Ένα κατάλληλο πολιτικό εργαλείο για κάθε κατάσταση

Α. Γιατί είναι αναγκαία μία πολιτική οργάνωση;

  1. Οι πρόσφατες κινητοποιήσεις που έλαβαν χώρα στη Λατινική Αμερική και τον υπόλοιπο κόσμο επιβεβαιώνουν αυτό που έγραψε ο Λένιν το 1914[1]: «Χωρίς οργάνωση οι μάζες δεν έχουν ενότητα βούλησης» και χωρίς αυτήν δεν μπορούν να αγωνιστούν ενάντια στην «πανίσχυρη τρομοκρατική στρατιωτική οργάνωση» των καπιταλιστικών κρατών.
  2. Προκειμένου η πολιτική δράση να είναι αποτελεσματική, έτσι ώστε οι διαμαρτυρίες, η αντίσταση και οι αγώνες να μπορούν πραγματικά να αλλάξουν τα πράγματα μέσα από τη μετατροπή των μαζικών εξεγέρσεων σε επαναστάσεις, είναι απαραίτητο ένα πολιτικό εργαλείο ικανό να υπερβαίνει τον διασκορπισμό και την πολυδιάσπαση όσων υφίστανται την εκμετάλλευση και την καταπίεση: ένα πολιτικό εργαλείο που να μπορεί να δημιουργεί χώρους συνάντησης όλων εκείνων που, παρά τις διαφορές τους, μοιράζονται έναν κοινό εχθρό· ένα εργαλείο ικανό να ενδυναμώνει τους υφιστάμενους αγώνες και να προωθεί και νέους κατευθύνοντας τη δράση τους βάσει μιας ενδελεχούς ανάλυσης της πολιτικής κατάστασης· ένα εργαλείο που να μπορεί να λειτουργεί για τη συνοχή των επιμέρους εκφράσεων της αντίστασης και του αγώνα.
  3. Η ιστορία των νικηφόρων επαναστάσεων δείχνει ξεκάθαρα τι μπορεί να επιτευχθεί όταν υπάρχει ένα πολιτικό εργαλείο ικανό να αναπτύξει ένα εναλλακτικό εθνικό πρόγραμμα προκειμένου να ενοποιήσει τους αγώνες διαφορετικών κοινωνικών παραγόντων σε έναν κοινό σκοπό· ένα εργαλείο που θα βοηθά στη συνοχή και θα καθοδηγεί τους κοινωνικούς αυτούς παράγοντες βασιζόμενο σε μια ανάλυση του υφιστάμενου συσχετισμού δύναμης. Μόνο κατ’ αυτόν τον τρόπο μπορούν οι κατάλληλες δράσεις να λάβουν χώρα στο σωστό τόπο και το σωστό χρόνο, στοχεύοντας πάντοτε τον πιο αδύναμο κρίκο στην αλυσίδα του εχθρού.
  4. Αυτό το πολιτικό εργαλείο είναι σαν έμβολο μέσα σε μια ατμομηχανή τρένου, το οποίο μετατρέπει την ενέργεια του ατμού σε κίνηση που μεταφέρεται στους τροχούς, θέτοντας έτσι σε λειτουργία τη μηχανή και μαζί της και το υπόλοιπο τρένο. Η ισχυρή οργανωτική συνοχή δεν εξασφαλίζει από μόνη της μείζονα αντικειμενική ικανότητα δράσης, δημιουργεί όμως ταυτόχρονα ένα εσωτερικό κλίμα που καθιστά δυνατές τις ενεργητικές παρεμβάσεις σε πολιτικά γεγονότα που αποτελούν ευκαιρίες. Θα πρέπει πάντα να θυμόμαστε πως στην πολιτική δεν αρκεί να έχει κάποιος δίκιο, αλλά θα πρέπει να δρα στο σωστό χρόνο και να βασίζεται στην ισχύ του προκειμένου να έχει επιτυχία.
  5. Στον αντίποδα, η ιδεολογική σύγχυση σε σχέση με το γιατί αγωνιζόμαστε και το συναίσθημα ότι δεν βασιζόμαστε σε συμπαγή εργαλεία, που να μας επιτρέπουν να μετουσιώνουμε τις ληφθείσες αποφάσεις σε πράξη, έχει αρνητικό αντίκτυπο, οδηγώντας σε παράλυση της πράξης.

i) Ένα εργαστήρι στρατηγικού σχεδιασμού

  1. Ένα τέτοιο πολιτικό εργαλείο είναι αναγκαίο επειδή χρειαζόμαστε ένα φορέα που να μπορεί να θέσει τους άξονες για τη συγκρότηση μιας πρώτης πολιτικής πρότασης, ενός προγράμματος ή ενός εθνικού σχεδίου εναλλακτικού προς τον καπιταλισμό. Αυτό το πρόγραμμα ή το σχέδιο λειτουργεί ως θαλάσσιος χάρτης προκειμένου να βρούμε το δρόμο μας, να διασφαλίσουμε ότι δεν θα χαθούμε, για να θέσουμε τα θεμέλια της οικοδόμησης του σοσιαλισμού σε σωστή βάση, για να μην συγχέουμε αυτό που πρέπει να γίνει τώρα με αυτό που πρέπει να γίνει αργότερα, για να γνωρίζουμε ποια βήματα πρέπει να κάνουμε και με ποιο τρόπο· με άλλα λόγια, χρειζόμαστε μια πυξίδα για να διασφαλίσουμε ότι το πλοίο μας δεν θα εξοκείλει, αλλά θα φτάσει με ασφάλεια στον προορισμό του.
  2. Το παραπάνω καθήκον απαιτεί χρόνο, μελέτη και γνώση της εθνικής και διεθνούς κατάστασης. Δεν είναι κάτι που μπορούμε να αυτοσχεδιάσουμε σε μια νύχτα, πολλώ δε μάλλον στο σύνθετο κόσμο στον οποίο ζούμε. Το έργο αυτό πρέπει να μετουσιωθεί σε πολιτικό πρόγραμα που να λειτουργεί όπως ο θαλάσσιος χάρτης που προαναφέραμε και να συγκεκριμενοποιείται σε ένα εθνικό πλάνο ανάπτυξης.
  3. Η αρχική προετοιμασία θα πρέπει πάντοτε να γίνεται από την πολιτική οργάνωση, πιστεύω όμως ότι θα πρέπει να έχουμε πάντοτε υπόψη μας πως θα πρέπει αυτό το έργο να εμπλουτίζεται και να τροποποιείται μέσα από την κοινωνική πρακτική με τις απόψεις και τις προτάσεις των κοινωνικών παραγόντων, καθώς, όπως προαναφέρθηκε, ο σοσιαλισμός δεν μπορεί να επιβληθεί από τα πάνω, αλλά θα πρέπει να οικοδομηθεί με τη συμμετοχή του λαού.
  4. Η Ρόζα Λούξεμπουργκ δεν βαρέθηκε ποτέ να επαναλαμβάνει ότι το μονοπάτι για το σοσιαλισμό δεν είναι από τα πριν χαραγμένο ούτε και υπάρχουν προκαθορισμένα πρότυπα και σχέδια, καθώς «η σύγχρονη προλεταριακή τάξη δεν διεξάγει τους αγώνες της βάσει κάποιου προτύπου που αναπαράγεται σε ένα βιβλίο ή μία θεωρία. Ο αγώνας των σύγχρονων εργατών είναι μέρος της ιστορίας, μέρος της κοινωνικής εξέλιξης και μαθαίνουμε πώς πρέπει να παλεύουμε εν μέσω της ιστορίας, εν μέσω της εξέλιξης, εν μέσω του αγώνα»[2].
  5. Το πολιτικό υποκείμενο θα πρέπει να διεγείρει μια διαρκή αντιπαράθεση για τα μεγάλα εθνικά προβλήματα ώστε αυτό το βασικό σχέδιο, και τα επιμέρους που απορρέουν από αυτό, να εμπλουτίζονται διαρκώς. Συμφωνώ με τον Farruco Sesto ότι αυτές οι αντιπαραθέσεις δεν μπορούν να περιορίζονται σε μια απλή αναμέτρηση ιδεών αλλά θα πρέπει «να οδηγούν στην συλλογική σφυρηλάτηση ιδεών και λύσεων στα προβλήματα […]. Τα επιχειρήματα που συγκεντρώνουμε ή που αντιπαραθέτουμε απέναντι σε αντίθετες απόψεις θα μας επιτρέψουν να δημιουργήσουμε μια κοινή αλήθεια»[3].
  6. Η πολιτική οργάνωση θα πρέπει – σύμφωνα με τον Sesto- να αποτελεί «ένα τεράστιο εργαστήρι στρατηγικού σχεδιασμού, που θα αναπτύσσεται σε ολόκληρη τη χώρα». Εγώ πιστεύω, ειδικότερα, ότι το πολιτικό υποκείμενο θα πρέπει όχι μόνο να ενθαρρύνει την εσωτερική αντιπαράθεση αλλά και να καταβάλλει προσπάθειες για να διευκολύνει την ενεργό συμμετοχή σε χώρους δημοσίου διαλόγου επί θεμάτων γενικότερου ενδιαφέροντος όπου θα μπορούν να συμμετέχουν όλοι οι ενδιαφερόμενοι πολίτες.
  7. Για το λόγο αυτό συμφωνώ για μια ακόμη φορά με τον Farruco ότι, εφόσον το κόμμα δεν είναι κάτι ξέχωρο από το λαό αλλά αντιθέτως θα πρέπει «να ζει μαζί με το λαό», το ιδανικό μέρος για να λάβει χώρα αυτή η αντιπαράθεση είναι «η καρδιά του λαϊκού κινήματος». Επιπλέον, «εάν ένας από τους στρατηγικούς στόχους της επανάστασης είναι να μεταβιβάσει την εξουσία στο λαό, αυτό συνεπάγεται τη μεταφορά όχι απλά της δυνατότητας λήψης αποφάσεων αλλά και της επεξεργασίας των λόγων που οδηγούν σε αυτή την απόφαση, καθώς η παραγωγή των ιδεών και το ξεκαθάρισμα σχετικά με το ποια οδό πρέπει να ακολουθήσουμε αποτελεί την πιο σημαντική πτυχή της άσκησης εξουσίας».

ii) Ένας οδηγός για τα αναγκαία βήματα που πρέπει να ακολουθήσουμε

  1. Το πολιτικό υποκείμενο είναι αναγκαίο όχι μόνο για να συντονίζει το λαϊκό κίνημα και να προωθεί την θεωρητική σκέψη, αλλά και για να προσδιορίζει τη στρατηγική. Χρειαζόμαστε έναν πολιτικό οδηγό που να περιγράφει τα αναγκαία βήματα που πρέπει να ακολουθήσουμε για να εφαρμόσουμε τη θεωρία, σε συνδυασμό με την ανάλυσή μας για τον υφιστάμενο συσχετισμό δυνάμεων. Μόνο κατ’ αυτόν τον τρόπο μπορούν οι δράσεις μας να λάβουν χώρα στον κατάλληλο χρόνο και τόπο, αναζητώντας πάντοτε τον πιο αδύναμο κρίκο στην αλυσίδα του αντιπάλου, εκμεταλλευόμενοι τον ατμό της μηχανής την αποφασιστική στιγμή, μετατρέποντάς τον σε προωθητική δύναμη και αποφεύγοντας την κατασπατάλησή του. Φυσικά, όπως είπε και ο Τρότσκι, αυτό που κινεί τα πράγματα δεν είναι το έμβολο, αλλά ο ατμός· κι αυτός είναι η ενέργεια που εκτοξεύεται από της μάζες που κινητοποιούνται.
  2. Και αν ένα πολιτικό υποκείμενο είναι αναγκαίο για την επιτυχή κατάληψη της εξουσίας, παίζει καθοριστικό ρόλο και κατά την οικοδόμηση μιας νέας κοινωνίας, εναλλακτικής στον Καπιταλισμό, όπως προείπαμε.

Β. Υπερβαίνοντας το Υποκειμενικό Εμπόδιο

  1. Γνωρίζουμε καλά ότι υπάρχουν πολλές διαφορετικές προσεγγίσεις σχετικά με αυτές τις ιδέες. Υπάρχουν πολλοί που δεν είναι διατεθειμένοι ούτε καν να τις συζητήσουν. Τέτοιες θέσεις συχνά υιοθετούνται επειδή συσχετίζουν την παραπάνω αντίληψη με τις αντιδημοκρατικές, αυταρχικές, γραφειοκρατικές και πατροναριστικές πολιτικές πρακτικές που έχουν χαρακτηρίσει αρκετά κόμματα της αριστεράς.
  2. Πιστεύω ότι είναι πολύ σημαντικό να υπερβούμε αυτό το υποκειμενικό εμπόδιο, καθώς είμαι, όπως είπα, πεπεισμένη ότι δεν μπορεί να υπάρξει αποτελεσματικός αγώνας ενάντια στο παρόν σύστημα κυριαρχίας ούτε και να οικοδομηθεί μια εναλλακτική σοσιαλιστική κοινωνία χωρίς την ύπαρξη ενός εργαλείου ικανού να συσπειρώνει διαφορετικούς κοινωνικούς παράγοντες και να ενοποιεί την βούλησή τους για δράση γύρω από συμφωνημένους στόχους.
  3. Αποτελεί παράδοξο ότι ο Hardt και ο Negri, οι οποίοι παραδέχονται ότι ζούμε σε μια «παγκόσμια εμπόλεμη κατάσταση», ότι η απόλυτη δημοκρατία που επιθυμούμε δεν έχει ακόμη οικοδομηθεί, που θεωρούν δίκαιη την άμυνα των λαών ενάντια στην ιμπεριαλιστική κυριαρχία, που υποστηρίζουν ότι η κυριαρχία της κοινωνικής πλειοψηφίας είναι «ένα σχέδιο πολιτικής οργάνωσης, συνεπώς μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσα από πολιτικές πρακτικές»[4] και ότι «η κοινωνική πλειοψηφία θα πρέπει να μπορεί να λαμβάνει αποφάσεις και να δρα από από κοινού», δεν αποδέχονται, παρόλα αυτά, την άποψη ότι θα πρέπει να υπάρχει ένα «κεντρικό σημείο διοίκησης και πληροφόρησης»[5] και δεν προτείνουν τίποτε απολύτως για το πώς θα εφαρμόζονται οι αποφάσεις που λαμβάνονται από κοινού.

Γ. Γιατί Πολιτικό Υποκείμενο και όχι Πολιτικό Κόμμα

i) Ο Λένιν ενάντια σε ένα Παγκόσμιο Μοντέλο

  1. Εξαιτίας της εντεινόμενης υποτίμησης της πολιτικής και των πολιτικών, πολλοί άνθρωποι τείνουν να απορρίπτουν τον όρο «κόμμα». Γι αυτό το λόγο προτιμώ τη χρήση του όρου «πολιτικό υποκείμενο».
  2. Δεν είναι όμως αυτό ο μόνος λόγος· υπάρχει και ένας πιο θεμελιακός λόγος που προσπαθεί να δώσει έμφαση στον εργαλειακό χαρακτήρα που θα πρέπει να έχουν όλες οι πολιτικές, επαναστατικές οργανώσεις.
  3. Εάν αυτό που διακυβέβευται είναι η καθοδήγηση του αγώνα κομματιών της κοινωνίας, τα οργανωτικά ζητήματα δεν μπορούν να αποτελούν αυτοσκοπό, παρά μόνο εργαλείο που εξυπηρετεί το αντικειμενικό στόχο.
  4. Και η μορφή που παίρνει ο αγώνας εξαρτάται από την πραγματικότητα κάθε χώρας. Δεν μπορεί κανείς να έχει μια φόρμουλα για την οργάνωση· αυτή θα πρέπει να καθορίζεται ώστε να ταιριάζει στα χαρακτηριστικά κάθε κοινωνικής πραγματικότητας.
  5. Ο Λένιν, σε αντίθεση με πολλούς από τους υποστηρικτές του, όταν προσπαθούσαν να συγκροτήσουν ένα επαναστατικό κόμμα στη Ρωσία, στήριζε ξεκάθαρα την άποψη ότι δεν τίθετο ζήτημα ανάπτυξης μιας παγκόσμιας φόρμουλας για το επαναστατικό κόμμα. Γνώριζε καλά ότι η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία, που λειτουργούσε σε αστικά, δημοκρατικά καθεστώτα, ήταν καλά οργανωμένη: προκειμένου να δώσει τη μάχη μέσω των εκλογικών διαδικασιών, ήταν οργανωμένη σε ισχυρά, νόμιμα κόμματα· κατά συνέπεια, τα χαρακτηριστικά των κομμάτων αυτών δεν θα μπορούσαν να μεταφερθούν μηχανικά στην τσαρική Ρωσία, το απολυταρχικό καθεστώς της οποίας εμπόδιζε όλες τις ανοιχτά επαναστατικές πολιτικές οργανώσεις. Ούτε και το μοντέλο των παλαιών, μυστικών επαναστατικών οργανώσεων της Ρωσίας θα μπορούσε να υιοθετηθεί, αν και παρέμενε σημαντικό να διδαχθούν από αυτές σχετικά με ορισμένες συνωμοτικές τεχνικές.
  6. Τι έπρεπε να γίνει για να συγκροτηθεί ένα επαναστατικό κόμμα στη Ρωσία – μια χώρα όπου υπήρχε ένα τρομοκρατικό κράτος, που στηριζόταν σε μια πολύ μικρή σε μέγεθος, ιδιαίτερα συγκεντρωμένη στις πόλεις και πολύ μαχητική εργατική τάξη; Σύμφωνα με τον μπολσεβίκο ηγέτη, έπρεπε να δημιουργηθεί ένα «κλειστό» κόμμα πειθαρχημένων μαχητών – αληθινά επαναστατικές ομάδες – και με αυτούς να επιδιώξουν «τη συνάντηση με τα αυθόρμητα κινήματα τμημάτων του λαού, ή πιο συγκεκριμένα, με το προλεταριάτο των εργαστασίων, προκειμένου να δημιουργήσουν μια οργάνωση για αυτό το κίνημα που να ανταποκρίνεται στις συνθήκες της χώρας»[6].

ii) Η Τρίτη Διεθνής και τα Κομμουνιστικά Κόμματα

  1. Για τον Λένιν ήταν απόλυτα ξεκάθαρο ότι δεν υπήρχε μια παγκόσμια φόρμουλα για το επαναστατικό κόμμα. Θεωρούσε πάντα το κόμμα ως το κατεξοχήν πολιτικό υποκείμενο του κοινωνικού μετασχηματισμού, ως το εργαλείο εκείνο που θα παρείχε πολιτική κατεύθυνση στην ταξική πάλη – μια πάλη που πάντοτε λαμβάνει χώρα υπό συγκεκριμένες ιστορικές, πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες. Πίστευε, λοιπόν, ότι η οργανωτική δομή κάθε κόμματος θα πρέπει να προσαρμόζεται ανάλογα με τις συνθήκες κάθε χώρας και να τροποποιείται με βάση τις συγκεκριμένες απαιτήσεις του αγώνα.
  2. Αυτές οι πρώιμες ιδέες του Λένιν επικυρώθηκαν και στην 3η Διάσκεψη της Κομμουνιστικής Διεθνούς το 1921. Σε ένα από τα έργα του[7] υποστηρίζει τα παρακάτω: «Δεν υπάρχει απόλυτη οργανωτική μορφή, κατάλληλη για τα Κομμουνιστικά Κόμματα σε κάθε εποχή. Οι συνθήκες της προλεταριακής ταξικής πάλης μεταβάλλονται διαρκώς, συνεπώς η προλεταριακή εμπροσθοφυλακή θα πρέπει πάντοτε να αναζητά αποτελεσματικά οργανωτικά σχήματα. Αντιστοίχως, κάθε Κόμμα θα πρέπει να αναπτύξει δικές του, ειδικές μορφές οργάνωσης, ώστε να ανταποκριθεί στις συγκεκριμένες, ιστορικά προσδιορισμένες συνθήκες κάθε χώρας».
  3. Ωστόσο, παρά τις οδηγίες της Διεθνούς, τα κομμουνιστικά κόμματα ακολούθησαν στην πράξη ένα ενιαίο μοντέλο, παρά τις διαφορές ανάμεσα στις χώρες όπου ιδρύθηκαν.
  4. Αυτό θα μπορούσε κατά κάποιο τρόπο να εξηγηθεί αν λάβουμε υπόψη δύο κριτήρια τα οποία ο Λένιν θεωρούσε ότι τυγχάνουν παγκόσμιας εφαρμογής. Το πρώτο αφορούσε τη θεώρηση του κομμουνιστικού κόμματος ως του κόμματος της εργατικής τάξης και το δεύτερο κριτήριο αφορούσε την προϋπόθεση να υιοθετήσει κάθε κόμμα υποχρεωτικά το όνομα «Κομμουνιστικό Κόμμα», προκειμένου να ανήκει στην Κομμουνιστική Διεθνή.
  5. Τέτοιες υποθέσεις εφαρμόστηκαν με ζήλο από το Λατινοαμερικάνικο τμήμα της Διεθνούς, με την επίδρασή τους να είναι ιδιαίτερα επιζήμια. Οι ηγέτες των κομμάτων αντέγραφαν με ζήλο φόρμουλες που είχαν εφευρεθεί για τον Τρίτο Κόσμο χωρίς καμιά διαφοροποίηση και αγνοούσαν τις ιδιαιτερότητες των χωρών της Λατινικής Αμερικής. Δεν χρειάζεται να ανατρέξουμε στο πολύ μακρινό παρελθόν για να θυμηθούμε τα προβλήματα που αντιμετώπισε ο Mariátegui όταν δεν τήρησε την απόφαση της Διεθνούς σχετικά με το όνομα του κόμματος της εργατικής τάξης που ίδρυσε· το ονόμασε Σοσιαλιστικό και όχι Κομμουνιστικό κόμμα, αν και ήταν αναγκαία προϋπόθεση για να γίνει μέλος της Διεθνούς.

iii) Σημαντικά τμήματα του λαού παραβλέπονται

  1. Η άκριτη έμφαση που δόθηκε στην εργατική τάξη οδήγησε τα κόμματα της Λατινικής Αμερικής στην παράβλεψη των συγκεκριμένων χαρακτηριστικών του επαναστατικού κοινωνικού υποκειμένου της ηπείρου και στην μη κατανόηση του ρόλου που μπορούν να παίξουν στις επαναστάσεις της Λατινικής Αμερικής οι ιθαγενείς και οι χριστιανοί.
  2. Είναι προφανές ότι αυτήν την περίοδο στις δικές μας χώρες η λαϊκή πάλη αναπτύσσεται υπό συνθήκες πολύ διαφορετικές από εκείνες της τσαρικής Ρωσίας. Αλλά είναι επίσης προφανές ότι η Βενεζουέλα δεν είναι ούτε Κούβα ούτε Νικαράγουα, ούτε είναι η Βολιβία το ίδιο με το Εκουαδόρ. Σε κάθε χώρα υπάρχουν διαφορετικές συνθήκες που διαπερνούν τη στρατηγική και τροποποιούν της μορφές της λαϊκής πάλης. Κατά συνέπεια, δεν πιστεύω ότι είναι χρήσιμο να προτείνουμε ένα ορισμένο «καλούπι» για την μορφή που θα έπρεπε να έχει το επαναστατικό υποκείμενο.
  3. Το λάθος πολλών κομμάτων και κινημάτων στη Λατινική Αμερική είναι ότι ιεράρχησαν το πρόβλημα της οργανωτικής δομής υψηλότερα από της ανάγκες της πάλης, ενώ θα έπρεπε να ισχύει το αντίθετο.
  4. Μια έκφανση του παραπάνω φαινομένου αποτελεί η τάση να υιοθετούν πολύ προωθημένες μορφές οργάνωσης που δεν ανταποκρίνονται στην ανάπτυξη του ίδιου του επαναστατικού κινήματος, ως αποτέλεσμα αντιγραφής από άλλες επμπειρίες που πολλοί λίγοι τις θεωρούν κτήμα τους. Μια ακραία απόκλιση ορισμένων αριστερών ομάδων στη Λατινική Αμερική, που αυτοπροσδιορίζονταν ως υπέρμαχοι του ένοπλου αγώνα, ήταν αυτή της δημιουργίας δομών και και ιεραρχίας στρατιωτικού τύπου χωρίς να διαθέτουν καμία απολύτως στρατιωτική δύναμη.

Marta Harnecker (1937 – 2019) κατάγεται από τη Χιλή, όπου συμμετείχε στην επαναστατική διαδικασία των ετών 1970-73. Έχει γράψει εκτενώς για την επανάσταση της Κούβας και τη φύση της σοσιαλιστικής δημοκρατίας. Έζησε στο Καράκας και συμμετείχε στην Βενεζουελάνικη επανάσταση. Το τελευταίο της βιβλίο είναι το «Ένας κόσμος να οικοδομήσουμε: Νέα μονοπάτια για το Σοσιαλισμό του 21ου αιώνα».  

Πηγή: The Bullet

Μετάφραση: Ειρήνη Τσαλουχίδη

[1] V. I. Lenin, “The Collapse of the Second International,” Ch. 6.

[2] Rosa Luxemburg, “The Politics of Mass Strikes and Unions.”

[3] Farruco Sesto, Que Viva el Debate!

[4] Michael Hardt and Antonio Negri, Multitude: War and Democracy in the Age of Empire, New York: Penguin, 2004, p.226.

[5] βλ. σημείωση 4

[6] V.I. Lenin, “Our Immediate Task,” 1899.

[7] V.I. Lenin, “Thesis on the Structure, Methods and Action of Communist Parties,” in Alan Adler (ed.), Theses, Resolutions and Manifestos of the First Four Congresses of the Third International.

0 replies

Leave a Reply

Want to join the discussion?
Feel free to contribute!

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *