Καταλονία: ένα προβλημα με πολλές αναγνώσεις…

Από την άλλη πλευρά, η τοπική κυβέρνηση του Πουιτζντεμόντ έχει ήδη εξαγγείλει την πρόθεση για μονομερή ανακήρυξη. Η Ευρωπαϊκή Ένωση φοβούμενη ότι θα ανοίξουν οι ασκοί του Αιόλου και για το Βέλγιο, τον ιταλικό βορά και τη Σκωτια, στηρίζει τον Ραχόι και καλεί τις δύο πλευρές σε διάλογο.Σε ό,τι αφορά στην ουσία των πραγμάτων, κατά πρώτο είναι σαφές ότι πρέπει να καταγγελθεί η βία και καταστολή του ισπανικού κράτους ενάντια στο αυτονομιστικό κίνημα, που από ότι φάνηκε στηριζεται από ένα μεγαλο κομμάτι της καταλανικής κοινωνίας, τουλάχιστον 2 εκατομμύρια από τα 5 των εκλογέων ψήφισε υπέρ της ανεξαρτησίας μέσα σε ιδιαίτερα αντίξοες συνθηκες, με χιλιάδες εισαγόμενους αστυνομικους της quardiacivil που έχουν να εμφανιστούν στην Καταλονία από τον καιρό του Φράνκο, με τραυματισμούς, συλλήψεις και εκκενώσεις σχολείων. Είναι αδιαμφισβήτητο δικαίωμα κάθε λαού να ορίζεται όπως νομίζει, να διεξάγει δημοψηφίσματα και να καθορίζει ελεύθερα το μέλλον του. Αποτελεί στοιχειώδες δημοκρατικό δικαίωμα και η Αριστερά σε όλο τον κόσμο οφείλει να το υπερασπίσει δείχνοντας έμπρακτα την διεθνιστική της αλληλεγγύη.

Πέρα από αυτό όμως υπάρχει και μία δεύτερη ουσιαστική πλευρά που αν τη χάσει η Αριστερά και σταθεί μόνο στο σημείο της καταστολής, τότε έχει χάσει το δάσος. Η πλευρά αυτή αφορά λοιπόν το ποιος δίνει το πολιτικό στίγμα στο κάθε στρατόπεδο στην καταλανική κρίση. Στο πρώτο στρατόπεδο τα πράγματα είναι πιο φανερά, τον τόνο δίνει η δεξιά του Ραχόι, του βασιλιά και των φρανκικών κατάλοιπων, συνεπικουρούμενη από τους σοσιαλιστές -παρά τις φραστικές διαφοροποιήσεις- και εννοείται το ισπανικό κεφάλαιο. Στη δεύτερη πλευρά τα πράγματα είναι πιο μπερδεμένα. Το αυτονομιστικό μπλόκ είναι αρκετά ετερογενές. Περιλαμβάνει μεγάλο κομματι της καταλανικής αστικής τάξης που νιώθει να συμπιέζεται από τις πολιτικές του ισπανικού κράτους και πολιτικά εκφράζεται από το  κυβερνητικό σχημα στην τοπική βουλή που αδυνατεί να δει το μέλλον της Καταλονίας έξω από την ΕΕ και τους κυρίαρχους ιμπεριαλιστικούς σχηματισμους και που εδώ και χρόνια βέβαια εφαρμόζει τις ιδιες αντιλαικές πολιτικές με την Μαδρίτη.

Ας μην ξεχνάμε ότι η Καταλονία αποτελεί αυτή την στιγμή το βαρύ πυροβολικό της βιομηχανίας αλλά και του τουρισμού της Ισπανίας – έχει μόνη της το 25% των εξαγωγών της χώρας. Από την άλλη το καταλανικό κρατος είναι υποχρεωμένο να αποδίδει στην Μαδρίτη το 50% των φόρων με στόχο να διοχετεύεται τμήμα αυτών των εσόδων στις φτωχότερες περιοχές όπως η Ανδαλουσία ή η Εξτρεμαδούρα. Η απαλλαγή από το παραπάνω καθεστώς αποτελεί βασικό επιχείρημα του κυρίαρχου δεξιού αυτονομιστικού κομματος που ελέγχει την τοπική κυβέρνηση.

Το στρατόπεδο των αυτονομιστών επίσης περιλαμβάνει μετριοπαθή τμήματα της πατριωτικής φιλοευρωπαϊκής αριστεράς -ERC- αλλά και πιο ριζοσπαστικα τμήματα της καταλανικής αριστεράς -CUP- με σημαντική επιρροή στην νεολαία. Βέβαια, σημαντικά κομματια της αριστεράς όπως οι Podemos και η Ενωμένη Αριστερά δεν συμμερίζονται το αίτημα της απόσχισης. Το στρατόπεδο αυτό περιλαμβανει τέλος πληθος καταλανών που μέσα στον οδοστρωτήρα της κρίσης -και καθώς το Podemos δεν φαίνεται να πείθει ως εναλλακτική λύση, βρίσκει διέξοδο στον διαχωρισμό από την Ισπανία. Όχι στη λογική της ανεξαρτησίας όμως από την ΕΕ και τις πολιτικές του κεφάλαιου, αλλά στη λογική «να σταματήσουμε να χρηματοδοτούμε τους άλλους». Από την ως τώρα τουλάχιστον τροπή των πραγμάτων πολιτικά τον τόνο στην αυτονομιστική πλευρά τον δίνει κυρίως το συστημικό κομμάτι του καταλανικού πολιτικού προσωπικού, παρά το γεγονός ότι ένα σημαντικό τμημα της νεολαίας εχει κινητοποιηθεί τελευταία με πιο ριζοσπαστικές πλευρές του κινήματος.

Το ερώτημα λοιπόν που προκύπτει είναι αν μπορεί η Αριστερά εκεί και διεθνώς -στην αντισυστημική τουλάχιστον εκδοχή της- να στοιχηθεί αυτή τη στιγμή άκριτα με την επικρατούσα άποψη του αυτονομιστικού μπλοκ, που είναι απόσχιση, αλλά μέσα στην ΕΕ και χωρίς την παραμικρή αμφισβήτηση στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές του κεφαλαίου και στην ιμπεριαλιστική παγκοσμιοποίηση. Η απάντηση θα πρέπει να είναι αρνητική. Μέχρι στιγμής οι αυτονομιστικές δυνάμεις που βάζουν τα ζητήματα από μια ταξική πλευρά φαίνεται πως δεν παίζουν καθοριστικό ρόλο στα πράγματα, εκτός και αν οι εξελίξεις είναι τέτοιες που βοηθήσουν να τροποποιηθούν οι συσχετισμοί μέσα στο ίδιο το αυτονομιστικό κίνημα, γεγονός που θα αποτελούσε μια πραγματική διέξοδο για την εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα της Καταλονίας.