Άρθρα

“Η λογική «τι δημόσιο-τι ιδιωτικό» οδηγεί σε τεράστιες αντιφάσεις, ξεδοντιάζει το κίνημα, οδηγεί στην παράλυση”. Τοποθέτηση του Δημήτρη Ζιαζιά στο 12ο Συνέδριο της ΟΕΝΓΕ*

/0 Comments/in , /by

Συνάδελφοι,

Πρώτον, για το ζήτημα του απολογισμού της Ομοσπονδίας. Λέμε όλοι για τα Τέμπη ότι τα σωματεία των εργαζομένων είχαν προειδοποιήσει ότι ήταν θέμα χρόνου το δυστύχημα λόγω της κατάστασης των σιδηροδρόμων. Στην υγεία επίσης αποκαλύπταμε και προειδοποιούσαμε εν μέσω πανδημίας ότι η διάλυση του ΕΣΥ θα στοιχίσει ανθρώπινες ζωές, ότι θα οδηγηθούμε σε εκατόμβες νεκρών. Ο ρόλος των σωματείων όμως δεν είναι μόνο αυτός, να καταγγέλουν και να αποκαλύπτουν στο λαό τις ελλείψεις. Ο ρόλος τους και το κριττήριο απολογισμού της δράσης τους είναι η αλλαγή του συσχετισμού, αν δίνουν και οργανώνουν μάχες, αν κατακτούν μικρές και μεγαλύτερες νίκες, αν μπλοκάρουν την πολιτική του νεοφιλελευθερισμού, της μεταΜνημονιακής διάλυσης, της ιδιωτικοποίησης των δημόσιων αγαθών. Με βάση αυτό λοιπόν το κριτήριο, στην Υγεία την τελευταία τριετία ήμασταν σαν ΟΕΝΓΕ αναντίστιχοι των περιστάσεων και της επίθεσης που δέχτηκε. Πέρασε χωρίς να δοθεί μάχη, χωρίς να ανοίξει ρουθούνι η κατάργηση του θεμελιώδους, ιδρυτικού νόμου του ΕΣΥ που μιλούσε για την πλήρη και αποκλειστική απασχόληση των γιατρών, ανοίγοντας τον δρόμο στα ιδιωτικά επί πληρωμή χειρουργεία, τη δυνατότητα παράλληλης απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα των γιατρών του ΕΣΥ. Και όλα αυτά εις βάρος των ασθενών. Δόθηκε μια εθιμοτυπική μάχη μόνο για την τιμή των όπλων, για να βγει η υποχρέωση. Όμως ο ηρωικός αγώνας του Συλλόγου συγγενών θυμάτων Τεμπών μας ξαναθύμισε τι σημαίνει πραγματική μάχη, τι σημαίνει υπομονή και επιμονή. Τι σημαίνει πραγματικός αγώνας και όχι συμβολικός.

Το χειρότερο από όλα είναι ότι όλοι γνωρίζαμε τι θα έρθει μετά την πανδημία. Το προεκλογικό – πριν το 2019- πρόγραμμα της ΝΔ και ο Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος λίγες μόνο μέρες πριν την πανδημία, μιλούσαν για όλα αυτά, έλεγαν για μετατροπή του ΕΣΥ από Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου σε ΝΠΙΔ, ΕΣΥ Α.Ε. Απλά καθυστέρησαν λόγω της πανδημίας.

Το ακόμα χειρότερο είναι ότι στο προηγούμενο συνέδριο το 2022, λοιδωρηθήκαμε από τους συναδέλφους της ΔΗΠΑΚ για την πρωτοβουλία «Μετά θα λογαριαστούμε», μια πρωτοβουλία εμπνευσμένη από τους υγειονομικούς στην Ευρώπη που έλεγαν ότι θα προσπαθήσουμε να σώσουμε όσους ανθρώπους μπορούμε να σώσουμε (μέσα στην πανδημία) ΑΛΛΑ μετά θα λογαριαστούμε με την πολιτική της διάλυσης των εθνικών συστημάτων υγείας, ώστε να μην ξανατολμήσει καμία κυβέρνηση ακόμα και να μιλήσει για ιδιωτικοποιήσεις, για ΣΔΙΤ κτλ. Υπήρχε δυνατότητα να φτιαχνόταν δηλαδή ένα κίνημα, ένα μέτωπο υπεράσπισης της Δημόσιας Περίθαλψης που αναδείχτηκε πραγματικό αποκούμπι για το λαό. Να μετουσιώνονταν δηλαδή σε υλική δύναμη τα συμπεράσματα της ανωτερότητας του Δημόσιου απέναντι στον παρασιτικό ιδιωτικό τομέα. Συνάδελφοι της ΔΗΠΑΚ, το ΜΕΤΑ ήρθε αλλά σηκώσαμε λευκή σημαία. Χάθηκε μια τεράστια ευκαιρία μέσα στην πανδημία και έτσι σήμερα βιώνουμε μια αντεπίθεση από το σύστημα.

Δεν μιλάμε για την ΟΕΝΓΕ προ του 2016 που είχαν οι Μνημονιακές δυνάμεις την πλειοψηφία. Μιλάμε για μετά το 2016 που σταθερά οι αγωνιστικές δυνάμεις ΔΗΠΑΚ και ΕΚΑ έχουν την πλειοψηφία. Κλείνει μια δεκαετία σχεδόν αγωνιστικού συσχετισμού δύναμης στην ΟΕΝΓΕ. Δεν έχουμε καμιά δικιολογία. Μην ρίχνουμε τον πήχη των απαιτήσεων κάτω από το έδαφος, απλά για να τον περάσουμε.

Δεύτερον. Για τις διαφορές μεταξύ ΕΚΑ και ΔΗΠΑΚ. Να είμαστε ώριμοι να τις αντιμετωπίσουμε και να μην τις βάλουμε κάτω από το χαλί. Να μην πάμε σε συκοφαντίες και προσωπικές επιθέσεις. Κατηγορούμαστε εμείς για σοσιαλδημοκράτες, όταν εσείς έχετε υιοθετήσει το γενικόλογο σύνθημα «οι ζωές μας πάνω από τα κέρδη τους», ένα σύνθημα που ήταν σύνθημα του ΣΥΡΙΖΑ πριν κάποια χρόνια και το χλευάζατε. Ακούστηκε το επιχείρημα ότι ρίχνουμε νερό στο μύλο της κυβερνητικής εναλλαγής όσοι ζητάμε να πέσει η κυβέρνηση της συγκάλυψης και των δολοφόνων. Έστω ότι ισχύει, αν και νομίζω ότι ξέρετε τη διαφορά μεταξύ ομαλής εναλλαγής και ανατροπής μιας κυβέρνησης από λαϊκούς αγώνες. Έστω λοιπόν ότι ισχύει η κατηγορία αυτή. Αν εμείς λοιπόν ρίχνουμε νερό στο μύλο της κυβερνητικής εναλλαγής, τότε σε ποιο μύλο ρίχνει νερό η λογική του να αρνείστε να υιοθετήσετε ένα σύνθημα που είναι μαζικό, αν όχι πλειοψηφικό, να φοβάστε μην βαθύνει η πολιτική κρίση, η κρίση εκπροσώπησης και διακυβέρνησης; Σε ποιο μύλο έριχνε νερό η πολιτική  «ευρώ ή δραχμή πατάτες γιαχνί» την περίοδο των Μνημονίων; Ή το «αν φύγουμε από το ευρώ θα είναι καταστροφή» παραμονές του δημοψηφίσματος; Στάση υπεύθυνη που έλαβε συγχαρητήρια από τον Προκόπη Παυλόπουλο.

Τρίτον. Για τον προγραμματισμό και το σχέδιο δράσης. Υπάρχει ένας μεγάλος κίνδυνος. Να κυριαρχήσει η λογική «τι δημόσιο τι ιδιωτικό, το ίδιο είναι στον καπιταλισμό». Η λογική ότι «είναι αυταπάτες οι κατακτήσεις και οι βελτιώσεις εντός αυτού του συστήματος». Το είπατε χθες στην εισηγητική σας ομιλία κατά λέξει : «άλλο πράγμα ο αγώνας ενάντια στα χειρότερα και άλλο να ζητάς να αναιρεθούν τα χειρότερα όταν γίνουν νόμοι, γιατί αυτό είναι πασοκισμός και επιστροφή στο 1980». Κατηγορηθήκαμε ότι τα αιτήματά μας είναι «ωδή στον κρατισμό», ότι όταν ζητάμε επανακρατικοποίηση του Παιδο-Ογκολογικού νοσοκομείου που δόθηκε στον Βαρδινογιάννη, «σπέρνουμε αυταπάτες για το ρόλο του κράτους».

Δεν είναι όλα ίσιωμα. Παντού υπάρχει καπιταλισμός αλλά δεν υπάρχουν παντού τα ίδια συστήματα υγείας. Στην Αμερική του Λουίτζι Μαντζιόνε που έγινε λαϊκός ήρωας επειδή σκότωσε τον CEO της μεγαλύτερης ιδιωτικής ασφαλιστικής εταιρίας υγείας, δεν υπάρχει η έννοια του εθνικού συστήματος υγείας. Στην Ευρώπη τα συστήματα τύπου NHS είναι απροσέγγιστα από τον απλό κόσμο, για να δεις γιατρό πρέπει να περάσεις τους gatekeepers. Στην Ελλάδα υπάρχει το ΕΣΥ, αποτέλεσμα λαϊκών κινητοποιήσεων της μεταπολίτευσης. Από αυτό τρώμε όλοι δεκαετίες μετά. Παρά την προσπάθεια συρρίκνωσης και διάλυσής του, απέχει χιλιόμετρα από τα συστήματα  Αμερικής και Αγγλίας. Είμαστε με το ΕΣΥ και το υπερασπιζόμαστε σε σχέση με τα άλλα! Χωρίς ντροπή! Χωρίς δεύτερες σκέψεις! Έχει να διανυθεί πολύς δρόμος μέχρι να γίνουμε Αμερική. Αυτό αν το πούμε είναι πασοκισμός, αναπόληση της δεκαετίας του 80;

Ακούστηκε η άποψη ότι «δεν υπερασπιζόμαστε το σημερινό χάλι του ΕΣΥ», ότι «και πριν την καθιέρωση των νόμων Γεωργιάδη, υπήρχε ανταποδοτική λειτουργία εντός ΕΣΥ κτλ», για να δικιολογήσει αυτά που έλεγα στην αρχή. Πολύ σωστά, αλλά ξαναλέμε μην τα κάνουμε όλα ίσιωμα. Δεν είναι όλα ίδια. Άλλο πριν το 1983 που δεν υπήρχε ΕΣΥ, άλλο μετά. Άλλο πριν την καθιέρωση των απογευματινών επί πληρωμή ιατρείων εντός ΕΣΥ, άλλο μετά. Άλλο πριν το μεγαλειώδη κλαδικό αγώνα 2007-2009 που κατάφερε την υπογραφή κλαδικής σύμβασης και άλλο μετά. Άλλο το ΕΣΥ πριν τα Μνημόνια, άλλο μετά. Άλλο το ΕΣΥ πριν την πανδημία, άλλο μετά. Άλλο πριν τους νόμους Γεωργιάδη, άλλο μετά. Άλλο το ΕΣΥ τώρα και άλλο μετά τις περικοπές που μας περιμένουν λόγω του rearm Europe και τα 10 δις που θα πάνε στο ΝΑΤΟ και την Ε.Ε. Άλλο τώρα και άλλο μετά την μετατροπή του σε ΝΠΙΔ.

Καταλήγοντας, αν πλειοψηφήσει η λογική αυτή τότε ας πούμε στους συναδέλφους και στην κοινωνία να περιμένει καρτερικά να γίνουμε Αμερική. Ας πούμε καθαρά και με ειλικρίνεια ότι μόνο κλιμακούμενη επιδείνωση θα έχουμε και δεν μπορούμε να κάνουμε και πολλά πράγματα.  Ας είμαστε ειλικρινείς και να πούμε ότι μόνο σε μια άλλη κοινωνία και έναν άλλο κόσμο θα υλοποιηθεί το σύνθημα Δημόσια και Δωρεάν Υγεία που γράφουμε στα πανό και τις αφίσες μας. Αν τα εννοούμε όλα αυτά λοιπόν ας καταργήσουμε και την ομοσπονδία και ας την μετατρέψουμε σε έναν όμιλο που θα κάνει ημερίδες για το πώς ήταν η υγεία στη Σοβιετική Ένωση και που θα ζυμώνει την ανάγκη μιας άλλης κοινωνίας στο απώτερο μέλλον.

Γι’ αυτό είναι επικίνδυνη η λογική «τι δημόσιο-τι ιδιωτικό». Γιατί οδηγεί σε τεράστιες αντιφάσεις, ξεδοντιάζει το κίνημα, οδηγεί στην παράλυση, διευκολύνει τον αντίπαλο.

Τέταρτο και τελευταίο. Θα κλείσω με μια προτροπή. Αναζητήστε και διαβάστε το κείμενο που έγραψε ένας συνδικαλιστής από τις συγκοινωνίες. Δεν έχει νόημα να αναφέρουμε το όνομά του αλλά θα διαβάσω ένα μικρό ενδεικτικό απόσπασμα που μπορεί να είναι βοηθητικό και για την υγεία:

….Ο δεύτερος άξονας που αφορά τον αποκλειστικά κρατικό χαρακτήρα της συγκοινωνίας. Είναι μια παλλαϊκή ανάγκη μια παλλαϊκή απαίτηση, ένα αίτημα ευρύτερης συσπείρωσης όπως απέδειξε η όχι πολύ μακρινή ιστορία του Κλάδου μας. Οι εποχές φυσικά έχουν αλλάξει. Η σαρωτική επιβολή μνημονιακών νεοφιλελεύθερων πολιτικών έχουν επηρεάσει συνειδήσεις, συνδικαλιστές, παρατάξεις, κόμματα. Έχουμε γίνει πολύ ανεκτικοί στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές ιδιωτικοποιήσεων. Η γενική θέση κατά των κερδών, η θέση για ασφαλείς, φθηνές συγκοινωνίες ΔΕΝ θίγει την καρδιά του προβλήματος, δεν μπορεί να συσπειρώσει και σε τελική ανάλυση να σταθεί εμπόδιο στην νεοφιλελεύθερη λαίλαπα των ιδιωτικοποιήσεων και της αφαίμαξης του δημόσιου πλούτου.

 

*O Δημήτρης Ζιαζιάς είναι εκλεγμένος συνέδρος με το ΕΚΑ(Ενωτικό Κίνημα για την Ανατροπή), η τοποθέτηση έγινε στο 12 ο Συνέδριο της ΟΕΝΓΕ (Ομοσπονδία Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδας)

Ατομικό σχολείο, το ανώτατο στάδιο του ατομικού φιλελευθερισμού;

/0 Comments/in , /by

Αναδημοσιεύουμε ένα ρεπορτάζ της Dana Goldstein, εθνική ανταποκρίτρια των New York Times στα θέματα εκπαίδευσης, γύρω από τα κουπόνια στην εκπαίδευση. Δηλαδή την πολιτική που αντί να χρηματοδοτεί το δημόσιο σχολείο, δίνει κουπόνια στην οικογένεια και αυτή επιλέγει πού και πώς θα τα ξοδέψει για “υπηρεσίες εκπαίδευσης”, συνήθως σε ιδιωτικές δομές εκπαίδευσης.
Μια πιλοτική εφαρμογή αυτής της πολιτικής ζούμε εδώ και 10 χρόνια περίπου και στην Ελλάδα, όσον αφορά την προσχολική αγωγή. Οι δήμοι υποχρηματοδοτούνται για παιδικούς σταθμούς και οι θέσεις δεν φτάνουν. Κάποιες οικογένειες λαμβάνουν κουπόνι από το κράτος και αυτές με την σειρά τους γράφουν το παιδί τους σε κάποιον ιδιωτικό παιδικό σταθμό.
Η πολιτική της αφαίρεσης χρημάτων από την δημόσια χρηματοδότηση της εκπαίδευσης και η διοχέτευσή τους σε ιδιωτικά μαγαζιά εκπαίδευσης μέσω των κουπονιών, είναι εξάλλου και βασική δέσμευση στο πρόγραμμα της ΝΔ.
Αν και η πολιτική αυτή υπάρχει στις ΗΠΑ πάνω από 15 χρόνια ως μορφή ιδιωτικοποίησης της εκπαίδευσης και έχει περιγραφεί γλαφυρά στο ντοκιμαντέρ “Backpack full of cash” με αφηγητή τον Ματ Ντέιμον, το συγκεκριμένο ρεπορτάζ περιγράφει το “πάντρεμα” αυτής της πολιτικής με μια νέα κουλτούρα “γονεϊκών δικαιωμάτων” που αναδύεται στην εποχή όπου ο φιλελευθερισμός και τα ατομικά δικαιώματα αποτελούν κάτι σαν θρησκεία και σίγουρα αξιολογούνται πιο σημαντικά από τα κοινωνικά δικαιώματα η τα κοινωνικά συμφέροντα.
Έτσι σε αμφισβήτηση πλέον δεν τίθεται μόνο η δημόσια εκπαίδευση, που ως βασική πολιτική του κομμουνιστικού και σοσιαλιστικού κινήματος, αποτέλεσε βασικό μοχλό στον 20ο αιώνα, για την έξοδο  εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων από την αμορφωσιά, την φτώχεια και την καθυστέρηση.
Τίθεται η ίδια η έννοια της γνώσης, της επιστήμης, της παιδαγωγικής, της ανάγκης να υπάρχει ένα ενιαίο αναλυτικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα με το οποίο οι καινούριες γενιές θα αποκτούν πρόσβαση στην γνώση και τον πολιτισμό που έχει κατακτήσει, ως τώρα, η ανθρωπότητα.
Ο γονέας που ξέρει καλύτερα από τον εκπαιδευτικό ή την επιστήμη το “καλό του παιδιού του”, ο γονέας που αναδεικνύει την δική του ταυτότητα, θρησκευτική,  σεξουαλική, χρώματος, σε βασικό κριτήριο, αναπαράγοντας έτσι πολλαπλά γκέτο και μειονότητες, ο γονέας – πελάτης στην τελική που μπορεί να αγοράσει την εκπαίδευση και την “γνώση” που “του ταιριάζει”  με τα κουπόνια που θα του δίνει το κράτος, αντί αυτά να προσανατολίζονται για ένα δωρεάν συμπεριληπτικό σχολείο, την ευθύνη του οποίου θα την έχει η παιδαγωγική επιστήμη και η (όποια) οργανωμένη κοινωνία και που θα αμβλύνει τις ανισότητες και που θα στοχεύει να ανεβάζει το μορφωτικό επίπεδο σε όλα τα παιδιά.
Κυρίως όμως σε ένα σχολείο που όλα τα παιδιά θα έχουν κοινή εκπαίδευση για την θεωρία την εξέλιξης, την κβαντική φυσική, την Ιστορία.
Κοινώς, αν η ιδιωτικοποίηση μας πάει 100 χρόνια πίσω, πριν τις μεγάλες αλλαγές στις δημόσιες πολιτικές που έφεραν οι σοσιαλιστικές επαναστάσεις, ο συνδυασμός της με την ιδεολογία-θρησκεία των ατομικών δικαιωμάτων, μας πάει 300 χρόνια πίσω, πριν τον Διαφωτισμό και την προσπάθεια για μια κοινή ερμηνεία και αντίληψη για τον κόσμο.

Το σχολείο τελείωσε

Η συντριπτική πλειοψηφία των Αμερικανών μαθητών φοιτά σε δημόσια σχολεία. Αλλά ο αριθμός αυτός μειώνεται. Εν μέρει, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι σε περισσότερες από τις μισές πολιτείες, οι γονείς μπορούν πλέον να χρησιμοποιήσουν δημόσιο χρήμα για να εκπαιδεύσουν τα παιδιά τους – στο σπίτι, στο διαδίκτυο, σε ιδιωτικά σχολεία. Φέτος, ένα εκατομμύριο μαθητές χρησιμοποίησαν κάποιο είδος κουπονιού ιδιωτικής εκπαίδευσης, υπερδιπλάσιος αριθμός σε σχέση με τέσσερα χρόνια νωρίτερα, σύμφωνα με νέα έρευνα της EdChoice, μιας ομάδας που υποστηρίζει την επιλογή ιδιωτικών σχολείων και παρακολουθεί τον τομέα.

Το αποτέλεσμα είναι ένα αυξανόμενο κίνημα «διάλεξε τη δική σου περιπέτεια στην εκπαίδευση». Οι γονείς επιτρέπεται να βρουν οποιοδήποτε εκπαιδευτικό πρόγραμμα θεωρούν ότι ταιριάζει στις πεποιθήσεις τους και στις ανάγκες των παιδιών τους. Ωστόσο, δεν είναι σαφές πώς, ή αν, η λογοδοσία ή τα πρότυπα θα επιβληθούν εκτός των παραδοσιακών σχολείων.

Τι οδηγεί σε αυτή την αλλαγή; Η πανδημία ώθησε πολλές οικογένειες να επανεξετάσουν τον τρόπο με τον οποίο μαθαίνουν τα παιδιά τους. Οι Ρεπουμπλικάνοι νομοθέτες υιοθέτησαν την επιλογή ιδιωτικών σχολείων ως μέρος μιας ευρύτερης ώθησης για τα γονικά δικαιώματα. (Βλέπουν επίσης το θέμα ως έναν τρόπο να προσελκύσουν νέους γονείς -συχνά μαύρους και λατινοαμερικάνους- οι οποίοι είναι επικριτικοί για τον τρόπο με τον οποίο τα δημόσια σχολεία εξυπηρετούν τα παιδιά τους). Και οι δάσκαλοι αναφέρουν έντονη εξουθένωση, με ορισμένους να εγκαταλείπουν τα δημόσια σχολεία για να ανοίξουν μικρές επιχειρήσεις-δήθεν σχολεία που μπορούν να δεχτούν αυτά τα κουπόνια.

Έγραψα για αυτά τα “μικροσχολεία” σε ένα άρθρο που δημοσίευσαν οι Times. Στο σημερινό ενημερωτικό δελτίο, θα εξηγήσω γιατί οι γονείς επιλέγουν να εγκαταλείψουν τα δημόσια σχολεία – και τι μπορεί να σημαίνει αυτό για τον τρόπο με τον οποίο αυτή η χώρα εκπαιδεύει όλα τα παιδιά της.

Ποια είναι η απήχηση;

Πέρασα πρόσφατα μια εβδομάδα στην περιοχή της Ατλάντα, μιλώντας με γονείς που απομάκρυναν τα παιδιά τους από τα δημόσια σχολεία για να φοιτήσουν σε μικροσχολεία. Μερικά έχουν μόλις έξι μαθητές. Ενώ τα περισσότερα διευθύνονται από πτυχιούχους εκπαιδευτικούς, στην ουσία δεν είναι απαραίτητο να είναι: Ο τομέας είναι ανεξέλεγκτος και ο καθένας μπορεί να ανοίξει ένα μικροσχολείο.

Το επόμενο έτος, η πολιτεία της Τζόρτζια θα αρχίσει να προσφέρει 6.500 δολάρια, μέσω ενός λογαριασμού εκπαιδευτικής αποταμίευσης, σε οικογένειες που αποσύρουν τα παιδιά τους από σχολεία που ανήκουν στο κατώτερο 25 τοις εκατό από ακαδημαϊκή άποψη. Ορισμένοι γονείς που συνάντησα ελπίζουν να ξοδέψουν αυτά τα χρήματα στα μικροσχολεία, σε προμήθειες για το σπίτι, σε ψυχοθεραπεία ή σε φροντιστήρια.

Μερικοί ήταν χριστιανοί συντηρητικοί που θέλουν να διδάσκεται η Βίβλος ως ιστορία. Μια μητέρα παραπονέθηκε για τους LGBTQ εκπαιδευτικούς των δημόσιων σχολείων και παραπονέθηκε για την έμφαση που, όπως είπε, δίνεται στο φύλο και τη φυλή.

Αλλά πιο συνηθισμένοι ήταν οι γονείς που δεν είχαν τίποτα εναντίον του δημόσιου σχολείου, εκτός από το ότι τα παιδιά τους δεν πέτυχαν εκεί. Η Nicole Timmons είπε ότι η κόρη της, η Sienna, 15 ετών, δεν προχωρούσε ακαδημαϊκά. Η Sienna παρακολουθεί τώρα την C.H.O.I.C.E. Preparatory Academy, ένα μικροσχολείο στην κομητεία Gwinnett. Εξυπηρετεί σχεδόν αποκλειστικά μαύρους μαθητές. Ένα απόγευμα του Απριλίου εκεί, είδα περίπου 40 μαθητές, ηλικίας 8 έως 17 ετών, να εργάζονται σε μικρές ομάδες πάνω στις ρίζες ελληνικών και λατινικών λέξεων και να κατασκευάζουν απλούς ηλεκτρομαγνητικούς κινητήρες.

Η έκρηξη της μη παραδοσιακής εκπαίδευσης συνοδεύεται από ένα νέο πολιτικό λεξιλόγιο. Οι συντηρητικοί που πιστεύουν ότι η κυβέρνηση πρέπει να δίνει χρήματα στους γονείς για αυτά τα προγράμματα δεν μιλούν πλέον πολύ για κουπόνια. Τώρα πλέκουν το εγκώμιο των χρημάτων που στέλνονται απευθείας στις οικογένειες σε λογαριασμούς εκπαιδευτικών αποταμιεύσεων και μιλούν για “επιχειρηματικότητα” και “εκπαίδευση χωρίς άδεια” – χωρίς συνδικάτα εκπαιδευτικών ή εντολές για το πρόγραμμα σπουδών και με πολύ λιγότερες τυποποιημένες εξετάσεις.

Μικρή λογοδοσία

Καθώς οι γονείς ξοδεύουν κρατικά χρήματα, η αγορά της ιδιωτικής εκπαίδευσης αυξάνεται – με λίγους ελέγχους ποιότητας. Οι δάσκαλοι δεν χρειάζεται να είναι πιστοποιημένοι, ούτε ακόμη και να κατέχουν πτυχία κολεγίου. Οι εγκαταστάσεις μπορεί να μην επιθεωρούνται. Τα σχολεία μπορούν να διδάσκουν ό,τι θέλουν. Ορισμένες πολιτείες έχουν εγκρίνει αμφισβητήσιμες δαπάνες για την κατ’ οίκον εκπαίδευση, όπως κονσόλες παιχνιδιών, τραμπολίνο, σνακ, τηλεοράσεις και κάρτες θεματικών πάρκων. Τα κουπόνια των τελευταίων δεκαετιών έδειξαν απογοητευτικά ακαδημαϊκά αποτελέσματα.

Τα προγράμματα επιλογής ιδιωτικών σχολείων είναι δημοφιλή στους γονείς παιδιών με αναπηρία. Οι διευθυντές των δημόσιων σχολείων προτείνουν μερικές φορές τα κουπόνια στους γονείς όταν τα παιδιά τους αντιμετωπίζουν δυσκολίες, ιδίως με τη συμπεριφορά τους. Αλλά η αποδοχή ενός κουπονιού συχνά σημαίνει εγγραφή σε ένα πρόγραμμα που δεν υποχρεούται να ακολουθεί την ομοσπονδιακή νομοθεσία για την αναπηρία. Οι ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί συχνά δεν παρέχουν επιτόπιες θεραπείες.
Οι υποστηρικτές της επιλογής ιδιωτικών σχολείων αγκαλιάζουν την έλλειψη κανονισμών. Λένε ότι η αγορά θα διορθωθεί από μόνη της καθώς οι γονείς θα αποσύρουν τα παιδιά τους από τα μέτρια προγράμματα. “Βρισκόμαστε εν μέσω μιας αλλαγής στο τι εννοούμε με τον όρο υπευθυνότητα”, δήλωσε ο Robert Enlow, διευθύνων σύμβουλος της EdChoice, μιας ομάδας που κλίνει προς τα δεξιά.

Τι θα ακολουθήσει

Ο Enlow και άλλοι οραματίζονται ένα μέλλον στο οποίο όλοι οι γονείς, ανεξαρτήτως εισοδήματος, θα μπορούν να ξοδεύουν τη χρηματοδότηση του δημόσιου σχολείου ανά μαθητή των παιδιών τους σε υπηρεσίες à la carte – από δίδακτρα σε ιδιωτικό σχολείο μέχρι μαθήματα μουσικής και εκπαιδευτικό λογισμικό. Ακόμα και οι σχολικές περιφέρειες θα μπορούσαν να γίνουν παίκτες σε αυτή την αγορά, πουλώντας θέσεις σε προχωρημένα μαθήματα σε κατ’ οίκον μαθητές των οποίων οι γονείς δεν είναι εξοπλισμένοι για να διδάξουν ισπανικά ή φυσική.

Προβάλλουν αυτό το όραμα ως ένα όραμα που μπορεί να προσελκύσει και τους φιλελεύθερους που ενδιαφέρονται για την ισότητα. Η Νταϊάνα Λόπεζ, της οποίας ο γιος φοίτησε φέτος σε μικροσχολείο αφού δυσκολεύτηκε στο δημόσιο νηπιαγωγείο, είχε γενικά ψηφίσει τους Δημοκρατικούς της Τζόρτζια. Αλλά το κόμμα τους αντιτίθεται στους λογαριασμούς εκπαιδευτικών αποταμιεύσεων. “Έπρεπε να αρχίσω να σκέφτομαι ξανά ποιος είναι μας εκπροσωπεί”, όπως ανέφερε;

Οι δημοκράτες και οι υποστηρικτές της δημόσιας εκπαίδευσης επισημαίνουν ότι πολλές από τις πολιτείες με ρεπουμπλικανική ηγεσία που προσφέρουν κουπόνια ξοδεύουν ούτως ή άλλως σχετικά λίγα για τα σχολεία τους – οπότε δεν είναι περίεργο που οι γονείς θέλουν να φύγουν.

Προς το παρόν, το ποσοστό των Αμερικανών μαθητών που χρησιμοποιούν κουπόνια είναι μικρό – περίπου ένα στα 50 παιδιά. Αλλά προσθέτει άλλη μια πρόκληση για τα παραδοσιακά δημόσια σχολεία. Σε εθνικό επίπεδο, έχουν δει μείωση των εγγραφών λόγω των χαμηλών γεννήσεων και της ελκυστικότητας άλλων επιλογών. Τώρα οι νέοι νόμοι θα μπορούσαν να μετατρέψουν την επιλογή ιδιωτικών σχολείων σε ένα ανταγωνιστικό μοντέλο, αντικατοπτρίζοντας την άνοδο των σχολείων τσάρτερ.

Πηγή: New York Times

Μετάφραση: antapocrisis

Το καλοκαίρι έφυγε. Το κίνημα για δημόσιες παραλίες;

/0 Comments/in /by

Το κίνημα για ελεύθερες και δημόσιες παραλίες ήταν από τις ευχάριστες εκπλήξεις μέσα στο “μαύρο” καλοκαίρι του 2023.

Για αρκετές βδομάδες, χιλιάδες κόσμου κινητοποιήθηκε σε όλη την Ελλάδα, διεκδίκησε, αντιπαρατέθηκε με μικρά και κυρίως μεγάλα συμφέροντα, με τοπικές μαφίες, με τοπικές αρχές, σε τελική ανάλυση με ένα σάπιο κρατικό μηχανισμό που υιοθετεί την ασυδοσία της αγοράς ως βασικό μοντέλο για την τουριστική ανάπτυξη. Από τις Κυκλάδες έως τα Επτάνησα και από την Κρήτη έως την Μακεδονία και την Θράκη, δημιουργήθηκαν, μέσα σε λίγες βδομάδες, δεκάδες κινήσεις πολιτών που οργάνωσαν παρεμβάσεις σε παραλίες, ενημερώσεις ευαισθητοποίησης σε πόλεις και χωριά, παρεμβάσεις στα ΜΜΕ. Τα τελευταία “έπαιξαν” το θέμα αφενός γιατί το πρόβλημα της ασυδοσίας, της καταπάτησης και του υπερτουρισμού συζητιέται εδώ και καιρό και στην άρχουσα τάξη και σε δεύτερο χρόνο για να δημιουργήσουν μια εικόνα ότι η παντοδύναμη κυβέρνηση Μητσοτάκη ακούει-αντιδρά-παρεμβαίνει στα προβλήματα. Βέβαια κάτι τέτοιο δεν έγινε και η ανομία ελάχιστα υποχώρησε, αλλά αυτό είναι μια άλλη συζήτηση. Κανείς δεν περίμενε ότι μέσα σε λίγες μέρες θα ξηλωθεί ένα καθεστώς αυθαιρεσίας που στήθηκε εδώ και δεκαετίες στον αιγιαλό.

Όπως όλα τα κινήματα, το κίνημα αυτό ξέσπασε και μαζικοποιήθηκε τώρα, αλλά έχει διεργασίες ετών. Η κίνηση Save Ios δραστηριοποιείται εδώ και χρόνια ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του 30% της Ίου από συγκεκριμένα συμφέροντα. Η κίνηση Save Naxos Beaches υπάρχει εδώ και χρόνια  και υπερασπίζεται το περιβάλλον. Η κίνηση Save Falasarna συγκροτήθηκε το 2022 απέναντι στα σχέδια ιδιωτικοποίησης παραλίας σε περιοχή Νατούρα, από ένα τουριστικό χωριό 850 κλινών!

Όπως σε όλα τα κινήματα  το διαδίκτυο βοήθησε στην εξάπλωσή του, αλλά χωρίς συλλογικότητες με ανθρώπους, δια ζώσης συναντήσεις και ακτιβισμούς, εμπειρία, γείωση δεν θα είχε αυτόν τον χαρακτήρα. Στην Ίο ο Σύνδεσμος Ιητών που ξεκίνησε την ενημέρωση και τις παρεμβάσεις μετράει έναν αιώνα ζωής. Στην Πάρο ο Πολιτιστικός Σύλλογος Αρχίλοχος επίσης μετράει δεκαετίες ζωής και παρεμβάσεων. Στην Λευκάδα υπήρξε το 2022 μαζική κινητοποίηση πολιτών με συμμετοχή των μαθητών και της νεολαίας της περιοχής, ενάντια στο κλείσιμο της παραλίας του Κάστρου.

Το κίνημα αυτό είχε κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που το βοήθησαν να αποκτήσει τέτοια εμβέλεια και νομιμοποίηση. Το βασικό αίτημα του ήταν απλό και κατανοητό. Ελεύθερες και δημόσιες παραλίες, πάταξη των καταπατήσεων μέσω εφαρμογής του νόμου, υπεράσπιση του δημόσιου και κοινόχρηστου χαρακτήρα του αιγιαλού. Στα πρώτα του βήματα δεν ακολούθησε διάφορες κακοφορμισμένες συνήθειες στις οποίες έχουν υποταχτεί οι αριστεροί (πρώτα συνεννοούνται οι διάφοροι από τις οργανώσεις, μετά συνελευσιάζονται με τις ώρες γύρω από φλύαρα και δυσνόητα κείμενα, μετά κανονίζουν κάποια δράση με αρκετά σεκταριστικά χαρακτηριστικά κοκ). Αντιθέτως ακολούθησε βήματα όπως συγκεκριμένο αίτημα πάλης, θέσεις και τεκμηρίωση, μαζική προπαγάνδα που απευθύνεται σε όλους και όχι μόνο στους “γνωρίζοντες” (στην Πάρο έχουν οπτικοποιήσει τις παρανομίες και σε ψηφιακούς χάρτες), προετοιμασία των ακτιβιστικών δράσεων για βδομάδες με “δουλειά μερμηγκιού”, δράση μέσα και έξω από τους θεσμούς (πχ Δημοτικά Συμβούλια), μετωπική-ενωτική αντίληψη πάνω στους στόχους και όχι με βάση ιδεολογικές αναφορές. Δηλαδή ακολουθήθηκαν παλιές κλασικές αριστερές αρχές, που δυστυχώς όμως έχουν εγκαταλειφθεί από τα κόμματα της Αριστεράς, είτε λόγω κοινοβουλευτισμού, είτε λόγω σεχταρισμού. Γι’ αυτό και το μεγαλύτερο αριστερό κόμμα σήμερα, το ΚΚΕ, είτε δεν κατάφερε να δράσει μέσα σε αυτό το κίνημα είτε, παρά τις θετικές παρεμβάσεις του σε δημοτικά συμβούλια, φρόντιζε να διαχωρίζεται από το κίνημα αυτό, πχ προβάλλοντας ως κεντρικό το αίτημα “έξω η ιδιωτική πρωτοβουλία από τις παραλίες” (αίτημα χωρίς καμία τύχη σε νησιά που το 50% του ΑΕΠ προέρχεται από τον τουρισμό) ή να παρεμβαίνει αποκλειστικά με τα υλικά των δημοτικών παρατάξεων του. Το ανάποδο δηλαδή από το ποιες είναι οι κομμουνιστικές παραδόσεις για τα κινήματα.

Η βάση του κινήματος αυτού είναι ευρύτερη. Η κριτική στην υπερτουριστικοποίηση υπάρχει και στις πόλεις και θέματα όπως η βραχυχρόνια μίσθωση ή η ακρίβεια σε τουριστικές πόλεις και νησιά έχουν πάρει εκρηκτικές διαστάσεις. Το πρόβλημα του αποκλεισμού του ελληνικού λαού από τις πόλεις του, τις γειτονιές του, τα νησιά του, τις παραλίες του, ελέω τουρισμού, είναι ένα ζήτημα που αφορά και λαϊκό κόσμο που ψηφίζει δεξιά, αλλά αντιλαμβάνεται ότι πλέον η Ελλάδα… δεν ανήκει στους Έλληνες. Η κακοποίηση των ακτών εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο και ένα γενικότερο μοντέλο ανάπτυξης που είτε μπαζώνει ρέματα, ποτάμια, παραλίες για να τροφοδοτηθεί ο βασικός αναπτυξιακός μοχλός της χώρας, το real estate και ο τουρισμός, είτε ισοπεδώνει βουνά και δάση για να υλοποιηθεί το ΝΑΤΟικό σχέδιο για μια Ελλάδα – ενεργειακό κόμβο στην ΝΑ Μεσόγειο. Δυστυχώς τα ζητήματα αυτά ήρθαν με ένταση στην επιφάνεια αυτό το καταστροφικό καλοκαίρι μέσω των πυρκαγιών και των πλημμυρών. Το γενικό αναπτυξιακό μοντέλο μιας χώρας εξαρτημένης όπου ο πρωθυπουργός φτάνει στο σημείο σε επίσημη συνάντηση με την ΠτΔ να κάνει ειδική μνεία στα έσοδα από τον τουρισμό, δεν παράγει ούτε εισόδημα, ούτε σοβαρές υποδομές, ούτε σοβαρές θέσεις εργασίας, ούτε φυσικά μπορεί να δει την φύση κάπως αλλιώς από ευκαιρία για πλιάτσικο…

Η κυβέρνηση και ο Χατζηδάκης δήλωναν το καλοκαίρι ότι θα ετοιμάσουν νέο θεσμικό πλαίσιο, το οποίο όμως θα συγκεντροποιήσει τις διαδικασίες πλειοδότησης των παραχωρήσεων του αιγιαλού, υπό το πρόσχημα ότι οι Δήμοι και οι Κτηματικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών δεν μπορούν να ελέγξουν ικανοποιητικά την τήρηση των συμβάσεων. Αν συμβεί αυτό, το κέντρο λήψης αποφάσεων θα είναι τελείως αποκομμένο από τις τοπικές κοινωνίες και η όποια δυνατότητα παρέμβασης τους θα είναι μειωμένη. Δεν είναι επίσης εκτός πραγματικότητας, έστω μακροπρόθεσμα, μια συνολική προς το χειρότερο αλλαγή του νομικού πλαισίου, που θα τροποποιεί το δημόσιο και κοινόχρηστο χαρακτήρα του αιγιαλού, ενώ θα δυσχεραίνει ακόμη περισσότερο την ήδη πολύ προβληματική διαφάνεια των σχετικών διαδικασιών.

Το κίνημα αυτό άρχισε να κάνει τα πρώτα βήματα πανελλαδικού συντονισμού, με πρώτη κίνηση αυτή της πανελλαδικής μέρας δράσης για Ελεύθερες Παραλίες την 3η Σεπτέμβρη. Υπάρχει θέληση για να συνεχιστεί ο πανελλαδικός Συντονισμός με την αναλυτική συζήτηση των επιμέρους θεμάτων, την ανταλλαγή γνώσης και εμπειρίας που αποκτήθηκε και την στήριξη αποφάσεων και πρωτοβουλιών. Ενόψει των κυβερνητικών εξαγγελιών, χρειάζεται αφενός επαγρύπνηση, αφετέρου καλύτερη προετοιμασία, οργάνωση και συντονισμός προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι τυχόν κυβερνητικές προτάσεις, αλλά κυρίως για μια πιο μαζική αμφισβήτηση του καθεστώτος της κατάληψης, της αυθαιρεσίας και της «ιδιωτικοποίησης» του αιγιαλού.

Λεονταράκης Πάνος, μέλος «κινήματος ελεύθερης παραλίας Θάσου»

Μητρόπουλος Δημήτρης, μέλος κίνησης πολιτών «save falasarna»

Η φούσκα του τουρισμού και μερικές αλήθειες

/0 Comments/in /by

Η πολύ σημαντική συζήτηση που γίνεται αυτές τις μέρες για τον ελληνικό τουρισμό και τις επιπτώσεις μιας τουριστικής φούσκας (που θα σκάσει σύντομα) τόσο στο περιβάλλον, όσο και στις δυνατότητες των Ελλήνων να χαρούν την χώρα τους – ή και την πόλη τους για την Αθήνα – είναι ένα παράδειγμα του αδιεξόδου των απλοϊκών θεωριών των ταλιμπάν της αγοράς που περνιούνται για φιλελεύθεροι.

Γιατί εδώ έχουμε αυτό που στην οικονομία ονομάζουμε εξωτερικότητες. Η τουριστική φούσκα δεν δημιουργεί υπερβάλλον φορτίο μόνο στις τουριστικές μονάδες που κερδίζουν από αυτήν αλλά και σε κοινά αγαθά: τις παραλίες, το περιβάλλον, τα ανυπόφορα στριμωγμένα πια σοκάκια της χώρας του άλλοτε γραφικού νησιού, το τοπίο, τις υποδομές και άλλα πολλά. Ακόμα και στο πολιτισμικό κεφάλαιο ή στην εικόνα της χώρας.

Οι τουριστικές επιχειρήσεις καταστρέφουν έτσι κοινά αγαθά που ανήκουν σε όλους μας, ακόμα κι αν σέβονται πχ την πολεοδομική ή χωροταξική νομοθεσία. Και κερδίζουν αθέμιτα εις βάρος μας, με τον ίδιο τρόπο που ένα εργοστάσιο που ρίχνει τα απόβλητά του σε ένα ποτάμι κερδίζει εις βάρος των υπολοίπων με το να ιδιοποιείται – και να καταστρέφει – αγαθά που ανήκουν σε όλους χωρίς μάλιστα να πληρώνει. Και αυτό δεν αναιρείται προφανώς από το ότι μεγάλο μέρος της τοπικής κοινωνίας ή και η εθνική οικονομία κερδίζουν από την κατάχρηση αυτή.

Και αντίστροφα, οι τουριστικές επιχειρήσεις κερδίζουν πουλώντας ένα κοινό αγαθό μαζί με τις δικές τους υπηρεσίες, το οποίο αντιπροσωπεύει το συντριπτικό ποσοστό της αξίας του προϊόντος τους, ένα αγαθό όμως που εκμεταλλεύονται χωρίς να το πληρώνουν: το περιβάλλον, το τοπίο, την ποιότητα ζωής του τόπου, τον πολιτισμό του. Που όπως αποδεικνύεται δεν είναι ανεξάντλητο ή δεδομένο όπως νομίζουν. Σε αυτές τις περιπτώσεις η ζημιά μπορεί να μετριαστεί ή να αντισταθμιστεί μόνο με quotas (πόσες κλίνες αντέχει ένα νησί; πόσα airbnb μια συνοικία της πόλης;), αυστηρή ρύθμιση της αγοράς με περιορισμούς και προδιαγραφές και ειδική φορολογία που να αντισταθμίζει την ζημιά ημών των υπολοίπων ιδιοκτητών των κοινών αυτών αγαθών. Γιατί είναι φυσικά και θέμα φορολογικής δικαιοσύνης.

Γι’αυτό είναι ανοησίες όλα αυτά που διαβάζουμε του στυλ «από που κι ως που είναι δικαίωμά σου να πας διακοπές στην Σαντορίνη, πήγαινε στην άνω τραχανοπλαγιά, εκεί που σε παίρνει» και άλλα τέτοια, όπως σε σημερινό εξυπνακίστικο άρθρο του Μ.Βουλαρίνου.

Ούτε δικό σου δικαίωμα είναι να κερδίζεις χωρίς κόστος από κάτι που μου ανήκει, να το καταστρέφεις και να με αποκλείεις από αυτό, ακόμα κι αν δεν χρειάζομαι ή δεν θέλω τις υπηρεσίες σου.

Αλλά για τους ταλιμπάν της αγοράς που τα βρίσκουν όλα απλά, αυτά είναι συριζαϊσμός. Εγώ λέω ότι είναι στοιχειώδης οικονομική θεωρία.

Πηγή: parallaxi

Ιδιωτικοποίηση του νερού. Η μητέρα των μαχών(;)

/0 Comments/in , /by

Η κυβέρνηση κατεβάζει στη Βουλή νομοσχέδιο που ανοίγει το δρόμο στην ιδιωτικοποίηση του νερού. Ουσιαστικά μεταθέτει την αρμοδιότητα εποπτείας υδάτων και αποβλήτων στην Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ). Η ΡΑΕ και γενικότερα οι λεγόμενες Ανεξάρτητες Αρχές, σκοπό έχουν να ρυθμίσουν μια οικονομική δραστηριότητα που συνιστά αγορά απελευθερωμένης δημόσιας υπηρεσίας ή αγαθού.  Αποτελεί ηλίου φαεινότερον, παρά τις κυβερνητικές διαψεύσεις, ότι το νομοσχέδιο ξεκλειδώνει την απελευθέρωση του νερού. Με άλλα λόγια, η ιδιωτικοποίηση ενός δημόσιου αγαθού ή υπηρεσίας ξεκινά με την ένταξη του σε μια Ανεξάρτητη Αρχή.

Το γεγονός ότι το νομοσχέδιο θα πάει προς ψήφιση εν μέσω μαζικών κινητοποιήσεων του λαού για το έγκλημα στα Τέμπη, φανερώνει χωρίς ιδιαίτερη σκέψη, δύο πράγματα.

Το πρώτο καταδεικνύει το απύθμενο μίσος της κυβερνώσας παράταξης με ό,τι έχει απομείνει στη σφαίρα του κρατικού και του δημόσιου, είτε είναι αγαθό, είτε υπηρεσία, που παρά την χρόνια απαξίωση του, μέσω της υποχρηματοδότησης, της υποστελέχωσης, της κατασυκοφάντισης του και της σχεδιασμένης υπανάπτυξης του σε σχέση με τον ιδιωτικό τομέα, οι (νεοφιλεύθερες) κυβερνήσεις δεν μπόρεσαν ή δεν πρόλαβαν να ιδιωτικοποιήσουν.

Το δεύτερο φανερώνει για ακόμη μια φορά το βάθος της εξάρτησης των κυβερνώντων από την ολιγαρχία, ντόπια και ξένη, η οποία πραγματώνεται  απευθείας και ανερυθρίαστα με την πρώτη, και μέσω Ε.Ε. και Αμερικανών (με περισσή υποτέλεια), με την δεύτερη. Γιατί δεν φτάνει μόνο να έχεις το αντίστοιχο θράσος και την κατάλληλη ιδεοληψία προκειμένου να ιδιωτικοποιείς το νερό εν μέσω λαϊκού αναβρασμού, λόγω του εγκλήματος των Τεμπών, το οποίο συνέβη ακριβώς λόγω της ιδιωτικοποίησης και της απαξίωσης του δημόσιου (σιδηρόδρομου). Πρέπει να το χρωστάς κιόλας. Είναι ξεκάθαρο ότι η υπερψήφιση του νομοσχεδίου αποτελεί προϊόν πρότερης σύναψης συμβολαίου και ένα από τα τελευταία χρωστούμενα από πλευράς κυβέρνησης, πριν την επίσημη έναρξη της προεκλογικής περιόδου, κατά την οποιά η ατζέντα πρέπει να αλλάξει.

Ωστόσο, το βασικό ζήτημα που πρέπει να απασχολεί κάθε σκεπτόμενο κάτοικο της χώρας είναι αν και με ποιο τρόπο μπορεί να σταματήσει η «απελευθέρωση» του υπέρτατου αγαθού, που θα σημάνει την «φυλάκιση» του στο χρηματιστήριο τιμολόγησης, την κατακόρυφη πτώση της ποιότητας του και την τρομακτική άνοδο της τιμής του.

Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα ασκήσει καμία ουσιαστική αντιπολίτευση, όχι γιατί δεν μπορεί, αλλά γιατί δεν θέλει και δεν τον «παίρνει».  Όπως ακριβώς (δεν) έκανε και στην τραγωδία των Τεμπών. Γιατί όταν έχεις τη φωλιά σου λερωμένη, αναγκαστικά κρατάς τη μπάλα χαμηλά. Τόσο, όσο ύψος σου δίνεται από την πολιτική που εφαρμόζεις, εντός και εκτός Ελλάδας. Αν έχεις ιδιωτικοποιήσει την ενέργεια κάνοντάς την χρηματιστηριακό προϊόν (2018), με ποια αξιοπιστία θα οργανώσεις τον αγώνα ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του νερού; Αν έχεις μεταφέρει την ΕΥΔΑΠ και την ΕΥΑΘ στο Υπερταμείο (2016), καθιστώντας τις δημόσιες επιχειρήσεις εν δυνάμει βορά του πολυεθνικoύ κερδοσκοπικού κεφαλαίου, με ποιο ηθικό κύρος θα ζητήσεις να μην ενταχθεί το νερό στη ΡΑΕ Πώς μπορεί να μιλήσει ενάντια στην ιδιωτικοποίηση αυτός που αποφάσισε τη λεγόμενη ΚΥΑ τιμολόγησης νερού (2017) η οποία άφηνε ελεύθερη την τιμολόγηση στους παρόχους νερού, αγνοώντας κοινωνικούς, οικονομικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες και η οποία κατέπεσε ως αντισυνταγματική στο ΣτΕ λίγους μήνες πριν; Πάλι τότε φορείς και εργαζόμενοι προειδοποιούσαν (Σωματεία εργαζομένων εταιριών ύδρευσης, δημοψήφισμα για το νερό, κ.α.), αλλά, όπως και πριν το  έγκλημα στα Τέμπη, υπήρχε και τότε μια κυβέρνηση που τους αγνοούσε.

Όσον αφορά το ΚΚΕ, ως κόμμα που αναφέρεται στο λαό και στους εργαζόμενους, θα έπρεπε να είναι στα κάγκελα με αφορμή το νομοσχέδιο, ιδίως μέσα στη συγκυρία του εγκλήματος των Τεμπών, των λαϊκών κινητοποιήσεων και της μεγάλης λαϊκής εναντίωσης σε κυρίαρχες πλευρές του νεοφιλελευθερισμού. Θα έπρεπε να σημάνει γενικό συναγερμό και να καλέσει το λαό σε ανυποχώρητο αγώνα ενάντια στην ιδιωτικοποίηση, παίρνοντας σαφείς και ξεκάθαρες πρωτοβουλίες συγκρότησης του αντισυστημικού ρεύματος των τελευταίων ημερών. Αντ’ αυτού, η εκλογική εργαλειοποίηση των κινημάτων αποτελεί προτεραιότητα και η εδώ και χρόνια απόσυρση από το αναγκαίο που είναι η συγκρότηση λαϊκού μετώπου που μπορεί να απειλήσει πραγματικά και όχι εικονικά το νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό, είναι πλέον τελείως εμφανής.

Ελλείψει πολιτικού φορέα που θα αναλάβει σοβαρές πρωτοβουλίας οργάνωσης και κατεύθυνσης, το βάρος της ευθύνης μπαίνει στο λαό. Τα σωματεία εργαζομένων στις επιχειρήσεις ύδρευσης, θα μπορούσαν να αναλάβουν πλατιές πρωτοβουλίες  συγκρότησης κινημάτων υπεράσπισης του νερού. Η διαθεσιμότητα του κόσμου και η δυναμική που έχει αναπτυχθεί το τελευταίο διάστημα, όπως και η ευρεία τροποποίηση εμπεδωμένων κατά τη μνημονιακή περίοδο αντιλήψεων, πρέπει να δώσει τη θέση του στο σταμάτημα του κατήφορου, στην αντιστροφή της ιδιωτικολαγνείας, στην ήττα πλευρών του νεοφιλελεύθερου κράτους και της απαξίωσης του Δημοσίου. Δεν θα υπερασπιστούμε το νερό γιατί μας αρέσει  η τωρινή διαχείριση του με τα γνωστά προβλήματα (υπεράντληση, κατασπατάληση, έλλειψη ελέγχου) και δεν θέλουμε να αλλάξει. Θα υπερασπιστούμε το νερό γιατί αφορά την ίδια μας την ύπαρξη. Αν αντιλαμβανόμστε τη μαχή για το νερό τη μητέρα των μαχών και αν θέλουμε να είναι νικηφόρα.

Ο σιδηρόδρομος ως δημόσιο αγαθό και η ιδιωτική επιχείρηση ως λαθρεπιβάτης

/1 Comment/in /by

Τι ζητήματα πολιτικής θέτει για την Αριστερά το δυστύχημα στα Τέμπη; Τι θέλουμε για τους σιδηροδρόμους στην Ελλάδα εκτός από την αυτονόητη απαίτηση ότι σε κάθε περίπτωση δεν επιτρέπεται να χάνονται ανθρώπινες ζωές; Φαίνεται λοιπόν ότι είναι μάλλον αδύνατο να συμφωνήσουν όλοι στην Αριστερά στις απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά. 

Υπάρχουν όσοι ισχυρίζονται ότι ο στόχος μας πρέπει να είναι η κρατικοποίηση του σιδηροδρόμου, με ή χωρίς αποζημίωση, με ή χωρίς εργατικό έλεγχο, και υπάρχουν άλλοι που πιστεύουν ότι στις σημερινές συνθήκες δεν μπορεί να υπάρξει αυθεντικός δημόσιος χαρακτήρας των μεταφορών, τον οποίο μπορεί να διασφαλίσει μόνο μια ανατροπή στο επίπεδο της εξουσίας, επομένως στον σοσιαλισμό ή σε μια πορεία προς το σοσιαλισμό. 

Υπάρχουν και άλλοι, που εκκινούν από την ορθή διαπίστωση ότι ο δημόσιος χαρακτήρας των σιδηροδρομικών επιχειρήσεων είναι ένα κέλυφος νομικής ιδιοκτησίας κάτω από το οποίο υπάρχει η πραγματική ιδιοκτησία, που αυτή είναι ιδιωτική, για να καταλήξουν στην εκτίμηση ότι η μορφή ιδιοκτησίας τελικά δεν έχει σημασία ή έχει μικρή σημασία για τους κοινωνικούς αγώνες. 

Ίσως αυτή τη συζήτηση θα την βοηθούσε εάν χαράσσαμε ανάμεσα στον δημόσιο και στον ιδιωτικό χαρακτήρα της επιχείρησης δύο διαχωριστικές γραμμές που μάλλον περνούν κάπως απαρατήρητες.

Διαχωριστική γραμμή 1: Οι υπηρεσίες μεταφοράς, εμπόρευμα ή δημόσιο αγαθό; 

Το επιχείρημα ότι η δημόσια ιδιοκτησία είναι η νομική μορφή μιας κατά τα άλλα ιδιωτικής επιχείρησης, διότι οι κρατικές επιχειρήσεις αλώθηκαν «από τα μέσα» με τη λογική των ιδιωτικοοικονομικών κριτηρίων (μείωση κόστους, ελαστικές εργασιακές σχέσεις, εκτεταμένες υπεργολαβίες κλπ), οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η υπεράσπιση του δημόσιου χαρακτήρα της επιχείρησης δεν μπορεί να ανήκει στις δικές μας διεκδικήσεις. 

Ο ισχυρισμός αυτός αγνοεί όμως ότι η ιδιωτική επιχείρηση παράγει εμπόρευμα ενώ η δημόσια επιχείρηση, όταν δεν είναι γιαλαντζί, παράγει δημόσιο αγαθό (με καπιταλισμό ή σοσιαλισμό αδιακρίτως).

Με άλλες δε προϋποθέσεις έχουμε πρόσβαση στο προϊόν της μεταφοράς που έχει γίνει εμπόρευμα και με άλλες προϋποθέσεις έχουμε πρόσβαση στο δημόσιο αγαθό, άλλους καταναγκασμούς επιβάλλει η παραγωγή υπεραξίας στους μισθωτούς και στην κοινωνία από την ιδιωτική επιχείρηση μεταφορών, και άλλους επιβάλλει η παραγωγή της μεταφοράς ως δημόσιο αγαθό, άλλες οι εργασιακές σχέσεις εδώ και άλλες εκεί, άλλη η δυνατότητα ανάπτυξης συνδικαλιστικών οργανώσεων, και ούτω καθεξής. 

Ακόμη και στην δημόσια επιχείρηση στην οποία έχουν επιβληθεί ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, διατηρούνται σε κάποιο βαθμό τα χαρακτηριστικά της «καθαρής» δημόσιας επιχείρησης.

Το κυριότερο δε, είναι ότι η νομική ιδιοκτησία της, δεν είναι απλά και μόνο ένα αδρανές κέλυφος της ιδιωτικής, πραγματικής ιδιοκτησίας, διότι αυτή η νομική ιδιοκτησία μάς επιτρέπει, με τον κατάλληλο κοινωνικό συσχετισμό δυνάμεων, να παρέμβουμε και να επαναφέρουμε το δημόσιο αγαθό στην θέση του εμπορεύματος, να απαλλάξουμε την δημόσια επιχείρηση από τα ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια και τις άλλες συνθήκες που της έχουν επιβληθεί από τον νεοφιλελευθερισμό, ώστε να ξαναβρεί την μορφή που είχε πριν την επικράτησή του. Για την περίπτωση του σιδηροδρόμου αυτό σημαίνει ύπαρξη ενιαίου φορέα που έχει την νομική και πραγματική ιδιοκτησία της υποδομής όσο και της χρήσης της υποδομής. 

Αυτά είναι αδιανόητα για τις ιδιωτικές επιχειρήσεις, και αυτό οφείλεται στην ιδιωτική μορφή ιδιοκτησίας που έχουν. Αντιθέτως, είναι εφικτά για τις δημόσιες επιχειρήσεις, όπως εξάλλου το δείχνει η ίδια η ιστορία του καπιταλισμού: ανόθευτο δημόσιο σύστημα υγείας, δημόσιος σιδηρόδρομος κλπ υπήρχαν στην μεταπολεμική Ευρώπη πριν τον νεοφιλελευθερισμό χωρίς να χρειάζεται να περιμένουμε τον σοσιαλισμό. Είναι δε αυτά εφικτά επειδή η νομική μορφή ιδιοκτησίας αυτών των επιχειρήσεων είναι δημόσια. Όσο για την πραγματική ιδιοκτησία, αποτελεί επίδικο αντικείμενο του κοινωνικού ανταγωνισμού μεταξύ εργασίας και κεφαλαίου. 

Διαχωριστική γραμμή 2: Η ιδιωτική επιχείρηση ως λαθρεπιβάτης των σιδηροδρόμων

Πέραν αυτών, ο σιδηρόδρομος έχει μια πολύ σημαντική ιδιομορφία: Η λειτουργία του προϋποθέτει την ύπαρξη δικτύου και άλλων υποδομών για την εγκατάσταση των οποίων, για την επέκτασή τους, την συντήρησή τους και τον εκσυγχρονισμό τους απαιτείται εξαιρετικά μεγάλο αρχικό πάγιο κεφάλαιο και συνεχείς επενδύσεις στην συνέχεια. Η αξιοποίηση αυτού του κεφαλαίου δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί απευθείας από μια ιδιωτική επιχείρηση διότι η κερδοφορία της θα ήταν χαμηλότερη, και μάλιστα κατά πολύ, από την μέση κερδοφορία (διότι στο κλάσμα κέρδη/κεφάλαιο, ο παρονομαστής θα ήταν πολύ μεγάλος). Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι ιδιωτικοποιήσεις γίνονται με τον τρόπο που γνωρίζουμε (και ο οποίος ορίζεται από σχετική οδηγία της ΕΕ):

Η μεν δημόσια επιχείρηση επωμίζεται τις υποδομές, με όλο το κόστος που τις συνοδεύει και τις επενδύσεις που της αναλογούν, ενώ η ιδιωτική επιχείρηση κρατάει για τον εαυτό της το τμήμα εκείνο που φέρνει κέρδη, δηλαδή την εκμετάλλευση του δικτύου πληρώνοντας ενοίκιο στην δημόσια επιχείρηση. Ενοίκιο το οποίο είναι προφανώς ανεπαρκές για την συντήρηση του δικτύου, τον εκσυγχρονισμό του και την επέκτασή του. 

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο απαιτείται η εισροή δημόσιων πόρων στις δημόσιες επιχειρήσεις που διαχειρίζονται τις σιδηροδρομικές υποδομές, αυτός είναι και ο λόγος που οι επιχειρήσεις αυτές οδηγούνται στην υπερχρέωση. Πρόκειται για το πολύ παλιό και γνωστό κόλπο της ιδιωτικοποίησης των κερδών και της κοινωνικοποίησης των ζημιών σε νέα έκδοση για αφελείς. Υπάρχει λοιπόν αυτή η θεμελιακή ασυμμετρία μεταξύ δημόσιας και ιδιωτικής επιχείρησης στους σιδηροδρόμους. Η ιδιωτική επιχείρηση είναι λαθρεπιβάτης των σιδηροδρόμων.

Αν όχι τώρα, πότε;

Να κρατικοποιηθεί, λοιπόν, ο σιδηρόδρομος, και να κρατικοποιηθεί πλήρως, στην υποδομή και στο μεταφορικό έργο, χωρίς αποζημίωση, και να εκκαθαριστούν οι λειτουργίες του από τα ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, και να γίνουν εν τέλει όλα όσα απαιτούνται για να παράγει μεταφορά επιβατών ως δημόσιο αγαθό και μεταφορά εμπορευμάτων ως πηγή εσόδων από τον επιχειρηματικό τομέα. Αν αυτά δεν μπορούμε να τα διεκδικούμε τώρα, που τίθεται σε αμφιβολία η ικανότητά της εξουσίας να εκπροσωπεί το γενικό συμφέρον σε ό,τι αφορά το συγκεκριμένο ζήτημα, τότε πότε θα τα διεκδικήσουμε;

Πηγή: Commune