Το παζάρι της αριστείας κι άλλοι νεοφιλελεύθεροι μύθοι

..Η πρακτική ανάγκη, ο εγωϊσμός, είναι η αρχή της πολιτισμένης κοινωνίας, και ως τέτοια αναδύεται καθαρά την ώρα που η πολιτισμένη κοινωνία έχει γεννήσει το πολιτικό κράτος. Ο θεός της πρακτικής ανάγκης και του ατομικού συμφέροντος είναι το χρήμα.

Το χρήμα είναι ο ζηλευτός θεός του Ισραήλ, ενώπιον του οποίου κανείς άλλος θεός δεν υφίσταται. Το χρήμα εξαχρειώνει όλους τους θεούς του ανθρώπου και τους καθιστά εμπορεύματα. Το χρήμα είναι η παγκόσμια παγιωμένη αξία όλων των πραγμάτων..

Καρλ Μαρξ (1844), Για το εβραϊκό ζήτημα – απόσπασμα.

Στις 24 Οκτωβρίου ψηφίστηκε στη Βουλή το νομοσχέδιο της κυβέρνησης «Επενδύω στην Ελλάδα». Το τραγελαφικό της υπόθεσης βέβαια, είναι ότι ο νέος επενδυτικός νόμος ενείχε και διατάξεις για την παιδεία, γιατί ως γνωστόν η παιδεία είναι «επένδυση». Επένδυση για εκείνους που την καθιστούν εμπόρευμα αλλά και για εκείνους που σπεύδουν να την αγοράσουν.

Αναλυτικότερα καταργήθηκε η ελεύθερη πρόσβαση (δίχως πανελλήνιες εξετάσεις) σε ορισμένα τμήματα, που είχε εγκαινιάσει η προηγούμενη κυβέρνηση, τροποποιήθηκαν ορισμένες διατάξεις που αφορούσαν τα πρότυπα και τα πειραματικά σχολεία μα το αποκορύφωμα της όλης διαδικασίας ήταν αναμφίβολα η εξίσωση των τίτλων κολλεγίων που λειτουργούν στη χώρα με τα αντίστοιχα πτυχία των δημόσιων ΑΕΙ. Κι ας κρατήσουμε αυτό το τελευταίο.

Η ρητορική της ΝΔ αναφορικά με την παιδεία ήταν γνωστή πριν ακόμα εκλεγεί κυβέρνηση. Κατάργηση του ασύλου, βάση του 10 για την είσοδο στα ΑΕΙ, επιβολή διδάκτρων άρα «μεταρρύθμιση» του άρθρου 16 του συντάγματος που εξασφαλίζει το δημόσιο και δωρεάν χαρακτήρα της ανώτατης εκπαίδευσης, φετιχοποίηση της «αριστείας» και νομιμοποίηση της ιδιωτικής ανώτατης εκπαίδευσης. Και κάτι ακόμα. Πλήρης σύμπνοια με τις αρχές του ΟΟΣΑ που προωθεί όλες τις παραπάνω «μεταρρυθμίσεις», τις οποίες λιγότερο εξόφθαλμα, αν και όχι καθολικά, υποστήριζε και ο ΣΥΡΙΖΑ.

Και πάμε στο προκείμενο. Με την εξίσωση τίτλων σπουδών των ιδιωτικών κολλεγίων, που λειτουργούν στη χώρα ως παραρτήματα ξένων πανεπιστημίων, με εκείνα των δημόσιων ΑΕΙ, προκύπτει το εξής γεγονός για όσους δεν το έχουν ακόμα καταλάβει. Όσοι πεταχτούν εκτός των δημόσιων ΑΕΙ είτε με τη βάση του 10 είτε ως «αιώνιοι φοιτητές» θα μπορούν άραγε να μπουν στα ιδιωτικά κολλέγια; Μα και βέβαια θα μπορούν εφόσον έχουν το αντίστοιχο αντίτιμο για τα δίδακτρα. Γιατί το ζήτημα δεν είναι το πόσο «κακό» είναι το δημόσιο σύστημα ανώτατης εκπαίδευσης λόγω των αιώνιων φοιτητών ή της εύκολης πρόσβασης σε ορισμένες σχολές αλλά η ιδιωτικοποίηση της ανώτατης εκπαίδευσης και η αποκόμιση κερδών για το διεθνές και εγχώριο κεφάλαιο που επενδύει σ’ αυτήν. Την ίδια ώρα που το ποσοστό του ελληνικού προϋπολογισμού για την ανώτατη εκπαίδευση είναι από τα πιο χαμηλά στην ΕΕ, γεγονός που αποσιωπάται συστηματικά, οι «αιώνιοι φοιτητές» και η «βάση του 10» λειτουργούν σαν άλλοθι περαιτέρω διάλυσης της δημόσιας ανώτατης εκπαίδευσης με σκοπό την μπίζνα των ιδιωτικών κολλεγίων.

Πηγή πίνακα: ΑΔΙΠ (2019), Έκθεση Ποιότητας της Ανώτατης Εκπαίδευσης, σελ. 66

Την ίδια ώρα η προώθηση της ιδιωτικής εκπαίδευσης μέσω της εξίσωσης ΑΕΙ-κολλεγίων έχει να κάνει και με κάτι ακόμα. Η κατοχή πτυχίου πανεπιστημιακής εκπαίδευσης συνδέεται με καλύτερες ευκαιρίες απασχόλησης, υψηλότερο εισόδημα και κατ’ επέκταση καλύτερη ποιότητα ζωής. Η εκπαίδευση εξακολουθεί να αποτελεί την ασφαλέστερη επιλογή για την αντιμετώπιση του προβλήματος της ανεργίας, ενώ στην πλειονότητα των εξεταζόμενων περιπτώσεων υψηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης σημαίνει υψηλότερες απολαβές (ΑΔΙΠ, Σεπτέμβριος 2019, Έκθεση Ποιότητας της Ανώτατης Εκπαίδευσης). Επιβάλλοντας λοιπόν την άμεση σύνδεση τσέπης και αριστείας εμπεδώνεται στις μάζες ότι δεν μπορούν να επιδιώξουν καλύτερες συνθήκες ζωής μέσα από την απόκτηση ενός πτυχίου. Με άλλα λόγια το «δεν υπάρχει εναλλακτική» στην πολιτική δένει με την ολοένα και μικρότερη κοινωνική κινητικότητα προς τα πάνω στην ελληνική (κι όχι μόνο) κοινωνία. Έτσι η ανώτατη εκπαίδευση γίνεται ξεκάθαρα μοχλός ταξικής στασιμότητας μιας δράκας λίγων προνομιούχων που δηλώνουν άριστοι λόγω τσέπης και καταδικάζουν την κοινωνική πλειοψηφία σε φτώχεια, ανεργία και μετανάστευση λόγω άθλιων συνθηκών ζωής κι εργασίας εντός της χώρας.

Να τελειώνουμε λοιπόν με τους νεοφιλελεύθερους μύθους.

Απέναντι στην εξέλιξη αυτή να μη μείνουμε αδρανείς και ήσυχοι. Την ίδια ώρα που τα ιδιωτικά πρακτορεία τίτλων σπουδών, ή αλλιώς κολλέγια, εξισώνονται με τα δημόσια ΑΕΙ, δημόσια σχολεία δεν έχουν ακόμη εκπαιδευτικούς (τόσο βασικών μαθημάτων όσο και ειδικοτήτων), οι κτιριακές εγκαταστάσεις αρκετών ΑΕΙ (διδακτήρια και φοιτητικές εστίες) είναι σαράγια της μούχλας και της εγκατάλειψης ενώ η αυστηρότερη τήρηση του ν+2 δεν έρχεται να αναβαθμίσει την ποιότητα σπουδών αλλά για να πετάξει εκτός σπουδών κόσμο που συνδυάζει αρκετά συχνά σπουδή και εργασία.

Απέναντι στο παραμύθι της «αριστείας» και στην ιδιωτικοποίηση της παιδείας να παλέψουμε για ένα δημόσιο σχολείο και ένα δημόσιο πανεπιστήμιο για όλους, με καλύτερες εγκαταστάσεις, περισσότερους εκπαιδευτικούς και εργασιακά δικαιώματα που δεν παραδίδονται κατόπιν κοπής αποδείξεως σε κάποιο κολλέγιο.