Οι «αμοιβαίοι δασμοί» του Τραμπ κλιμακώνουν τον οικονομικό πόλεμο

Το παρακάτω άρθρο του Nick Beams δημοσιεύτηκε στο World Socialist Web Site (WSWS) και επιχειρεί να εξηγήσει την πολιτική δασμών που εξαγγέλθηκε και άρχισε να εφαρμόζεται από τη διακυβέρνηση Τραμπ. Το βασικό επιχείρημα είναι ότι οι δασμοί θα αυξήσουν τις τιμές των εισαγόμενων στις ΗΠΑ προϊόντων, άρα θα προκαλέσουν ακρίβεια και πληθωρισμό, ενώ η εγχώρια αμερικανική παραγωγή στην πράξη είναι δύσκολο να ανασυγκροτηθεί καθώς ένα σύγχρονο προϊόν συναρμολογείται από τμήματα που μπορεί να παράγονται σε δεκάδες διαφορετικές χώρες. Θέτει επίσης τη βασική αντίφαση της οικονομικής πολιτικής Τραμπ: από τη μια να ρίξει την ισοτιμία του δολαρίου ώστε να μειωθεί το έλλειμμα ισοζυγίου και να αυξηθούν οι εξαγωγές αμερικανικών προϊόντων, αλλά από την άλλη να διατηρηθεί το δολάριο ως παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα, πράγμα που αντιφάσκει με τυχόν διολίσθησή του.

Η πολιτική δασμών του Τραμπ προκαλείται από δύο αλληλένδετους στόχους. Στο οικονομικό μέτωπο, επιδιώκει να αποσπάσει εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια από αυξήσεις δασμών, που τελικά θα πληρωθούν από τις αμερικανικές εταιρείες και τους καταναλωτές, για να στηρίξει την ολοένα επιδεινούμενη εμπορική και οικονομική θέση των ΗΠΑ, ενώ παράλληλα αποδυναμώνει τους παγκόσμιους οικονομικούς αντιπάλους ιδίως την Κίνα, για να βελτιώσει την εμπορική θέση των ΗΠΑ.

Επίσης, στοχεύει στην ενίσχυση της στρατιωτικής ικανότητας των ΗΠΑ, χρησιμοποιώντας δασμούς για να αναγκάσει τις εταιρείες, ξένες και εγχώριες, να αυξήσουν το επίπεδο των δραστηριοτήτων τους στο αμερικανικό έδαφος, μεγάλο μέρος των οποίων είναι απαραίτητο για τον εφοδιασμό του στρατού.

Σύμφωνα με το νέο καθεστώς, οι ΗΠΑ θα επιβάλλουν «αμοιβαίους δασμούς» σε μια σειρά από χώρες. Ο δασμός δεν καθορίζεται από τον δασμό που άλλες χώρες επιβάλλουν στις αμερικανικές εξαγωγές.

Αντίθετα, έχει αποδοθεί ένας αριθμός σε κάθε μία από τις εμπλεκόμενες χώρες. Αυτό περιλαμβάνει όχι μόνο τον δασμό που επιβάλλεται στις αμερικανικές εξαγωγές, αλλά και όλα τα μέτρα, όπως οι επιδοτήσεις, οι κανονισμοί, τα μέτρα βιοασφάλειας για τα γεωργικά προϊόντα και η αξία του νομίσματος, πράγματα τα οποία οι ΗΠΑ θεωρούν ότι έχουν το ίδιο αποτέλεσμα με έναν δασμό ως διάκριση εις βάρος των ΗΠΑ.

Ο αμοιβαίος δασμός που θα επιβληθεί έχει οριστεί στο μισό αυτού του αριθμού. Έτσι, για την Κίνα, βασικό στόχο του νέου καθεστώτος, ο αριθμός που της αποδίδουν οι οικονομικοί αξιωματούχοι των ΗΠΑ είναι 67 και ο ανταποδοτικός δασμός θα είναι 34%. Αυτό θα προστεθεί στον δασμό 20% που έχει ήδη επιβληθεί στα κινεζικά προϊόντα, με αποτέλεσμα το συνολικό επίπεδο δασμών να ανέλθει στο 54%.

Μία από τις άμεσες επιπτώσεις της αύξησης των δασμών, που θα τεθεί σε ισχύ στις 9 Απριλίου, θα είναι μια σημαντική αύξηση των τιμών για ένα ευρύ φάσμα αγαθών που κατασκευάζονται στην Κίνα και αγοράζονται από τους Αμερικανούς καταναλωτές.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, την οποία ο Τραμπ έχει καταγγείλει ως έναν οργανισμό που έχει συσταθεί για να «πηδάει» τις ΗΠΑ, έχει λάβει τον αριθμό 39 και η δασμολογική επιβάρυνση θα είναι 20 τοις εκατό.

Οι χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας -αρκετές από τις οποίες έχουν γίνει κέντρο παραγωγικών δραστηριοτήτων για πολλές εταιρείες που επιδιώκουν να αποφύγουν τις επιπτώσεις των εμπορικών απαγορεύσεων στην Κίνα- θα πληγούν ακόμη περισσότερο. Ο δασμός για την Ταϊλάνδη θα είναι 36 τοις εκατό, για τη Μαλαισία 24 τοις εκατό και για το Βιετνάμ 46 τοις εκατό.

Ο δασμός για τη Νότια Κορέα, η οποία έχει ήδη πληγεί από τον δασμό 25 τοις εκατό για τα «ξενόφερτα» αυτοκίνητα, θα είναι 25 τοις εκατό. Και ο κατάλογος συνεχίζεται.

Σε όλες τις χώρες που δεν θα πληγούν με «αμοιβαίο δασμό» θα επιβληθεί δασμός 10% στις εξαγωγές τους, σε ένα μέτρο που αποσκοπεί, εν μέρει, στο να αποτρέψει τις εταιρείες από το να μεταφέρουν κάποιες από τις δραστηριότητές τους σε χώρες που δεν έχουν στοχοποιηθεί ειδικά από τις ΗΠΑ.

Ο Τραμπ ξεκίνησε την παρουσίαση του νέου δασμολογικού καθεστώτος στον Λευκό Οίκο με το συνηθισμένο πλέον παραλήρημά του κατά του υπόλοιπου κόσμου.

«Για δεκαετίες, η χώρα μας λεηλατήθηκε, λεηλατήθηκε, βιάστηκε και λεηλατήθηκε από έθνη κοντά και μακριά, τόσο από φίλους όσο και από εχθρούς», είπε, σημειώνοντας αργότερα ότι σε ορισμένες περιπτώσεις οι φίλοι ήταν χειρότεροι από τους εχθρούς.

Για χρόνια, οι σκληρά εργαζόμενοι Αμερικανοί πολίτες αναγκάστηκαν να κάθονται στο περιθώριο, καθώς άλλα έθνη γίνονταν πλούσια και ισχυρά, σε μεγάλο βαθμό εις βάρος μας, αλλά τώρα είναι η σειρά μας να ευημερήσουμε.

Ωστόσο, οι επανειλημμένοι ισχυρισμοί του Τραμπ ότι τα δασμολογικά μέτρα θα δημιουργήσουν μια νέα χρυσή εποχή για τις ΗΠΑ είναι μια μυθοπλασία. Δεν θα μειώσουν τον πληθωρισμό, αλλά θα αυξήσουν τις τιμές σε ένα ευρύ φάσμα αγαθών. Οι δασμοί στα αυτοκίνητα θα αυξήσουν τις τιμές των αυτοκινήτων από 3.000 έως 10.000 δολάρια.

Χιλιάδες θέσεις εργασίας θα χαθούν, και όποια νέα εργοστάσια δημιουργηθούν στις ΗΠΑ θα είναι σε μεγάλο βαθμό αυτοματοποιημένα, με μικρό εργατικό δυναμικό για να μειωθεί το κόστος.

Επιπλέον, το λεγόμενο προϊόν «αμερικανικής κατασκευής» είναι ανύπαρκτο. Κάθε αυτοκίνητο στον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, είναι προϊόν ενός πολύπλοκου διεθνούς καταμερισμού εργασίας. Για παράδειγμα, το φορτηγό Ford F-150 pickup, ένα από τα πρότυπα του θεωρούμενου ως «αμερικανικού» αυτοκινήτου, αποτελείται από χιλιάδες εξαρτήματα που εισάγονται από όλο τον κόσμο.

Ο Τραμπ ισχυρίζεται ότι το νέο δασμολογικό καθεστώς είναι μια μαγική πανάκεια που θα αποπληρώσει τόσο το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ όσο και το εμπορικό έλλειμμα.

Όμως οι εκτιμήσεις για τα αναμενόμενα έσοδα από τους δασμούς, σύμφωνα με την Capital Economics, είναι ότι το πολύ-πολύ να αποφέρουν περίπου 800 δισεκατομμύρια δολάρια.

Μόνο ο λογαριασμός των τόκων για το αμερικανικό χρέος, που σήμερα ανέρχεται σε περίπου 36 τρισεκατομμύρια δολάρια και αυξάνεται, ανέρχεται σε 1 τρισεκατομμύριο δολάρια κάθε χρόνο, καθώς γίνεται γρήγορα το μεγαλύτερο κονδύλι του προϋπολογισμού.

Οι εμπορικές πολιτικές της κυβέρνησης Τραμπ είναι εσωτερικά αντιφατικές. Από τη μία πλευρά, θέλει να διευρύνει τις εξαγωγικές αγορές των ΗΠΑ αποδυναμώνοντας την αξία του δολαρίου ΗΠΑ, καθιστώντας έτσι τα αμερικανικά προϊόντα φθηνότερα στις παγκόσμιες αγορές. Αλλά η διατήρηση του καθεστώτος του αποθεματικού νομίσματος, το οποίο ο Τραμπ θεωρεί υπαρξιακό ζήτημα για τις ΗΠΑ -η απώλειά του, όπως έχει πει, θα ήταν ισοδύναμη με την απώλεια ενός πολέμου- εξαρτάται από ένα ισχυρό δολάριο.

Επιπλέον, όσο κι αν ο Τραμπ αναπολεί τον πρόεδρο Γουίλιαμ ΜακΚίνλεϊ και το δασμολογικό του καθεστώς στις αρχές του 20ού αιώνα, η αμερικανική οικονομία έχει προ πολλού ξεπεράσει τα εθνικά της σύνορα και εξαρτάται από μια επεκτεινόμενη παγκόσμια οικονομία.

Αλλά η παγκόσμια οικονομία, που ήδη βιώνει κάποιους από τους χαμηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης των τελευταίων δεκαετιών, πρόκειται τώρα να δεχτεί άλλο ένα σημαντικό πλήγμα. Σύμφωνα με υπολογισμούς που δημοσιεύθηκαν νωρίτερα αυτή την εβδομάδα στους Financial Times, το συνολικό πλήγμα στην παγκόσμια οικονομία θα μπορούσε να είναι της τάξης των 1,4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων εάν, όπως είναι προφανές, υπάρξουν αντίποινα (σ.μτφ. ήδη όλες οι εμπλεκόμενες χώρες ανακοίνωσαν κόντρα δασμούς στους δασμούς Τραμπ).

Συν τοις άλλοις, υπάρχει αυξανόμενη νευρικότητα στις χρηματοπιστωτικές αγορές -που βρίσκονται ήδη σε εύθραυστη κατάσταση λόγω της αύξησης του παγκόσμιου χρέους τόσο των κυβερνήσεων όσο και των επιχειρήσεων.

Αυτό εκφράστηκε στην επιστολή του Larry Fink, του διευθύνοντος συμβούλου της BlackRock, της μεγαλύτερης εταιρείας διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων στον κόσμο, προς τους μετόχους αυτή την εβδομάδα. Είπε ότι «ο προστατευτισμός έχει επιστρέψει δυναμικά» και ότι στις συζητήσεις του, οι άνθρωποι ήταν «πιο ανήσυχοι για την οικονομία από οποιαδήποτε άλλη στιγμή στην πρόσφατη ιστορία».

Η πρόσφατη ιστορία, πρέπει να σημειωθεί, περιλαμβάνει την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και τη χρηματοπιστωτική κρίση του Μαρτίου του 2020, η οποία είδε το πάγωμα της αγοράς ομολόγων του αμερικανικού Δημοσίου.

Ο Τραμπ επιβάλλει το σαρωτικό δασμολογικό καθεστώς βάσει του νόμου περί διεθνών οικονομικών εξουσιών έκτακτης ανάγκης του 1977, ο οποίος ψηφίστηκε επί δημοκρατικής κυβέρνησης Κάρτερ και του δίνει την εξουσία να κηρύξει εθνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης εάν υπάρχει μια «ασυνήθιστη και έκτακτη» απειλή από το εξωτερικό των ΗΠΑ που επηρεάζει την εθνική ασφάλεια, την εξωτερική πολιτική ή την οικονομία.

Το λεγόμενο ενημερωτικό δελτίο που εξέδωσε ο Λευκός Οίκος ανέφερε ότι η εθνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης ήταν αποτέλεσμα του μεγάλου και επίμονου εμπορικού ελλείμματος. Ήταν 918 δισεκατομμύρια δολάρια το 2024, μια αύξηση 17% από το προηγούμενο έτος.

Η ανακοίνωση του Λευκού Οίκου κατέστησε σαφές ότι οι στρατιωτικές σκοπιμότητες αποτελούν κεντρική κινητήρια δύναμη του νέου δασμολογικού καθεστώτος. Οι «αμοιβαίοι δασμοί» στρέφονται κατά των χωρών «με τις οποίες οι ΗΠΑ έχουν τα μεγαλύτερα εμπορικά ελλείμματα», αλλά σχεδόν κάθε φορά που θίγονται οικονομικά θέματα στο έγγραφο, συνδέονται με στρατιωτικά ζητήματα.

Το έγγραφο αναφέρει ότι οι «ολέθριες» οικονομικές πολιτικές και πρακτικές των εμπορικών εταίρων υπονομεύουν την ικανότητα των ΗΠΑ να παράγουν αγαθά για το κοινό «και τον στρατό, απειλώντας την εθνική ασφάλεια».

Το ‘Made in America’, διακήρυττε, δεν είναι απλώς ένα σλόγκαν – είναι μια οικονομική προτεραιότητα και προτεραιότητα εθνικής ασφάλειας αυτής της κυβέρνησης.

Τα αμερικανικά αποθέματα στρατιωτικών αγαθών ήταν «πολύ χαμηλά για να είναι συμβατά με τα συμφέροντα της εθνικής άμυνας» και οι εξελίξεις στη βιοκατασκευή, τις μπαταρίες και τη μικροηλεκτρονική πρέπει να υπάρξουν, «για την υποστήριξη των αμυντικών αναγκών».

Εξηγώντας την εστίαση στους μη δασμολογικούς φραγμούς, ιδίως όσον αφορά την Κίνα, ανέφερε ότι αυτοί όχι μόνο υπονόμευσαν την ανταγωνιστικότητα των ΗΠΑ, αλλά και απείλησαν «την οικονομική και εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ αυξάνοντας την εξάρτησή μας από τις ελεγχόμενες από το εξωτερικό αλυσίδες εφοδιασμού για κρίσιμες βιομηχανίες, καθώς και για καθημερινά αγαθά».

Το ενημερωτικό δελτίο περιέγραφε τον κεντρικό πυρήνα του οικονομικού πολέμου.

“Το σημερινό διάταγμα περιέχει επίσης εξουσία τροποποίησης, η οποία επιτρέπει στον Πρόεδρο Τραμπ να αυξήσει τους δασμούς εάν οι εμπορικοί εταίροι προβούν σε αντίποινα ή να μειώσει τους δασμούς εάν οι εμπορικοί εταίροι λάβουν σημαντικά μέτρα για την αποκατάσταση των μη αμοιβαίων εμπορικών ρυθμίσεων και την ευθυγράμμιση με τις Ηνωμένες Πολιτείες σε θέματα οικονομίας και εθνικής ασφάλειας”.

Με άλλα λόγια, μπείτε στη σειρά ή θα χτυπηθείτε -και μάλιστα πιο σκληρά αν κουνήσετε το δάχτυλο.

Τα δασμολογικά μέτρα δεν είναι απλώς μια προετοιμασία για πόλεμο – είναι σίγουρα αυτό, και σε παλαιότερες εποχές θα μπορούσαν να θεωρηθούν πράξη πολέμου. Σήμερα, τα όρια μεταξύ των καταστάσεων πολέμου και ειρήνης είναι θολά, καθώς ο πόλεμος στο οικονομικό μέτωπο συνδέεται άμεσα με την επεκτατική προσπάθεια του αμερικανικού ιμπεριαλισμού – οι απειλές να γίνει ο Καναδάς το 51ο κράτος, οι συνεχιζόμενες επιχειρήσεις για την κατάληψη της Γροιλανδίας και οι αυξημένοι βομβαρδισμοί των Χούθι στην Υεμένη, είναι μερικές μόνο εικόνες αυτής της επεκτατικής προσπάθειας.

Πηγή: World Socialist Web Site

Μετάφραση: antapocrisis