Η δημόσια υγεία της Ισπανίας σε κίνδυνο, μετά από χρόνια περικοπών

Η παρούσα πανδημία κάνει προφανής την ανεπάρκεια των πόρων και την έλλειψη προσωπικού.

Η ισπανική δημόσια υγεία έχει χρόνια που λειτουργεί στο 100%. Από το 2010 τόσο οι κεντρικές κυβερνήσεις της Ισπανίας, όσο και οι διάφορες αυτόνομες τοπικές κυβερνήσεις (η υγεία είναι αρμοδιότητα που μεταφέρθηκε) εφάρμοσαν μια σειρά περικοπών στην υγεία που αδυνάτισαν το σύστημα και το άφησαν γυμνό την ώρα που έπρεπε να αντιμετωπίσει, ανάμεσα σε όλα τα άλλα, αυτή την ακραία υγειονομική κρίση, που προκάλεσε ο κορονωϊός.

Για το 2020, η Ισπανία είχε προϋπολογίσει για την δημόσια υγεία το 5,9% του Α.Ε.Π., παρόλο που τώρα οι υπολογισμοί αναβάλλονται για το 2021 λόγω αυτής της κρίσης. Αυτό το ποσοστό ήταν 6,77% ,το 2009. Η Καταλονία, μια από τις κοινότητες που έκανε τις περισσότερες περικοπές τα τελευταία χρόνια, διαθέτει μόνο το 3,9% του Α.Ε.Π. της για τη δημόσια υγεία. Ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 7,5%.

«Μετά το χτύπημα που δέχτηκε η δημόσια υγεία της Ισπανίας γύρω στο 2012, μια κατάσταση σαν αυτή, τη βάζει σε δοκιμασίες πάνω από τα όρια της» καταγγέλει η Εύα Αγκιλέρα, εκπρόσωπος τύπου των Γιατρών του Κόσμου, η οποία σημείωσε πως αυτή η μείωση στις δημόσιες υγειονομικές δαπάνες, πήγε παράλληλα με την αύξηση των ιδιωτικών δαπανών. Οι περικοπές επίσης έφεραν μαζί τους την συμμετοχή των ασφαλισμένων σε πολλά φάρμακα: οι οικογένειες έπρεπε να προσφέρουμε περισσότερα στην συντήρηση του συστήματος, προσθέτει. Η Αγκιλέρα πιστεύει πως αν είχε ενισχυθεί το σύστημα, η Ισπανία θα μπορούσε «με καλύτερους όρους» να αντιμετωπίσει αυτή τη κρίση, για την οποία ωστόσο δεν υπήρχαν οι κατάλληλοι.

Ανεπάρκεια πόρων

“Το σύστημα υγείας πάντα είχε ανεπάρκεια πόρων και στην Καταλονία ακόμη περισσότερο”, διαβεβαιώνει ο πρόεδρος της Ιατρικής Ένωσης της Βαρκελώνης (COMB) Χάουμε Παδρός. Ο Παδρός ζήτησε πρόσφατα από τις κυβερνήσεις της Ισπανίας και της Καταλονίας μια «ένεση» χρημάτων για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Ο γιατρός αυτός αναφέρει το βιβλίο «Η ασθένεια της καταλανικής υγείας» του Γκιγιέμ Λόπεθ-Κασασνόβας, που υποστηρίζει πως η υγεία στην Καταλονία έχει ανάγκη από 5 δισ περισσότερα.

Σύμφωνα με το συνδικάτο Γιατροί της Καταλονίας (MC), η Καταλονία έχασε τα τελευταία χρόνια 900 γιατρούς πρωτοβάθμιας φροντίδας (αν και με την απεργία του 2018 αποκαταστάθηκαν οι 250) και 1000 κλίνες επειγόντων περιστατικών.

Παρόλο που ο Παδρός ζητά να μην πολιτικοποιηθεί η παρούσα πανδημία, θεωρεί πως “αυτή η υγειονομική κρίση θα χειροτερεύσει κατά πολύ τα πράγματα. Η πανδημία αυτή καθιστά πασιφανές πως το σύστημα υγείας είναι στα όρια του. Ελπίζουμε να αντέξει. Αν συμβεί αυτό, θα είναι λόγω της προσπάθειας των επαγγελματιών υγείας, και όχι λόγω των πόρων που δίνει η κυβέρνηση” λέει.

Την ίδια κατάσταση βιώνουν επίσης και άλλες αυτόνομες κοινότητες. Στην κοινότητα της Μαδρίτης έγιναν μειώσεις και μεταρρυθμίσεις χωρίς κανένα σχεδιασμό. “Στη Μαδρίτη χτίστηκαν 7 νοσοκομεία ιδιωτικής επιχορήγησης, οι κλίνες όμως συνολικά μειώθηκαν (έκλεισαν στα δημόσια νοσοκομεία)”, καταγγέλει ο Μιγκέλ Άνχελ Σάντσεθ Τσιγιόν, πρόεδρος της Ιατρικής Ένωσης Μαδρίτης. “Υπήρχαν περικοπές στο προσωπικό και στην ανανέωση του υλικού εξοπλισμού. Τώρα φαίνονται περισσότερο τα μπαλώματα”.

Ο Σάντσεθ θεωρεί πως οι περικοπές φαίνονται πια στη διαχείριση της παρούσας κρίσης. “Με ένα καλύτερα προετοιμασμένο σύστημα υγείας θα ήταν ίσως το ίδιο άσχημα. Αν και όχι ίσως τόσο, τώρα ψάχνουμε κρεβάτια εκτός νοσοκομείων”. Για αυτόν το πιο σημαντικό είναι ότι ενώ η δημόσια υγεία συρρικνώνεται, η ιδιωτική και τα ασφαλιστήρια συμβόλαια αυξάνονται. “Τώρα βλέπουμε πως ένα καλό δημόσιο σύστημα υγείας είναι από τους πυλώνες της ευημερίας. Πρέπει να το φροντίσουμε ιδιαίτερα. Αυτό απαιτεί μια φροντίδα των επαγγελματιών του”, προσθέτει.

Προσωρινές συμβάσεις

Στο ενημερωτικό της “State of Health in the U.E. España. Εθνικό προφίλ υγείας 2019”, η Ευρωπαϊκή Κομισιόν αναφέρει ότι ένα μεγάλο μέρος των επαγγελματιών υγείας έχει προσωρινές συμβάσεις, πράγμα που αυξάνει τα ποσοστά εναλλαγής του προσωπικού. Η Κομισιόν επισημαίνει ιδιαίτερα πως το νοσηλευτικό ποσοστό είναι πολύ πιο χαμηλό από το μέσο της Ευρωπαϊκής Ένωσης: 5,7 ανά 1000 κατοίκους έναντι 8,5 ανά 1000 στην Ε.Ε. “Υπάρχει μια αυξανόμενη ανησυχία γύρω από την έλλειψη νοσηλευτών και γιατρών, ιδιαίτερα οικογενειακών γιατρών, καθώς πολλοί πλησιάζουν σε ηλικία συνταξιοδότησης” αναφέρει το ενημερωτικό. Στην Καταλονία λείπουν 17.000 νοσηλευτές σύμφωνα με το γενικό Συμβούλιο Νοσηλευτών.

Η Ομοσπονδία των Ενώσεων για την υπεράσπιση της δημόσιας υγείας καταγγέλει “την ελάχιστη εκτίμηση προς τις δομές της πρωτοβάθμιας υγείας” που είναι η είσοδος του συστήματος υγείας. Στην αναφορά της “Συνέπειες της κρίσης πάνω στην πρωτοβάθμια φροντίδα. Εξέλιξη στις Αυτόνομες Κοινότητες”, δημοσιευμένο πριν ένα χρόνο, αναφέρει ότι το 2016, ο μέσος όρος επενδύσεων για την πρωτοβάθμια υγεία μειώθηκε κατά 1,21% σε όλη την Ισπανία.

Η Καταλονία είναι η έβδομη κοινότητα που επενδύει λιγότερο στην πρωτοβάθμια υγεία (το 2010, 14,78% των συνολικών δαπανών για την δημόσια υγεία, το 2016 το 13,38%). Μπροστά βρίσκεται η Μαδρίτη (11,64% το 2016), η Αραγονία (11,66%), οι Βαλεαρίδες (12,18%), η Γαλικία (12,57%), οι Αστούριες (12,78%) και η Βαλένθια (13,15). Ο Π.Ο.Υ. συνιστά το ποσοστό για την πρωτοβάθμια υγεία να μην είναι κάτω του 20%.

Πέντε κλειδιά

Επένδυση: Η Ισπανία διαθέτει 5,9 % του ΑΕΠ της για τη δημόσια υγεία και η Καταλονία το 3,9%. Το μέσο ευρωπαϊκό είναι 7,5%. Εν τω μεταξύ αυξάνονται οι ανάγκες για πρωτοβάθμια φροντίδα καθώς και οι φροντίδες μακρόχρονα λόγω γήρανσης του πληθυσμού.

Συμμετοχή: Η Κομισιόν σημειώνει πως οι απευθείας πληρωμές για φάρμακα έχουν αυξηθεί στην Ισπανία ανάμεσα στο 2010 και το 2014. Μειώθηκαν λίγο το 2015 , για να φτάσουν το 2017, στο 24% των συνολικών δαπανών για την υγεία. Το ποσοστό είναι πολύ πιο πάνω από το μέσο ευρωπαϊκό (16%).

Προσωρινότητα: Όπως αναφέρθηκε σε κάθε 1000 κατοίκους αντιστοιχούν 5,7 νοσηλευτές ενώ ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 8,5. Όλοι οι υγειονομικοί επιβεβαιώνουν μία αύξηση των προσωρινών και part time συμβάσεων. Σύμφωνα με το συνδικάτο CCOO, το 30% των εργαζομένων είχαν προσωρινές συμβάσεις το 2017, έναντι 27% το 2012.

Ιδιωτικές δαπάνες: Η επιτροπή οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δικαιωμάτων (CESCR), το 2018, σημείωσε πως οι ιδιωτικές δαπάνες για την υγεία αυξάνονταν κατά 2,8% ετησίως από το 2011 ως το 2015, ενώ οι δημόσιες έπεφταν κατά 0,8% ετησίως.

Καθολικότητα: Το βασιλικό νομοθετικό διάταγμα 16/2012 κατάργησε την αρχή της καθολικότητας στο ισπανικό σύστημα αφήνοντας έξω τους μετανάστες χωρίς χαρτιά. Αυτό το διάταγμα καταργήθηκε το 2018, αλλά η ρύθμιση ακόμη δεν προχώρησε. Συνεχίζουν να υπάρχουν άτομα που δεν έχουν πρόσβαση στο δημόσιο σύστημα υγείας.

Πηγή: elperiodico.com