Η επιτυχία από την αποτυχία δεν απέχει πολύ

Ανακοίνωση της ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ για την πορεία της πανδημίας.

Η πορεία της πανδημίας παγκοσμίως όχι μόνο δεν τιθασεύεται, αλλά αντίθετα καλπάζει, με το νότιο ημισφαίριο να βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα. Το τελευταίο εκατομμύριο κρουσμάτων καταγράφηκε μόλις σε πέντε ημέρες. Την ίδια στιγμή στο βόρειο ημισφαίριο παρατηρούνται αναζωπυρώσεις σε μια σειρά χωρών που μέχρι πρότινος είχαν σχετικά ελέγξει την κατάσταση. Τα παραπάνω είναι αποτέλεσμα της χωρίς όρους «επανεκκίνησης της οικονομίας», σε μια περίοδο που δεν έχουμε σε καμιά περίπτωση ξεμπερδέψει με την πανδημία, καθώς ο κορωνοϊός δεν φαίνεται να κάμπτεται από υψηλές θερμοκρασίες.

Οι εκτιμήσεις και κυρίως οι προβλέψεις για την περαιτέρω εξέλιξη της πανδημίας είναι δύσκολες έως αδύνατες. Το καλύτερο σενάριο αφορά στο σταδιακό σβήσιμο του ιού εντός διετίας, με σκαμπανεβάσματα εξάρσεων και υφέσεων. Το χειρότερο θεωρεί το πρώτο κύμα απλό προάγγελο μιας μεγαλύτερης σε διάρκεια και ένταση έξαρσης. Το μετριοπαθές αφορά στην εποχική επανεμφάνισή του στα πρότυπα της γρίπης.

Τρία πράγματα είναι ωστόσο σίγουρα.

Πρώτον, χωρίς αποτελεσματικό και ασφαλές εμβόλιο που να μπορεί να παραχθεί μαζικά και δωρεάν δεν μπορεί να εξασφαλιστεί ανοσία του πληθυσμού. Τα αποτελέσματα των πειραματικών μελετών βρίσκονται ακόμα σε πολύ πρόδρομα στάδια με το καλύτερο σενάριο να αφορά την διάθεσή του στο κοινό σε ένα χρόνο από τώρα. Η επιθετική συμπεριφορά των ΗΠΑ που δέσμευσε το 90% των παγκόσμιων αποθεμάτων του αποτελεσματικού φαρμάκου Remdesivir, δίνει μια πρόγευση του ύφους και του ήθους που θα επικρατήσει στην παραγωγή και διάθεση του εμβολίου.

Δεύτερον, η επιδίωξη άμεσης και χωρίς όρους επίτευξης της ανοσίας της αγέλης, εκτός από δολοφονική και αντικοινωνική, καταρρίφθηκε και ως αποτελεσματική στρατηγική ανοσολογικής θωράκισης. Στη χώρα που επιδίωξε να την εφαρμόσει, στη Σουηδία, οι τίτλοι αντισωμάτων στον πληθυσμό είναι μηδαμινοί.

Τρίτον, το αναμενόμενο για το φθινόπωρο, δεύτερο κύμα πανδημικής έξαρσης στο βόρειο ημισφαίριο, είναι πλέον εδώ, πολύ νωρίτερα απ’ το αναμενόμενο.

Ο ΠΟΥ κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για όσες χώρες βιάστηκαν να «ανοίξουν την οικονομία» χωρίς να έχουν εξασφαλίσει στοιχειώδεις όρους υγειονομικής θωράκισης.

Η χώρα μας, λόγω κυβερνητικής πολιτικής και φιλοκυβερνητικών ΜΜΕ, βίωνε μια εικονική πραγματικότητα, επαναπαυόμενη στις δάφνες μιας επιτυχίας που έμοιαζε παγκόσμιο παράδειγμα για τη διαχείριση της επιδημίας. Κατά βάση βέβαια, αυτή η επιτυχία ήταν αποτέλεσμα αντικειμενικών παραμέτρων σε ότι αφορά τη θέση και τα χαρακτηριστικά της χώρας, και όχι ιδιαίτερων πολιτικών επιλογών. Όσοι επισήμαναν αυτό το γεγονός την περίοδο της μεγάλης ευφορίας ακούγονταν αιρετικοί, αλλά δυστυχώς σήμερα, η αυξητική τάση των κρουσμάτων αναγκάζει σε βίαιη προσαρμογή στην αληθινή πραγματικότητα. Το να “παραμείνουμε τυχεροί” δεν συνιστά σοβαρή πολιτική απέναντι σε έναν μεγάλο υγειονομικό κίνδυνο. Η δε κυβερνητική στρατηγική για “λελογισμένο υγειονομικό ρίσκο, μήπως και σωθεί ο τουρισμός”, αποδεικνύεται ανεύθυνη και επικίνδυνη.

Ας θυμηθούμε ποιες ήταν οι συστάσεις και τα κριτήρια που έθετε πριν μήνες ο ΠΟΥ και άλλοι επιστήμονες για το ασφαλές άνοιγμα της οικονομίας. Τα κριτήρια αυτά δεν τηρήθηκαν σε καμία περίπτωση από το κυβερνητικό επιτελείο, με αποτέλεσμα να φτάσουμε στο σημερινό επίφοβο σημείο:

Η δυνατότητα ανίχνευσης, ιχνηλάτησης, απομόνωσης και καραντίνας υπόπτων και επιβεβαιωμένων κρουσμάτων.

Η μέχρι τώρα πορεία της πανδημίας έχει δείξει ότι οι χώρες που «επένδυσαν» στα μαζικά τεστ στον πληθυσμό, βγήκαν κερδισμένες και χρειάστηκε να πάρουν λιγότερα περιοριστικά οριζόντια μέτρα. Αυτό άλλωστε σύστηνε και ο ΠΟΥ: τεστ, τεστ, τεστ. Η κυβέρνηση εμφανίζει ότι το σχέδιο των ΚΟΜΥ οδηγεί σε κατακόρυφη αύξηση των ελέγχων. Δεν είναι όμως έτσι: Σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Υγείας έως τις 22 Ιουνίου, σε διάστημα 50 ημερών λειτουργίας, οι 500 ΚΟΜΥ είχαν διενεργήσει 41.785 τεστ, δηλαδή 835 τεστ ανά μέρα. Αριθμός που αντιστοιχεί σε 1,8 τεστ από κάθε ΚΟΜΥ τη μέρα. Επιπλέον υπάρχουν σοβαρές καταγγελίες από υγειονομικούς πρώτης γραμμής για αδυναμία διενέργειας τεστ, τα οποία σωρεύονται στις καταψύξεις των εργαστηρίων, λόγω έλλειψης αντιδραστηρίων. Η χώρα εξακολουθεί να βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις των σχετικών λιστών, χωρίς να έχει οικοδομήσει σοβαρό μηχανισμό ιχνηλάτησης, απομόνωσης και καραντίνας.

Αντοχή του συστήματος υγείας

Θεωρητικά, η στρατηγική “επιπέδωσης της καμπύλης” αποσκοπούσε στην εξασφάλιση πολύτιμου χρόνου για έρευνα και παραγωγή εμβολίου, και ειδικά, σε ό,τι αφορά τα εθνικά δεδομένα, για να ενισχυθεί το σύστημα υγείας. Μια ραγδαία και άμεση ενίσχυση του ΕΣΥ θα μπορούσε να αντέξει με τις λιγότερες δυνατές απώλειες ένα ογκώδες κύμα αναγκών νοσηλείας και περίθαλψης. Ο χρόνος αυτός κερδήθηκε με πόνο και αίμα αλλά σπαταλιέται καθημερινά με μεγάλη ανευθυνότητα και αντικοινωνική εμμονή στα νεοφιλελεύθερα δόγματα του περιορισμού της δημόσιας υγείας και της ενίσχυσης του ιδιωτικού τομέα.

Στο επίπεδο του προσωπικού δεν έχει γίνει ούτε μία μόνιμη πρόσληψη, ενώ οι 400 επικουρικοί συμβασιούχοι γιατροί και οι 3500 συμβασιούχοι νοσηλευτές και βοηθητικό προσωπικό είναι σταγόνα στον ωκεανό μπροστά στις 10.000 κενές οργανικές θέσεις γιατρών και τις 30.000 αντίστοιχες νοσηλευτών. Οι συμβασιούχοι αυτοί σε αρκετά νοσοκομεία δεν καλύπτουν ούτε καν τις απώλειες όσων βγήκαν σε άδεια ειδικού σκοπού ή ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες. Οι περισσότερες κλινικές Covid στελεχώθηκαν με μετακινήσεις γιατρών και νοσηλευτών από άλλα τμήματα τα οποία υπολειτούργησαν επί μήνες, αλλά πλέον επιστρέφουν στα αρχικά τους πόστα. Το σχέδιο για τα νησιά αφορά στην προσωρινή μετακίνηση γιατρών από νοσοκομεία της Αττικής για να καλύψουν τις εκεί ανάγκες, αποδυναμώνοντας τα νοσοκομεία προέλευσης, στα οποία θεωρητικά θα διακομιστούν οι ασθενείς των νησιών.

Στο ζήτημα των ΜΕΘ, η κατάσταση είναι τραγική. Η επικεφαλής της σχετικής επιτροπής Κοτανίδου δηλώνει ότι στόχος είναι να διατηρηθούν οι κλίνες ΜΕΘ που δημιουργήθηκαν μέσα στην επιδημία, δηλαδή οι περίπου 150-200 που προστέθηκαν στις 550 προϋπάρχουσες. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός δηλώνει ότι στόχος είναι να φτάσουμε τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, τις 1200. Κάτι τέτοιο αποτελεί όνειρο θερινής νυκτός χωρίς γενναία κρατική χρηματοδότηση και μόνιμες προσλήψεις εξειδικευμένου προσωπικού.

Στο επίπεδο της Πρωτοβάθμιας δεν έχει γίνει κανένα ουσιαστικό βήμα μπροστά, μόνο βήματα προς τα πίσω. Η επιθετική πρόληψη και παρέμβαση μέσα στην κοινότητα και όχι η αναμονή να έρθουν οι ασθενείς για νοσηλεία στο νοσοκομείο, όντας ήδη επιβαρυμένοι, ήταν ένα από τα βασικά συμπεράσματα του πρώτου κύματος. Αυτό, ούτε καν λαμβάνεται υπόψη από το κυβερνητικό επιτελείο, που στο πρώτο κύμα έκλεισε όλα τα Κέντρα Υγείας και τις ΤΟΜΥ, μετακινώντας προσωπικό στα νοσοκομεία. Παράλληλα, το ΕΣΥ επί της ουσίας έκλεισε για τις υπόλοιπες ασθένειες, με χιλιάδες τακτικά ραντεβού, εξετάσεις και χειρουργεία να ακυρώνονται, αφήνοντας τον πληθυσμό χωρίς ιατρική παρακολούθηση. Είναι σαφές ότι αυτή η τακτική συνιστά άμεσο κίνδυνο για τη δημόσια υγεία.

Έλεγχος των εισερχόμενων στη χώρα

Αρχικά η κυβέρνηση δια στόματος Θεοχάρη μίλησε για υγειονομικό διαβατήριο, θέση την οποία γρήγορα εγκατέλειψε λόγω άρνησης της Ε.Ε. Στη συνέχεια κάνει πράξη τους δειγματοληπτικούς ελέγχους βάσει επικινδυνότητας, κρίνοντας τις απαντήσεις σε σχετικό ερωτηματολόγιο που συμπληρώνουν οι ταξιδιώτες 48 ώρες πριν. Επιβάλλει επίσης 36 ώρες καραντίνα, έως ότου βγει δηλαδή το αποτέλεσμα του τεστ. Όμως λόγω απειλών της TUI, παίρνει πίσω την καραντίνα, νομοθετώντας κατ’ εντολή της γερμανικής εταιρείας που ελέγχει την τουριστική αγορά. Λόγω έξαρσης της πανδημίας στις χώρες των Βαλκανίων και αύξησης των εισαγόμενων κρουσμάτων, αλλάζει τακτική και από 15/7 αυστηροποιεί τα μέτρα, μειώνοντας σε 24 τις ώρες για το ερωτηματολόγιο και θεσμοθετώντας το αρνητικό τεστ PCR 72 ώρες πριν για τους εισερχόμενους μόνο από τον Προμαχώνα, τη στιγμή που το τριήμερο 10-12/7 περνούν από το σημείο αυτό σχεδόν 20.000 κόσμος. Τα “αυστηρά” αυτά μέτρα αφορούν μόνο τον Προμαχώνα, τη στιγμή που στα αεροδρόμια, λιμάνια και τα υπόλοιπα χερσαία σύνορα γίνονται μόνο δειγματοληπτικοί έλεγχοι, οι οποίοι συνεχίζονται και μετά τις 15/7, οπότε και ανοίγουν τα σύνορα για απευθείας πτήσεις από υψηλού κινδύνου χώρες (Σουηδία, ΗΠΑ, Αγγλία κτλ).

Για ποιο λόγο όλες αυτές οι παλινωδίες; Για ποιο λόγο αυτό το αλαλούμ; Τι θα κόστιζε στην κυβέρνηση μια σοβαρή εξ αρχής στρατηγική για είσοδο στην χώρα μόνο με αρνητικό τεστ PCR, για όλους, και από όλα τα σημεία εισόδου; Και για να μιλήσουμε στη μόνη γλώσσα που καταλαβαίνει η κυβέρνηση: Θεωρεί κανείς ότι ο τουρισμός θα κερδίσει τη χρονιά αν τα μέτρα ελέγχου ξεχειλώνουν κατ’ απαίτηση των εταιρειών ή των λοιπών χωρών;

Οι συνέπειες των παραπάνω πράξεων και παραλείψεων μπορούν να αποβούν καταστροφικές. Οι ευθύνες μιας τέτοιας διαχείρισης είναι εγκληματικές. Η κυβέρνηση όχι απλά σπατάλησε τον πολύτιμο χρόνο που κερδήθηκε με κόπο και ιδρώτα για να προετοιμαστεί και να οχυρώσει το δημόσιο σύστημα υγείας ενόψει ενός δεύτερου κύματος, αλλά έφερε αυτό το κύμα πολύ νωρίτερα, με το άνευ όρων άνοιγμα των συνόρων και του τουρισμού. Η κυβέρνηση πέταξε στον κάλαθο των αχρήστων τη δουλειά των υγειονομικών, θυσίασε τους κόπους και την αυτοπειθαρχία μηνών του ελληνικού λαού, σέρνει πρώτη τον χορό της ανευθυνότητας, προσδοκώντας απατηλά να σώσει την οικονομία.

Η επιτυχία από την αποτυχία, το παράδειγμα προς μίμηση από το παράδειγμα προς αποφυγή, δεν απέχουν πολύ, ειδικά όταν η κυβερνητική πολιτική έχει πήλινα πόδια και σαθρές βάσεις. Ακόμα και τώρα, υπάρχουν περιθώρια αντιστροφής. Απαιτείται όμως πολιτική βούληση και αποφασιστικότητα, απαγκίστρωση από νεοφιλελεύθερες ιδεοληψίες και στρουθοκαμηλισμούς.

Χρειάζεται συγκεκριμένα:

Πρώτον, απόλυτη προτεραιότητα στην ενίσχυση του δημόσιου συστήματος υγείας, (ΜΕΘ, Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, Νοσοκομεία), σε προσωπικό, υλικό, μέσα, υποδομή.

Δεύτερον, άμεση αλλαγή πλεύσης στο χαλαρό, ανεπαρκές και αναποτελεσματικό σύστημα υγειονομικών ελέγχων στον πληθυσμό.

Τρίτον, παραίτηση από τις αφελείς προσδοκίες ότι η οικονομία θα σωθεί αν μπουν τα κέρδη του τουρισμού πάνω από την υγεία των ανθρώπων.

Αν αυτά είναι αδιανόητα μέτρα για μια κυβέρνηση που στον καιρό της πιο μεγάλης ανάγκης ενίσχυσης της Δημόσιας Υγείας παρίστανε τον ατζέντη των ιδιωτικών συμφερόντων, θα πρέπει να απαιτηθούν και να επιβληθούν με την ενεργοποίηση του υγειονομικού και λαϊκού κινήματος και την ανασυγκρότηση μιας Αριστεράς που θα μπορεί να θέσει καθαρά την υγεία και την ανθρώπινη ζωή πάνω από τα κέρδη των λίγων και την οικονομία των ακόμα λιγότερων.