Μουντιάλ στο Κατάρ: Αυτή τη φορά το σκοινί έχει παρατραβηχτεί

Γράφει ο Ken Bensinger, Aμερικανός δημοσιογράφος ειδικευμένος σε θέματα διαφθοράς στο ποδόσφαιρο, σχετικά με το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1978 στην Αργεντινή, αναφερόμενος στις στιγμές που ακολούθησαν τη λήξη του μεγάλου τελικού, κατά τον οποίο η «αλμπισελέστε» νίκησε 3-1 την Ολλανδία και στέφθηκε παγκόσμια πρωταθλήτρια για πρώτη φορά στην ιστορία της:

«Μόλις ένα μίλι μακριά οι φρουροί της ESMA, της φυλακής των βασανιστηρίων συνόδευσαν μερικούς από τους κρατούμενους σε αυτοκίνητα που τους περίμεναν και τους οδήγησαν στην πόλη για να παρακολουθήσουν την μαζική ευφορία διατάζοντάς τους να βγάλουν το κεφάλι τους από τα παράθυρα και να παρακολουθήσουν. Ένα αυτοκίνητο σταμάτησε σε μια τοπική πιτσαρία και οι κρατούμενοι, πολλοί από τους οποίους δεν είχαν βγει έξω από τα τείχη της φυλακής για χρόνια, στάθηκαν εκεί και παρακολουθούσαν τρέμοντας χλωμοί, τρομαγμένοι καθώς οι θαμώνες πηδούσαν πάνω στα τραπέζια και τραγουδούσαν θριαμβευτικά ποδοσφαιρικά τραγούδια. Κανείς δεν φαινόταν να προσέχει όταν τους έβαλαν ξανά στα αυτοκίνητά τους και τους πήγαν ξανά στους θαλάμους βασανιστηρίων.»

Με αυτήν την γλαφυρή εικόνα συνοψίζεται η μεγάλη διαίρεση που έλαβε χώρα σε εκείνο το Παγκόσμιο Κύπελλο: εκατομμύρια Αργεντίνων από τη μία, να ζουν την ύψιστη εθνική καταξίωση μέσω του «θριάμβου» της εθνικής τους και χιλιάδες συμπολιτών τους λίγα χιλιόμετρα μακριά από εκεί που ήταν στραμμένα τα φώτα της παγκόσμιας κοινότητας να υποφέρουν, να βασανίζονται, να εκτελούνται, να εξαφανίζονται στα χέρια της ESMA, που μάλλον προσομοιάζει με την γνωστή σε μας ΕΑΤ – ΕΣΑ της περιόδου της δικής μας χούντας. Η ανάληψη της διοργάνωσης ήταν ιδανική ευκαιρία προκειμένου η στυγνή και ειδεχθής χούντα του Βιδέλα να ξεπλυθεί και να αποκτήσει στην διεθνή σκηνή μια κάποια νομιμοποίηση ή έστω ανοχή.

44 χρόνια μετά, η αυλαία του Παγκοσμίου Κυπέλλου ξαναανοίγει, για πρώτη φορά σε αραβική χώρα της Μέση Ανατολής, στο δυσώδες, σκοτεινό, μοναρχικό και υπέρθερμο Κατάρ. Στην φετινή εκδοχή της παγκόσμιας «γιορτής» του ποδοσφαίρου έχουμε πάλι τα βασικά συστατικά που χρησιμοποιήθηκαν με απόλυτη επιτυχία και σε προηγούμενες διοργανώσεις (βλέπε Μουντιάλ Βραζιλίας, Ρωσίας κ.α.) αλλά αυτή τη φορά σε αφθονία. Χρηματισμός ανώτατων αξιωματούχων της παγκόσμιας εγκληματικής οργάνωσης που ακούει στο όνομα FIFA, προκειμένου η ομοσπονδία να «προτιμήσει» την ανάθεση της διοργάνωση στους εμίρηδες – πετρελαιάδες αντί σε άλλες χώρες. Ευνοϊκό περιβάλλον επενδύσεων δισεκατομμυρίων από κατασκευαστικούς κολοσσούς για τα έργα υποδομής. Εκμετάλλευση φτηνού εργατικού δυναμικού σε εξοντωτικές συνθήκες για την υλοποίηση των γιγαντιαίων έργων. Και φυσικά απόπειρα αντιστροφής μιας διαδεδομένης παγκόσμιας αρνητικής προδιάθεσης απέναντι στο καθεστώς της διοργανώτριας χώρας προς μια – αν όχι διακηρυκτικά, σίγουρα ντε φάκτο αποδοχή του.

Αυτή τη φορά όμως το σκοινί έχει παρατραβηχτεί. Τα στοιχεία δείχνουν πάνω από  6.500 χιλιάδες άμεσους και έμμεσους θανάτους εργατών ως απόρροια των συνθηκών εργασίας στην μεγαλύτερη εργασιακή γαλέρα που έχει γνωρίσει ο σύγχρονος αθλητισμός. Αν συνυπολογίσει κανείς και τους επερχόμενους θανάτους αλλά και τα μόνιμα και χρόνια σοβαρά προβλήματα υγείας σε χιλιάδες ξένων – στην συντριπτική τους πλειοψηφία – μεταναστών – εργατών που για χρόνια έλιωναν μέσα σε ένα φυσικό θερμοκήπιο αγωνιζόμενοι να προλάβουν τις προθεσμίες αλλά και να διασφαλίσουν το εργασιακό τους μέλλον, τότε μιλάμε για ένα ανθρωπιστικό έγκλημα.

Εύκολο να σηματοδοτήσουμε το πόσο βάρβαρο, οπισθοδρομικό και επικίνδυνο για την πάσης φύσεως διαφορετικότητα και μειονότητα είναι το δικτατορικό Κατάρ. Οι ίδιοι βέβαια οι διοργανωτές έχουν μεριμνήσει ώστε τον προσεχή μήνα που το φιλοθεάμον κοινό θα στρέψει τους προβολείς του στον Κόλπο, η χλιδή και τα δισεκατομμύρια που δαπανήθηκαν να αμβλύνουν και να ωραιοποιήσουν την σκληρή πραγματικότητα της χώρας. Για έναν μήνα, στο βωμό της εισροής ζεστού δυτικού χρήματος και διεθνούς αναγνώρισης και προβολής, πολλοί περιορισμοί του καθεστώτος θα ανασταλούν. Μέχρι και ειδικές ζώνες για πώληση και κατανάλωση αλκοόλ θα δημιουργηθούν, ώστε οι Δυτικοί να νιώσουν οικεία κατά την ολιγοήμερη παραμονή τους στο Κατάρ. Μετά πάλι τα ίδια. Μόλις οι ζητωκραυγές σιγήσουν, δε θα έχει αλλάξει τίποτα. Μόνο οι σκιές των απόκοσμων κολοσσιαίων γηπέδων που χτίστηκαν από σύγχρονους σκλάβους θα έχουν προστεθεί στο φόντο του εμιράτου.

Πιο δύσκολο ακόμα, να συλλάβουμε και να αναδείξουμε την εξωφρενική εμπορευματοποίηση του σύγχρονου ποδοσφαίρου που δεκαετία με τη δεκαετία πολλαπλασιάζεται με γεωμετρική πρόοδο. Η διοικητική ναυαρχίδα του λαοφιλέστερου αθλήματος στη Γη, η FIFA, είδε με οξυδέρκεια τα τελευταία χρόνια ότι μπορεί να μεγαλώσει ακόμα περισσότερο την οικονομική της φούσκα, βάζοντας στην εξίσωση τους άμαθους από ποδόσφαιρο αλλά με απεριόριστες επενδυτικές ικανότητες Σεϊχηδες και Εμίρηδες της Μέσης Ανατολής (Μάνστεστερ Σίτι, Παρί Σεν Ζερμαίν κλπ). Το αποτέλεσμα εκπληκτικό. Τα πετροδόλαρα έχουν εκτοξεύσει στη στρατόσφαιρα την μπίζνα του ποδοσφαίρου και το Μουντιάλ του Κατάρ είναι η επισφράγιση της νέας εποχής του αθλητισμού.

Ο δυτικός αθλητισμός των χωρών της «ελεύθερης» και «δημοκρατικής» Δύσης βρίσκεται πλέον σε αγαστή συνεργασία με τα θεοκρατικά καθεστώτα της Μέσης Ανατολής, αφού ο χρυσός αυτός γάμος διανοίγει ένα λαμπρό μέλλον κερδοφορίας και δισεκατομμυρίων. Φυσικά, όλα αυτά δε γίνονται αφιλτράριστα γιατί πρέπει και ο υπερφίαλος αυτός θίασος του πλούτου να σερβίρεται ήπια στο πόπολο. Εξ ού και το δήθεν financial fair play, η υποτιθέμενη κάθαρση της διοικητικής ηγεσίας της FIFA και οι ψευδεπίγραφες καταγγελίες παραγόντων, παικτών και ομοσπονδιών για την πολιτική κατάσταση στο Κατάρ οι οποίες βέβαια ξεχνιούνται με το εναρκτήριο λάκτισμα της διοργάνωσης.

Ακόμη πιο δύσκολο και πιο σκληρό για όλους εμάς τους ποδοσφαιρόφιλους να διαχωρίσουμε το αγαπημένο άθλημα στην ρομαντική και αυθεντική του εκδοχή από το σύγχρονο ανταγωνιστικό και απρόσωπο αλλά πιο εντυπωσιακό από ποτέ ποδόσφαιρο του παρόντος. Το επίδικο είναι πολύ απαιτητικό. Το εμπόρευμα που έρχεται πλέον στις οθόνες μας, καθαρά αγωνιστικά, είναι πιο ελκυστικό από ποτέ. Το τίμημα όμως είναι τεράστιο. Για το γκλαμουράτο αυτό υπερθέαμα που καλούμαστε να απολαύσουμε, έχει επιστρατευτεί ένας απάνθρωπος μηχανισμός που έχει βαδίσει επί πτωμάτων προκειμένου να ξεπεράσει τις προσδοκίες των απανταχού «εραστών» της μπάλας. Θα κλείσουμε την τηλεόραση αυτή τη φορά, ή θα περιμένουμε να δούμε επιτέλους τον Μέσι να εκπληρώνει τους ποδοσφαιρικούς χρησμούς που παραμένουν ανεπιβεβαίωτοι από την εποχή του «Θεού» Ντιέγκο, ξεχνώντας όλα αυτά που μεσολάβησαν πριν πατήσουν στο χόρτο οι παγκόσμιοι αστέρες; Ανεξαρτήτως της απόφασής μας, το πιο κρίσιμο είναι να καταλάβουμε ότι όσο η αγορά ορίζει τα τεκταινόμενα, η γλυκιά ανάμνηση που έχουμε όλοι, ο καθένας με διαφορετικό βίωμα, από μια αγαπημένη στιγμή συλλογικής ταύτισης και μέθεξης ενός ποδοσφαιρικού αγώνα, καταπατάται βίαια από το ηχηρό πέρασμα των μισθοφόρων της Ανώνυμης Εταιρίας με την επωνυμία «Ποδόσφαιρο Α.Ε».

Ρωμανός Στιβακτάκης

Ο Ρωμανός Στιβακτάκης είναι δικηγόρος