Το ‘Συμβούλιο της Ευρώπης’ καλεί σε σκληρότερες διώξεις κατά της ελεύθερης κυκλοφορίας των ιδεών

Σε μια όχι ιστορική αλλά ανιστόρητη απόφασή της η επονομαζόμενη «Κοινοβουλευτική Συνάθροιση του Συμβουλίου της Ευρώπης» (Parliamentary Assembly of the Council of Europe—PACE) καλεί όλες τις ‘ευρωπαϊκές’ χώρες να ξεκινήσουν άμεσα τη λήψη μέτρων κατά της ελεύθερης διακίνησης των ιδεών στα μη ελεγχόμενα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η PACE δεν αποτελεί εκλεγμένο σώμα αλλά διορισμένο από τις κυβερνήσεις ή τα κοινοβούλια των 46 χωρών-μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης, το οποίο τυπικά (αλλά καθόλου επί της ουσίας) φέρεται ως μη εξαρτημένο από τους μηχανισμούς της ευρωπαϊκής αριστοκρατίας/γραφειοκρατίας.

Παρόλ’ αυτά, η PACE πολλές φορές στο παρελθόν έχει χρησιμοποιηθεί ως ιδεολογικο-πολιτικός μοχλός για το πέρασμα κάποιας ενιαίας γραμμής στις “ευρωπαϊκές” χώρες. Τα εισαγωγικά καθώς στο Συμβούλιο συμμετέχουν χώρες όπως το Αζερμπαϊτζάν, η Αρμενία, η Γεωργία, η Τουρκία ενώ έχουν αποκλειστεί χώρες όπως η Ρωσική Ομοσπονδία, η Λευκορωσία, το Καζακστάν κ.λπ. Το καθεστώς του Κιέβου, το οποίο από τις ευρωπαϊκές ελίτ θεωρείται η πεμπτουσία της δημοκρατίας, παρά την απαγόρευση εκεί όλων των αντιπολιτευόμενων πολιτικών κομμάτων, τη δήμευση της περιουσίας τους, τη φυλάκιση ή και ‘εξαφάνιση’ των στελεχών τους καθώς και παρά το κλείσιμο όλων των—έστω και ήπια—αντικυβερνητικών ΜΜΕ, επίσης συμμετέχει στην PACE και μάλιστα στην συγκεκριμένη απόφαση πέτυχε να περάσει και κάποιες ενδιαφέρουσες τροπολογίες.

H απόφαση στρέφεται καθαρά κατά της ενημέρωσης που αμφισβητεί την καθεστωτική αφήγηση στα κρίσιμα θέματα της εποχής—Ουκρανικό και Παλαιστινιακό. Εξ ου και οι θριαμβολογίες των μέσων ενημέρωσης του καθεστώτος του Κιέβου. Ειδικά όλα αυτά τα μέσα τονίζουν με έμφαση την εισαγωγική και κεντρική παράγραφο της απόφασης. Επιλέγω τυχαία την παράθεση και τον σχολιασμό του συγκεκριμένου σημείου από την Ukrainska Pravda, η οποία διόλου τυχαία συνδέει την απόφαση αυτή με τις ‘κυρώσεις’ κατά της Ρωσίας.

Το ψήφισμα, το κείμενο του οποίου έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα της PACE, αναφέρει ότι η Κοινοβουλευτική Συνάθροιση ανησυχεί για την ευρεία διάδοση της προπαγάνδας που αποσκοπεί στη διαμόρφωση μιας προκατειλημμένης κοινής γνώμης, απειλώντας την εύρυθμη λειτουργία των δημοκρατικών συστημάτων και θέτοντας σε κίνδυνο τις κοινές αξίες και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.

Απόσπασμα: «Αυτή η επιβλαβής προπαγάνδα περιλαμβάνει τόσο την παράνομη προπαγάνδα όσο και την προπαγάνδα που, αν και δεν απαγορεύεται, μπορεί να βλάψει την ανάπτυξη της ελεύθερης σκέψης και της ενημερωμένης συμμετοχής των πολιτών στις δημόσιες συζητήσεις και τη λήψη αποφάσεων μέσω ανήθικων μεθόδων επικοινωνίας, συμπεριλαμβανομένων των εργαλείων παραπληροφόρησης και ψυχολογικής χειραγώγησης», αναφέρεται στο ψήφισμα.

Προσέξτε την απίστευτη διατύπωση: Δεν θα διώκεται μόνο η όποια ‘προπαγάνδα’, δηλαδή αντίθετες απόψεις, είναι «παράνομες» (ό,τι κι αν σημαίνει αυτό), αλλά επίσης θα διώκονται και οι νόμιμες απόψεις, εφόσον θεωρηθεί ότι αυτές «βλάπτουν την ανάπτυξη της ελεύθερης σκέψης», δηλαδή εφόσον αυτές βλάπτουν την ανάπτυξη της καθεστωτικής αφήγησης. Ποιος όμως θα αποφασίζει ποιες μη απαγορευμένες απόψεις «βλάπτουν την ανάπτυξη της ελεύθερης σκέψης»; Προφανώς οι καθεστωτικοί μηχανισμοί.

Βαδίζουμε ολοταχώς σε καθεστώς μαύρης δικτατορίας και καταπάτησης κάθε ατομικού και κοινωνικού δικαιώματος που κάποτε θεωρούνταν ως αυτονόητα και μάλιστα γεννημένα από την ίδια την αστική τάξη και τον αστικό διαφωτισμό.

Η παραπάνω φωτογραφία συνοδεύει το ρεπορτάζ της προσκείμενης στο καθεστώς του Κιέβου εφημερίδας Ukrainska Pravda για την απόφαση 2567 (2024) της PACE με τίτλο «Προπαγάνδα και ελευθερία της πληροφόρησης στην Ευρώπη». Κατά την εφημερίδα του Κιέβου, η απόφαση της PACE αποτελεί μία ακόμη βαριά ‘κύρωση’ κατά της Ρωσίας, την οποία όμως τώρα θα υποστούν όσοι κάτοικοι ευρωπαϊκών χωρών τολμούν να διαφωνούν με την καθεστωτική αφήγηση που κλώθουν οι ιμπεριαλιστικές ελίτ. Εννοείται ότι στον ίδιο τον φάρο της δημοκρατίας, δηλαδή υπό το καθεστώς του Κιέβου, οι κάτοικοι έχουν ήδη υποστεί αυτά και άλλα πολύ χειρότερα και τώρα το καθεστώς χρησιμοποιείται ως πολιορκητικός κριός από τις ευρωπαϊκές ελίτ για να πάθουν τα ίδια οι κάτοικοι και της υπόλοιπης Ευρώπης.

* * *

Αλλά ας δούμε και μερικά ακόμη σημεία της απόφασης, που σημειωτέον εισηγήθηκαν οι Αυστριακοί σοσιαλιστές και πράσινοι.

Τα κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης… πρέπει να είναι σε θέση να εξουδετερώνουν την προπαγάνδα που είναι σαφώς αντίθετη με τις θεμελιώδεις αξίες της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ETS αριθ. 5, «η Σύμβαση») και είναι επιζήμια για τη δημοκρατία.

Και πάλι το ερώτημα είναι πώς θα «εξουδετερώνεται» η προπαγάνδα που οι ευρωπαϊκές ελίτ θα θεωρούν ότι αντιτίθεται στις «θεμελιώδεις αξίες» και «είναι επιζήμια για τη δημοκρατία»; Και τι ακριβώς θεωρείται «προπαγάνδα»; Γιατί π.χ. δεν είναι προπαγάνδα η διαλάληση από τα θεσμικά ΜΜΕ του πολέμου μέχρι του τελευταίου Ουκρανού στη δύστυχη αυτή χώρα;

Και η απόφαση συνεχίζει:

Τα μέτρα για την καταπολέμηση της επιβλαβούς προπαγάνδας πρέπει, ωστόσο, να σέβονται το δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας της πληροφόρησης, που προστατεύεται από το άρθρο 10 της Σύμβασης, το οποίο αποτελεί θεμελιώδες συστατικό στοιχείο κάθε δημοκρατίας.

Η υποκρισία αυτής της τοποθέτησης περί δήθεν απαραβίαστου της «ελευθερίας της πληροφόρησης», που γίνεται για να ξεπλυθεί η κυρίως απόφαση, φαίνεται από την ολική απαγόρευση του Russia Today και του Sputnik. Αλλά επίσης φαίνεται και από την πρόταση που ακολουθεί αμέσως μετά και αίρει την προηγούμενη:

Όπως αναφέρεται στη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, οι περιορισμοί αυτού του δικαιώματος πρέπει να προβλέπονται από το νόμο, να αιτιολογούνται από θεμιτό σκοπό και να είναι ανάλογοι προς αυτόν.

Με άλλα λόγια: Σας επιτρέπουμε την «ελευθερία στην πληροφόρηση» όταν δεν την απαγορεύουμε.

Και μιας και με παχιά λόγια ποτέ κανείς δεν χόρτασε, ας δούμε πιο συγκεκριμένα τι απαγορεύει με τις κατευθυντήριες οδηγίες του το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Εδώ πλέον δεν χωράνε περικοκλάδες, η οδηγία είναι σαφής και στυγνή.

Η Συνάθροιση αναγνωρίζει ότι για τα αυταρχικά καθεστώτα, όπως η Ρωσική Ομοσπονδία, η προπαγάνδα αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του πολέμου τους κατά της δημοκρατίας. Το χρηματοδοτούμενο από το ρωσικό κράτος RT (πρώην γνωστό ως «Russia Today») και το παγκόσμιο δίκτυό του και τα «εργοστάσια τρολ» αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής για την αποσταθεροποίηση των ευρωπαϊκών δημοκρατιών και τον επηρεασμό των πολιτικών διαδικασιών. Η Συνάθροιση αναφέρεται επίσης στο ψήφισμά της 2540 (2024) «Ο θάνατος του Αλεξέι Ναβάλνι και η ανάγκη να αντιμετωπιστεί το ολοκληρωτικό καθεστώς του Βλαντιμίρ Πούτιν και ο πόλεμός του κατά της δημοκρατίας» και επαναλαμβάνει την έκκλησή της να αναγνωριστεί ότι η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία χρησιμοποιείται ως όργανο ρωσικής επιρροής και προπαγάνδας από το καθεστώς του Κρεμλίνου.

Εδώ είναι περισσότερο από σαφές ότι όποιος δεν συμφωνεί με την εκκωφαντική ομοφωνία των καθεστωτικών ΜΜΕ για τον χαρακτήρα του πολέμου στην Ουκρανία, θα χαρακτηρίζεται συνοπτικά ως ‘τρολ του Πούτιν’ που συμμετέχει στην «ευρύτερη στρατηγική για την αποσταθεροποίηση των ευρωπαϊκών δημοκρατιών και τον επηρεασμό των πολιτικών διαδικασιών». Στην καλύτερη περίπτωση θα του αφαιρείται το δικαίωμα λόγου ενώ στη χειρότερη…η Ουκρανική ‘Δημοκρατία’ δείχνει τον δρόμο, όπως συνέβη με την περίπτωση του Αμερικανο-Χιλιανού δημοσιογράφου Γκονζάλο Λίρα που βασανίστηκε και αφέθηκε να πεθάνει στις φυλακές του καθεστώτος του Κιέβου επειδή ασκούσε κριτική στο καθεστώς αυτό.

Αλλά ας κοιμόμαστε ήσυχοι τον ύπνο του δικαίου καθώς, όπως γράφει η περιβόητη απόφαση:

…όλοι οι περιορισμοί και τα αντίμετρα [θα πρέπει να] περιορίζονται σε εκείνα που είναι αναγκαία σε μια δημοκρατική κοινωνία για τη διατήρηση των θεμελιωδών αξιών στις οποίες βασίζεται.

Εμείς στην Ελλάδα έχουμε ζήσει στο πετσί μας τι σημαίνει για τις άρχουσες τάξεις η λήψη των ‘αναγκαίων’ μέτρων «για τη διατήρηση των θεμελιωδών αξιών» στις οποίες βασίζεται η κοινωνία. Άλλωστε, έτσι δεν δικαιολογούσε και ο Παπαδόπουλος τον γύψο που επέβαλε η στρατιωτικο-φασιστική δικτατορία στην Ελλάδα;

Στη συνέχεια η απόφαση τονίζει την ανάγκη να υπάρξει διακρατικός συντονισμός για την πάταξη της ελευθερίας γνώμης και πληροφόρησης και με ταπεινοφροσύνη προτείνουν τους εαυτούς τους ως αρχι-συντονιστές του επίμοχθου έργου:

Η επιβλαβής προπαγάνδα έχει διακρατική διάσταση και για την αντιμετώπισή της τα κράτη μέλη πρέπει να ενισχύσουν τη συνεργασία τους. Το Συμβούλιο της Ευρώπης διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στο πλαίσιο αυτό.

Αλλά τι γίνεται αν κάποιοι δημοσιογράφοι τολμήσουν να αψηφήσουν τις άνωθεν οδηγίες; Αν συμβεί αυτό, τότε οι ‘δημόσιες αρχές’ θα τους θεωρήσουν υπεύθυνους ως διαδοσίες προπαγάνδας. Προς τούτο θα υπάρχει “συνεργασία”—διάβαζε έλεγχος και λογοκρισία—των ‘δημόσιων αρχών’ με τους εργοδότες αυτών των δημοσιογράφων. Μαύρο φίδι που τους έφαγε…

Επιπλέον, απαιτείται ισχυρότερη συνεργασία μεταξύ των δημόσιων αρχών και του ιδιωτικού τομέα. Τα μέσα ενημέρωσης και οι δημοσιογράφοι φέρουν ευθύνη στην καταπολέμηση της διάδοσης της προπαγάνδας. Θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τις αρνητικές αντιλήψεις για τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης, για να οικοδομήσουν εμπιστοσύνη και να διατηρήσουν την αναγνωσιμότητα του κοινού τους.

Θα προσέξατε βέβαια στο παραπάνω την σπαρταριστή παραδοχή περί «αρνητικών αντιλήψεων» του κόσμου «για τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης» και την ανησυχία από την έλλειψη εμπιστοσύνης προς αυτά που οδηγεί και στην εγκατάλειψή τους από το κοινό.

Σύμφωνα με την απόφαση του PACE τα καθεστωτικά ΜΜΕ έχουν χάσει την αξιοπιστία τους απέναντι στο κοινό και απαιτείται να επανακερδηθεί η εμπιστοσύνη προς αυτά. Αλλά αυτό δεν θα γίνει μέσω της ανεξαρτητοποίησής τους από τις κυβερνώσες ελίτ, αλλά αντίθετα, με την μετατροπή τους σε ακόμη στενότερα χειραγωγούμενους οργανισμούς.

Στα πλαίσια εφαρμογής της ντιρεκτίβας του, το PACE συνοψίζοντας ζητά από τα κράτη μέλη να ευθυγραμμίσουν τη νομοθεσία τους με τις οδηγίες του. Μερικά χαρακτηριστικά αποσπάσματα των απαιτήσεων του PACE που ζητά κάθε κράτος μέλος:

…να επιβάλει στοχευμένες κυρώσεις σε εκείνα τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης, όπως το RT και οι θυγατρικές του, των οποίων το έργο παραβιάζει τη δημοσιογραφική δεοντολογία και αποτελεί απειλή για την εθνική ασφάλεια των κρατών μελών,

να επιβάλει στοχευμένες κυρώσεις στους προπαγανδιστές του πολέμου…[ΣΗΜ. Προφανώς όποιος υποστηρίζει τις ρωσικές απόψεις για τις γενεσιουργές αιτίες του πολέμου θα θεωρείται ότι είναι προπαγανδιστής του]

να αναγνωρίσουν τον ρόλο της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας ως εργαλείο της ρωσικής κρατικής προπαγάνδας…

να δημιουργήσουν κατάλληλους ανεξάρτητους μηχανισμούς εποπτείας των μέσων ενημέρωσης, οι οποίοι θα ανατίθενται σε ανεξάρτητες ρυθμιστικές αρχές, για την εξέταση της νομιμότητας, της εγκυρότητας και της αναγκαιότητας των περιορισμών που αποσκοπούν στην αντιμετώπιση της επιβλαβούς προπαγάνδας, καθώς και των συγκεκριμένων τρόπων εφαρμογής τους,

να ενισχύσουν τη συνεργασία τους και να αναζητήσουν στο πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης συντονισμένες απαντήσεις, αξιοποιώντας καλύτερα τους μηχανισμούς συνεργασίας και τα εργαλεία που παρέχει ο Οργανισμός

Επίσης, η συνάθροιση ζητά από «τους επαγγελματίες και τους οργανισμούς στον τομέα των μέσων ενημέρωσης»:

να προωθήσουν τη συνεργασία, να αμοιβαιοποιήσουν τις προσπάθειες για την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης και της παραπλάνησης και να μοιράζονται την εμπειρία που αποκτάται από την καταπολέμηση της επιβλαβούς προπαγάνδας,

να αξιολογείται από ομοτίμους ενδεχόμενη προπαγάνδα και επιβλαβές περιεχόμενο στα μέσα ενημέρωσης, να το απενεργοποιούν όταν είναι παράνομο και να το εξισορροπούν σε άλλες περιπτώσεις.

Και τέλος, από τους παρόχους ίντερνετ και μέσων κοινωνικής δικτύωσης ζητείται η λήψη μέτρων, όπως αυτά που κατά κόρον εφαρμόζονται τελευταία σε κανάλια του YouTube και σε λογαριασμούς στο Facebook που δεν ευθυγραμμίζονται με την κυρίαρχη αντίληψη. Με άλλα λόγια, απαιτείται η επιβολή ποινών και το κλείσιμο του λογαριασμού όποιου παραθέτει πληροφόρηση και σχόλια που δεν συνάδουν με τα Οργουελικά «υπουργεία αλήθειας» των κυρίαρχων ελίτ. Ας δούμε μερικά από τα προτεινόμενα μέτρα από το PACE.

Η Συνάθροιση καλεί τους διαμεσολαβητές του διαδικτύου:

— να αναπτύξουν κατάλληλα εργαλεία—συμπεριλαμβανομένων εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης υπό ανθρώπινο έλεγχο—για τον εντοπισμό της παράνομης προπαγάνδας και τον αποκλεισμό της διάδοσής της, ενδεχομένως πριν γίνει προσβάσιμη στους χρήστες του διαδικτύου, και να αφαιρούν το περιεχόμενο αμέσως και αποτελεσματικά όταν τους ζητηθεί από τις αρμόδιες αρχές,

— να διασφαλίζουν ότι τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης που αναπτύσσουν ή χρησιμοποιούν τηρούν τα πρότυπα του Συμβουλίου της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της νέας σύμβασης-πλαισίου για την τεχνητή νοημοσύνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου,

— να λάβουν μέτρα για τη δαιμονοποίηση της διάδοσης της παραπληροφόρησης και της επιβλαβούς προπαγάνδας,

–να διευκολύνουν την πρόσβαση σε σχετικά μηχανογραφικά δεδομένα για τους σκοπούς της έρευνας, η οποία είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη τεκμηριωμένων αντιμέτρων κατά της παραπληροφόρησης και της επιβλαβούς προπαγάνδας. [ΣΗΜ. Το τελευταίο σημαίνει να δίνουν πρόσβαση στα προσωπικά δεδομένα και στην ιστορία των χρηστών σε μυστικές και άλλες κρατικές υπηρεσίες παρακολούθησης των πολιτών]