Η προσπάθεια του Τραμπ να αγοράσει εμβόλιο για τον κορωνοϊό δείχνει γιατί το μοντέλο των μεγάλων φαρμακοβιομηχανιών πρέπει να αλλάξει

Οι πανδημίες δεν καταστρέφουν τις κοινωνίες, φανερώνουν, παρ’ όλα αυτά, τις αδυναμίες τους. Όπως ανέφερε πρόσφατα ο ιστορικός της ιατρικής, Φρανκ Σνόουντεν, στον New Yorker: «Οι επιδημικές ασθένειες δεν είναι τυχαία γεγονότα που πλήττουν τις κοινωνίες ξαφνικά και χωρίς προειδοποίηση… αντίθετα, κάθε κοινωνία δημιουργεί τα δικά της συγκεκριμένα τρωτά σημεία».

Ο κορωνοϊός αποκαλύπτει τις επιπτώσεις των διαδοχικών περικοπών του προϋπολογισμού στο NHS (Εθνικό Σύστημα Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου), αφήνοντας τον τομέα της υγείας υποστελεχωμένο και ανεπαρκώς εξοπλισμένο για την αντιμετώπιση μιας πανδημίας. Και όπως και άλλες πανδημίες πριν από αυτόν, ο κορωνοϊός θα αφαιρέσει κατά βάση τις ζωές των πιο ευάλωτων: ηλικιωμένων, άστεγων, φυλακισμένων, των μεταναστών που δεν έχουν πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη καθώς και εκείνων με προϋπάρχοντα ζητήματα υγείας όπως ο καρκίνος και ο HIV.

Ο ιός έχει αποκαλύψει, επίσης, μια ακόμα θανατηφόρα αδυναμία στο υγειονομικό μας σύστημα: το κερδοσκοπικό μοντέλο της φαρμακευτικής καινοτομίας, στο οποίο βασιζόμαστε για την ανάπτυξη εμβολίων και φαρμάκων που σώζουν ζωές.

Η είδηση ότι ο Ντόναλντ Τραμπ προσπάθησε να αγοράσει τα αποκλειστικά δικαιώματα για ένα πιθανό εμβόλιο κατά του Covid-19 από μια γερμανική εταιρεία βιοτεχνολογίας αντιμετωπίστηκε με οργή. Στη μέση μιας παγκόσμιας κρίσης, όταν ολόκληρη η ανθρωπότητα κινδυνεύει, η αίσθηση της δικαιοσύνης – αλλά και το ίδιον συμφέρον – κάνει αυτήν την αναίσχυντη απόπειρα εξαγοράς και αποκλειστικής χρήσης του δικαιώματος στη ζωή (χωρίς ιδιαίτερη έγνοια για εκείνους που αποκλείονται), να φαίνεται ανήθικη.

Το ζήτημα, όμως, προχωράει πέρα από τον Τραμπ. Ο κορωνοϊός θα πρέπει να μας ωθήσει να σκεφτούμε εάν η φαρμακοβιομηχανία και τα μονοπώλια που ορίζουν τα κέρδη της θα πρέπει να συνεχίσουν να ελέγχουν το ποια φάρμακα θα αναπτυχθούν και ποιος θα έχει πρόσβαση σε αυτά.

Τη λήψη αποφάσεων στη φαρμακευτική βιομηχανία την ορίζει το κέρδος. Γι’ αυτό και δεν έχουμε φάρμακα για τη θεραπεία ασθενειών όπως η φυματίωση, η οποία σκοτώνει εκατομμύρια φτωχούς στον κόσμο κάθε χρόνο – και γι’ αυτό δεν είμαστε και πιο κοντά στην εύρεση εμβολίου για τον Covid-19. Δεν είναι ο πρώτος κορωνοϊός που απειλεί τον κόσμο, άλλωστε. Οι ερευνητές είχαν ένα υποσχόμενο υποψήφιο φάρμακο για τη θεραπεία ιών όπως ο SARS και ο κοροναϊός του 2016, αλλά, σκεπτόμενοι το μικρό αναμενόμενο κέρδος, εστίασαν τις προσπάθειές τους σε πιο επικερδείς επιχειρηματικές δραστηριότητες.

Μόνο μετά την κρίση του Έμπολα το 2014, η οποία απείλησε για σύντομο χρονικό διάστημα τον πλούσιο κόσμο, οι δυτικές χώρες αποφάσισαν να ερευνήσουν τις θεραπείες για την ασθένεια που δολοφονεί εδώ και χρόνια ανθρώπους στην Αφρική. Η Συμμαχία για την Καινοτομία για την Επιδημική Ετοιμότητα (CEPI) ιδρύθηκε το 2017 για να οδηγήσει τις δημόσιες επενδύσεις στην έρευνα και ανάπτυξη προς θεραπείες πανδημιών. Ακόμη και σήμερα όμως, διαμαρτύρεται για το γεγονός ότι προσπαθεί να κεντρίσει το ενδιαφέρον των φαρμακευτικών εταιρειών σε μια έρευνα που θα μπορούσε να σώσει αμέτρητες ζωές, χωρίς πάντα επιτυχία.

Καθώς οι εταιρείες αρχίζουν να βλέπουν τις δυνατότητες κέρδους στον Covid-19, οι επενδύσεις αυξάνονται∙ όπως για κάθε φάρμακο σχεδόν που εισάγεται στην αγορά, ο δημόσιος τομέας θα διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο στη χρηματοδότηση σχεδόν κάθε υποψήφιου εμβολίου και θεραπείας. Υπάρχει όμως ένας τεράστιος κίνδυνος: χωρίς κυβερνητική παρέμβαση, κάθε εμβόλιο για τον κορωνοϊό να είναι τόσο ακριβό, ώστε μόνο οι πλούσιες χώρες να μπορούν να το υποστηρίξουν οικονομικά.

Στις ΗΠΑ, ο Μπέρνι Σάντερς έχει ζητήσει να διατίθεται δωρεάν το εμβόλιο του κορωνοϊού. Η κίνηση του Τραμπ να αγοράσει την αποκλειστική χρήση ενός υποψήφιου εμβολίου για τους Αμερικανούς δεν αποτελεί καλό οιωνό. Το Ηνωμένο Βασίλειο πρέπει να ενεργήσει διαφορετικά. Όπως φάνηκε πλέον η ηθική υποχρέωση ενός εθνικού συστήματος υγείας που να εγγυάται δίκαιη υγειονομική περίθαλψη σε όλους, έτσι πρέπει να εφαρμόσουμε και όρους στη χρηματοδότηση της έρευνας, που να απαγορεύουν την κερδοσκοπία από τον Covid-19. Όλοι όσοι χρειάζονται θεραπεία σε όλο τον κόσμο, να μπορούν να την έχουν. Αυτό θα πρέπει να είναι το πρώτο βήμα προς την αναδιάταξη του μοντέλου της φαρμακευτικής καινοτομίας, μακριά από τα ιδιωτικά κέρδη, κοντά τη δημόσια υγεία.

Παρότι οι πανδημίες δείχνουν τον χειρότερο μας εαυτό, μπορούν επίσης να μας διδάξουν με ποιον τρόπο να γίνουμε πιο ασφαλείς. Αυτό θα πρέπει να ξεκινήσει με την κατάλληλη μέριμνα για τις ευάλωτες ομάδες, να υπάρξει δέσμευση για την υγεία ως ανθρώπινο δικαίωμα και να επενδυθούν επαρκή χρήματα σε ένα δημόσιας ιδιοκτησίας και λειτουργίας εθνικό σύστημα υγείας, για να διασφαλιστεί ότι όλοι έχουμε δικαίωμα σε αυτό.

Αν θα μπορούσε ο κορωνοϊός να μας διδάξει κάτι, θα ήταν η απόρριψη της εγωιστικής αλά Τραμπ αντίδρασης σε αυτήν την κρίση, και η αποδοχή ενός φαρμακευτικού μοντέλου που θα καθοδηγείται από το δημόσιο συμφέρον και το οποίο θα επιβραβεύει τη δημιουργία καθολικά προσιτών θεραπειών. Μπροστά σε μια πανδημία, η αχαλίνωτη κερδοσκοπία και οι εθνικές προτεραιότητες ή εξαιρέσεις είναι το δίχως άλλο απαράδεκτες.

Πηγή: The Guardian

Μετάφραση: antapocrisis.gr