Γιατί το Facebook – και όχι μόνο αυτό – τελευταία καταδιώκει με πάθος όποιον δεν υποστηρίζει την αμερικανική αφήγηση για το Ουκρανικό;
Τον τελευταίο καιρό έχει αυξηθεί η πίεση που ασκείται από το Facebook πάνω στις αναρτήσεις που αφορούν το Ουκρανικό με συνεχή ‘κατεβάσματα’ άρθρων και σχολίων ως δήθεν αντίθετων με τις «αρχές της κοινότητας», χωρίς περαιτέρω εξηγήσεις. Για παράδειγμα, αν τον Μάρτιο του 2022 είχατε ανεβάσει την φωτογραφία ενός στελέχους του Ουκρανικού νέο-ναζιστικού συντάγματος Αζόφ, όπου αυτός χαιρετά ναζιστικά κάτω από μία σβάστικα και γράψατε ως σχόλιο «δείτε ποιους υποστηρίζει και εκπαιδεύει η Δύση στην Ουκρανία», τον Απρίλιο του 2023, μετά από 13 μήνες, το Facebook θα σας κατεβάσει την ανάρτηση ως προωθητική του …πολιτικού εξτρεμισμού και του ‘λόγου μίσους’ και θα σας απειλήσει με κλείσιμο του λογαριασμού σας. Αφήνοντας κατά μέρος τον προφανή παραλογισμό, το ερώτημα είναι: Γιατί τώρα; Τι έχει μεσολαβήσει;
Αυτό που μεσολάβησε είναι η απόφαση των κυβερνήσεων της ‘δημοκρατικής’ Δύσης που εγγυώνται ‘την ελευθερία του λόγου’ (όχι σαν εκείνον τον ακατανόμαστο Πούτιν) να περιστείλουν την ελεύθερη έκφραση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπου πολλοί απλοί άνθρωποι γράφουν τη γνώμη τους, που συχνά δεν συμπίπτει με την αφήγηση που ομόφωνα προωθούν τα εταιρικά/κρατικά καθεστωτικά ΜΜΕ. Η απόφαση αυτή είναι ειλημμένη και τώρα παρακολουθούμε τα διαδοχικά επεισόδια στην εφαρμογή της. Δυστυχώς, γύρω από το θέμα αυτό μοιάζει να μην υπάρχει η απαιτούμενη ευαισθησία στον Ελληνικό χώρο δημόσιας έκφρασης. Όπως συνηθίζεται στην Ελλάδα, θα αρχίσουμε ‘να τρέχουμε’ εκ των υστέρων…
Βέβαια, από καιρό είναι γνωστό ότι η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης από κρατικές υπηρεσίες της Δύσης για την άσκηση προπαγάνδας και προκλήσεων αποτελεί ‘ψωμοτύρι’. Ο συστηματικός τρόπος με τον οποίο ασκείται αυτή η δραστηριότητα αποδείχτηκε με ακαταμάχητο τρόπο μετά την ανάδυση των λεγόμενων Twitter Files. Όμως, σκοπός του παρόντος άρθρου δεν είναι η δραστηριότητα παραπληροφόρησης, στην οποία ακατάπαυστα και με ζήλο επιδίδονται οι κρατικές υπηρεσίες των ΗΠΑ και των δορυφόρων τους μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης (και φυσικά μέσω των καθεστωτικών ΜΜΕ), αλλά, αντίθετα, οι δραστηριότητες κατάπνιξης κάθε έκφρασης γνώμης ή κυκλοφορίας ειδήσεων που αμφισβητούν τα εκάστοτε καθαγιασμένα καθεστωτικά αφηγήματα.’
Φωτογραφία από ανάρτηση του ερευνητή Αμερικανού δημοσιογράφου Lee Fang σχετικά με τη χρήση ψευδών λογαριασμών στο tweeter από την Αμερικανική Κεντρική Διοίκηση του Πενταγώνου (CENTCOM) για τη διεξαγωγή ψυχολογικού πολέμου. Οι λογαριασμοί εμφανίζονταν ότι δήθεν ανήκαν σε Ιρακινούς και ότι εξέφραζαν την Ιρακινή ‘κοινή γνώμη’. Φυσικά, τέτοιες δραστηριότητες καθόλου δεν κατατάσσονται από τις ΝΑΤΟικές κυβερνήσεις στον τομέα της παραπληροφόρησης. Οι αποκαλύψεις για την χρήση του twitter από το Αμερικανικό Πεντάγωνο για την διοχέτευση παραπληροφόρησης παρουσιάζονται συγκεντρωτικά σε άρθρο του Lee Fang στο The Intercept με τίτλο «Το Twitter βοηθούσε το Πεντάγωνο στη μυστική οn line εκστρατεία του για διοχέτευση προπαγάνδας».
Οι πλέον πρόσφατες σοβαρές εξελίξεις στην κατεύθυνση περιστολής της ελεύθερης έκφρασης εμφανίστηκαν στην ΕΕ και στις ΗΠΑ.
Τα 50 κυριότερα ονόματα οργανισμών που διαπλέκονται κατά την άσκηση λογοκρισίας στην έκφραση απόψεων που διαφωνούν με την καθεστωτική αφήγηση των ΗΠΑ και των δορυφόρων τους. Η εικόνα αποτελεί τo εξώφυλλο μιας πολύ πρόσφατης και διεξοδικής αναφοράς από ομάδα οκτώ ανεξάρτητων δημοσιογράφων με τίτλο: «Αναφορά σχετικά με το λογοκριτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα: Οι 50 κυριότεροι οργανισμοί που χρειάζεται να γνωρίζετε». Η ομάδα αυτή μελέτησε επί πολλούς μήνες τη δομή που έχει πάρει το σύμπλεγμα των οργανισμών παραπληροφόρησης και λογοκρισίας των Δυτικών κυβερνήσεων ακολουθώντας, ανάμεσα στα υπόλοιπα, και νήματα που πήγαζαν από τα Twitter Files.
Στην ΕΕ, είχαμε πριν από λίγο καιρό (δημοσιεύτηκε στις 19 Οκτωβρίου στην επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης) την έκδοση ενός κανονισμού—που αυτόματα καθίσταται εσωτερικός νόμος για όλα τα κράτη μέλη, προσέξτε ότι ένα όργανο που δεν έχει εκλεγεί ασκεί νομοθετική εξουσία στις χώρες μέλη—της λεγόμενης «Πράξης επί των Ψηφιακών Υπηρεσιών» (Digital Services Act). Η εφαρμογή του κανονισμού καθίσταται υποχρεωτική από όλους τους παρόχους ψηφιακών υπηρεσιών από την 1η Ιανουαρίου του 2024 (περιλαμβάνεται ΚΑΘΕ πλατφόρμα που αναρτά on line καθώς και κάθε μηχανή αναζήτησης) με στόχο την καταπολέμηση της ‘παραπληροφόρησης’.
Να θυμίσουμε ότι με βάση το νέο νομικό πλαίσιο της ‘Πράξης’, πρόσφατα ο Έλον Μασκ απειλήθηκε με απαγόρευση του Twitter στην Ευρώπη εάν επιμείνει στην μη άσκηση λογοκρισίας στις αναρτήσεις της πλατφόρμας που αγόρασε πέρυσι. Θυμίζουμε ακόμη την πολύ πρόσφατη διένεξη κυβερνητικά χρηματοδοτούμενων δυτικών καθεστωτικών ΜΜΕ με το Twitter (π.χ. το BBC), τα οποία θίχτηκαν όταν ο Μασκ προσέθεσε την επιγραφή «Κυβερνητικά Χρηματοδοτούμενο» στον τίτλο τους στο Twitter. Η επιγραφή αυτή εφαρμοζόταν από καιρό για τα Ρωσικά ΜΜΕ, σε όσα εν πάσει περιπτώσει το Twitter δεν είχε ήδη κλείσει βιαίως τον λογαριασμό τους—πράγμα που η Δύση αναφανδόν απαιτεί να συμβεί με όλους τους εκ Ρωσίας (και μη) λογαριασμούς που δεν συμφωνούν με την καθεστηκυία αφήγηση.
Με σύνθημα «Ανακτούμε τον Έλεγχο» το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο παρουσιάζει την «Πράξη επί των Ψηφιακών Υπηρεσιών» σε βίντεο και ανάρτηση του Δεκεμβρίου του 2021 που επικαιροποιήθηκε τον Μάιο του 2023.
Αλλά, σε τι συνίσταται η εξοβελιστέα ‘παραπληροφόρηση’; Το θέμα μας έχει απασχολήσει εδώ στο παρελθόν, όπως μας έχει ξανα-απασχολήσει ο τρόπος με τον οποίο υποτίθεται ότι ελέγχεται η ‘παραπληροφόρηση’ από το Facebook.
Να υπενθυμίσουμε ότι απόψεις όπως ότι η Ρωσία στην Ουκρανία αμύνεται έναντι της επέκτασης του ΝΑΤΟ προς ανατολάς χαρακτηρίζονται εξ ορισμού ως “παραπληροφόρηση” (disinformation) και “κήρυγμα μίσους” (hate speech) και κατατάσσονται σε εκείνες απέναντι στις οποίες ‘η δημοκρατία οφείλει να αμυνθεί’ καταπνίγοντάς και ποινικοποιώντας τις. Γενικά, με αφορμή το Ουκρανικό—και αυτό είναι μόνο η αρχή του κακού—ως ‘παραπληροφόρηση’ ορίζεται οτιδήποτε δεν συμφωνεί με την προωθούμενη από το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ αφήγηση. Φυσικά, ποιος από όσους έχουν έστω και ελάχιστη γνώση της ιστορικής εξέλιξης αντίστοιχων ‘μέτρων’ στο παρελθόν μπορεί να αμφιβάλλει ότι αυτή η προσέγγιση και η αποκρυστάλλωσή της στην επακόλουθη «Πράξη επί των Ψηφιακών Υπηρεσιών» δεν θα χρησιμοποιηθεί για την σταδιακή περιστολή της ελευθερίας του λόγου επί παντός θέματος που απασχολεί τις εκάστοτε κρατικές αφηγήσεις;
Η ιδέα ότι η αποκαλούμενη από τις ΝΑΤΟικές κυβερνήσεις ‘παραπληροφόρηση’ δεν περιορίζεται στο Ουκρανικό, αλλά διαπερνά κάθε δημόσια συζήτηση η οποία ως εκ τούτου πρέπει να αστυνομεύεται, παρουσιάστηκε αναλυτικά στις συζητήσεις ενός συνεδρίου (workshop) που διοργάνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο της CERIS (Community of European Research and Innovation for Security). Τίτλος του συνεδρίου ήταν: «Παραπληροφόρηση, Ψευδείς Ειδήσεις και Ομιλίες Μίσους» (Disinformation, Fake News and Hate Speech) και η κεντρική ιδέα του ήταν ότι η σύγχρονη τεχνολογία έχει καταστήσει ‘φτηνή’ την πρόσβαση σε πληροφορίες από ανεξάρτητες πηγές και—επιτέλους—αυτό είναι κάτι που οφείλει να ελεγχθεί από την Ευρωπαϊκή Διοίκηση.
Είναι ενδιαφέρουσα ‘λεπτομέρεια’ ότι το συνέδριο διοργανώθηκε από την Διεύθυνση Μετανάστευσης και Εσωτερικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην οποία προΐσταται η Σουηδή Ylva Johansson. Σύμφωνα με την ίδια την Διεύθυνση, αρμοδιότητές της είναι αφενός η μεταναστευτική πολιτική εστιασμένη στην υπευθυνότητα και στην αλληλεγγύη και αφετέρου, (μετά το 2020) η Εσωτερική Ασφάλεια. Εμάς ενδιαφέρει ειδικά το πώς προσδιορίζεται η «Εσωτερική Ασφάλεια» από τους ίδιους. Γράφουν: «Στόχος είναι η οικοδόμηση μιας ασφαλέστερης Ευρώπης με την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος, την προώθηση της αστυνομικής συνεργασίας και την προετοιμασία για την ταχεία αντιμετώπιση αναδυόμενων κρίσεων. Οι δράσεις μας στους τομείς αυτούς περιλαμβάνουν αυστηρότερους κανόνες κατά της παράνομης διακίνησης πυροβόλων όπλων και της εμπορίας ανθρώπων, καθώς και την αναθεώρηση της νομοθεσίας για την καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών, της σεξουαλικής εκμετάλλευσης και της παιδικής πορνογραφίας».
Το συνέδριο με θέμα την παραπληροφόρηση, τις ψευδείς ειδήσεις και τις ομιλίες μίσους που διοργάνωσε η Γενική Διεύθυνση Μετανάστευσης και Εσωτερικών Υποθέσεων της Κομισιόν. Προσέξτε ότι η προβαλλόμενη διαφάνεια δεν αναφέρει καμία από αυτές τις λέξεις. Επίσης, δεν μοιάζει το μικρό ακροατήριο να είναι και τόσο προσηλωμένο.
Όπως βλέπετε, πουθενά δεν τίθεται ως καθήκον η άσκηση λογοκρισίας και η κατάπνιξη των αντίθετων με τις καθεστωτικές αφηγήσεις γνωμών, που, όπως έχουμε δει αλλού, αποτελούν το περιεχόμενο των όρων με τους οποίους αυτοπαρουσιάζεται το συνέδριο—”παραπληροφόρηση, ψευδείς ειδήσεις, λόγος μίσους”—αλλά εκεί θα κολλήσουμε; Στο εξής, αν ισχυριστείτε ότι το ΝΑΤΟ ευθύνεται για την παρούσα κατάσταση στην Ουκρανία, θα κατατάσσεστε στην ίδια κατηγορία με τους παράνομους διακινητές όπλων, τους μαστροπούς, και εκείνους που κακοποιούν σεξουαλικά παιδιά και διακινούν παιδική πορνογραφία!
Στις ΗΠΑ, μετά την άδοξη απόπειρα να στηθεί αυτό που στιγματίστηκε με τον Οργουελικό χαρακτηρισμό ως ‘Υπουργείο Αλήθειας’—με την αυτοαποκαλούμενη «Μαίρη Πόππινς της παραπληροφόρησης» Nina Jankowicz, συμβούλου της Ουκρανικής κυβέρνησης, να το αναλαμβάνει—έχουμε και πάλι αντίστοιχη εξέλιξη. Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Russia Today της 7ης Μαΐου:
Οι ΗΠΑ έχουν δημιουργήσει ένα Κέντρο Ξένης Κακοήθους Επιρροής [Foreign Malign Influence Center—FMIC] για την αντιμετώπιση των ξένων απειλών για τις εκλογές καθώς και της “κοινής γνώμης” στο εσωτερικό της χώρας, αποκάλυψε η Διευθύντρια της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών Avril Haines σε ακρόαση της Επιτροπής Ενόπλων Δυνάμεων της Γερουσίας την Πέμπτη.
Λειτουργώντας υπό το Γραφείο του Διευθυντή της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, το FMIC έχει πρόσβαση σε «όλες τις πληροφορίες που κατέχονται ή δημιουργούνται σχετικά με ξένη κακόβουλη πληροφόρηση, συμπεριλαμβανομένης της ασφάλειας των εκλογών». Ο διευθυντής του, Jeffrey Wichman, ήταν πρώην επικεφαλής ανάλυσης του Κέντρου Αποστολής Αντικατασκοπείας της CIA [CIA’s Counterintelligence Mission Center].
Για τους σκοπούς της υπηρεσίας, “ξένη” σημαίνει ότι προέρχεται από τη Ρωσία, το Ιράν, την Κίνα, τη Βόρεια Κορέα ή “οποιαδήποτε άλλη ξένη χώρα που ο διευθυντής του Κέντρου” κρίνει κατάλληλη, ενώ η “ξένη κακόβουλη επιρροή” ορίζεται ως “κάθε εχθρική προσπάθεια που αναλαμβάνεται από, ή υπό την καθοδήγηση, ή εκ μέρους ή με την ουσιαστική υποστήριξη” μιας από τις αναφερόμενες χώρες, προκειμένου να επηρεάσει, κρυφά ή φανερά, την κυβερνητική ή κρατική πολιτική των ΗΠΑ ή την “κοινή γνώμη εντός των Ηνωμένων Πολιτειών”.
Ενώ το FMIC ιδρύθηκε προφανώς τον Σεπτέμβριο σύμφωνα με πρόσφατη νομοθεσία, η ακρόαση της Πέμπτης ήταν η πρώτη δημόσια αναφορά στην ύπαρξή του. Η ίδρυσή του ήταν αμφιλεγόμενη, καθώς ορισμένοι γερουσιαστές και αξιωματικοί των μυστικών υπηρεσιών αμφισβήτησαν την ανάγκη ύπαρξης μιας ακόμη υπηρεσίας με τις ίδιες αρμοδιότητες με το Κέντρο Παγκόσμιας Εμπλοκής [Global Engagement Center—GEC], τη θυγατρική του Στέιτ Ντιπάρτμεντ που έχει αναλάβει τη διάδοση της αμερικανικής προπαγάνδας για την καταπολέμηση της ξένης αντίστοιχης.
H Avril D. Haines, Director of U.S. National Intelligence, καταθέτει ενώπιον της Επιτροπής της Γερουσίας για τις Ένοπλες Δυνάμεις στις 4 Μαΐου 2023, οπότε και αποκάλυψε τη δημιουργία του Κέντρου Κακοήθους Ξένης Επιρροής (FMIC)
Η Haines αντιμετώπισε ορισμένες από αυτές τις ανησυχίες στην ακρόαση της Πέμπτης, επιμένοντας ότι το FMIC εργάζεται για να «υποστηρίξει το Κέντρο Παγκόσμιας Εμπλοκής και άλλους σε όλο το πλάτος της κυβέρνησης των ΗΠΑ, βοηθώντας τους να κατανοήσουν ποια είναι τα σχέδια και οι προθέσεις των βασικών παραγόντων σε αυτόν τον χώρο: Κίνα, Ρωσία, Ιράν κ.λπ.»
Η αντιμετώπιση της “ξένης παραπληροφόρησης” έχει γίνει κάτι σαν εμμονή για τους κυβερνητικούς γραφειοκράτες μετά την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ το 2016, με μισή ντουζίνα υπηρεσίες να έχουν ξεπηδήσει από τότε. Εκτός από το GEC, που ξεκίνησε το 2017, το Πεντάγωνο εγκαινίασε αθόρυβα πέρυσι ένα Γραφείο Διαχείρισης Επιρροής και Αντίληψης, το οποίο προστέθηκε στον Κλάδο Ξένης Επιρροής και Παρεμβολής του Υπουργείου Εσωτερικής Ασφάλειας, στην Ομάδα Εργασίας Αντιμετώπισης Ξένης Επιρροής, στο με άδοξη κατάληξη Συμβούλιο Διακυβέρνησης της Παραπληροφόρησης, καθώς και στην Ομάδα Εργασίας Ξένης Επιρροής του FBI. [ΣΗΜ. Οι αντίστοιχες ονομασίες στα αγγλικά είναι: Influence and Perception Management Office, the Department of Homeland Security’s Foreign Influence and Interference Branch, Countering Foreign Influence Task Force, and the ill-fated Disinformation Governance Board, as well as the FBI’s Foreign Influence Task Force].
Στα πλαίσια της έντασης τελευταία των προσπαθειών επιβολής καθεστώτος λογοκρισίας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το τελευταίο συνέδριο της εταιρείας κυβερνο-ασφάλειας RSA που πραγματοποιήθηκε στις ΗΠΑ (24-27 Απριλίου, Σαν Φρανσίσκο) ασχολήθηκε αναλυτικά με το θέμα αντιμετώπισης της λεγόμενης ‘παραπληροφόρησης’. Τα ετήσια συνέδρια της RSA ξεκίνησαν το 1991 και παρακολουθούνται από εκατοντάδες ενδιαφερομένους, στελέχη εταιριών, κυβερνητικούς αξιωματούχους, μέλη του στρατού και των υπηρεσιών πληροφοριών των ΗΠΑ, κ.ο.κ.
Το κέντρο διεξαγωγής του RSA Conference 2023 στο San Francisco.
Το ενδιαφέρον είναι ότι στο πρόσφατο συνέδριο έδωσε παλμό η από κοινού παρέμβαση της μυστικής αστυνομίας SBU του Κιέβου με το γνωστό FBI των ΗΠΑ. Το ακόλουθο ρεπορτάζ του ερευνητή Αμερικανού δημοσιογράφου Lee Fang, το οποίο μεταφράζουμε κατά λέξη, ασχολείται με το κεντρικό μας θέμα, δηλαδή πώς το Facebook συνεργάζεται με τις Αμερικανικές αστυνομικές (και μυστικές) υπηρεσίες προκειμένου να καταπνίξει την ελεύθερη διατύπωση γνώμης μέσα από τις σελίδες των μελών της ‘κοινότητάς του’. Βεβαίως, το υπόδειγμα αυτής της λογοκρισίας είναι η περίπτωση του Ουκρανικού, όπου με τη σειρά του το FBI διαμεσολαβεί μεταξύ της Ουκρανικής μυστικής αστυνομίας και των στελεχών των εταιριών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης προκειμένου να οριστεί ακριβώς το τι συνιστά ‘παραπληροφόρηση’, η οποία οφείλει να διαγράφεται από τις αναρτήσεις των μελών της ‘κοινότητας’ και να εντοπίζονται οι λογαριασμοί που ‘παραπληροφορούν’.
O πράκτορας του FBI (San Franciso) Alex Kobzanets διηύθυνε τη συζήτηση μεταξύ του εκτελεστικού βοηθού διευθυντή του FBI Timothy Langan and και του Ουκρανού επικεφαλής της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο και στις πληροφορίες Ilya Vitiuk, © Twitter / FBI San Francisco
Το αστειότερο (αν δεν ήταν τραγικό) αυτών των εξελίξεων ίσως είναι ο ίδιος ο ορισμός της έννοιας “παραπληροφόρηση” που έδωσαν στο συνέδριο όσον αφορά το Ουκρανικό. Διαβάστε παρακάτω…
* * *
ΠΩΣ ΤΟ FBI ΒΟΗΘΑ ΤΙΣ ΟΥΚΡΑΝΙΚΕΣ ΜΥΣΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΝΑ ΚΑΤΑΔΙΩΚΟΥΝ ΤΗΝ «ΠΑΡΑΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ» ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ
[Όταν με ρωτούν ‘πώς διακρίνετε αν κάτι είναι ψευδές;’ απαντώ: ‘Οτιδήποτε είναι κατά της Ουκρανίας θεωρείται ψευδές, ακόμη και αν δεν είναι’]
Η φωτογραφία είναι μέσω Lee Fang: ο llia Vitiuk, επικεφαλής του τμήματος ασφάλειας στον κυβερνοχώρο της [Ουκρανικής] SBU (αριστερά) ποζάρει με τον Timothy Langen, εκτελεστικό υποδιευθυντή του Criminal, Cyber, Response and Services Branch [Κλάδου Εγκλημάτων, Κυβερνοχώρου, Αντίδρασης και Υυπηρεσιών] του FBI (δεξιά) στο συνέδριο RSA στο Σαν Φρανσίσκο, στις 26 Απριλίου 2023.
Σε συνέντευξή του, ανώτερος Ουκρανός αξιωματούχος όρισε την “παραπληροφόρηση” ως κάθε είδηση που έρχεται σε αντίθεση με το μήνυμα της κυβέρνησής του.
του Lee Fang, 28 Απριλίου 2023
Το Ομοσπονδιακό Γραφείο Ερευνών [FBI] πιέζει το Facebook να κατεβάζει υποτιθέμενη ρωσική “παραπληροφόρηση” κατ’ εντολή των ουκρανικών μυστικών υπηρεσιών, σύμφωνα με ανώτερο Ουκρανό αξιωματούχο που επικοινωνεί τακτικά με το FBI. Ο ίδιος αξιωματούχος δήλωσε ότι οι ουκρανικές αρχές δίνουν έναν ευρύ ορισμό της “παραπληροφόρησης”, επισημαίνοντας ότι πολλοί λογαριασμοί και αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ασκούν παραπληροφόρηση επειδή μπορεί απλώς να έρχονται σε αντίθεση με την αφήγηση της ουκρανικής κυβέρνησης.
«Μόλις έχουμε ένα ίχνος ή αποδείξεις για εκστρατείες παραπληροφόρησης μέσω του Facebook ή άλλων πόρων που προέρχονται από τις ΗΠΑ, διαβιβάζουμε αυτές τις πληροφορίες στο FBI, και ταυτόχρονα γράφουμε απευθείας στο Facebook», δήλωσε ο llia Vitiuk, επικεφαλής του Τμήματος Ασφάλειας Πληροφοριών στον Κυβερνοχώρο στην Υπηρεσία Ασφαλείας της Ουκρανίας.
«Ζητήσαμε από το FBI υποστήριξη για να μας βοηθήσουν με το Meta, να μας βοηθήσουν με άλλους, και μερικές φορές έχουμε καλά αποτελέσματα με αυτό», σημείωσε η Vitiuk. «[Τούς] λέμε: “Εντάξει, αυτό ήταν ένα άτομο που πιθανότατα βρισκόταν υπό την επιρροή της Ρωσίας.”»
Ο Vitiuk, σε συνέντευξή του, δήλωσε ότι είναι υπέρμαχος της ελευθερίας του λόγου και κατανοεί τις ανησυχίες γύρω από τη λογοκρισία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αλλά παραδέχθηκε επίσης ότι ο ίδιος και οι συνάδελφοί του υιοθετούν μια σκόπιμα διασταλτική άποψη για το τι μετράει ως “ρωσική παραπληροφόρηση”.
«Όταν οι άνθρωποι με ρωτούν, “Πώς διακρίνετε αν είναι ψεύτικο ή αληθινό;”. Πράγματι, είναι πολύ δύσκολο σε μια τέτοια ροή πληροφοριών», δήλωσε ο Vitiuk. «Λέω: ‘Οτιδήποτε είναι εναντίον της χώρας μας, θεωρήστε το ψεύτικο, ακόμη και αν δεν είναι. Αυτή τη στιγμή, για τη νίκη μας, είναι σημαντικό να έχουμε αυτού του είδους την αντίληψη, να μην ξεγελιόμαστε».
Τις τελευταίες εβδομάδες, δήλωσε ο Vitiuk, οι ρωσικές δυνάμεις χρησιμοποίησαν διάφορες μορφές παραπληροφόρησης για να κατασκευάσουν ψεύτικες εντάσεις μεταξύ του προέδρου Volodymyr Zelenskyy και του Valerii Zaluzhnyi, του στρατηγού τεσσάρων αστέρων που υπηρετεί ως αρχηγός του στρατού της Ουκρανίας.
Πράγματι, πρόσφατες αναφορές έχουν επικεντρωθεί στη σχέση μεταξύ των δύο Ουκρανών ηγετών. Η γερμανική εφημερίδα Bild ανέφερε ότι ο Zelenskyy και ο Zaluzhnyi είχαν διαφωνήσει σχετικά με τις τακτικές που αναπτύχθηκαν στη μάχη κατά του Μπάχμουτ. Ο Vitiuk δήλωσε ότι οποιαδήποτε άποψη για σύγκρουση μεταξύ του Zelenskyy και του στρατιωτικού του αρχηγού, ωστόσο, είναι ψευδής.
«Προσπαθούν να δημιουργήσουν προβλήματα στην Ουκρανία και προσπαθούν να σπείρουν τους σπόρους της παρεξήγησης μεταξύ της Ουκρανίας και των εταίρων μας που μας υποστηρίζουν», δήλωσε ο Vitiuk.
Ο Vitiuk, ανώτερος αξιωματούχος στην υπηρεσία εσωτερικών πληροφοριών της Ουκρανίας, μου μίλησε αυτή την εβδομάδα στο συνέδριο RSA Convention στο Σαν Φρανσίσκο, μια ετήσια συνάντηση που συγκεντρώνει μια συλλογή από εταιρείες ασφάλειας στον κυβερνοχώρο, τις αρχές επιβολής του νόμου και γίγαντες της τεχνολογίας.
Κατά τον επικεφαλής του Τμήματος Ασφάλειας Πληροφοριών στον Κυβερνοχώρο στην Υπηρεσία Ασφαλείας της Ουκρανίας, Ilia Vitiuk, ο οποίος έχει αναλάβει να υποδεικνύει στο FBI ποιες πληροφορίες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης πρέπει να λογοκρίνονται, οι πληροφορίες για διάσταση απόψεων Ζelensky-Zaluzhnyi αποτελούν τυπικό παράδειγμα παραπληροφόρησης που πρέπει να παταχθεί. Εδώ βλέπουμε ότι οι πληροφορίες αυτές μεταδίδονται από το κεντρικό ΜΜΕ του Κιέβου “The Kyiv Independent”.
Το FBI έχει προσελκύσει τον τελευταίο καιρό την προσοχή του κοινού για την επιρροή που ασκεί στο Twitter, στο Facebook και σε άλλες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης. Μια σειρά από εκθέσεις και ακροάσεις στο Κογκρέσο εξέτασαν τον ρόλο της υπηρεσίας στη διαμόρφωση των αποφάσεων ελέγχου του περιεχομένου [ΣΗΜ. δηλαδή λογοκρισίας των μέσων κοινωνικής δικτύωσης] που αφορούσαν τις εκλογές του 2020.
Τα στοιχεία για την πίεση που ασκεί το FBI στις εταιρείες μέσων κοινωνικής δικτύωσης έρχονται σε μια εποχή που οι εταιρείες αυτές λαμβάνουν ήδη προληπτικά μέτρα για να καταδιώξουν την υποτιθέμενη ξένη προπαγάνδα και το κατασκευασμένο υλικό. Από τότε που ξεκίνησε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, οι εταιρείες μέσων κοινωνικής δικτύωσης βρίσκονται σε επιφυλακή για επιχειρήσεις από χάκερς και διαρροών, ψεύτικες περσόνες και άλλα διαδικτυακά τεχνάσματα που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από τη Μόσχα για να επηρεάσουν την κοινή γνώμη γύρω από τη σύγκρουση. Αλλά οι επικριτές κατηγορούν ότι στην προσπάθεια να επισημάνουν και να αφαιρέσουν περιεχόμενο που έχει φυτέψει η ρωσική κυβέρνηση, το Facebook και άλλες εταιρείες τεχνολογίας καταστέλλουν ανεξάρτητες αναφορές και αποκλίνουσες απόψεις σχετικά με τον πόλεμο.
Την περασμένη εβδομάδα, για παράδειγμα, το Facebook εφάρμοσε ποινές περιορισμού των κοινοποιήσεων και μια ετικέτα περί “ψευδών πληροφοριών” σε συνδέσμους που περιείχαν το ρεπορτάζ που ανάρτησε στο Substack ο δημοσιογράφος Seymour Hersh και το οποίο υποστηρίζει ότι το ΝΑΤΟ εμπλέκεται στην καταστροφή του αγωγού Nord Stream, σύμφωνα με τον Michael Shellenberger, συγγραφέα που καλύπτει εκτενώς τη λογοκρισία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Μετά τη δημόσια κατακραυγή, το Facebook τροποποίησε την ετικέτα σε “εν μέρει ψευδείς”.
Δεν είναι σαφές σε ποιο βαθμό η σκληρή προσέγγιση των εταιρειών κοινωνικής δικτύωσης όσον αφορά τον έλεγχο του υλικού που αναρτάται αποτελεί μια άμεση απάντηση στις κυβερνητικές παροτρύνσεις.
Ωστόσο, υπάρχουν αρκετά στοιχεία για την πίεση που ασκούν το FBI και άλλες υπηρεσίες εθνικής ασφάλειας στις εταιρείες τεχνολογίας, ώστε να συμπεραίνεται ότι οι εν λόγω εταιρείες τεχνολογίας μπορεί να υιοθετούν πρακτικές προληπτικής λογοκρισίας για να αποφύγουν την αποδοκιμασία της ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Τον Οκτώβριο, με βάση έγγραφα που διέρρευσαν από το Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας [των ΗΠΑ], ανέφερα για τα κυβερνητικά σχέδια να στραφούν σε μεγαλύτερο βαθμό προς τις πλατφόρμες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης για να κατεβάσουν την “παραπληροφόρηση” που σχετίζεται με “τη φύση της υποστήριξης των ΗΠΑ προς την Ουκρανία”.
Τα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που αποκαλύφθηκαν μέσω των αρχείων του Twitter δείχνουν επιπλέον ότι ορισμένοι πράκτορες του FBI βρίσκονται σε τακτική αλληλογραφία με στελέχη του Twitter, πιέζοντας για τον εντοπισμό και την αφαίρεση του ρωσικού περιεχομένου. Σε μια ανταλλαγή που αποκάλυψε ο δημοσιογράφος Matt Taibbi, ο Elvis Chan, ειδικός πράκτορας που υπηρετεί στο γραφείο του FBI στο Σαν Φρανσίσκο, εξέφρασε την απογοήτευσή του για το γεγονός ότι οι υπάλληλοι του Twitter «δεν είχαν παρατηρήσει πολύ πρόσφατη δραστηριότητα από επίσημους φορείς προπαγάνδας στην πλατφόρμα σας». Ο Chan ήταν μέλος της ομάδας του FBI που είχε εβδομαδιαίες συναντήσεις με το Twitter για να προειδοποιήσει για τη ρωσική παραπληροφόρηση ενόψει των εκλογών του 2020. Μετά από επανειλημμένες προειδοποιήσεις του FBI για πιθανή ρωσική επιχείρηση επιρροής, το Twitter απαγόρευσε συνδέσμους προς ένα ρεπορτάζ της New York Post σχετικά με το περιεχόμενο του φορητού υπολογιστή του Hunter Biden τις εβδομάδες πριν από τις εκλογές.
O Elvis Chan, Assistant Special Agent in Charge (ASAC), είναι ο επικεφαλής του κλάδου κυβερνοασφάλειας του FBI στο San Francisco. O Chan χρημάτισε μέλος μιας ομάδας επαφής του FBI με το Twitter η οποία σε τακτικές εβδομαδιαίες συναντήσει προειδοποιούσε το Twitter για τις ‘Ρωσικές επιχειρήσεις παραπληροφόρησης» εν όψει των προεδρικών εκλογών του 2020. Κατόπιν των επανειλημμένων προειδοποιήσεων, το Twitter μπλόκαρε την αναμετάδοση της αληθινής ιστορίας που αφορούσε την έμμεση δωροδοκία του γιου του υποψηφίου προέδρου τότε Τζο Μπάιντεν από την Ουκρανία (και από άλλες πηγές), με πιθανή προέκταση προς τον ίδιο τον υποψήφιο πρόεδρο. Ο Elvis Chan συμμετείχε ως κεντρικός συζητητής σε πάνελ του συνεδρίου RSA 2023 με θέμα «Επανεξετάζοντας το Ράγκναροκ: Το έδαφος των απειλών στον κυβερνοχώρο μετά την εισβολή στην Ουκρανία» (24 Απριλίου 2023). [ΣΗΜ. Ράγκναροκ είναι η μάχη του τέλους του κόσμου στην Σκανδιναβική μυθολογία].
[ΣΗΜ. Όπως αποκαλύφθηκε πρόσφατα, στην άσκηση λογοκρισίας εναντίον αυτών των αληθινών πληροφοριών–που απεδείκνυαν άμεση εμπλοκή του ίδιου του Μπάιντεν ως αντιπροέδρου στην κυβέρνηση Ομπάμα σε επιχειρήσεις επηρεασμού της Αμερικανικής πολιτικής μέσω του έμμεσου χρηματισμού του γιου του Χάντερ–είχε εμπλακεί το τότε στέλεχος της προεκλογικής εκστρατείας και νυν υπουργός εξωτερικών, νεοσυντηρητικός Άντονι Μπλίνκεν. Η εμπλοκή του Μπλίνκεν συνιστά στην ουσία ποινική υπόθεση που η διερεύνησή της δεν έχει λήξει].
Ο βαθμός στον οποίο ο στρατός και οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ διαμορφώνουν τις εγχώριες συζητήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σχετικά με τον πόλεμο Ουκρανίας-Ρωσίας είναι ακόμη ασαφής. Αυτή την εβδομάδα, ο ερευνητής Jack Poulson αποκάλυψε μια παρουσίαση της Διοίκησης Κυβερνοχώρου του αμερικανικού στρατού λίγο μετά την έναρξη της εισβολής, στην οποία ο αντισυνταγματάρχης David Beskow αναφερόταν σε εργασίες για την υπεράσπιση της “φίρμας” του ΝΑΤΟ σε πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης.
Η Ουκρανία, σίγουρα, ανταποκρίνεται εν μέρει σε μια πραγματική απειλή εθνικής ασφάλειας. Οι ρωσικές εκστρατείες παραπληροφόρησης συνεχίζονται εδώ και χρόνια και έχουν λάβει πολλές μορφές, δήλωσε ο Vitiuk. Το Τμήμα Ασφάλειας Πληροφοριών στον Κυβερνοχώρο της Ουκρανίας έχει κλείσει πολλά δίκτυα bot που χρησιμοποιούνταν από τις ρωσικές δυνάμεις για να δημιουργήσουν σύγχυση και φόβο στο ουκρανικό κοινό, σημείωσε. Οι Ρώσοι χάκερς έχουν βάλει στο στόχαστρο την παραγωγή ενέργειας, τις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας και μεγάλο μέρος της κοινωνίας των πολιτών της Ουκρανίας.
Ο Vitiuk δήλωσε ότι δεν γνώριζε για τον πρόσφατο στραγγαλισμό του άρθρου του Hersh από το Facebook. Ανέφερε όμως ως χαρακτηριστικό παράδειγμα παραπληροφόρησης την ευρέως δημοσιευμένη πλαστογράφηση των λεγόμενων Discord Leaks, κατά την οποία φιλορωσικές φωνές στην πλατφόρμα Telegram είχαν παραποιήσει ένα από τα στρατιωτικά έγγραφα που διέρρευσαν για να ισχυριστούν ψευδώς υψηλότερα ουκρανικά και χαμηλότερα ρωσικά επίπεδα απωλειών κατά τη διάρκεια του πολέμου.
Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου RSA, ο Vitiuk μίλησε σε ένα πάνελ μαζί με τον Bryan Vorndran, τον υποδιευθυντή του τμήματος κυβερνοχώρου του FBI, τον Alex Kobzanets, πράκτορα του FBI στο γραφείο του Σαν Φρανσίσκο, και τη Laura Galante από το γραφείο του διευθυντή της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών.
Κατά τη διάρκεια του πάνελ, ο Vitiuk ευχαρίστησε τους πολλούς συμμάχους της ουκρανικής κυβέρνησης από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα στις Ηνωμένες Πολιτείες, μεταξύ άλλων τις Mandiant, Cisco, CrowdStrike, Clearview, Google, Amazon και Starlink. Η υποστήριξη της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο από τους Αμερικανούς εταίρους έχει βοηθήσει στην αποτροπή των ρωσικών κυβερνοεπιθέσεων σε πολιτικές και στρατιωτικές υποδομές και έχει αποτελέσει “μια αλλαγή του παιχνιδιού στην ψυχολογία”, δήλωσε ο Vitiuk. Τόνισε ότι το FBI υπήρξε ο “κορυφαίος εταίρος” της υπηρεσίας του.
Η πολεμική προσπάθεια έχει επίσης διδάξει στο FBI νέα μαθήματα σχετικά με τις συνεργασίες μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, σύμφωνα με τον Kobzanets. “Κι εγώ δεν ξέρω πόσες φορές έχουμε καλέσει τους διευθύνοντες συμβούλους εδώ, στο Σαν Φρανσίσκο, να πάνε στο γραφείο τους μια Κυριακή απόγευμα και να εμπλακούν πραγματικά με τους Ουκρανούς εταίρους μας”, είπε.
Μετά το ενθουσιώδες κλείσιμο του Vitiuk, αρκετοί πράκτορες του FBI στο ακροατήριο, συμπεριλαμβανομένου του Elvis Chan, σηκώθηκαν όρθιοι για να επευφημίσουν.
Ο Chan και ο Kobzanets αρνήθηκαν να μου μιλήσουν και με παρέπεμψαν στο γραφείο Τύπου του FBI, το οποίο δεν απάντησε στο ηλεκτρονικό μου αίτημα για σχολιασμό των ισχυρισμών του Vitiuk. Το Facebook δεν απάντησε επίσης σε αίτημα για σχολιασμό.
………………………………………………………………………………..
Ο Lee Fang είναι ερευνητής δημοσιογράφος που αρθρογραφεί στο Substack παρακολουθούμενους από χιλιάδες συνδρομητές επί πληρωμή. Πρόσφατα δημιούργησε δικό του ιστότοπο όπου πλέον ανεβάζει τα άρθρα του. O Lee Fang έχει συνυπογράψει ένα σημαντικό ερευνητικό ρεπορτάζ στο The Intercept με τίτλο «Οι Μπάτσοι της Αλήθειας: Τα έγγραφα που διέρρευσαν περιγράφουν τα σχέδια αστυνόμευσης της παραπληροφόρησης από το υπουργείο εσωτερικής ασφάλειας» (31 Οκτωβρίου 2022). Επίσης, έχει ερευνήσει και περιγράψει αναλυτικά (Twitter Files, Part 8) to «Πώς το Twitter Σιωπηρά Βοηθούσε την Μυστική Εκστρατεία Ψυχολογικού Πολέμου του Πενταγώνου» (20 Δεκεμβρίου 2022).
Αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Μαθηματικών του ΕΚΠΑ.
#/media/File:Rostov-on-don-russia-1992.jpg){kind=link}