COVIDο-ιατρική ίσον ...καβουρο-ιατρική;

Κάθε μέρα γράφω, γράφω… άρθρα, αντεγκλήσεις στα social media, e-mails σε ομάδες ειδικού ενδιαφέροντος. Ώρες ώρες κουράζομαι, μα σταματάω μόνο για λίγο. Μια αίσθηση του κατεπείγοντος με συμπαρασύρει, νιώθω την ανάσα της στον σβέρκο μου. Πρέπει να τα πω, πρέπει να με ακούσουν, σήμερα, τώρα, ΧΘΕΣ γαμώτο! Ακούει κανείς; Μάλλον όχι, φαίνονται όλοι υπνωτισμένοι, μετράνε απλά νούμερα κάθε απόγευμα στις έξι, κάνουν προσθέσεις, διαιρέσεις, αφαιρέσεις… “πάμε καλά” λένε.

Κι όμως, μια ιστορία που διαψεύσθηκε (εν μέρει; περίπου; ας είναι…) και μία που επιβεβαιώθηκε ήρθαν να κλείσουν το μάτι πονηρά σε μία μαύρη σκέψη που με τριγυρίζει κοντά μια εβδομάδα τώρα. Μια 40χρόνη πέθανε αβοήθητη στο σπίτι, και αυτό χωρίς να έχει καταρρεύσει (ακόμα;) το Εθνικό Σύστημα Υγείας.

Ο ΕΟΔΥ αλλά και ο Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος έχουν δώσει οδηγίες για παραμονή των ασθενών στο σπίτι, πλην σοβαρών περιπτώσεων. Θυμάμαι τους Δασκάλους μου στην σχολή αλλά και στην μετέπειτα καριέρα, πάντα να τονίζουν πως αν δεν δεις τον άρρωστο, αν δεν κάνεις φυσική εξέταση… δεν γίνεται να έχεις γνώμη. Πόσες φορές δεν το διαπίστωσα κι εγώ στην πράξη, άλλα να σου λένε στο τηλέφωνο, άλλα να βλέπεις μπροστά σου; Τόσο που έχω έτοιμη στερεοτυπική απάντηση εδώ και χρόνια για ενδεχόμενους ενδιαφερόμενους: “Τηλεδιάγνωση και τηλεθεραπεία στην Ιατρική δεν γίνεται!”. Κι όμως… όχι μόνο γίνεται, αλλά επιβάλλεται;! Αντιλαμβάνομαι την ιδιαιτερότητα της στιγμής, αντιλαμβάνομαι επίσης την προσπάθεια να μην γίνουν τα ιατρεία μας και τα νοσοκομεία εστίες διασποράς αντί για αρωγοί στην αντιμετώπιση. Αλλά… Αλλά υπάρχουν δύο επιπέδων ενστάσεις:

Πόσο σίγουροι είμαστε πως εκτιμούμε τόσο εμείς οι γιατροί όσο και ο ασθενής (μόνος αυτόπτης μάρτυρας εξάλλου) με σωστό κριτήριο την σοβαρότητα ενός ύποπτου κρούσματος μέσω τηλεφώνου; Εκ των δομικών αρχών της Ιατρικής αλλά πλέον και του αποτελέσματος, απαντώ δυστυχώς καθόλου.
Επειδή, παρά την άφιξη του SARS-CoV-2, δεν σταμάτησαν να “δουλεύουν” όλες οι υπόλοιπες νόσοι και να απειλούν την ζωή και την υγεία των ασθενών, αυτή η υπερβολική τάση για “τακτοποίηση” εκ του μακρόθεν πολύ φοβάμαι πως θα υποεκτιμά άλλα σημαντικά προβλήματα υγείας που θα καταλήξουν ως “έμμεσα θύματα” αυτής της πανδημίας. Θύματα καθόλα αποφευκτέα ενόσω το σύστημα υγείας ακόμα αντέχει.

Σίγουρα λοιπόν η μέχρι τώρα διαχείριση, και εν όψει μιας κατάστασης σαφώς μακρύτερης διάρκειας από ότι θα ήθελε να πιστέψει κανείς, δεν είναι η ορθότερη και χρειάζεται σημαντικές διορθώσεις. Τι θα μπορούσε να γίνει; Δεδομένου του επικείμενου υπερκορεσμού του ΕΣΥ, νομίζω πως η επίταξη / επιστράτευση είναι ένα εξαιρετικά δυσάρεστο αλλά απαραίτητο μέτρο και πως είναι προτιμότερο να ληφθεί νωρίς και με οργάνωση παρά σαν κίνηση πανικού μετά την κατάρρευση, όπως άφησε το υπουργείο να διαρρεύσει στον ειδικό τύπο ως “Plan B”. Το μέτρο θα πρέπει να κινηθεί σε δύο διαφορετικούς άξονες, αναλόγως αν αφορά ειδικότητες “αιχμής” για την αντιμετώπιση της πανδημίας ή “μη αιχμής” που φροντίζουν πόσα άλλα προβλήματα υγείας κατά ειδικότητα.

Για τις ειδικότητες “μη αιχμής”, επίταξη των ιδιωτικών ιατρείων και λειτουργία αυτών ως Δημόσιας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας με χαρακτηριστικά αποκέντρωσης και άρα μειωμένου κινδύνου διασποράς νόσου. Τηρώντας φυσικά τα μέτρα προστασίας και προφύλαξης που ήδη εφαρμόζονται σε αυτά (επαυξημένοι αυστηρότατοι υγειονομικοί κανόνες, ραντεβού μόνο κατόπιν τηλεφωνικής συνεννόησης, τήρηση ραντεβού με ικανοποιητική χρονική απόσταση ώστε να αποφεύγεται η αναμονή αλλά και να επιτρέπει πλήρες απολυμαντικό πρωτόκολλο μεταξύ τους) κερδίζουμε την μάχη “οπισθοφυλακής” για τα “έμμεσα θύματα” χωρίς να ρισκάρουμε σημαντικά για την διασπορά.
Για τις ειδικότητες “αιχμής”, κατά ένα μέρος επιστράτευση έμπειρων κλινικών ιατρών που θα ενισχύσουν το ΕΣΥ σε ανάμικτες και ισοδύναμες ομάδες με τους νοσοκομειακούς, που θα τηρούν στεγανά μεταξύ τους και θα λειτουργούν με rotation για αποφυγή διάχυσης μιας ενδεχόμενης επιμόλυνσης – επιμόλυνση που στατιστικά ήδη επιβεβαιώνεται ως πραγματικός κίνδυνος. Κατά ένα δεύτερο μέρος, ίσως και σημαντικότερο, επάνδρωση τριμελών ομάδων οδηγού – ιατρού – νοσηλευτή (ή φοιτητή ιατρικής σε ρόλο βοηθού αφού οι σύλλογοί τους αυτοβούλως προθυμοποιήθηκαν), με οχήματα του Δήμου ή άλλων κρατικών φορέων, με πλήρη ατομική προστασία που θα επισκέπτονται κατ’ οίκον νοσούντες κατόπιν τηλεφωνικής συνεννόησης και που θα έχουν ιδία, επιστημονικά ορθή, ιατρική γνώμη για την περαιτέρω αντιμετώπισή τους. Ενδεχομένως να διενεργούν κατ’ οίκον δειγματοληψία για test εφόσον το κρίνουν ύποπτο και εφόσον ΕΟΔΥ και κράτος εισακούσουν τις εκκλήσεις του ΠΟΥ για αυτή την δράση.

Επειδή η Ιατρική είναι μια επιστήμη που οφείλουμε να συνεχίσουμε να σεβόμαστε, ακόμα και εν μέσω έκτακτης ανάγκης, θέτω ευθέως υπό αμφισβήτηση τις παρούσες οδηγίες ως επικίνδυνες και επιβλαβείς για την Δημόσια Υγεία και καταθέτω τις παραπάνω προτάσεις στον δημόσιο διάλογο.