Κορωνοϊός και συστημική κρίση

Η κατάσταση που προέκυψε από την «παγκοσμιοποίηση» της επιδημίας του κορωνοϊού δεν είναι ένα ατύχημα στο δρόμο ή το αποτέλεσμα μιας συνωμοσίας, αλλά είναι το άμεσο προϊόν μιας συστημικής κρίσης που τα τελευταία χρόνια έχει δείξει διαφορετικά πρόσωπα και σήμερα εμφανίζεται με δραματικό τρόπο υπό τη μορφή της πανδημίας.

Η επιδημία όπως παρουσιάζεται από τα μεγάλα μέσα μαζικής ενημέρωσης, ως συνήθως, στρεβλώνεται συστηματικά. Υπογραμμίζονται τα δευτερεύοντα στοιχεία, όπως η ορθότητα αυτής ή εκείνης της απόφασης της κυβέρνησης, αν η χρονική στιγμή ήταν σωστή στον ορισμό ή όχι των κόκκινων ή πορτοκαλί περιοχών (σ.μτφ. περιοχές με διαφορετικά επίπεδα εξάπλωσης της ίωσης και απαγόρευσης κυκλοφορίας), και πολλά άλλα πράγματα στα οποία όλοι, μα όλοι, οι λεγόμενοι «πολιτικοί» δείχνουν την ασυνέπειά τους. Επιχειρούν να εκτρέψουν την προσοχή από τις πραγματικές αιτίες που έχουν προκαλέσει εδώ και χρόνια τα σημερινά δραματικά αποτελέσματα.

Αν θέλουμε να καταλάβουμε τι συμβαίνει, δεν πρέπει να αφήσουμε τον εαυτό μας να παρασυρθεί από τα καθημερινά τηλεοπτικά επικοινωνιακά δράματα, αλλά πρέπει να επικεντρωθούμε στους δομικούς λόγους μιας κατάστασης που έχει διεθνή διάσταση. Όχι μόνο αυτό, αλλά καλούμαστε να καταλάβουμε εάν η κατάσταση στην οποία έχουμε φτάσει σήμερα, είναι σημείο χωρίς επιστροφή για ένα κοινωνικό σύστημα το οποίο, μετά από τριάντα χρόνια “ηγεμονίας”, είναι καταδικασμένο να υποχωρήσει ενισχύοντας όλες εκείνες τις αντιφάσεις που δημιούργησε στη στροφή της χιλιετίας.

Πράγματι, αναδεικνύεται ότι η παγκοσμιοποίηση – πιστεύουμε ότι είναι χρήσιμο να ξαναθυμηθούμε τους μαρξιστικούς όρους που μας βοηθούν να κατανοούμε καλύτερα – δεν μπορεί να γίνει διαχειρίσιμη με μια καπιταλιστική λογική που τώρα επαναπροσδιορίζεται με τα χαρακτηριστικά του ιμπεριαλισμού και του ανταγωνισμού.

Το κομμουνιστικό κίνημα ήταν πάντα διεθνιστικό, χωρίς ποτέ να συγχέει τον διεθνισμό με την ιστορική τάση του κεφαλαίου να ενοποιήσει την παγκόσμια αγορά, όπως μπορεί να έχει σκεφτεί κάποιος τις τελευταίες δεκαετίες. Από αυτήν τη διάσταση του προβλήματος η αντίφαση που εκδηλώνεται είναι η κλασική μαρξιστική αντίθεση μεταξύ της ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων και των παραγωγικών σχέσεων. Εν ολίγοις, ενώ μας λένε ότι φτάνουμε στον Άρη και μας εξηγούν τη θαυμάσια πορεία του οικονομικού μας συστήματος, η κοινωνική, εργασιακή και περιβαλλοντική πραγματικότητα – σε παγκόσμια διάσταση – υποβαθμίζεται όλο και περισσότερο. Έρχεται σε αντίθεση με την ίδια την εξέλιξη, δημιουργώντας νέες “παγίδες”.

Πώς αλλιώς, για παράδειγμα, να ερμηνεύσουμε την απαίτηση των «επιχειρηματιών» μας να στείλουν εργαζόμενους στην παραγωγή, ούτως ή άλλως, με κίνδυνο τη ζωή τους, χωρίς να έρχονται σε τυπική αντίθεση με τις δηλώσεις της ίδιας της κυβέρνησης; Συντελεί κάτι τέτοιο στη δημιουργία ενός αισθήματος φόβου, θυμού και εξέγερσης που μπορεί να θέσει και πάλι στη δημόσια συζήτηση την αντιφατική παθητικότητα του κόσμου της εργασίας που παρακολουθεί τις εξελίξεις δείχνοντας ανοχή.

Μια άλλη σκέψη μπορεί να είναι χρήσιμη για την ερμηνεία των παρόντων γεγονότων.

Με την πάροδο των ετών σκεφτόμασταν πάντα, ίσως σχηματικά, ότι η κρίση του καπιταλισμού εκδηλώθηκε είτε μέσω στρατιωτικών συγκρούσεων, είτε μέσω οικονομικών κρίσεων. Στην πραγματικότητα, η σημερινή κρίση του κορωνοϊού μας λέει ότι η πραγματικότητα είναι όλο και πιο πολύπλοκη από τη συλλογιστική μας. Μας λέει ότι η κρίση της ηγεμονίας, που από καιρό εντοπίζουμε, βρίσκει το δρόμο της ακόμα και εκεί που ο ταξικός μας αντίπαλος πίστευε ότι είχε κερδίσει οριστικά ολόκληρο τον πόλεμο και όχι μόνο τις επιμέρους μάχες.

Η ηγεμονία καταρρέει πάνω στη γενικευμένη καταστροφή του κράτους πρόνοιας, που έχει εξελιχθεί τις τελευταίες δεκαετίες και συνιστά την ιστορική εκδίκηση από τις παγκόσμιες αστικές τάξεις για τις απώλειες που είχαν από την ταξική σύγκρουση του εικοστού αιώνα. Με άλλα λόγια, δεν μπορεί να υπάρξει κάποια καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση που να μην προκαλεί ζημιές και δράματα, και δεν μπορεί να υπάρξει καμία χειραφέτηση για την ανθρωπότητα στο σύνολό της, παραμένοντας σε αυτό το κοινωνικό μοντέλο.

Εν ολίγοις, η ιστορία δεν τελείωσε καθόλου παρά τις περί αντιθέτου διαβεβαιώσεις.

Επιβεβαιώνοντας, και ξεκινώντας από κάποιες θεωρητικές αναφορές, είναι απαραίτητο να βρούμε την άκρη του νήματος γύρω από το οποίο θα ανοικοδομήσουμε και την αφήγηση αλλά και τη δύναμη. Αυτά τα ζητήματα θα τεθούν με το τέλος της διεθνούς υγειονομικής κρίσης.

Είναι επομένως απαίτηση των καιρών να βάλεις “τα πόδια σου στο έδαφος” στη συγκεκριμένη πραγματικότητα και να αρχίσεις να βγάζεις κάποια συμπεράσματα.

Καταρχάς, δεν μπορούμε να μην υπογραμμίσουμε ότι η χώρα από την οποία άρχισε η μόλυνση κατάφερε να την θέσει γρήγορα υπό έλεγχο κινητοποιώντας ένα τεράστιο σύστημα. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο από ένα κράτος που είναι πράγματι κράτος.

Δεν έχουμε καμιά εξουσία για να μοιράζουμε πιστοποιητικά σοσιαλισμού, αλλά μπορούμε να πούμε ότι η δημόσια διάσταση είναι η μόνη που μπορεί να αντιμετωπίσει κοινωνικές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης αυτής της έκτασης.

Ακριβώς όπως δεν μπορούμε να μη θυμηθούμε ότι η Κούβα, για άλλη μια φορά, έχει αποδείξει ότι βρίσκεται στην πρώτη γραμμή όχι μόνο της ιατρικής αλλά και μιας σαφούς κοινωνικής αντίληψης για το τι είναι κράτος.

Αυτές είναι συνοπτικές εκτιμήσεις, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτά τα αποτελέσματα δεν είναι μόνο το προϊόν μιας κρατικής «αποτελεσματικότητας», αλλά και μιας πολιτιστικής διάστασης των λαών όπου το συλλογικό στοιχείο είναι ισχυρότερο από τον καταστροφικό μας καπιταλιστικό ατομικισμό.

Οι διαρθρωτικοί λόγοι για την κρίση της υγείας μας, στην Ευρώπη και στην υπόλοιπη Δύση, είναι πλέον εμφανείς. Έστω και αν η τηλεοπτική επικοινωνία επιμένει στην συστηματική αποσιώπησή τους, καθώς γνωρίζει ότι πρόκειται για δριμύ “κατηγορώ” εναντίον των πολιτικών που υιοθετούν όλες οι κυβερνήσεις.

Η Εθνική Υγειονομική Υπηρεσία στην Ιταλία έχει υποστεί περικοπές επί περικοπών στο ποσό των 37 δισεκατομμυρίων σε μόλις 10 χρόνια, με αντι-μεταρρυθμίσεις για να μπορέσει να ιδιωτικοποιηθεί γρηγορότερα, να αναδιοργανωθεί σύμφωνα με την αγορά, και πλέον έχει χάσει την ικανότητά της να αποτελεί εργαλείο για την προάσπιση της δημόσιας υγείας.

Αυτό είναι προϊόν των πολιτικών λιτότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίες όχι μόνο κατέστρεψαν το Εθνικό Σύστημα Περίθαλψης (SSN – Servizio Sanitario Nazionale) αλλά ολόκληρη την παραγωγική δομή της χώρας μας.

Η κατάρρευση της γέφυρας της Γένοβας, και όχι μόνο, δεν είναι τίποτα περισσότερο από το αποτέλεσμα της έλλειψης συντήρησης του δικτύου αυτοκινητοδρόμων που είχε ανατεθεί σε «πεφωτισμένους» ιδιώτες όπως οι Μπένετον.

Αλλά και τα συχνότερα σιδηροδρομικά ατυχήματα είναι προϊόν μιας στρατηγικής που μειώνει τις δαπάνες, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων της συντήρησης, όπως απέδειξε για ακόμη μια φορά  ο εκτροχιασμός του AV στην περιοχή Lodigiano (ή ενός TGV στη Γαλλία). Ταυτόχρονα αυτή η στρατηγική αυξάνει τις τιμές, όχι για κοινωνικούς σκοπούς, αλλά για να χρηματοδοτηθούν οι επενδύσεις της πολυεθνικής FS στο εξωτερικό.

Ο κατάλογος των καταστροφικών αποτελεσμάτων των πολιτικών ιδιωτικοποίησης, με την ενορχήστρωση της ΕΕ θα μπορούσε να συνεχιστεί για μεγάλο χρονικό διάστημα: από το καπιταλιστικό δελτίο, δημιουργημένο από πρώην βιομηχανικές οικογένειες και που θεωρήθηκε κατάλληλο για τη διαχείριση των υπηρεσιών και των δημόσιων τιμών, μέχρι τη συνεχιζόμενη βιομηχανική κρίση, που είναι το προϊόν της απουσίας οποιασδήποτε βιομηχανικής και προγραμματικής πολιτικής του κράτους.

Αυτό που υπογραμμίζει την απροσδόκητη διεθνή υγειονομική κρίση είναι ότι έφτασε σε αυτό το σημείο υπό τις έμμεσες πιέσεις του κεφαλαίου, το οποίο, από το τέλος της ΕΣΣΔ, βρήκε τις καλύτερες συνθήκες για αύξηση των κερδών και της εξουσίας του. Τώρα ο μηχανισμός αυτός δεν μπορεί να επιστρέψει πίσω, για πολύ συγκεκριμένους λόγους, που αποκαλύπτονται στα μάτια εκείνων που θέλουν να δουν.

Το πρώτο είναι ότι τα περιθώρια ανάπτυξης για να ξεπεραστούν τα προβλήματα που δημιουργεί η σημερινή κρίση είναι μειωμένα και ανεπαρκή για να μπορέσουν να δώσουν γενική ώθηση στην καπιταλιστική οικονομία. Όπως γνωρίζουμε, οι κρίσεις αποτελούν γενικά μια ευκαιρία για την ανάκαμψη του κεφαλαίου, αλλά στην περίπτωση αυτή, η ιδιωτικοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών που έχει υπάρξει σε παγκόσμιο επίπεδο είναι τόσο γενικευμένη και βαθιά, ώστε τα σημερινά περιθώρια για ανάκαμψη είναι πολύ περιορισμένα.

Το άλλο στοιχείο που δεν προοιωνίζει σημαντικά περιθώρια επιστροφής είναι το επίπεδο οργανικής σύνθεσης που επιτυγχάνεται από το παγκόσμιο κεφάλαιο. Μέχρι τώρα το επίπεδο αυτοματοποίησης της παραγωγής και των υπηρεσιών έχει φτάσει σε τέτοιο μέγεθος, που πλέον είναι αδύνατο να επιστρέψουμε πίσω. Αυτό σημαίνει αύξηση της εκμετάλλευσης, επιδείνωση της κατάστασης του εργατικού δυναμικού, αύξηση της ανεργίας και της επισφάλειας. Εμποδίζεται η ανακατανομή του πλούτου όταν αυτός παράγεται σε απουσία, όπως ισχύει σήμερα, μιας ισχυρής ταξικής σύγκρουσης.

Τέλος, η σύγκρουση που προκύπτει από αυτά τα μειωμένα περιθώρια κέρδους δεν αντικατοπτρίζεται μόνο στο δίπολο αστικές τάξεις – λαϊκές τάξεις, αλλά και στη σύγκρουση μεταξύ των αστικών μπλοκ. Αυτό αποδεικνύεται με σαφήνεια από την ιστορία των δασμών, τις προστατευτικές πολιτικές και τις στρατιωτικές συγκρούσεις που γίνονται για να επιβεβαιώσουν την υπαγωγή της γεωπολιτικής στα συμφέροντα αυτής ή εκείνης της ιμπεριαλιστικής δύναμης. Ακόμη και ο χρηματοπιστωτικός τομέας, μετά την κρίση του 2008, δυσκολεύεται να σταθεροποιήσει την οικονομία, όπως αποδεικνύουν οι νομισματικοί πόλεμοι που εμφανίζονται περιοδικά.

Συνοπτικά, όποιος πιστεύει ότι η υγειονομική κρίση μπορεί να επανατοποθετήσει τις γενικές πολιτικές προς την κατεύθυνση κοινωνικών και φιλολαϊκών σκοπών, κάνει λάθος. Η σημερινή κατάσταση δεν είναι προϊόν αυτής ή εκείνης της “λανθασμένης” επιλογής, όπως δείχνει η παγκόσμια διάσταση της επιδημίας, αλλά μιας δομικής κατάστασης του καπιταλισμού που μετά την μέθη της νίκης επί του σοσιαλισμού, τώρα βρίσκεται και πάλι σε σημείο να αντιμετωπίσει τον εαυτό του.

Γνωρίζουμε καλά ότι όταν συμβαίνει αυτό, οι προοπτικές για την ανθρωπότητα σίγουρα δεν είναι θετικές, όπως συνέβη με τους δύο παγκόσμιους πολέμους του περασμένου αιώνα και όπως συμβαίνει σήμερα με πιθανώς νέους τρόπους.

Το ταξικό κίνημα, οι κομμουνιστές, δυστυχώς φτάνουν εντελώς άοπλοι στο ραντεβού, ασφαλώς και λόγω της καταστολής, διότι ο εχθρός της τάξης θυμώνει και περιστέλλει ακόμα περισσότερο τις ελευθερίες του αγώνα και της οργάνωσης. Ο κύριος λόγος όμως αυτής μας της ανικανότητας βρίσκεται αλλού.

Έγκειται στην υλική, πολιτική και πολιτιστική αποσύνθεση της κοινωνικής και ταξικής αναφοράς μας. Αυτή η αποσύνθεση ευνοήθηκε από την «Αριστερά» μας, που στις δεκαετίες αυτές της ηγεμονίας του κεφαλαίου, δέχθηκε να εγκαταλειφθεί η επαναστατική κριτική στον καπιταλισμό. Ευνοήθηκε από όποιον έχει αποδεχθεί τις σιωπηρές αλλά σαφείς αξίες της υπάρχουσας τάξης πραγμάτων. Ευνοήθηκε και από όποιον πίστεψε ότι έπρεπε να παρουσιάσει “λογικές” προτάσεις, επειδή ο σοσιαλισμός ήταν πλέον παρωχημένος και μη εφαρμόσιμος σε κοινωνικό και ιδεολογικό επίπεδο.

Σχεδιάσαμε και προτείναμε πολιτικές ασφυκτικά μέσα στον ορίζοντα της κυριαρχίας της αγοράς επί του κράτους, της αποδοχής του κοινωνικού ανταγωνισμού και της “αξιοκρατίας”. Στην Ιταλία και στην Ευρώπη αυτό σήμανε την υποστήριξη πολύ συγκεκριμένα των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Αυτή είναι η αντίληψη που πρέπει να αντιστραφεί. Η αντιπαράθεση σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο είναι σημαντική, αλλά γίνεται ανεπαρκής. Γιατί πρέπει να ανοίξει ένα άλλο μέτωπο αγώνα που είναι εκείνο της ανοικοδόμησης ενός συστήματος αξιών που συγκρούεται και δεν συμβιβάζεται με την ηγεμονική κουλτούρα και που έρχεται σε έντονη αντίθεση με το σημερινό κοινωνικό μοντέλο.

Γιατί αυτό το σημερινό μοντέλο αρνείται την προοπτική σε ολοένα και μεγαλύτερα τμήματα του πληθυσμού, ξεκινώντας από εκείνα της νεολαίας, που δεν βλέπουν και δεν έχουν θετικό μέλλον.

Σήμερα, ο αντικαπιταλιστικός και κομμουνιστικός ιδεολογικός αγώνας πρέπει να ανακατασκευαστεί πλήρως. Είναι ένα όπλο που θεωρήθηκε «βρώμικο» από εκείνους που είχαν επιβάλει την ιδεολογική τους ηγεμονία στην κοινωνία. Είναι όμως ένα εργαλείο που επιστρέφει σήμερα ουσιαστικά, για να δώσει δύναμη και ταυτότητα σε όλο και μεγαλύτερα κομμάτια της κοινωνίας, για να αντιμετωπίσει και να αντισταθεί σε μια ηγεμονία που αποκαλύπτει όλο και περισσότερο τον αντιδραστικό της χαρακτήρα.

Αυτή είναι η συγκεκριμένη υποχρέωση που πρέπει να αναλάβουμε για να ξεπεράσουμε την κατάσταση έκτακτης ανάγκης του κορωνοϊού, για να ανοίξουμε ένα νέο μέτωπο αγώνα και να αποτρέψουμε το «μετά» από να είναι όπως το «πριν».

Πηγή: Contropiano

Μετάφραση: antapocrisis

Η πραγματικότητα της “Ευρώπης”

Η κυβέρνηση της ΝΔ ανακάλυψε ξαφνικά ότι η «Ευρώπη», δηλαδή η ΕΕ, δεν στέκεται στο ύψος των περιστάσεων. Ο σκληρός πυρήνας των βόρειων χωρών αρνήθηκε να δεχτεί την πρόταση των «9» για κοινή έκδοση ομολόγου που θα χρηματοδοτήσει τις δημοσιονομικές δαπάνες για την αντιμετώπιση της διαγραφόμενης οικονομικής καταστροφής από τον κορωνοϊό.

Ξέσπασε ο Ιταλός πρωθυπουργός Τζιουζέπε Κόντε για την έλλειψη αλληλεγγύης, εκτοξεύοντας απροσδιόριστες απειλές για το τι θα συμβεί αν σύντομα δεν υπάρξει έμπρακτη αντιστροφή της στάσης της ΕΕ. Ακόμη και ο κ. Μητσοτάκης, πάντα προσεκτικός και μετρημένος, όπως ταιριάζει σε «καλό μαθητή», δήλωσε ότι η απόφαση στερείται οικονομικής λογικής. Ο κορωνοϊός αντιπροσωπεύει συμμετρικό σοκ για όλους, άρα δεν είναι ευθύνη κανενός συγκεκριμένου κράτους και πρέπει να τον αντιμετωπίσουμε ως εταίροι.

Την απάντηση έδωσε η κ. Μέρκελ, που έχει πλήρως ανακάμψει ως πραγματικός ηγέτης της ΕΕ. Με τη γνωστή λεπτότητα του γερμανικού πολιτικού κόσμου, δήλωσε στα ΜΜΕ: «Η αντιμετώπιση του κορωνοϊού είναι ευθύνη των χωρών-μελών και δεν μπορεί να μετατεθεί στους θεσμούς της ΕΕ». Πόσο πιο καθαρά να μας το πει; Ο καθένας μόνος του και βασισμένος στο εθνικό του κράτος.

Δύο συμπεράσματα προκύπτουν αβίαστα.

Το πρώτο είναι ότι, από οικονομικής πλευράς, η πρόταση για «κορωνομόλογα» είναι πολύ πίσω από τα πράγματα και ανεπαρκέστατη. Στην ουσία ανοίγει ξανά την παλιά συζήτηση για Ευρωομόλογα με τον μύχιο στόχο να επαναφέρει την ιδέα της μεγαλύτερης ευρωπαϊκής ενοποίησης. Δεν είναι τυχαίο ότι την στήριξε η Γαλλία του Μακρόν.

Μόνο που τώρα δεν έχουμε πια κρίση της Ευρωζώνης, αλλά ολική κατάρρευση της παραγωγής  και της οικονομικής ζωής γενικότερα. Τα περί συμμετρικού και ασύμμετρου σοκ είναι οικονομολογικές αοριστολογίες. Αν πραγματικά οι «9» πιστεύουν ότι έχουμε κατάσταση πολέμου, τότε οφείλουν να δράσουν ως κράτη σε πόλεμο. Υπάρχει πλούσια ιστορική εμπειρία του τι αυτό σημαίνει, για παράδειγμα:

Δραστική και άμεση επέκταση των δημοσίων δαπανών. Όπως ακριβώς θα γινόταν με τις πολεμικές δαπάνες σε περίπτωση πολεμικής σύγκρουσης, οφείλει να γίνει με τις δαπάνες για το υγειονομικό σύστημα, αλλά και για την στήριξη των ανέργων, των φτωχότερων, των επιχειρήσεων και των κοινωνικών θεσμών.

Άμεση κινητοποίηση του τραπεζικού συστήματος υπό δημόσια διεύθυνση για την χρηματοδότηση των αναγκαίων δημόσιων δαπανών και την παροχή ρευστότητας στην οικονομία.

Επιλεκτική αναστολή της εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους και έκδοση ομολόγων στην εγχώρια αγορά ακόμη και με αναγκαστικούς όρους.

Είναι αναμφίβολο ότι τέτοιες δράσεις θα διογκώσουν το δημόσιο χρέος. Έτσι όμως συμβαίνει πάντα όταν μια κυβέρνηση παίρνει πολεμικά μέτρα. Η τακτοποίηση του λογαριασμού γίνεται αργότερα. Το σημαντικό τη στιγμή αυτή είναι να περιοριστεί η οικονομική καταστροφή.

Ακριβώς γι’ αυτό και η πρόταση για «κορωνομόλογα» είναι εκτός θέματος. Η κ. Λαγκάρντ της ΕΚΤ, που δεν έχει δείξει μέχρι τώρα ότι πραγματικά αντιλαμβάνεται τι συμβαίνει, στήριξε την πρόταση των «9» θολώνοντας ακόμη περισσότερο τα νερά. Δεν είναι δουλειά της ΕΚΤ να παίζει τη στιγμή αυτή τον ρόλο του δημοσιονομικού φορέα. Η δουλειά της είναι να παρέχει ρευστότητα για να μην εκτιναχθούν τα επιτόκια και τα σπρεντ. Όσο για τις χώρες του Νότου, η πρότασή τους είναι αξιολύπητη. Δείχνει την αδυναμία της Ιταλίας και της Ισπανίας να κάνουν αυτό που πρέπει όντας σε κατάσταση πολέμου. Τους το είπε και η κ. Μέρκελ.

Το δίδαγμα είναι σαφές για τον κ. Μητσοτάκη και τον κ. Σταϊκούρα. Η ελληνική οικονομία είναι η πλέον αδύναμη της Ευρωζώνης. Το πλήγμα θα είναι τεράστιο, ειδικά στον τουρισμό, που είναι και ο μόνος τομέας με σημαντικό δυναμισμό. Όσα η κυβέρνηση δηλώνει μέχρι τώρα, αναδίδοντας την αφόρητη αυταρέσκεια του «πάμε καλά», είναι για κλάματα. Ας προσέξουν λίγο καλύτερα να καταλάβουν τι έρχεται κι ας πάψουν να παίζουν τον «καλό μαθητή» που θέλει ψηλό βαθμό. Οι ώρες είναι κρίσιμες.

Το δεύτερο συμπέρασμα είναι ότι η κρίση έχει επιβεβαιώσει πέραν πάσης αμφιβολίας την επανεμφάνιση του έθνους-κράτους ως κυρίαρχου παράγοντα στον σημερινό παγκοσμιοποιημένο και χρηματιστικοποιημένο καπιταλισμό. Δεν πρόκειται για κάτι καινούργιο φυσικά, είναι ακριβώς αυτό που όσοι είχαν μάτια έβλεπαν μετά την κρίση του 2007-9. Ειδικά στην Ευρώπη η τάση φάνηκε πεντακάθαρα με το Μπρέξιτ. Είναι αυτό που απεύχονται – τρέμουν – οι ευρωμανείς πάσης φύσεως, αλλά η πραγματικότητα είναι αναντίρρητη. Τους το είπε και η κ. Μέρκελ.

Δεν χρειάζεται να το φιλοσοφήσουμε, ούτε να το αναλύσουμε για να βεβαιωθούμε. Πάρτε την αντίδραση των ΗΠΑ, ή ακόμη και της Βρετανίας, στον κορωνοϊό. Ακόμη και ο απερίγραπτος Τραμπ κατάφερε να περάσει σε χρόνο μηδέν ένα τεράστιο δημοσιονομικό πρόγραμμα 2 τρις δολαρίων, δηλαδή 10% του ΑΕΠ, που θα εκτοξεύσει το ήδη θηριώδες δημόσιο χρέος των ΗΠΑ. Ακόμη πιο παρεμβατική είναι η κυβέρνηση του Μπόρις Τζόνσον, που όχι μόνο δαπανά αφειδώς, αλλά έχει στην ουσία κρατικοποιήσει τους σιδηροδρόμους.

Και η «Ευρώπη»; Στη χτεσινή τηλεδιάσκεψη των ηγετών των «27» συμφωνήθηκε να ξανασυναντηθούν σε ένα δεκαπενθήμερο για να συζητήσουν προτάσεις του Γιούρογκρουπ για την από κοινού στήριξη των χωρών-μελών … Δηλαδή ένα γελοίο ναυάγιο την πιο κρίσιμη στιγμή. Εννοείται ότι στο ενδιάμεσο τα κράτη-μέλη θα συνεχίσουν να λαμβάνουν τα δικά τους μέτρα και πρώτα-πρώτα η Γερμανία και η Γαλλία.

Μένει να δούμε τι θα αποφασίσει τελικά η «Ευρώπη». Αλλά ότι κι αν τελικά αποφασιστεί, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα κυρίαρχα έθνη-κράτη θα θέσουν τους δικούς τους όρους για την αντιμετώπιση της κρίσης. Οι «καλοί μαθητές» θα κληθούν να πληρώσουν το κόστος, ακολουθώντας τις επιλογές των κυρίαρχων κρατών.

Για τη χώρα μας έφτασε η ώρα για μονομερή μέτρα στη βάση της εθνικής κυριαρχίας, πολύ πέρα από τα ημίμετρα του κ. Σταϊκούρα. Τα μέτρα αυτά θα πρέπει να προστατεύουν την κοινωνία έχοντας δημοκρατικό περιεχόμενο και λαϊκή συμμετοχή. Αυτό είναι το πολιτικό ζητούμενο της περιόδου που έρχεται.

Πηγή: costaslapavitsas.blogspot.com

Ο ιταλικός Σύνδεσμος Βιομηχάνων αδιαφορεί για τον κορωνοϊό και μοιράζει εντολές για το «μετά»

Στις 27/3 η Ιταλία έσπασε κάθε τραγικό ρεκόρ απωλειών από τον ιό Covid-19 με 919 νεκρούς σε ένα 24ωρο. Το antapocrisis αναδημοσιεύει από την εφημερίδα Contropiano, εφημερίδα που εκδίδεται από το Δίκτυο Κομμουνιστών, σχετικό άρθρο για τη στάση των Ιταλών βιομηχάνων που πλέον κατηγορούνται ευθέως ότι κρατώντας ανοικτά τα εργοστάσια του βιομηχανικού βορρά συνέβαλαν στην διάδοση της νόσου.

Οι «πένητες» του Confindustria[i] «προσεβλήθησαν» από το γεγονός ότι οι εργάτες, πρώτοι από όλους, άρχισαν μία αρκετά μαζική απεργία για να διαδηλώσουν ενάντια στην συνέχιση των παγαγωγικών δραστηριοτήτων σε ένα τρομακτικά υψηλό αριθμό επιχειρήσεων, πολλές εκ των οποίων είναι «μη αναγκαίες». (Αναφέρουμε, χαρακτηριστικά, τον τομέα της αεροδιαστημικής ή της «εξόρυξης πετρελαίου», σε μια χώρα όπως η Ιταλία, στην οποία οι ποσότητες του πετρελαίου που εξορύγνυται μπορούν να μετρηθούν σε σταγόνες αντί για βαρέλια).

Η σκέψη που βρίσκεται στο μυαλό των εργατών είναι ότι οι Ιταλοί βιομήχανοι είναι δολοφόνοι, με δεδομένο ότι κατάφεραν να πιέσουν την κυβέρνηση -από ότι φαίνεται χωρίς να χρειαστεί μάλιστα να καταβάλλουν ιδιαίτερες προσπάθειες- , καθώς η λίστα των «επιτρεπόμενων» παραγωγικών δραστηριοτήτων ήταν τόσο αόριστα διατυπωμένη, ώστε μπορούσε να συμπελάβει εν δυνάμει τα πάντα.

Το άρθρο 1 παράγραφος 1 του τελευταίου διατάγματος ορίζει ότι: «Επιτρέπονται σε κάθε περίπτωση οι δραστηριότητες που είναι απαραίτητες προκειμένου να διασφαλιστεί η συνέχεια των αλυσίδων ανεφοδιασμού των επιχειρηματικών κλάδων που αναφέρονται στο Παράρτημα 1 (…), μετά από ενημέρωση του Νομάρχη». Και προφανώς σε ένα διασυνδεδεμένο βιομηχανικό σύστημα τα πάντα βρίσκονται σε αλληλεξάρτηση με τα πάντα. Και πράγματι, μόνο στη Brescia, η οποία έχει μετατραπεί σε ένα απέραντο νοσοκομείο, ο Νομάρχης έλαβε 600 αιτήματα για συνέχιση της δραστηριότητας για την εξαίρεση επιχειρήσεων από την απαγόρευση από βιομήχανους που θέλουν να συνεχίσουν να λειτουργούν παρά την όλη κατάσταση.

Ας δούμε απλά τα επίσημα στοιχεία: επιτρέπουν σε «πάνω από 800.000 εταιρίες, δηλαδή στο 39,9% των επιχειρήσεων της χώρας που παρακολουθούνται σε εθνικό επίπεδο» να συνεχίσουν την παραγωγική τους δραστηριότητα. Αν αυτό το μεταφράσουμε στον αριθμό των ανθρώπων -των εργατών δηλαδή- που θα πρέπει να μετακινούνται καθημερινά στις δουλειές τους, τότε καταλαβαίνουμε ότι περίπου 12 εκατομμύρια εργαζόμενοι θα πρέπει να μετακινούνται, είτε με τα μέσα μαζικής μεταφοράς είτε με μέσα ιδιωτικής χρήσης, και έπειτα να συνωστίζονται σε χώρους με εργασίας που μόνο οι ίδιοι οι επιχειρηματίες θεωρούν ασφαλείς σύμφωνα με τα πρωτόκολλα που έχουν εισαχθεί από την Πολιτική Προστασία και το Υπουργείο Υγείας.

Ακόμη και ένας μηχανικός, που αναγκάστηκε να διατηρήσει την ανωνυμία του, περιγράφει τις συνθήκες εργασίας στην Brescia (που αποτελεί το επίκεντρο της επιδημίας και στην οποία το 35% των επιχειρήσεων παραμένουν ανοιχτές) και λέει ότι «το να πηγαίνει στην δουλειά έχει μετατραπεί σε απειλή». Και οι μηχανικοί, όπως θα παραδεχόταν ακόμη και οι ίδιοι οι βιομήχανοι, δουλεύουν κατά κανόνα σε κάπως καλύτερες συνθήκες από τους εργάτες που δουλεύουν στην γραμμή παραγωγής.

Θα μπορούσε κανείς να ρωτήσει τον Silvio Brusaferro και τον Angelo Borelli (που έχουν επιφορτιστεί με το καθήκον της καθημερινής καταμέτρησης των νεκρών και των κρουσμάτων), αλλά πρώτα και κύρια την Κυβέρνηση και την Confindustria, με ποιο τρόπο σκοπεύουν να εφαρμόσουν μία «δραστική» στρατηγική κοινωνικής απομόνωσης με 12 εκατομμύρια εργάτες σε διαρκή κίνηση, εκτός από τις μερικές εκατοντάδες των αστυνομικών, καραμπινιέρων, δημοτικών αστυνομικών και στρατιωτών.

Κι όλα αυτά παρά την απαγόρευση κυκλοφορίας και το όργιο των περιορισμών που έχει επιβληθεί στον υπόλοιπο πληθυσμό…

Επιπλέον, η συνέντευξη της Repubblica με τον πρόεδρο της Assolombarda (της περιφερειακής ομοσπονδίας των βιομηχάνων, η οποία έχει μείνει περισσότερο στην ιστορία ως «πιο δεξιά κι από τον Γκέρινγκ»), καθιστά σαφή πέρα από κάθε αμφιβολία την απόλυτη αδιαφορία και την κερδοσκοπική κουλτούρα αυτών των ανθρώπων.

Σας την παρουσιάζουμε ολόκληρη παρακάτω, για να μπορέσετε όλοι να «εκτιμήσετε» αυτό το μνημείο επιχειρηματικής λεξιπλασίας, στο οποίο ολόκληρος ο κόσμος παρουσιάζεται ως ένα πράγμα άνευ σημασίας υποκείμενο στις επιχειρηματικές διαθέσεις.

Εμείς θα περιοριστούμε στην κατάδειξη ορισμένων μόνο αποσπασμάτων από τη συνέντευξη που είναι πραγματικά «ενδεικτικά», καθώς άλλωστε ο Carlo Bonomi, πρόεδρος των βιομηχάνων στη Λομβαρδία, είναι πρακτικά ο επόμενος πρόεδρος της Confindustria (καθώς είναι ο μοναδικός υποψήφιος). Με λίγα λόγια, θα είναι σίγουρα πρωταγωνιστής στην πολιτική και κοινωνική σύγκρουση που θα έρθει «μετά», της οποίας όμως οι προϋποθέσεις τίθενται σήμερα.

Παρά το γεγονός ότι η Reppublica δεν είναι σε καμία περίπτωση ένα «εχθρικό προς την επιχειρηματικότητα» μέσο -ο όμιλος Gedi[ii] αγοράστηκε από την οικογένεια Agnelli[iii], και στο παρελθόν ανήκε στον Debenetti[iv]-, ο Roberto Mania αναγκάζεται να ρωτήσει την εξής ερώτηση για τα μάτια του κόσμου: «Το μεγαλύτερο μέρων των κρουσμάτων είναι συγκεντρωμένο στις βιομηχανικές περιοχές. Πιστεύετε ότι υπάρχει κάποια σύνδεση ανάμεσα στη λειτουργία των εργοστασίων και τον αριθμό των κρουσμάτων;».

Η ειλικρίνεια του προέδρου φαίνεται ολοκάθαρα από την απάντηση: «Δεν νομίζω ότι υπάρχει κάποια σχέση ανάμεσα στα δύο, δεν υπάρχουν στοιχεία που να επιβεβαιώνουν μία τέτοια υπόθεση. Είναι μάλλον περισσότερο ξεκάθαρο ότι προωθείται η ιδέα ότι για την διασπορά του ιού φταίνε οι βιομηχανίες. Πρόκειται για καθαρό παράδειγμα του αντι-βιομηχανικού αισθήματος που υπάρχει στη χώρα μας». Δεν υπάρχουν στοιχεία; Υπάρχουν τόνοι στοιχείων! Αλλά μάλλον ακόμη και αν τον υπέβαλλαν σε βασανιστήρια, ο πρόεδρος δεν θα παραδεχόταν ούτε την παραμικρή ευθύνη.

Παραδόξως όμως είναι πιο αξιοπερίεργη η τεχνική του ανικανότητα στα οικονομικά ζητήματα. Αφενός, ο Bonomi προβλέπει -δεν είναι δα και δύσκολο, όλοι το προβλέπουν- ότι «θα βγούμε με πολύ μεγάλη δυσκολία από αυτήν την κρίση. Η οικονομία θα επηρεαστεί σοβαρότητα […]. Δεν θα έχουμε μία στάσιμη οικονομία, αλλά μία οικονομία εμπόλεμης κατάστασης. Υπάρχουν παραγωγικές δραστηριότητες που θα δουν το τζίρο τους να πέφτει στο μηδέν. Επαναλαμβάνω: στο μηδέν. Είναι, λοιπόν, απαραίτητο να ανακτήσουμε μία πραγματικά βιομηχανική παραγωγή».

Αφετέρου, όμως, όταν ερωτάται πώς θα βρεθούν ή θα αξιοποιηθούν κεφάλαια για επενδύσεις, λέει σαν παπαγαλάκι ότι «Υπάρχει ο ESM[v], το ταμείο διάσωσης των κρατών, που έχει δύναμη πυρός πάνω από 400 δισεκατομμύρια ευρώ (δηλαδή κάτι ψιλά, δεδομένης της πανευρωπαϊκής διάστασης της κρίσης, κατά τη γνώμη του συντάκτη). Είναι ο ESM που μπορεί, για παράδειγμα, να προβεί στην έκδοση ενός μεγάλου ευρωομολόγου για τη στήριξη της βιομηχανίας. Τότε θα πρέπει να αποφασίσουμε για τα δισεκατομμύρια ευρώ κεφαλαίων που θα μας διαθέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, παρά το γεγονός ότι δεν τα αξιοποιήσαμε εγκαίρως, και για τα 8 δισεκατομμύρια ευρώ σε επιδοτούμενα δάνεια που ανακοινώθηκαν απόψε […] από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων».

Οποιοσδήποτε έχει διαβάσει έστω και τα απολύτως στοιχειώδη για τον ESM γνωρίζει ότι το αίτημα για πρόσβαση σε αυτά τα κεφάλαι συνεπάγεται βαρύτατους όρους, όπως την εκ νέου παρέμβαση της Τρόικα (Ε.Ε., ΕΚΤ, ΔΝΤ), όπως έγινε το 2015 στην Ελλάδα. Ήδη χθες, στη σύσκεψη του Eurogroup, οι Γερμανοί και οι Ολλανδοί επανέλαβαν ότι, ακόμη και σε αυτές τις συνθήκες της πανδημίας, η παραπάνω «αρχή» δεν μπορεί να αμφισβητηθεί. Η προσφυγή λοιπόν στον ESM -εκτός εάν αλλάξουν συνταρακτικά οι υφιστάμενες συνθήκες- σημαίνει να παραδώσουμε τα κλειδιά της οικονομίας στην Τρόικα και να προετοιμαστούμε για τη λεηλασία οποιουδήποτε πράγματος μπορεί να θεωρηθεί ως κερδοφόρο και κατά συνέπεια πρόσφορο για την «αποπληρωμή του χρέους».

Τι μας ενδιαφέρει ένας επιχειρηματίας ο οποίος -για να το πούμε κόσμια- δεν είχε και την καλύτερη φήμη πριν ακόμη φτάσει στην κορυφή της Assolombarda; Ποιος αγωνιά για μία επιχειρηματική τάξη, που κυριαρχείται πλέον από «εργολάβους» (συνεργαζόμενους ως επί το πλείστον με τη Γερμανία), οι οποίοι όταν στραβώνουν τα πράγματα μεταφέρουν την έδρα τους ή ξεπουλιούνται στον πρώτο που θα περάσει;

Μπορείτε να κρίνετε και μόνοι σας εάν είναι λογικό να εντάξουμε τις δύο παρακάτω προτάσεις στον ίδιο συλλογισμό: α) «όταν βγούμε από αυτόν τον εφιάλτη, θα βρεθούμε σε μια οικονομική κατάσταση αντίστοιχη με αυτήν εμπόλεμης περιόδου», και β) «Όχι, δεν είναι αυτός ο σωστός τρόπος. Δεν είμαι καθόλου πεπεισμένος ότι θα βγούμε από αυτήν την κρίση μέσω της κρατικής παρέμβασης στην οικονομία (αναφέρεται στην υπόθεση δημιουργίας ενός «νέου IRI[vi]»). Το κράτος θα πρέπει να παραμείνει ρυθμιστής της οικονομίας και όχι διευθυντής της».

Σε μια «οικονομία πολέμου» το κράτος κυβερνά εξουσιαστικά και οι επιχειρήσεις -όπως όλοι οι πολίτες- προσαρμόζονται. Πάνω από όλα, σε μία οικονομία πολέμου που πρέπει να πραγματοποιήσει μια «δεύτερη ανασυγκρότηση», το μέγεθος της οικονομικής προσπάθειας που απαιτείται ξεπερνάει άπειρες φορές την οικονομική προσπάθεια που μπορεί να καταβάλλει ατομικά κάθε εταιρία.

Η Ιταλία «ανοικοδομήθηκε» μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο αφενός χάρις στο «Σχέδιο Μάρσαλ» (δηλαδή στην χρηματοδότηση των ΗΠΑ), αφετέρου χάρις στον παρεμβατικό ρόλο του κράτους (κεντρικός σχεδιασμός, άμεσος έλεγχος των μεγάλων επιχειρήσεων, στρατηγικών και όχι μόνο), πολιτική που εφαρμόστηκε κυρίαρχα μέσω του IRI. Με λίγα λόγια, αυτό που είχαμε ήταν μία «μικτή οικονομία» και όχι «σοσιαλισμός».

Ο Bonomi μιλάει σαν να μην ξέρει τίποτα για όλα αυτά. Και δεν τον ενδιαφέρουν. Κι όσοι είναι σαν κι αυτόν και σε λίγο καιρό θα τον εκλέξουν «πρόεδρό» τους είναι έτοιμοι να κάνουν το οτιδηπότε, πέρα από όσα είναι αναγκαία για την ανοικοδόμηση μιας χώρας μετά από μία καταστροφή σαν κι αυτή που εκτυλίσσεται.

Ακολουθεί η συνέντευξη του Carlo Bonomi στην Εφημερίδα Reppublica και το δημοσιογράφο Roberto Mania.

*****

Bonomi: «Ας προετοιμαστούμε για μία νέα οικονομία πολέμου, αλλά ας αποφύγουμε τη δημιουργία ενός νέου IRI».

Ο Carlo Bonomi είναι ο πρόεδρος της Assolombarda, της ομοσπονδίας βιομηχάνων του Μιλάνου, της πιο σημαντικής βιομηχανικής ομοσπονδίας της Ιταλίας. Το Μιλάνο είναι επίσης η πόλη που κινδυνεύει να καταστραφεί λόγω του κορωνοϊού. Ο Bonomi είναι το φαβορί για τη διαδοχή του Vincenzo Boccia στην θέση του προέδρου της Confindustria.

-Οι εκλογές θα λάβουν χώρα στις 16 Απριλίου. Η Λομβαρδία έχει εξαντληθεί. Δεν είναι λογικό να κλείσουν τα πάντα, ακόμη και στην υπόλοιπη χώρα, εκτός από τις δραστηριότητες που σχετίζονται με την υγεία και την τροφοδοσία;

 «Για μένα, αυτό που έχει ήδη προβλεφθεί στο πρωτόκολλο που υπεγράφη από την κυβέρνηση και τους κοινωνικούς εταίρους είναι ξεκάθαρο: Συνεχίζουμε να δουλεύουμε και πρέπει να δουλεύουμε μόνο εκεί όπου μπορούμε να εγγυηθούμε συνθήκες ασφάλειας και οι επιχειρήσεις το τηρούν ήδη αυτό με υπευθυνότητα. Είμαστε σε συνεχή και εποικοδομητική επαφή με τον Πρωθυπουργό Giuseppe Conte. Οι εταιρίες προσφέρουν την τεχνολογία και τις οργανωτικές τους ικανότητες για να προετοιμάσουμε ένα σύστημα παρακολούθησης της μετάδοσης του ιού, ώστε να προστατεύσουμε τους πιο εκτεθειμένους. Με αυτό το σύστημα θα υπερβούμε την ιδέα για γενικό lockdown. Παράλληλα με την αντιμετώπιση της έκτακτης κατάστασης, είναι απαραίτητο να δουλέψουμε για το μέλλον».

-Στο ενδιάμεσο όμως υπάρχει μία έκτακτη κατάσταση.

 «Κοιτάξτε, θα σας φέρω ως παράδειγμα τη δική μου εταιρία. Δραστηριοποιούμαστε στον τομέα της βιοϊατρικής. Παράγουμε, επίσης, προϊόντα για την εντατική περίθαλψη ασθενών. Σε 15 ημέρες δεν θα μπορούμε πλέον να παράγουμε διότι ένας από τους προμηθευτές μας αποφάσισε να κλείσει. Δεν μπορώ να αντικαταστήσω το απαραίτητο για την παραγωγή εξάρτημα όπως θέλω, απαιτούνται άδειες γι αυτό. Κι αυτό το πρόβλημα υπάρχει σε όλες τις αλυσίδες παραγωγής, τόσο στο φαρμακευτικό τομέα όσο και στην παραγωγή τροφίμων. Εάν η αλυσίδα διακοπεί, τότε δεν θα έχουμε το προϊόν. Είναι πολύ εύκολο να απαιτεί κανείς το κλείσιμο των επιχειρήσεων χωρίς να παίρνει την ευθύνη για τις επιπτώσεις».

-Υπάρχει όμως ένα αδιαμφισβήτητο γεγονός: η πλειοψηφία των κρουσμάτων εντοπίζεται στις περιοχές με έντονη βιομηχανική δραστηριότητα. Πιστεύετε ότι υπάρχει κάποια σχέση ανάμεσα στη λειτουργία των εργοστασίων και τον αριθμό των κρουσμάτων;

«Δεν νομίζω ότι υπάρχει κάποια σχέση ανάμεσα στα δύο, δεν υπάρχουν στοιχεία που να επιβεβαιώνουν μία τέτοια υπόθεση. Είναι μάλλον περισσότερο ξεκάθαρο ότι προωθείται η ιδέα ότι για την διασπορά του ιού φταίνε οι βιομηχανίες. Πρόκειται για καθαρό παράδειγμα του αντι-βιομηχανικού αισθήματος που υπάρχει στη χώρα μας. Και όμως, το γεγονός ότι δημιουργούνται νέες μονάδες εντατικής θεραπείες μέσα σε λίγες μέρες το χρωστάμε στις επιχειρήσεις. Το χρωστάμε στους ιδιώτες επιχειρηματίες που πήραν ατομικά την πρωτοβουλία να κάνουν δωρεές για την ενίσχυση της υγείας μας. Θα ήθελα, επίσης, να προσθέσω ότι πολλές επιχειρήσεις τροποποιούν την παραγωγή τους και την κατευθύνουν προς την ενίσχυση της υγειονομικής προσπάθειας».

-Ποια είναι η άποψή σας για το νομοθετικό διάταγμα «Περίθαλψη για την Ιταλία»; Εϊναι αρκετό;

 «Χαρακτηρίζεται ανεπαρκές. Σκεφτείτε το κομμάτι που αφορά την στήριξη των εισοδημάτων: αφορά μόνο τους εργαζόμενους και τους αυτοαπασχολούμενους; Πιστεύει κανείς ότι μπορούν όλοι να αντιμετωπίσουν αυτήν την έκτακτη κατάσταση με τις αποταμιεύσεις τους; Πρόκειται για μια δυστονική άποψη για την αγορά εργασίας».

-Το ταμείο για την αποφυγή των απολύσεων επεκτάθηκε σε όλες τις επιχειρήσεις, ακόμη και σε όσες απασχολούν έναν μόνο εργαζόμενο. Πρόκειται για ένα εξαιρετικό μέτρο.

«Σωστά, όμως χρειαζόμαστε μέτρα άμεσης εφαρμογής, δεν μπορούμε να περιμένουμε την αργόσυρτη αντίδραση της ιταλικής δημόσιας διοίκησης. Έχουμε αντιληφθεί ότι η κυβέρνησης ανέβαλε τις προθεσμίες πληρωμής των φόρων κατά 4 μόνο μέρες και ανακοίνωσε το μέτρο 2 μέρες πριν τη λήξη της σχετικής προθεσμίας; ; Όσοι έχουν ήδη πληρώσει δεν θα έχουν κανένα όφελος ενώ ταυτόχρονα η προθεσμία για την διενέργεια φορολογικών ελέγχων έχει παραταθεί τα δύο χρόνια. Ποιο είναι όμως το νόημα όλων αυτών; Δεν αντιμετωπίζονται έτσι τα προβλήματα».

-Πριν από λίγες μέρες απευθύνατε κάλεσμα στους θεσμούς και την κοινωνία των πολιτών να μοιραστούν την συνταγή για την από κοινού αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης μετά την υγειονομική κρίση. Τι ακριβώς προτείνετε;

«Εμείς οι επιχειρηματίες είμαστε απολύτως βέβαια ότι θα βγούμε από αυτήν την κρίση με μεγάλη δυσκολία. Η οικονομία θα υποστεί τεράστιο πλήγμα. Δεν χρειάζεται να περιμένουμε τις εκτιμήσεις για το πρώτο τετράμηνο και έπειτα για το δεύτερο για να φανταστούμε ποιας τάξεως θα είναι η μείωση του ΑΕΠ της χώρας. Δεν θα έχουμε μία στάσιμη οικονομία, αλλά μία οικονομία εμπόλεμης κατάστασης. Υπάρχουν παραγωγικές δραστηριότητες που θα δουν το τζίρο τους να πέφτει στο μηδέν. Επαναλαμβάνω: στο μηδέν. Είναι, λοιπόν, απαραίτητο να ανακτήσουμε μία πραγματική πολιτική στήριξης της βιομηχανίας. Η Ιταλία θα πρέπει να πρωτοπορήσει στην προώθηση μιας νέας πολιτικής στήριξης της βιομηχανίας σε όλη την Ευρώπη. Και θα πρέπει στο πεδίο αυτό να δραστηριοποιηθούν οι εταιρίες και οι ενώσεις με την γνώση, την εμπειρία και τις ικανότητές τους».

Με τι κεφάλαιο; Η επανεκκίνηση του κλάδου απαιτεί μεγάλες πιστώσεις.

«Υπάρχει ο ESM, το ταμείο διάσωσης των κρατών, που έχει δύναμη πυρός πάνω από 400 δισεκατομμύρια ευρώ. Είναι ο ESM που μπορεί, για παράδειγμα, να προβεί στην έκδοση ενός μεγάλου ευρωομολόγου για τη στήριξη της βιομηχανίας. Τότε θα πρέπει να αποφασίσουμε για τα δισεκατομμύρια ευρώ κεφαλαίων που θα μας διαθέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, παρά το γεγονός ότι δεν τα αξιοποιήσαμε εγκαίρως, και για τα 8 δισεκατομμύρια ευρώ σε επιδοτούμενα δάνεια που ανακοινώθηκαν πριν από λίγες μέρες από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων».

-Πώς σας φαίνεται σας σκέψη, τουλάχιστον για την Ιταλία, η δημιουργία ενός νέου IRI;

«Όχι, δεν θα είναι σε σωστή κατέυθυνση. Δεν είμαι καθόλου πεπεισμένος ότι θα βγούμε από αυτήν την κρίση μέσω της κρατικής παρέμβασης στην οικονομία (αναφέρεται στην υπόθεση δημιουργίας ενός «νέου IRI»). Το κράτος θα πρέπει να παραμείνει ρυθμιστής της οικονομίας και όχι διευθυντής της».

Πηγή: Contropiano.org

Μετάφραση: antapocrisis.gr

[i] Σ.τ.Μ: Η Confederazione generale dell’industria italiana, περισσότερο γνωστή ως Confindustria, είναι η Γενική Συνομοσπονδία Βιομηχάνων της Ιταλίας, στην οποία μετέχουν 113.000 επιχειρήσεις και 4.200.000 φυσικά πρόσωπα που δραστηριοποιούνται στον βιομηχανικό κλάδο. Πρόκειται για το αντίστοιχο του «δικού μας» ΣΕΒ. Από την θέση του προέδρου της έχουν περάσει ισχυροί επιχειρηματίες, όπως οι μεγαλομέτοχοι της FIAT Dante Ferraris και ο Giovanni Agnelli.

[ii]  Σ.τ.Μ: Πρόκειται για έναν από τους μεγαλύτερους εκδοτικούς οίκους της Ιταλίας, στην ιδιοκτησία του οποίου ανήκει μεγάλος αριθμός εφημερίδων, περιοδικών και ραδιφωνικών σταθμών.

[iii]  Σ.τ.Μ: Η οικογένεια Agnelli είναι μία από τις ισχυρότερες επιχειρηματικές οικογένειες της Ιταλίας, καθώς είναι μεγαλομέτοχοι των αυτοκινητοβιομηχανιών FIAT, Ferrari, Lancia, Alfa Romeo και Cryshler. Είναι επίσης ιδιοκτήτες της ποδοσφαιρικής ομάδας Juventus FC. Χαρακτηρίζονται συχνά ως «οι Ιταλοί Κέννεντις», ενώ πολύ τους παρομοιάζουν σε ισχύ με την ιστορική οικογένεια των Μεδίκων.

[iv] Σ.τ.Μ: Ο Carlo DeBenneti είναι Ιταλός επιχειρηματίας δραστηριοποιούμενος στο χώρο της συμβουλευτικής επιχειρήσεων και των ΜΜΕ. Έχει διατελέσει διευθύνων σύμβουλος μεγάλων εταιρίών, όπως η FIAT, και ιδιοκτήτης μεγάλων εφημερίδων όπως η Reppublica  και η ιταλική Espresso. Έχει εμπλακεί σε οικονομικά σκάνδαλα πολλών εκατομμυρίων, όμως δεν φυλακίστηκε ποτέ λόγω παραγραφής ή ανατροπής της απόφασης σε β’ βαθμό.

[v]  Σ.τ.Μ: Πρόκειται για τον «γνωστό μας» Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, μία διακρατική οργάνωση με έδρα το Λουξεμβούργο στην οποία μετέχουν όλα τα κράτη-μέλη της ζώνης του ευρώ. Δημιουργήθηκε το 2013 για την αντιμετώπιση της κρίσης χρέους στην Ε.Ε. Χρηματοδότησε τα δανειακά «προγράμματα διάσωσης» της Ελλάδας, της Κύπρου και της Ισπανίας. Απαραίτητη προϋπόθεση για να λάβει ένα κράτος-μέλος δάνειο από τον ESM είναι να υπογράψει Μνημόνιο Συνεργασίας, αποδεχόμενο την εφαρμογή μέτρων δημοσιονομικής λιτότητας και αναδιάρθρωσης της οικονομίας καθώς και την επιτήρηση της εφαρμογής των μέτρων από την Τρόικα (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα).

[vi]  Σ.τ.Μ: Ινστιτούτο για την Ανοικοδόμηση της Ιταλικής Βιομηχανίας: Πρόκειται για ιταλική κρατική εταιρία που ιδρύθηκε από το φασιστικό καθεστώς του Μουσολίνι το 1933 με σκοπό να επανεκκινήσει την ιταλική βιομηχανική παραγωγή, κρατικοποιώντας τις επιχειρήσεις που πτώχευσαν μετά την μεγάλη οικονομική κρίση του 1929. Έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο μεταπολεμικό «οικονομικό θαύμα» των δεκαετιών 50’-60’ στην Ιταλία, μέσω μεγάλων δημοσίων επενδύσεων. Αποτελούσε μία από τις μεγαλύτερες κρατικές εταιρίες στον κόσμο, έχοντας υπό τον έλεγχό του την εθνική οδό  Autostrada, την αεροπορική Alitalia και πολλές τράπεζες, εταιρίες τηλεπικοινωνιών, βιομηχανίες τροφίμων κ.ά. Κατά τις δεκαετίες 1980-90 το IRI μετατράπηκε σε ΝΠΙΔ και ξεκίνησε μαζικές ιδιωτικοποιήσεις των εταιριών που είχε στην ιδιοκτησία του, μέχρι που το 2002 διαλύθηκε.

Τι είναι ιδεοληψία κ. Κοντοζαμάνη;

Τι είναι ιδεοληψία κ. Κοντοζαμάνη;

Σε ερώτηση δημοσιογράφου για ποιο λόγο η κυβέρνηση δεν προχωρά σε μόνιμες προσλήψεις γιατρών στο ΕΣΥ για να αντιμετωπιστεί η πανδημία, ο υφυπουργός κ. Κοντοζαμάνης αποφάνθηκε ότι η στελέχωση των νοσοκομείων με μόνιμο προσωπικό, είναι “ιδεοληψία”.

Δεν θα σταθούμε στο ότι μέχρι σήμερα, ένα μήνα μετά το πρώτο ελληνικό κρούσμα και δυόμισι εβδομάδες από την κήρυξη της πανδημίας, οι γιατροί που έχουν διοριστεί πανελλαδικά με συμβάσεις είναι μόλις 270, ενώ πολύ λιγότεροι είναι όσοι έχουν ήδη βρεθεί στη θέση τους. Δεν θα σταθούμε στο ότι εκκρεμεί εδώ και μήνες η προκήρυξη 950 θέσεων επιμελητών στο ΕΣΥ. Ούτε στο ότι οι διαθέσιμοι γιατροί που ήδη έχουν υποβάλει χαρτιά είναι πάνω από 2500 πανελλαδικά. Ούτε στο ότι οι οργανικές κενές θέσεις στο ΕΣΥ είναι -έτσι κι αλλιώς- πάνω από 8.000.

Θα σταθούμε στο τι είναι ιδεοληψία.

Ιδεοληψία λοιπόν, σύμφωνα με το λεξικό, είναι η ακούσια εμφάνιση και επιβολή στη συνείδηση κάποιου, ορισμένων επίμονων ιδεών ή συναισθημάτων (που μπορεί να είναι είτε αδιάφορες, είτε ενοχλητικές για τον ίδιον και τους γύρω του).

Ιδεοληψία για παράδειγμα είναι να έχει αποδειχθεί ότι μόνο η Δημόσια Υγεία μπορεί να αποτελέσει υγειονομική άμυνα για το λαό και τη χώρα κι εσύ να επιμένεις να δίνεις δωράκια σε ιδιωτικά νοσοκομεία και κλινικές.

Ιδεοληψία είναι να βοά ο τόπος ότι τα νοσοκομεία οφείλουν να είναι στελεχωμένα σε προσωπικό και εξοπλισμό κι εσύ να υποχρεώνεσαι να παίρνεις μέτρα σε αυτή την κατεύθυνση σήμερα, εξ ανάγκης, και μόνο συγκυριακά, επειδή προέκυψε η πανδημία.

Ιδεοληψία είναι να έχει ανάγκη η χώρα όλους, μα ΟΛΟΥΣ τους νέους γιατρούς και επιστήμονες που διαθέτει κι εσύ να τους θεωρείς αναλώσιμους, περιττούς, συμβασιούχους διετίας ή να επεκτείνεις τις συμβάσεις των επικουρικών για λίγους μήνες, μέχρι να περάσει η μπόρα.

Ιδεοληψία είναι ο μέσος όρος ηλικίας των επιμελητών στο ΓΝΝΘ Σωτηρία (το νούμερο ένα νοσοκομείο αναφοράς για την πανδημία) να πλησιάζει τα 65 έτη, κι εσύ να θεωρείς ότι η πρόσληψη μόνιμων γιατρών είναι περιττή.

Ιδεοληψία είναι να έχει φανεί με δραματικό τρόπο η ανάγκη ενός ισχυρού, καλά χρηματοδοτημένου δημόσιου Συστήματος Υγείας κι εσύ να επιμένεις να αγνοείς αυτή την ανάγκη και να φαντασιώνεσαι ΣΔΙΤ για να κερδίσει ο ιδιωτικός τομέας.

Ιδεοληψία είναι από άκρη σε άκρη σε όλον τον πλανήτη, όλοι μα όλοι οι ηγέτες να τρέχουν να εξοπλίσουν τα συστήματα υγείας με προσωπικό, κι εσύ να προσπαθείς να ξεπεράσεις την πανδημία με τις ελάχιστες δυνατές προσλήψεις.

Ιδεοληψία είναι να καλείς τους γιατρούς να βγάλουν τη βρώμικη δουλειά σήμερα, διαβεβαιώνοντάς τους εμμέσως ότι αύριο θα είναι πάλι στην ανεργία ή θα φτιάχνουν την βαλίτσα τους για το εξωτερικό.

Ιδεοληψία είναι να θεωρείς ότι η χώρα χρειάζεται ενίσχυση σε ειδικούς φρουρούς και όχι σε νοσηλευτές και γιατρούς.

Ιδεοληψία είναι να φαίνεται η επικινδυνότητα και η γύμνια του νεοφιλελευθερισμού και της διάλυσης των δημόσιων κοινωνικών αγαθών κι εσύ να κάνεις ότι δεν καταλαβαίνεις.

Ιδεοληψία είναι να έχει καταρρεύσει κάτω από το βάρος της σκληρής πραγματικότητας όλη η πολιτική σου και να έχει συντριβεί όλη η ιδεολογία σου, αλλά εσύ να χαρακτηρίζεις τους άλλους …ιδεοληπτικούς.

Κύριε Κοντοζαμάνη, δεν είναι ώρα να ανακαλύψετε ιδεοληψίες στους άλλους.

Βάλτε τις δικές σας ιδεοληψίες σας στο μπαούλο και κάντε αυτό που επιτάσσει η πραγματικότητα, αυτό που ζητά η κοινωνία, αυτό για το οποίο βοά όλος ο κόσμος: Καλύψτε τις τεράστιες πληγές και τα τρομακτικά κενά του ΕΣΥ.

Το βράδυ ονειρευτείτε ότι η ιδεολογία και η πολιτική σας είναι σωστή και αποτελεσματική, αλλά τη μέρα, κάντε αυτό που πρέπει για την υγειονομική άμυνα της χώρας.

Και σε αυτό περιλαμβάνεται ο άμεσος και μόνιμος διορισμός όλων των γιατρών που είναι διαθέσιμοι να δουλέψουν στα δημόσια νοσοκομεία.

Σήμερα να δώσουν τη μάχη. Αύριο να είναι μόνιμα διαθέσιμοι στην υπηρεσία της υγείας του λαού.

Θα σταματήσουν ποτέ οι ελληνικές κυβερνήσεις να είναι κότες;

Πρώτο σχόλιο της ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ για τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ.

Ιταλία και Ισπανία απείλησαν με βέτο τη γερμανική Ε.Ε. που κουφή και τυφλή στη δραματική υγειονομική και οικονομική κρίση που προκάλεσε και προκαλεί η πανδημία, δεν κουνά ρούπι από το δόγμα «μνημόνια, μνημόνια και πάλι μνημόνια». Το μόνο που δέχεται ως συζήτηση στο αίτημα των χωρών του Νότου να ενεργοποιηθούν τα ευρωο-ομόλογα, δηλαδή να μπορεί να δανειστεί κάθε χώρα με ίδια επιτόκια είναι η ενεργοποίηση του ESM, δηλαδή χρηματοδότηση έναντι σκληρών ανταλλαγμάτων, δηλαδή μνημονιακών υποχρεώσεων.

Ακόμα και την ώρα που οι χώρες του Νότου πληρώνουν βαρύ φόρο αίματος με εκατοντάδες νεκρούς καθημερινά και την οικονομία σε ελεύθερη πτώση, η Γερμανία επιμένει να σκέφτεται πώς θα εξασθενήσει τους εταίρους και πώς θα ισχυροποιηθεί η ίδια απέναντί τους. Το μόνο κριτήριο που καθοδηγεί το κέντρο λήψης αποφάσεων στην ΕΕ, δηλαδή το Βερολίνο, είναι η απόλυτη κυριαρχία μέσα στην ΕΕ, ώστε με καλύτερους όρους να διατάξει δυνάμεις στον παγκόσμιο ανταγωνισμό.

Το ευρω-ομόλογο είναι η παλιά πρόταση να εκδοθούν κοινά ομόλογα σε όλη την ΕΕ με ίδιο επιτόκιο, αντί για εθνικά ομόλογα που για τις αδύναμες χώρες σημαίνουν ακριβό χρήμα. Οι χώρες του Βορρά με προεξάρχουσα τη Γερμανία έχουν αποφασιστικά αντιταχθεί στην «αμοιβαιοποίηση» του χρέους θεωρώντας ότι δεν μπορούν να μοιράζονται το κόστος με τους νότιους.

Η λεοντόκαρδη και αποφασιστική κυβέρνηση Μητσοτάκη που όπως ενημερωνόμαστε 24 ώρες το 24ωρο θα κάνει whatever it takes για την ελληνική Δημόσια Υγεία και οικονομία, αφού συνυπέγραψε το αίτημα 9 χωρών για έκδοση ευρω-ομολόγου (μαζί με Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Βέλγιο κοκ), στη Σύνοδο Κορυφής επανήλθε στο γνωστό ρόλο που παίζουν οι ελληνικές κυβερνήσεις τα τελευταία χρόνια: τον ρόλο της κότας.

Βέτο φέρεται να άσκησαν Ιταλία και Ισπανία, αλλά η επίσης οικονομικά πληττόμενη Ελλάδα, με το μικρότερο πακέτο στήριξης πανευρωπαϊκά και τα πιο άτολμα μέτρα στήριξης της κοινωνίας, κακάριζε κοινοτοπίες. Όπως πάλι μας ενημέρωσαν τα ΜΜΕ που δοξολογούν τον «πιο αποφασιστικό ηγέτη» της Ευρώπης, ο Μητσοτάκης «υπογράμμισε την αναντιστοιχία ανάμεσα στους όρους που χρησιμοποιούνται για την περιγραφή αυτής της κρίσης και στα μέτρα που έχουν ληφθεί μέχρι στιγμής». Πρόκειται όντως για υπόδειγμα αποφασιστικότητας.

Αλλαγές στις διατυπώσεις (θα εξεταστούν «προτάσεις» αντί για μία και μόνο «πρόταση») επέτρεψαν την έκδοση κοινού ανακοινωθέντος, αλλά το ερώτημα για το τι τελικά θα γίνει, παραμένει.

Αυτό που έχει σημασία είναι η σύγκριση ανάμεσα στα εθνικά πακέτα στήριξης που έχουν αποφασίσει οι εθνικές κυβερνήσεις από τη στιγμή που ενεργοποιήθηκε η ρήτρα εξαίρεσης από το Σύμφωνο Σταθερότητας. Όχι απλά σε απόλυτα νούμερα, αλλά σε ποσοστά: Στη Γερμανία έφτασε στα 756 δισ. ευρώ, δηλαδή το 22% του γερμανικού ΑΕΠ, ενώ στην Ελλάδα τα 2 δισ. ευρώ, δηλαδή το 1,2% του ελληνικού ΑΕΠ. Whatever it takes, αλλά όχι και σαν τους Γερμανούς.

Η διαφορά γίνεται πιο χαώδης αν αναλογιστούμε το σημείο εκκίνησης για κάθε χώρα: Η Γερμανία ξεκινά με εγχώρια παραγωγή ιατροφαρμακευτικού εξοπλισμού, απαγορεύοντας μάλιστα τις εξαγωγές, η Ελλάδα δεν παράγει πλέον ούτε την απλή χειρουργική μάσκα, αφού η παραγωγή ξεπατώθηκε με τις ευρωπαϊκές οδηγίες. Η Γερμανία ξεκινά με 28 κλίνες ΜΕΘ ανά 100.000 κατοίκους, η Ελλάδα με το 1/5, κάτω από 6. Αλλά η Γερμανία κρίνει ότι το πακέτο στήριξης της οικονομίας της από εθνικούς πόρους πρέπει να φτάσει στο 22% του ΑΕΠ, ενώ η Ελλάδα στο 1,2%.

Η λέξη βέτο, αν και έχει τέσσερα μόλις γράμματα, είναι άγνωστη στις ελληνικές κυβερνήσεις. Τόσο για την κυβέρνηση Τσίπρα- Δραγασάκη, που όποτε βαρούσαν τα νταούλια οι Σόιμπλε – Μέρκελ χόρευαν …τσιφτετέλι και εξευτέλιζαν τη λαϊκή βούληση κάνοντας το Όχι, Ναι, όσο και για την κυβέρνηση Μητσοτάκη που δεν τολμά να συμπαραταχθεί αποφασιστικά με την παράταξη του «βέτο» των πληττόμενων χωρών.

Όταν έχεις μια κοινωνία που επί δέκα χρόνια αφαιμάχθηκε και ένα σύστημα δημόσιας υγείας που διαλύθηκε από τα μνημόνια, είναι υπερβολή να απαιτείς κερδίζοντας, και όχι απλά να προτείνεις υποχωρώντας, την απαραίτητη χρηματοδότηση;

Για την κυβέρνηση Μητσοτάκη φαίνεται ότι είναι.

 

Η αποτυχία των μεγάλων φαρμακευτικών στην κρίση

Οι πανδημίες δεν ταιριάζουν στο καπιταλιστικό μοντέλο του κέρδους. Τα συμφέροντα παραμελούν την έρευνα και την εξέλιξη στον τομέα αυτό.

Όταν τα συμφέροντα επαινούν τον εαυτό τους, θα πρέπει να είμαστε προσεχτικοί: “Ποτέ πριν οι φαρμακευτικές εταιρείες και τα ερευνητικά ινστιτούτα δεν αντέδρασαν τόσο γρήγορα σε μια ασθένεια όσο στον νέο κορονοϊό SARS-CoV-2, που προκαλεί την λοίμωξη Covid-19” αυτοεπαινείται ο σύνδεσμος ερευνητών κατασκευαστών φαρμάκων (Verband Forschender Arzneimittelhersteller , VFA), ο οποίος ιδρύθηκε πρόσφατα από την Bayer. “Αντέδρασαν”, αυτό είναι το ζητούμενο. Οι προληπτικές δράσεις δεν παράγουν κέρδος. Αλλά το 2002 με την εξάπλωση του πρώτου ιού SARS-CoV η κατάσταση έμοιαζε διαφορετική. Τότε, όπως και τώρα, υπήρχε ιδιαίτερη κινητικότητα στα εργαστήρια. 14 εταιρείες έκαναν έρευνα για θεραπείες, όπως ανέφερε το περιοδικό Pharmaceutical & Diagnostic Innovation το 2003. Αλλά δεν κράτησαν πολύ. Αφού πέρασε ο πρώτος ενθουσιασμός, οι περισσότεροι παραγωγοί σταμάτησαν τις προσπάθειές. Το αργότερο κατά την κλινική δοκιμή των υποψηφίων σκευασμάτων, οι περισσότεροι απέφυγαν τις αναγκαίες επενδύσεις.

Προοπτικές κέρδους

Η παραγωγή φαρμάκων για μια επιδημία, η οποία μπορεί να χτυπήσει μια φορά στα δέκα-δεκαπέντε χρόνια μπορεί όμως και όχι, προσφέρεις στις φαρμακοβιομηχανίες ελάχιστα περιθώρια κέρδους. Ο Vasant Narasimhan, ο διευθυντής του ελβετικού φαρμακευτικού κολοσσού Novartis, παραδέχθηκε τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η φαρμακοβιομηχανία με τέτοια φαινόμενα όπως ο κορονοϊός: “Ο έλεγχος της επιδημίας είναι το σημαντικό σήμερα, για ένα εμβόλιο θα πρέπει να περιμένουμε τουλάχιστον ένα χρόνο” δήλωσε σε μία του συνέντευξη στο CNBC στις 29 Ιανουαρίου. Στην ερώτηση της δημοσιογράφου Julianna Tatelbaum, εάν η βιομηχανία με βάση τις επιδημίες των τελευταίων ετών, όπως του SARS-CoV-1, της γρίπης των πτηνών ή της γρίπης των χοίρων, θα έπρεπε να κάνει κάτι άλλο από το να αντιδράει απλά και να στοχεύσει στο να προλάβει τους ιούς, έδωσε μια ξεκάθαρη απάντηση. “Όταν ξεσπούν αυτές οι επιδημίες, υπάρχει αυξημένο ενδιαφέρον… αλλά μετά το ενδιαφέρον χάνεται και οι επενδυτές αποσύρονται” δήλωσε ο Narasimhan, εξηγώντας την αδράνεια των μεγάλων φαρμακευτικών στον τομέα αυτό.

Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερες εταιρείες αποσύρονται από τον επιχειρησιακό τομέα των λοιμωδών νοσημάτων. Η Bayer εγκατέλειψε τον τομέα αυτόν της έρευνας ήδη από το 2004.  Η εταιρεία άφησε τον τομέα των αναπνευστικών νοσημάτων ακόμα νωρίτερα, όπως επίσης και την έρευνα νέων αντιβιοτικών. Την περίοδο εκείνη ακολούθησε μια νέα στρατηγική. Από τότε και στο εξής αφοσιωθηκε σε “υψηλής σημασίας” πρότζεκτ που υπόσχονται πολλά κέρδη, όπως στα φάρμακα κατά του καρκίνου, και περιόρισε την προσφορά της σε φάρμακα. “Με τα προϊόντα μας πρέπει να κερδίζουμε χρήματα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην παράγονται όλα τα φάρμακα που χρειαζόμαστε”. Με αυτά τα λόγια περιέγραψε ο τέως πρόεδρος της Bayer (από το 2010 έως το 2016) Marijn Dekkers την πολιτική οικονομία της αγοράς φαρμάκων.

Εδώ και καιρό η εταιρεία είχε βάλει την τροπική ιατρική στο ράφι. Αλλά τώρα γυρίζει στο παρελθόν της: Το φάρμακο για την ελονοσία Resochin, με την πατενταρισμένη από το 1937 ουσία χλωροκίνη, αποτελεί μέρος των σχεδόν 80 σκευασμάτων που ελέγχονται την στιγμή αυτή ως πιθανές θεραπείες ενάντια στον SARS-CoV-2. Ακόμα και αν αν ο ΠΟΥ αλλά και ο διευθυντής λοιμωξιολογίας του πανεπιστημιακού νοσοκομείου του Βερολίνου Christian Drosten δείχνουν να έχουν αμφιβολίες με βάση τα μέχρι τώρα αποτελέσματα, η καθυστερημένη καριέρα του φαρμάκου δείχνει πόσο σημαντικό θα ήταν να μην είχε κλείσει το συγκεκριμένο τμήμα.

“Το επόμενο Viagra”

Αλλά ο παγκόσμιος παίκτης μόνο τότε θα λειτουργήσει ξανά το τμήμα τροπικής ιατρικής, όταν θα μπορεί να βασιστεί στην κρατική στήριξη. Η εταιρεία προχώρησε με χρήματα του ινστιτούτου Bill & Melinda Gates (BMGF) στην έρευνα ενός καινούργιου φαρμάκου για την ελονοσία. Και ο CEO της Novartis ξέρει καλά την απάντηση στην ερώτηση “πως θα φροντίσετε να συνεχιστεί η επένδυση όταν θα πέσει το ενδιαφέρον για την πανδημία;”: Ο William Gates, ο ιδρυτής της Microsoft και δισεκατομμυριούχος, με το ίδρυμά του και την “Ένωση για Καινοτομίες στην Πρόληψη Επιδημιών” (Coalition for Epidemic Preparedness Innovations, CEPI), την οποία έχει συνιδρύσει.

Το BMGF σίγουρα δεν θεωρεί τσάμπα τον εαυτό του ως «γέφυρα» μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, η οποία θέλει να ενθαρρύνει με τα εκατομμύρια του τις πολυεθνικές (συχνά εκείνες για τις οποίες κατέχει το ίδιο μετοχές), να μην επενδύουν μόνο στο καινούργιο Viagra. Με αυτόν τον τρόπο, αναλαμβάνει πραγματικά λειτουργία πλυντηρίου που εξασφαλίζει ότι όλα θα παραμείνουν όπως έχουν.

Αλλά αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί έτσι. Ακόμα και η Frankfurter Allgemeine Zeitung πέταξε στις αρχές Μαρτίου την ερώτηση που είχε ήδη θέσει το British Medical Journal  στο παρελθόν: μήπως ήρθε η ώρα να κρατικοποιήσουμε τις φαρμακευτικές; Οι αρθρογράφοι Jürgen Kaube και Joachim Müller-Jung, με βάση την προφανή αποτυχία της αγοράς, απαντούν τουλάχιστον εν μέρει θετικά: “εάν το αναγκαίο σήμερα για την προστασία της δημόσιας και προσωπικής ζωής δεν μπορεί να αναληφθεί από εταιρείες, τότε οι συνεργασίες του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα – για να το θέσουμε πιο φιλικά – είναι αναπόφευκτες” γράφουν. Οι δυο τους δεν θέλουν να χρησιμοποιήσουν επιθετικές εκφράσεις και να μιλήσουν για κρατικοποιήσεις. Ο σύνδεσμος “Συντονισμός ενάντια στη απειλή της Bayer” (Coordination gegen Bayer-Gefahren) δεν πρέπει να αφήσει αυτήν την άποψη να επικρατήσει: Η κρίση το κορονοϊού έδειξε για άλλη μια φορά ότι τα φαρμακευτικά συμφέροντα πρέπει να τεθούν υπό κοινωνικό έλεγχο.

Πηγή: JungeWelt

Μετάφραση: antapocrisis.gr

Η καπιταλιστική πανδημία, ο κορωνοϊός και η οικονομική κρίση

Η πανδημία του κορωνοϊού είναι ένα σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας και ο ανθρώπινος πόνος που προκαλείται από την εξάπλωση του ιού θα είναι τεράστιος. Αν επηρεάσει μαζικά τις χώρες του παγκόσμιου νότου με τα πολύ εύθραυστα συστήματα δημόσιας υγείας που υποσκάπτονται εδώ και 40 χρόνια από νεοφιλελεύθερες πολιτικές, ο αριθμός των νεκρών θα είναι μεγάλος. Δεν πρέπει να ξεχνάμε την κρίσιμη κατάσταση στο Ιράν, θύμα του αποκλεισμού που επιβάλλει η Ουάσιγκτον, αποκλεισμός που περιλαμβάνει φάρμακα και ιατρικό εξοπλισμό.

Με πρόσχημα την αναγκαιότητα της δημοσιονομικής λιτότητας για την αποπληρωμή του δημόσιου χρέους, κυβερνήσεις και σημαντικοί διεθνείς οργανισμοί – όπως η Παγκόσμια Τράπεζα, το ΔΝΤ και διάφορες περιφερειακές τράπεζες όπως η Αφρικανική Τράπεζα Ανάπτυξης – εφάρμοσαν παντού πολιτικές που διέλυσαν τα εθνικά συστήματα δημόσιας υγείας: απολύσεις στον ιατρικό τομέα, επισφαλής εργασία στην υγεία, κλείσιμο μονάδων υγείας, αύξηση του κόστους ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και των τιμών των φαρμάκων, αποεπένδυση σε υποδομές και εξοπλισμό, ιδιωτικοποίηση διαφόρων τομέων υγείας, περικοπές των δημόσιων επενδύσεων στην έρευνα και την ανάπτυξη θεραπειών προς όφελος των μεγάλων ιδιωτικών φαρμακευτικών ομίλων…

Αυτό ισχύει τόσο για την Αφρική, την Ασία, τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική, όσο και για χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ, τη Ρωσία και άλλες πρώην δημοκρατίες της πρώην ΕΣΣΔ, την κεντρική και ανατολική Ευρώπη. Και προφανώς αφορά και ευρωπαϊκές χώρες όπως την Ιταλία, την Γαλλία ή την Ελλάδα. Επιπλέον, στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου 89 εκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν καμία ουσιαστική ασφάλεια υγείας, όπως φωνάζει ο Σάντερς, τι θα συμβεί;

Τα κυριότερα μέσα ενημέρωσης και οι κυβερνήσεις επικεντρώνονται στα ποσοστά θνησιμότητας ανά ηλικιακή ομάδα, αλλά αποφεύγουν πολύ προσεκτικά κάθε ταξική αναφορά, το πώς η θνησιμότητα της πανδημίας θα επηρεάσει τους ανθρώπους ανάλογα με το εισόδημα και τον πλούτο τους και, ως εκ τούτου, την κοινωνική τάξη στην οποία ανήκουν. Η καραντίνα και η πρόσβαση στην υγεία για άτομα ηλικίας άνω των 70 ετών, έχει άμεση σχέση με το αν είναι κανείς πλούσιος ή φτωχός.

Θα υπάρξει επίσης διαχωρισμός μεταξύ εκείνων των χωρών που, παρά τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές, διατήρησαν σε καλή κατάσταση τα δημόσια συστήματα υγείας τους και σε εκείνες που επέμειναν στην υποβάθμιση της ποιότητας των υπηρεσιών τους.

Η χρηματιστηριακή αγορά και η χρηματοπιστωτική κρίση

Ενώ κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης και κυβερνήσεις διαρκώς ισχυρίζονται ότι η κρίση των χρηματιστηρίων προκαλείται από την πανδημία του κορονοϊού, τόνισα επανειλημμένα ότι εδώ και αρκετά χρόνια υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις μιας νέας χρηματοπιστωτικής κρίσης υπάρχουν και ότι ο κορωνοϊός είναι η απλώς σπίθα ή η αφορμή της κρίση των χρηματιστηρίων, όχι η αιτία[1]. Αν και κάποιοι το είδαν αυτό ως προσπάθεια να αρνηθώ τη σημασία του κορωνοϊού, επιμένω στη θέση μου. Η χρηματοπιστωτική σφαίρα έχει εδώ και αρκετά χρόνια γεμίσει με τεράστιες ποσότητες επισφαλών προϊόντων και ήταν προφανές ότι μια σπίθα θα μπορούσε να προκαλέσει την έκρηξη: δεν ήμασταν σίγουροι για τον ακριβή χρόνο και την αιτία, αλλά ξέραμε ότι θα έρθει. Έτσι, κάτι έπρεπε να γίνει για να αποφευχθεί, κάτι που τελικά δεν έγινε ποτέ. Πολλοί συντάκτες της ριζοσπαστικής αριστεράς έγραψαν για την κρίση αυτή, συμπεριλαμβανομένων των Michael Roberts[2], Robert Brenner[3], François Chesnais[4] και Michel Husson[5]. Από το 2017, έχω γράψει επίσης τακτικά σε σχέση με το θέμα[6]. Με το CADTM[7] και με άλλους δείξαμε πως η ριζοσπαστική ρήξη με τον καπιταλισμό είναι αναγκαία.

Ένα πρώτο σοβαρό χρηματιστηριακό σοκ συνέβη το Δεκέμβριο του 2018 στη Wall Street, όταν υπό την πίεση μιας χούφτας μεγάλων ιδιωτικών τραπεζών και της διοίκησης του Donald Trump, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ άρχισε για άλλη μια φορά να μειώνει τα επιτόκια της, στάση που επικροτήθηκε από τις μεγάλες ιδιωτικές εταιρείες που κυριαρχούν στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Η φρενίτιδα της αύξησης των χρηματιστηριακών αξιών πήρε και πάλι μπρος και μεγάλες εταιρείες άρχισαν να αγοράζουν τις δικές τους μετοχές στο χρηματιστήριο για να ενισχύσουν το φαινόμενο. Αξιοποιώντας την πτώση των επιτοκίων, μεγάλες ιδιωτικές εταιρείες αύξησαν το χρέος τους και μεγάλα επενδυτικά ταμεία αύξησαν τις εξαγορές όλων των ειδών, συμπεριλαμβανομένων των βιομηχανικών επιχειρήσεων, προσφεύγοντας σε χρέη.

Ξανά στη Wall Street, από τον Σεπτέμβριο του 2019 υπήρξε μια πολύ μεγάλη κρίση ρευστότητας σε μια χρηματοπιστωτική αγορά που ήταν ήδη κορεσμένη με ρευστότητα. Μια κρίση ρευστότητας ενώ υπάρχει πληθώρα ρευστότητας, μοιάζει παράδοξο.  Ήταν μια σοβαρή κρίση και το ομοσπονδιακό αποθεματικό ταμείο παρενέβη με μια ένεση εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων για να αποτρέψει την κατάρρευση των αγορών. Επίσης, διατήρησε στον ισολογισμό του πάνω από 1,3 τρισεκατομμύρια δολάρια τοξικών δομημένων προϊόντων (MBS) που είχε αγοράσει από τράπεζες το 2008 και το 2009, επειδή ήταν ορθώς πεπεισμένο, ότι εάν είχαν διατεθεί στη αγορά δευτερογενούς χρέους, οι τιμές τους θα κατέρρεαν και θα οδηγούσαν σε μια μεγάλη χρηματοπιστωτική κρίση και τραπεζική κατάρρευση. Η Fed δεν ενήργησε για να υπερασπιστεί τα γενικά συμφέροντα του πληθυσμού, αλλά για να διαφυλάξει τα συμφέροντα των μεγάλων επιχειρήσεων, του πλουσιότερου 1% της κοινωνίας. Η ΕΚΤ και οι άλλες μεγάλες κεντρικές τράπεζες (Ηνωμένο Βασίλειο, Ιαπωνία, Ελβετία, Κίνα…) έχουν εφαρμόσει στο παρελθόν λίγο πολύ την ίδια πολιτική και φέρουν πολύ σημαντική ευθύνη για τη συσσώρευση τοξικών παραγόντων στον χρηματοπιστωτικό τομέα[8].

Υπήρξε τεράστια αύξηση στη δημιουργία πλασματικού κεφαλαίου και σε κάθε οικονομική κρίση ένα μεγάλο μέρος αυτού του πλασματικού κεφαλαίου πρέπει να «εξαφανιστεί», επειδή είναι μέρος της κανονικής λειτουργίας του καπιταλιστικού συστήματος. Το πλασματικό κεφάλαιο είναι μια μορφή κεφαλαίου που αναπτύσσεται αποκλειστικά στον χρηματοπιστωτικό τομέα, χωρίς πραγματική σχέση με την παραγωγή. Είναι πλασματικό, υπό την έννοια ότι δεν βασίζεται άμεσα στην παραγωγή υλικών και την άμεση εκμετάλλευση της ανθρώπινης εργασίας και της φύσης. Όπως λέει ο Γάλλος οικονομολόγος Jean-Marie Harribey , μέλος της ATTAC, «οι φούσκες εκρήγνυνται, όταν το χάσμα μεταξύ πραγματωμένης αξίας και υποσχόμενης αξίας γίνεται υπερβολικό και ορισμένοι κερδοσκόποι καταλαβαίνουν, ότι οι υποσχέσεις κερδοφόρας ρευστοποίησης δεν μπορούν να τηρηθούν για όλους. Με άλλα λόγια, όταν τα οικονομικά κέρδη του κεφαλαίου δεν μπορούν ποτέ να πραγματωθούν λόγω έλλειψης επαρκούς υπεραξίας στην παραγωγή »[9].

Επιμένω ότι η πανδημία δεν είναι η πραγματική και βαθιά ριζωμένη αιτία της κρίσης των χρηματιστηρίων που ξέσπασε την τελευταία εβδομάδα του Φεβρουαρίου 2020 και εξακολουθεί από τότε. Αυτή η πανδημία είναι ο πυροκροτητής, ο σπινθήρας. Άλλες σοβαρές εξελίξεις διαφορετικής φύσης θα μπορούσαν να είχαν επίσης αποτελέσει το σπινθήρα, όπως η εκδήλωση ενός πολέμου μεταξύ Ουάσινγκτον και Ιράν ή η άμεση στρατιωτική παρέμβαση των ΗΠΑ στη Βενεζουέλα. Για την επακόλουθη χρηματιστηριακή κρίση θα έφταιγε στην περίπτωση ο πόλεμος και οι συνέπειές του. Ομοίως, θα έλεγα ότι ο πόλεμος αυτός, οι συνέπειες του οποίου θα ήταν χωρίς αμφιβολία πολύ σοβαρές, θα ήταν η αφορμή και όχι η αιτία. Επομένως, ακόμη και αν υπάρχει μια αναμφισβήτητη σύνδεση μεταξύ των δύο φαινομένων, την κρίση της χρηματιστηριακής αγοράς και την πανδημία του κορωνοϊού, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να καταδικάζουμε τις απλοϊκές και χειριστικές εξηγήσεις που ρίχνουν όλο το βάρος της ευθύνης στον κορονοϊό. Αυτή η μυστικιστική σχεδόν εξήγηση είναι ένα τέχνασμα που αποσκοπεί στο να αποσπάσει την προσοχή της κοινής γνώμης (του 99% ) από τον ρόλο που διαδραματίζουν οι πολιτικές που εξυπηρετούν το συμφέρον των μεγάλων επιχειρήσεων σε πλανητική κλίμακα και την συνενοχή των κυβερνήσεων.

Η κρίση στην παραγωγή προηγήθηκε της πανδημίας του κορωνοϊού

Δεν είναι μόνο αυτό. Όχι μόνο η χρηματοπιστωτική κρίση ήταν λανθάνουσα εδώ και αρκετά χρόνια – η συνεχής αύξηση των τιμών των χρηματοπιστωτικών προϊόντων ήταν πολύ σαφής δείκτης  – αλλά είχε ξεκινήσει μια κρίση στον τομέα παραγωγής πολύ πριν από τη διάδοση του ιού Covid19 τον Δεκέμβριο του 2019, πριν από το κλείσιμο των εργοστασίων στην Κίνα τον Ιανουάριο του 2020 και πριν από την κρίση της χρηματιστηριακής αγοράς στα τέλη Φεβρουαρίου του 2020.

Το 2019 άρχισε μια κρίση υπερπαραγωγής αγαθών ιδιαίτερα στην αυτοκινητοβιομηχανία, με μαζική πτώση των πωλήσεων αυτοκινήτων στην Κίνα, την Ινδία, τη Γερμανία, τη Μεγάλη Βρετανία και αλλού. Αυτό οδήγησε σε μείωση της παραγωγής αυτοκινήτων. Υπήρξε επίσης υπερπαραγωγή στη γερμανική βιομηχανία εργαλειομηχανών και βιομηχανικού εξοπλισμού – ένας από τους τρεις κορυφαίους παραγωγούς στον κόσμο στον τομέα αυτό. Υπήρξε μια πολύ απότομη μείωση της κινεζικής βιομηχανικής ανάπτυξης, η οποία είχε σοβαρές συνέπειες για τις χώρες που εξάγουν εξοπλισμό, αυτοκίνητα και πρώτες ύλες στην Κίνα. Το δεύτερο εξάμηνο του 2019  ο βιομηχανικός τομέας στη Γερμανία, την Ιταλία, την Ιαπωνία, τη Νότια Αφρική, την Αργεντινή και αλλού και ο κατασκευαστικός τομέας στις Ηνωμένες Πολιτείες μπήκαν σε ύφεση.

Η εξέλιξη της χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης από τις 3 Μαρτίου και έπειτα

Ας θυμηθούμε ότι κατά την τελευταία εβδομάδα του Φεβρουαρίου, τα σημαντικότερα χρηματιστήρια του κόσμου στην Αμερική, την Ευρώπη και την Ασία, παρουσίασαν μια πολύ σημαντική πτώση μεταξύ 9,5% και 12% – η χειρότερη εβδομάδα από τον Οκτώβριο του 2008.

Το πιάνω λοιπόν ξανά από εκεί που το άφησα, από τις 4 Μαρτίου του 2020, την επόμενη που η Fed αποφάσισε να μειώσει το βασικό της επιτόκιο κατά 0,5% .

Οι κεντρικές τράπεζες – πυρομανείς πυροσβέστες

Στις 3 Μαρτίου 2020, η Fed αποφάσισε να καθορίσει το βασικό της επιτόκιο από 1% έως 1,25%, μειωμένο κατά 0,50% που αποτελεί και τη μεγαλύτερη τα τελευταία χρόνια, δεδομένου ότι μέχρι σήμερα η Fed μείωνε το επιτόκιο της κατά 0,25%. Αντιμέτωπη με τη συνεχιζόμενη πτώση των χρηματιστηρίων και, ιδιαίτερα, των αποθεμάτων των τραπεζών, οι οποίες βρίσκονται στα πρόθυρα της πτώχευσης, η Fed αποφάσισε στις 15 Μαρτίου να προβεί σε περαιτέρω μείωση του επιτοκίου της, ακόμα μεγαλύτερη σε σχέση με την προηγούμενη. Αυτή τη φορά η μείωση άγγιξε το 1%. Ως εκ τούτου, από τις 15 Μαρτίου το νέο βασικό επιτόκιο της Fed κυμαίνεται μεταξύ 0 και 0,25%. Επομένως, οι τράπεζες ενθαρρύνονται προς αύξηση του χρέους.

Η Fed όχι μόνο μείωσε τα επιτόκια της, αλλά άρχισε να ενισχύει την διατραπεζική αγορά με ένα τεράστιο ποσό δολαρίων, καθώς οι τράπεζες διστάζουν να προχωρήσουν σε αλληλοδανεισμό,  αφού δεν υπάρχει εμπιστοσύνη μεταξύ τους. Ο πρόεδρος της Fed δήλωσε ότι τις επόμενες εβδομάδες έχει προγραμματιστεί η εισφορά άνω του 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων σε ρευστότητα που προορίζεται για βραχυπρόθεσμες αγορές, συμπεριλαμβανομένων συμφωνιών επαναγοράς όπου έχει ήδη παρέμβει μαζικά μεταξύ Σεπτεμβρίου και Δεκεμβρίου 2019. Η αγορά των συμφωνιών επαναγοράς αναφέρεται στον μηχανισμό με τον οποίο οι τράπεζες χρηματοδοτούν τον εαυτό τους για ένα σύντομο χρονικό διάστημα: πωλούν κινητές αξίες που κατέχουν και δεσμεύονται να τις επαναγοράσουν το γρηγορότερο. Για παράδειγμα, καταθέτουν αξιόγραφα του Δημοσίου των ΗΠΑ ή εταιρικά ομόλογα με πιστοληπτική ικανότητα AAA για 24 ώρες σε συναλλαγές επαναγοράς, δηλαδή ως εγγύηση για το δανεισμό τους. Σε αντάλλαγμα για αυτούς τους τίτλους, λαμβάνουν μετρητά με επιτόκιο κοντά ή ίσο με το βασικό επιτόκιο που ορίστηκε από την Fed, το οποίο, όπως μόλις παρατηρήσαμε, ήταν κοντά στο 1% από τις 3 Μαρτίου 2020 και 0% από τις 15 Μαρτίου 2020.

Οι τράπεζες που επιθυμούν να μην μειώσουν τον όγκο των δανείων τους στον ιδιωτικό τομέα μπορούν να λάβουν ουσιαστική χρηματοδότηση από την ΕΚΤ με αρνητικό επιτόκιο -0,75%. Αυτό σημαίνει ότι αμείβονται και επιδοτούνται όταν δανείζονται από την ΕΚΤ.

Η ΕΚΤ της Christine Lagarde, με βασικό επιτόκιο 0%, ανακοίνωσε στις 12 Μαρτίου 2020 ότι θα αυξήσει τόσο τις αγορές ιδιωτικών τίτλων, δηάδή ομολόγων και δομημένων προϊόντων, όσο και εκείνες δημόσιων χρηματοπιστωτικών τίτλων, δηλαδή χρεογράφων. Θα αυξήσει επίσης τον όγκο των φθηνών μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων δανείων που χορηγούνται στις τράπεζες.

Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, την Κυριακή 15 Μαρτίου η Fed, πανικόβλητη γι’ αυτό που είχε συμβεί την προηγούμενη εβδομάδα, συγκάλεσε βιαστικά τη διευθύνουσα επιτροπή της και χωρίς να περιμένει την προγραμματισμένη συνάντηση, έριξε το επιτόκιο της κάτω από το 0% (ο βασικός συντελεστής κυμαίνεται από 0% έως 0,25%). Ανακοίνωσε επίσης ότι πρόκειται να αρχίσει να αγοράζει ξανά δομημένα προϊόντα από τις τράπεζες, τα περίφημα MBS (Mortage Backed Securities), τα οποία ήταν στο επίκεντρο της οικονομικής κρίσης 2007-2008. Ανέφερε δε ότι θα αγοράσει δομημένα προϊόντα αξίας 200 δις δολλαρίων.

Ωστόσο, αυτό δεν εμπόδισε τις τεράστιες πωλήσεις μετοχών στα χρηματιστήρια: όλα τα χρηματιστήρια του κόσμου υποχώρησαν τη Δευτέρα 16 Μαρτίου 2020. Η πτώση στη Wall Street έφθασε σε ένα νέο ρεκόρ ημέρας: – 12%. Στις 18 Μαρτίου συνεχίστηκε η μαζική πώληση μετοχών.

Οι χρηματιστηριακές αγορές συνέχισαν να πέφτουν

Αρκετές μαύρες μέρες, δηλαδή αρκετές συντριβές στην αγορά μετοχών, πραγματοποιήθηκαν το δεύτερο εξάμηνο του Φεβρουαρίου και το πρώτο εξάμηνο του Μαρτίου του 2020, παρά τις τεράστιες παρεμβάσεις των κεντρικών τραπεζών τόσο στο Βορρά όσο και στο Νότο του πλανήτη, στη Δύση και στην Ανατολή.

Οι συναλλαγές ήταν κυριολεκτικά χαοτικές. Σε πολλές περιπτώσεις τις τελευταίες εβδομάδες, διακόπηκαν οι συνεδρίες για 15 έως 30 λεπτά, σε μια προσπάθεια να σταματήσουν οι ολοένα και μεγαλύτερες πωλήσεις και να αποφευχθεί η καταστροφή. Αυτές οι διακοπές έλαβαν χώρα επανειλημμένα στη Wall Street, στη Βραζιλία, στην Ινδία και στην Ευρώπη, μέχρι που κάποιοι σχολιαστές αναρωτιούνταν γιατί οι αρχές δεν κλείνουν τα χρηματιστήρια[10].

Την Πέμπτη 12 Μαρτίου 2020, μια από τις πιο σκοτεινές ημέρες του τελευταίου διαστήματος, η πτώση ήταν εντυπωσιακή: – 12,28% στο Παρίσι, – 10,87% στο Λονδίνο, – 11,43% στη Φρανκφούρτη, – 14,21% στις Βρυξέλλες και στο Μιλάνο – 16,92 %! Στη Ν. Υόρκη, ο Dow Jones έχασε -9,99%, ο Nasdaq – 9,43% και ο S&P500 – 9,51%. Οι χρηματιστηριακές αγορές της Ασίας, της Λατινικής Αμερικής και της Αφρικής σημείωσαν επίσης απώλειες.

Την Δευτέρα 16 Μαρτίου, παρά την απόφαση της Fed να μειώσει το επιτόκιο της, συνεχίστηκε η μαζική πώληση μετοχών: στη Νέα Υόρκη, ο S&P500 μειώθηκε κατά 12%. Η βραζιλιάνικη χρηματιστηριακή αγορά μειώθηκε κατά 13%. Οι ευρωπαϊκές χρηματιστηριακές αγορές υποχώρησαν για άλλη μια φορά: το Λονδίνο έχασε 4%, το Παρίσι και η Φρανκφούρτη έχασαν περισσότερο από 5%, το Μιλάνο – 6%, οι Βρυξέλλες – 7%, η Μαδρίτη – 8%. Σε Ασία-Ειρηνικό: ο Nikkei στο Τόκιο έπεσε κατά 2,5%, τα κινεζικά χρηματιστήρια έχασαν μεταξύ 3 και 4%, το ινδικό χρηματιστήριο υποχώρησε 8%, το χρηματιστήριο της Αυστραλίας έχασε 9,5%. Η συρρίκνωση συνεχίζεται.

Σε λιγότερο από ένα μήνα, μεταξύ 17 Φεβρουαρίου και 17 Μαρτίου, τα χρηματιστήρια υποβλήθηκαν σε μια πραγματική εκκαθάριση: στη Ν. Υόρκη, ο Dow Jones Industrial Average έχασε 32%, ο S&P500 των 500 κορυφαίων εταιρειών έχασε το 24% της αξίας του. Στο Λονδίνο, ο δείκτης FTSE μειώθηκε κατά 31%, στη Φρανκφούρτη, ο δείκτης DAX μειώθηκε κατά 37%! Στις Βρυξέλλες, ο BEL20 υποχώρησε κατά 41%. Το CAC40 έχασε 36,5%. Το χρηματιστήριο της Μαδρίτης (IBEX 35) έχασε 38%, το χρηματιστήριο της Λισσαβόνας (PSI20) έχασε 31,5%. Η βραζιλιάνικη χρηματιστηριακή αγορά έχασε 28% και η χρηματιστηριακή αγορά του Μπουένος Άιρες έχασε περισσότερο από 30%. Το ινδικό χρηματιστήριο έχασε 25,5%. Το χρηματιστήριο της Νότιας Αφρικής (JSE) έχασε το 35%. Ο RTS, το Χρηματιστήριο της Μόσχας έχασε 40%. Ο BIST100 της Τουρκίας υποχώρησε κατά 28%. Στο Τόκιο, ο Nikkei έχασε το 28%. Στο Χονγκ Κονγκ, το Hang Seng έχασε το 21%. Στο Σίδνεϊ, ο ASX της Αυστραλίας έχει μειωθεί κατά 26%. Μόνο το Χρηματιστήριο της Σαγκάης εμφανίζει περιορισμένες απώλειες: -7%. Αν το χρηματιστήριο της Σαγκάης βαίνει καλύτερα από οποιοδήποτε άλλο χρηματιστήριο στον κόσμο, οφείλεται στην υποστήριξη που παρέχεται μέσω κυβερνητικών διαταγών από κινεζικές κρατικές επιχειρήσεις και δημόσιους πόρους. Δόθηκε εντολή να αγοράζονται συστηματικά μετοχές στο χρηματιστήριο εν μέσω κρίσης του κορονοϊού και την ώρα που άλλοι πουλούσαν.

Συνοπτικά, μεταξύ 17 Φεβρουαρίου και 17 Μαρτίου, όλα τα χρηματιστήρια παγκοσμίως υπέστησαν πολύ σημαντικές απώλειες, συγκρίσιμες ή και μεγαλύτερες από εκείνες των προηγούμενων μεγάλων κρίσεων το 1929, το 1987 και το 2008.

Ποσοστιαία εξέλιξη του βασικού όγκου των χρηματιστηριακών συναλλαγών ανάμεσα 17 Φεβρουαρίου και 17 Μαρτίου 2020

Ποσοστιαία εξέλιξη του βασικού όγκου των χρηματιστηριακών συναλλαγών ανάμεσα 17 Φεβρουαρίου και 17 Μαρτίου 2020

Ποιος ξεφορτώνεται το απόθεμα;

Στις κυριότερες χρηματιστηριακές αγορές κυριαρχούν περίπου εκατό μεγάλα ιδιωτικά συμφέροντα, οι μέτοχοί τω οποίων αποτελούν μέρος του 1% ή και του 0,1%. Αυτές οι μεγάλες ιδιωτικές ομάδες παίζουν ένα ρόλο στην ενεργοποίηση της κρίσης της χρηματιστηριακής αγοράς και στη εξάπλωσή της.

Μεταξύ αυτών είναι περίπου τριάντα μεγάλες τράπεζες, μια δωδεκάδα μεγάλων επενδυτικών κεφαλαίων, συμπεριλαμβανομένων των BlackRock, Vanguard, State Street και Pimco, οι GAAF – Google, Apple, Amazon, Facebook – μεγάλα βιομηχανικά συγκροτήματα, μια ντουζίνα μεγάλες εταιρείες πετρελαίου, μερικά μεγάλα συνταξιοδοτικά ταμεία…

Αυτή η χούφτα δισεκατομμυριούχων και τα κεντρικά γραφεία των εταιρειών τους είναι πολύ διασυνδεδεμένα, λόγω των συστηματικών συνδιαχειρίσεων: μια τράπεζα μπορεί να είναι μέτοχος σε βιομηχανικές εταιρείες και αντίστροφα και επενδυτικά ταμεία όπως η BlackRock κατέχουν μετοχές σε όλες τις μεγάλες ιδιωτικές εταιρείες. Συνειδητοποίησαν στα τέλη Φεβρουαρίου του 2020 ότι το πάρτι πρόκειται να τελειώσει σύντομα και ότι ήρθε η ώρα να αποκομίσουν κέρδος από αυτά που είχαν καταβάλει τα τελευταία δύο ή τρία χρόνια για την αγορά μετοχών και την κορύφωση του πάρτι νωρίτερα το 2020. Άρχισαν τις πωλήσεις, εξασφαλίζοντας στην αρχή πολύ καλές τιμές. Στη συνέχεια, όλοι οι κύριοι μέτοχοι και όλοι οι παίκτες στις χρηματοπιστωτικές αγορές άρχισαν να πωλούν, κερδίζοντας στην αρχή, πιέζοντας όμως την τιμή πώλησης των μετοχών, που έπεσε κάτω από το επίπεδο προ φούσκας. Εν τω μεταξύ, ο μεγαλύτερος και ο γρηγορότερος αποκόμισε σημαντικά κέρδη.

Το σημαντικό για έναν μεγάλο μέτοχο είναι να πουλήσει όταν η τιμή δεν έχει μειωθεί ακόμη και  για να πουλήσουν όσο το δυνατόν γρηγορότερα χρησιμοποιούν ένα λογισμικό προγραμματισμένο να πουλά μόλις η κίνηση των τιμών φθάσει σε ένα ορισμένο επίπεδο. Μέρες με σημαντική πτώση ακολουθούνται την επόμενη μέρα από ανάκαμψη, επειδή εκείνοι που πούλησαν την προηγούμενη μέρα στην αρχή της πτώσης, μπορεί να πιστεύουν ότι αξίζει να αγοράσουν μετοχές σε τιμή 5% ή 10%, ή ακόμα και 20% χαμηλότερη από την την τιμή στην οποία πούλησαν την προηγούμενη μέρα.

Αυτό εξηγεί τη διαδοχή των μαύρων ημερών από ημέρες με ανάκαμψη. Το σίγουρο είναι ότι παρά τα στιγμιαία ριμπάουντ, η γενική τάση είναι προς μια πραγματική εκκαθάριση. Η φούσκα της χρηματιστηριακής αγοράς ξεσπάει μπροστά στα μάτια μας.

Η πτώση των χρηματιστηριακών αγορών ήταν τόσο μεγάλη που, τελικά, οι μεγάλες ομάδες που ξεκίνησαν τη διαδικασία των μαζικών πωλήσεων βλέπουν τα περιουσιακά τους στοιχεία να συρρικνώνονται. Μπορεί να έχουν κερδίσει κερδοσκοπώντας προς τα κάτω και στη συνέχεια προς τα πάνω, αλλά σε αυτό το στάδιο της κρίσης η συνολική αξία των περιουσιακών στοιχείων τους έχει μειωθεί δραματικά. Οι Financial Times παρέχουν εκτιμήσεις για τα τρία μεγαλύτερα επενδυτικά ταμεία, BlackRock, Vanguard και State Street, η αγοραία αξία των περιουσιακών στοιχείων των οποίων εκτιμάται ότι μειώθηκε κατά 2,8 τρισεκατομμύρια δολάρια σε λιγότερο από ένα μήνα[11]. Τα 2,8 τρις δολάρια είναι 10% περισσότερο από το ετήσιο ΑΕΠ της Γαλλίας. Σύμφωνα με την Financial Times, ενώ στις αρχές του έτους τα περιουσιακά στοιχεία που κατείχε η BlackRock ανήλθαν στο αστρονομικό μέγεθος των 7,4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, η απότομη πτώση των χρηματιστηρίων τα μείωσε κατά $ 1,4 τρισεκατομμύρια. Επιπλέον, η χρηματιστηριακή αξία της BlackRock μειώθηκε κατά 28% σε ένα μήνα. Τα περιουσιακά στοιχεία της Vanguard ανήλθαν σε 6,2 τρισεκατομμύρια δολάρια και μειώθηκαν κατά 800 δισ. δολάρια μεταξύ Φεβρουαρίου και 15 Μαρτίου 2020.

-Τέλος πρώτου μέρους-


[1]     http://www.cadtm.org/No-the-coronavirus-is-not-responsible-for-the-fall-of-stock-prices

[2] https://thenextrecession.wordpress.com/

[3] https://blubrry.com/jacobin/31593687/jacobin-radio-w-suzi-weissman-robert- brenner-on-the-economy /

[4] https://en.wikipedia.org/wiki/Fran%C3%A7ois_Chesnais

[5] http://hussonet.free.fr/english.htm

[6] Βλ. http://www.cadtm.org/Dancing-on-the-Volcano ή http://www.cadtm.org/Sooner-or-later-there-will-be-a

[7] Επιτροπή για την ακύρωση του χρέους του Τρίτου Κόσμου

[8] Βλ. Άρθρο μου το Μάρτιο του 2019: http://www.cadtm.org/The-Economic-Crisis-and-the-Central-Banks

[9] Jean-Marie Harribey, “La baudruche du capital fictif,  lecture du Capita fictif de Cédric Durand”, Les Possibles, αριθ. 6 – Printemps 2015: https://france.attac.org/nos-publications/les-possibles/numero -6-printemps-2015 / συζητήσεις / άρθρο / la-baudruche-du-capital-fictif

[10] The Telegraph, “Shutting down stock markets for three months would give everyone a much-needed break”, https://www.telegraph.co.uk/business/2020/03/17/shutting-stock-markets-three-months-would-give-everyone-much/

[11] Financial Times, https://www.ft.com/content/438854a8-63b0-11ea-a6cd-df28cc3c6a68 που δημοσιεύθηκε στις 15 Μαρτίου 2020

Πηγή: Monthly Review Online

Μετάφραση: antapocrisis.gr

Μετά θα λογαριαστούμε

Γιατί “μετά θα λογαριαστούμε”;

Ανοιχτό γράμμα από έναν γιατρό της πρωτοβουλίας #ΜετάΘαΛογαριαστούμε

Ο καθένας φρίττει και αγανακτεί με ό,τι τον φοβίζει. Μια στρατιά δημοσιογράφων και σχολιαστών που στηρίζουν την κυβέρνηση έφριξαν με το #ΜετάΘαΛογαριαστούμε. Αποφάσισαν να παραστήσουν τα θύματα μιας «απειλής». Ξέχασαν ότι ήταν υποστηρικτές της διάλυσης της Δημόσιας Υγείας και του γκρεμίσματος των μισών τουλάχιστον δημόσιων νοσοκομείων. Ξέχασαν δηλαδή ότι οι ίδιοι συνιστούσαν απειλή για το κοινωνικό σύνολο. Και από την άλλη μεριά, μια άλλη στρατιά δημοσιογράφων και σχολιαστών περιμένουν μακάβρια μικροπολιτικά οφέλη.

Το παιχνίδι και των μεν και των δε για το ποιο κόμμα εξουσίας θα έρθει σε καλύτερη θέση, δεν μας αφορά.

Γιατρούς, νοσηλευτές, τεχνικό και διοικητικό προσωπικό, όλους τους εργαζόμενους στην υγεία, ανεξαρτήτως πεποιθήσεων, σήμερα τους αφορά ένα και μόνο πράγμα: Να σωθούν ζωές.

Σε αντίθεση με όσους, από θέσεις σημερινής, χθεσινής ή αυριανής εξουσίας σφάζονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αγανακτώντας ο ένας με τον άλλον, εμείς αγανακτούμε με πιο απλά πράγματα: Τις μάσκες που λείπουν, το προσωπικό που δεν υπάρχει, τις κλίνες που αυξάνονται με ρυθμό χελώνας, τον διπλασιασμό της αποζημίωσης των κλινικαρχών, τις μπίζνες που εξακολουθούν να γίνονται στα πρόθυρα της μεγαλύτερης υγειονομικής μάχης που έδωσε ποτέ η σύγχρονη Ελλάδα.

Στην κλινική μου, στην Παθολογική κλινική υποδοχής ύποπτων covid 19 του ΠΓΝΠατρών, εφτά γιατροί είναι ήδη θετικοί στον ιό. Για όποιον έχει την παραμικρή ιδέα από την κατάσταση στη Δημόσια Νοσοκομεία, εφτά γιατροί σε μία μόνο κλινική, εκτός μάχης, πριν καν ξεκινήσει ο σκληρός πόλεμος, είναι εφιαλτικό νούμερο.

Γιατροί, νοσηλευτές και όλο το υγειονομικό προσωπικό πασχίζουν να στήσουν τη Δημόσια Υγεία στα πόδια της στο και πέντε μιας μεγάλης αναμέτρησης. Μιας αναμέτρησης που τσάκισε υγειονομικά συστήματα δύο και τρεις και τέσσερις φορές ισχυρότερα από το επί χρόνια κατακρεουργούμενο δικό μας Εθνικό Σύστημα Υγείας.

Φωνάζουμε λοιπόν μια απλή αλήθεια που επιμελώς κουκουλώνεται κάτω από μια κακόγουστη πολιτική αντιπαράθεση πολιτικών και ανθρώπων που έχουν αν όχι τις ίδιες, τουλάχιστον παρόμοιες ευθύνες για το σημερινό χάλι: Η Δημόσια Υγεία δεν μπορεί να σωθεί αν δεν κάνουμε το λογαριασμό με τις πολιτικές που οδήγησαν στη δραματική της υποστελέχωση σε εξοπλισμό, προσωπικό και δυνατότητες.

Ναι, για να σωθεί η Δημόσια Υγεία, πρέπει να λογαριαστούμε με όσους την κατέστρεψαν.

Λείπουν οκτώ χιλιάδες γιατροί από το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Πρόκειται για κενές οργανικές θέσεις. Μειώθηκε κατά 25% το προσωπικό των Δημόσιων Νοσοκομείων κατά τα μνημονιακά χρόνια. Κλινικές με 30 νοσηλευτές τώρα λειτουργούν με 20 ή και 15. Αλλά οι ανάγκες είναι μεγαλύτερες.

Ο στρατός που θα δώσει την υγειονομική μάχη, έστω και υποστελεχωμένος, έστω και χωρίς όπλα, είναι στις επάλξεις.

Οι στρατηγοί που επί χρόνια αφόπλιζαν τον στρατό, δεν έχουν ευθύνη;

Δεν πρέπει, έστω ΜΕΤΑ, να λογοδοτήσουν για την κατάσταση που οι ίδιοι δημιούργησαν, παρέδωσαν, παρέλαβαν, διατήρησαν, ξαναπαρέδωσαν και ξαναπαρέλαβαν;

Και δεν πρέπει ΤΩΡΑ, ή για την ακρίβεια ΧΘΕΣ, να κόψουν το κεφάλι τους και να καλύψουν ό,τι καλύπτεται, να σώσουν ό,τι σώζεται;

Είναι κατανοητό ότι η λέξη ευθύνη προκαλεί αλλεργία – εκτός αν πρόκειται για “ατομική ευθύνη”, αλλά με τη Δημόσια Υγεία, με τη ζωή των ανθρώπων δεν παίζουμε. Γιατροί και νοσηλευτές νιώθουμε τους ώμους να λυγίζουν από την ευθύνη μπροστά σε μια μάχη που μας υπερβαίνει. Και ικετεύουμε την τύχη να μην μας φέρει στο σημείο να αποφασίζουμε ποιος θα μπει σε εντατική και ποιος όχι, γιατί δεν θα φτάνουν τα κρεβάτια και ο εξοπλισμός.

Καταλάβατε ποιο είναι το πρόβλημα; Ότι το να μην φτάσουμε ως εκεί εξαρτάται μόνο από την τύχη και τα μέτρα περιορισμού της διάδοσης. Όχι από τη δυνατότητα του Συστήματος Υγείας.

Άνθρωποι που με τις υπογραφές τους σε προϋπολογισμούς, μνημόνια και πρωτογενή πλεονάσματα έκοβαν κλίνες, προσωπικό, εξοπλισμό και έκλειναν νοσοκομεία, αντιλαμβάνονται την ευθύνη τους; Ή παριστάνουν τους πολέμαρχους ενός στρατού που νωρίτερα έκαναν τα πάντα για να τον διαλύσουν;

Όσο για την απειλή που κρύβει το #ΜετάΘαΛογαριαστούμε;

Τελειώνοντας μια εφημερία στο κουβούκλιο υποδοχής covid-19 κρουσμάτων διαβάζω τον καγχασμό του δημοσιογράφου Πάσχου Μανδραβέλη: «Με ποιους θα λογαριαστείτε βρε κακομοίρηδες;» αναρωτιέται ο ομοτράπεζος της εξουσίας.

Αν απευθύνεται σε εμάς, έχει δίκιο. Οι γιατροί και νοσηλευτές οι οποίοι δεν θα αποκτήσουν ποτέ ούτε το ένα χιλιοστό της δύναμης του δημοσιογράφου που αντί να ελέγχει την εξουσία έχει γίνει ένα με αυτή, φαντάζουν πράγματι, στα μάτια του, κακομοίρηδες.

Σε μισθό, σε ωράρια, σε δικαιώματα, σε φωνή και σε δύναμη.

Δεν είναι όμως κακομοίρηδες σε αξιοπρέπεια. Δεν κάνουν πολιτική με τον θάνατο, ούτε ως αντιπολίτευση προσδοκώντας κέρδη, ούτε ως κυβέρνηση ξορκίζοντας τις ζημιές. Θα απειλήσουν οι κακομοίρηδες την παντοδύναμη εξουσία;

Αν απευθύνεται στο ανταγωνιστικό κόμμα από αυτό που υποστηρίζει, ας γίνει σαφές ότι οι υγειονομικοί δεν θέλουμε να λογαριαστούμε στις κάλπες. Δεν μας αφορά το μικροπολιτικό παιχνίδι για μια καρέκλα εξουσίας.

Πρέπει όμως μετά να λογαριαστούμε με την υποκρισία; Όσων πριν λίγους μήνες καθύβριζαν τους υγειονομικούς και το δημόσιο σύστημα υγείας και τώρα κάνουν επικοινωνιακά παιχνίδια;

Πρέπει μετά να λογαριαστούμε ώστε το Δημόσιο να μην γίνει Ιδιωτικό; Στις ΗΠΑ η νοσηλεία για COVID 19 κοστίζει 35.000 δολάρια. Εκεί μας πήγαιναν, αυτό ήταν το πρότυπο τους. Διχάζουμε το λαό αν πούμε ότι πρέπει να τους το επιτρέψουμε;

Πρέπει μετά να λογαριαστούμε με όσους συνεχίζουν και ψηφίζουν, ακόμα και τώρα, προκλητικά δώρα στην ιδιωτική υγεία;

Πρέπει να λογαριαστούμε με τις πολιτικές που επί χρόνια δεν έκαναν διορισμούς στο ΕΣΥ, άφηναν απλήρωτες εφημερίες, έκοβαν μισθούς και έδιωξαν το καλύτερο ιατρικό δυναμικό στο εξωτερικό;

Πρέπει μετά να λογαριαστούμε αν θα συνεχίσει η υποχρηματοδότηση χάριν των πλεονασμάτων – το 2017 έφτασε σε αρνητικό ρεκόρ – στο ΕΣΥ;

Πρέπει μετά να λογαριαστούμε με τις πολιτικές που έχουν ξεριζώσει οποιαδήποτε εγχώρια παραγωγή φαρμακευτικού υλικού ή θα περιμένουμε την κ. Μέρκελ να σταματήσει να απαγορεύει εξαγωγές και να κουρσεύει ξένο ιατροφαρμακευτικό υλικό;

Ξέρετε σήμερα, ότι αύριο δεν θα μπορείτε να καθυβρίζετε το δημόσιο όπως πριν. Μετά, δεν θα έχετε την ίδια ευκολία να λέτε «ιδιωτικοποιήστε τα πάντα». Μετά, δεν θα ακούγεται καλά το «δεν χρηματοδοτούμε το ΕΣΥ γιατί αυτό ζητά η Ευρώπη». Ποια Ευρώπη αλήθεια;

Τα ξέρετε όλα αυτά, γι’ αυτό σας εξοργίζει το «μετά θα λογαριαστούμε».

Η πολιτική του #ΜετάΘαΛογαριαστούμε αφορά τη ζωή. Και η ζωή, όπως όλοι αναγκάζονται να παραδεχτούν σήμερα, ταυτίζεται με τη Δημόσια Υγεία. Εξαρτάται από τους απαξιωμένους και καθυβριζόμενους δημόσιους λειτουργούς.

Για να κερδίσει η ζωή, πρέπει ΣΗΜΕΡΑ να γίνουν όλα όσα δεν έγιναν εδώ και χρόνια. Να δώσουμε ΣΗΜΕΡΑ τη μεγάλη υγειονομική μάχη. Και ΜΕΤΑ πρέπει να λογαριαστούμε με τις πολιτικές και τους πολιτικούς που έβαλαν τα κέρδη πάνω από τον άνθρωπο, το κεφάλαιο πάνω από την επιβίωση, και τα μνημόνια πάνω από τη Δημόσια Υγεία.

Τελικό κόστος της θεραπείας από κορωνοϊό; 34.927,43 δολάρια.

Όταν η Ντάνι Ασκάινι άρχισε να νιώθει θωρακικό άλγος, δύσπνοια και πονοκέφαλο τέλη Φεβρουαρίου, κάλεσε τον ογκολόγο της που παρακολουθούσε την θεραπεία της για το λέμφωμα. Ο γιατρός της αρχικά σκέφτηκε ότι μπορεί να αντιδρά άσχημα στην νέα θεραπεία και την έστειλε σε τμήμα επειγόντων περιστατικών στην Βοστώνη. Εκεί, οι γιατροί  της είπαν ότι κατά πάσα πιθανότητα ήταν πνευμονία και την έστειλαν σπίτι.

Τις επόμενες ημέρες, η Ντάνι είδε τον πυρετό της να ανεβοκατεβαίνει επικίνδυνα, ανέπτυξε βήχα και ρόγχους λόγω του υγρού που είχε μαζευτεί στα πνευμόνια της. Μετά από άλλες δύο επισκέψεις στο τμήμα επειγόντων εκείνη την εβδομάδα, της έδωσαν μια τελευταία θεραπευτική αγωγή μετά από επτά ημέρες ασθένειας. Αφού οι γιατροί την βοήθησαν να καταπολεμήσει τα συμπτώματα της πνευμονίας την έστειλαν σπίτι για να αναρρώσει. Εκεί περίμενε άλλες τρεις ημέρες  για το αποτέλεσμα από τα εργαστηριακά τεστ, οπότε και πήρε την τελική διάγνωση: COVID- 19.

Μερικές  μέρες  αργότερα, η Ντάνι έλαβε τον λογαριασμό για τις εξετάσεις της και την θεραπεία: 34,927.43 δολάρια. «Ήμουν σοκαρισμένη» αναφέρει. «Προσωπικά δεν γνωρίζω κάποιον που να έχει τόσα χρήματα».

Όπως και 27 εκατομμύρια άλλοι Αμερικάνοι, η Ντάνι ήταν ανασφάλιστη όταν πρωτομπήκε  στο νοσοκομείο. Αυτή και ο σύζυγος της σχεδίαζαν να μετακομίσουν στην Ουάσινγκτον αυτόν τον μήνα ώστε να ξεκινήσει στην καινούργια της δουλειά, αλλά δεν είχε ξεκινήσει ακόμα. Τώρα που αυτά τα σχέδια πάγωσαν, η Ντάνι έκανε αίτηση στο Medicaid[1] και ελπίζει ότι το πρόγραμμα θα καλύψει αναδρομικά το κόστος. Αν όχι θα είναι σε πολύ δύσκολη κατάσταση.

Δεν θα είναι όμως μόνη. Ειδικοί δημόσιας υγείας προβλέπουν ότι στις ΗΠΑ δεκάδες χιλιάδες αν όχι εκατομμύρια άνθρωποι θα χρειαστούν νοσοκομειακή περίθαλψη για τον COVID- 19 στο άμεσο μέλλον. Το Κογκρέσο δεν έχει ακόμα θίξει ουσιαστικά το παραπάνω πρόβλημα. Στις 18 Μάρτη, πέρασαν τον νόμο Families first Coronovirus Response Act που καλύπτει το κόστος της εξέτασης για τον ιό αλλά δεν αναφέρει τίποτα σχετικά με το κόστος της θεραπείας.

Οι περισσότεροι άνθρωποι που θα μολυνθούν με τον COVID  19 δεν  θα χρειαστούν νοσηλεία και μπορούν να αναρρώσουν στο σπίτι, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Αυτοί που όμως θα χρειαστούν Μ.Ε.Θ μπορούν να αναμένουν τεράστιους λογαριασμούς, άσχετα με το τι ασφάλεια υγείας έχουν. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ εργάζεται πάνω σε ένα ακόμα πακέτο ενίσχυσης το οποίο θα βοηθήσει να ανακουφιστούν μερικά οικονομικά προβλήματα που δημιουργήθηκαν από την πανδημία του κορονωϊού. Παρόλα αυτά οι ανισότητες παραμένουν.

Πόσο κοστίζει η νοσηλεία για τον COVID-19;

Εξαιτίας του κατακερματισμένου συστήματος υγείας, εξαρτάται από τι ασφάλεια έχεις, τι καλύπτει το ασφαλιστικό πακέτο σου, και τι ποσοστό σε έξτρα πληρωμές προβλέπει το ασφαλιστικό πακέτο που έχεις ήδη πληρώσει.

Μια νέα ανάλυση από το ίδρυμα της οικογένειας Kaiser υπολογίζει ότι το μέσο κόστος για την θεραπεία ασθενούς με COVID-19 και το τυπικό ασφαλιστικό πακέτο υπαλλήλων – χωρίς επιπλοκές θα ήταν 9.763 δολάρια. Κάποιος του οποίου η θεραπεία περιλαμβάνει και επιπλοκές μπορεί να δει λογαριασμό ύψους έως και διπλάσιο: 20.292 δολάρια. (Τα αποτελέσματα υπολογίσθηκαν με βάση το μέσο κόστος ασθενών που μπήκαν στο νοσοκομείο με πνευμονία με βάση τα αντίστοιχα DRGs[2]).

Πόσο από αυτό το ποσό θα πληρώσω από την τσέπη μου;

Τα περισσότερα πακέτα ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιριών πιθανότατα καλύπτουν την πλειοψηφία των υπηρεσιών για την αντιμετώπιση  των επιπλοκών από λοίμωξη COVID-19, αλλά αυτό δεν συμπεριλαμβάνει τις επιπλέον πληρωμές σου, δηλαδή το κόστος που θα πρέπει να πληρώσεις από την τσέπη σου πριν η ασφάλισή σου μπει στο παιχνίδι. Περισσότερο από 80% των ανθρώπων με το ασφαλιστικό πακέτο υπαλλήλου, έχουν τέτοιες επιπλέον πληρωμές. Τον προηγούμενο χρόνο ο μέσος όρος ασφαλιστικού κόστους για ένα άτομο στην κατηγορία αυτή ήταν 1,655 δολάρια. Για ατομικά ασφαλιστικά σχήματα το κόστος είναι ακόμα υψηλότερο. Ο μέσος όρος των επιπλέον πληρωμών σε ατομικά ασφαλιστικά σχήματα χάλκινα (δηλαδή κατώτερου δυνατού επιπέδου για ιδιωτική ασφάλιση) το 2019 ήταν $5,861 σύμφωνα με το Health Pocket.

Και στις περιπτώσεις επιπλοκής αλλά και χωρίς επιπλοκή, ασθενείς με ασφαλιστικό πακέτο υπαλλήλου μπορούν να αναμένουν ότι θα πληρώσουν πάνω από $1,300 από την τσέπη τους σύμφωνα με τους ερευνητές του ινστιτούτου Kaiser. Το κόστος είναι παρόμοιο, άσχετα από την ύπαρξη επιπλοκών ή όχι, γιατί ασθενείς που νοσηλεύονται φτάνουν πολύ γρήγορα στο μέγιστο ποσό που εκπίπτει από την ασφάλεια, και από εκεί και πάνω πληρώνουν από την τσέπη τους.

Πολλά ασφαλιστικά σχήματα απαιτούν και άλλες πληρωμές καθώς και μικρότερα συμπληρωματικά ασφαλιστικά πακέτα. Σε αυτές τις περιπτώσεις το κόστος απευθείας πληρωμής από την τσέπη ανέρχεται σε 15-20% για την επίσκεψη σε γιατρούς εντός του δικτύου του ασφαλιστικού πακέτου, και πολύ περισσότερο βέβαια για γιατρούς εκτός του δικτύου της ασφάλισης.

Αντίστοιχα, τα Medicare[3] και Medicaid καλύπτουν τις υπηρεσίες για την θεραπεία του κορωνοϊού, αλλά οι λεπτομέρειες σε σχέση με τις επιπλέον πληρωμές (για το Medicare) και πιθανές άλλες πληρωμές εξαρτώνται από το ασφαλιστικό πακέτο καθώς και σε ποια πολιτεία ανήκεις (όσον αφορά το Medicaid).

Και αν είμαι ανασφάλιστος;

Τότε τα πράγματα δεν είναι καλά. Κάποια νοσοκομεία προσφέρουν φιλανθρωπικά προγράμματα και κάποιες πολιτείες δραστηριοποιούνται ώστε να βοηθήσουν ασθενείς με COVID -19 να καλύψουν το κόστος πέρα από την εξέταση. Μερικές πολιτείες όπως Μέριλαντ, Μασαχουσέτη, Νεβάδα, Νέα Υόρκη, Ρόουντ Αϊλαντ και Ουάσιγκτον έχουν ανοίξει «ειδικές περιόδους εγγραφής» για να επιτρέψουν σε περισσότερο κόσμο να εγγραφτεί ασφαλιστικά έστω και στο μέσω της χρονιάς.

Άλλες πολιτείες μεριμνούν για κάλυψη σε μελλοντικό εμβόλιο ή νομοθετούν χαλαρώνοντας  τους κανόνες συνταγογράφησης, επιτρέποντας στον κόσμο να αποθηκεύσει στοκ από αναγκαία φάρμακα. Μέχρι τώρα οι πολιτείες Μέιν, Μέριλαντ, Μασαχουσέτη, Νεβάδα, Νέα Υόρκη, Νέο Μεξικό και Όρεγκον, έχουν ζητήσει από τις ασφαλιστικές εταιρίες να καλύψουν το κόστος για το εμβόλιο ενάντια στον COVID-19, όταν αυτό είναι έτοιμο. Αντίστοιχα οι πολιτείες που έχουν χαλαρώσει τους κανόνες συνταγογράφησης περιλαμβάνουν την Αλάσκα, Κολοράντο, Ντέλαγουερ, Φλόριντα, Μέιν, Μέριλαντ, Νιου Χαμπσάιρ, Βόρεια Καρολίνα, Ουάσιγκτον.

Το ινστιτούτο Commonwealth, θινκ τανκ στον τομέα της υγείας, έχει ένα link, coronovirus tracker που καταγράφει σε λίστα τα μέτρα που έχει αναλάβει  η κάθε πολιτεία μέχρι στιγμής.

Δεν υπάρχει περίπτωση να μπορέσω να πληρώσω από την τσέπη μου το κόστος φροντίδας. Τι να κάνω;

Το σύστημα υγείας των ΗΠΑ δεν έχει καλή απάντηση για εσένα, και αυτό είναι πρόβλημα. Αλλά υπάρχουν μερικά πράγματα που πρέπει να έχεις υπόψη σου για να μειώσεις το κόστος.

Αν νομίζεις ότι μπορεί να έχεις νοσήσει από τον ιό, το πρώτο βήμα είναι να καλέσεις τον ιατρό σου ή το τμήμα επειγόντων, πριν όμως τους επισκεφτείς, όπως συστήνει το CDC. Αυτό θα τους επιτρέψει να ετοιμάσουν τον χώρο τους και να σου δώσουν οδηγίες έγκαιρα ενώ ταυτόχρονα θα σε βοηθήσει να γλιτώσεις έξοδα. Το να λάβεις θεραπεία στο νοσοκομείο είναι πιο ακριβό συνήθως από την επίσκεψη στο γραφείο ιατρού. Ένα ακόμα κομμάτι στο κόστος προέρχεται από το λεγόμενο «κόστος εγκαταστάσεων», το οποίο πολλά νοσοκομεία χρεώνουν κάθε φορά που ένας ασθενής περνάει την πόρτα τους. Για την Ντάνι το πρώτο ταξίδι στο νοσοκομείο της Βοστώνης στις 29 Φεβρουαρίου της στοίχισε 1,804 δολάρια για την επίσκεψη στο τμήμα επειγόντων και άλλα 3,841.07 δολάρια για «λοιπές υπηρεσίες του νοσοκομείου».

Άλλο κόστος που πρέπει να προσέξετε, αφορά τις εργαστηριακές εξετάσεις που μπορεί να θεωρούνται «εκτός δικτύου» ακόμα και αν ο γιατρός που σε εξετάζει είναι εντός του δικτύου ασφάλισής σου. Ακόμα καλύτερο είναι να ζητάς τις ιατρικές οδηγίες γραπτώς, ώστε να μπορείς  να προσφύγεις με αυτές δικαστικά, σε σχέση με τους  λογαριασμούς, μας λέει η Κέιτλιν Ντόνοβαν του Εθνικού Ιδρύματος Υπεράσπισης των Ασθενών. Είναι κάτι που αξίζει να γίνει. Συχνά οι πάροχοι και οι ασφαλιστικές έχουν αναδρομικά μειώσει τους λογαριασμούς όταν οι ασθενείς βγαίνουν δημόσια ή όταν αναδεικνύεται το γεγονός από τα ΜΜΕ.

Αυτά τα προβλήματα δεν προέκυψαν σαν κεραυνός εν αιθρία. Ακόμα και όταν δεν βρισκόμαστε στο μέσω μιας παγκόσμιας πανδημίας  οι Αμερικάνοι αντιμετωπίζουν δυσβάσταχτα υψηλό κόστος για την υγεία σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο. Εκατομμύρια από εμάς έχουμε αναβάλει την ιατρική μας περίθαλψη λόγω φόβου σχετικά με το οικονομικό κόστος. Αλλά με τον COVID – 19 να σαρώνει την χώρα, ένα παλιό πρόβλημα γίνεται ακόμα πιο επείγον: Πολλοί Αμερικάνοι θα βρεθούν αντιμέτωποι με υπέρογκους  λογαριασμούς ή θα προτιμήσουν να αποφύγουν το τεστ και την θεραπεία, χειροτερεύοντας έτσι την εξάπλωση της πανδημίας.

«Όταν είσαι άρρωστος, πρέπει να έχεις λιγότερα εμπόδια», λέει η Ντόνοβαν. «Επιπλέον, δεν βοηθάει την κοινωνία να έχεις κόσμο να πηγαινοέρχεται στην δουλειά του και να αρρωσταίνει και άλλους».

[1] Medicaid: δημόσιο πρόγραμμα που καλύπτει τα ιατρικά κόστη σε άπορους και ασθενείς με χαμηλό εισόδημα που δεν καλύπτονται από το Medicare. Περιλαμβάνει περίπου 73 εκατομμύρια Αμερικάνους (23% του πληθυσμού με στοιχεία του 2017).

[2] Το Σύστημα DRG αποτελεί τρόπο αποζημίωσης των νοσοκομείων με βάση το εμπόρευμα (διάγνωση/θεραπεία) που παράγουν. Ενθαρρύνει την κερδοσκοπική συμπεριφορά, την εμπορευματοποίηση και ιδιωτικοποίηση των νοσοκομειακών μονάδων.

[3] Medicare είναι το  μεγαλύτερο ασφαλιστικά ταμείο στις ΗΠΑ – Δημόσιο.

Πηγή: Time

Μετάφραση: antapocrisis.gr

Μια Διεθνής … της Υγείας

Οι Κουβανοί γιατροί κλήθηκαν να ενισχύσουν τις υπηρεσίες υγείας της Ιταλίας για να ανακόψουν την επιδημία του Covid-19.

Μόλις πριν από ένα μήνα, ο πρόεδρος της Βραζιλίας ήταν αυτός που τους ανακάλεσε. Ο Ζαΐχ Μπολσονάρου είχε από καιρό ξεκινήσει να κατηγορεί τους Κουβανούς γιατρούς που βρίσκονταν στο βραζιλιάνικο έδαφος ως αδρανοποιημένα “αντάρτικα κύτταρα”. Όμως, αμέσως μετά την αναχώρησή τους και πριν ξανακληθούν τελικά, σε ορισμένες περιοχές ο κόσμος στερήθηκε οποιασδήποτε ιατρικής φροντίδας (El Pais, 18 Φεβρουαρίου).

Το 2006, ο δημοσιογράφος Ερνάντο Κάλβο Οσπίνα κατέγραψε την ιστορία της Συνεργασίας για την υγεία μεταξύ της Κούβας και των φτωχών πληθυσμών των χωρών του Νότου, την πρώτη Διεθνή Ιατρική Ταξιαρχία που σχηματίστηκε το 1963, στην -μόλις -ανεξαρτητοποιημένη Αλγερία.

Νέοι “γιατροί με γυμνά πόδια”

Λίγο μετά την εκλογή του στην προεδρία της Βενεζουέλας το 1998, ο Ούγκο Τσάβεζ υπέγραψε συμφωνία με την κυβέρνηση της Κούβας, με την οποία δημιουργήθηκε ένα τεράστιο πρόγραμμα δημόσιας υγείας, το Misión Barrio Adentro (Αποστολή Mέσα στη Γειτονιά). Στη Βενεζουέλα, 14.000 Kουβανοί γιατροί περιέθαλψαν από τότε τους φτωχότερους δωρεάν. Αν και ελάχιστα γνωστή, αυτή η δράση είναι μόνο ένα μέρος της υγειονομικής συνεργασίας της Αβάνας με τους φτωχούς πληθυσμούς των χωρών του Νότου.

Αύγουστος του 2005 … Ο τυφώνας Κατρίνα έχει καταστρέψει τον Νότο των Ηνωμένων Πολιτειών. Οι αρχές γρήγορα χάνουν κάθε έλεγχο και λόγω της κλίμακας της καταστροφής. Η κυβερνήτης της Λουιζιάνας, Κάθλιν Μπλάνκο, απευθύνει έκκληση στη διεθνή κοινότητα και ζητά επείγουσα ιατρική βοήθεια. Στην Αβάνα, η κυβέρνηση της Κούβας αντιδρά αμέσως. Προτείνει να στείλει στη Νέα Ορλεάνη, αλλά και στο Μισισιπή και την Αλαμπάμα, -κράτη που πλήττονται επίσης από τον κυκλώνα-, με τη μορφή ανθρωπιστικής βοήθειας και μέσα σε 48 ώρες το πολύ, 1.600 γιατρούς που εκπαιδεύονται για να παρεμβαίνουν σε αυτόν τον τύπο καταστροφής. Φέρουν μαζί τους όλο τον απαραίτητο εξοπλισμό και 36 τόνους φαρμάκων. Αλλά αυτή η πρόταση, όπως και αυτή που απεύθυνε η Κούβα απευθείας στον Πρόεδρο Τζωρτζ Μπους, έμειναν αναπάντητες, ενώ περισσότεροι από 1.800 άνθρωποι, κυρίως φτωχοί, θα πέθαιναν από έλλειψη βοήθειας και φροντίδας.

Το δράμα επαναλαμβάνεται, στις 8 Οκτωβρίου 2005, όταν το Πακιστάν αντιμετώπισε έναν από τους χειρότερους σεισμούς στην ιστορία του, στην περιοχή του Κασμίρ. Οι ανθρώπινες και υγειονομικές συνέπειες ήταν δραματικές, ιδιαίτερα στις πιο φτωχές και απομονωμένες περιοχές στο βόρειο τμήμα της χώρας. Στις 15 Οκτωβρίου, ένα πρώτο σώμα 200 Κουβανών γιατρών έκτακτης ανάγκης έφτασε με αρκετούς τόνους εξοπλισμού. Λίγες μέρες αργότερα, η Αβάνα απέστειλε τον απαραίτητο εξοπλισμό για να εγκαταστήσει και να εξοπλίσει 30 νοσοκομεία της επαρχίας, σε ορεινές περιοχές, τις οποίες, ως επί το πλείστον, δεν είχαν ποτέ επισκεφθεί γιατροί. Πολλοί άνθρωποι ανακαλύπτουν την ύπαρξη μιας χώρας που ονομάζεται Κούβα.

Όλα ξεκίνησαν στην Αλγερία

Για να μην έρθουν σε κόντρα με την παράδοση σε αυτή τη μουσουλμανική χώρα, οι Κουβανοί γιατροί – το 44% των περίπου 3.000 γιατρών που μεακινήθηκαν στο Πακιστάν μέχρι τον Μάιο του 2006 – κάλυπταν τα μαλλιά τους κάτω από ένα μαντήλι. Μια καλή συνεργασία άρχισε να καθιερώνεται σε σύντομο χρονικό διάστημα: πολλοί Πακιστανοί αποδέχονται ότι η γυναίκα ή η κόρη τους φροντίζεται από έναν άνδρα. Στα τέλη Απριλίου 2006, λίγο πριν από την αναχώρησή της, η ιατρική ομάδα της Κούβας περιέθαλψε 1,5 εκατομμύρια ασθενείς, κυρίως γυναίκες, και πραγματοποίησε περίπου 13.000 χειρουργικές επεμβάσεις. Μόνο λίγοι ασθενείς, με πολύ σοβαρά τραύματα έπρεπε να μεταφερθούν στην Αβάνα όπως και έγινε. Ο Πρόεδρος Περβέζ Μουσάραφ, μεγάλος σύμμαχος των Ηνωμένων Πολιτειών και φίλος του Μπους, ευχαρίστησε επισήμως τις αρχές της Αβάνας και αναγνώρισε ότι η βοήθεια αυτής της μικρής χώρας της Καραϊβικής ήταν η σημαντικότερη που έλαβε (το Πακιστάν) σε αυτή την καταστροφή.

Η πρώτη Κουβανική Διεθνής Ιατρική Ταξιαρχία (Μπριγάδα) δημιουργήθηκε το 1963. Ήταν η μόλις ανεξαρτητοποιημένη Αλγερία η χώρα στην οποία επέστρεψαν οι 58 ιατροί και τεχνικοί που τη στελέχωναν.

Το 1998, η κυβέρνηση της Κούβας άρχισε να οργανώνει μαζική ιατρική βοήθεια προς πληθυσμούς φτωχών χωρών που επλήγησαν από φυσικές καταστροφές. Μετά τη διέλευση των κυκλώνων George και Mitch στην Κεντρική Αμερική και την Καραϊβική, η Αβάνα διέθεσε τους γιατρούς και νοσηλευτές της να εργαστούν στο πλαίσιο των ολοκληρωμένων προγραμμάτων υγείας. Η Δομινικανή Δημοκρατία, η Ονδούρα, η Γουατεμάλα, η Νικαράγουα, η Αϊτή και το Μπελίζ δέχτηκαν αυτήν την πρόταση.

Στην Αϊτή, όπου ο μέσος πολίτης στερείται ιατρικής περίθαλψης, η Κούβα προσφέρθηκε να στείλει μαζική ιατρική βοήθεια. Μάλιστα, το 1998, η Αβάνα πρότεινε ακόμη και στη γαλλική κυβέρνηση (πρώην αποικιακή δύναμη), ένα είδος ανθρωπιστικής ένωσης που θα ωφελούσε τον πληθυσμού της Αϊτής. Αλλά το Παρίσι παρέμεινε σιωπηλό και τελικά επέλεξε το 2004 να στείλει στρατεύματα..
Η Κούβα ανέπτυξε τον αριθμό των γιατρών της – από το 1998, άλλοι 2.500 ακολούθησαν – και όσο περισσότερους τόνους φαρμάκων της επέτρεπε η εύθραυστη οικονομία της.

Η αποτελεσματικότητα και η δωρεάν παροχή βοήθειας, το γεγονός ότι αυτοί οι νέοι “γιατροί με γυμνά πόδια” παρεμβαίνουν σε περιοχές όπου οι τοπικοί συνάδελφοί τους αρνούνται να πάνε (λόγω της φτώχειας της “πελατείας”, της ανασφάλειας ή της δυσκολίας πρόσβασης …), οδηγούν άλλες χώρες, κυρίως από την Αφρική, να υποβάλουν αίτηση για το πρόγραμμα. Οι Κουβανοί υγειονομικοί υπάλληλοι πληρώνονται από τη δική τους κυβέρνηση.

Από το 1963 έως το τέλος του 2005, περισσότεροι από 100.000 γιατροί και τεχνικοί υγείας εργάστηκαν σε 97 χώρες, κυρίως στην Αφρική και τη Λατινική Αμερική (1). Τον Μάρτιο του 2006, 25.000 επαγγελματίες είχαν εξαπλωθεί σε 68 έθνη. Μια ανάπτυξη που ακόμη και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) δεν μπορεί να εγγυηθεί. Όσον αφορά τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα (ΓΧΣ), η μη κυβερνητική οργάνωση (ΜΚΟ) απέστειλε 2.040 ιατρούς και νοσηλευτές στο εξωτερικό το 2003, 2.290 το 2004 (2). Επιπλέον, υπάρχει η φροντίδα που ασκείται στην ίδια την κουβανική επικράτεια, όπου συχνά στέλνονται οι σοβαρότερο πάσχοντες ασθενείς από οποιαδήποτε χώρα. Ήταν η Αβάνα, για παράδειγμα, που περιέθαλψε την Kim Phuc, το κοριτσάκι στη φωτογραφία του Nick Ut που είχε κλονίσει τον κόσμο, τρέχοντας γυμνό σε δρόμο στο Βιετνάμ, με το δέρμα της καμένο από βομβαρδισμούς ναπάλμ του στρατού των ΗΠΑ. Η Κούβα δέχτηκε επίσης παιδιά και ενήλικες, περισσότερους από 19.000 συνολικά, από τις τρεις Σοβιετικές Δημοκρατίες που επλήγησαν από το πυρηνικό ατύχημα του Τσερνομπίλ το 1986.

Αξιοποιώντας την εμπειρία της στην πρόληψη του AIDS (ο επιπολασμός του HIV είναι 0,09% σε σύγκριση με 0,6% στις Ηνωμένες Πολιτείες, για παράδειγμα), η Κούβα προσέφερε, κατά την έκτακτη σύνοδο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, τον Ιούλιο του 2001, “γιατρούς, παιδαγωγούς, ψυχολόγους και άλλους ειδικούς που είναι απαραίτητοι για την παροχή συμβουλών και συνεργασία σε εκστρατείες για την πρόληψη του AIDS και άλλων ασθενειών. Προσέφερε επίσης τον εξοπλισμό και τα διαγνωστικά κιτ που είναι απαραίτητα για βασικά προγράμματα πρόληψης του AIDS, αντιρετροϊκή θεραπεία για 30.000 ασθενείς … ”. Και αν εγκρινόταν το σχέδιο, «θα ήταν υλοποιήσιμο αρκεί η διεθνής κοινότητα να “έβαζε” τις πρώτες ύλες για τα φάρμακα. Η Κούβα δεν θα είχε κανένα όφελος και θα παρείχε και τους μισθούς του προσωπικού της.”

Η πρόταση δεν έγινε αποδεκτή. Ωστόσο, 8 χώρες της Αφρικής και 6 χώρες της Λατινικής Αμερικής επωφελούνται από το πρόγραμμα Εκπαιδευτική Παρέμβαση για τον HIV / AIDS, το οποίο επέτρεψε τη μετάδοση ραδιοφωνικών ή/και τηλεοπτικών προγραμμάτων, τη δυνατότητα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης για περισσότερους από 200.000 ασθενείς, καθώς και τη δυνατότητα εκπαίδευσης για περισσότερους από μισό εκατομμύριο εργαζόμενους στον τομέα της υγείας.

Σήμερα, περίπου 14.000 Κουβανοί γιατροί εργάζονται στα barrios (υποβαθμισμένες περιοχές) της Βενεζουέλας. Μετά από συνεννόηση, το Καράκας και η Αβάνα ξεκίνησαν τη λειτουργία του προγράμματος “Milagro” (“Θαύμα”), η οποία, κατά τη διάρκεια των πρώτων δέκα μηνών του 2005, επέτρεψε την αποκατάσταση της όρασης, χωρίς κόστος, σε σχεδόν 80.000 Βενεζουελάνους, πολλοί από τους οποίους, με καταρράκτη ή γλαυκώμα, έπρεπε να μεταφερθούν στην Κούβα για χειρουργική επέμβαση (3). Το πρόγραμμα αφορά κυρίω τους λατινοαμερικάνους και τους κατοίκους της Καραϊβικής που πλήττονται από τύφλωση και άλλες οφθαλμικές βλάβες. Η Βενεζουέλα παρέχει χρηματοδότηση, η Κούβα παρέχει ειδικούς, εξοπλισμό και υποδομή για τη φροντίδα των ασθενών ενώ βρίσκονται στο νησί.

Μέχρι σήμερα, καμία κυβέρνηση, ιδιωτική πρωτοβουλία ή διεθνής οργανισμός δεν κατόρθωσε να δομήσει ένα παγκόσμιο ιατρικό πρόγραμμα αυτού του μεγέθους ικανό να παράσχει μια ευρεία στήριξη σε άτομα που στερούνται φροντίδας. Στα πλαίσια του Milagro, προβλέπεται να διορθωθούν οφθαλμολογικά προβλήματα περίπου ενός εκατομμυρίου ανθρώπων τον χρόνο…

Λίγο μετά την εκλογή του και πριν την ορκωμοσία του, ο νέος Βολιβιανός πρόεδρος Έβο Μοράλες, υπέγραψε τον Δεκέμβριο του 2005 την πρώτη διεθνή συμφωνία του με την Αβάνα. Δημιούργησε κουβανο-βολιβιανή ένωση για την δωρεάν περίθαλψη οφθαλμολογικών παθήσεων. Εκτός από το Εθνικό Ινστιτούτο Οφθαλμολογίας της Λα Πας, που πρόσφατα εξοπλίστηκε από την Κούβα, το πρόγραμμα θα διαθέτει ιατρικό κέντρο στις πόλεις Κοτσαμπάμπα και Σάντα Κρουζ. Νέοι βολιβιανοί γιατροί που μόλις αποφοίτησαν από τη Λατινοαμερικανική Ιατρική Σχολή (ELAM) θα συμμετάσχουν σε αυτό το πρόγραμμα.

Το πρώτο σχολείο εγκαινιάστηκε το 1998, όταν η Κούβα άρχισε να στέλνει γιατρούς στην Καραϊβική και την Κεντρική Αμερική. Βρίσκεται σε μια πρώην ναυτική βάση, στα προάστια της Αβάνας, εκπαιδεύει νέους από φτωχές οικογένειες από όλη την αμερικανική ήπειρο, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών (αλλά υπάρχουν και εκατοντάδες Αφρικανοί, Ασιάτες, Άραβες, ακόμα και Ευρωπαίοι μαθητές). Οι 21 σχολές ιατρικής που λειτουργούν στην Κούβα συμμετέχουν σε αυτήν την εκπαίδευση. Τον Ιούλιο του 2005 αποφοίτησαν οι πρώτοι 1.610 μαθητές της Λατινικής Αμερικής, ενώ περίπου 2.000 νέοι εισάγονται στο σχολείο κάθε χρόνο. Η εκπαίδευση, η διατροφή, η στέγαση, καθώς και τα αναγκαία για την πρακτική παρέχονται δωρεάν. Σε αντάλλαγμα, πρέπει να συμφωνήσουν να επιστρέψουν στη χώρα τους για να προσφέρουν στους συμπατριώτες τους (4).

Διαμαρτυρίες και πολιτική πίεση

Παρακινούμενοι από ιδεολογικές θεωρήσεις, ιατρικοί και οφθαλμολογικοί σύλλογοι σε πολλές χώρες έχουν ξεκινήσει εκστρατείες εναντίον αυτής της πρωτοβουλίας. Το περιοδικό του Αργεντίνικου Συμβουλίου Οφθαλμολογίας, για παράδειγμα, εναντιώθηκε στους Κουβανούς οφθαλμιάτρους: “Δεν ξέρουμε αν είναι γιατροί (5)” και την ίδια στιγμή ανακοίνωσε ότι θα ξεκινήσει τις επαφές με ανθρωπιστικές ΜΚΟ για τη χρηματοδότηση ενός παρόμοιου προγράμματος.

Στη Νικαράγουα (όπου χθες -βάση ημερομηνίας γραφής του πρωτοτύπου) ο Πρόεδρος Αρνόλντο Αλεμάν, παρά το μέγεθος της καταστροφής που προκάλεσε ο τυφώνας Mitch, ξεκίνησε την ομιλία του αρνούμενος την παρουσία αυτών των ενεργών Κουβανών γιατρών), στη Βενεζουέλα ήδη από το 2002 και στη Βολιβία σήμερα, οι γιατροί που συνδέονται με συντηρητικούς τομείς – και οι οποίοι θεωρούν την ιατρική ως εμπόριο προς τους “φερέεγγυους” πληθυσμούς και αρνούνται να πάνε στις παραγκουπόλεις – “ξεσπούν” ενάντια σε αυτούς τους «γιατρούς με τα γυμνά πόδια»: “ανικανότητα”, “παράνομη άσκηση της ιατρικής”, “αθέμιτος ανταγωνισμός”…
Τον Απρίλιο του 2005, μια δικαστική απόφαση της Πολιτείας Τόκαντινς της Βραζιλίας, υποχρέωσε 96 Κουβανούς γιατρούς που φρόντιζαν τους άπορους, να αποχωρήσουν. Διαφωνώντας με την απόφαση, η Κυβέρνηση δεν μπορούσε παρά “να αναγνωρίσει το επαγγελματικό θάρρος των γιατρών που ήταν ευπρόσδεκτοι εδώ και τους οποίους πρέπει να ευχαριστήσουμε”.

Οι διαμαρτυρίες και οι πολιτικές πιέσεις από τους ιατρικούς συλλόγους αυξάνονται καθώς αυξάνεται και ο αριθμός των νέων πτυχιούχων που φθάνουν από τα πανεπιστήμια της Κούβας. Έτσι, από τη στιγμή που αυτοί οι νέοι συνάδελφοι θα μπορούσαν να μειώσουν τις τιμές ή ακόμη και να προσφέρουν μέρος των υπηρεσιών τους δωρεάν, η ιατρική περίθαλψη παύει να είναι μια ελιτίστικη και εμπορική υπηρεσία.

Υπάρχει επίσης η απειλή για την μη αναγνώριση στο εξωτερικό των διπλωμάτων που αποκτήθηκαν στην Κούβα. Στη Χιλή, πολλοί νέοι που εκπαιδεύτηκαν στο νησί (Κούβα) δεν μπόρεσαν να επικυρώσουν τα ιατρικά τους προσόντα λόγω του υπερβολικού κόστους των τελών. Όμως, όπως σημειώνει το BBC, εάν οι ιατρικοί σύλλογοι της Λατινικής Αμερικής επιμένουν στην αντίθεση τους, “θα δυσκολευτούν να λάβουν την υποστήριξη ενός πληθυσμού που έχει όλο και λιγότερη πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας και για τους οποίους αυτό το έργο(των Κουβανών γιατρών) λειτουργεί ως μια μικρή ακτίνα ελπίδας στο σκοτάδι (6) ”.

Η πιο δύσκολη κατάσταση αφορά τους φοιτητές αμερικανικής υπηκοότητας, οι οποίοι υπόκεινται σε ποινή δέκα ετών φυλάκισης και πρόστιμα ύψους μέχρι 200.000 δολαρίων. Οι νόμοι περί αποκλεισμού, τους απαγορεύουν την είσοδο στην Κούβα! Ωστόσο, στη χώρα όπου ζουν 45 εκατομμύρια άτομα χωρίς ιατρική κάλυψη, οι σπουδές ιατρικής κοστίζουν περίπου 300.000 δολάρια.

Κάποιοι πιστεύουν ότι αυτή η “ανθρωπιστική” βοήθεια είναι μόνο ένας ελιγμός επικοινωνίας, μια “επένδυση” που θα επιτρέψει στην κυβέρνηση της Αβάνας να συγκεντρώσει απροσδόκητη διπλωματική υποστήριξη ενόψει της επίμονης εχθρότητας των Ηνωμένων Πολιτειών. Μπορούν να αναφέρουν, για παράδειγμα, ότι η εκλογή της Κούβας στο Συμβούλιο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών, που πραγματοποιήθηκε τον Μάρτιο του 2006, κερδήθηκε με μυστική ψηφοφορία με την υποστήριξη τουλάχιστον 96 από 191 κράτη-μέλη των Ηνωμένων Εθνών (ενώ συγχρόνως δεν έγιναν αποδεκτές οι υποψηφιότητες της Νικαράγουας, του Περού και της Βενεζουέλας, όπου τηρείται ο πολιτικός πλουραλισμός). Τούτου λεχθέντος, ένας δυτικός διπλωμάτης αναγκάζεται να παραδεχτεί ότι η αποστολή Κουβανών γιατρών στο εξωτερικό είναι “μια πρωτοβουλία που ωφελεί τόσους πολλούς ανθρώπους και η οποία πρέπει να επικροτηθεί ακόμη και από τους πολιτικούς εχθρούς της Κούβας”.

Παραπομπές

1.Το 2005, οι δικαιούχοι των προγραμμάτων βρίσκονταν στις φτωχότερες περιοχές 6 χωρών της Λατινικής Αμερικής και 20 αφρικανικών χωρών. Μέχρι το τέλος του 2005, είχαν πραγματοποιηθεί περισσότερες από 500.000 γεννήσεις, 1.657.867 χειρουργικές επεμβάσεις και σχεδόν 9 εκατομμύρια εμβολιασμοί.
2.Σύμφωνα με την οικονομική αναφορά του 2004.
3.Στις περισσότερες χώρες της περιοχής, η επέμβαση καταρράκτη κοστίζει το λιγότερο, 600 δολάρια.
4. Πολλά προγράμματα συνεργασίας ενώνουν την κυβέρνηση της Βενεζουέλας και της Κούβας.
Μεταξύ άλλων, αυτό της δωρεάν εκπαίδευσης 10.000 λατινοαμερικάνων γιατρών τον χρόνο, ή 100.000 σε δέκα χρόνια, όχι μόνο στα κουβανικά πανεπιστήμια αλλά και στις υπό κατασκευή σχολές στη Βενεζουέλα.
5. Ενημερωτική Οφθαλμολογική Έκδοση, Periódico Informativo Oftalmológico, νο 37, Μπουένος Άιρες, 26 Δεκεμβρίου 2005.
6. BBC, 5 Απριλίου 2001.
7. BBC, όπ. π..

Πηγή: monde-diplomatique.fr

Μετάφραση: Ξένια Πηρούνια για το antapocrisis.gr