Συνέντευξη του Γιώργου Τσακλίδη, πατέρα της Αγάπης, θύματος στα Τέμπη

Το «antapocrisis» μίλησε με τον Γιώργο Τσακλίδη, καθηγητή του τμήματος Μαθηματικών του ΑΠΘ, πατέρα της φοιτήτριας Αγάπης Τσακλίδου και μέλος του Συλλόγου Συγγενών Θυμάτων των Τεμπών. Ο ίδιος μίλησε για το έγκλημα της ιδιωτικοποίησης του ΟΣΕ, για τον αγώνα τους ενάντια στη συγκάλυψη, για τον ρόλο της κυβέρνησης του Κ. Μητσοτάκη, της δικαιοσύνης και των ΜΜΕ, καθώς και για τη συγκλονιστική ανταπόκριση του ελληνικού λαού στο κάλεσμα των συγγενών. Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε στις 26/2.

Είναι πλέον εμφανές ότι στα Τέμπη είχαμε δύο εγκλήματα. Αυτό της διάλυσης των σιδηρόδρομων που οδήγησε δυο τρένα στην ίδια γραμμή. Και αυτό της προσπάθειας συγκάλυψης και μπαζώματος πολιτικών ευθυνών και υπευθύνων. Όσον αφορά το πρώτο, κατά τη γνώμη σας, ποια ήταν η αιτία του δυστυχήματος και ποιοι έχουν την ευθύνη; Έχει αλλάξει κάτι προς το καλύτερο δυο χρόνια μετά;

O αρχικός ΟΣΕ ιδιωτικοποιήθηκε και κατατμήθηκε σε επιμέρους εταιρείες σύμφωνα με οδηγίες της ΕΕ. Κατατμήθηκαν και οι συμβάσεις για τοποθέτηση συστημάτων ασφαλείας. Δεν υπήρχε συντονισμός μεταξύ των εταιρειών, ούτε και ολοκλήρωση των συμβάσεων στο βασικό δίκτυο. Έγιναν 4 συμβάσεις και δόθηκαν 11 παρατάσεις για έργα με διετή προγραμματισμό ολοκλήρωσης χωρίς να επιτευχθεί ολοκλήρωση ενιαία στο βασικό δίκτυο, ακόμη και μέχρι σήμερα, ενώ η πρώτη σύμβαση ξεκίνησε το 2005. Έτσι, δεν λειτουργούσαν ενιαία στο βασικό δίκτυο, η φωτοσήμανση (φανάρια), τηλεδιοίκηση, σύστημα επικοινωνίας GSMR μεταξύ σταθμαρχών και μηχανοδηγών και προφανώς ούτε η «ολοκλήρωση» των ανωτέρω, το σύστημα ETCS. Το προσωπικό ήταν/είναι μειωμένο στο μισό και λιγότερο, με βάση το οργανόγραμμα, και η συντήρηση του δικτύου ελλιπέστατη.  

Η ευθύνη για τα παραπάνω ήταν/είναι στις εποπτεύουσες αρχές στα υπουργεία, στις διοικήσεις των εταιρειών, στη ρυθμιστική αρχή σιδηροδρόμων, και βέβαια στην ΕΕ που πίεζε και επέβαλε την ιδιωτικοποίηση και κατάτμηση του αρχικού ΟΣΕ. Σημειώνεται ότι η ευρωπαϊκή ERA που επιτηρεί/ελέγχει τους ευρωπαϊκούς σιδηρόδρομους και αντίστοιχους οργανισμούς, γνώριζε και κατέγραφε στις εκθέσεις της την προβληματική κατάσταση για τα συστήματα ασφαλείας.  

Σημειώνεται ότι ακόμη και σήμερα δεν έχουν ολοκληρωθεί τα έργα με τα συστήματα ασφάλειας ενιαία στο βασικό δίκτυο. 

Με βάση την έρευνα του Συλλόγου σας, ποια στοιχεία αναδεικνύουν την προσπάθεια συγκάλυψης του εγκλήματος; Ποιες παρεμβάσεις, πράξεις, παραλείψεις και από ποιους;

Συνοπτικά και ενδεικτικά αναφορικά με τα στοιχεία συγκάλυψης μπορούμε να αναφέρουμε τα εξής: 

α) Μεγάλη προσπάθεια συγκάλυψης εξελίχθηκε στη εξεταστική επιτροπή. Η κυβερνητική πλειοψηφία δεν επέτρεψε να καταθέσουν σημαντικοί μάρτυρες, όπως οι μηχανοδηγοί και πραγματογνώμονες για την μπάλα φωτιάς (έκρηξη) και τη φωτιά μετά το δυστύχημα. Στη συνέχεια, η κυβερνητική πλειοψηφία με το πόρισμά της, το οποίο στηρίχθηκε πρακτικά μονομερώς στο αφήγημα του ανθρώπινου λάθους, έκλεισε τον δρόμο σε καταλογισμό ευθυνών σε κυβερνητικό επίπεδο, δηλαδή σε υπουργούς μεταφορών . 

β) Στην προσπάθεια συγκάλυψης συγκαταλέγεται η επιχείρηση «μπάζωμα», με την απομάκρυνση τόνων χωμάτων από τον τόπο της σύγκρουσης. Έτσι χάθηκαν βασικά στοιχεία που θα οδηγούσαν στη διακρίβωση για τα αίτια δημιουργίας της μπάλας φωτιάς και της φωτιάς που ακολούθησε και έκαιγε για δυο ώρες, με αποτέλεσμα την απανθράκωση 30 θυμάτων, ορισμένα από τα οποία ζούσαν μετά τη σύγκρουση.  

γ) Ακόμη, δεν βρέθηκαν video για τη φόρτωση και κίνηση της εμπορικής αμαξοστοιχίας  από Θεσσαλονίκη και ενδιάμεσους σταθμούς μέχρι Λάρισα, διότι αφενός ζητήθηκαν μετά από 2 περίπου μήνες, αφετέρου ο ΟΣΕ δεν τα κράτησε παρά το ότι βοούσε το πανελλήνιο. Τα άφησε να επανεγγράφονται, και ένα χρόνο μετά, όταν εξετάστηκε μήπως μπορεί να ανακτηθούν, αυτό διαπιστώθηκε ότι ήταν αδύνατο. Πρόσφατα, δυο χρόνια μετά το δυστύχημα (!), η εταιρεία που διαχειριζόταν τα video παρέδωσε στον ανακριτή 3 video τα οποία τώρα ελέγχει η Διεύθυνση Εγκληματολογικών Ερευνών ως προς τη γνησιότητά τους.  

δ) Στα στοιχεία συγκάλυψης θα πρέπει να συμπεριληφθεί και η «μονταζιέρα», δηλαδή το μοντάρισμα ηχητικών συνομιλιών και η απόδοσή τους στα μέσα ενημέρωσης, προκειμένου να ενισχυθεί κατάλληλα το αφήγημα του ανθρώπινου λάθους. Το μοντάρισμα εντοπίστηκε γρήγορα και έληξε ..άδοξα.     

Θα μπορούσε να καθοδηγηθεί η συγκάλυψη, χωρίς την άμεση εμπλοκή της εκτελεστικής εξουσίας και του πρωθυπουργού; Έχει ή δεν έχει ευθύνη ο ίδιος προσωπικά;

Η εκτελεστική εξουσία είχε παρουσία στον χώρο του δυστυχήματος αμέσως μετά το δυστύχημα με υπουργούς και τον υφυπουργό παρά τω πρωθυπουργώ. Προφανώς  ο τελευταίος είχε πλήρη ενημέρωση για το «μπάζωμα», οπότε ευθύνη αποδίδεται άμεσα και στον ίδιο τον πρωθυπουργό. Επίσης, δεδομένου ότι ο ΟΣΕ είναι ο βασικός οργανισμός με ευθύνη για τη λειτουργία του σιδηρόδρομου -ως βασικού για τη χώρα μεταφορικού μέσου- και τις υποδομές του, και ο οποίος ΟΣΕ πρακτικά ελέγχεται άμεσα από την κυβέρνηση, είναι ένα ζήτημα πόση ευθύνη αναλογεί και στον πρωθυπουργό ως πολιτικός προϊστάμενος του συγκροτηθέντος (με νόμο) «επιτελικού κράτους». 

Το επιχείρημα του πρωθυπουργού ότι αν τα βίντεο είναι γνήσια, καταρρίπτεται με κρότο η θεωρία της συγκάλυψης, είναι δυνατό να ευσταθεί; Με βάση τη δική σας έρευνα, πώς εξηγείται η μεγάλη πυρόσφαιρα, η έκρηξη που οδήγησε δευτερογενώς δεκάδες ανθρώπους στο θάνατο;

Η συγκάλυψη δεν αφορά μόνο το αν η εμπορική αμαξοστοιχία μετέφερε παράνομα  αρωματικούς υδρογονάνθρακες. Η συγκάλυψη άρχισε με τη διαδικασία της εξεταστικής, όπως προαναφέρθηκε, καθώς και με καθυστερήσεις κατά την ανακριτική διαδικασία οι οποίες πρακτικά κατέστρεψαν  σημαντικά πειστήρια του δυστυχήματος. Αναφορικά με την πυρόσφαιρα, διαφαίνεται -σύμφωνα με αρκετές πραγματογνωμοσύνες- ότι αυτή δεν οφείλεται στα έλαια σιλικόνης των μετασχηματιστών, αλλά σε –πτητικούς- αρωματικούς υδρογονάνθρακες, οι οποίοι βρέθηκαν από το Χημείο του Κράτους σε πολλά από τα δείγματα που συλλέχτηκαν από τον τόπο του δυστυχήματος.  

 Τη στάση της Δικαιοσύνης, από το επίπεδο της ανάκρισης έως τις επιθέσεις ανώτατων δικαστών του Αρείου Πάγου εναντίον της κας Καρυστιανού, πώς θα την χαρακτηρίζατε; Κάνει ανεξάρτητα τη δουλειά της; Τελικά τι μπορούμε να περιμένουμε; 

Πραγματικά, υπήρξαν απαράδεκτες παρεμβάσεις δικαστών του Αρείου Πάγου εναντίον της κας Καρυστιανού. Τώρα πλέον, και με την πίεση που ασκούν οι κινητοποιήσεις του κόσμου προς την κυβέρνηση αλλά και τους δικαστικές αρχές,  οι διατυπώσεις ανώτερων δικαστικών λειτουργών αναφορικά με το δυστύχημα είναι πιο προσεκτικές.   

Τις τελευταίες μέρες παρακολουθούμε μια προσπάθεια αντιστροφής του κλίματος και επικοινωνιακής αντεπίθεσης από την κυβέρνηση και τα ΜΜΕ, ότι θα γίνουμε ζούγκλα, θα δημιουργηθεί χάος κτλ. Πώς τα εκλαμβάνει όλα αυτά η κοινωνία και πώς τα ερμηνεύετε εσείς ο ίδιος;

Είναι συνήθης πρακτική, άνθρωποι της κυβέρνησης να βγαίνουν στα ΜΜΕ πριν από μεγάλες κινητοποιήσεις, να προειδοποιούν και να φοβίζουν τον κόσμο για καταστροφές που θα έρθουν με τις κινητοποιήσεις, με προφανή σκοπό να μειωθεί η συμμετοχή σε αυτές. Η απάντηση πρέπει να είναι η μεγάλη συμμετοχή στις κινητοποιήσεις ! 

Το αγκάλιασμα του αγώνα σας από τα πιο ζωντανά κομμάτια της κοινωνίας και ειδικά της νεολαίας είναι κάτι που το περιμένατε; 

Εξ αρχής ο Σύλλογος Συγγενών Θυμάτων Τεμπών 2023 και γενικότερα οι συγγενείς των θυμάτων δεν περιμέναμε τόσο μεγάλη ανταπόκριση. Ήταν, όμως, δεδομένη η αποφασιστικότητά μας να αγωνιστούμε για την απόδοση δικαιοσύνης, να κινητοποιηθούμε και να ενημερώσουμε τον κόσμο για το δυστύχημα με κάθε τρόπο. Πολύ γρήγορα τα πιο ζωντανά κομμάτια της κοινωνίας, η νεολαία, εργατικά σωματεία, σύλλογοι και διάφοροι φορείς εντάχθηκαν ενεργά σε αυτήν την προσπάθεια και την ενίσχυσαν και ενισχύουν καθοριστικά μέχρι σήμερα.  

Ποια τα επόμενα βήματα του Συλλόγου σας σε νομικό επίπεδο νομικό επίπεδο και επίπεδο αγωνιστικών πρωτοβουλιών; 

Δυο χρόνια μετά το έγκλημα, ο Σύλλογος αγωνίζεται σε νομικό επίπεδο για διερεύνηση των πτυχών του εγκλήματος και απόδοση κατηγοριών, φωτίζοντας τα αίτια του δυστυχήματος και τις ευθύνες των εμπλεκομένων, όσο ψηλά και αν βρίσκονται. Αναζητούμε για το σκοπό αυτό εμπεριστατωμένες πραγματογνωμοσύνες. Έχουμε ταχθεί υπέρ της αλλαγής του νόμου περί ευθύνης υπουργών, ώστε να σταματήσει η ατιμωρησία τους. Παράλληλα, ενημερώνουμε με ομιλίες και διάφορες εκδηλώσεις τον κόσμο για τα νέα στοιχεία που προκύπτουν αναφορικά με το δυστύχημα.  

Τέλος, είναι φανερό, ότι αγωνιστικές πρωτοβουλίες και κινητοποιήσεις με μεγάλη συμμετοχή χρειάζονται διαρκώς και είναι αυτές που ασκούν την απαραίτητη πίεση προς κάθε κατεύθυνση με σκοπό την απόδοση δικαιοσύνης.