικό.

Αναφέρει ότι οι γονείς και οι συγγενείς του προέδρου Βολοντιμίρ Ζελένσκι καθώς και η σύζυγός του, όλοι έχουν εγκαταλείψει τη χώρα. Ο προκάτοχος του Ζελένσκι, ο πρώην πρόεδρος Petr Poroshenko, μετέφερε όχι μόνο τα παιδιά του αλλά και περίπου ένα δισεκατομμύριο δολάρια σε μετρητά στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Το ίδιο ισχύει και για άλλους σημαντικούς Ουκρανούς αξιωματούχους: ο πρώην υπουργός Εσωτερικών Arsen Avakov, ο επικεφαλής του γραφείου του προέδρου Andriy Yermak, ο δεύτερος πρόεδρος της Ουκρανίας Leonid Kuchma, ο πρώην πρωθυπουργός της Ουκρανίας Arseniy Yatsenyuk και πολλοί άλλοι έβγαλαν τις οικογένειές τους και τις περιουσίες τους, που υπολογίζονται σε περίπου ένα δισεκατομμύριο δολάρια, από τη χώρα. Και ας μην αναφερθούμε στους πολυάριθμους, συνδεδεμένους με το πολιτικό σκηνικό, ολιγάρχες.

Οι απατεώνες μικρότερου βεληνεκούς μπορούν επίσης να “ενταχθούν μεμονωμένα στην ΕΕ”. Ένα σύστημα δωροδοκίας επιτρέπει σε άνδρες στρατιωτικής ηλικίας να εγκαταλείψουν τη χώρα. Σύμφωνα με τη Izvestia, η αμοιβή είναι σήμερα μεταξύ 8.000 και 10.000 δολαρίων. Τα ουκρανικά μέσα ενημέρωσης αναφέρουν επίσης συνεχώς ότι άνθρωποι πληρώνουν για να περάσουν τα σύνορα.

***

Η συμπάθεια των Δυτικών προς μια χώρα που βρίσκεται σε πόλεμο είναι κατανοητή. Όμως, ενώ ορισμένες χώρες κάνουν ό,τι μπορούν για να βοηθήσουν την Ουκρανία—ακόμη και ενώ οι ίδιες αντιμετωπίζουν οικονομική κρίση—διεφθαρμένοι Ουκρανοί αξιωματούχοι χρησιμοποιούν τη χρηματοδότηση για να συγκεντρώσουν προσωπικές περιουσίες και να ζήσουν τη ζωή τους σε πολυτελή θέρετρα. Και όλα αυτά εις βάρος των φορολογουμένων της Δύσης.

Το 2015, ο Arseniy Yatsenyuk, κατά την αποχώρησή του από τη θέση του πρωθυπουργού της Ουκρανίας, δήλωσε ανοιχτά ότι είχε γίνει δισεκατομμυριούχος. Μένει να δούμε πόσοι νέοι Ουκρανοί υπερπλούσιοι μεγιστάνες—αυτοί που γαλουχήθηκαν από την ξένη στρατιωτική βοήθεια—θα εμφανιστούν στη Δύση μετά το τέλος της σύγκρουσης.

*          *          *

Ακολουθεί τώρα το τρίτο άρθρο, που ήδη εκτεταμένα αποσπάσματά του έχουν παρατεθεί στο δεύτερο άρθρο.

*          *          *

ΒΕΤΕΡΑΝΟΙ ΠΟΛΕΜΟΥ ΣΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΩΣ ΤΟ ΚΙΕΒΟ ΛΕΗΛΑΤΕΙ ΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΒΟΗΘΕΙΑ, ΣΠΑΤΑΛΑ ΣΤΡΑΤΙΩΤΕΣ,  ΘΕΤΕΙ ΣΕ ΚΙΝΔΥΝΟ ΤΟΥΣ ΑΜΑΧΟΥΣ ΚΑΙ ΧΑΝΕΙ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ

LINDSEY SNELL ΚΑΙ CORY POPP-18 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2022

Τα όπλα έχουν κλαπεί, η ανθρωπιστική βοήθεια έχει κλαπεί, και δεν έχουμε ιδέα πού πήγαν τα δισεκατομμύρια που στάλθηκαν σε αυτή τη χώρα”, παραπονέθηκε ένας Ουκρανός στο The Grayzone.

————————

Σε ένα βίντεο που στάλθηκε μέσω του Facebook Messenger τον Ιούλιο, ο Ivan[6] φαίνεται να στέκεται δίπλα στο αυτοκίνητό του, ένα μοντέλο Mitsubishi SUV των αρχών της δεκαετίας του 2010. Από το πίσω παράθυρο βγαίνει καπνός. Ο Ιβάν γελάει και στρέφει την κάμερα του τηλεφώνου του σε όλο το μήκος του οχήματος, δείχνοντας τις τρύπες από σφαίρες. “Ο υπερσυμπιεστής πέθανε στο αυτοκίνητό μου”, λέει, στρέφοντας το τηλέφωνό του προς το μπροστινό μέρος του οχήματος. “Ο διοικητής μου λέει ότι πρέπει να πληρώσω για να το επισκευάσω μόνος μου. Έτσι, εκτός από την υποχρέωση να χρησιμοποιήσω το δικό μου αυτοκίνητο στον πόλεμο, τώρα πρέπει και να αγοράσω έναν νέο υπερσυμπιεστή με δικά μου χρήματα”.

Ο Ιβάν γύρισε την κάμερα προς το πρόσωπό του. “Λοιπόν, γαμημένοι καριόληδες βουλευτές, ελπίζω να πηδήξετε ο ένας τον άλλο. Διάβολοι. Μακάρι να ήσασταν στη δική μας θέση”, είπε.

Τον περασμένο μήνα, οι βουλευτές της Ουκρανίας ψήφισαν να δώσουν στους εαυτούς τους 70% αύξηση μισθού. Τα αρχεία δείχνουν ότι η αύξηση έγινε δυνατή και ενθαρρύνθηκε από τα δισεκατομμύρια δολάρια και ευρώ βοήθειας που έχουν εισρεύσει από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη.

“Εμείς, οι Ουκρανοί στρατιώτες, δεν έχουμε τίποτα”, δήλωσε ο Ιβάν. “Τα πράγματα που δόθηκαν στους στρατιώτες για να τα χρησιμοποιήσουν στον πόλεμο προήλθαν απευθείας από τους εθελοντές. Η βοήθεια που πηγαίνει στην κυβέρνησή μας δεν θα φτάσει ποτέ σε εμάς”.

Ο Ιβάν είναι στρατιώτης από το 2014. Επί του παρόντος, έχει τοποθετηθεί στην περιοχή του Ντονμπάς, όπου του έχει ανατεθεί να χρησιμοποιεί μικρά, μη επανδρωμένα αεροσκάφη του εμπορίου για να εντοπίζει ρωσικές θέσεις για τη στόχευση του πυροβολικού. “Υπάρχουν τόσα πολλά προβλήματα στην πρώτη γραμμή του μετώπου τώρα”, είπε. “Δεν έχουμε σύνδεση στο διαδίκτυο, γεγονός που καθιστά τη δουλειά μας ουσιαστικά αδύνατη. Πρέπει να οδηγούμε για να έχουμε σύνδεση με κινητές συσκευές. Μπορείτε να το φανταστείτε;”

Ένας άλλος στρατιώτης της μονάδας του Ιβάν μας έστειλε ένα βίντεο με τον εαυτό του από ένα χαράκωμα κοντά στις γραμμές του μετώπου στο Ντονμπάς. “Σύμφωνα με τα έγγραφα, η κυβέρνηση μας έχει χτίσει ένα καταφύγιο εδώ”, λέει. “Αλλά όπως βλέπετε, υπάρχουν μόνο μερικά εκατοστά από ένα ξύλινο κάλυμμα πάνω από τα κεφάλια μας, και αυτό υποτίθεται ότι μας προστατεύει από τους βομβαρδισμούς των τανκς και του πυροβολικού. Οι Ρώσοι μας βομβαρδίζουν για ώρες κάθε φορά. Εμείς οι ίδιοι σκάψαμε αυτά τα χαρακώματα. Έχουμε δύο AK-47 μεταξύ 5 στρατιωτών εδώ, και μπλοκάρουν συνεχώς λόγω της σκόνης.

“Πήγα στον διοικητή μου και του εξήγησα την κατάσταση. Του είπα ότι είναι πολύ δύσκολο να κρατήσουμε αυτή τη θέση. Του είπα ότι καταλαβαίνω ότι αυτό είναι ένα στρατηγικά σημαντικό σημείο, αλλά η ομάδα μας είναι διαλυμένη και δεν έρχεται καμία ανακούφιση για εμάς. Μέσα σε 10 ημέρες, 15 στρατιώτες έχασαν τη ζωή τους εδώ, όλοι από βλήματα και θραύσματα. Ρώτησα τον διοικητή αν θα μπορούσαμε να φέρουμε κάποιο βαρύ εξοπλισμό για να χτίσουμε ένα καλύτερο καταφύγιο και αρνήθηκε, επειδή είπε ότι οι ρωσικοί βομβαρδισμοί θα μπορούσαν να καταστρέψουν τον εξοπλισμό. Δεν τον νοιάζει που 15 στρατιώτες μας πέθαναν εδώ;”

“Αν προσπαθούσες να εξηγήσεις την κατάσταση που αντιμετωπίζουν οι Ουκρανοί στρατιώτες σε έναν Αμερικανό στρατιώτη, θα σε θεωρούσαν τρελό”, είπε ο Ιβάν. “Φανταστείτε να πείτε σε έναν Αμερικανό στρατιώτη ότι χρησιμοποιούμε τα προσωπικά μας αυτοκίνητα στον πόλεμο και είμαστε επίσης υπεύθυνοι για την πληρωμή των επισκευών και των καυσίμων. Εμείς αγοράζουμε τα δικά μας αλεξίσφαιρα και κράνη. Δεν έχουμε εργαλεία παρατήρησης ή κάμερες, οπότε οι στρατιώτες πρέπει να βγάζουν το κεφάλι τους έξω για να δουν τι έρχεται, πράγμα που σημαίνει ότι ανά πάσα στιγμή μια ρουκέτα ή ένα τανκ μπορεί να τους ξεριζώσει το κεφάλι”.

Ο Illya, ένας 23χρονος στρατιώτης από το Κίεβο, λέει ότι η μονάδα του αντιμετωπίζει τις ίδιες συνθήκες σε ένα άλλο τμήμα της περιοχής Donbass. Κατατάχθηκε στον ουκρανικό στρατό λίγο μετά την έναρξη του πολέμου. Έχει ένα υπόβαθρο στην πληροφορική και γνώριζε ότι τέτοιου είδους τεχνογνωσία ήταν περιζήτητη. “Αν ήξερα πόση εξαπάτηση υπήρχε σε αυτόν τον στρατό και πώς θα ήταν όλα για εμάς, δεν θα είχα καταταγεί ποτέ”, είπε. “Θέλω να πάω σπίτι μου, αλλά αν το σκάσω, αντιμετωπίζω τη φυλακή”.

Ο Illya και οι άλλοι στρατιώτες της μονάδας του δεν διαθέτουν όπλα και προστατευτικό εξοπλισμό. “Στην Ουκρανία, οι άνθρωποι εξαπατούν ο ένας τον άλλον ακόμη και στον πόλεμο”, είπε. “Έχω παρακολουθήσει να μας αφαιρούν τις ιατρικές προμήθειες που μας έχουν δωρηθεί. Τα αυτοκίνητα που μας μετέφεραν στη θέση μας εκλάπησαν. Και δεν έχουμε αντικατασταθεί από νέους στρατιώτες εδώ και τρεις μήνες, αν και θα έπρεπε να είχαμε αντικατασταθεί τρεις φορές μέχρι τώρα”.

“Όλοι λένε ψέματα”: Γιατρός των ΗΠΑ περιγράφει διαφθορά που σοκάρει

Μια πινακίδα καλεί τον πληθυσμό να καταδώσει “Συνεργάτες των Ρώσων”. Photo by Cory Popp.

Η Σαμάνθα Μόρις, γιατρός από το Μέιν, πήγε στην Ουκρανία τον Μάιο για να βοηθήσει στην παροχή ιατρικής εκπαίδευσης στους στρατιώτες. «Την πρώτη φορά που πέρασα τα σύνορα από την Πολωνία, έπρεπε να κρύψω τα ιατρικά μου εφόδια κάτω από στρώματα και πάνες για να μην τα κλέψουν», είπε. «Οι συνοριοφύλακες στην ουκρανική πλευρά απλά παίρνουν τα πράγματα και σου λένε ‘τα χρειαζόμαστε αυτά για τον πόλεμό μας’, αλλά στη συνέχεια, απλά κλέβουν τα αντικείμενα και τα μεταπωλούν. Ειλικρινά, αν δεν παραδώσετε τις δωρεές στους παραλήπτες που προορίζονται, τα αντικείμενα δεν θα φτάσουν ποτέ σε αυτούς».

Η Morris και μερικοί άλλοι Αμερικανοί επαγγελματίες του ιατρικού τομέα άρχισαν να διοργανώνουν μαθήματα κατάρτισης στο Sumy, μια μεσαίου μεγέθους πόλη στη βορειοανατολική Ουκρανία. «Συντάξαμε ένα συμβόλαιο με τον κυβερνήτη του Sumy, αν και το μόνο που μας παρείχαν ήταν γεύματα και διαμονή, και η διαμονή ήταν απλώς να κοιμόμαστε στο ίδιο δημόσιο πανεπιστήμιο στο οποίο κάναμε τα εκπαιδευτικά μας μαθήματα», είπε. «Ο κυβερνήτης του Sumy είχε έναν φίλο, έναν τοπικό επιχειρηματία, και απαίτησε να προστεθεί αυτός ο επιχειρηματίας στο συμβόλαιο ως “σύνδεσμος” μεταξύ εμάς και της πόλης του Sumy. Και ως σύνδεσμος, θα έπαιρνε ένα ποσοστό αμοιβής από τη σύμβαση. Οι δικηγόροι μας προσπάθησαν να διαπραγματευτούν την εξαίρεση του επιχειρηματία από το συμβόλαιο, αλλά ο κυβερνήτης του Sumy δεν υποχωρούσε. Τελικά απλώς υπογράψαμε τη σύμβαση για να μπορούμε να κάνουμε τις εκπαιδεύσεις μας».

Στους δύο μήνες που πέρασε στην Ουκρανία, η Μόρις λέει ότι αντιμετώπισε κλοπές και διαφθορά περισσότερες φορές από όσες μπορούσε να μετρήσει. «Ο επικεφαλής γιατρός της στρατιωτικής βάσης στο Sumy παρήγγειλε ιατρικές προμήθειες από και για τον στρατό σε διάφορες χρονικές στιγμές και 15 φορτηγά με προμήθειες εξαφανίστηκαν εντελώς», είπε. Τα στρατιωτικά κιτ πρώτων βοηθειών που σκόπευε να δώσει στους στρατιώτες όταν θα αποφοιτούσαν από το πρόγραμμα εκπαίδευσής της, εκλάπησαν. Είδε τα ίδια κιτ να πωλούνται σε μια τοπική αγορά λίγες ημέρες αργότερα.

«Έλαβα ένα τηλεφώνημα από μια νοσοκόμα σε ένα στρατιωτικό νοσοκομείο στην [ουκρανική πόλη] Dnipro”, θυμήθηκε η Morris. “Είπε ότι ο πρόεδρος του νοσοκομείου είχε κλέψει όλα τα παυσίπονα για να τα μεταπωλήσει και ότι οι τραυματισμένοι στρατιώτες που νοσηλεύονταν εκεί δεν είχαν ανακούφιση από τον πόνο.  Μας παρακάλεσε να της παραδώσουμε χέρι με χέρι παυσίπονα φάρμακα. Είπε ότι θα τα έκρυβε από τον πρόεδρο του νοσοκομείου ώστε να φτάσουν στους στρατιώτες. Αλλά ποιον μπορείς να εμπιστευτείς; Έκλεβε όντως ο πρόεδρος του νοσοκομείου τα φάρμακα ή μήπως εκείνη προσπαθούσε να μας εξαπατήσει για να της δώσουμε τα παυσίπονα για να τα πουλήσει ή να τα χρησιμοποιήσει; Ποιος ξέρει. Όλοι λένε ψέματα».

Οι δωρεές προστατευτικού στρατιωτικού εξοπλισμού και ιατρικών ειδών μάχης έχουν κατακλύσει τις διαδικτυακές αγορές της Ουκρανίας. Οι πωλητές φροντίζουν να κρύβουν την ταυτότητά τους, δημιουργώντας συχνά νέους λογαριασμούς πωλητών για κάθε πώληση και επιθυμούν να εκτελούν τις παραγγελίες αποκλειστικά μέσω ταχυδρομείου. «Έχουμε βρει θωρακισμένα κράνη που δόθηκαν ως βοήθεια από τους Αμερικανούς προς πώληση σε ιστοσελίδες», δήλωσε ο Ιβάν. «Ξέρετε, στο εσωτερικό του κράνους αναγράφεται η κατηγορία προστασίας και η μάρκα. Είδαμε αυτή τη μάρκα πριν και καταλάβαμε ότι τα κράνη ήταν αυτά που μας δόθηκαν ως βοήθεια. Κάποιοι από εμάς προσπαθήσαμε να επικοινωνήσουμε με τους πωλητές για να κανονίσουμε μια συνάντηση, ώστε να αποδείξουμε ότι πουλούσαν κλεμμένη βοήθεια, αλλά ήταν καχύποπτοι και σταμάτησαν να μας απαντούν».

Ο Ιβάν λέει ότι έχει ακούσει για την κλοπή όπλων που έχουν δωρηθεί από δυτικές χώρες, αλλά επισήμανε ότι αρκετοί στρατιώτες στη μονάδα του μοιράζονται ένα μόνο AK-47. «Δεν θα μπορούσα να ξέρω για το πώς κλέβουν τα όπλα, επειδή τα όπλα δεν φτάνουν ποτέ στους Ουκρανούς στρατιώτες εξ αρχής», είπε. «Και αν έδιναν κάτι περισσότερο από μικρούς πυραύλους και τουφέκια, αν μας έδιναν αυτά που πραγματικά χρειαζόμαστε για να πολεμήσουμε τη Ρωσία, θα ήταν όπλα πολύ μεγάλα για να τα κλέψουμε».

“Δεν νομίζω ότι θέλουν να κερδίσουμε”: Ουκρανοί χλευάζουν τη δυτική βοήθεια

Ο Ιβάν δεν είναι αισιόδοξος για τις πιθανότητες της Ουκρανίας να κερδίσει τον πόλεμο. «Δεν θα μείνει καθόλου Ντονμπάς», δήλωσε. «Οι Ρώσοι θα το καταστρέψουν ή θα το ελέγξουν όλο και μετά θα προχωρήσουν προς τα νότια. Και τώρα, όπως έχουν τα πράγματα, θα έλεγα ότι το 80% των πολιτών που έχουν μείνει στο Ντονμπάς υποστηρίζουν τη Ρωσία και διαρρέουν όλες τις πληροφορίες για τη θέση μας σε αυτούς». [ΣΗΜ. Φυσικά είναι οι Ουκρανοί που βομβαρδίζουν συνεχώς τις κατοικημένες περιοχές του Ντονμπάς ενώ τοποθετούν βαρύ οπλισμό σε σχολεία, νοσοκομεία και κατοικίες χρησιμοποιώντας όσους αμάχους βρίσκονται εκεί ως ανθρώπινες ασπίδες].

Όταν ρωτήθηκε αν πιστεύει ότι οι ΗΠΑ και οι ευρωπαϊκές χώρες θέλουν πραγματικά η Ουκρανία να κερδίσει τον πόλεμο, ο Ιβάν γέλασε. «Όχι, δεν νομίζω ότι θέλουν να κερδίσουμε», είπε. «Η Δύση θα μπορούσε να μας δώσει όπλα για να γίνουμε ισχυρότεροι από τους Ρώσους, αλλά δεν το κάνουν αυτό. Ξέρουμε ότι η Πολωνία και οι χώρες της Βαλτικής θέλουν να κερδίσουμε, 100%, αλλά η υποστήριξή τους δεν είναι αρκετή».

«Είναι προφανές ότι οι ΗΠΑ δεν θέλουν η Ουκρανία να κερδίσει τον πόλεμο», δήλωσε ο Andrey, ένας Ουκρανός δημοσιογράφος που εδρεύει στο Mykolayiv. «Θέλουν μόνο να κάνουν τη Ρωσία αδύναμη. Κανείς δεν θα κερδίσει αυτόν τον πόλεμο, αλλά οι χώρες που χρησιμοποιούνται από τις ΗΠΑ σαν παιδική χαρά θα χάσουν. Και η διαφθορά που σχετίζεται με την πολεμική βοήθεια είναι σοκαριστική. Τα όπλα έχουν κλαπεί, η ανθρωπιστική βοήθεια έχει κλαπεί και δεν έχουμε ιδέα πού πήγαν τα δισεκατομμύρια που στάλθηκαν σε αυτή τη χώρα».

Ο Andrey είναι ιδιαίτερα συγκλονισμένος από την έλλειψη υπηρεσιών που [δεν] παρέχονται στους εσωτερικά εκτοπισμένους Ουκρανούς. «Πραγματικά δεν είναι μυστήριο γιατί όλοι θέλουν να πάνε στην Ευρώπη», είπε. «Υπάρχει ένα κέντρο προσφύγων κοντά στο Ντνίπρο, για παράδειγμα, και οι εκτοπισμένοι επιτρέπεται να μείνουν εκεί μόνο για τρεις ημέρες. Και είναι 45 ή 50 άτομα σε ένα μεγάλο, ανοιχτό δωμάτιο με ένα μπάνιο και μια μικροσκοπική κουζίνα. Φρικτές συνθήκες. Έτσι, μετά τις τρεις ημέρες, ακόμα και αν δεν έχουν χρήματα, ρούχα, τίποτα, τους πετάνε έξω και δεν έχουν άλλη επιλογή από το να επιστρέψουν στα σπίτια τους σε επικίνδυνες περιοχές. Πρέπει να ρωτήσουμε την κυβέρνησή μας πού πήγαν όλα τα χρήματα της βοήθειας, όταν οι στρατιώτες μας δεν έχουν αυτά που χρειάζονται και οι πολίτες μας δεν έχουν ασφαλή μέρη για να μείνουν».

Οι ξένοι δημοσιογράφοι καλύπτουν τη ζοφερή πραγματικότητα με παραληρηματικές θριαμβολογίες

Πριν ξεκινήσει ο πόλεμος, ο Andrey πέρασε αρκετά χρόνια κάνοντας ρεπορτάζ για τη διαφθορά και τους διεφθαρμένους πολιτικούς στην Ουκρανία. Αφού μια έρευνα για έναν κυβερνητικό αξιωματούχο στην Οδησσό είχε ως αποτέλεσμα απειλές κατά της γυναίκας και της μικρής του κόρης, ο Andrey τις έστειλε να ζήσουν με συγγενείς στη Γαλλία. «Η Ουκρανία είναι μια δημοκρατία, σωστά; Επομένως, η κυβέρνηση δεν θα σε πιέσει με επίσημο τρόπο. Πρώτα, δέχεσαι τηλεφωνήματα που σε προειδοποιούν να σταματήσεις. Στη συνέχεια, σου προσφέρουν χρήματα για να σταματήσεις. Και στη συνέχεια, αν αρνηθείς να εξαγοραστείς, θα πρέπει να είσαι προετοιμασμένος για επίθεση».

«Η πραγματική δημοσιογραφία είναι επικίνδυνη εδώ», συνέχισε. «Βλέπετε, από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος, έχουμε αυτούς τους νέους σταρ δημοσιογράφους και κάθε μέρα γράφουν ότι ‘ο Πούτιν είναι κακός, οι Ρώσοι στρατιώτες συμπεριφέρονται πολύ άσχημα… σήμερα, ο ουκρανικός στρατός σκότωσε 1.000 Ρώσους και κατέστρεψε 500 ρωσικά τανκς’. Παίρνουν ένα εκατομμύριο οπαδούς στο Twitter επειδή λένε ψέματα, και αυτό δεν είναι πραγματικό ρεπορτάζ. Αλλά αν γράψεις για τη διαφθορά στις Ένοπλες Δυνάμεις και φέρεις πραγματικά παραδείγματα… δεν θα γίνεις διάσημος και θα έχεις πρόβλημα».

Ο Andrey έχει πιάσει πρόσθετη δουλειά ως οργανωτής, κανονίζοντας συνεντεύξεις και μεταφράζοντας για ξένους δημοσιογράφους που βρίσκονται στην Ουκρανία για να καλύψουν τον πόλεμο. «Έχω συνεργαστεί με περίπου δώδεκα δημοσιογράφους από διάφορες χώρες της Ευρώπης», είπε. «Όλοι τους έχουν σοκαριστεί. Έφυγαν από την Ουκρανία σοκαρισμένοι. Είπαν ότι δεν μπορούσαν να πιστέψουν την κατάσταση εδώ. Αλλά αυτό το σοκ δεν μπήκε σε κανένα από τα άρθρα τους για τον πόλεμο. Τα άρθρα τους έλεγαν ότι η Ουκρανία βρίσκεται στο δρόμο προς τη νίκη, κάτι που δεν είναι αλήθεια».

Μια πινακίδα στο Κραματόρσκ που διαφημίζει το Σύνταγμα Αζόφ. Photo by Cory Popp

Ουκρανοί στρατιώτες και εθελοντές επιβεβαιώνουν ότι οι Ένοπλες Δυνάμεις της Ουκρανίας θέτουν σε κίνδυνο τους πολίτες

Τον Ιούλιο, διανυκτερεύσαμε σε ένα ξενοδοχείο στο Κραματόρσκ και με ανησυχία διαπιστώσαμε ότι μεταξύ των πελατών του ξενοδοχείου ήταν και στρατιώτες του νεοναζιστικού τάγματος Azov. Στις 4 Αυγούστου, η Διεθνής Αμνηστία δημοσίευσε μια μελέτη που αποκαλύπτει ότι από την έναρξη του πολέμου τον Φεβρουάριο, οι ουκρανικές δυνάμεις έθεσαν σε κίνδυνο τους αμάχους δημιουργώντας βάσεις σε σχολεία και νοσοκομεία και λειτουργώντας οπλικά συστήματα σε μη στρατιωτικές περιοχές, γεγονός που αποτελεί παραβίαση του διεθνούς δικαίου.

Η Διεθνής Αμνηστία σκοπεύει τώρα να “επανεκτιμήσει” την έκθεσή της, ως απάντηση στη μαζική δημόσια κατακραυγή μετά τη δημοσίευσή της, αλλά Ουκρανοί στρατιώτες και ξένοι εθελοντές έχουν επιβεβαιώσει ότι οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις διατηρούν έντονη παρουσία σε μη στρατιωτικές περιοχές. “Οι βάσεις μας χτίστηκαν ως επί το πλείστον τη σοβιετική εποχή”, δήλωσε ο Ιβάν. “Έτσι, τώρα, η Ρωσία γνωρίζει τις βάσεις μας μέσα και έξω. Είναι απαραίτητο να διασκορπιστούν οι στρατιώτες και τα όπλα σε άλλα μέρη”.

Ένας πρώην Αμερικανός στρατιωτικός που ακούει στο ψευδώνυμο “Benjamin Velcro” ήταν εθελοντής μαχητής της Διεθνούς Λεγεώνας Εδαφικής Άμυνας της Ουκρανίας, της επίσημης μονάδας των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων για τους ξένους εθελοντές. Πέρασε πέντε μήνες σε διάφορα μέρη της Ουκρανίας και λέει ότι η τοποθέτηση στρατιωτών σε μη στρατιωτικές περιοχές ήταν συνηθισμένο φαινόμενο.

«Κάθε φορά που ακούω ότι η Ρωσία βομβάρδισε ένα σχολείο, απλά ανασηκώνω τους ώμους μου», δήλωσε ο Αμερικανός ξένος μαχητής. «Επειδή εγώ είχα εγκατασταθεί μέσα σε ένα σχολείο. Αυτό είναι γεγονός. Το σχολείο δεν είχε παιδιά μέσα, οπότε δεν είναι ότι έθεταν σε κίνδυνο παιδιά. Έτσι, το μόνο που χρειάζεται είναι να πει η Ουκρανία: “Α! Χτύπησαν ένα σχολείο!”. Και αυτό συσσωρεύεται σε μια εύκολη αφήγηση των μέσων ενημέρωσης από την πλευρά τους».

Όπως ο Ιβάν, έτσι και ο Velcro είναι απαισιόδοξος για τις πιθανότητες της Ουκρανίας να κερδίσει τον πόλεμο. «Φίλε, θέλω όσο τίποτα στον κόσμο να κερδίσει η Ουκρανία. Θέλω η Ουκρανία να πάρει πίσω τα σύνορά της πριν από το 2014. Αλλά αν νομίζω ότι αυτό είναι εφικτό; Όχι. Δεν μπορείς να διατηρήσεις έναν πόλεμο με χρηματοδότηση από τον κόσμο για πάντα».

[1] Αναφέρεται στα ψεύτικα χωριά, σε στυλ σκηνικών του Χόλυγουντ, που έστηνε ο πρίγκηπας Ποτέμκιν για την Μεγάλη Αικατερίνη να τα βλέπει καθώς περνούσε με την άμαξά της.

[2] Τα NFT–Non-Fungible Tokens–είναι μεταβιβάσιμα (άρα πωλούμενα) δικαιώματα θέσης σε μια αλυσίδα κατανεμημένης εγγραφής (blockchain) όπως αυτές που χρησιμοποιούνται στα κρυπτονομίσματα. Πρόκειται για ένα σχήμα πυραμίδας (Ponzi scheme) για “επενδύσεις” σπέκουλας που έχει χρησιμοποιηθεί σε απάτες. Είναι χαρακτηριστική η τεράστια επέκταση αυτών των σχημάτων από το 2020 (συνολικός όγκος συναλλαγών 82 εκατομμύρια δολάρια) στο 2021 (συνολικός όγκος συναλλαγών 17 δισεκατομμύρια (!!!) δολάρια)–συνολική αύξηση 21,000%!!!!!. Η αγορά των NFTs άρχισε να καταρρέει τον Μάιο φέτος.

[3] Έτσι στο πρωτότυπο. Αποτελεί λογοπαίγνιο, όπου η κοινότητα των διακινητών κρυπτονομισμάτων παρουσιάζεται ως έχουσα δικούς της κανόνες συμπεριφοράς, ηθικής, κ.λπ., όπως μία “αδελφότητα”.

[4] PAC είναι το αρκτικόλεξο της Political Action Committee, δηλαδή μιας Επιτροπής Πολιτικής Δράσης. Τέτοιες επιτροπές σχηματίζονται στις ΗΠΑ προκειμένου να συλλεχθούν και να ξοδευτούν χρήματα για τη νίκη ή την ήττα ενός πολιτικού υποψηφίου.

[5] Εννοεί ότι ένα Super PAC βάζει κάποιους πολιτικούς στόχους και μετά χρησιμοποιεί επιστημονικές στατιστικές μεθόδους για να εντοπίσει σε ποιους υποψήφιους να κατευθύνει χρήματα προκειμένου να μεγιστοποιήσει την πιθανότητα να επιτευχθούν οι στόχοι του.

[6] Αρκετά από τα άτομα που έδωσαν συνέντευξη ζήτησαν να αναφερθούν με ψευδώνυμα για να προστατευτούν από πιθανό κίνδυνο. Όλα τα ονόματα στο άρθρο/ρεπορτάζ είναι αλλαγμένα.

Η παγκόσμια επιρροή της ρωσικής αφήγησης για τα αίτια του πολέμου στην Ουκρανία διευρύνεται και οι δυτικοί επαγγελματίες της προπαγάνδας δεν θρηνούν μόνο, αλλά καλούν και για μέτρα

Ήδη από τον Αύγουστο ο Τσέχος δημοσιογράφος Josef Bouska
προειδοποιούσε για μεταστροφή της κοινής γνώμης
όσον αφορά την στήριξη του πολέμου στην Ουκρανία

Στο άρθρο αυτό εξετάζουμε την επιρροή της Ρωσικής άποψης για τις αιτίες του πολέμου στην Ουκρανία μέσα από δύο πολύ πρόσφατες αναλύσεις επαγγελματιών της προπαγάνδα και από την δική τους θεώρηση συνάγουμε μερικά ενδιαφέροντα συμπεράσματα για τις κατευθύνσεις που πλέον παίρνει ο “γνωστικός πόλεμος” στον οποίο υποβαλλόμαστε εδώ και μήνες[1].

Η πρώτη ανάλυση  αποτελεί έρευνα του Γερμανικού CeMAS (Center for Monitoring, Analysis and Strategy—Κέντρο Παρακολούθησης, Ανάλυσης και Στρατηγικής), το οποίο είναι υποτίθεται επιφορτισμένο να εξοπλίζει την κοινωνία για την ενεργή αντιμετώπιση των θεωριών συνωμοσίας και της παραπληροφόρησης μέσω «της συστηματικής παρακολούθησης των κύριων ψηφιακών πλατφόρμων και μέσω σύγχρονων σχεδιασμών μελέτης, προκειμένου να εξαχθεί πρωτοπόρα ανάλυση και συστάσεις για δράση». Στα πλαίσια αυτά «το CeMAS λειτουργεί ως σύμβουλος για υπεύθυνους στη λήψη αποφάσεων που ανήκουν στην κοινωνία των πολιτών, στα ΜΜΕ και στην πολιτική». «Για να επιτευχθούν οι στόχοι, οι αντιδημοκρατικές τάσεις εντοπίζονται και αναλύονται στα πρώιμα στάδιά τους. Ως μη κερδοσκοπικός οργανισμός, το CeMAS προσφέρει την ανάλυσή του σε ποικίλους κοινωνικούς παράγοντες ώστε να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν εποικοδομητικά τις προκλήσεις που θέτει η κοινωνία». Σύμφωνα πάντα με τους ίδιους, «το CeMAS χρησιμοποιεί μια διεπιστημονική προσέγγιση που συνδυάζει τις προσεγγίσεις της ψυχολογίας, της γνωστικής γλωσσολογίας και των κοινωνικών επιστημών με τις σύγχρονες μεθόδους της επιστήμης των δεδομένων και της ερευνητικής δημοσιογραφίας».

Πιστεύω ότι ο αναγνώστης που μπορεί να διαβάζει ανάμεσα στις γραμμές θα έχει ήδη αντιληφθεί περί τίνος πρόκειται. Απλά να υπενθυμίσουμε ότι στη δυτική ορολογία, ως πολεμιστές κατά της παραπληροφόρησης εμφανίζονται σταθερά οι επαγγελματίες προπαγανδιστές της Αμερικανο-ΝΑΤΟικής παραπληροφόρησης, με γνωστότερο ίσως παράδειγμα την περιβόητη Nina Jankowicz, αυτοαποκαλούμενη και Μαίρη Πόππινς της παραπληροφόρησης, η οποία μας έχει απασχολήσει αναλυτικά και αλλού δεδομένου ότι είχε αρχικά διοριστεί από την κυβέρνηση Μπάιντεν ως υπεύθυνη του λεγόμενου “Υπουργείου Αλήθειας” που θα είχε ως αποστολή τον πόλεμο κατά της “Ρωσικής παραπληροφόρησης”.

Ως συγγραφείς της πρώτης ανάλυσης υπογράφουν οι Pia Lamberty, Corinne Heuer, και Josef Holnburger.

Η δεύτερη ανάλυση αποτελεί άρθρο (επίσης στηριγμένο σε “μελέτες”) στο έγκριτο και διακεκριμένο outlet εκλεπτυσμένης δυτικής προπαγάνδας, το περιοδικό “Foreign Affairs” (έκδοση Νοεμβρίου-Δεκεμβρίου). Το υπογράφουν οι Andrea Kendall-Taylor and Michael Kofman, και οι δύο βασικά στελέχη του “Κέντρου για μια Νέα Αμερικανική Ασφάλεια” (CNAS). Ο πρώτος είναι senior fellow του κέντρου και διευθυντής του διατλαντικού προγράμματος ασφαλείας του ενώ ο δεύτερος είναι senior adjunct fellow του κέντρου, αλλά επίσης κατέχει και τη θέση του διευθυντή ερευνών του προγράμματος Ρωσικών σπουδών στο Κέντρο Ναυτικών Αναλύσεων (CNA), που αποτελεί το ένα από τα δύο παρακλάδια του Κέντρου Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ—το άλλο είναι το Ινστιτούτο Δημόσιας Έρευνας (IPR) . Πέρα από τους πομπώδεις τίτλους, και τα δύο αυτά κέντρα είναι άμεσα και στενά συνδεδεμένα και με τις υπηρεσίες πληροφοριών και γνωστικού πολέμου των ΗΠΑ.

Ειδικότερα το CNAS ιδρύθηκε το 2007 με άμεση χρηματοδότηση των μεγαλύτερων εταιριών του Αμερικανικού στρατιωτικο-βιομηχανικού συμπλέγματος και όχι μόνο. Σύμφωνα με την Wikipedia: «Με τη χρηματοδότηση της Northrop Grumman, δεκάδων στρατιωτικών εργολάβων, της Chevron, της Amazon, της Google και άλλων μεγάλων εταιρειών, το CNAS ειδικεύεται σε θέματα εθνικής ασφάλειας των Ηνωμένων Πολιτειών, όπως η τρομοκρατία, ο ανορθόδοξος πόλεμος, το μέλλον του αμερικανικού στρατού, η ανάδειξη της Ασίας σε παγκόσμιο κέντρο ισχύος, τα πολεμικά παιχνίδια που φέρνουν αντιμέτωπες τις ΗΠΑ με τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας και οι επιπτώσεις της κατανάλωσης φυσικών πόρων στην εθνική ασφάλεια.» Σημειωτέον ότι η περιβόητη Victoria Nuland ήταν ο προηγούμενος από τον σημερινό Διευθύνων Σύμβουλος του CNAS, ενώ πάμπολλα στελέχη του υπηρέτησαν και υπηρετούν στις κυβερνήσεις Ομπάμα και Μπάιντεν.

Το δεύτερο (CNA Org) αποτελεί καθαρά Αμερικανική κυβερνητική υπηρεσία που «χρησιμοποιεί την επιχειρησιακή έρευνα για την αντιμετώπιση στρατιωτικών ζητημάτων από το Center for Naval Analyses (CNA) και εγχώριων προκλήσεων από το Institute for Public Research (IPR)». Σύμφωνα με τους ίδιους, οι αναλυτές του CNA βρίσκονται σε όλα τα κέντρα στρατιωτικής διοίκησης των ΗΠΑ ανά τον κόσμο προκειμένου να βοηθούν τους κατά τόπους διοικητές να παίρνουν τις ορθές αποφάσεις.

Αλλά ας επιστρέψουμε στις δύο αναλύσεις μας, τώρα που γνωρίζουμε το ποιόν των κέντρων για τα οποία οι συγγραφείς αυτών των πονημάτων εργάζονται.

A. Η ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ CeMAS

Σύμφωνα με τη μελέτη του CeMAS, o αριθμός των Γερμανών που συμφωνούν με τη θέση της Ρωσίας σχετικά με τα βαθύτερα αίτια της σύγκρουσης στην Ουκρανία έχει αυξηθεί τους τελευταίους μήνες. Κατά τους συγγραφείς, η εκδοχή της Μόσχας για τις αιτίες του πολέμου ανήκει στον κύκλο των «θεωριών συνωμοσίας»—αυτό δεν είναι καθόλου αθώο και θα το σχολιάσουμε αναλυτικά στο τέλος του σημειώματός μας. Εδώ απλά να επισημάνουμε ότι η εκτίμηση αυτή των Δυτικών προπαγανδιστών, δηλαδή ότι η Ρωσική αιτιολόγηση του πολέμου συνιστά «θεωρία συνωμοσίας», τελευταία αποτελεί κοινό τόπο σε όλες τις «αναλύσεις» των πολεμιστών του γνωστικού πολέμου για λογαριασμό της Δύσης, πράγμα που επίσης έχει αρχίσει να διαπερνά και τον επίσημο λόγο των Αμερικανο-ΝΑΤΟικών ηγετών.

Το εξώφυλλο της μελέτης του Κέντρο Παρακολούθησης, Ανάλυσης και Στρατηγικής (CeMAS)

Το CeMAS αναφέρει στην παρουσίαση του πονήματος:

«Στο ερευνητικό έγγραφο “Δοκιμασία αντοχής για τη δημοκρατία: φιλο-Ρωσικές αφηγήσεις συνωμοσίας και πίστεις όσο αφορά την παραπληροφόρηση στην κοινωνία” (Stress test for democracy: pro-Russian conspiracy narratives and belief in disinformation in society) παρουσιάζουμε τα αποτελέσματα της πιο πρόσφατης πληθυσμιακής έρευνας. Συγκρίνουμε τα σημερινά ποσοστά αποδοχής των φιλο-ρωσικών αφηγήσεων συνωμοσίας με τα ποσοστά της έρευνάς μας τον Απρίλιο του 2022. Πώς εκλαμβάνει σήμερα ο γερμανικός πληθυσμός τις φιλορωσικές αφηγήσεις; Υπάρχει πράγματι διαφορά στη στάση απέναντι στις αφηγήσεις συνωμοσίας για τον ρωσικό επιθετικό πόλεμο στην Ουκρανία μεταξύ Ανατολικής και Δυτικής Γερμανίας; Και ποιων οι ψηφοφόροι είναι πιο πιθανό να συμφωνήσουν με τις αφηγήσεις συνωμοσίας για τον πόλεμο στην Ουκρανία;

Η δημοσκοπική έρευνα δείχνει αύξηση όλων των ποσοστών αποδοχής των φιλο-ρωσικών αφηγήσεων συνωμοσίας στο σύνολο του γερμανικού πληθυσμού. Οι τιμές των επί μέρους απαντήσεων όσον αφορά τη στάση απέναντι στα φιλορωσικά αφηγήματα συνωμοσίας στον γερμανικό πληθυσμό αυξήθηκαν επίσης σημαντικά σε σύγκριση με τα αποτελέσματα της έρευνας της ανάλυσής μας από τον Απρίλιο του 2022. Το 19%, σχεδόν ένας στους πέντε, συμφώνησε με τη δήλωση ότι ο ρωσικός επιθετικός πόλεμος ήταν μια αναπόφευκτη αντίδραση της Ρωσίας στην πρόκληση του ΝΑΤΟ. Το 21% συμφώνησε σε κάποιο βαθμό με τη δήλωση αυτή. Τον Απρίλιο, η συμφωνία εδώ ήταν 12 τοις εκατό και η μερική συμφωνία 17 τοις εκατό. Η σύγκριση των στοιχείων από την Ανατολική και τη Δυτική Γερμανία είναι επίσης αξιοσημείωτη. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι φιλορωσικές αφηγήσεις είναι σημαντικά πιο συχνές στα νέα ομόσπονδα κρατίδια. Ενώ κάθε τρίτο άτομο στην ανατολική Γερμανία συμφώνησε με τη δήλωση ότι το ΝΑΤΟ προκάλεσε τη Ρωσία για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα που η Ρωσία έπρεπε να πάει σε πόλεμο, μόλις οι μισοί από τους ερωτηθέντες στη δυτική Γερμανία συμφώνησαν με αυτή τη δήλωση, το 16%. Παρόμοια αναλογία βρέθηκε και για άλλα στοιχεία.»

Εδώ ας σημειώσουμε ποια θέση συνιστά “θεωρία συνωμοσίας” και “παραπληροφόρηση” κατά τους συγγραφείς: Πρόκειται για τη θέση ότι το ΝΑΤΟ προκάλεσε την αναπόφευκτη αντίδραση της Ρωσίας με την μακροχρόνια προκλητικότητά του.

Δεν σχολιάζεται ούτε επιχειρείται να απαντηθεί το ερώτημα γιατί το ΝΑΤΟ επεκτεινόταν συνεχώς προς Ανατολάς και μετέφερε στρατεύματα σε χώρες που συνορεύουν με τη Ρωσία καθώς επίσης και το ερώτημα του ποια θα έπρεπε να είναι η στάση της Ρωσίας απέναντι στην προετοιμαζόμενη είσοδο της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ και της ανακοίνωσής της ότι θα αποκτήσει πυρηνικά όπλα. Επίσης, δεν παρουσιάζονται οι άλλες δύο θέσεις της Ρωσίας που αφορούν πρώτον τις συνθήκες ακραίας καταπίεσης του Ρωσόφωνου πληθυσμού και ειδικότερα των κατοίκων του Ντονμπάς, με την παραβίαση των συμφωνιών του Μινσκ, και δεύτερον τη σύμφυση ναζιστικών θεωρήσεων και οργανώσεων με τον επίσημο κρατικό Ουκρανικό μηχανισμό, που δημιουργούσε σοβαρό κίνδυνο για τη Ρωσία και τους Ρωσόφωνους πληθυσμούς της Ουκρανίας.

Επιπλέον, στις δημοσκοπήσεις τέθηκε το ερώτημα αν “ο Πούτιν θα ενεργήσει ενάντια σε μια παγκόσμια ελίτ που κινεί τα νήματα από το παρασκήνιο” (σελ. 1). Όμως, ως σκοπός της έρευνας έχει τεθεί η μελέτη της επίδρασης «από ρωσικές εκστρατείες παραπληροφόρησης και προπαγάνδας, οι οποίες χρησιμοποιούνται σκόπιμα για την περαιτέρω αποσταθεροποίηση της κοινωνίας και τον περαιτέρω κλονισμό της εμπιστοσύνης των πολιτών στην κυβέρνηση» (σελ. 2). Σύμφωνα με τους ίδιους, η προπαγάνδα αυτή και η παραπληροφόρηση διοχετεύεται «από περισσότερους από 30 υποτιθέμενους ειδησεογραφικούς ιστότοπους, οι οποίοι με την πρώτη ματιά δεν διακρίνονταν από τους πραγματικούς ιστότοπους του Spiegel, της FAZ ή της Welt» (σελ. 2) και οι οποίοι καθοδηγούνται από τη Ρωσία. Αλλά πότε η Ρωσικές αφηγήσεις περιέγραψαν τον Ρώσο πρόεδρο ως μαχόμενο δήθεν κάποια παγκόσμια ελίτ που κινεί τα νήματα από τα παρασκήνια και ποιος από τους υποτιθέμενους 30 ιστότοπους της Ρωσίας έχει καταφύγει σε τέτοιες θεωρίες τύπου QAnon και Pizzagate;

Δεν βρίσκω τρόπο να εκφράσω όσο θα ήθελα την αγανάκτησή μου εναντίον αυτής της κατάφωρης διαστρέβλωσης που επιχειρείται σε μία—υποτίθεται—σοβαρή μελέτη, διαστρέβλωση που παραβιάζει κάθε επιστημονικό κριτήριο και αποτελεί επιτομή πραγματικής παραπληροφόρησης. Διότι, ενώ υποτίθεται ότι εξετάζεται η αποδοχή από τον Γερμανικό πληθυσμό της αιτιολόγησης του πολέμου που αφηγείται η Ρωσία, εδώ πλασάρεται από την πίσω πόρτα μια θεωρία που ουδέποτε υποστήριξε η Ρωσία—δηλαδή ότι ο Πούτιν μάχεται κάποια παγκόσμια καμπάλ—ενώ ταυτόχρονα, όπως είδαμε, αποσιωπούνται κύρια σημεία από τη Ρωσική αφήγηση και δεν εξετάζεται η αποδοχή τους από τον Γερμανικό πληθυσμό. Πάντως η “συνωμοσιολογική” αυτή εκδοχή συγκέντρωσε αρκετά μικρότερα ποσοστά αποδοχής, όπως και άλλες, αντίστοιχες, που παρουσιάστηκαν στο κοινό με ακόμη μικρότερη επιτυχία.

Αυτή η ανάμειξη πραγματικών στοιχείων της Ρωσικής αφήγησης με θεωρίες συνωμοσίας δεν είναι τυχαία και αποτελεί νέο χαρακτηριστικό του εκπορευόμενου από κέντρα της Δύσης γνωστικού πολέμου, όπως θα δούμε αργότερα.

Όμως, στη μελέτη παρουσιάστηκε και το ερώτημα κατά πόσο οι ερωτώμενοι πιστεύουν ότι η Ουκρανία διατηρούσε στο έδαφός της βιολογικά εργαστήρια που, υπό την καθοδήγηση του Πενταγώνου ασχολούνταν με έρευνα σημαντική για βιολογικό πόλεμο (σελ. 4). Αν και πρόκειται περί αναμφισβήτητου και εκτενώς ντοκουμενταρισμένου γεγονότος, η ερώτηση αυτή μπαίνει πλάι στην ερώτηση για τον Πούτιν και την παγκόσμια καμπάλ. Αυτό γίνεται χωρίς καμία αιτιολόγηση με προφανή σκοπό να γελοιοποιήσει τη σοβαρότητα της κατηγορίας για πολεμικές βιολογικές μελέτες σε Ουκρανικά (και όχι μόνο) εργαστήρια κάτω από τον έλεγχο του Πενταγώνου.

Δεν ασχολούμαστε εδώ ούτε με τις τεχνικές ούτε με την ανάλυση των απαντήσεων σε κάθε ερώτημα του πονήματος. Χοντρικά, σε όλες τις ερωτήσεις ο Γερμανικός πληθυσμός μεταβάλλει τη στάση του αυξάνοντας σημαντικά τα ποσοστά που “δικαιώνουν” τη Ρωσία είτε σε ερωτήσεις που έχουν όντως να κάνουν με τη Ρωσική αφήγηση είτε σε πραγματικά “συνωμοσιολογικές” ερωτήσεις. Περισσότερο “φιλο-Ρώσοι” εμφανίζονται στο δεξιό και στο αριστερό άκρο του φάσματος ενώ οι πλέον φανατισμένοι φιλο-Ουκρανοί είναι οι ψηφοφόροι των Πρασίνων (τι έκπληξη!).

Θα ασχοληθούμε όμως με το κεντρικό συμπέρασμα του πονήματος, επειδή από εκεί προκύπτει και το Raison d’être του, ο λόγος που το γέννησε η συγκυρία. Οι συγγραφείς, αφού μιλήσουν για «καιρούς αβεβαιότητας» όπου ζούμε, καταφεύγουν οι ίδιοι στις πιο ξεδιάντροπες θεωρίες συνωμοσίας μιλώντας για  «αντιδημοκρατικούς φορείς [που] χρησιμοποιούν εκστρατείες παραπληροφόρησης όχι μόνο για να πείσουν, αλλά και για να σπείρουν την αμφιβολία στον πληθυσμό. Στόχος τους είναι να αυξήσουν την υποκειμενική ανασφάλεια του πληθυσμού, η οποία είναι ήδη υψηλή σε καταστάσεις κρίσης, προκειμένου να κλονίσουν τελικά την εμπιστοσύνη στη δημοκρατία προς όφελος των δικών τους στόχων».

Με απλά λόγια, αν ο πληθυσμός δεν ανταποκρίνεται στο σανό που του προσφέρουν σε καθεστώς πλήρους ομοφωνίας τα ΜΜΕ, τότε αυτό οφείλεται σε σκοτεινές δυνάμεις που καραδοκούν για να καταστρέψουν τη “δημοκρατία”. Θεωρία εντελώς ανάλογη του “κομμουνιστικού δακτύλου” που προέβαλε η δική μας “εθνοσωτήριος” για να αιτιολογήσει την πραγματική κατάλυση της όποιας δημοκρατίας είχαμε το 1967.

Υπερβολή; Για να δούμε πώς καταλήγει το πόνημα: « Ενόψει του συνεχιζόμενου επιθετικού πολέμου κατά της Ουκρανίας και των περαιτέρω κρίσεων που θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε ως κοινωνία, αυτό σημαίνει [ότι απαιτείται η] ανάπτυξη μιας πιο ολοκληρωμένης κατανόησης της προπαγάνδας και της παραπληροφόρησης. Χρειάζεται επίσης μια βαθύτερη κοινωνικοπολιτική συζήτηση σχετικά με το πώς να αντιμετωπιστεί το αυξανόμενο κύμα των εκστρατειών παραπληροφόρησης. Η συζήτηση σχετικά με την προπαγάνδα και την παραπληροφόρηση πρέπει να προχωρήσει πέρα από τη λεγόμενη διάψευση, δηλαδή την αντιστάθμιση του ελλείμματος πληροφόρησης. Η παραπληροφόρηση δεν πρέπει να εκλαμβάνεται μόνο ως πρόβλημα πληροφόρησης ή ασφάλειας. Πρόκειται για επίθεση στη δημοκρατία ως τέτοια.»

Με απλά λόγια, η συζήτηση δεν αρκεί, χρειάζονται μέτρα εδώ και τώρα, διότι «η δημοκρατία μας κινδυνεύει». Προφανώς, έπεται ο “γύψος”.

B. Η ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΤΟ “FOREIGN AFFAIRS

Το εξώφυλλο της ανάλυσης στο “Foreign Affairs”

Το άρθρο επιγράφεται: «Η επικίνδυνη παρακμή της Ρωσίας. Το Κρεμλίνο δεν θα πέσει αμαχητί» και η κεντρική ιδέα του είναι ότι ο Ουκρανικός πόλεμος οδηγεί σε επιταχυνόμενες διαλυτικές καταστάσεις στη Ρωσία αλλά και στην Ευρώπη, τις οποίες μόνο η Αμερική μπορεί να αντιμετωπίσει. Για το σκοπό αυτό θα πρέπει να ενταθούν οι προσπάθειες να κερδίσει η Ουκρανία τον πόλεμο, πράγμα που αν συμβεί όμως θα οδηγήσει σε ακόμη πιο οξυμένη αντιπαράθεση τη Ρωσία με τις ΗΠΑ, επειδή η Ρωσία θα μάχεται πιο απεγνωσμένα για την επιβίωσή της. Στη μακρόχρονη αυτή σύγκρουση, οι ΗΠΑ οφείλουν να ελέγξουν τον Ευρωπαϊκό χώρο επειδή «δεν μπορούμε να φανταστούμε ότι η Ευρώπη μπορεί να διαχειριστεί το πρόβλημα [της σχέσης της με τη Ρωσία] μόνη της». Αναγκαίος όρος για να λήξει η σύγκρουση είναι η απομάκρυνση του Πούτιν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, αλλά αυτό δεν αρκεί. Θα χρειαστεί να αναλάβουν τη διακυβέρνηση της Ρωσίας οι σημερινοί Ρώσοι φιλελεύθεροι εμιγκρέδες, την εξόριστη κοινότητα των οποίων οι ΗΠΑ πρέπει να βοηθούν με χρήματα και άλλα μέσα, κ.λπ., κ.λπ.

Εμάς εδώ δεν μας ενδιαφέρουν οι μελλοντολογίες του πονήματος ούτε τα μοτίβα της ψευτο-ανάλυσης που τα έχουμε ξαναδεί σε πλήθος ατλαντικών πηγών. Μας ενδιαφέρουν όμως οι εκτιμήσεις για τη δυνατότητα το Ρωσικό αφήγημα για τον πόλεμο να επηρεάσει το Δυτικό κοινό.

Διαβάζουμε: «Ο Πούτιν και οι προπαγανδιστές του έχουν μεταδώσει το μήνυμα ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι στην πραγματικότητα μια πολιτισμική σύγκρουση με τη Δύση που επιδιώκει να κρατήσει τη Ρωσία αδύναμη. Ισχυρίζονται ότι η Ρωσία πολεμά το ΝΑΤΟ στην Ουκρανία και ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρώπη θέλουν να διαμελίσουν τη Ρωσία. Αν και αυτή η αντιαμερικανική ρητορική δεν είναι καινούργια -το να παρουσιάζονται οι Ηνωμένες Πολιτείες ως εχθρός είναι μια μακροχρόνια τακτική του Πούτιν- γίνεται όλο και πιο θυμωμένη και επιθετική. Αυτός ο συγκρουσιακός, αντιδυτικός τόνος θα συνεχιστεί όσο ο Πούτιν βρίσκεται στην εξουσία».

Και συνεχίζουν: «Με την πλάτη στον τοίχο, το Κρεμλίνο θα έχει επίσης λιγότερες ενδοιασμούς στο να προσπαθήσει να αποσταθεροποιήσει τους εχθρούς του….. Για αρχή, το Κρεμλίνο είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα εντείνει τις εκστρατείες παραπληροφόρησης. Η Ρωσία έχει δει πόσο αποτελεσματικές μπορούν να είναι τέτοιες εκστρατείες: η παραπληροφόρηση και η προπαγάνδα συνέβαλαν στην απόφαση ηγετών στην Αφρική, τη Λατινική Αμερική και τη Μέση Ανατολή να παραμείνουν ουδέτεροι ή επιφυλακτικοί μετά την εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία. Κατηγορώντας την Ουκρανία για τη διάπραξη φρικαλεοτήτων που διέπραξαν οι Ρώσοι στρατιώτες στον πόλεμο, ενοχοποιώντας τις δυτικές κυρώσεις αντί για την εισβολή της Ρωσίας ως υπεύθυνες για τις υψηλές τιμές των τροφίμων και της ενέργειας και πείθοντας πολλούς ότι διεξάγει έναν αμυντικό πόλεμο εναντίον ενός επεκτεινόμενου ΝΑΤΟ, η Ρωσία αμβλύνει την κριτική για τη στρατιωτική της επιθετικότητα».

Από αυτά τα εκτεταμένα αποσπάσματα κρατάμε τις εκτιμήσεις πρώτον, ότι η θεώρηση πως η Ρωσία διεξάγει αμυντικό πόλεμο εναντίον ενός επεκτεινόμενου ΝΑΤΟ αποτελεί παραπληροφόρηση και δεύτερον, ότι η Ρωσική παραπληροφόρηση έχει αποδειχτεί επιτυχής αφού μετέβαλε τη στάση πολλών ηγετών στην Αφρική, τη Λατινική Αμερική και τη Μέση Ανατολή (περιέργως, λείπει η Ασία από τον μακρύ κατάλογο).

Ένα ενδιαφέρον σημείο στην αφήγηση του πονήματος αποτελεί η στάση του απέναντι στη Ρωσική προσπάθεια για εγγυήσεις ασφάλειας στην Ευρώπη κάτω από την αρχή της «αδιαίρετης ασφάλειας». Υπενθυμίζουμε ότι το ζήτημα των αμοιβαίων εγγυήσεων ασφάλειας στην Ευρώπη αποτελούσε βασικό σημείο των χωρίς αποτέλεσμα διπλωματικών διαπραγματεύσεων που προσπάθησε να κάνει η Ρωσία με τις ΗΠΑ και τις βασικές Ευρωπαϊκές χώρες στα τέλη του 2021-αρχές του 2022. Έκτοτε, η υπενθύμιση αυτής της πτυχής στη συζήτηση των αιτιών του πολέμου αποτελεί κεντρικό σημείο του Ρωσικού αφηγήματος, ακριβώς επειδή έτσι τονίζεται ο αμυντικός χαρακτήρας της Ρωσικής προσέγγισης (και με επιτυχία, όπως είδαμε).

Αλλά στο πόνημα υπογραμμίζεται ότι: «Η Ρωσία υπό τον Πούτιν δεν θα είναι ποτέ συμμέτοχος στην ευρωπαϊκή ασφάλεια…..Η Ουάσιγκτον πρέπει επίσης να εργαστεί για να στριμώξει και να περιχαρακώσει τη Ρωσία, ώστε να την εμποδίσει να εξαπολύσει επιθετικές ενέργειες πέραν των συνόρων της. Η υποβάθμιση της ρωσικής ισχύος απαιτεί από την Ουάσιγκτον να βασιστεί [και μετά το τέλος του πολέμου] στις πολιτικές που έθεσε σε κίνηση μετά την εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία».

Επομένως, κατά το πόνημα, δεν τίθεται ούτε τώρα ούτε στο μέλλον θέμα για συμφωνίες αμοιβαίας ασφάλειας στην Ευρώπη. Αντίθετα οι ΗΠΑ οφείλουν να ακολουθήσουν επιθετικότερη πολιτική απέναντι στη Ρωσία. Άρα εδώ υπάρχει ένα ερώτημα: Η σχετική προσπάθεια της Ρωσίας να προβάλει το ζήτημα της αμοιβαίας ασφάλειας στην Ευρώπη συνιστά “επίθεση παραπληροφόρησης” ή όχι; Το πόνημα προτιμά να παρακάμψει το ερώτημα, αν και αυτό προφανώς θα μπαίνει όλο και εντονότερα μπροστά σε όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες στο μέλλον, και ιδιαίτερα στη Γερμανία.

Σαν αποτέλεσμα της παράκαμψης αυτών των κρίσιμων ερωτημάτων όσο αφορά την Αμερικανική στάση απέναντι στη Ρωσική αφήγηση, ηχούν κενές περιεχομένου οι παραινέσεις του πονήματος στο στυλ: « Ο περιορισμός της Μόσχας θα απαιτήσει επίσης από την Ουάσινγκτον και τους Ευρωπαίους συμμάχους της να συντηρήσουν την ενασχόλησή τους με την Ινδία και άλλες χώρες της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής που συνεχίζουν να αποτελούν σανίδα σωτηρίας για τη Ρωσία. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στον παγκόσμιο Νότο, όπου η Ρωσία απολαμβάνει μεγαλύτερη επιρροή και είναι σε θέση να αμφισβητήσει την [Αμερικανική] αφήγηση».

Γ. ΠΩΣ ΠΟΛΕΜΑ Η “ΔΥΣΗ” ΤΑ ΡΩΣΙΚΑ ΑΦΗΓΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟ ΟΥΚΡΑΝΙΚΟ;

Επισημάναμε κάποια σημεία στις δύο παραπάνω “μελέτες”/αναλύσεις που είναι κοινά: Και στα δύο πονήματα εκφράζεται η ανησυχία για την απήχηση του Ρωσικού αφηγήματος περί αμυντικού πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία. Όπως είδαμε, η Ρωσική θέση δεν παρουσιάζεται ούτε αντιμετωπίζεται στην πληρότητά της σε κανένα από τα δύο, γεγονός που καθεαυτό προδίδει αμηχανία και υπογραμμίζει την “διαπερατότητα” που διαθέτει η Ρωσική αφήγηση, καθώς ούτε η παράθεσή της δεν εξυπηρετεί τους πολέμιούς της. Παρόλ’ αυτά απορρίπτεται συνοπτικά ως “παραπληροφόρηση” την οποία μάλιστα το πρώτο πόνημα συνδέει αυθαίρετα και αντι-δεοντολογικά με “θεωρίες συνωμοσίας”. Είναι, πιστεύω, προφανές ότι για να αντικρουστεί μια θεωρία που διαδίδεται και ασκεί σαφή επιρροή, κάτι παραπάνω θα πρέπει να γίνει από τους Δυτικούς μαχητές του γνωστικού πολέμου από το να την χλευάζουν και να της κολλάνε ταμπελάκια.

Δεν γνωρίζουμε πώς θα πείσουν τους ηγέτες των χωρών που δεν έχουν πειστεί από τη Δυτική αφήγηση, αλλά υποψιαζόμαστε ότι αυτό δεν τους ενδιαφέρει. Έχουν βάλει “όλα τα λεφτά” στη νίκη των Ουκρανών, η οποία βεβαίως, όταν επέλθει ή έστω όταν διαφανεί ότι επέρχεται—όπως λέμε “όταν έλθεις εν τη βασιλεία σου”—κατανάγκην θα μεταβάλει και τη στάση των ηγετών αυτών. Νομίζω ότι αυτή είναι η τακτική απέναντι στις χώρες που δεν συμμορφώνονται, παράλληλα φυσικά με τις απειλές για κυρώσεις—που όμως έχουν εξελιχθεί σε δίκοπο μαχαίρι, καθώς η γενίκευση της επιβολής τους σε πάμπολλες χώρες θα μπορούσε να οδηγήσει αυτές τις χώρες στη συνεργασία μεταξύ τους, γεγονός που όχι μόνο θα ακύρωνε τις κυρώσεις αλλά θα ακύρωνε ακόμη και την έννοια “κύρωση” καθεαυτή. Τυπικό παράδειγμα εδώ είναι η Ινδία, όπου οι απειλές λειτουργούν για πλήθος μεμονωμένων επιχειρήσεων αλλά όχι για το κράτος συνολικά, με αποτέλεσμα οι ΗΠΑ να μην αποτολμούν να επιβάλουν κυρώσεις στο Ινδικό κράτος.

Αυτό που τους ενδιαφέρει αυτή τη στιγμή είναι κυρίως το πώς θα “μεταπείσουν” τους λαούς των χωρών, όχι μόνο της Δύσης, αλλά και της Αφρικής, της Ασίας, της Λ. Αμερικής, της Μ. Ανατολής, σχετικά με την επεκτεινόμενη και τείνουσα να επικρατήσει θεώρηση ότι η Ρωσία διεξάγει αμυντικό πόλεμο στην Ουκρανία.

Ας δούμε μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα των κατευθύνσεων που παίρνει αυτές τις μέρες η Δυτική προπαγάνδα προκειμένου να καταπολεμήσει τη Ρωσική αφήγηση.

Γ1. Ο ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΜΕΣΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ

Έτσι, την Παρασκευή 4 Νοεμβρίου, ο πρόεδρος Μπάιντεν, του οποίου η προσπάθεια να εγκαταστήσει υπηρεσία ανοιχτής λογοκρισίας στις ΗΠΑ μέσω της καθιέρωσης του λεγόμενου «υπουργείου αλήθειας» εγκαταλείφθηκε άδοξα—αν και η αλήθεια είναι ότι απλώς πήρε πιο έμμεσους δρόμους, όπως θα δούμε παρακάτω—στράφηκε κατά του Έλον Μασκ και του τουΐτερ, το οποίο ο επιχειρηματίας αγόρασε πριν λίγες μέρες.

Ο Έλον Μασκ ανέβασε ένα βίντεο όπου εμφανίζεται να μπαίνει στα κεντρικά γραφεία του Twitter κραδαίνοντας ένα νεροχύτη/νιπτήρα

Το τουΐτερ ασκεί μαζική λογοκρισία και διαγράφει αναιτιολόγητα και ανεξέλεγκτα λογαριασμούς που υποστηρίζουν το Ρωσικό αφήγημα από την έναρξη των πολεμικών επιχειρήσεων στην Ουκρανία (έχουμε αναφερθεί αναλυτικά αλλού, βλ. Κεφάλαιο Γ: Η παραπληροφόρηση ως μείζον επιχειρησιακό όπλο), ενώ σε ορισμένους που δεν διαγράφει προσθέτει προειδοποίηση ότι αποτελούν «φερέφωνα της Ρωσικής κυβέρνησης» ή ότι οι κατέχοντες τον αντίστοιχο λογαριασμό «εργάζονται για λογαριασμό Ρωσικών ΜΜΕ», συχνά με εξαιρετικά φαιδρά αποτελέσματα .

Όσο συνέβαινε αυτό ο Μπάιντεν δεν είχε πρόβλημα. Αλλά πρόβλημα απέκτησε το τουΐτερ, το οποίο υποχώρησε παγκόσμια έναντι του Τέλεγκραμ, που πλέον αποτελεί ίσως το βασικότερο εργαλείο πληροφόρησης για τα τεκταινόμενα στην Ουκρανία. Ο Μπάιντεν, φοβούμενος αλλαγές πολιτικής στο τουΐτερ από τον Μασκ, δήλωσε ότι «Ο Έλον Μασκ βγαίνει και αγοράζει μια εταιρεία που εκτοξεύει ψέματα σε όλο τον κόσμο» με την εκπρόσωπο του Λευκού Οίκου, Karine Jean-Pierre να δηλώνει στους δημοσιογράφους νωρίτερα την Παρασκευή ότι ο Μπάιντεν έχει «μιλήσει ανοιχτά για τη σημασία των πλατφορμών κοινωνικής δικτύωσης να συνεχίσουν να λαμβάνουν μέτρα για τη μείωση της ρητορικής μίσους και της παραπληροφόρησης». «Αυτή η πεποίθηση [του Μπάιντεν] επεκτείνεται στο Twitter, επεκτείνεται στο Facebook και σε κάθε άλλη πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης όπου οι χρήστες μπορούν να διαδώσουν παραπληροφόρηση», συνέχισε η ίδια. Προφανώς, για τον Μπάιντεν “παραπληροφόρηση” είναι οτιδήποτε δεν συνάδει με την αφήγηση της Αμερικανικής κυβέρνησης.

Ο Μπάιντεν την Παρασκευή 4 Νοεμβρίου καθώς εκφωνεί τον Φιλιππικό κατά του…Twitter

Η προσπάθεια της Αμερικανικής κυβέρνησης να επιβάλει άμεσο έλεγχο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ιδιαίτερα και όσο αφορά τη διάδοση “μη εγκεκριμένων” αφηγήσεων για το Ουκρανικό, όπως ήδη γράψαμε, δεν είναι νέα. Καταρχήν, στο Facebook έχει επιβληθεί καθεστώς αυστηρού ελέγχου των αναρτήσεων για το Ουκρανικό με καταστολή όσων προωθούν το Ρωσικό αφήγημα—όλοι γνωρίζουμε τα καρτελάκια που χαρακτηρίζουν αναρτήσεις από Ρωσικά ΜΜΕ ως φερέφωνα της Ρωσικής κυβέρνησης ή την παρεμβολή ταμπέλων περί “ψευδούς καταχώρησης” με αστήρικτα σχόλια από εντελώς άχρηστους, υποτίθεται “ανεξάρτητους”, κριτές σε αναρτήσεις που αμφισβητούν την αμερικανική προπαγάνδα, ανεξάρτητα από τα στοιχεία που προσκομίζονται. Μάλιστα, ειδικά για τους “ελεγκτές” που έχει προσλάβει το Facebook για το Ουκρανικό, η πλειοψηφία τους χρηματοδοτείται είτε άμεσα είτε έμμεσα από την CIA. Επίσης, το F/B μετέβαλε την πολιτική του όσο αφορά τους νέο-ΝΑΖΙ της Ουκρανίας, των οποίων οι απόψεις δεν επιτρεπόταν να αναρτώνται: Τώρα πλέον επιτρέπεται, αρκεί αυτές να στρέφονται κατά των Ρώσων, ακόμη και αν καλούν στην εκτέλεσή τους—αυτό δεν θεωρείται “κήρυγμα μίσους”.

Επίσης είναι πολύ γνωστή η περίπτωση όπου το Τουΐτερ έκλεισε το λογαριασμό της Αμερικανικής εφημερίδας New York Post λίγο πριν τις εκλογές, όταν η τελευταία αποκάλυψε τα αλισβερίσια της οικογένειας Μπάιντεν στην Ουκρανία, τον καιρό που ο γιος του νυν προέδρου και τότε αντιπροέδρου (επί κυβέρνησης Ομπάμα) κέρδιζε τερατώδη ποσά και κανόνιζε με το αζημίωτο ραντεβού Ουκρανών επιχειρηματιών με τον τότε αντιπρόεδρο των ΗΠΑ. Ως αιτιολογία προβλήθηκε ότι η είδηση αποτελούσε—τι πρωτότυπο!—Ρωσική παραπληροφόρηση.

Αλλά αυτά δεν ήταν αρκετά για την Αμερικανική κυβέρνηση. Έτσι, σύμφωνα με πρόσφατο ρεπορτάζ του Intercept, το υπουργείο εσωτερικής ασφάλειας των ΗΠΑ (Department of Homeland Security—DHS), που θα ήταν υπεύθυνο και για το αλήστου μνήμης «υπουργείο αλήθειας», βρίσκεται σε άμεση επικοινωνία με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τους υποδεικνύει ποιες αναρτήσεις να καταπνίξουν σύμφωνα με την άποψή του περί παραπληροφόρησης.

Η “ειδική πύλη” μέσω της οποίας οι αξιωματούχοι της κυβέρνησης των ΗΠΑ ζητάνε
την απόρριψη αναρτήσεων οι οποίες χαρακτηρίζονται ως “παραπληροφόρηση”
όσο αφορά την υποστήριξη των ΗΠΑ στην Ουκρανία

Το Business Insider περιγράφει στους τίτλους του ως εξής την όλη επιχείρηση του DHS: «Το Facebook διαθέτει μια ειδική πύλη για κυβερνητικούς αξιωματούχους προκειμένου να ζητούν να περιορίζονται ή να καταστέλλονται αναρτήσεις των χρηστών για ασαφώς καθορισμένη παραπληροφόρηση, αναφέρει έκθεση. Το The Intercept ανέφερε ότι οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης συνεργάζονται με μια πρωτοβουλία του DHS κατά της παραπληροφόρησης. Το Facebook δημιούργησε μια ειδική πύλη για κυβερνητικούς αξιωματούχους για να ζητούν να στραγγαλίζεται ή να καταστέλλεται το περιεχόμενο των [αναρτήσεων των]χρηστών. Στο στόχαστρο έχει μπει περιεχόμενο σχετικά με την προέλευση της πανδημίας COVID-19, τη φυλετική δικαιοσύνη και την υποστήριξη των ΗΠΑ προς την Ουκρανία».

Γ2. Η ΧΡΗΣΗ “ΦΙΛΙΚΩΝ” ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΕΥΝΟΪΚΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ

Εδώ τα παραδείγματα είναι καθημερινά και δεν έχει νόημα η προσπάθεια να τα παρακολουθήσουμε. Έχουμε αναφερθεί και στο παρελθόν εκτεταμένα στη χρήση των ΜΜΕ ως διαύλων διοχέτευσης αμερικανικής παραπληροφόρησης στο κοινό. Μάλιστα, οι ειδικοί του γνωστικού πολέμου είχαν ενθουσιαστεί τους πρώτους μήνες των πολεμικών επιχειρήσεων με τον τρόπο που η κυβέρνηση Μπάιντεν ασκούσε πλήρη έλεγχο σε όλα τα Δυτικά ΜΜΕ και διοχέτευε πληροφορίες και εκτιμήσεις “κατά βούληση”. Ειδικότερα για αυτή την περίοδο ο αναγνώστης ας ανατρέξει στο άρθρο με τίτλο: «Σε αναμονή της Ουκρανικής μεγάλης προβοκάτσιας: Ένα βήμα πριν την άμεση NATOϊκή εμπλοκή» (κυρίως κεφάλαια Γ, Ε2 και ΣΤ5).

Εδώ θα αναφερθούμε μόνο σε ένα πολύ πρόσφατο άρθρο (για την μετάφραση εκτεταμένων αποσπασμάτων βλ. εδώ), επειδή, αντίθετα με όσα συμβαίνουν συνήθως, πρόκειται για ένα πολύ καλοδουλεμένο κομμάτι στην προσπάθεια της Αμερικανικής κυβέρνησης να διαμορφώσει την παγκόσμια κοινή γνώμη όσο αφορά την Αμερικανική βοήθεια στην Ουκρανία. Είναι το άρθρο που αποκάλυψε ότι ο Μπάιντεν ύψωσε τη φωνή του στον Ζελένσκι όταν ο τελευταίος φάνηκε “αγνώμων” προς τις ΗΠΑ για την Αμερικανική βοήθεια—αν και η σχετική αποκάλυψη έγινε τέσσερις μήνες αργότερα και λίγο πριν τις Αμερικανικές ενδιάμεσες εκλογές που έχουν αναδείξει στους ψηφοφόρους το θέμα της απύθμενης ενίσχυσης της Ουκρανίας παρά τα τεράστια οικονομικά προβλήματα του λαού των ΗΠΑ. Είναι στο ίδιο άρθρο που αποκαλύφθηκε ότι οι πρόσφατες Ουκρανικές επιθέσεις σχεδιάστηκαν άμεσα κάτω από την καθοδήγηση των Αμερικανο-βρετανικών αρχηγείων—εδώ ο στόχος είναι να φανεί ότι η αμερικανική παρέμβαση “πιάνει τόπο”. Επίσης, στο ίδιο άρθρο υποστηρίζεται ότι η κλιμάκωση της εμπλοκής των ΗΠΑ έχει γίνει κατά τρόπο που να την “συνηθίσει” η Ρωσία ώστε να μην αντιδράσει σοβαρά στην μεταφορά της Αμερικανικής βοήθειας—μάλιστα η Ρωσία συγκρίνεται με τον γνωστό βάτραχο που σιγά σιγά συνηθίζει στη θερμότητα μέχρι να βράσει μέσα στην κατσαρόλα.

Το ενδιαφέρον βρίσκεται στα αντικρουόμενα συμφέροντα της Αμερικανικής αφήγησης. Αφενός απαιτείται να πειστεί το Αμερικανικό κοινό ότι αξίζουν οι θυσίες του αμερικανικού λαού χάριν της Ουκρανίας και αφετέρου απαιτείται να πειστεί το διεθνές κοινό ότι οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ δεν λειτουργούν επιθετικά προς τη Ρωσία. Εδώ έχουμε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της σύγκρουσης συμφερόντων.

Ο γνωστός, εξαιρετικός αναλυτής Scot Ritter γράφει γι’ αυτό το άρθρο, έχοντας προηγουμένως επιχειρηματολογήσει εξαντλητικά για την άποψή του: «Το “Inside the US Effort to Arm Ukraine” του Yaffa είναι ένα έξυπνο κομμάτι κυβερνητικής στενογραφίας που μεταμφιέζεται σε δημοσιογραφία και θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως τέτοιο από όλους όσους το διαβάζουν».

Δεδομένης όμως της προσοχής που αρχίζει να τραβά η κούραση που επιδεικνύει το παγκόσμιο κοινό στη συνέχιση του πολέμου καθώς και η αυξανόμενη διάδοση της Ρωσική αφήγησης ότι (ανάμεσα στα άλλα) η Ρωσία αμύνεται κατά των ΑμερικανοΝΑΤΟικών στην Ουκρανία, πρέπει να αναμένουμε άμεσα την έναρξη νέων δημοσιογραφικών ομοβροντιών ακριβώς στην κατεύθυνση ότι οι Ρώσοι είναι εκείνοι που αρνούνται την ειρήνευση στην Ουκρανία.

Αλλά, όπως θα δούμε αμέσως μετά, αυτή η προσπάθεια προσκρούει στους ίδιους τους Ουκρανούς.

Γ3. ΟΙ ΟΥΚΡΑΝΟΙ ΟΦΕΙΛΟΥΝ ΝΑ ΦΑΝΟΥΝ ΔΙΑΛΑΚΤΙΚΟΙ “ΓΙΑ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ”

Στις 5 Νοεμβρίου η Washington Post, που από ορισμένους θεωρείται ότι εκφράζει το “βαθύ κόμμα” των Δημοκρατικών ακόμη περισσότερο από όσο οι New York Times,  δημοσίευσε άρθρο με τίτλους «Οι ΗΠΑ ζητούν ιδιαιτέρως από την Ουκρανία να δείξει ότι είναι ανοιχτή σε διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία – Η ενθάρρυνση δεν αποσκοπεί στο να ωθήσει την Ουκρανία στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, αλλά στο να διασφαλίσει ότι θα διατηρήσει ένα ηθικό πλεονέκτημα στα μάτια των διεθνών υποστηρικτών της».

Πρόκειται ακριβώς για προσπάθεια να αντιμετωπιστεί το Ρωσικό αφήγημα ότι στην Ουκρανία η Ρωσία αμύνεται κατά της επέκτασης των ΑμερικανοΝΑΤΟικών σε βάρος της.

Είναι γνωστές οι προσπάθειες της Ρωσίας για διαπραγματεύσεις και ειρήνευση και επίσης είναι γνωστός ο τρόπος που κατέρρευσαν οι συμφωνίες της Κωνσταντινούπολης κάτω από την άμεση παρέμβαση των Βρετανών, που φυσικά λειτούργησαν ως ενδιάμεσοι των Αμερικανών. Ο Μπόρις Τζόνσον στην απροειδοποίητη επίσκεψή του στο Κίεβο, αμέσως μετά την Κωνσταντινούπολη είπε στους Ουκρανούς: «Εσείς μπορεί να υπογράψετε, αλλά εμείς δεν θα υπογράψουμε ως εγγυήτρια δύναμη», όπως προέβλεπε η συμφωνία.

Λιγότερο γνωστός όμως είναι ίσως ένας πρόσφατος ψηφισμένος νόμος από το Ουκρανικό κοινοβούλιο (όπου—υπενθυμίζουμε—όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης έχουν απαγορευτεί) σύμφωνα με τον οποίο απαγορεύονται οι διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία όσο πρόεδρός της είναι ο Πούτιν. Δηλαδή, για να κάτσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων οι Ουκρανοί πλέον απαιτούν ούτε λίγο ούτε πολύ την καθεστωτική αλλαγή στη Ρωσία.

Είναι σαφές ότι αυτά όλα δεν βοηθούν την εκστρατεία δημοσίων σχέσεων των ΑμερικανοΝΑΤΟικών προς το παγκόσμιο κοινό.

Ας δούμε μερικά χαρακτηριστικά αποσπάσματα του άρθρου:

“Η άρνηση του προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι να συνομιλήσει με τον ηγέτη της Ρωσίας, Βλαντίμιρ Πούτιν, έχει τροφοδοτήσει την ανησυχία σε μέρη της Ευρώπης, της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής, όπου οι διαλυτικές συνέπειες του πολέμου είναι σοβαρές.

Η κυβέρνηση Μπάιντεν ενθαρρύνει κατ’ ιδίαν τους ηγέτες της Ουκρανίας να σηματοδοτήσουν ένα άνοιγμα για διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία και να εγκαταλείψουν τη δημόσια άρνησή τους να συμμετάσχουν σε ειρηνευτικές συνομιλίες, εκτός εάν ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν απομακρυνθεί από την εξουσία, σύμφωνα με άτομα που γνωρίζουν τις συζητήσεις.

Ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, Jake Sullivan συναντήθηκε στις 4 Νοεμβρίου στο Κίεβο με τον επικεφαλής του προεδρικού γραφείου Andriy Yermak. Ένα από τα θέματα της συνάντησης, κατά την Washington Post, ήταν η “ενθάρρυνση” της κυβέρνησης του Κιέβου να εμφανίσει περισσότερη διαλλακτικότητα για τα μάτια του κόσμου.

Το αίτημα των Αμερικανών αξιωματούχων δεν αποσκοπεί στο να ωθήσει την Ουκρανία στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, δήλωσαν οι άνθρωποι αυτοί. Αντίθετα, το χαρακτήρισαν ως μια υπολογισμένη προσπάθεια να διασφαλιστεί ότι η κυβέρνηση στο Κίεβο θα διατηρήσει την υποστήριξη άλλων εθνών που αντιμετωπίζουν εκλογικά σώματα που είναι επιφυλακτικά στην τροφοδότηση ενός πολέμου για πολλά χρόνια.»

Προσέξτε τη διατύπωση που είναι ακριβώς έτσι στο πρωτότυπο: τα έθνη “αντιμετωπίζουν” τα εκλογικά σώματά τους, τα οποία μπορεί να διαφωνούν με την πολιτική “των εθνών”. Αλλά τότε, από ποιους αποτελούνται αυτά τα περίφημα “έθνη” που μπορούν και διαφοροποιούνται από τα εκλογικά τους σώματα;

Αλλά ας συνεχίσουμε.

«Αμερικανοί αξιωματούχοι ….. παραδέχονται ότι η απαγόρευση συνομιλιών από τον Πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει προκαλέσει ανησυχία σε μέρη της Ευρώπης, της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής, όπου οι διαλυτικές επιπτώσεις του πολέμου στη διαθεσιμότητα και το κόστος των τροφίμων και των καυσίμων γίνονται πιο έντονα αισθητές. “Η κόπωση από την Ουκρανία είναι ένα πραγματικό πρόβλημα για ορισμένους από τους εταίρους μας”, δήλωσε ένας Αμερικανός αξιωματούχος, ο οποίος, όπως και άλλοι που ερωτήθηκαν για την παρούσα αναφορά, μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας προκειμένου να συζητήσει τις ευαίσθητες συνομιλίες μεταξύ Ουάσινγκτον και Κιέβου.»

«Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν φθίνουσα υποστήριξη μεταξύ των Ρεπουμπλικάνων για τη συνέχιση της χρηματοδότησης του στρατού της Ουκρανίας στα τρέχοντα επίπεδα, γεγονός που υποδηλώνει ότι ο Λευκός Οίκος μπορεί να αντιμετωπίσει αντίσταση μετά τις ενδιάμεσες εκλογές της Τρίτης, καθώς επιδιώκει να συνεχίσει ένα πρόγραμμα βοήθειας για την ασφάλεια που έχει προσφέρει στην Ουκρανία το μεγαλύτερο τέτοιο ετήσιο ποσό από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου……. Σύμφωνα με δημοσκόπηση που δημοσιεύθηκε στις 3 Νοεμβρίου από τη Wall Street Journal, το 48% των Ρεπουμπλικανών δήλωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες κάνουν ” υπερβολικά πολλά” για να στηρίξουν την Ουκρανία, από 6% τον Μάρτιο.»

«Οι ανησυχίες σχετικά με μια μεγαλύτερης διάρκειας σύγκρουση είναι ιδιαίτερα έντονες σε έθνη που ήταν ήδη διστακτικά στο να στηρίξουν τον συνασπισμό υπό την ηγεσία των ΗΠΑ για την υποστήριξη της Ουκρανίας, είτε λόγω δεσμών με τη Μόσχα είτε λόγω απροθυμίας να συνταχθούν με την Ουάσινγκτον. Η Νότια Αφρική απείχε από μια πρόσφατη ψηφοφορία του ΟΗΕ που καταδίκασε τα διατάγματα προσάρτησης της Ρωσίας, λέγοντας ότι ο κόσμος πρέπει αντ’ αυτού να επικεντρωθεί στη διευκόλυνση της κατάπαυσης του πυρός και της πολιτικής επίλυσης. Ο νέος εκλεγμένος πρόεδρος της Βραζιλίας, Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα, δήλωσε ότι ο Ζελένσκι είναι εξίσου υπεύθυνος για τον πόλεμο με τον Πούτιν. Ο Ινδός πρωθυπουργός Ναρέντρα Μόντι, ο οποίος έχει προσπαθήσει να διατηρήσει καλές σχέσεις με τη Μόσχα και το Κίεβο, προσέφερε βοήθεια για τις ειρηνευτικές συνομιλίες σε μια κλήση με τον Ζελένσκι τον περασμένο μήνα. Ο Ουκρανός ηγέτης τον απέρριψε.»

Η ανετοιμότητα των Αμερικανών να διασκεδάσουν, έστω και για τα μάτια του κόσμου, τη θέση ότι η Ρωσία αμύνεται κατά της επέκτασης και της επιθετικότητας του ΝΑΤΟ φαίνεται καθαρά και από το ίδιο το άρθρο που καταλήγει με μια δακρύβρεχτη ατάκα του Ζελένσκι, ο οποίος όταν ρωτήθηκε τι θα πράξει όταν η Ουκρανία κερδίσει τον πόλεμο, απάντησε ότι θα πάει στην Κριμαία να βλέπει τη θάλασσα.

Γ4. ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ ΣΕ ΑΛΛΕΣ ΧΩΡΕΣ ΤΟΥ ΝΑΤΟ ΜΕ ΦΙΛΙΚΟ ΠΡΟΣ ΤΗ ΡΩΣΙΑ ΚΟΙΝΟ

Είδαμε ότι η αύξηση της επιρροής της Ρωσικής αφήγησης για τα αίτια του πολέμου στην Ουκρανία στο κοινό τρίτων χωρών επιδιώκεται να αντιμετωπιστεί όχι μόνο με μέτρα ιδεολογικού χαρακτήρα, αλλά και με διοικητικά μέτρα. Είναι αναμενόμενο ότι αυτά θα δοκιμαστούν αρχικά σε χώρες της περιφέρειας του ΝΑΤΟ πριν εφαρμοστούν σε πιο κεντρικές χώρες (π.χ. στη Γερμανία). Ήδη εμφανίστηκαν κάποιες χώρες που χαρακτηρίζονται ως “πρώτης γραμμής” που ήδη συζητούν στα σοβαρά τη λήψη αστυνομικών μέτρων κατά της αντίληψης ότι η Ρωσία δεν ευθύνεται για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ένα παράδειγμα είναι, σύμφωνα με το Bloomberg, η Σλοβακία.

Σύμφωνα με την τιτλοφόρηση του άρθρου: «Στις πρώτες γραμμές του ΝΑΤΟ, οι Σλοβάκοι καταπολεμούν την προέλαση της ρωσικής προπαγάνδας. Η Σλοβακία ενισχύει την ειδική μονάδα που καταπολεμά τις υβριδικές απειλές. Η Ρωσία εξακολουθεί να απολαμβάνει ευρείας υποστήριξης στη Σλοβακία, κράτος μέλος της ΕΕ.»

Όπως θα δούμε στη συνέχεια, οι ιδέες που παρουσιάζονται είναι ακριβώς ίδιες με αυτές της πρώτης “μελέτης” μας—ο Θεός να την κάνει—αυτήν του CeMAS. Με δυο λόγια, αυξάνονται ραγδαία οι απόψεις ότι η Ρωσία δεν ευθύνεται για την κατάσταση στην Ουκρανία, πράγμα που συνιστά “θεωρία συνωμοσίας” η οποία εκπορεύεται από τη Ρωσία μέσω ελεγχόμενων μέσων στο διαδίκτυο και γι’ αυτό θα πρέπει να παρθούν άμεσα μέτρα για την πάταξή της. Επειδή αξίζει τον κόπο, για να φανούν οι ομοιότητες, θα μεταφράσουμε όλο το άρθρο εδώ. Και θα διακινδυνεύσουμε και μια δική μας “θεωρία συνωμοσίας”: Η ομοιότητα των απόψεων αυτών καταδεικνύει ότι αυτές διοχετεύονται και καθοδηγούνται από ενιαίο κέντρο, που επιδιώκει την ευθυγράμμιση των Ευρωπαϊκών κυβερνήσεων σε κατευθύνσεις περιστολής της ελευθερίας του λόγου και της πληροφόρησης. Τον τίτλο του άρθρου τον είδαμε, συγγραφέας του είναι ένας Daniel Hornak και ημερομηνία ανάρτησης η 4η Νοεμβρίου. Πάμε στο περιεχόμενο τώρα:

«Η Σλοβακία, ένα μέλος του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι μισοί πολίτες πιστεύουν ότι η Ρωσία δεν προκάλεσε τον πόλεμο στην Ουκρανία, ενισχύει μια ειδική μονάδα που συστάθηκε φέτος για την καταπολέμηση των υβριδικών απειλών.

Τώρα το Κέντρο Αντιμετώπισης Υβριδικών Απειλών του Υπουργείου Εσωτερικών επιδιώκει να αγοράσει ειδικό αναλυτικό λογισμικό βασισμένο στην τεχνητή νοημοσύνη για τον εντοπισμό πληροφοριακών επιχειρήσεων. “Θα μας επιτρέψει να έχουμε καλύτερη εικόνα για το τι συμβαίνει στο διαδίκτυο και αν αυτό ελέγχεται από το εξωτερικό”, δήλωσε ο Ντάνιελ Μίλο, επικεφαλής της μονάδας σε συνέντευξή του αυτή την εβδομάδα.

Η Ρωσία χρησιμοποιεί διαδικτυακές υβριδικές εκστρατείες για να υπονομεύσει την κυβέρνηση που έχει έντονη φιλο-ουκρανική στάση, είπε. Έρευνες δείχνουν ότι πάνω από το ήμισυ του πληθυσμού των 5,4 εκατομμυρίων είναι επιρρεπείς στο να πιστεύουν σε θεωρίες συνωμοσίας και μόνο κάθε δεύτερος Σλοβάκος πιστεύει ότι η Ρωσία επιτέθηκε στην Ουκρανία. Επίσης, περισσότεροι πολίτες εμπιστεύονται τους Ρώσους παρά τους Αμερικανούς συμμάχους τους.»

Στη συνέχεια το άρθρο παραθέτει κυριολεκτικά “από το πουθενά” τον ακόλουθο πίνακα με την διάδοση τριών (ποιων?—άγνωστο) θεωριών συνωμοσίας στις αντίστοιχες χώρες.

Προφανώς, ο αναγνώστης οφείλει να εννοήσει ότι μία από τις τρεις είναι η θεωρία ότι για τον πόλεμο στην Ουκρανία ευθύνεται το ΝΑΤΟ. Τυπική κατάσταση που αντιστοιχεί στην παροιμία: “Από την Πόλη έρχομαι και στην κορφή κανέλα”. Μάλλον ο συγγραφέας θεώρησε ότι με τον πίνακα αυξάνει η εγκυρότητα του πονήματός του.

Αλλά, ας συνεχίσουμε με το άρθρο:

«Λίγο μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου, το μερίδιο των φιλο-ρωσικών αφηγήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αντιστοιχούσε στο μερίδιο των φιλο-ουκρανικών, δήλωσε ο Milo.

“Αλλά κατά τη διάρκεια λίγων μηνών, η κατάσταση άλλαξε”, είπε. “Οι φιλορωσικές αναρτήσεις στο Facebook επικρατούν όλο και περισσότερο. Σαν αποτέλεσμα αυτής της εκστρατείας παραπληροφόρησης, ένα μέρος του πληθυσμού έχει κατηχηθεί (sic!) από τη φιλο-ρωσική προπαγάνδα”.

Οι προσπάθειες της μονάδας υποστηρίζονται από την κυβέρνηση που στέλνει στρατιωτική και ανθρωπιστική βοήθεια στην Ουκρανία, φιλοξενεί δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες και υποστηρίζει όλες τις κυρώσεις που έχει επιβάλει η ΕΕ στη Ρωσία.

“Πρέπει να επιταχύνουμε τις προσπάθειές μας, υπάρχουν ακόμη δυνατότητες αύξησης της αποτελεσματικότητας”, δήλωσε ο πρωθυπουργός Έντουαρντ Χέγκερ στις 19 Οκτωβρίου, καθώς αναφέρθηκε στην ανάγκη καταπολέμησης της παραπληροφόρησης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Για να πετύχει αυτό, τα βήματα αυτά πρέπει επίσης να υποστηριχθούν σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο, “αλλιώς οι προσπάθειές μας μπορεί να μείνουν χωρίς δόντια”, είπε.»

Με άλλα λόγια ο Σλοβάκος πρωθυπουργός ζητά την κήρυξη πανστρατιάς όχι μόνο στην Ευρώπη, αλλά και ανά την υφήλιο, για να δείξει “τα δόντια του” το φιλο-ουκρανικό στρατόπεδο…

Το Russia Today επισημαίνει ότι το Κέντρο Αντιμετώπισης Υβριδικών Απειλών του Υπουργείου Εσωτερικών της Σλοβακίας αποτελεί θυγατρική του Ευρωπαϊκού Κέντρου Αριστείας με έδρα τη Φινλανδία—μανία που έχουν με τις αριστείες!—και παρατηρεί ότι «Η προφανής περιφρόνηση της Μπρατισλάβα για τους εγχώριους διαφωνούντες μοιάζει με τη στάση των γειτονικών Τσέχων. Αφού περισσότεροι από 70.000 διαδηλωτές διαδήλωσαν κατά της πολιτικής του στην Πράγα στις αρχές Σεπτεμβρίου, ο Τσέχος πρωθυπουργός Πετρ Φιάλα δήλωσε ότι “η ρωσική προπαγάνδα και οι εκστρατείες παραπληροφόρησης είναι παρούσες στο έδαφός μας και κάποιοι απλώς τις ακούνε”…»

Ο Σλοβάκος πρωθυπουργός Ε. Χέγκερ ο οποίος υποστήριξε ότι τα μέτρα για τον έλεγχο του διαδικτύου πρέπει να παρθούν σε πανευρωπαϊκό και σε παγκόσμιο επίπεδο, «αλλιώς οι προσπάθειές μας μπορεί να μείνουν χωρίς δόντια» 😊.

Πριν περάσουμε στα συμπεράσματα, δυο λόγια για τις θεωρίες συνωμοσίας: Αυτές ασφαλώς υπάρχουν και η γνώμη μας είναι ότι αποτελούν μια μορφή κοινωνικής διαμαρτυρίας σε συνθήκες υποχώρησης της Αριστεράς και της μαρξιστικής παιδείας. Το γεγονός ότι συχνά αγκαλιάζονται από στρώματα που συντρίβονται κοινωνικά και ότι συχνά επίσης συμφύονται με ακροδεξιές απόψεις (κυρίως απόψεις που αναζητούν κάποιο σωτήρα με χαρακτηριστικά “φύρερ”) δεν αναιρεί τον κοινωνικό τους χαρακτηρισμό. Δεν μπορούν φυσικά να παίξουν ανατρεπτικό ρόλο για το κοινωνικό σύστημα και πολύ εύκολα χειραγωγούνται ακριβώς από τους πιο σκληρούς υπηρέτες αυτού του συστήματος οδηγώντας σε φαινόμενα παράλληλα με εκείνα της εμφάνισης του φασισμού ως κοινωνικού κινήματος. Αλλά, επίσης, με το πρόσχημα της καταπολέμησής των “θεωριών συνωμοσίας” το ίδιο το κοινωνικό σύστημα βρίσκει την ευκαιρία να χτυπήσει  βασικές και θεμελιώδεις πολιτικές ελευθερίες, στη συγκεκριμένη περίπτωση το δικαίωμα της ελεύθερης έκφρασης και διάδοσης των ιδεών. Η Αριστερά μόνο να χάσει έχει αν αποδεχτεί αυτή τη διαίρεση που επιδιώκουν οι κυρίαρχες ελίτ ή αν αποδεχτεί μέτρα ελέγχου της γνώμης και επιβολής λογοκρισίας. Φτάνει ο πλήρης έλεγχος που ασκείται στα καθεστωτικά ΜΜΕ!

Δ. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Πληθαίνουν τελευταία οι ενδείξεις, όπως εμφανίζονται μέσα από “μελέτες”, αναλύσεις, άρθρα, αλλά και δηλώσεις πολιτικών προσώπων, ότι η Δύση χάνει τον έλεγχο στην αφήγηση του Ουκρανικού, κυρίως στο ερώτημα ποιος ευθύνεται για τον πόλεμο, όπου έχει αυξηθεί σημαντικά το ποσοστό των ανθρώπων που πιστεύουν ότι υπεύθυνοι είναι οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ και όχι η Ρωσία. Αυτό, σε συνδυασμό με κάποια διαφαινόμενη μεταστροφή του εκλογικού σώματος στις ΗΠΑ, τον δύσκολο χειμώνα στην Ευρώπη και τον ενδεχόμενο λιμό σε χώρες του λεγόμενου “Νότου”, κινδυνεύει να οδηγήσει σε μη ελεγχόμενες από τους ΑμερικανοΝΑΤΟικούς υπεύθυνους της σύγκρουσης καταστάσεις.

Η εκδοχή να πιεστεί η Ουκρανία για διαπραγματεύσεις έχει απορριφθεί προκαταβολικά, αφού κάτι τέτοιο αντιβαίνει τον θεμελιώδη σχεδιασμό των ΑμερικανοΝΑΤΟικών για πόλεμο “μέχρι τον τελευταίο Ουκρανό” προκειμένου να γίνει όσο μεγαλύτερη ζημιά είναι δυνατόν στη Ρωσία—τους λόγους που συμβαίνει αυτό έχουμε αναλύσει αλλού. Βέβαια, η Ουκρανία πιέζεται να δείξει μεγαλύτερη διαλλακτικότητα “για τα μάτια του κόσμου” επειδή η στάση που τηρεί “ρίχνει νερό στο μύλο της Ρωσίας”, η οποία από τη δική της πλευρά δεν έχει σταματήσει να προτείνει διαπραγματεύσεις από την έναρξη των επιχειρήσεων.

Τώρα έχουμε φτάσει στο σημείο του “όπου δεν πίπτει λόγος πίπτει ράβδος”. Παρουσιάζεται μια ανησυχητική ομοβροντία από κυβερνητικές οργανώσεις και πολιτικούς, οι οποίοι πλέον ζητούν την άμεση λήψη μέτρων για την “προστασία της δημοκρατίας” από του συνωμοσιολόγους, δεδομένου ότι συνειδητά κατέταξαν την άποψη ότι η ευθύνη του πολέμου ανήκει στις ΗΠΑ και στο ΝΑΤΟ στις θεωρίες συνωμοσίας που δήθεν απειλούν τα θεμέλια της κοινωνίας. Αποτελεί ενδιαφέρον γεγονός ότι ουδείς συζητά με επιχειρήματα και η Ρωσικές θέσεις καν δεν παρουσιάζονται για να αντικρουστούν καθώς μετουσιώνονται στην καρικατούρα “για όλα φταίνε οι ΗΠΑ”.

Η εκτίμησή μας είναι ότι θα επιχειρηθεί ο παραπέρα ασφυκτικός έλεγχος των μέσων κοινωνικής δικτύωσης καθώς και των ανεξάρτητων πηγών πληροφόρησης στο Ίντερνετ, καθώς τα καθεστωτικά ΜΜΕ είναι ήδη πλήρως ελεγχόμενα από τις κυρίαρχες τάξεις στις χώρες της Δύσης, των οποίων η πολιτική ως προς την προς Ανατολάς επέκταση συμπίπτει. Όμως, θα υπάρξουν (και ήδη υπάρχουν) τεράστιες αντιστάσεις σε αυτή την επιχείρηση ελέγχου.

Άποψή μας είναι ότι στις επερχόμενες συγκρούσεις για την αποτροπή της φίμωσης των ανεξάρτητων μέσων καθώς και της διατήρησης της αστικο-δημοκρατικής “ελευθερίας του λόγου και της έκφρασης”—με την οποία συμφωνούμε απολύτως—οι διαχωριστικές γραμμές δεν θα θυμίζουν τις ιστορικά παραδοσιακές, αν και φυσικά, επί της ουσίας, θα είναι και πάλι ταξικά προσδιορισμένες. Αλλά η συζήτηση αυτή ανήκει σε άλλο άρθρο.

[1] Οι επιχειρήσεις στο “ανθρώπινο πεδίο” συνιστούν αυτό που παραδοσιακά αποκαλείται “ψυχολογικός πόλεμος”, όρος που πλέον έχει αντικατασταθεί από τον “γνωστικό πόλεμο”.  Όπως γράφουν ΝΑΤΟικά πονήματα, το ανθρώπινο πεδίο επιχειρήσεων είναι «η περιοχή ενδιαφέροντος όπου μπορούν να σχεδιαστούν και να εφαρμοστούν στρατηγικές και επιχειρήσεις οι οποίες, μέσω της στόχευσης των γνωστικών ικανοτήτων ατόμων και/ή κοινοτήτων μέσω ενός συνόλου ειδικών εργαλείων και τεχνικών, ιδιαιτέρως ψηφιακών, θα επηρεάσουν την αντίληψή τους και θα αλλοιώσουν τις ικανότητες συλλογισμού τους, αποκτώντας επομένως τον έλεγχο των μοχλών λήψης αποφάσεων, αντιλήψεων και συμπεριφορών προκειμένου να επιτευχθούν επιδιωκόμενα αποτελέσματα».

Στην Ουκρανία ο πόλεμος κινείται προς τα δυτικά…

To πρόγραμμα διακοπών ρεύματος στην ουκρανική πρωτεύουσα, όπως ανακοινώθηκε
από τη μεγαλύτερη ενεργειακή εταιρεία της Ουκρανίας DTEK.
Το ηλεκτρικό κόβεται τρεις φορές τη μέρα, περί τις 11-12 ώρες συνολικά.

Αποτελεί γεγονός ότι σε αυτή την σύγκρουση οι Ρωσόφωνες περιοχές είναι εκείνες που καταστρέφονται εντελώς από τον πόλεμο, αφενός από τα αδιάκριτα και συνεχή χτυπήματα του Ουκρανικού στρατού, που ενώ τις διεκδικεί, στην πράξη έτσι αναγνωρίζει ότι πρόκειται για εχθρικές ζώνες, όσο και από τα χτυπήματα του Ρωσικού στρατού, που παλεύει σπίτι-σπίτι να εκδιώξει τον Ουκρανικό στρατό, ο οποίος οχυρώνεται σε κατοικίες και χρησιμοποιεί τους αμάχους ως ασπίδα.

Η υπόλοιπη Ουκρανία, ιδίως οι ζώνες που διάκεινται εχθρικά προς τη Ρωσία και αποτελούν το λίκνο του νεο-ναζισμού, δεν έχουν καταλάβει ότι γίνεται πόλεμος. Στο Κίεβο τα καφέ και τα νυχτερινά κέντρα λειτουργούν κανονικά και τίποτα μέχρι τώρα δεν έκανε τους κατοίκους να συνειδητοποιήσουν ότι γίνεται πόλεμος, με εξαίρεση τις “παγάνες” της Ουκρανικής αστυνομίας και του στρατού για να “βουτήξουν” πολίτες να τους στείλουν στο μέτωπο. Και πάλι, αν “λαδώσεις” την παγάνα, τη βγάζεις καθαρή.

Αποτελεί ειρωνεία της εξέλιξης των πραγμάτων ότι το συντριπτικό βάρος των δεινών υφίστανται οι πληθυσμοί που επιθυμούν την ένωση με τη Ρωσία και τους οποίους ακριβώς ήρθαν να βοηθήσουν τα Ρωσικά στρατεύματα. Φυσικά, αν αυτά αποχωρήσουν, θα ακολουθήσει η γενοκτονία, όπως είδαμε να συμβαίνει και πρόσφατα στις περιοχές του Χαρκόβου (Ίζιουμ κ.α.).

Αυτή η κανονικότητα της ζωής στις περιοχές που διάκεινται εχθρικά προς τη Ρωσία (Γαλικία κ.α.) επιτρέπει στον Ζελένσκι να κυριαρχεί χωρίς αμφισβήτηση. Άλλωστε, τους κατοίκους των πληττόμενων περιοχών το καθεστώς του Κιέβου τους έχει ξεγράψει και κανείς δεν θα τους ρωτήσει ούτε ο Ζελένσκι επηρεάζεται από αυτούς.

Όμως τώρα κάτι αλλάζει στην “κανονικότητα” της ζωής αυτού του πληθυσμού μετά την έναρξη των βομβαρδισμών στις εγκαταστάσεις υποδομής της Ουκρανίας. Βεβαίως, οι αλλαγές αυτές απέχουν παρασάγγας από την τρομερή δυστυχία που κατακλύζει τη ζωή των κατοίκων του Ντονμπάς και της Χερσώνας, του Ίζιουμ και της Κράσνυ Λίμαν, αλλά και πάλι αποτελεί καμπανάκι για τα επερχόμενα δεινά.

Χαιρόμαστε για τα δεινά αυτά? ΚΑΘΕ ΑΛΛΟ! Ο πόλεμος έπρεπε να έχει λήξει εδώ και καιρό και οι συμφωνίες της Κωνσταντινούπολης ήταν τότε, τον Μάρτιο, μια έντιμη διέξοδος. Αλλά η κυβέρνηση Ζελένσκι προτίμησε να ανακρούσει πρύμναν και να πειθαρχήσει στους Βρετανούς, δηλαδή στις ΗΠΑ. Έκτοτε, και αυτό αποτελεί κοινωνιολογικά ένα πολύ ενδιαφέρον θέμα προς εξέταση, είναι το καθεστώς του Κιέβου που κλιμακώνει τη σύγκρουση με νέες επινοήσεις κάθε φορά. Βομβαρδισμοί στο Ενεργοντάρ, ανατινάξεις πυλώνων σε γραμμές μεταφοράς ρεύματος από το πυρηνικό σταθμό του Κουρσκ, επιθέσεις κατά του φράγματος της Νόβα Καχόβκα με στόχο να πλημμυρίσει η περιοχή της Χερσώνας, τρομοκρατικές επιθέσεις στη Μόσχα—μόνο πρόσφατα πιάστηκαν Ουκρανοί σαμποτέρ που μετέφεραν αντιαεροπορικούς πυραύλους στο πολιτικό αεροδρόμιο της Μόσχας—μεταφορά εκρηκτικών μέσω του διαδρόμου των σιτηρών και απόπειρα ανατίναξης της γέφυρας της Κριμαίας, χρήση και πάλι του διαδρόμου για επίθεση στο λιμάνι της Σεβαστούπολης, κ.λπ., κ.λπ.

Η τακτική Ζελένσκι και συνακόλουθα των αμερικανο-βρετανών να κλιμακώνουν τη σύγκρουση αναπόφευκτα οδηγεί σε ολοκληρωτικό πόλεμο. Θα κερδίσει η Ουκρανία σε αυτόν τον πόλεμο? Ποιος το πιστεύει στα σοβαρά? Ακόμη και αν παρέμβουν άμεσα οι Αμερικανοί, όπως πρότεινε πρόσφατα προκαλώντας μεγάλο ενδιαφέρον ο πρώην διοικητής της CIA Πετρέους, ο πόλεμος θα κλιμακωθεί ακόμη περισσότερο.

Η παραπέρα κλιμάκωση του πολέμου αναπόφευκτα θα βυθίσει στη δυστυχία και νέα τμήματα του Ουκρανικού εδάφους. Και όσο και αν τα δεινά τους δεν θα μπορούν να συγκριθούν με όσα υποφέρουν οι Ρωσόφωνοι πληθυσμοί, εν τούτοις θα αποτελέσουν ένα κίνητρο για παραπέρα σκέψεις του πληθυσμού στις περιοχές που δεν έχουν πληγεί μέχρι σήμερα.

Δυστυχώς, το συμπέρασμα ότι έτσι θα πρυτανεύσει η λογική και θα οδηγηθεί το καθεστώς του Κιέβου σε διαπραγματεύσεις (ή θα ανατραπεί) καθόλου δεν είναι ασφαλές ούτε προφανές. Ας θυμηθούμε και τον Χίτλερ που συμπαρέσυρε ολόκληρη τη Γερμανία στην άβυσσο.

Υπάρχουν ακόμα περιθώρια καταστολής της ελευθερίας λόγου στην Ουκρανία;

Η Ουκρανία ετοιμάζει νόμο για τον πλήρη έλεγχο των μέσων ενημέρωσης, καθώς τα τελευταία απομεινάρια της ελευθερίας του Τύπου εξαφανίζονται στο Κίεβο – Ένα νομοσχέδιο που εγκρίθηκε από την Verkhovna Rada θα αποτελειώσει οριστικά την ελευθερία του λόγου στην Ουκρανία

Ακτιβιστής με ζωγραφισμένο το πρόσωπό του συμμετέχει σε διαμαρτυρία
κατά της λογοκρισίας στο κέντρο του Κιέβου.
© GENYA SAVILOV / AFP

Ενώ οι σφοδρές μάχες συνεχίζουν να μαίνονται μεταξύ του ουκρανικού και του ρωσικού στρατού στο Ντονμπάς, στην περιοχή της Χερσώνας και στη Ζαπορόζιε, το καθεστώς του Κιέβου είναι απασχολημένο με την εξάλειψη των τελευταίων απομειναριών της ελευθερίας του λόγου στη χώρα.

Στις 30 Αυγούστου, το κοινοβούλιο της Ουκρανίας, το Κοινοβούλιο της Βερκόβνα Ράντα, ψήφισε σε πρώτη ανάγνωση ένα νομοσχέδιο για τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Παρά τις πολυάριθμες αλλαγές που έχει υποστεί το έγγραφο των 300 σελίδων από τότε που η ομάδα του προέδρου Βλαντίμιρ Ζελένσκι το επεξεργάστηκε και το υπέβαλε πριν από μερικά χρόνια, η ουσία του παραμένει αμετάβλητη. Εάν γίνει νόμος, η εξουσία των αρχών επί σχεδόν όλων των μέσων ενημέρωσης θα είναι ουσιαστικά απεριόριστη.

Ο κύριος κίνδυνος που παρουσιάζει αυτό το νομοσχέδιο είναι ότι παρέχει στις κυβερνητικές υπηρεσίες την εξουσία να μπλοκάρουν πόρους του διαδικτύου χωρίς καμία δικαστική διαδικασία και να ανακαλέσουν άδειες από ραδιοτηλεοπτικά και έντυπα μέσα ενημέρωσης αποκλειστικά και μόνο βάσει καταγγελιών. Αυτή η τεράστια εξουσία θα ανατεθεί στο Εθνικό Συμβούλιο Τηλεόρασης και Ραδιοφωνίας.

Δεν υπάρχει χώρος στην ΕΕ

Οι Ουκρανοί δημοσιογράφοι έχουν επικρίνει το νομοσχέδιο αυτό από την πρώτη εκδοχή του που εμφανίστηκε το 2018, υποστηρίζοντας ότι καταργεί τόσο την ελευθερία του λόγου όσο και την ελευθερία του Τύπου. Ο εκπρόσωπος του ΟΑΣΕ για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης Harlem Desir χαρακτήρισε εκείνη την εκδοχή του νόμου “κατάφωρη παραβίαση της ελευθερίας του λόγου”, δηλώνοντας ότι η υιοθέτησή του “θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τον πλουραλισμό στην αγορά των μέσων ενημέρωσης, να επιβάλει πρόσθετο κόστος στα μέσα ενημέρωσης και να επηρεάσει αρνητικά την αποτύπωση μιας ποικιλίας ιδεών και απόψεων”.

Η κριτική που ασκήθηκε στο νομοσχέδιο τόσο από τον ΟΑΣΕ όσο και από Ουκρανούς δημοσιογράφους είχε αποτέλεσμα. Το 2020 εστάλη για αναθεώρηση, αλλά οι αλλαγές περιλαμβάνουν μόνο κάποιες διευκρινίσεις σχετικά με την ισότητα των φύλων και την κάλυψη των σεξουαλικών προσανατολισμών.

Παράλληλα, εξακολουθεί να περιέχει την απαγόρευση δημοσίευσης οποιουδήποτε μηνύματος που έρχεται σε αντίθεση με την επίσημη κυβερνητική γραμμή σε στρατιωτικά θέματα. Ομοίως απαγορεύεται η κάλυψη ομιλιών που γίνονται από αξιωματούχους της “επιτιθέμενης χώρας” [εννοεί τη Ρωσία] ή που προβάλλουν θετικά πρώην κομματικούς λειτουργούς της ΕΣΣΔ. Για παράδειγμα, συμπεριλαμβανομένου του προερχόμενου από την Ουκρανία Λεονίντ Μπρέζνιεφ.

Ο νόμος θα καθιστά επίσης τα ξένα μέσα ενημέρωσης υπεύθυνα για οποιοδήποτε οπτικοακουστικό περιεχόμενό τους είναι διαθέσιμο στην Ουκρανία. Επιπλέον, τα κοινωνικά δίκτυα, συμπεριλαμβανομένων των ξένων, θα είναι υποχρεωμένα να αφαιρούν οποιοδήποτε υλικό το Εθνικό Συμβούλιο θεωρεί ανεπιθύμητο. Οι προθεσμίες για την αφαίρεση του “εσφαλμένου” περιεχομένου ή την αντικατάστασή του με “σωστό” υλικό έχουν επίσης αυστηροποιηθεί. Μεταξύ των “αδικημάτων” που μπορεί να οδηγήσουν σε απαγόρευση ενός μέσου ενημέρωσης είναι η προβολή προγραμμάτων στα οποία οποιοσδήποτε από τους συμμετέχοντες περιλαμβάνεται στον “κατάλογο των προσώπων που αποτελούν απειλή για τον εθνικό χώρο των μέσων ενημέρωσης της Ουκρανίας”. Αυτός καταρτίζεται από το ίδιο το Εθνικό Συμβούλιο και δεν απαιτεί τη συγκατάθεση κανενός.

Ουκρανοί δημοσιογράφοι κρατούν πλακάτ που γράφουν (από αριστερά προς τα δεξιά)
“Όχι λογοκρισία”, “Ο Αζάροφ (αναφέρεται στον πρωθυπουργό Μίκολα Αζάροφ) είναι εχθρός του Τύπου!”
κατά τη διάρκεια διαμαρτυρίας τους μπροστά από το υπουργικό συμβούλιο στο Κίεβο.
© SERGEI SUPINSKY / AFP

Διαφορετικά, διατηρείται η ουσία και το πνεύμα του νομοσχεδίου, συμπεριλαμβανομένης της αυστηρής λογοκρισίας των “ενοχλητικών” μέσων ενημέρωσης. Η Αμερικανική Επιτροπή για την Προστασία των Δημοσιογράφων (CPJ) δεν κάλεσε την Verkhovna Rada να απορρίψει το νομοσχέδιο αριθ. 2693-D “Για τα ΜΜΕ” χωρίς λόγο.

Η Maya Sever, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων, δήλωσε ευθέως ότι το σχέδιο αυτό σημαίνει υποχρεωτική ρύθμιση των μέσων ενημέρωσης “πλήρως ελεγχόμενη από την κυβέρνηση, αντάξια των χειρότερων αυταρχικών καθεστώτων”. Η ίδια είναι πεπεισμένη ότι “ένα κράτος που θα εφάρμοζε τέτοιες διατάξεις απλά δεν έχει θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση”.

Από τον Gongadze στον Shariy

Ο πόλεμος του Κιέβου κατά των δημοσιογράφων δεν άρχισε σήμερα. Το 2000, υπήρξε η απαγωγή και ο θάνατος του Georgiy Gongadze, του δημιουργού της ιστοσελίδας “Ουκρανική Αλήθεια”, ο οποίος άσκησε σκληρή κριτική για τη διαφθορά στα ανώτατα κλιμάκια της εξουσίας της χώρας. Μια σειρά από υψηλόβαθμους αξιωματούχους κατηγορήθηκαν ότι εμπλέκονται στη δολοφονία του δημοσιογράφου, τον οποίο ο τότε πρόεδρος Λεονίντ Κούτσμα θεωρούσε ως αντιπαθητικό, αλλά η έρευνα αποκάλυψε την εμπλοκή μόνο τεσσάρων δραστών. Ένας από αυτούς ήταν ο επικεφαλής της κύριας υπηρεσίας ποινικών ερευνών του ουκρανικού υπουργείου Εσωτερικών, ο στρατηγός Pukach, ο οποίος φέρεται να έδωσε την εντολή για την εξόντωση του Gongadze.

Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν πολλές γκρίζες ζώνες στην υπόθεση. Ήταν ιδιαίτερα πολιτικοποιημένη και χρησιμοποιήθηκε ως ένα από τα προσχήματα για την απαίτηση αλλαγής της εξουσίας κατά τις ημέρες της Πορτοκαλί Επανάστασης.

Ο Anatoly Shariy, ο οποίος ασχολήθηκε με ερευνητική δημοσιογραφία υψηλού προφίλ για μια σειρά ουκρανικών εκδόσεων από το 2008 έως το 2011, σχεδόν μοιράστηκε τη μοίρα του Gongadze. Το 2011, ένας μη μόνιμος υπάλληλος του Υπουργείου Εσωτερικών προσπάθησε να εκφοβίσει τον δημοσιογράφο και ένα μήνα αργότερα έγινε απόπειρα δολοφονίας του. Ωστόσο, στη συνέχεια, η ουκρανική αστυνομία δήλωσε ότι ευθύνεται ο ίδιος ο Σαρίι.

Ως αποτέλεσμα, φοβούμενος για τη ζωή του, ο Shariy αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη χώρα και καταγράφηκε επίσημα στην ΕΕ ως πολιτικός πρόσφυγας. Η έκθεση του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για το 2011 ανέφερε την περίπτωσή του ως απόδειξη ότι η κατάσταση για τους δημοσιογράφους επιδεινώνεται στην Ουκρανία.

Όμως η δίωξη του Shariy δεν τελείωσε εκεί. Το 2013 και το 2015, η Ουκρανία προσπάθησε να ανακληθεί το καθεστώς του πολιτικού πρόσφυγα και να εκδοθεί στην πατρίδα του μέσω της Ιντερπόλ και απευθείας προσφυγών στις Κάτω Χώρες και τη Λιθουανία – αυτή τη φορά λόγω των απόψεων που δημοσίευσε για τον πόλεμο στο Ντονμπάς. Οι ουκρανικές αρχές, συμπεριλαμβανομένου του πρώην προέδρου Πιοτρ Ποροσένκο, έχουν επίσης επανειλημμένα προσπαθήσει να κλείσουν τους λογαριασμούς του Σαρίι στα κοινωνικά δίκτυα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το όνομα του Shariy έχει επίσης αναφερθεί στις τρέχουσες συζητήσεις για το σκανδαλώδες νομοσχέδιο για τα μέσα ενημέρωσης. Για να δικαιολογήσει την υποστήριξή της προς τη νομοθεσία, η επικεφαλής του ΔΣ της Εθνικής Ένωσης Ουκρανικών ΜΜΕ, Τατιάνα Κοτυυζίνσκαγια, ανέφερε την επιθυμία των αρχών να περιορίσουν την επιρροή του Shariy και άλλων μπλόγκερ στην ινφόσφαιρα της Ουκρανίας.

Anatoly Shariy ©  Wikipedia

Πιθανόν, μεταξύ άλλων, ο λόγος που οι δραστηριότητες του μπλόγκερ έτυχαν τέτοιας αποδοκιμασίας να ήταν η δημοσίευση στιγμιότυπων από μηνύματα που έστειλε ο πρόξενος της Ουκρανίας στο Αμβούργο, Βασίλι Μαρούσινετς, τα οποία περιείχαν εκκλήσεις για “θάνατο στους αντιφασίστες”, σχόλια όπως “είναι τιμητικό να είσαι φασίστας” και δηλώσεις στο πνεύμα του “οι Εβραίοι κήρυξαν πόλεμο στη Γερμανία τον Μάρτιο του 1934”. Μόνο μετά από αυτό οι ναζιστικές απόψεις που ενδημούν στο Υπουργείο Εξωτερικών της Ουκρανίας έγιναν ευρέως γνωστές στο κοινό.

Απειλές, κυρώσεις, συλλήψεις, επιθέσεις και δολοφονίες

Αν και τα ουκρανικά μέσα ενημέρωσης έπρεπε πάντα να αγωνίζονται κατά των προσπαθειών των αρχών να περιορίσουν τις δραστηριότητές τους, ήταν το υποστηριζόμενο από τη Δύση Euromaidan του 2014 που πυροδότησε τη συστηματική δίωξη της ελευθερίας του Τύπου γενικά και μεμονωμένων δημοσιογράφων ειδικότερα.

Λιγότερο από ένα μήνα μετά το πραξικόπημα, η νέα κυβέρνηση προσπάθησε να κλείσει μία από τις δύο πιο πολυδιαβασμένες ουκρανικές εβδομαδιαίες εφημερίδες που ειδικεύονταν στην ανάλυση ειδήσεων, την “2000”, η οποία είχε αρνητική άποψη για τις πολιτικές δυνάμεις που είχαν καταλάβει βίαια την εξουσία. Τα γραφεία σύνταξης της εφημερίδας λεηλατήθηκαν και πολλά αριστερά μέσα έκλεισαν. Συγκεκριμένα, σε αυτά περιλαμβάνονταν η Borotba, καθώς και η Rabochaya Gazeta, της οποίας ο αρχισυντάκτης κατέληξε στα μπουντρούμια της μυστικής αστυνομίας της Ουκρανίας, της SBU.

Την ίδια χρονιά, ο Konstantin Dolgov, αρχισυντάκτης του “Glagol”, μιας διαδικτυακής έκδοσης με έδρα το Χάρκοβο, και ο Andrey Borodavka, δημοσιογράφος, συνελήφθησαν και διώχθηκαν από τις νέες αρχές. Η Olga Kievskaya, αρχισυντάκτρια της ιστοσελίδας “Anti-Orange”, αναγκάστηκε να μεταναστεύσει λόγω απειλών να της κάψουν το πρόσωπο με θειικό οξύ. Εν τω μεταξύ, οι δημοσιογράφοι της Borotba, Andrey Manchuk και Evgeny Golyshkin, δέχθηκαν επίθεση από ακτιβιστές του Μαϊντάν, ενώ ένας άλλος δημοσιογράφος, ο Sergei Rulev, συνελήφθη και βασανίστηκε στο Κίεβο τον Μάρτιο.

Ο δημοσιογράφος του Κιέβου Alexander Chalenko, ο γνωστός αναλυτής Rostislav Ishchenko και οι ορθόδοξοι δημοσιογράφοι Dmitry Zhukov και Igor Druz αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την Ουκρανία αμέσως μετά το Euromaidan λόγω απειλών κατά της ζωής τους. Ο Konstantin Kevorkian, διευθυντής της εταιρείας First Capital TV του Χάρκοβο, διαγράφηκε από την Εθνική Ένωση Δημοσιογράφων λόγω διαφωνίας και συνελήφθη, ενώ ο Valery Kaurov, αρχισυντάκτης της Orthodox Telegraph, μιας εκκλησιαστικής εφημερίδας της Οδησσού, διέφυγε στο εξωτερικό λόγω των ποινικών κατηγοριών για “αυτονομισμό” που έχουν γίνει συνήθεις στη σημερινή Ουκρανία.

Η συντριπτική πλειονότητα αυτών των περιπτώσεων δεν καλύφθηκε από τα ουκρανικά μέσα ενημέρωσης επειδή οι άνθρωποι αυτοί χαρακτηρίστηκαν αμέσως “ανατρεπτικά στοιχεία” βάσει του λεγόμενου “μορατόριουμ για την κριτική των αρχών”, το οποίο οι ίδιες οι αρχές ανακοίνωσαν τον Μάρτιο του 2014, πολύ πριν από την έναρξη των εχθροπραξιών στο Ντονμπάς.

Το 2018, ο Igor Guzhva, επικεφαλής του ιστότοπου “strana.ua”, αναγκάστηκε να διαφύγει στην Αυστρία, όπου έλαβε πολιτικό άσυλο. Οι προσπάθειες των αρχών να τον διώξουν άρχισαν μετά τις έρευνές του για τις σκανδαλώδεις εμπορικές δραστηριότητες του Πιοτρ Ποροσένκο. Αργότερα, υπό τον Ζελένσκι, η Ουκρανία επέβαλε προσωπικές κυρώσεις στον Γκούζβα και η ιστοσελίδα του μπλοκαρίστηκε εξωδικαστικά, ενώ ο ίδιος, μαζί με μια από τις δημοσιογράφους του, τη Σβετλάνα Κριούκοβα, καταχωρήθηκαν στο “Μητρώο Κρατικών Προδοτών”. Σύμφωνα με τον επικεφαλής της Ένωσης Δημοσιογράφων της Ουκρανίας, Σεργκέι Τομιλένκο, οι κυρώσεις αυτές είναι πολιτικές, ενώ η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων εξέδωσε ανακοίνωση με την οποία καταδικάζει τις ενέργειες αυτές ως “απειλή για τον Τύπο, την ελευθερία και τον πλουραλισμό των μέσων ενημέρωσης στη χώρα”.

Δημοσιογράφοι παίρνουν συνεντεύξεις από στρατιώτες της ουκρανικής κυβέρνησης. © Scott Peterson / Getty Images

Αλλά δεν κατάφεραν όλοι οι Ουκρανοί δημοσιογράφοι να μεταναστεύσουν, ακόμη και έχοντας επιβιώσει από τη φυλακή. Τον Απρίλιο του 2015, ο διάσημος Ουκρανός συγγραφέας-ιστορικός και δημοσιογράφος Oles Buzina πέθανε στα χέρια των “Πατριωτών της Ουκρανίας”, αφού δέχθηκε απειλές και επιθέσεις λόγω των απόψεών του. Παρά τις εκκλήσεις του ΟΗΕ, οι αρχές παρεμπόδισαν την έρευνα με κάθε δυνατό τρόπο και οι ύποπτοι για τη δολοφονία εξακολουθούν να κυκλοφορούν ελεύθεροι, παρά τα στοιχεία. Τον Ιούλιο του 2016, ένας άλλος δημοσιογράφος, ο Pavel Sheremet, δολοφονήθηκε από συμμετέχοντες στην “Αντιτρομοκρατική Επιχείρηση” (ATO) του Κιέβου και υποστηρικτές της “καθαρότητας της λευκής φυλής”.

“Οι επικριτές της κυβέρνησης, οι δημοσιογράφοι και οι μη κερδοσκοπικές οργανώσεις δέχονται όλο και μεγαλύτερη πίεση από τις αρχές και τις ακροδεξιές ομάδες, οι οποίες έχουν ξεκινήσει την πορεία παραβίασης της ελευθερίας του λόγου και της ελευθερίας του συνεταιρίζεσθαι με το πρόσχημα της αντιμετώπισης της ρωσικής επιθετικότητας”, ανέφερε η Διεθνής Αμνηστία σε έκθεσή της το 2017.

Δεν υπάρχει χώρος για αλλοδαπούς

Από το πρώτο εξάμηνο του 2014, ακόμη και η έκκληση για ειρηνική διευθέτηση της σύγκρουσης στα ανατολικά της χώρας θεωρείται έγκλημα στην Ουκρανία. Συγκεκριμένα, ο Ruslan Kotsaba, ένας δημοσιογράφος που αρνήθηκε να επιστρατευτεί λόγω των συνεπειών ενός εγκεφαλικού επεισοδίου, φυλακίστηκε για τον λόγο αυτό. Για να είμαστε δίκαιοι, πρέπει να σημειωθεί ότι αθωώθηκε από το Εφετείο μετά από ενάμιση χρόνο φυλάκισης.

Λίγα χρόνια πριν από την έναρξη της στρατιωτικής επιχείρησης της Ρωσίας, οι δημοσιογράφοι των οποίων το υλικό δημοσιεύτηκε στα ρωσικά μέσα ενημέρωσης υπέστησαν ποινική δίωξη. Έτσι, την 1η Αυγούστου 2017, ένας δημοσιογράφος του Zhytomyr, ο Vasily Muravitsky, συνελήφθη με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας και πέρασε σχεδόν ένα χρόνο στη φυλακή. Το αδίκημά του ήταν ότι έγραφε για τις κοινωνικές διεργασίες στην Ουκρανία και τις δραστηριότητες της μαφίας του Κεχριμπαριού, οι πάτρωνες της οποίας κατοικούν στα υψηλότερα κλιμάκια της ουκρανικής κυβέρνησης. Το δικαστήριο θεώρησε ότι η ύπαρξη συμβολαίων με ρωσικά πρακτορεία ειδήσεων αποτελεί “απόδειξη εσχάτης προδοσίας”.

Ο δημοσιογράφος Vasil Muravitsky βρίσκεται στο περιφερειακό δικαστήριο Korolevsky στο Zhitomir με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας για τις αναφορές του στα μέσα ενημέρωσης. © Sputnik / Stringer

Η πολιτική δίωξη του δημοσιογράφου έχει επισημανθεί από πολλές διεθνείς οργανώσεις, όπως η Επιτροπή για την Προστασία των Δημοσιογράφων (ΗΠΑ), οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα, το Δίκτυο Αλληλεγγύης της Διεθνούς Οργάνωσης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η Διεθνής Αμνηστία, το Τμήμα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ και η Ειδική Αποστολή Παρακολούθησης του ΟΑΣΕ.

Η δίωξη των δημοσιογράφων έχει επηρεάσει ακόμη και Αμερικανούς πολίτες. Τον Αύγουστο του 2014, η Alina Yepremyan, δημοσιογράφος του πρακτορείου βίντεο Ruptly, συνελήφθη και απελάθηκε από τη χώρα αφού Ουκρανοί συνάδελφοί της την κατήγγειλαν στην Υπηρεσία Ασφαλείας της Ουκρανίας. Το παράπτωμά της ήταν τα γυρίσματα ενός ρεπορτάζ για τις διαδηλώσεις για την επιστράτευση στην περιοχή Transcarpathian.

Ο ΟΑΣΕ είναι ενήμερος, αλλά οι αρχές της Ουκρανίας δεν ενδιαφέρονται

Το 2018 δημοσιεύθηκε έκθεση του εκπροσώπου του ΟΑΣΕ για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης Harlem Desir, στην οποία ισχυρίζεται ότι παρέδωσε στις ουκρανικές αρχές περισσότερες από 20 δηλώσεις και εκκλήσεις που συγκεντρώθηκαν από τις 6 Ιουλίου έως τις 21 Νοεμβρίου 2018, σχετικά με την ελευθερία του λόγου και τα δικαιώματα των δημοσιογράφων στην Ουκρανία. Οι “λιγότερο σοβαρές” από αυτές περιλάμβαναν την υποκλοπή των τηλεφώνων της Natalia Sedletskaya, δημοσιογράφου του προγράμματος “Skhema”, και της Kristina Berdinsky, ανταποκρίτριας της Novoye Vremya, καθώς και μια εκστρατεία παρενόχλησης που στρεφόταν κατά της Oksana Romanyuk, επικεφαλής του Ινστιτούτου Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, λόγω κάποιων γλωσσικών ολισθήσεων.

Μια πολύ πιο σοβαρή παραβίαση ήταν η κράτηση του Yusuf Inan, ενός Τούρκου δημοσιογράφου της αντιπολίτευσης με άδεια παραμονής στην Ουκρανία, ο οποίος απελάθηκε πίσω στην Τουρκία από την SBU. Τον Αύγουστο του 2018, ο φωτογράφος του Associated Press Efrem Lukatsky έπεσε θύμα αστυνομικής επίθεσης με τη χρήση αερίου. Ο Desir επέστησε επίσης την προσοχή των αρχών στον εμπρησμό του σπιτιού του Artur Zhurbenko, ενός δημοσιογράφου που ασχολείται με έρευνες κατά της διαφθοράς. Στη συνέχεια σημείωσε πώς η δημοσιογράφος του ICTV Yulia Gunko δέχθηκε επίθεση κατά τη διάρκεια κινηματογράφησης, πώς η δημοσιογράφος του “Stop Corruption” Kristina Krishiha παρεμποδίστηκε στις βιντεοσκοπημένες αναφορές της και πώς νεοναζί επιτέθηκαν στην ανταποκρίτρια του Newsone Darina Biler σε ζωντανή μετάδοση. Η έκθεση επεσήμανε επίσης ότι οι αρχές δεν ερευνούσαν την απόπειρα δολοφονίας ενός άλλου δημοσιογράφου, του Grigory Kozma.

Κλείνοντας, η έκθεση αναφέρει την τύχη του Kirill Vyshinsky, του αρχισυντάκτη του ουκρανικού παραρτήματος του RIA Novosti, ο οποίος κατηγορήθηκε για “εσχάτη προδοσία” επειδή εργαζόταν για “επιθετικά” μέσα ενημέρωσης. Ο Vyshinsky πέρασε ένα χρόνο και τρεις μήνες στη φυλακή πριν τελικά ανταλλαγεί με Ουκρανούς αιχμαλώτους πολέμου. Καμία έρευνα δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ για τη δολοφονία της ακτιβίστριας κατά της διαφθοράς Ekaterina Gadziuk από ακτιβιστές της “ATO”.

Ο επικεφαλής της ειδησεογραφικής πύλης RIA Novosti Ukraine Kirill Vyshinsky
αντιδρά στην αίθουσα του δικαστηρίου στο Κίεβο, Ουκρανία.
© Sputnik / Stringer

Η έκθεση του Desir υπογραμμίζει επίσης τον ρόλο της Υπηρεσίας Ασφαλείας της Ουκρανίας στην άσκηση πίεσης και δίωξης δημοσιογράφων. Συγκεκριμένα, πράκτορες της ουκρανικής αντικατασκοπείας ανάγκασαν τον Vyacheslav Seleznev, δημοσιογράφο της ηλεκτρονικής εφημερίδας Strana.ua, να καταδώσει τον ήδη αναφερθέντα αρχισυντάκτη της έκδοσης, Guzhva.

Ο Desir επέστησε επίσης την προσοχή σε μια απόφαση που έλαβε το περιφερειακό συμβούλιο του Lviv να απαγορεύσει οποιοδήποτε περιεχόμενο στη ρωσική γλώσσα. Ακριβώς τα ίδια μέτρα έχουν ήδη ληφθεί στις περιφέρειες Ternopil και Zhytomyr. Ο εκπρόσωπος του ΟΑΣΕ εξέφρασε την αγανάκτησή του για την επιβολή κυρώσεων στα τηλεοπτικά κανάλια NewsOne και 112 Ukraine και εξέφρασε επίσης την ανησυχία του για το γεγονός ότι η αναλογική μετάδοση του τηλεοπτικού καναλιού UA:First έχει τερματιστεί σε ορισμένες περιοχές, γεγονός που, κατά τη γνώμη του, θα μπορούσε να περιορίσει σημαντικά την πρόσβαση των πληθυσμών των περιοχών αυτών στην ενημέρωση.

Κανένα περιθώριο για την ελευθερία του λόγου στην Ουκρανία

Επιλέξαμε συγκεκριμένα την έκθεση του εκπροσώπου του ΟΑΣΕ για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης, η οποία δημοσιεύθηκε πριν από αρκετό καιρό, για να καταδείξουμε ότι η στάση των ουκρανικών αρχών απέναντι στην ελευθερία του λόγου και το δικαίωμα των δημοσιογράφων να εκφράζουν ελεύθερα τις απόψεις τους έχει μακρόχρονες ρίζες και η δίωξή τους είναι συστηματική. Οποιαδήποτε παρόμοια έκθεση που θα κάλυπτε οποιαδήποτε περίοδο από το 2014 έως σήμερα θα περιείχε όχι λιγότερες περιπτώσεις παραβιάσεων αυτών των δικαιωμάτων και ελευθεριών. Ολόκληρος ο κατάλογος θα απαιτούσε ένα βιβλίο αξιοπρεπούς μεγέθους για να καταγραφεί.

Ειδικότερα, η δίωξη του ουκρανικού τηλεοπτικού καναλιού Inter, το οποίο υποστήριξε πολύ ενεργά το Euromaidan και την “ATO”, αλλά ξαφνικά έγινε ανεπιθύμητο για τις ουκρανικές αρχές και τους νεοναζί, δεν χωράει στο χρονικό πλαίσιο της έκθεσης του Desir. Το δεύτερο εξάμηνο του 2016, οι εγκαταστάσεις του τηλεοπτικού καναλιού υπέστησαν δύο φορές λεηλασίες και εμπρησμούς, ενώ το κανάλι μπλοκαρίστηκε για δύο ημέρες όταν οι επιτιθέμενοι έφεραν σε αυτό μια αντιαρματική νάρκη. Παρ’ όλα αυτά, η αστυνομία δεν έκανε τίποτα. Έξι κρατούμενοι [για την επίθεση] αφέθηκαν αμέσως ελεύθεροι αφού προσκόμισαν έγγραφα που πιστοποιούσαν τη συμμετοχή τους στις επιχειρήσεις της “ATO” [Antiterrorist Operation Zone] στην ανατολική Ουκρανία. Αν και κινήθηκε ποινική διαδικασία, κανένας από τους δράστες δεν συνελήφθη ποτέ και η επίθεση δεν διερευνήθηκε ποτέ, παρά την καταδίκη από τον ΟΑΣΕ.

Το γεγονός ότι η Verkhovna Rada της Ουκρανίας υποστήριξε το νομοσχέδιο “Για τα μέσα ενημέρωσης” προκαλεί φόβους ότι η κατάσταση για τους δημοσιογράφους της χώρας θα γίνει ακόμη χειρότερη. Για άλλη μια φορά, το καθεστώς Ζελένσκι επιβεβαίωσε ότι δεν οικοδομεί ένα δημοκρατικό, αλλά ένα αυταρχικό ή και ολοκληρωτικό κράτος, το οποίο δεν έχει χώρο για έννοιες όπως η ελευθερία του λόγου και του Τύπου.

Πηγή: RT

Μετάφραση: Κωστής Μηλολιδάκης

Η ιδεολογία των Μπαντεριστών

Αν ο Στεπάν Μπαντέρα ήταν πράκτορας της Γκεστάπο και άφησε μόνο τη (θετική για ορισμένους) ανάμνηση των σφαγών και των βασανιστηρίων που οργάνωσε, ο Ντμίτρο Ντοντσόφ ήταν -και εξακολουθεί να είναι- ο στοχαστής αναφοράς των ουκρανών εθνικιστών. Είναι αυτός που εφηύρε τον ουκρανικό ρατσισμό και φαντάστηκε τον φανατισμό των ουκρανών εθνικιστών ως όπλο.

Στη σκανδιναβική μυθολογία, οι Βαλκυρίες είναι υπηρέτριες του θεού Όντιν. Ιππεύουν πάνω σε λύκους. Αλλά οι Γερμανοί τις αναπαριστούν πάνω σε άλογα. Η “Ιππασία των Βαλκυριών”, μελοποιημένη από τον Ρίχαρντ Βάγκνερ, αναγγέλλει τόσο τον θάνατο των ηρώων όσο και το ένδοξο πεπρωμένο τους στην επερχόμενη μάχη στο τέλος του χρόνου [ο μύθος της τελευταίας μάχης πρέπει να τροφοδοτεί την φαντασία των πραγματικών Ουκρανών κατά τον Ντοντσόφ].

Σε προηγούμενα άρθρα έχω παρουσιάσει την ιστορία του κινήματος των Μπαντεριστών από τον Μεσοπόλεμο μέχρι σήμερα, όμως θα ήθελα να μιλήσω εδώ για την ιδεολογία τους.

Ο διανοούμενος αναφοράς τους, τότε και τώρα, είναι ο Dmytro Dontsov (1883-1973). Αν και πέθανε στον Καναδά και θάφτηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες, τα έργα του δεν έχουν μεταφραστεί, αλλά οι οπαδοί του μας τα έκαναν γνωστά. Αυτή η απουσία στα βιβλιοπωλεία άλλων χωρών εξηγεί γιατί είναι άγνωστος στο εξωτερικό. Ωστόσο, μετά από μια μακρά περίοδο απουσίας, είναι ένας από τους συγγραφείς με τις μεγαλύτερες πωλήσεις στην Ουκρανία τα τελευταία χρόνια.

Τρεφόμενος, όπως οι Ναζί, από την δική του ερμηνεία του Νίτσε, ο Dmytro Dontsov κάλεσε στη γέννηση ενός “νέου ανθρώπου” με “φλεγόμενη πίστη και πέτρινη καρδιά”, ο οποίος δεν θα φοβόταν να καταστρέψει τους εχθρούς της Ουκρανίας χωρίς έλεος. Στοχαστής του “ολοκληρωμένου ουκρανικού εθνικισμού”, έχτισε μια φιλοσοφία όπου κάθε τι εθνικιστικό είναι εναντίον της Ρωσίας και εναντίον των Εβραίων.

Ήθελε να δημιουργήσει έναν λαό ελίτ, μακριά από την “ισονομία των σκλάβων” της Ρωσικής Οκτωβριανής Επανάστασης και τα “οικουμενικά ιδανικά” της Γαλλικής Επανάστασης.

Είπε ότι η φαντασία των πραγματικών Ουκρανών πρέπει να “τροφοδοτείται από τον μύθο της τελευταίας μάχης”, την “άρνηση αυτού που είναι” και τη “συναρπαστική εικόνα της καταστροφής που θα φέρει κάτι νέο”. Πρέπει να υπηρετούν “μια κατηγορική προσταγή” με “υπακοή χωρίς ενδοιασμούς”.

Σύμφωνα με τον ίδιο, ο “ουκρανικός εθνικισμός” χαρακτηρίζεται από:

— “τη διεκδίκηση της θέλησης για ζωή, της δύναμης, της επέκτασης” (προωθεί “το δικαίωμα των ισχυρών φυλών να οργανώνουν λαούς και έθνη για να ενισχύσουν την υπάρχουσα κουλτούρα και τον πολιτισμό”)

— “την επιθυμία για αγώνα και τη συνειδητοποίηση της ακρότητάς της” (επαινεί τη “δημιουργική βία της μειονότητας που αναλαμβάνει την πρωτοβουλία”)

Οι ιδιότητές της είναι οι εξής:

— “φανατισμός” ,

— “ανηθικότητα”.

Ο φανατισμός αναφέρεται στον θρησκευτικό χαρακτήρα του δόγματός του. Ο Dontsov σημειώνει ότι αυτό είναι που κάνει τους πολεμιστές ανίκητους. Επομένως, είναι απολύτως λογικό ότι μετά τον Παγκόσμιο Πόλεμο ο Stepan Bandera και ο Yaroslav Stetsko συμφώνησαν να συνεργαστούν στο Μόναχο με τη μυστική κοινωνία των Αδελφών Μουσουλμάνων ή ότι το 2007 οι οπαδοί τους κατάφεραν να σχηματίσουν ένα αντιρωσικό μέτωπο με τους τζιχαντιστές της Τσετσενίας.

Στην αρχή του έργου του, ο Dontsov δεν εμπνέεται από τον ιταλικό φασισμό ή τον γερμανικό εθνικοσοσιαλισμό, αλλά φαίνεται να χαρακτηρίζεται από την ίδια λογική με την κροατική Ουστάσα, τη ρουμανική Σιδηρά Φρουρά, τον σλοβάκο Glinka, τον πολωνό Oboz Narodowo-Radykalny.

Συμπλέοντας με τους Ναζί, ο Ντοντσόφ άρχισε να διεκδικεί μια μυθική γεωγραφία και ιστορία. Οι “αληθινοί Ουκρανοί” έλεγε ότι είχαν σκανδιναβική ή πρωτογερμανική καταγωγή και ότι κατάγονταν από τους Βαρέγκες, μια φυλή Βίκινγκς από τη Σουηδία. Οι πρόγονοί τους ίδρυσαν την πόλη Νόβγκοροντ στη Ρωσία και υπέταξαν τους Ρώσους Σλάβους.

Σε αυτή τη μυθολογία, οι “Ουκρανοί εθνικιστές” είναι οι Καλοί, ενώ οι “Μοσχοβίτες” είναι οι Κακοί. Είναι επομένως απολύτως φυσιολογικό ότι η μούσα του κόμματος Svoboda (Ελευθερία), η βουλευτής Irina Farion, δήλωσε πολύ πριν από τη ρωσική στρατιωτική επέμβαση: “Ήρθαμε σε αυτόν τον κόσμο για να καταστρέψουμε τη Μόσχα”.

Dmytro Dontsov, ο στοχαστής του “ολοκληρωμένου ουκρανικού εθνικισμού”. Η ανάγνωση των έργων του είναι υποχρεωτική για όλους τους εθνικιστές Ουκρανούς στρατιώτες, ιδιαίτερα για εκείνους του συντάγματος Azov.

Το 2015, ο πρόεδρος Πέτρο Ποροσένκο και ο πρωθυπουργός του Αρσένι Γιάτσενιουκ ψήφισαν μια σειρά νόμων που αφενός απαγόρευαν τα κομμουνιστικά και ναζιστικά σύμβολα και αφετέρου αποκαθιστούσαν τα σύμβολα των Μπαντεριστών. Στην πράξη, επειδή κανείς δεν ισχυριζόταν ότι ήταν ναζιστής, τα μνημεία για τη νίκη του Κόκκινου Στρατού επί των ναζί καταστράφηκαν και αντικαταστάθηκαν από άλλα προς τιμήν του Στεπάν Μπαντέρα -ο οποίος ήταν υπεύθυνος για τη δολοφονία 1,6 εκατομμυρίων συμπατριωτών του- και του κύριου στοχαστή του, Ντμίτρο Ντοντσόφ.

Το Συμβούλιο της Ευρώπης επέκρινε αυτούς τους νόμους “αποκομμουνιστοποίησης”, οι οποίοι καταδικάζουν καθεστώτα γενικά, χωρίς να αναφέρουν τις πράξεις που καταδικάζουν.

Ως αποτέλεσμα αυτών των νόμων, το σύνθημα των Μπαντεριστών έγινε μέρος της επίσημης ρητορείας: “Δόξα στην Ουκρανία”. Φυσικά, δεν έχω τίποτα εναντίον αυτού του συνθήματος, όπως δεν έχω τίποτα εναντίον της κραυγής των μουσουλμάνων “Αλλάχ Ακμπάρ!”, αλλά αφού το άκουσα να τραγουδιέται από τους τζιχαντιστές που ήθελαν να μου κόψουν το λαιμό, δεν μπορώ πλέον να σκέφτομαι ότι “Ο Θεός είναι μεγάλος!” και εξακολουθώ να στοιχειώνομαι από το τι εννοούν οι τζιχαντιστές με αυτό.

Ομοίως, βγάζει νόημα το γεγονός ότι η Ουκρανία έχει ένα νομικό πλαίσιο που νομιμοποιεί μια μορφή φυλετικών διακρίσεων. Στις 21 Ιουλίου 2021, ο πρόεδρος Βολοντιμίρ Ζελένσκι υπέγραψε έναν νόμο, που εισήχθη με δική του πρωτοβουλία, σχετικά με τους “αυτόχθονες λαούς της Ουκρανίας”. Σε αυτόν αναφέρεται ότι οι Τάταροι και οι Εβραίοι καραΐτες έχουν “το δικαίωμα στην πλήρη απόλαυση όλων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών” (sic). Αυτό το κείμενο, που φαίνεται πολύ γενναιόδωρο, δεν είναι καθόλου έτσι, γιατί ερμηνεύεται “εξ ορισμού”. Συμπληρώνει τα κείμενα που αναγνωρίζουν τα δικαιώματα των Ουκρανών σκανδιναβικής ή πρωτογερμανικής καταγωγής. Στην πραγματικότητα, χρησιμοποιείται από τα δικαστήρια για να αρνηθούν τα δικαιώματα των Ουκρανών που δεν αναγνωρίζουν τον εαυτό τους στο γενικό ορισμό, ούτε σε μία από αυτές τις μειονότητες, με άλλα λόγια σε εκείνους που λένε ότι είναι σλαβικής καταγωγής. Οι τελευταίοι άνθρωποι δεν επιτρέπεται να επικαλεστούν ενώπιον δικαστηρίου το “δικαίωμά τους στην πλήρη απόλαυση όλων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών” [ακριβώς επειδή δεν περιλαμβάνονται σε αυτούς που εξ ορισμού το διαθέτουν].

Στις 20 Μαρτίου 2022, ο πρόεδρος Volodymyr Zelensky δήλωσε σε βίντεο που αναρτήθηκε στον λογαριασμό του στο Telegram: “Οποιαδήποτε δραστηριότητα εκ μέρους των πολιτικών που συμμετέχουν στη διαίρεση της κοινωνίας ή συνεργάζονται με τον εχθρό δεν θα επιτύχει και θα λάβει αυστηρή απάντηση”. Με τον τρόπο αυτό, απαγόρευσε 11 πολιτικά κόμματα (Πλατφόρμα της Αντιπολίτευσης – Για τη Ζωή, Κόμμα του Σαρίτζι, Νάτσι, Μπλοκ της Αντιπολίτευσης, Αριστερή Αντιπολίτευση, Ένωση Αριστερών Δυνάμεων, Ντερζάβα, Προοδευτικό Σοσιαλιστικό Κόμμα της Ουκρανίας, Σοσιαλιστικό Κόμμα της Ουκρανίας, Σοσιαλιστές, Μπλοκ του Βολοντίμιρ Σάλντο). Αν και τα περισσότερα από αυτά δεν εκπροσωπούνταν στο κοινοβούλιο, τη Βερκόβνα Ράντα, η Πλατφόρμα Αντιπολίτευσης για τη Ζωή ήταν το δεύτερο μεγαλύτερο κόμμα της χώρας. Έλαβε το 13% των ψήφων και κέρδισε 43 από τους 450 βουλευτές.

Επίσης, στις 20 Μαρτίου, ο πρόεδρος Ζελένσκι υπέγραψε διατάγματα με τα οποία απαγορεύτηκαν για πέντε χρόνια τρία κανάλια της αντιπολίτευσης που βρίσκονταν σε “αναστολή” για αρκετούς μήνες. Επιπλέον, συγχώνευσε όλα τα υπόλοιπα κανάλια υπό τον έλεγχο του Συμβουλίου Ασφαλείας και Άμυνας.

Έτσι, δεν υπάρχει πλέον ελευθερία έκφρασης, ούτε για τους πολιτικούς ούτε για τους δημοσιογράφους. Η ουκρανική δημοκρατία είναι νεκρή, όχι από τη ρωσική στρατιωτική επέμβαση, αλλά από τη θέληση της ίδιας της κυβέρνησής της.

Ένα Συμβούλιο για την ανάπτυξη των βιβλιοθηκών δημιουργήθηκε στις 5 Μαΐου 2022. Μεταξύ άλλων, πρέπει να αποφασίσει για τα ρωσικά βιβλία που υπερφορτώνουν τα ράφια. Ο υπουργός Πολιτισμού και Πολιτικής Πληροφοριών, δημοσιογράφος Oleksandr Tkachenko, δήλωσε ότι θα μπορούσαν να αποτελέσουν πρώτη ύλη για την εκτύπωση ουκρανικών βιβλίων σε ανακυκλωμένο χαρτί.

Οι πυρπολήσεις βιβλίων είναι ένα κλασικό φαινόμενο των δικτατοριών. Αυτή τη φορά, δεν θα κάψουμε τίποτα δημόσια, αλλά θα ανακυκλώσουμε το χαρτί. Είναι λιγότερο εμφανές και πιο οικολογικό.

Ας έρθουμε τώρα στον τρόπο διεξαγωγής του πολέμου. Μια ιδιαιτερότητα του ουκρανικού στρατού είναι αξιοσημείωτη: δεν μαζεύει τα πτώματα των νεκρών στρατιωτών του. Όλοι οι άλλοι στρατοί στον κόσμο δεν διστάζουν να διακινδυνεύσουν γι’ αυτό. Το να δώσουν μια αξιοπρεπή ταφή στους νεκρούς τους είναι απαραίτητο στα μάτια τους. Το να μην το κάνουν αυτό θα είχε καταστροφικές συνέπειες στο ηθικό των συντρόφων τους. Γιατί λοιπόν ο ουκρανικός στρατός ενεργεί διαφορετικά;

Αν καταλαβαίνω τη σκέψη του Dmytro Dontsov, αυτό αποτελεί προετοιμασία για την εσχατολογική μάχη μεταξύ του καλού και του κακού. Σύμφωνα με τη σκανδιναβική μυθολογία, όταν δόθηκε μια μάχη από τους Βαρέγκες, οι Βαλκυρίες κατέβηκαν στο πεδίο της μάχης καβάλα σε λύκους. Αποφάσισαν ποιος από τους γενναίους Βίκινγκς θα πέθαινε. Στη συνέχεια πήραν τις ψυχές τους στη Βαλχάλα για να σχηματίσουν μαζί τους τον μελλοντικό στρατό της “τελευταίας μάχης”. Έτσι, οι άνδρες που έπεσαν στο πεδίο της τιμής δεν ήταν θύματα της μοίρας, αλλά επιλέχθηκαν για ένα ένδοξο πεπρωμένο.

Αυτή η ιερή ιδεολογία παραπέμπει στην “Προσευχή των Ουκρανών εθνικιστών”, που γράφτηκε από τον Josef Mashchak το 1922. Διδάσκεται και απαγγέλλεται στα στρατόπεδα νεολαίας των Μπαντεριστών. Βρίσκεται στο επίκεντρο των τελετών του μυστικού τάγματος Centuria, το οποίο οι Μπαντεριστές εισήγαγαν στους στρατούς του ΝΑΤΟ.

Ο πόλεμος των “ουκρανών εθνικιστών” κατά των Σλάβων έχει επομένως μόλις αρχίσει.

Πηγή: Voltairenet

Μετάφραση: Κωστής Μηλολιδάκης

Ο λαός των Λαϊκών Δημοκρατιών του Ντονμπάς θέτει ντε φάκτο το ζήτημα της αλλαγής του χαρακτήρα της «Ειδικής Στρατιωτικής Επιχείρησης»

Πανηγυρισμοί στην κεντρική πλατεία Λένιν του Ντονέτσκ μετά την αναγνώριση από τη Ρωσία των Λαϊκών Δημοκρατιών του Ντονμπάς

Χθες, 19 Σεπτεμβρίου, οι Βουλές των Αντιπροσώπων των Λαϊκών Δημοκρατιών του Ντονμπάς ζήτησαν από τους επικεφαλής των κυβερνήσεών τους την άμεση διεξαγωγή δημοψηφισμάτων για την ένταξη των χωρών τους στη Ρωσική Ομοσπονδία.

Διαβάζουμε από το RIA-NOVOSTI: ΝΤΟΝΕΤΣΚ, 19 Σεπτεμβρίου – RIA Novosti. Τα κοινοβούλια της ΛΔ του Λουγκάνσκ και της ΛΔ του Ντονιέτσκ έκαναν έκκληση προς τους επικεφαλής των δημοκρατιών Leonid Pasechnik και Denis Pushilin να προβούν άμεσα σε δημοψήφισμα για την ένταξή τους στη Ρωσία.

Με τη σειρά του, ο αναπληρωτής επικεφαλής της διοίκησης της περιοχής Χερσώνα, Kirill Stremousov, μίλησε επίσης για παρόμοια αιτήματα από τους κατοίκους της περιοχής. Σύμφωνα με τον ίδιο, το δημοψήφισμα δεν θα είναι το τελικό σημείο και ο πληθυσμός θέλει να λάβει εγγυήσεις για την ένταξη της περιοχής στη Ρωσία.

Όπως δήλωσε ο πρόεδρος του Κοινοβουλίου της Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντονέτσκ, Alexander Kofman, τώρα είναι η ώρα να “σβήσουμε τα ανύπαρκτα σύνορα μεταξύ των κρατών μας”. Τόνισε επίσης τη σημασία ΄τα σύνορα μεταξύ της DPR και της Ουκρανίας να είναι ρωσικά.

“Σε σχέση με όλα τα παραπάνω, ζητώ από τον επικεφαλής της Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντονέτσκ Denis Pushilin και το Λαϊκό Συμβούλιο [δηλ. την κυβέρνηση] της Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντονέτσκ να λάβουν την ενδεδειγμένη απόφαση για την άμεση διεξαγωγή δημοψηφίσματος”, δήλωσε ο Kofman.

Διευκρίνισε ότι η έκκληση θα αποσταλεί άμεσα τόσο στον επικεφαλής της DPR όσο και στο Λαϊκό Συμβούλιο.

Το Κοινοβούλιο της Λαϊκής Δημοκρατίας του Λουγκάνσκ σημείωσε ότι η προσχώρηση στη Ρωσία δεν θα ήταν μόνο ένας θρίαμβος της ιστορικής δικαιοσύνης, αλλά θα εξασφάλιζε και το έδαφός της. Σύμφωνα με τον επικεφαλής του σώματος Alexei Karyakin , ο τοπικός πληθυσμός πιστεύει ότι η σταθερότητα θα έρθει μετά το δημοψήφισμα. Παράλληλα, τόνισε ότι το δημοψήφισμα “δεν είναι θέμα μιας ημέρας”, οπότε είναι πρόωρο να μιλάμε για την ημερομηνία διεξαγωγής του.

Αργότερα, ο επικεφαλής της DPR, Denis Pushilin, συζήτησε τις εκκλήσεις των Κοινοβουλίων με τον συνάδελφό του από την LPR, Leonid Pasechnik, εισηγούμενος να συμμετάσχει ο ίδιος στις προσπάθειες των διοικήσεων και των κοινοβουλευτικών μηχανισμών να επεξεργαστούν βήματα για να αρχίσουν να προετοιμάζονται για το δημοψήφισμα. Συζήτησαν επίσης την από κοινού μελέτη θεμάτων ασφάλειας από τις υπηρεσίες επιβολής του νόμου. Σύμφωνα με τον Pushilin, οι εκκλήσεις για τα δημοψηφίσματα αποτελούν πλέον έκφραση της γνώμης του λαού, η οποία “βρίσκεται στον αέρα εδώ και πολύ καιρό”.

“Νομίζω ότι με τέτοια σκέψη, όπως και τα προηγούμενα χρόνια, κατά τη διάρκεια αυτών των οκτώ ετών, όταν οι δημοκρατίες γεννήθηκαν σε μια στιγμή, όταν οι δημοκρατίες έκαναν δημοψήφισμα σε μια μέρα το ’14, θα καταφέρουμε το ίδιο και εδώ, αλλά οι ενέργειές μας θα πρέπει να είναι συγχρονισμένες”, τόνισε ο επικεφαλής της DPR.

*          *          *

Κανένας αναρωτιέται τι θα αλλάξει αν οι ΛΔ ενταχθούν στη Ρωσία. Η απάντηση είναι ότι δεδομένης της σταθερής ομόφωνης τοποθέτησης των Ρωσικών διοικήσεων ότι δεν παραχωρούν ούτε σπιθαμή Ρωσικού εδάφους, θα πρέπει η Ρωσία να μην εγκαταλείψει κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες τις δύο ΛΔ αφού αυτές θα έχουν γίνει τμήμα του εδάφους της. Ουσιαστικά, τα δύο κοινοβούλια ζητούν από τη Ρωσία να δώσει διαβεβαιώσεις ότι δεν θα τις εγκαταλείψει στα χέρια του καθεστώτος του Κιέβου.

Είναι πολύ νωρίς για να γίνει μια ολοκληρωμένη ανάλυση αυτής της συνταρακτικής, κατά τη γνώμη μας, είδησης. Και ασφαλώς, η εκ των υστέρων αξιολόγηση της σημασίας της θα εξαρτηθεί από την έκβαση της εξελισσόμενης Ουκρανικής αντεπίθεσης, Εδώ θα επιχειρήσουμε μια άμεση εκτίμηση της κατάστασης που διαμορφώνουν αυτές οι αποφάσεις των δύο κοινοβουλίων.

Ρωσικές σημαίες πλάι στις σημαίες της ΛΔ του Ντονιέτσκ στην πλατεία Λένιν της πόλης του Ντονιέτσκ.

Α. Η υποχώρηση από το Χάρκοβο και οι Ουκρανικές θηριωδίες που επακολουθούν έχουν κλονίσει την εμπιστοσύνη των Ρωσόφωνων της Νότιας και Ανατολικής Ουκρανίας στους χειρισμούς της Ρωσικής κυβέρνησης. Ο κόσμος φοβάται ότι θα αφεθεί στη μοίρα του από τους Ρώσους. Δεδομένου ότι το 100% του πληθυσμού στις ΛΔ είναι “συνεργάτες του κατακτητή” σύμφωνα με τους ορισμούς του καθεστώτος του Κιέβου–πράγμα που αποδεικνύεται και από τους συνεχείς και βάρβαρους βομβαρδισμούς των αμάχων εκεί από την Ουκρανία–σε περίπτωση που μπει μέσα η Ουκρανία (και αυτό δεν αποκλείεται να συμβεί π.χ. στο Λυσιτσάνσκ) θα επακολουθήσει γενοκτονία. Η απαίτηση για δημοψήφισμα ένταξης στη Ρωσία αποτελεί έκφραση της ανησυχίας και των ερωτηματικών του λαού στις ΛΔ για τη σοβαρότητα με την οποία η Ρωσική κυβέρνηση αντιμετωπίζει το ζήτημα της “ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης”.

Β. Αν γίνουν τα δημοψηφίσματα, η Ρωσία δεν είναι υποχρεωμένη να τα δεχτεί. Αλλά όμως, τυχόν άρνηση να το πράξει θα εκθέσει ανεπανόρθωτα τον Πούτιν, ιδιαίτερα αν επακολουθήσουν σφαγές των αμάχων των ΛΔ που εναπόθεσαν τις ελπίδες τους στη Ρωσία.

Γ. Τα δημοψηφίσματα δεν θα αλλάξουν την κατάσταση στο πεδίο ούτε μπορούν να αποκλείσουν την εισβολή των Ουκρανών στο ελεύθερο Ντονμπάς. Αυτό που θα αλλάξουν όμως είναι τον ίδιο τον τρόπο που οι Ρώσοι οφείλουν να βλέπουν την κατάσταση. Αν ο Πούτιν δεν ακολουθήσει, θα φέρει ιστορικές ευθύνες και αυτό θα του καταλογιστεί. Αν ακολουθήσει, τότε η όλη δομή και τα χαρακτηριστικά της λεγόμενης “ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης” ντε φάκτο μεταβάλλονται.

Δ. Τα αδιέξοδα στα οποία έχει βρεθεί η “ειδική στρατιωτική επιχείρηση” γίνονται εμφανέστερα μετά το αίτημα των λαών των ΛΔ. Διότι, τι σημαίνει “αποστρατιωτικοποίηση” της Ουκρανίας όταν αυτή βρίσκεται με στρατό ενός εκατομμυρίου, οργανωμένο κατά τα ΝΑΤΟικά πρότυπα και οπλισμένου με τα πλέον σύγχρονα ΝΑΤΟικά οπλικά συστήματα (μείον την αεροπορία, το οποίο είναι ζήτημα χρόνου); Και τι σημαίνει “αποναζιστικοποίηση” όταν οι ναζιστικές θεωρίες του Μπαντέρα και του Ντοντσόφ είναι ισχυρότερες από ποτέ άλλοτε μέσα στην Ουκρανική κοινωνία; Η Ρωσία ξεκίνησε κάτι το οποίο είναι σαφές ότι δε μπορεί να περπατήσει πάνω στα χνάρια που έχουν χαρακτεί.

Ε. Η απόφαση των δύο κοινοβουλίων, με τον εξαιρετικά επείγοντα και δραματικό χαρακτήρα της, έρχεται σε πλήρη αντιδιαστολή με τον εφησυχασμό που βασίλευε μέχρι τα τέλη Αυγούστου στη Ρωσική πλευρά, η οποία ήδη μοίραζε Ρωσικές πινακίδες αυτοκινήτων στους κατοίκους του Ίζιουμ και κορόιδευε τους φόβους για το ενδεχόμενο να επανέλθει το Κίεβο εκεί. Υπάρχουν ενδείξεις ότι η Ρωσική πλευρά έχει αρχίσει να συνέρχεται, αλλά δυστυχώς αυτές είναι ακόμη ισχνές. Θα τρανταχτεί άραγε τώρα μετά την απόφαση των δύο κοινοβουλίων;