Εικόνες γελοίες, εικόνες θλιβερές. Εποχή της παρακμής, εποχή των τεράτων.
Φρίττουν με ιερή αγανάκτηση οι απανταχού τον κόσμο υποστηρικτές της αστικής δημοκρατίας με όσα συνέβησαν στο Καπιτώλιο από τους οπαδούς του Τραμπ. Γελούν, αλλά και ταυτόχρονα ανησυχούν, όλοι οι υπόλοιποι. Ένας όχλος αποτελούμενος από ακροδεξιούς, από θρησκόληπτους, από οπαδούς της Λευκής Υπεροχής, από τύπους με κέρατα στο κεφάλι και αρκουδοτόμαρα, από μέλη της Κου Κλουξ Κλαν, από τον Μπάτμαν και από τον Κάπτεν Αμέρικα, εισέβαλε ανενόχλητος στο Καπιτώλιο. Τη στιγμή μάλιστα που το ανώτατο νομοθετικό σώμα των ΗΠΑ επικύρωνε τα αποτελέσματα των προεδρικών εκλογών.
Αυτό είναι πραξικόπημα, ουρλιάζουν με στόμφο οι οπαδοί της Δυτικής Δημοκρατίας.
Αυτό, δεν είναι πραξικόπημα.
Είναι σοβαρό, είναι και γελοίο. Είναι κωμικό, είναι και θλιβερό. Είναι σαπίλα, είναι και κίνδυνος. Είναι ένδειξη της βαθιάς διαίρεσης και της πολιτικής κρίσης των ΗΠΑ. Είναι πάνω από όλα απόδειξη παρακμής των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής.
Οι χθεσινές εικόνες ήταν η τρίτη κατά σειρά χρεοκοπία της παγκόσμιας υπερδύναμης μέσα σε λίγους μήνες. Είχε προηγηθεί η παταγώδης αποτυχία της διαχείρισης της πανδημίας με τις ΗΠΑ να βρίσκονται μακράν πρώτες σε απώλειες από τον κορωνοϊό. Η ισχυρότερη χώρα του κόσμου αποδεικνύεται συστηματικά και επί μήνες, η πλέον αδύναμη να συγκροτήσει αποτελεσματικό δίκτυ κοινωνικής και υγειονομικής προστασίας. Ακολούθησε, ένα μήνα πριν, η υπογραφή της RCEP, της μεγαλύτερης οικονομικής ζώνης του πλανήτη που περιλαμβάνει την Κίνα, την Ιαπωνία, την Ν. Κορέα, την Αυστραλία και όλες τις άλλες χώρες της ΝΑ Ασίας και της Ωκεανίας. Η Κίνα αναδύεται, συμβολικά και πραγματικά, σε δεσπόζουσα δύναμη, εκτοπίζοντας τις ΗΠΑ από τις άλλοτε δεδομένες ζώνες επιρροής τους. Και έρχεται και η χθεσινή εικόνα με τις ορδές των βαρβάρων να εισβάλουν στο Καπιτώλιο, γελοιοποιώντας την υπερδύναμη στα μάτια όλου του πλανήτη.
Εκατομμύρια ή και δισεκατομμύρια άνθρωποι βάζουν τα γέλια με τους οπαδούς του Τραμπ αλλά όχι μόνο: Μειδιούν με την αδυναμία των ΗΠΑ να προστατεύσουν την αξιοπιστία της προεδρικής εκλογής, αλλά και την ίδια τη διαδικασία ανάδειξης του προέδρου τους από το ανώτατο νομοθετικό σώμα. Χαμογελούν με τις γραφικότητες, ανησυχούν με το βάθος και την έκταση του κοινωνικού αγριανθρωπισμού και της βαθιάς καθυστέρησης, όμως σε κάθε περίπτωση καταλαβαίνουν ότι «ο βασιλιάς του πλανήτη είναι γυμνός». Όχι μόνο γυμνός, αλλά και γελοίος. Παραπέμπει στις τελευταίες μέρες της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, με όλη την αντίστοιχη παρακμή, την αλλοφροσύνη, το χάος και τη φαιδρότητα. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η τροπή των γεγονότων δεν μπορεί να εγκυμονεί ακόμα χειρότερες εξελίξεις.
Στις ΗΠΑ είναι εμφανής η εικόνα μιας εκτεταμένης φασιστικοποίησης που θυμίζει τις μαύρες σελίδες του φασισμού και του ναζισμού. Πρόκειται για ρεύμα που τροφοδοτείται όχι μόνο από το ανοικτό φλερτ της Δεξιάς με τις ρατσιστικές ιδέες, αλλά και από τον τρόπο που πολιτεύεται το σύνολο του πολιτικού συστήματος. Φαινόμενα σαν τα χθεσινά αντλούν τη βάση τους από τέτοια ρεύματα και ακόμα χειρότερο, είναι παράδειγμα που εξαπλώνεται σε όλο τον πλανήτη.
Οι μάζες είναι στο προσκήνιο, έστω και αν ένα σεβαστό τμήμα τους ανεμίζει τη ρατσιστική σημαία της Συνομοσπονδίας. Ο διεθνής συσχετισμός δύναμης μεταβάλλεται, καθώς η ηγεμονική δύναμη του δυτικού κόσμου εμφανίζει εικόνες παρακμής. Η αναταραχή είναι μεγάλη, αλλά η κατάσταση απέχει από το να είναι θαυμάσια. Είναι περίοδος αλλαγών, είναι καιρός μεταβάσεων και ανακατατάξεων, αλλά μπορεί κάλλιστα να εξελιχθεί σε εποχή των τεράτων.
Χθες, στο ναό της «παλιότερης Δημοκρατίας στον κόσμο» η δημοκρατία δεν ήταν πουθενά. Ούτε έξω, με τον μαινόμενο λαό της Δεξιάς που πιστεύει ότι ο Τραμπ συνομιλεί με τον Θεό, ούτε όμως μέσα, με το συνασπισμένο πλέον κατεστημένο Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικανών που ξεφορτώθηκε επιτέλους τον κλόουν που μετέτρεψε σε τσίρκο την Ουάσιγκτον. Η Ουάσιγκτον είναι η έδρα της δημοκρατίας που στέκεται επικεφαλής της Δύσης. Είναι το κέντρο που εξαπολύει πολέμους, οργανώνει πραξικοπήματα, αυθαιρετεί ασύστολα, προάγει τον ρατσισμό και τον κοινωνικό αποκλεισμό, διδάσκει ότι η φτώχεια είναι φυσικό φαινόμενο και η έξοδος από αυτή εναπόκειται στην ατομική ευθύνη. Αυτό συμβολίζει η Ουάσιγκτον. Δεν μπορεί λοιπόν να είναι τσίρκο. Αυτή είναι η κοινή συνισταμένη των υπερασπιστών της «παλιότερης δημοκρατίας στον κόσμο».
Το πολιτικό κατεστημένο των ΗΠΑ είναι βαθύτατα διχασμένο. Ένας πρόεδρος που σήμερα εμφανίζεται πέρα από κάθε λογική, ως απόλυτη ανορθογραφία και παραλογισμός, ήταν γέννημα θρέμμα φαινομένων που εξελίσσονται επί δεκαετίες στην αμερικανική κοινωνία και όχι μόνο: Συντηρητικοποίηση, θρησκοληψία, ανορθολογισμός, κυρίως κοινωνική αλλά και πολιτική ακροδεξιά, ρατσισμός, λευκή υπεροχή, βαθύς αντικομμουνισμός, συνωμοσιολογία. Αλλά και οικονομική κρίση, κυριολεκτική διχοτόμηση ανάμεσα στις φωτισμένες αλλά πλούσιες ελίτ και στις καθυστερημένες αλλά φτωχές μάζες των «χαμένων» της παγκοσμιοποίησης. Ο συνδυασμός είναι εκρηκτικός και αυτός έφερε τον «κλόουν» Τραμπ στην εξουσία. Το να αφαιρέσουμε όλο το υπόστρωμα, να μην προβληματιζόμαστε με το φαινόμενο, και απλώς να χαχανίζουμε με τις γκροτέσκο εικόνες των εισβολέων του Καπιτωλίου, δεν είναι ιδιαίτερα σοφό.
Μπορεί σήμερα οι Ρεπουμπλικάνοι να εγκαταλείπουν τον Τραμπ και να αναγνωρίζουν το αποτέλεσμα, ωστόσο μέχρι και χθες, ένα σεβαστό κομμάτι της alt-Right παράταξης, πάλευε και ΜΕΣΑ στο Καπιτώλιο να ακυρώσει τα αποτελέσματα της προεδρικής εκλογής. Οι ενστάσεις κατατίθενταν σωρηδόν ακόμα και μετά την αποχώρηση των εισβολέων και την αποκατάσταση της τάξης, από καθόλα θεοφοβούμενους, ευυπόληπτους οικογενειάρχες, σεβαστούς Γερουσιαστές και Αντιπροσώπους της ακροδεξιάς πτέρυγας των Ρεπουμπλικάνων. Απορρίφθηκαν μεν, έδειξαν όμως ότι ο τραμπισμός ως φαινόμενο ήρθε και παραμένει. Μπορεί ο επόμενος εκφραστής να είναι περισσότερο σοβαρός αλλά δεν θα είναι λιγότερο επικίνδυνος για τη δημοκρατία, την κοινωνική δικαιοσύνη και τη λαϊκή βούληση.
Η ελεύθερη είσοδος των κερασφόρων στην έδρα της Γερουσίας και της Βουλής, δείχνει ότι οι ίδιοι οι μηχανισμοί του αμερικανικού κράτους είναι βαθιά διχασμένοι. Οι κατασταλτικές δυνατότητες των σύγχρονων αστικών κρατών είναι τέτοιες και τόσες που υπό κανονικές συνθήκες δεν θα επέτρεπαν καν στους διαδηλωτές να πατήσουν το πρώτο σκαλί. Όχι να λεηλατήσουν ανενόχλητοι το γραφείο της επικεφαλής της Βουλής, Νάνσι Πελόζι, εξερχόμενοι μάλιστα με τρόπαια.
Μπορεί σήμερα οι Δημοκρατικοί να εμφανίζονται ανακουφισμένοι και προασπιστές της δημοκρατίας και της έννομης τάξης, ωστόσο στα μάτια της μισής Αμερικής δεν είναι τίποτα άλλο από βαθύ κατεστημένο. Ένα κατεστημένο που με το ένα χέρι ανεμίζει την πολύχρωμη σημαία των δικαιωμάτων και με το άλλο χέρι ταΐζει το αδηφάγο τέρας του καπιταλισμού. Πολύ καλύτερα από οποιονδήποτε άλλον. Το να εμφανίζεται η «ομιλούσα κεφαλή» Τζο Μπάιντεν, ο εκλεκτός του κεφαλαίου, η επιλογή του σκληρού κατεστημένου, ως «μπολσεβίκος», είναι απλώς ένδειξη του απόλυτου χάους, του ταξικού χάσματος και του τεράστιου αποπροσανατολισμού.
Οι Δημοκρατικοί πλέον ελέγχουν τα πάντα στις ΗΠΑ: Γερουσία, Βουλή των Αντιπροσώπων, Λευκό Οίκο. Τι θα υλοποιήσουν από όσα ζητά η αριστερή τους πτέρυγα; Τι θα εφαρμόσουν από τα αιτήματα του μαζικού κινήματος της βάσης τους; Τι θα γίνει με το Medicare for All; Τι θα συμβεί με τα προγράμματα οικονομικής στήριξης; Πώς θα εξελιχθεί η αστυνομική αυθαιρεσία και το κίνημα BLM; Οι απαντήσεις για ορισμένους είναι προφανείς, για ορισμένους άλλους θα χρειαστούν λίγοι μήνες ακόμα μέχρι να χρεοκοπήσουν οι αυταπάτες. Ας ευχηθούμε επίσης, η εσωτερική κρίση να μην εξαχθεί με έναν παροξυσμό επεμβάσεων, πραξικοπημάτων, πολέμων χαμηλής έντασης και καταστροφών σε όσες δυστυχείς χώρες δοκιμάζουν το παρακμιακό μεγαλείο της υπερδύναμης.
Από τη χθεσινή εικόνα (εντός και εκτός, πριν και μετά) του Καπιτωλίου, απουσιάζει και η δημοκρατία, και η γνήσια εκπροσώπηση των λαϊκών συμφερόντων. Η Αριστερά είναι εξαφανισμένη, και αυτή είναι ακόμα μεγαλύτερη τραγωδία από το «πραξικόπημα» των γραφικών οπαδών του Τραμπ. Γιατί οι όποιες εκφράσεις του ρεύματος της κοινωνικής δικαιοσύνης (οι μαύροι ακτιβιστές, η Squad, η δουλειά στη βάση κλπ), στοιχίζονται πλέον στην «υπεράσπιση» της δημοκρατίας πίσω όχι μόνο από τον Μπάιντεν, αλλά και τη συντριπτική πλέον πλειοψηφία του πολιτικού συστήματος των ΗΠΑ. Στοιχίζονται τόσο πολύ που καθίστανται αόρατες.
Για την Αριστερά διεθνώς, αυτό θα όφειλε να είναι το ερώτημα. Όχι νέτα σκέτα ο εξοργισμένος ακροδεξιός όχλος που εισέβαλε στο Καπιτώλιο. Γιατί απέναντι στον ακροδεξιό λαό που ζητά τη δική του «αλλαγή», δεν ορθώνεται παρά πολύ αποσπασματικά και δίχως αυτόνομη πολιτική έκφραση το λαϊκό κίνημα, το κίνημα των πολιτικών δικαιωμάτων, το κίνημα των αποκλεισμένων και περιθωριοποιημένων με τη σημαία της δικής του «αλλαγής». Το φάντασμα του κομμουνισμού δεν υπάρχει παρά μόνο στα πλακάτ των ακροδεξιών της Κου Κλουξ Κλαν.
Και αυτό είναι που πραγματικά μας μελαγχολεί από τα χθεσινά γεγονότα στην καρδιά της Αμερικής.
Αρθρογραφεί στο antapocrisis για θέματα πολιτικής επικαιρότητας και Αριστεράς.
Leave a Reply
Want to join the discussion?Feel free to contribute!